Quae tibi virtutes sint, Dux Friderice, colendae,
Ut simul et mundo complaceasque Deo;
Grunr adius, reliquique docent te rite magistri,
Queis pariter vitae tradita cura tuae.
Sed propriae quam mira domus sit fabrica, quod pars
Corporis obtineat quae libet officium,
Te tuus (huc dociles patiens si admoveris aures,
Attentosque oculos) Posthius erudiet.
Hinc poteris te ipsum penitus cognoscere, virtus
Maxima quae et vere est principe digna viro.
HActenus ad cenam me saepe, Philippe, vocasti,
Tum quia vicinus, tum quia solus eras:
Atque epulas inter placido mecum ore solebas
De rebus variis texere colloquia.
Saepe etiam mecum gaudebas ludere, quaerens
Fallere sic viduae taedia longa domus.
At sociam vitae postquam tibi fata dederunt,
Te puto vicini non meminisse tui.
Et bene: delicias tibi nocte dieque ministrat,
Multorumque implet Margaris una vices.
Laudandus, Vuambolde, iterum quod coniuge ducta
Gaudia legitimi iam repetis thalami.
Accumulata iuvant quid pondera divitis auri?
Structa quidem Phrygio marmore celsa domus?
Quid longo prodest famulorum examine cingi?
Purpurea insignem quid iuvat esse toga?
Quid late populis dare iura ferocibus; aut quid
Pontificum lautas vincere posse dapes?
Iudice me, infelix inter tot commoda vivit,
Frigidus in solo qui cubat usque toro.
Si veteri credis dicto, Ternarius in se
Perfectionem mysticam
Concludit numerus. Cui tertia ducitur uxor,
Perfectionem amabilem
Ille etiam assequitur sic te, Vuambolde, beatum,
Perfectum et esse quis neget?
Quaerebam (et merito) ducenda ne tertia coniux?
Nec mora, Grammaticus sic mihi promptus ait:
Si bona prima fuit, meliorque secunda; sequetur
Optima. sic dictat regula grammatices.
Sin mala prima fuit, peiorque secunda; sequetur
Pessima. Grammatices hoc quodque norma doces.
Ter felix, Vuambolde: tibi nunc optima venit;
Altera nam melior, nam bona prima fuit.
Inviso penitus luxu pompaque remotis
Dum properas thalami gaudia inire novi,
Magnanimus dulci cum nata et coniuge Princeps
En tua fronte hilari tecta, Philippe, subit,
Et tecum gaudens genialem ducere cenam,
Maxima propensi dat tibi signa animi.
Tanta tuae vis est virtutis, ut attrahat ipsos
Et tibi conciliet, Sponse beate, Deos.
Dum modo festa tuus celebrat convivia frater,
Et cupidis haurit flammae alimenta oculis;
Heu misero exurunt aliae tibi pectora flammae,
Dum coquit accensum febris anhela iecur.
Sumne animos, Theodore: sequetur nubila Phoebus,
Mox iterum sano corpore laetus eris.
Tum quoque te simili Venus alma beabit honore:
Et medico et vati certa adhibenda fides.
INgeniosa tui profers dum scripta magistri,
Olbroen, in tenebris quae latuere diu,
Consulis et famae Duareni, et te simul iste
Officio fidum discipulum esse probas.
Tam praeclara igitur donec monumenta legentur,
Nominis ille tui non morietur honos.
Exemplum hinc alii sumant venientibus annis,
Vi simili laudem promereant studio.
O te felicem, viridi, Schroetere, senecta,
Sentire tanta gaudia
Cui datur: ingenii praestantis acumine natus
Residens cathedra ut publica,
Antiqui reseret praecepta obscura magistri,
Stagira quem olim protulit.
Praecepta illa, inquam, senibus vix pervia, lingua
Utraque invenis explicat
Egregius, magna iuvenum stipante caterva;
Rebusque de gravissimis
Disserit utiliter, dum multa recondita pandit
Philosophus et medicus bonus.
Quae patri e nato maior queat esse voluptas?
Idem ille nunc (quod Optimus
Maximus esse velit faustum felixque) puellam
Animi beatam ac corporis
Dotibus, et genere insignem cum divite censu,
Sibi vinculo insolubili
Iungit: ades praestans animo vir et arte, tuaeque,
Elia docte, filiae
Felicem hanc thalami sortem, talemque maritum
Congratulare, et hinc novos
Affines animo dextraque amplectere amica:
Tuque o puella, sidere
Fausto nata, tuo formosa fer oscula sponso,
Barbara, novoque nomini
Assuesce: hinc etenim Schroetera vocaberis, hocce
Auctura stemma nobile
Pignoribus multis. et avito sanguine dignis:
Matrem puellae moribus,
Ingenio pueri referent atque ore parentem:
Domusque vestra numine
Ter gemino faciente aevum florebit in omne,
Bonis abundans omnibus.
Certa fides, numquam fallunt praesagia Vatum
Apollo quae ipse suggerit.
Quod superest, Schroetere vale, vale, optime, longum
Tuisque fruere gaudiis.
Sara boni patris bona filia nubit Adamo.
Sancta, precor, sanctus vincula portet Amor,
Et valido nectat ferventia pector a nodo,
Quem queat haud undquam solvere longa dies.
Diligat, annosum quamvis, pia Sara maritum
Hanc et anum quondam fidus Adamus amet.
Interea multos tibi dent, lamberte, nepotes,
Qui carum exhilarent et venerentur avum.
Haec quoque vota, reor, tacito sub corde volutani
Iam tecum coniux, filia Sara, gener.
Ecquis adhuc dubitet vota haec, iustissima cum sint,
Effectum aeterni nutu habitura Dei?
Iam currente iubes me scribere carmina praelo
Iungenda cultis, imo mellitissimis
Versibus, in festum quos connubiale dedisti
Lucreteae atque nobilis Canizii.
Votis, Paule, tuis sum respondere paratus,
Si nobilem illam et melleam facundiam
Mi dederis, qua tu polles velut alter Apollo.
Verum hoc potesse te, negabis arbitror.
Ergo dabis veniam mihi, si praestare quod optas,
Nequeo imparatus illa ab eloquentia,
Qua quamvis subito fundi bona carmina possunt,
Tuis, Melisse, digna doctis auribus.
Hoc saltem precor, ut longum Lucretia vivat,
Domumque multa prole felix augeat.
TErroris mihi plena, plena luctus
Abs te littera, Guilielme, venit,
Qua virum optimum et optimum Poetam
Pacis delicias, decusque Martis,
Scribis vivere desiisse Duzam.
Musas testor Apollinemque, nil mi
Magis triste fuisse nuntiatum
Toto hoc tempore, quo Ducis potentis
Huc postliminio vocatus aulam
Cur avi medicus. Sed heus, amice,
Quando haec fama, vel unde venit illus?
Vobis certus an exstat huius auctor,
An rumor vagus et malignus illam
Vestra sparsii in urbe? vanus opto
Et mendax fuerit: mihique Duzam
Longos fata superstitem per annos
Seruent incolumque: nos profect.
Illum haud credere quimus occidisse,
Vivum quem bene eredimus valere.
Nam nihil stenius, nihil Melissus,
Tale nil reliqui audiere amici,
Queis Duza haret in intimis medullis.
Si tamen (quod abominor) sepulcro
Iam sit conditus; hoc mei levamen
Restat maximum et unicum doloris,
Nobis quod specimen sui, imo vivam et
Spirantem sui imaginem reliquit,
Natum scilicet artibus paternis
Imbutum egregie et politum ad unguem;
Quod probant monumenta litterarum,
Dudum publica facta quae leguntur,
Et vincto pede condita et soluto,
Musis omnibus, et probante Phoebo.
Tales qui iuvenilibus sub annis
Profert Pieridum favore fructus,
Quam laetos dabit uberesque quondam,
AEtas illi ubi venerit virilis!
Hunc, Cripi, velut alterum parentem,
Si pater superas reliquit oras,
Nunc amabimus et colemus omnes,
Queis vixit pater huius ante amicus.
Namque haeres velut omnium bonorum,
Sic amicitiae volet paternae
Natus iam fieri beatus haeres.
O quantum est genitum esse patre tali,
Tales gaudia quanta habere natos?
Sic tibi, Georgi docte, amabilissime,
Optata DI dent omnia,
Sic tibi superstes sit pater carissimus
Cum matre cara et optima,
Sic et favente Venere et ipsis Gratiis
Virota tecum dormiat
Virgo velipsis conferenda Gratiis,
Et conferenda Palladi:
Ut grata nobis sunt et acceptissima,
Senis faceti carmina,
Qui Gloriosum militem, qui Poenulum
Colore pingit vivido.
Pro quo tibi tot ago, tot habeo gratias,
Poetae quot lepidissimos
Habet sales: quot basia dedit Iuppiter
Amphitruonis coniugi.
Te quoque constantes inter pietatis alumnos,
Mollere, nostra iure numerant saecula,
Atque omnis referet votis concordibus aetas,
Quae tua legendo olim teret volumina.
Tu quia posthabito Satanae mundique furore,
Et quae imminebant tum tibi, periculis,
Sinceram vera de relligione professus
Es calamo et ore publica sententiam:
Exilium inde animo patienti hilarique tulisti
Cum coniuge una parvulisque liberis,
Donec es in veram patriam caelumque receptus,
Ubi vita vera, vera constant gaudia.
Huius ad exemplum sacri o durate ministri,
Vos ut sequantur digna pariter praemia.
Quae maiora tibi contingere gaudia possint,
Quae mage, Duza, queant exhilarare patrem?
Quam natum virtutis iter quod currere cernis,
Doctaque Musarum te duce castra sequi:
Et iam nobilibus iuvenem certare poetis,
Pieria meritas fronde ligante comas,
Ac canere argutas quae possint ire per aures,
Nec morsum metuant ipsius Invidiae?
Longum vivat uterque precor, natusque disertum
Dicatur numeris aequiparasse patrem,
Vel potius superasse. Eadem (nisi fallimur) ipsae
Sunt quoque vota animi, candide Duza, tui.
Scilicet in natos patrum propensa voluntas
Consultum his melius, quam sibi, semper avet
Vis magna verbis, Paule, tuis inest:
Expertus hoc sum: Carmen enim tuum,
Legens, repente saevientes
Sensi abisse mihi dolores,
Queis dira pestis me cruciaverat,
Pedum immerentum pessima carnifex
Podagra, quae terret vel ipso
Nomine eos quibus esse suevit
Molesta. Liber nunc igitur tuo,
Amice, cantu, rursus obambulo
Domi, tibique gratiarum
Milia multa habeoque agoque.
O te poetam rarum et amabilem,
O ter beatum, carmine qui vales
Fugare morbos tam feroces,
Vincere quos medisina nescit.
Melissus alter Phoebus erit mihi:
Hunc vel Galeno postmodo praeferam:
Urente cum premar podagra,
Auxilium repetam a Melisso.
INsignem facie, censu, et virtute puellam
Largiri poter at Saxonis ora tibi.
Sed Venus inde vocans ad amoeni te vada Nicri,
Hic tibi, ait, dudum est certa parata domus.
Hic generosa manet te Smetia origine virgo,
Mille petita procis, mille negata procis.
Nec mora, certa fides Veneris promissa secuta est:
Iam subit amplexus Smetia virgo tuos.
Haud temere obveniunt connubia, Iane: maritam
Unicuique suam donat habere Deus.
Cur veniat vestras, Henrice, frequenter ad ades
Gruterus, lentas nectat ibique moras:
Desine mirari. Vinclis U enus attrahit arctis
Implicitum, et grato detinet alloquio.
Si Venus illa rogas quaesit; tua filia nempe,
Quae formae Idaliam vincit honore Deam.
Vincit et ingenio, sanctis et moribus omnes
Quas cecinit Vatum Musica turba Deas.
Parcius ure tuum, pulcherrima Smetia, Vatem,
Et remove frontis sidera bina tuae:
Ne, quem miraris, quem diligis uniee et unum,
Pra nimio cogas forsan amore mori.
Dum modo sublimes Senecae, Grutere, libellos
Voluis, et arguto singula iudicio
Excutis, a mendis ut prodat optimus auctor
Purior, ablatis et niteat tenebris;
Interdum posito calamo, studiisque severis,
Ad dominae properas limina cara tuae.
Et variis gratas ducis sermonibus boras,
Vixque potes sera nocte redire domum;
Dulce puer Veneris ridens, Iane optime, quaer
An Senecae, an dominae sit tibi cura prior?
Etquis non tenerae rosea ora iocosque puella
Praefer at austero difficilique seni?
Iam canis Erigones Phoebeos duplicat aestus,
Et queritur cervus siccaque terra sitim.
Ipse tamen U eneris residens securus adignes,
Usque trahis longas dulci in amore moras.
Parce, precor, Venerique tuae, Grutere, tibique,
Nonne hanc teque simul tabe perire vides?
Iana pudica mei Gruteri maxima cura,
Iana puellaris flosque decusque chori,
Accipe quae cupido promuntur pectore vota,
Accipe iam tremulae carmen inane Lyrae:
Te Charites, te Phoebus amet, doctaeque sorores,
Perpetuo Omnipotens teque tuosque beet.
Et tua Gruteri cultis celebrata libellis
Floreat aeternos candida fama dies.
Haec, Grutere, tibi culto de principis horte
Divae Pierides laurea serta ferunt:
Insuper hanc vario contextam flore corollam,
Aureolas ornet qua tua Iana comas.
Has eidem erutilo factas mira arte metallo
Armillas, atque haec cingula donat Hymen.
Et vobis pariter felitia fata precantur,
Multaque honor ati pignora coniugii.
Cur renuis nostri saltem gustare Lyaei
Munera, dum fervent tempora sicca Canis?
Cum tamen id facias (nuper ceu vidimus ipsi)
Quando subis dominae limina, Iane, tuae.
Nempe merum melle est et nectare dulcius omni,
Quod tibi formosa porrigit illa manu.
Nec mirum: hic geminus tua pectora corripit ardor
Nam sponsae et rapido Solis ab igne cales.
Non nisi quinque dies, Grutere, (hoc per breve tempus)
Ad thalami restant gaudia prima tui:
Verum hi quinque dies anni totidem esse videntur,
Et tibi felle mero quae libet hora madet.
O nimis impatientem animum cupidumque futuri,
Indomitus saeva quem face torret Amor!
VEnit, vidit, et obtinuit, Marquarde, puellam
Gruterus, qua non pulchrior ulla Nicrum
Accolit, aversata procos quae nuper honestos
Nolebat socii vincla subire tori;
Iam subito capta est mira dulcedine linguae.
Victaque divino carmine et arte Lyrae.
I nunc vulgus iners doctas et sperne Camenas,
Vatibus en Musae commoda quanta ferant?
PErpetuae obtinuit laudis praeconia Textor,
Epitheta Vatum colligens prope omnium,
Culta quibus Latiae dictarunt carmina Musae:
Idem in Pelasgo prastitit Vatum choro
Dinnerus, vegetae quondam sub flore iuventae
Amore ductus nobilis scientiae.
Iam veteres recolens matura aetate labores,
Foras ad usum tradit illos publicum.
Tali macte animo, Dinnere operose, tuique
Fetus in auras ingenii reconditos,
Dum super as, profer; fama clarescere vivum
Suisque dulce est interesse laudibus.
Lipsii nota fuit mihi pars divinior ante:
Iam quoque picta viri cernitur hic facies.
Et simul ingenuae cultissima pignora dextrae,
O quam luminibus symbola grata meis!
Utrumque aureolus mihi praestitit iste libellus,
Qui tot habet sanctae pignora amicitiae.
Gratia, Ione, tibi debetur maxima, qui me
Sponte etiam illorum suscipis in numerum,
Qui tibi sunt cari. sim ferreus ipse, nisi et te
Carum habeam, et memori semper in ore feram.
TEmpora Pontificis site, Francisce, tulissent
Leonis, illius puto
Qui tanto egregios vates complexus amore est.
Vates et ipse non malus;
Ut sibi cenanti numquam non vellet adesse,
Dulci lepore condiens
Et sale Musarum sua fer cula: te quoque Romam
Amplis vocasset praemiis,
Fecissetque suum te protinus archipoetam,
Vatemque principem omnium.
Namque furore sacro succensus carmina fundi.
Et multa simul, et qualia
Fingere vix alii toto sudante cerebro,
Longove in otio queant.
Er genus et longa proavos ab origine claros
Agninae repetens, optime Marce, domus,
Illorum effigies addis, clypeosque decoros,
Et cui praefuerit quilibet officio.
Tum matris pariter laudabile stemma recenses,
Cognatam attexens ordine progeniem.
Istius et fuerit quaenam tibi causa laboris,
Ut sciat hoc olim postera turba, notas:
Nempe ut maiorum vestigia honesta sequantur
Postgeniti, antiquum condecorentque genus:
Omnibus ae cordi sit virtus una, fidesque,
Et purae constans relligionis amor.
Macte vir ingenio tali, tu sideris instar
Fulges, tu gentis lumen honorque tuae es.
Quae prius in lucem, Grutere diserte, dedisti
Conscripta doctis versibus Pericula,
His temptare animos hominum, et vaga murmur a famae
Placuit, opinor, de tuis cognoscere
Carminibus: bene successit, cultissime Vates,
Gaude, atque lauru cinge laetus tempora.
Nam tua iudicio Phoebique novemque sororum
Sunt comprobata iam Pericula, et sacro
Aonidum templo Invidia indignante recepta.
Gaude ergo, gaude ter quaterque: et quae domi
Clausa premis nondum vulgata pericula, iuris
Mora remota protinus fac publici.
Haec avide exspectant Italus, Germanus, Iberus,
Et quotquot usquam musicos amant choros.
Felix qui meruit Divisque virisque probari,
Suaeque vivus interesse gloriae.
VItae qui cecinit beatioris
Vates commoda, Martiis Kalendis
In lucem editus est, ut ipse testis.
Illae caedem rapuere nunc Calendae
Et castissimum et optimum poetam,
Nempe illum Bendictum in urbe natum
Harlemo: olim ubi Iunius solebat
Mentes pascere versibus canoris,
Et tristes medicus fugare morbos.
Iam dic, mi Comeline, num Calendae
Olim profuerint magis, poetam
Edendo vitiosum et impudicum;
Nunc an obfuerint magis, necando
Et castissimum et potimum poetam?
Qui puer ingenuas sic, Iane, amplecteris artes,
Ut multos possis iam superare senes:
Quales provenient Autumni tempore fructus!
Maturo surget gloria quanta viro!
Strenuus hanc modo perge viam decurrere, blandae
Ne remorentur iter propositum illecebrae.
Hic situs est Schoras Themidis Legumque sacerdos,
Febri peremptus pessima:
Parte sui sed adhuc vivit meliore superstes
Inter beatos caelites.
Rautum Spira gemit lacrimans, laudatque patronum,
Chens requirit plurimus.
Qui legis haec, vitam vitro similem esse memento,
Levi quod ictu frangitur.
MAgno animo contemnit opes, contemnit honores,
Omnigenasque simul respuit illecebras
Grunradius: raros o nostro tempore mores!
O summa dignum laude et amore virum!
Cum tibi Pierides felitia carmina dictent,
Volrade, atque ipsa candidior a nive:
Cur fugis hisce palam generosum adscribere nomen?
Cur renuis multo cognitus ore legi?
An, quia nostra fere derident saecula vates,
Te invisum vatis nomen habere pudet?
Pelle age, pelle istum tota de mente pudorem,
Nec leve te moveat iudicium populi.
Nil nisi vile sapit vulgus: Caeleste poetae
Sunt genus, et laudem posteritatis habent.
Cetera mortales inter bona cuncta peribunt,
Solius ingenii gloria morte caret.
Cum tibi cura Ducum sit maxima, magna vicissim,
Reinere, est merito cura tui Ducibus.
Tu genus ac proavos illorum ac fortia belle
Victuris celebras facta voluminibus.
Heroes te praecipuo dignantur honore,
Et tribuunt curis praemia iusta tuis.
Vive diu, felixque tuos pertexe labores,
Ut prisci aequipares temporis historicos.
Sic igitur, Clusi, fatis ereptus iniquis
Plantinus gelida contum ulatur humo?
Qui vitam et lucem innumeris auctoribus olim
Restituit, vita iaem miser ipse caret.
Quid loquor? imo suit miser hic cum viveret, atque
Iam placida in superum pace beatus agit.
DIvini ingenii passim monumenta leguntur,
David Chytraeus quae dedit paene aurea.
Cuius postgenitis ut nota extaret imago,
Sculptoris illam dextra finxit aemulae.
Hunc Mencinga aluit; docuit pia Leucoris art
Rostochiana grato adhuc Schola utitur
Doctore: et merito se omnes hoc nomine iactant,
Primamque laudem quae libet sibi arrogat.
In tantum vivus qui iam processit honorem.
Quanta hunc sequetur mortuum olim gloria!
UNdecimum vitae iam claudit Erasmulus annum
Unica qui nostri spes superest generis.
Cras igitur caris statui dare pr andia amicis,
Laetitia ac totum continuare diem.
Huc quoque tu venias, Grutere diserte, rogamus.
Ne careat numero mensa parata suo.
Cum celebrata tuo nostri sit fama Veredi
Carmine, quod tempus nullum abolere queat;
Ecce ferox animis ut gestiat, ecce superbos
Edat ut hinitus, et pede pulset humum!
Te praesente, Modi, facit hoc: tua munera sentit:
Te portare suo tergore gratus avet.
Scande, Modi, cape frena manu, quocumque iubebis,
Promptus inoffenso te feret ille gradu.
LOtichii cineres, cineres salvete Micylli,
Quorum ego praeceptis doctior et melior
Euasi: meritis pro talibus hoc monumentum
Pono senex vobis, quod puer haud potui,
Grati animi indicium: nitida qui in sede piorum
Mox animis vestris consociandus erit.
Dura compede dum mei tyranni,
Vel dicam potius meae tyrannae,
Constrictus iaceo miser, diesque
Et noctes querula fatigo voce;
Tu me dulcis amice visitando
Afflictum recreas subinde gratis
Tuis colloquiis monesque forti
Tam graves animo ut feram dolores:
Morbos haud temere evenire nobis;
Sed volente Deo, sed esse poenas
Malorum, ut memores fugaecis huius
AEui ad sidera dirigamus omnes
Omni tempore cogitationes.
Pro tali officio, aureisque dictis,
Ornatissime Vuendeline, fratris
Mi dilecte loco, precor valenti
Vivas corpore semper, utque nun quam
Vexet dira tuos podagra nervos.
INveni tandem, mecum laetare, podagrae
Medelam, amice, nobilem, certissimam;
Quae neque longinquis ad nos defertur ab oris:
Neque aere multo comparanda venditur:
Nec variis constat speciebus mixta: nec infers
Assumpta noxam vel dolorem corporis.
Nec docis ipsa gravat, nec laedit copia quemquam.
Sed nec sapore abominabilis malo
Subvertit stomachum: capiti nec odore molesta est,
Ceu reliqua pharmaca assolent prope omnia.
Tale nihil: verum licet illa sit obvia passim,
Tamen fere unis nota crescit rusticis.
Nobilibus raro plantata videtur in hortis.
Raro in superbis et gulosis urbibus.
Usurpata novas in languida corpora vires
Revocat, genusque pellit omne febrium.
Venturam imo arcet quoque continuata podagram
Quod nonne habetur millies praestantius,
Quam posse urgentes tantum lenire dolores,
Hostisque praesentis refringere impetum
Insuper et sensus et nubila corda serenat,
Mentemque caelo reddit acceptissimam.
Divinum hoc plane est, inquis, medicame, et illud,
Reusnere aocte, pridem aves cognoscere.
Dicam equidem ingenue: tu porro aicito multis,
Facitoque ut innotescat ipsis posteris.
Non etenim invideo cuiquam bona tanta: podagrae
Medela sola et optima est FRUGALITAS.
MAgnus Aristoteles magnum haec monumeta per orbem
Ingenii spar sit non peritura sui.
Hinc ut inexhausto fontis degurgite manat
Mens hominis solidae quicquid habet Sophiae.
His sed inepta manus seribarum et longa vetustas
Errores varios intulit ac tenebras.
Adde, quod et per se non cuivis pervia Dassim
Obscuros habeant difficilesque locos.
Sustulit errores penitus, tenebrasque removit
Pacius, obscuros explicuitque locos.
Inde nova Auctori divino reddita lux est,
Illustrique simul Pacius ore nitet.
Pacius ingenioque potens, et fulmine linguae,
Raraque Musarum gloria, Iuris honos.
Quem Nicer et Nicri colles mirantur, honorant,
Heroasque inter Semideosque locant.
Vive diu, Paci cultissime, vive, valeque,
Ut Sophiae et Nicro commoda plura fer as.
MUlta quiden facimus medici (fateamur oportet)
Quae prohibei medui regula sana chori.
Propterea et morbis merito male plectimur ipsi,
Quaeque ferunt alii, nos etiam patimur.
Sed tamen aegroti debent praecepta medentum
Sobria, si sapiunt, haud mala facta, sequi.
HAnc ego iucundos inter meditabar amicos
Cantibus atque epulis ducere, Paule, diem,
Qua magni primum suspexi lampada Solis,
Vagitusque dedi flebilis ore puer.
Sed vetat affligens saevo mea membra dolore,
In tristique tenet dira podagrat toro.
Ergo quid faciam nunc aegro corpore quaeris?
Quod feci prima luce, gemo, atque fleo.
LUstra novem vitae nunc, Iane, peregimus, et quid
Mirum si cani tempora nostra tegant?
Cur tibi sint plures quaeris? gravioribus ipse es,
Atque etiam curis pluribus implicitus.
Carnifices hominum sunt curae: vivere longum
Si cupis, has animo qua potes elicias.
NAtalem celebrare meum, Lamberte, par abam,
Et podagrae nobis haud metus ullus erat.
Perfida securum sed protinus illa fefellit,
Nocte silente meis se in sinuans pedibus,
Affixitque toro miser um: quid cetera dicam,
Iampridem articulis cognita, amice, tuis?
Sic mihi fingebam modo qui mera gaudia demens,
Tristitiam, ecce, mer am, selque merum experior.
Omnia sunt incerta, nihil sperasse iuvabit,
Ut minus excruciet pector a nostra dolor.
Iam mediis coniux in nixibus anxia mecum
Divini implorat numinis auxilium.
Spemque metumque inter versantur pectora nostra:
Et nec adesse queo, sed nec abesse diis.
Haec est causa morae mihi iusta gravisque, penates
Quod non adveniam, magne patrone, taos.
Deserit uxorem dubii qui tempore partus,
Desipit, aut verae nil pietatis habet.
Dum vigilas sacris, Chytraee operose, Camenis,
Atque animas doctam voce sonante chelym,
Varniades certatim iterant nova carmina Nymphae
Varnus et attentis auribus illa bibit.
Plurimus irriguis applaudens cycnus in undis,
Insolitum arguto succinit ore melos.
Laurea odoratum diffundit silva vaporem,
Suavibus aspirant culta roseta comis.
Et vatem pariter laurique rosaeque coronant,
Cantanti pariter terra polusque favent.
Felicem o nimium fortunatumque poetam,
Cui datur has inter vivere delicias!
Hoc tibi constituo vacuum, Plantine, sepulcram
Ad gelidas Nicri lene fluentis aquas,
Dulcis amicitiae monumentum, ac pignus amoris,
Quem non ulla umquam tempora dissidient.
Hoc tua promeruit virtus, doctrina, fidesque
Integra et Eois cognita et Hesperiis.
Hoc long a exhausti meruere aetate labores
In divulgandis chalcographa arte librie.
Qua te non alius vixit praestantior usquam:
Pace loquor Stephani, pace, Vuechele, tua.
Nunc est parta quies capitique animoque beato,
Qua nitet aeterno lumine pura dies.
Ter, quater o felix, cui nomen honosque perennis
Contigit, et caelum patria post obitum!
NUlla tibi ex Maria soboles, Theodore, relicta est,
Quae fuerat thaelamo consociata tuo.
Iam formosa datur Christina tibi, auspice Christo,
Ut viduum exhilaret te faciatque patrem.
Hoc unum, Theodore, tuis, cultissime, votis
Defuit. hac igitur parte beatus eris.
Nam collecta iuvent quem pondera divitis auri,
Ni videat natis illa parata suis?
Hactenus esse domi rarus, Theodore, solebas,
Dum vacuus dulci coniuge lectus erat.
At nunc calfaciens socium Christina cubile,
Causa erit ut peregre rarus abesse velis.
SOllicitus metuis dirae tormenta podagrae:
Namque notas huius signaque certa refers.
Consilium ergo petis, tanti evitare tyranni
Vincula et imperium qua ratione queas.
Certas pone gulae met as: alui elue sordes
Saepius: et Venerem, quod facis, usque fuge.
Balnea rarus adi: ne sis proclivis ad iram:
Tum cave ne laedant frigera saeva pedes:
Hosque sale atque oleo tibi vespertinus inunge
Quottidie: hoc poteris tutior esse modo.
Si nihil ista iuvent, Grunradi candide, restat
Ut PATIENTIA tunc sit medicina tibi.
Hac egomet medicus quoque me consoler oportet:
Haud alia tantum vincitur arte malum.
TRistibus in tenebris ut lumine cassus agebas.
Sturmius, ac vitae iam satur huius erat,
Optabat superas proficisci laetus ad arces,
Et finire aevi taedia longa sui;
Audivit Pater Omnipotens, placideque solutum,
Transtulit ad celsi regna beata poli,
Lumine ubi tenebras, terram commutat Olympo,
AEternis felix perfruiturque bonis.
Mors talis, non mors, sed dici vita meretur,
Quam sibi quisque optet, sic cupiatque mori
Saepe tuos iterum, Sturmi cultissime, vultus
Optavi ante obitum cernere posse tuum,
Supremumque vale morituro dicere amico,
Atque animum dulci pascere colloquio:
Sed fortuna meis nimis obstitit invida votis,
Spemque leves nostram diripuere Noti.
At quos divulsit modo Parca severa, beatos
Mox iterum caeli iunget in arce Deus.
Quo tegeris, Sturmi, tumulo, tumulantur eodem,
Romani flores et decus eloquii.
Dum Sturm I exsequiis meritos indicit honores
IUNIUS, et tumulo debita iusta parat;
Exsultant sancti manes senis, atque precantur
Nestoreos felix vinat ut ille dies.
LUstra bis octo senex totidemque peregerat ultrae
Menses, in orbe clausit ut summum diem
Sturmius: at primo ceu raptum in flore iuventae
Lugent Iberus, Teuto, Gallus, Italus.
Improbus hic luctus numquid, Glasere, videri
Queat velipsis Sturmianis manibus?
Meli:
Et me triformi sollicitudine
Commissa moles muneris adficit,
Urgetque subrepen senectus:
Saepe tamen quid anile fingo.
Post:
Nunc aula nostrum consilium petit,
Nunc urbe tota sollicitus vagor;
Nunc aeger hinc longe remotus
Me vocat, auxiliumque poscit.
Meli:
Tantine possint esse negotia.
Diurna quamvis; noctibus ut vetent
Longis poetari sodalem,
Praecipue a placido sapore?
Post:
Noctem quieti Caelicolum Pater
Cum destinarit, nulla ego carmina
Tum fingo prudens: verum edaces
Qua licet usque repello curas.
Meli:
Misponte contra, quattuor horulas
Aut quinque somno cum recubans dedi,
Nec cogitanti Musa, noctis
Post medium, nova metra dictat.
Post:
Natura iam nunc languidior mea,
Caputque crebris debile febribus,
Somnum requirit longiorem,
Pervigiles fugiens labores.
Meli:
O te beatum, cui sua munera
Dator quietis largiter annuit!
Me parva si tranquillat aegri
Pax animi, vigeo et viresco.
Post:
Beatiorem tete ego iudico,
Contenta cuius mens requie brevi,
Lucem ante matutinam amicis
Laeta quit invigilare Musis.
Meli:
Sic adsuevi. Delicias mihi
Si tollis has, pol dimidium mei
Tollis. Placendis in Camenis
Haec anima et mea vita posta est.
Post:
Consueta nullo, PAULE, negotie
Tractantur. at sunt difficiles mihi
Musae, quod has parum lucrosas
Posthabui Hippocrati et Galeno.
Meli:
Opes dat amplas Paeonius labos,
Ut et forensis. Me premeret licet
Extrema paupertas, valere
Non tamen hoc studii iuberem.
Post:
Musis amicus POSTHIUS est tuus,
Fuitque semper: tangere sed nequit,
Curis molestis occupatus,
Quam cuperet tetigisse metam.
Capra bona, atque Asinus bonus, et bona Femina. Gall,
Dicuntur esse bestiae tres pessimae.
ARtes ingenuas tener is avidissime ab annis
Beutrichus imbibit sagax;
Sorte bona ad summos propere est evectus honores,
Multis stupentibus invidis.
Mars animos cernens, Age sis meus, inquit, alumnus,
Nostrumque sis dux militum.
Artibw. ergo potens, et sorte et Marte beatus,
Elegit hoc sibi symbolum.
LAngvere ingenitum nobis, Fabiane, calorem
Asseris aestivam Sole terente plagam.
Vina igitur generosa magis tunc esse bibenda,
Qualia fert Bacchi nobilis ara, putas.
Subscribo, medicinae instar si talia sumas:
Sin plenis cyathis, tunc Fabiane, nego.
ASpera multa tuli iuvenis: sed ne aspera restent
Plura ferenda seni,
Tossane, heu vereor: sed quid me dico vereri?
Iam scio, iam propius
Hoc sentisco miser: seris venientibus annis
Una etiam approperat
Omnium acerba cohors morborum, nuntia metae
Ultimae, et interitus:
Utque alios taceam, diram exhorresco podagram,
Quae se inimica meis
Artubus insinuans magis ac magis usque, medelae
Respuit omne genus.
Quid misero fiet, longam si sorte senectam
Fata mihi dederint?
Nempe iacebo domi telluris inutile pondus,
Et gravis ipse mihi.
Dic rogo num vitae species ea rite vocetur?
Vita, valere, mihi est:
Longo in tormeto quae degitur, haud ea vita est,
Sed mage poena gravis.
Nonne igitur melius placida cito morte resolvi,
Quam mala tanta pati?
ZVingerus, Basilea, tuum decus, occidit, imo
Paeoniae excellens occidit artis honos.
Quid loquor? imo viget sua per monumenta superstes.
Quis tali haud cupiat vivere posse modo?
Qui medicam docuit, medicamque exercuit artem,
Multisque promptus dextra et ore profuit,
Zuingerus, rapida combustus pectora febri,
Sua ipse destitutus arte heu occidit.
Nec mirum. contra vim durae et spicula mortis
Haud ulla profert hortus ullus pharmaca.
Zuingero fugiente anima dum sedulus adstat
Grynaeus, inque spem virum bonam erigit.
Se quoque pene anima sensit privarier. Arcti
Vis tanta amoris, tam potens est vinculum.
Dum studio, Francisce, tuo, curaque fideli
Emendas veteres restituisque libros:
Horum credibile est manes gaudere sepultos
Auctorum, ac genio se insinuare tuo.
Dumque eadem celebras opera tot clara virorum
Nomina, quos vivos gloria ad astra vehit:
Hos quoque vel numquam visos tibi reddis amicos,
Fautoresque tui, docte poeta, operis.
Qui bene de vivis et cassis luce meretur,
Iudice me, summo est proximus ille Deo.
MAgni dum colitis Maronis Idus.
Candidissimi et optimi sodales,
Ad culti vada flexuosa Nicri,
Vestro quae resonant suave cantu:
Ipse eheu iaceo impeditus arctis
Longo tempore vinculis podagrae;
Nosterque interea malis scaturit
Toto corpore pustulis Erasmus,
Quibus iam pueri fere laborant.
Per rura undique, perque civitates.
Hic, tanti inspatiens doloris, Uror,
Uror, clamat, opemque flens requirit
Mater flens misera assidet misello,
Amarisque replet domum querelis.
Quid nobis animi putatis esse
Hos inter gemitus, amici, et inter
Diros, queis modo torqueor, dolores?
Homo sum fateor, malisque pressus
Tot tantisque simul, gemo querorque
In me fata nimis severa: sed me
Spes rursum erigit: hacce fretus almum
Imploro auxilium patris supremi,
Et nato bonus unico salutem,
Et nobis patientiam det ore
Hoc mecum unanimes rogate amici.
Natalis memores et este nostri,
Posthac sive ero, seu fuisse dicar.
NOlo ego quae Phaelarim medico misisse fideli
Munera ob id scripto constat epistolio:
Viginti intactas nolo, Fabiane, puellas,
Idem quas donis addiderat reliquis.
Nam quid prodessent mihi pondera divitis auri:
Quidue puellarum nobilis ille chorus?
Dum vires animi pariter cum corpore languent,
Indignos podagra discruciante pedes:
Firma valetudo mihi sit precor; orbis et omnes
Divitias alii deliciasque habeant.
ECquid adhuc luges dilecti funera nati,
Beuthere docte, quem severa dextera
Mors puerum eripuit nuper tibi? corde age forti
Pioque vince quicquid hoc molestiae est,
Femineumque puta natos deflere sepultos,
Nec id placere caelitum regi optimo.
Innocuos ad se pueros qui colligit, ante
Quam criminosis imbuantur moribus,
Nigraque Tartarii trudantur in antra tyranni,
Stridor ubi dirus est futurus dentium.
Hoc metuens Christus, Christi de nomine dictum
Ad se vocavit filium, dicam suum,
An Beuthere tuum? melior pars venit Olympo:
Ad se vocavit ergo filium suum.
Ecquid adhuc igitur luges, Beuthere? nec illam
Felicitatem gratularis filio?
RUmor ait rapido sublatum funere Duzam:
Rumori at dubito num sit habenda fides.
Quod si vera refert, Lipsi cultissime, certum est
Ereptum una animae dimidium esse tuae.
Aut, si anima est, ubi amat, tua Duzam tota secutu
Incolit excelsi lucida templa poli.
Sic datur ergo tibi (res admiranda) duobus,
Diver sisque simul vivere posse locis.
Hoc Thesea fides, virtus rarissima, praestat,
Et valsdus sanctae nexus amicitiae.
BErgius ad superum sedes, Conrade, beatas
Quod nuper abiit, te dolere non decet.
Nam gravibus morbis obnoxius usque trahebat
Vitam in dolore et lacrimis miserrimam.
Adde, quod a teneris fortuna agitatus iniqua,
Domi forisque multa pertulit mala.
Vitae hinc pertaesus cupiebat morte resolvi,
Istisque liber evolare vinculis,
Et patrio sisti caelo: Deus audiit aequus,
Virumque voti compotem fecit pii.
Ergo flere nefas: hanc ne videaris amico
Felicitatem et invidere gaudia.
ALtera, quod prosit, Smeti, tibi ducitur uxor,
E vidua remove tristia signa domo.
Iam satis est lacrimisque datum, iustoque dolori:
Laetitiam et cantum postulat ista dies.
Sume lyram, summoque patri dic carmine grates.
Faustum hoc cuius habes munere coniugium.
Conveniunt animi candor, probitasque, pudorque
Conveniunt atas, patria, lingua, fides.
Par bene coniunctum! felicene vivite vitam.
Sanctus et in vestro pectore regnet amer.
Dum gaudens hilarisque mente totus,
Eberhardus Ehemius celebrat.
Nuptialia festa, tinnulisque
Domus perstrepit alta cantilenis,
Et messes redolet decens Sabaeas,
Et myrtus duplices fores coronat;
Proh dolor! Libitina falce saeva
Patrem christophorum ferox peremit,
Pessum gaudia datque cuncta, et aedes
Maesto dira facit sonare planctu,
Et risum in lacrimas repente vertit,
Cupressoque fores inumbrat atra.
Humanam o fragilem brevemque vitam.
O sortem instabilem et nimis fugacem!
Quam nil inviolabile aut perenne
Hic complectitur orbis universu!
Luctus gaudia, lacrimae choreas
Laetas excipiunt, vicesque semper
Permiscent varias severa fata:
Rebus fidere et interim caducis
Nos vetant, memores quod hinc eundum.
Nobis, qua minime putemus hora.
QUam bene conveniunt nostro tua munera morbo,
Auriferi donis anteferenda Tagi!
Nam podagra articulos quoties mihi dira perurit,
Et nihil Hippocrates, nil Auicenna iuvat;
Arripio historirm tot dura ferentis Iobi,
Explicita est studio quae bene Bezatuo:
Inde malum contra tantum tantosque dolores,
Depromo medicam quod mihi praestet opem.
Quid sit scire cupis? PATIENTIA quae levat agros.
Es superat victrix quicquid in orbe grave est.
Quanta tibi (et merito) debetur gratia, tali
Munere qui infirneum me mihi restituis!
Cui datur in terris vitae diuturnior usus,
Is mala plura videt, fertque, simulque facit.
UT sacer Buchananus ille vates,
Nempe Horatius ille Christianus,
Hinc est ad superam evocatus aulam,
Phoebus aurea plestra barbitonque
Sacram, et laurea serta Christiano
Donavit Iacomotio poetae.
Inde est quod genio incitatus alto
Fundit carmina melle dulciora,
Et certantia Vatibus Pelasgis,
Et certantia vatibus Latinis,
Non buius modo temporis, sed illis
Olim saecula quos tulere prisea,
Palmam qui Lyricis tenent in Odit.
Seu laudes domini canit Iehovae,
Inflammatque pias amore mentes
Divino, et scelerat a corda terret,
Quae bella impia, quae neces nefanda
Immerentibus inferunt, et ipso
Crudi sunt mage Turcico tyr anno.
Seu regum benefacta principumque
Pro Christi grege, pro focis et aris
Exhaustos foris ac domi labores
Involui tacitis vetat tenebris.
Seu sancti celebrans amoris ignes,
Et casti pretiosa dona lecti,
Lusus innocuos, salesque miscet
Conditos gravitate Christiana.
Seu dulces cithara sonante amicos
Ad caelum vocat arduus, simulque
Divorum numero in serit beato.
Sic divine age perge, perge vates,
Magnum nomen habes: sed usque et usque
Tibi crescet honos, tuaeque laudes
Domum Solis utramque personabunt,
Ipso Sole et erunt perenniores.
MUltos Caesaribus tribus inseruiver at annos
Eloquio et medica clarus ab arte Crato;
Quum magnae tandem valedicens providus aulae,
In priva latuit tempora longa domo:
Ut soli seruire Deo propriaeque saluti
Posset ad extremum sedulus usque diem.
O animum vere sapientem, qui omnibus horis
AEternas inhiat mox abiturus opes.
FRancicus offendit nervos, Pithopoee, Lyaeus:
Est etenim, ut nosti, fer vidus atque potens.
Ergo ego ne noceam, ne sim tibi causa podagra,
Et toruis uxor me tua luminibus
Aspiciat: vinum tibi mittere, amice, petitum.
Haud placuit; causa haec non tibi iusta satis?
Hoc vultu sacrae Themidos Phoebique sacerdos
Hartmannus integer viget,
Inque Palatina Iudex venerabilis aula
Loco sedere cernitur
Praecipuo; eloquioque et mentis acumine praestans,
Magni favor em Caesaris
Emeruit, dignosque viro illustrissimo honores:
Requirit hunc Spira inclita,
Vixit ubi Augusti quondam pars magna Senatus
Cum dignitate maxima.
Talem fata virum nobis felitia seruent
Longum precemur, ut queat,
Afflictae incolumis patriae seruire, suisque,
Ecclesiaeque commodis.
INstar theatri magnifici cluet
Hic totus orbis, quo sapientiae
Exempla divinae relucent
Conspicuis manifesta signis.
Nam sive caeli vasta volumina,
Et fixa in illis astra micantia,
Simulque contempleris hornu.
Multiplices sine fine motus:
Seu pulchra terrae germina fertilis,
Et quae quotannis munera sufficit
Nobisque, brutorumque saeclit
Alma parens facilisque mater:
Seu pluma amicitas versicolore aves
Passim vagantes per liquidum athera,
Cantuque mulcentes sonoro
Usque hominum pecudumque sensus:
Seu quae pererrant vulgo animantia
Silvas et agros, prataque florida:
Seu pura in unda lusitantes
Squamigeri generis catervas.
Haec protinus nos attonitos iubent
Agnoscere omnes omnipotentiam
Patris supremi, et huius amplas
Ore pio celebrare laudes.
Hoc fine prae sens est liber editus,
Quem scripsit olim carmine Iambico
Phyles poeta Christianus,
Sanguine progenitus Pelasgo.
Latino eundem transtulit en metro
BERSMANNUS ingens gloria Apollinis,
Linguaque praepollens utraque,
Ceu monumenta docent librorum:
Queis diligentem se Camerarii
Fuisse magni discipulum probat.
Quem fama sublimem superbis
Non moritur a vehit quadrigis.
Hunc ergo, Lector candide, musicum.
Vultu laborem suscipe candido,
Miramque brutorum legendo
Historiam, venerare Numen.
Ter maximum, quod talia condidit,
Tam mira et illis ingenia indidit,
Humani ad haec ut obstupescat.
Saepe animi sapiens acumen.
SAmbuci exuviae tumulo conduntur in isto.
Cui deder at clarum Pannonis ora genus:
Sed genus ingenio et studiis super avit honestis,
Historicus, vates nobilis, et medicus.
Dotibus hisque fuit magnae acceptissimus aulae,
Romani dominus quam regit Imperii.
Unde tulit dignos virtutum praemia honores,
Et famam toto sparsit in orbe suam.
Iamque fatigatus curis, ac debilis aevo,
Et longi impatiens pene laboris erat.
Ergo dissolvi cupientem, et multa precantem.
Audiit excelsa mitis ab arce Deus:
Et subito e terris raptum super aethera vexit.
Laeta ubi perpetuae gaudia pacis habet.
ASpera sors hominum, fateor, doctissime Posthi,
Vitaque plena malis.
Iam bella incumbunt miserus, iam curva senectus,
Sollicitique metus.
Sed quid te tristes trepido de pectore questus
Ingeminare iuvat?
Unde novus timor hic? quoque illa audacia fugit,
Quam tibi suppeditat
Lex sacrata Dei, nobis promissa saliss que
Dulcibus eloquiis?
Non haec cura moram rugis affert ve periclis?
Pulvis et umbra sumus.
Sic Deus ipse iubet, sic poscit nostra propage,
Tetraque sic scelera.
At nunc cum nostris constet tibi Numina laesa
Indoluisse malis:
Irrita nec sacri credas fore foedera pacti
Sanguine quae pepigit,
Iane, tuae Christus custodia certa salutis
Confugiumque tuum:
Cuncta licet late ferre populetur et igni
Hostica bar baries,
Et membra in cin eres mors haec deposta resolvas.
Non met venda bonis:
Et vitam et vires, christi de gurgite mortis,
Restituet pietas;
Carceris et tetri e tenebris, ac mortis ab umbris
Asseret is penitus,
Quos sincera fides hilarat, quos lumine vultus
Irradiat Dominus.
Hos ego felices nullo non tem pore certe
Vincere, Iane, pato.
Iohannis Posthii responsio.
Vera quidem, Tossane, adhibes solatia nobis,
Queis pia mens animi
Nulla queat reperire magis praestantia, nulla
Pharmaca certa magis.
Verum homo sum: frangit vel robustissima longus
Pectora saepe dolor.
Ne male firma tamen patientia nostra labascat,
Fractaque tota cadat:
Semper in ore mihi, mihi pectore semper in imo
Aurea dicta tua,
Tossane, haerebunt: parendo his omnia tandem.
Per mala victor ero.
POsthabitis igitur, Baudi cultissime, Musis.
Insudas tetricis legibus atque foro?
Et ceu Sirenum scopulos, tua gaudia quondam,
Dulec Pieri dum iam fugis illecebras?
Vix equidem, Baudi, vix possum credere; quamvis
Ausa tua id fuerit scribere docta manus.
Non tu vulgari latices de fonte bibisti:
Divino saturum nectare pectus habes.
Hinc tibi dulce fluit puro de gurgite carmen
Exhilarans homines, exhilaransque Dcos.
Tali mactavit facilis quem munere Phoebus,
Aonios numquam deserit ille choros.
A Medicis igitur, Gulielmi, transfuga tastris
Nomen dedisti Bartholo?
Et tibi iam Speculum, tetricus modo voluitur Abbas,
Reliquique legum interpretes,
Ad litesque feras animum placidissimus olim.
Phoebi sacer dos applicas?
Ut fora causidicus mox ambitiosa frequentes,
Odore lucri percitus?
Non, non huc ideo, tua si bene pector a novi,
Te contulisti: non sitis
Sacra, aurique fames r abulamte, Iane, forensem,
Non capitis aut rerum ullius
Mangonem efficient: haec sordida cura fatigat
Animos virum abiectissimos.
T spiras maior a: Dei tu numine ductus
Rebus mederi publicis,
Et bene de Musis de Iustitiaque mereri
Totis laboras viribus.
Iamque idem Astraeae simul es Phoebique sacerdos,
Titulo decorus duplici.
Noster et Alciatus veterum monumentae Sophorum
Mendis referta corrigis;
Ceu tua succinctis nuper vulgata libellis
Similia veri comprobant;
Et tuus, in quo iam sudas, testabitur orbi
Sibi restitutus Tullius.
Sis felix, et perge istam decurrere vitam:
Famam hinc par abis nomini
AEternam, ingeniis mercedem scilicet unam.
Nobilibus acceptissimam.
CEdite Boissardo, reliqui concedite Vates:
Hic omnes unus usdice me super at.
Pace loquor vestra: vos estis semi poetae:
Solus is hoc merito nobile nomen habet.
Vos homines verbis tantum modo pingitis; ille
Ingenii dotes carmine, et ora manu.
Post festum aa festum Lepidus me, Paule, vocavit:
Num Lepidi nomen convenienter habet?
TE quoque Lotichio comitem, Beuthere, secunde
Uranie sedes misit ad aethereas:
Ne foret in terris dulci qui carmine mentes
Pasceret, aut doctas soriberet historias.
Dum tamen historiae, dum carmina docta legentur,
Clara utriusque simul fama superstes erit.
MAgnorum effigies, Dux Illustrissime, Regum.
Dat tibi devota Posthius, ecce, manu.
Horum virtutes ac regia facta sequaris
Providus, et fugias si quid habent vitii.
Sic quoque postgeniti quondam tua facta sequentur,
Ac laudes tollent sidera ad alta tuas.
DIssolvi optabas, casimire, et vivere Christo:
Iam voti compos factus es, ecce, tui.
At nos, heu, vitam in lacrimis agitamus acerbam,
Orbati auxilio consiliisque tuis:
Dum circum fera bella fremunt nos undique, et hostes
In nostras acuunt tela cruenta animas.
Sed Pater omnipotens, nostrae spes una salutis,
Pro populo vigilat, et gerit arma suo.
Crescentem ille Ducem sic ducet et instruet, olim
Ut patruum factis. utque imitetur avum.
Anno ineunte novo Rhenum CASIMIRE paraba
Transire, et regni visere rura tui:
Sed Deus in regnum mox te caeleste vocavit,
Dulcis ubi pax est, et tibi parta quies.
O ver augustum, o laetam, Dux optime, sortem
Vana reliquisti gaudia, vera tenes.
Oscula defuncto lacrimans dum filia patri,
Oscula dum fratri dat quoque maesta soror;
Nec caro miser ae divelli acor pore possunt,
Eodemque una optant condier in tumulo:
Labuntur, tandemque sibi vix restituuntur:
Tantam habet acer amor vim, rapidusque dolor
Te verno melius valiturum tempore dixit
Nescio quis vaes: sed non tu credulus illi,
Dux Casimire, tuae referens ea dicta soruri,
Ridens subiunxti: Tum morbis nempe soluta
Omnibus in tumulo placide mea menbra quisecem
O fati praesagum animum, sortisque futurae!
Qua te lux rapuit princeps fortissime, sacra est
Regibus illa tribus, Dorotheaque tuae.
Natalis, niveo quondam signata lapillo,
Iam nigra, iam tristi felle aloeque madens:
Quae porro numquam meditantem gaudia, numquam
Dorotheam siccas cernet habere genas.
Qui fuit a teneis lituos et castra secutus,
Et valida gessit strenuus arma manu,
Condidit haec sacris augusta palatia Musis,
Contulit et largas huc Casimirus opes.
Cuius ob interitum lugent Virtusque Fidesque,
Lugeter effusis turba novena comis:
Et tumulum spargunt lacrimis et floribus ornant.
Tantum et laude vehunt sidera ad alta virum.
Quid facturus erat Phoebi nutritus in umbra,
Hoc cum praestiterit Marits alumnus opus?
Quarta novem lustris vitae fuit addita bruma,
Ut superos adiit Dux Casimirus heros.
Hactenus ille tuus patruus, Friderice, paterque,
Prote sollicitus, pro patriaque fuit:
Lampada iam moriens tibi tradidit: eia age vires
Exsere, sume animos, teque virum esse proba.
Sincerae in primis Fidei tucaris honorem,
Nec sine transversum te metus ullus agat.
Iustitiamque tuis in finibus adsere, egenum.
Nepremat iniustus, divitiisque potens.
Denique sic vivas, laudandae ut regula vitae
In vita veniat conspicienda tua.
Sic longum incolumis perages feliciter evum.
Sic carus terris, carus erisque polo.
ERgo tibi super at, Melior doctissime, natus,
Qui facit imparibus carmina docta modis?
Iamque etiam studiis animum gravioribus aptat,
Astraeae meditans iussa verenda Deae.
O quas delicias capit hinc tua serior aetas,
Demulcent patrios gaudia quanta sinus!
Scilicet in caro post funer a tristia nato
Ipse vel invita morte superstes eris.
O utinam fausto currentibus ordine fatis
In nato possim sic super esse meo.
EXimio sacros scripsit qui carmine fastos
Christiadum, exaequans libros revolubilis anni
Mensibus, hac Nathan spectandus imagine vivit,
Altera Chytraeae laus et nova gloria gentis.
Nec solum fastos, sed Musa et Apolline dextro
Multa dedit Vates longis dignissima saeclis.
Felix cui dederunt talem astra faventia mentem!
MAgnanimo AEneae quod erat consultus Achates,
Huttenus hoc est Friderico Principi,
Cui famulas Rhenus submittit spumifer undas,
Dominumque Nicer prono ador at flumine.
Huic comes indefessus adest noctesque diesque,
Consors laborum providique consill.
Grandem humeris molem suffers, Huttene: sed istae
Virtus ad astra celsa deducit via.
QUando hominum generi vita nil dulcius usquam est,
Hanc quod custodit, languidulam aut reparat,
Quanti erit? haec medicina tuo, Montane, reperta est
Ingenio in terrae visceribus penitis.
Aurea nimirum terra illa, Axungia Solis
Dicta tibi, ipso auro carior et melior.
Namque fugare venena, atrasque evincere pestes,
Innumerisque potest esse medela malis.
Quod nequeat fuluum praestare dolentibus aurum;
Quod neque ant rubri lucida dona maris.
Exclamare libet: Nostri o nova gloria saecli,
Montane, o medicae nobilis artis honos.
Perte naturae thesauri, arcanaque tanta,
Hactenus in tenebris quae latuere, patent.
Per te nostra avidis iam non germania Turcis
Invidet, ac vastae gentibus Armeniae.
Terram habeat iactetque suam Vulcania Lemnos,
Montano melior terra reperta meo est.
QUoscumque Antidotus sanat Mithridatica morbos,
Cunctaque laudatae pharmaca Theriacae,
Eosdem etiam, pluresque adeo (si noveris usum)
Cur at mirandis haec nova terra modis.
Gratia debetur Mont ano quanta! sagaci
Thesaurum hunc nobis qui eruit ing enio.
Hunc imitare cohors medicae studiosa cathedra:
Quaerenti tellus sideraque ipsa favent.
VEris opes varias geniali carmine pingens
Exprimis una amimi dona beata tui.
Pro quibus officiis Charites, dea Flora, Camane
Imposuere tuis laurea serta comis.
Perge age sic reliquos etiam depingere menses:
Perpetuam hinc laudem, docte Chorine, feres.
Dum Babylona tuam, Masuri doctissime, verso,
Mens animi variis motibus afficitur.
Irascor tetricos Satana stimulante tyrannos
Christiadum innocium dilaniare gregem;
Pectora nostra dolor rur sum ingens tangit, iniquae
Dum miserorum hominum supplicia intueor.
At simul eloquii vires, artemque decusque,
Suspicio Musae, culte poeta a tuae;
Mi perfundi animum dulcedine sentio tanta,
Ut rear Aonias me penes esse Deas.
Quo iva Borbonias fera bella sonore tonabit,
Tam gravibus numeris cum Babylona canas?
VOluntaria potio bibenti
Est gratissima semper: at coacta
Est vino atque viro pudenda: tellus
Profusum vomitu resorbet illud:
Potorem rapit unda amara Lethes.
Ergo o ebrioli valete. vinum
Mi sumptum modice placet, suavi
Quod nostram exhilaret vapore mentem;
Excessum cane peius odi et angue.
TE puerum in Phoebi cultis vixisse viretis,
Henrice, ingenuas et coluisse Deas:
Transmissa indicium certum mihi carmina praebent,
Quae large Aonio tincta liquore fluunt.
Adde quod herbarum vires, ac nomina vera,
Quoque paranda modo pharmaca cuncta, tenes.
Ergo tibi duplex titulus debetur honosque,
Qui duplici laudem clarus ab arte refers.
Quod Lausanna suum te praedic at inclita civem,
Doctoremque sui Gymnasii indigiat,
Iudicium sapiens Bernatum agnosco potentum:
Hoc quia vix alius munere dignus erat.
Excultum egregie lingua cui pectus utraque,
Quique poeta audis doctus et historicus.
Iam Lausanna vetus veteres aequabit Athenas,
Tuque, Henrice, illic Socratis instar eris.
IN lucem profert dum scripta diserta Cratonis
Scholziut, aeternam lucem ipse decusque meretur.
SUme lyram Francisce novam, lauroque recenti
Cinge caput, numeros et mihi funde novos.
Lux haec Sturmerum superas produxit in auras,
Praesidium Aonii dulce decusque chori.
Carmine digna dies: his nec te praeter in oris
Promptior acn elior carminis auctor adest.
Ergo diem celebra, magno quae prima patrone
Illuxit: faustas et simul adde preces:
Ut validus superet longaevi Nestoris annos,
Et videat rebus cuncta favere suis.
Magnus habetur honos claro de stemmate nasci,
Sed virtute genus vincere maior honos.
AEquo animo fer onus, quod sors iubet aspera: sic te
Et ipsa leniter feret.
Vis ferri, nil ferre? sapis. Verum illa negata
Sors penitus est mortalibus.
Ut tu fata feres, sic ipse fer ere vicissim: hanc
Sanxere legem Numina.
Suaviter ut vitam degas, placideque feraris,
Adversa aequo animo tu quoque fata feras.
Fer, quod ferendum est, placide et absque insani a:
Sic et fereris sine tumultu et murmure.
QUis cultissime Ludovice, quis te
Metricam docuit magister artem?
Sane ego haud hominem fuisse cr edam;
Verum ipsas Heliconias puellas,
Ipsum aut Mercuriumue, Apollinemue:
Tam suaves, lepidos et eruditos
Dulci et nectare saccharoque tinctot
Versus divite et eleg ante vena
Fundis. Sic age Ludovice, perge
Divinae Themidi novem sorores
Et Phoebum sociare, sicut olim
Fecit Alciatus, bonus Poeta,
Nec non Iustitiae integer sacerdos:
Utque nunc faciunt Scholae illa vestra
Bina lumina, praesidesque claros,
Gentilis patriae decus perenne,
Et Rittershusius, simul poetae,
Consultique boni; quibus fidelem
Aurem sedulus applicasque mentem.
Hos, euge, hos sequere impiger, viamque
Vir tutis super a arduam: obtinebis
Honore e duplici duplex tropaeum.
Vix hiemes tecum geminas, Grutere, peregit
Iana tui consors Smetia fida tori,
Iamque suburbano iacet, heu, condenda sepulcro,
Cordolium soccro, cor doliumque tibi.
Parva tamen superest horas ante edita paucas
Filia, quae longum sit tibi salva precor.
Et tenero incipiat risu cognoscere patrem,
Atque suo curas pellere discat avo.
Et quondam ipsa suis accedere sentiat annis,
Debita quae matri lustra fuere piae.
Obiit Heidelbergae 9. Martii, Anno 1594.
Post multas igitur lacrimas, suspiria multa,
Post vigiles noctes, tot pia vota preces;
Postque tot exhaustos cerebro sudante labores,
Post tot flebilibus carmina dicta modis;
Tandem se Sophie tibi tradidit aurea totam,
Divinique replet pector a deliciis.
Ter quater o felix, et amante beatior omni,
SCULTETE, in gremio quem Dea tanta fovet!
BArtholus et baldus, Speculum, Salicetus, et Abbas.
Et reliqui Iuris barbara turba Sophi,
Perlecti tibi sunt, et adhuc, Marquarde, leguntur:
Quande quidem hoc rigidi poscit arena fori:
Vitaceam Iliadas scriptorum Teutonicorum,
Queis evoluendis assidue obrueris,
In dubiis petitur tua cum sententia rebus,
Et trepidi horrescunt Iudiciora rei.
Et tamen interea quoque condis amabile carmen,
Quod Maro miretur, quodque tibullus amet;
Quodque pater Phoebus stupeat, doctaeque sorores,
Comparet ac numeris Calliopea suis.
Perge age tam dextro genio arte in utraque, merenti
Ipse tibi palmam deferet Alciatus.
Abs te quod toties ad prandia lauta vocatus
Non veni, veniam, docte Paree, mihi
Des rogo: saepe fuit veniendi prompta volunt as:
Sed modo ventriculi me laterisque dolor,
Nunc podagra, aut alii vexarunt heu male morbi.
Semper et invitum detinuere domi.
Num venia videor tibi dignus, amice? measque
Cor de doles pariter compatiente vices?
Sic habet: hoc pietas tua mi per suadet, et ille
Quo prosequeris non simulatus amor.
Te, precor, Omnipotens it a longum seruet, ut olim.
Ineger albenti conspiciare coma.
Tu mihi dulcem opta properent ut sata quietem:
Nam talem hic vitam degere, supplicium est.
IRascor tibi, amice docte, et una
Mecum tota Academia ista, et una
Tota Principis aula, et ipse Princeps
Tibi irascitur: irae et huius aequam
(Si nescis) rationem habemu; hinc quod
Florem nobilitatis atque ocellum
Illum abduc ere es ausus, omnium unus
In sese qui oculos. favorem, amorem
For ma traxer at elegante vultus,
Artiumque peritia optimarum,
Miraque eloquii suavitate:
Nempe illum puto SIGEMUNDUM, avite
Clarum sanguine, plurimis beatum
Villis, et rutilo uberem metallo;
Sed virtutibus omnibusque donis
Divini ingenii affluentiorem.
Quare illum, iuvenem licet, dynastes
Palatinus honore saepe mensae est
Dignatus propirae, simulque longas
Cum ipso texere collocutiones
Inter fercula laetior solebat.
Hoc, Scultete, Academiamque et aulam
Privasti decore inclito. ergo zure
Tibi irascitur illa, et ista mecum,
Tibi irascitur imo et ipse Princeps.
Atqui te facere imperata aices;
Nam sic fratre iubente Nicolao,
Magna Burkhusiae domus columna,
Politissimus ille SIGEMUNDUS
Ibit visere tecum amoeniores,
Pollentesque opibus, virisque claris
Et prudentia et eruditione,
(Queis Germania nunc superbit) urbes.
Laudandum est (fateamur hoc oportet)
Fratris consilium bonum atque honestum,
Nec non utile commodumque fratri
Futurum. Inde igitur resedit illa
Indignatio et ira nostra, dudum
Quam concepimus, et profectionem
Felicem tibi comprecamur omnes,
Et simul comiti tuo, ut, quod instat
Iter Numine prosperante vestrum,
Tuti sitis ab omnibus periclis;
Tandem et difficili via peracta
Vobis Burkhusias videre turres
Salvis detur et aureos penates,
Queis Silesia nobilissimorum
Mater ingeniorum et alma nutrix
Assurgit, meritumque fert honorem,
Tamquam praecipuis suis patronis.
DEbita, Grunradi, semper me carmina poscis:
Nam promissa semel, debita iure putas:
Et non simpliciter me poscis carmina; verum
Vis bona, vis dulci tincta lepore fluant.
Talia sed nobis cum soribere Musa negarit,
Nonne excusatus sic poteram esse tibi?
Adde, quid argumentum ipsum vix ulla meretur
Carmina: quid Musis cum vetula est asina?
Quam sacri referunt vates olim esse locutam,
Sessorem et querulis increpuisse sonis.
Si tamen institeris, pro carmine crimina mittam,
Materiam ut sapiant carmina inepta suam.
A Decimo octavus iam nunc tibi clauditur annus:
LAETARE, et sanctas, Dux Friderice, preces
Concipe: det vires animo membrisque Iehova,
Tam grave sustineas ut sapienter onus.
Utque tuos subigas armis victricibus hostes,
Qui tibi iniqua domi bella forisque parant.
Horum magna quidem vis est, astutia magna:
Consilia at pessum dat scelerata Deus.
Hic tibi praesidium, hic tibi murus aheneus esto:
Hoc tu (certa fides) vindice victor eris.
U Itam inter mortemque rogas quae tertia res sit,
Dicam, si nescis: tertiares sopor est.
Namque soporatus nec vivere rite videtur,
Nec vere dici mortuus esse potest.
Somnum igitur debebat Episcopus Endymionis
Dormire is, nuper quem periisse refers.
Sic, Stephane, haud essent istos nunc bella per agros,
Sed foret ad Rhenum dulcis, ut ante, quies.
EBrius ex aula numquam descendit Onellus;
Sed redit inde domum quottidie ebriolus.
NUlla quod Arctois naescatur laurus in hortis,
Te, Braschi, indigno non decet ore queri.
Nam tibi quae manant de divite carmina venae,
Illa vel in medio nata Helicone putem.
Scilicet haud lauri de fronde corona poetam,
Sed genius felix et sua Musa facit.
GAude, Iane, ter o quaterque gaude,
Talem quod tibi fata dant puellam,
Qua vix relligiosior puella,
Vix for mosior altera est puella,
Qua vix ditior altera est in urbe,
Quam vagi celebrem fluenta Nicri,
Et Phoebus facit, et novem sorores.
Gaude ter quater, o Sabina gaude,
Talem quod tibi habere dant maritum
Iuno pronuba Iuppiterque fautor,
Insignem tot honoribus maritum,
Praestantem pietate singulari,
Praestantem ingenio sagaciore,
Praestantem eloquio, scientiaque
Bonarum artium et utriusque Iuris,
Et summis adeo infimisque carum.
Vobis DI faveant precor benigni,
Ut concorditer usque suaviter que
Una Nestoreos agatis annos,
Et multam sobolem tori feracis,
Et piae sobolis pios nepotes
Spectetis simul, ac beatiores
Sitis per petuum omnibus beatis.
Sive quis ingenio, seu forti excellere dextra
Contendat, impigra est opus
Mente manuque: opus est longos perferre labores,
Cupita donec praemia
Accipiat victor, celsa et virtutis in aula
Pleno triumphet gaudio.
Haec animo voluens teneris Stur merus ab annis,
Ut calcar adderet sibi,
Armis inseripsit librisque, AMAT ARDVA VIRTUS.
Dignum viro hocce symbolum.
Sic igitur periere, Modi, carissima nobis
Pectora, Musarum deliciae et Charitum?
Papius audaci Mosam penetrare natatu
Dum fatagit, rapido gurgite mersus obit.
Mellerum doctos properantem visere Gallos
Sustulit in media pestis acerba via.
Et te dum patriis arces a moenibus hostem,
Illa eadem rapuit, dux Marivorda, lues.
Iam nostri interitum Gulielmii Gallia luget,
Luget et effusis Calliopeia comis.
Quid nobis fiet Francisce? SEQUAMUR OPORTET:
Vox memori haec nobis semper in ore sonet.
TE mecum affirmat noster sentire Grynaeus,
Zuingere, cumque candido Mekerchio:
Nimirum linguae restaurandam esse pelasgae
Pronuntiationem et antiquum sonum.
Quem licet horridulum atque insuavem iudicet auris
Insueta, nobis est gravisque et masculus.
Conmoda quid referam? quae magna ac multa sequentur,
Mekerchiano comprobato calculo.
Helvetii ergo 'Ducem fac te, Zuingere, sequantur,
Fortasse Nicer Posthium audiet suum.
Hinc alii atque alii populique sequentur et urbes,
Et nostra Athenas provocabunt saecula.
Hac facie spectandus eras, clarissime Langi,
Quum tibi supremum dicerem iuvenis vale.
Nunc canus tua busta, pater, cineresque saluto,
Post lustra quinque redditus Nicro meo.
Officioque tuo sublimi fungor in aula:
Utinam pari cum dignitate et gloria.
Fama tuas resonat laudes, tua scripta leguntur,
Audisque Vates pariter et medicus bonus.
Languidior stomachus Bacchi bonae munera poscit:
Sed podagrae hinc metus est, et dolet indec caput.
Quid faciam? patiarne, Modi, frigere culinam,
Ut bene sit capiti, nec male sit pedibus?
Consulere his, pariterque illi avia, amice, necesse est,
Diluet annosum sobriae lympha merum.
Haec mihi mereddunt magni monumenta Iehovae,
Terrenum angelicis associantque choris.
Rem tibi, Paule, novam refero:bis quinque Camenae,
Quattuor et Charites sunt, Vener esque duae.
Unde rogas numerus iam creverit ille Dearum?
His tribus adiuncta est Anna Utenhova choris.
MAximus ingenio Cisnerus, corpore parvus,
Aonidum vixit gloria, luris honos.
Spira forum Imperii, Themidisque sacraria lugene
Defunctum, et celebris litora culta Nicri.
Quae doctam toties vocem stupuere loquentis,
Iam pia depositi corporis ossa tegunt,
Magna Palatini quem Principis aula requirit,
Claraque florentis pulpita Gymnasii.
ILlustrat medicam feliciter heurnius artem,
Commodus et viva voce librisque novis.
Quin etiam vitam reddit morientibus agris,
Mirifica miscens pharmaca rara manu.
Ergo virum praesens celebratque et suspicit aetas,
Postera sea faciet Diis in honore parem.
PAcius ad cenam laeta me fronte vocavit,
Addidit et blandas terque quaterque preces.
Causatus podagram, me posse venire negavi;
Ille tui iuris protinus inquit eris.
Quandocumque voles, tibi rursus abire licebit:
Quod placitum comedes, quod placitumque bibes.
Pace tua, Paci, dicam: tua amica voluntas
Nota mihi est, verbis nec male fido tuis:
Invitat praesens sed avarum occasio ventrem,
Nec sinit appositas deserere illecebras.
Qui metuit peccare, modum qui excedere non vult:
Cena sit huic potior parca brevisque domi.
Est domus unatribus, mens una, atque una voluntas,
Est et idem studium, mensa eademque tribus:
Scilicet Hutteno, Plesseno, Grunradtoque,
Quigenere antique sunt et honore pares.
Quorsum ergo Herodotum, doctasque, Henrice, sorores
Distrahis, et sorti subicis ambiguae?
Integer herodotus maneat, maneantque Camenae
Indivisae, habeant unicum et hospitium:
Nempe Palatini venerandam Principis aulam.
An tribui his sedes dignior ulla queat?
Rem tantam dubiae sapiens committere sorti
Grunradius non vult: sed nec Apollo pater.
Nec sinat Herodotus: nec Musas velle putandum est
Divelli, inque tribus sic habitare locis,
Quaetot coniunctim vixerunt saecula, quare
Hic, Henrice, alia est invenienda via.
Nempe suas teneant sedes velut ante: sed usu
Communes dominis sint faveantque tribus.
Pace tua dicam, Stephane: haud bene iudico factum
Quod dedicare singulis
Nobilibus Musas tres ausus es: omnibus omnes
Tribus dicare convenit.
Nam Musas teneris illi coluere sub annis,
Easque amore maximo
Complectuntur adhuc, nec se patientur ab illis
Vel sorte caeca avellier,
Vel ratione alia: Musas sed quilibet omnes
Habere proprias volet.
IMbriferi quoties lux septima, Erasme, Novembris
Redit, excitatur intimis in ossibus
Tristitiae sensus, sensu mihi acerbior omni,
Et crebra maesti pectoris suspiria.
Quae sit causa rognas? lux abstulit ista Secundum,
Medicum et Poetam saeculi huius principem.
Lotichium dico, quo non mihi carior alter
Vixit, tuique nullus observantior.
Hinc eadem renovat veteres in corde dolores,
Oppletque largis lumina uda lacrimis.
Ast eadem quoniam fausto te sidere nasci
Vidit, paterna qua iacet Schonfeldia:
Cuncta serenato depellere nubila vultus,
Laetisque mensis, et vacare cantibus
Me iubet, inque tuas nova pangere carmina laudes
Legenda et hoc, legenda et aevo postero.
Tristia sic laetis nostro sub pectore certant,
Eademque fletus gaudiumque lux parit.
Quid faciam? antiquos vincant nova gaudia luctus.
Gemitusque cedant musicis concentibus.
Quare hilares inter lauro redimitus amicos,
Sturmeriana ter quaterque nomina
Ingeminans, redeat Natalis ut iste precabor
Candidior usque et usque multis saeculis.
Hoc quoque Lotichium sentire et velle sepultunt,
Sensus sepultis si quis est, iuraverim.
ET doleo, irascorque tibi, Basilea, disertum
Nicro Grynaeum quod superba surripis.
Qui desiderium nobis ah triste reliquit,
Gemitusque crebros excutitque lacrimas.
Hoc faciunt pietasque viri pectusque refertum
Virtute multa et artibus rarissimis.
Cumque tot ingenii praecellat dotibus, illo
Magis est suave nil, nihilque humanius.
Si lenire tamen Nicri, Basilea, dolorem,
Cumque hoc redire in gratiam antiquam cupis,
Zuingerum nobis, aliumue remitte Grynaeum:
Sic dulcis inter nos erit concordia.
PErcelebrem fama vidi, Peucere, puellam,
Quae potu atque omni per duo lustra cibo
Abstinuit, stomachi penitus languentibus agri
Viribus, et clausis ante retroque viis.
Nutritam Medici statuunt et phlegmate multo,
Et crudo in venis sanguine mira fides!
Sed novares non est: exempla prioribus annis
Sunt visa, historicis et memorata libris.
Causa quidem (fateor) ratioque probabilis illa est,
Quam referunt medici lumina magna chori:
Non tamen haec temere fieri frustraque putandum:
Sed iussu aetherei consilioque patris;
Talia proponit fatuo qui monstra popello,
Dextrae opera ut stupeat mira canatque suae.
INsolitos placido modulos ut Rhenus in alveo
Audivit hosce; talibus
Attonitus verbis, diuturna silentia rumpens,
Vatem allocutus est suum:
Litora praestantes genuerunt nostra poetas
Multos: sed odas integras,
Totos imo libros solo qui implerit Iambo,
Inventus est nemo hactenus.
Tu primus primum dux Dousa mereris honorem,
Primam repor tas gloriam.
Dixit, et insignem lauri de fronde coronam,
Victoriae antiquum decus,
Decernit, citharamque auro gemmisque decoram,
Vati nova novo praemia.
Applausu Phoebusque pater, doctaeque sorores:
Rheni approbant sententiam.
Felix Dousa, datur cui fama amplissima vivo,
Multis negata mortuis!
NUncio tibi, mi Mellisse, tristem,
Acerbum, lacrimabilemque casum.
Bellina, ah, periit catella nostra,
Qua nec blandior ulla vixit umquam,
Qua nes candidiorue molliorue,
Nec formosior ulla vixit umquam.
Sed nec ludere doctior, iocosque
Et risum celeri movere saltu.
Uxor quam mea Erasmulusque amabant
Improbissimo amore et impotenti,
Quantum umquam canis ulla amata cuiquam est.
Huius interitum modo hic et illa
Maesto pectore maesto et ore deflent,
Largoque imbre genas sinusque replent.
Illam tu quoque lugeas mecesse est:
Nam circumsiliensque gestiensque,
Gannitu et tenero velui salutans,
Prima te excipiebat usque et usque,
Nostra ad limina quando ventitabas,
Proiectamque sibi modo huc, modo illuc
Chirothecam avido appetebat ore,
Reddebatque tuae vocata dextrae:
Nec tantum deciesque viciesque,
Verum idem quoque centies in unae
Pernicissima factitabat hora;
Discessuque tuo gemens dolebat;
Nimirum cupiens abire tecum,
Et tuae fieri caetella Musae.
Quaeris funere quo perempta? Leti
Leto tristius est genus: misella
In partu occubuit, suisque facta est
Sepulcrum breve mater, heu, catellis.
Et nulla exstat imago tam venustae,
Tam probae et lepidae meae catellae.
Sed tuo celebrata, paule, versu
Immortalis in omne vivet aevum.
Sum medicus vatesque tuus: do carmina vates,
Musta tibi medica mitto parata manu.
Munera parva quidem; sed grato a corde proficta,
Atque animo, qui te non simulanter amat.
Haec tibi, Iane pater, si sensero grata fuisse,
Munera plura alias, et meliora feres.
HUnc tua promeruit virtus insignis honorem,
Quem tibi, quemque tuis Caesar, Adolphe, dedit:
Caeruteo in clypeo magni Iovis armiger alis
Aureus expansis ad supera alta volat,
Aureaque Eois decorata corona lapillis
In summo galeae vertice clara micat.
Non magis apta dari poterant Insignia vobis,
Conveniunt generi talia dona tuo.
Regia sicut avis nitidi templa aureae caeli,
Sublimi virtus sic petit astra via.
Denique ceu fuluo nihil est pretiosius auro,
Nil oculi gemmis pulchrius aspiciunt;
Sic virtute nihil pretiosius, et mage pulchrum,
Quae vestrum decorat non moritura genus.
LOnge suspicionibus remotis,
Hagi candide Posthium fidelem
Constantemque tibi futurum amicum
Semper, crede: licet parum frequenter
Ad te scribere possit impeditus
Fluctibus variis negotiorum.
Inierim tamen Hagius medullis
Haeret interioribus, meoque
Non minus mihi carus est Secundo,
Cuius Musam et amabiles lepores
Nostris plus oculis amamus ambo.
Quare suspicionibus remotis,
Amorem tibi crede Posthianum
Mansurum inviolabilem et perennem.
QUam gravis immineat saevis fortuna tyrannis,
Hoc Senecae in primis nobile monstrat opus.
Quo veluti picta in tabula speculove, potentis
Qualia sint aulae fata, videre licet.
Tristia nempe: suos una quae saepe ministros
Pessumdans Stygios cogit adire lacus.
Talia principibus teneris bene cognita prosunt
Exemplat, ut fugiant quae nocitura vident:
Quae bona, sectentur, quare illustrissime Princeps,
Eximia haec docti dramata vatis ama.
Et facilem praebe fidis monitoribus aurem:
Sic numquam tragici materia oris eris.
ASpera dum gelidas producit bruma tenebras,
More tuo an faciam carmina, Paule, rogas.
Non equidem aut versus, aut cetera ludicra curo,
Quae iuveni quondam grata fuere mihi.
Nunc omnes penitus languenti e corpore vires,
Eque ipso rapuit dira podagra animo.
Parte igitur cum sim male firmus utraque, quietem
Tempore noctis amo; ludere, paule, piget.
Hic est Beza pater toto celeberrimus orbe,
Quem bonus omnis amat;
Turba maligna odit: sed enim certissima laus est,
Displicuisse malis.
Gaude Beza: polo nota est tua maxima virtus,
Atque animi pietas.
Quaque sacri flatus monitu monumenta dedisti,
Iam magis atque magis
Per fora perque domos, per templa sacrata leguntur,
Et modulata sonant
Voce pia, ac cithara; rumpantur ut ilia momo,
Beza perennis erit.
ERgo graves capitis plagas: ac vulnera passus,
Et longa tetri carceris fastidia,
Conficeris maerore animi, et rerum omnium egenies
Consilium, amice care, flagitas meum?
Hoc iter adversis quando infeliciter astris
Coeptum est: recurras inde Francofordiam
Mature, et vitam repetas, Francisce, priorem.
Contentus illa sorte honesta suadeo
Et requie potius; quam mille pericla viarum
Subire, et aulas principum ingratas sequi;
Sis ubi perpetuo servorum servus oportet:
Privatus instar Reguli vivas licet.
Vix decimi ingressus nuper sum limina lustri,
Et meiam vires destituere meae.
Iam cerebrum assiduo pulmonibus imbre molestum est,
Iam quatit infirmum tussis anhela latus.
Nunc miserum vexant crudelia tormina ventrem.
Nunc secat articulos saeva podagra meos.
Saepius insomnes cogor transmittere noctes,
Saepe cibum stomachus respuit, ora merum.
Hi mihi cum veniant Autumni tempore morbi,
Dura quid o tandem bruma, Melisse, feret?
TUne, Modi, Charitum Phoebique et pacis alumnus.
Horrendi tractas iam grave martis opus?
Militiaeque duces et partas sanguine praedas,
Eversasque urbes regnaque tota refers?
Et quibus hoc fieri consueverit artibus: armae
Quae deceant equitem, quae deceant peditem?
Desine, care Modi: procul hac ratione fugabis
Et 'Phoebum et sacri numina docta chori.
Sic ego: sic hastam quatiens Mavortia Pallas,
Historiam hanc Modius texere pergat, ait.
Nominis inde feret claram per saecula famam,
Atque orbi titulo duplice notus erit.
OCia Phoebus amat, sunt otia grata Camenis,
Rebus et haec Vates omnibus anteferunt.
His sine quandoquidem fieri memorabile carmen,
Ipse pater Vatum 'Pieridesque negant.
Otia Maecenas olim nisi iusta Maroni
Fecisset, tantum non peperisset opus.
Tam bona nec culti legerentur carmina Flacci,
Otia ni Tuscus suppeditasset eques.
Nostra sed huic similem videant cum tempora nullum,
Maecenatis agit sola podagra vi ces.
Haec sola egregiis facit otia certa poetis,
Et super at magnos hac ratione duces.
Ergo canenda tibi, Pithopoee, et laude vehendae
Haec domina, est tantiquae tibi causa boni.
Non tantum eximias tulit olim Graecia formas,
Fert Helenas etiam Teutonis ora suas.
Inde meus legit sibi Rittershusius unam,
Cui modo commendat remque suamque domum.
Cum qua partiri curas et gaudia possit:
Quaeque epulas domino fida ministra paret.
Ex qua suscipiat fecundi pignora lecti,
Quaeque genus matris, quae referantque patris.
Queis sine coniugium infelix et triste putatur:
Queis sine frigescit connubialis amor.
Ast horum numquam genialis desinet ardor:
Namque erit hic felix et sine lite torus.
Hoc Venus, hoc Charites, hoc magnus spondet apollo,
Et fata et nitidi sidera fausta poli.
UNdique circumstant nos dira pericula Martis,
Et saturata hominum sanguine terra gemit.
Tutamen esse animo securo diceris, atque
Uxorem his miseris ducere temporibus.
Quid, Conrade, paras? cur te non respicis? an non
Hinc tibi quae possint damna venire vides?
Quid loquor? his dictis pondus precor absit, et omen:
Hinc potius veniant commoda multa tibi.
Perge igitur, Conrade, istam pertexere telam;
Perge maritalis gaudia inire tori.
Dumque alii praedas atque arma cruenta sequuntur,
Tu cole tranquillae fertile pacis opus.
Anna patri, heu, misere rapta est puerilibus annis,
Innocuum duro tacta caput lapide.
Et nunc ecce iacent opera interrupta Minervae,
Texere quae docta coeper at illa manu.
Et calathi amissam lugent, ipsique libelli,
Quos trivit digitis bella puella suis.
Annam et maesta domus, sacra Annam templa requirunt.
Psallere ubi aeterno sueverat illa Deo.
Sed tam labe carens, dilecti munere Christi
Pars melior nitidi vivit in arce poli.
Aligerisque choris, sanctisque immixta puellis,
Praesentem celebrat carmine laetae Deum.
Ista patri misero sint et solatia matri.
Caelica terrenis nam potior a bonis.
Dant Reges aurum, dat Laurea serta Melissus:
Musarum haec comites, vulgus at illud amat
Vos generosa iubent contemnere pectora vulgi
Iudicium, et Phoebum Pieridasque sequi.
Ergo coronari dignos meus ille putavit
Praesidium Clariae grande Melissus aquae.
Hanc merito gemmis Laurum praefertis et auro,
Magnorum et sceptris muneribusque Ducum.
Ista vagae siquidem pereunt obnoxia Sorti,
Vester at hic omni tempore vivet honos.
TU quoque Laurigeris merito annumerande poetis
Bollingere, faces corripe et arma manu,
Ac dirum nostris depellere sedibus hostem,
Ut bene cepisti, perge age; victor eris.
Scilicet ebrietas est hoste nocentior omni,
Corporis atque animi quae bona cuncta rapit.
Hanc Bebenhusana ceu nuper ab arce fugasti,
Bacchus ubi sedem suerat habere suam;
Sic etiam Europae reliquis procul eice regnis,
Et profugam Antipodum coge subire plagas.
Hoc facto aeternam per saecla mer ebere laudem
Prae qua fulua tibi sordeat unda Tagi.
QUod nostro Clessi subscribis candide voto,
Et madidi socius non cupis esse gregis:
Gratulor ex animo patriae, Musisque, tibique,
Et terat hanc opto plurima turba viam:
Ingenia ingeniis ut certent nostra vetustis,
Fertile quae Latium, Graecia quaeave tulit:
Et bona iam surgit spes hoc aliquando futurum;
Virtutum est genitrix aurea sobriet as.
Fecerit id porro duce te studiosa iuventus,
AEquabit veteres Teutonis ora Sophos.
CErtus eram silvas invisere fontis amoeni,
Quidem Principibus nobile nomen habet.
Dicebam, Comites Gravius, Cocus, atque Melissus,
Agricola, Hemelius, et Pithopoeus erunt:
Iamque propinquabat IANO lux sacra; paratae
Omnia erant, subito cum furiosa meis
Se illatebrat Podagra articulis et dira misellum
Ter senas noctes discruciatque dies.
I nunc delicias meditare et gaudia vanus,
Et lepidos inter vina iocosa sales.
Omnes una potest podagra intervertere lusus,
Gaudiaque aereis tradere cuncta Notis.
VErsor in undecimo, Paule optatissime, lustre,
Membraque iam vires languida destituunt.
Utque alta haud referam morborum incommoda, pestis
Scis mihi quae invalidos urat acerba pedes.
Imo haec peste mala quavis est peior habenda:
Nempe hominem reliquae vel subito iugulant,
Vel medicam admittunt curam: exsecranda Podagra
Neutrum Paule facit; sed rabidi miseros
Instar carnificis lento cruciat tormento,
Quod gravius quavis est nece supplicium.
Ergo alii exoptent longos sibi Nestoris annos,
Qui vegetum in sano corpore robur habent:
Non ego, tam saevos patior qui saepe dolores;
Vota sed haec potius sint mea, posse mori.
BElla seni imbelli nuper quod iuncta puella est,
Iudicio nostro quid videatur, habe:
Nempe vicem miserae doleo, Reubere, puellae,
Sic quie nec vere nupta, nec, heu, vidua est.
EBria ceu dulci immoritur Lampetra falerno;
Sic et iuvenculae in sinu dulcissimo
Delicias inter teneras lususque iocosque
Salax obire suaviter solet senex.
Iam noster fuit ille, mi Grutere,
Et vili tegitur sepultus urna
Divini Benedictus oris, ille
Phoebi patris ocellus et voluptas,
Qui teplus oculis suis amabat,
Quem tu plus oculis tuis amabas.
Illum, proh dolor, abstulere nobis
Martis pessimae Alastoris Calendae,
Fractum continua malaque febri,
Nulla quae medicabilis vel herba,
Velsucco fuit, hunc, Grutere, amicum
Vatemque eximium fleas necesse est
Docto carmine, quod legant nepotes,
Tam sanctumque probent ansentque amorem,
Qui vinclis adamantinis ligatus
Vel post fata remanserit suprema
Constans, inviolabilis, perennis.
Hoc, Grutere, bonos decet sodales,
In primisque ptos decet poetas.
EX auro Aurifaber calices facit: at Sileburgus
(Res mira)ex verbis construit en cyathos.
Ille facit tantum mutos, facit iste loquentes;
Dic utri palmam tu, Comeline, feras?
INterpone tuo requiem, Friderice, labori,
Neve animum curis excrucia assiduis.
Ni facias (omen tenues vanescat in auras)
Uix equiaem fieri te puto posse senem.
Perdurant moderata: cito immoderata fatiscunt:
Hoc natura parens, hoc ratio ipsa docet.
PLena catenato mihi vita labore peracta est,
Curarum et nullo tempore finis erat.
Tandem summa dies onera omnia prorsus ademit,
Ut posui invalidi corporis exuvias.
Has tellus tegit: in nitido sed laetus Olympo
Inter agit coetus Spiritus aligeros.
Quis Sadeelem igitur defunctum ploret amicus?
Quis non hac cupiat tendere ad astra via?
Eia age, parue puer, magni vestigia patris
(Ardua sint quamvis duraque) perge sequi:
Ut studiis adiuta tuis Ecclesia crescat,
Utque Dei in terris amplificetur honos.
Sic te perpetuum felitia fata manebunt,
Et quondam astrigeri templa beata poli.
SAdeelem eximium, Grunradi candide, terris
Ereptum duro tempore, iure doles.
Hoc tecum in variis faciunt regionibus omnes,
Queis pietas cordi, veraque relligio est.
Magna columna quidem cecidit (fate amur oportet)
Verum aliam facile est substituisse Deo.
Haec animos nostros spes erigat et confirmet,
Haud umquam populum deserit ille suum.
NE versus facerem nisi otiosus,
Olim consuluisti, amice, nobis.
Nunc licet videas negotiorum,
Pressum mole, tamen monesque et urges,
Versus versibus ut tuis rependam:
Praecepti memor haud bene es prioris.
SI capiti prodest nihil aeque ac frigida lympha,
Cum stillans nudi verticis alta lavit;
Celsus uti suasit, rem Cardanusque probavit:
Quantum vitigenus proderit ipse latex?
Quam magis excellit, Posthi, vinum super undam,
Tam magis id loto profuerit capiti.
Non eadem est vino lymphaeque, Melisse, facultas:
Frigida vis huic est, sed liquor ille calet.
Utque caput gelida infirmum perfundere prodest:
Infirmum stomachum sic liquor ille invat.
Ergo merum ventri debetur, at unda lavacro.
Verum in utroque modum transiliisse nocet.
Hic iacet Aonidum cultor, Phoebique sacerdos,
Candidius pura cui nive pectus erat.
Cuius fama viget, totoque leguntur in orbe
Qua dedit imparibus carmina sacra modis.
Imo Rudingeri Musam vaga sidera norunt,
Igniferique sonat regia celsa poli.
Quae tecum patriis adolevit in aedibus olim,
Philippe, Magdalena iam datur tibi,
Corpore praestanti multa et virtute puella,
Puraque mente caelitum colens patrem.
Coniuge tu felix: tali sed et ipsa marito
Beata, qui praestans medendi gloria
Principibus vivit carus, populoque Deoque;
Qui longa salvos vos velit per saecula.
NE totum in cineres te longa resolveret aetas,
Peucere, artificis cavit amica manus,
Deformans placidosque oculos frontemque verendam,
Notaque tot magnis ora diserta viris.
Ingenium, pietas, animi constantia, et artes,
Pingenda haud ullo dona magisterio,
Cognita sunt orbi, sunt ipsis cognita divis,
Inque tuis vivunt non moritura libris.
Felices, talem possunt qui degere vitam,
In quam fata nihil tristia iuris habent!
TE licet ex oculis, Sigemunde operose, tuorum
Abstulerit rapida mors inopina manu,
Fama tuas laudes tamen haud moritura per orbem.
Et canit et grato perpetuum ore canet.
Scilicet haec longos compensat sola labores:
Haec studiis merces solvitur una tuis.
Tu quoque magno animo solam hanc (memini ipse) petebas:
Haec imos summis Regibus aequiparat.
Ergo tui compos, vir laudatissime, voti,
Hic fama, ast anima vivis apud superos.
Quis sibi non cupiat talem contingere vitam?
Qua sine vilescunt totius orbis opes.
COnditur hac tenui Peucerus iunior urna,
In medio aetatis raptus honore suae.
Cui pater illacrimans hanc nigram ad besta cupressum
Perpetuae testem tristiriae posuit.
Heu fatum infelix! natus quod iure parenti
Debuerat, nato praestitit, ecce, pater.
Sic res sunt hominum: sume hinc exempla viator:
Fortia saepe ruunt, debiliora manent.
UNdecimum clausi iam, compater optime, lustrum,
Et canis albent tempora nostra comis.
Et podagra articulos crebro importuna fatigat,
Cumque suo exhaustum sanguine corpus edit.
Ipse tamen (res mira) animus iuveniliter ardet
Ad citharam assuetum voce sonare melos,
Et veterum dulces scriptorum evoluere lusus,
Interdum numeros fingere et ipse novos.
Sic fallo miseros obliviscorque dolores:
Longa venit brevior sic mihi saepe dies.
Scilicet hanc vati inspirant bona numina mentem,
Et Musae et studiis cultus Apollo meis.
Nam puer hunc coluit quicumque fideliter, olim
Languentem oblectat suaviter ille senem.
QUem procul absentem iam convaluisse putabas,
Persuasus fidis litterulis medici;
Proh dolor, occubuit, natam, Tossane, relinquens,
Ecce, tuam in viduo semanimem thalamo.
Heu spes fallaces, et inania vota parentum.
Vita vitro similis quam cito fracta perit!
Ille sed excelsi iam sede receptus Olympi,
Quem docuit laeto conspicit ore Deum,
Teque tuosque vetai sua funera flere, quod alma
Vos etiam Pietas Relligioque vetant.
Pone igitur lacrimis, Tossane, modumque dolori:
Officium exposcit iam schola maesta tuum.
Exposcunt quoque templa tuam lacrimantia vocem;
Publica privata sit tibi causa prior.
Nec dubita, fletusque tuos fletusque tuorum
In risum vertet laetitiamque Deus.
Nuper quod mihi, candidissime Heurni,
Dono Artis Medicae Institutiones
Misisti solidas et eruditas,
Maximum indicium intimi est amoris
Quo me amplecteris ipse non merentem.
Uicissim ergo ego candidum illum amorem
Tuum exosculor, obviis et ulnis
Laetus excipio, tibique mentem
Hanc totam studiumque, meque totum
Volo tempus in omne dedicatum.
Esse tibi faciles numeri, cultique videntur,
Imparibus nectit quos mea Musa modis.
At mihi difficiles potius, Dinnere, videntur:
Sunt etenim nullo compositi Genio.
Qui vero cultos valeam componere versus,
Artis qui medicae barbara scripta lego?
Me tamen ista iuvat (fateor) censura: saventis
Namque mihi et nivei pectoris indicium est.
TErtia sextilis nato celebratur Erasmo
Posthiolo: sacra est lux tibi quarta, Modi.
Utraque festa dies mihi semper agetur, amicum,
Haec vatem eximium, filium at illa dedit.
Tu quoque natali vives cum luce; trientes
Adde3 mei septem nomine Posthioli.
Atque illi vitam sortemque precare benignam:
Sic iterum patria sit tibi posse frui.
CAndida fama bonum, quo non praestantius ullum
Totus hic orbis habet.
Omnia Mors vincit, Famam sed vincere solam,
Imperiosa nequit.
Ergo vel invita Sigemundus morte superstes
Feier abendus erit:
Cuius et Hesperiis iampridem, et cognita Eois
Candida fama plagis.
Divitias vulgus; celebrem post funera famam
Nobile pectus amat.
QUod iam carmina rariora dicto,
Gratiaque carentia ac lepore,
Miraris, Stephane, et subinde culto
Frustra carmine provocas inertem.
Sed dignum venia, utreor, putabis;
Imo et commiseratione dignum,
Causam dixero cum tibi latentem,
Nuper quam vetuit pudor fateri,
Et iam nunc quoque suppudet fateri:
Sed fidam tamen hanc reconde in aurem.
Ex quo nos habet ista iniqua vallis,
Ista frigida et inquieta vallis,
Clamore assiduo et referta rixis;
Musae et Phoebus Apollo, Gratiaeque
AEdes deseruere Posthianas.
Hinc est nostra quod officina friget.
Longi iusta silentii ista causa est.
Non dignus venia tibi videbor?
Huc oculos pueri, teneras huc vertite mentes,
Auidique sacra Emblemata,
Qualia non umquam sunt visa prioribus annis,
Noctes diesque voluite,
Sensibus atque imis memoranda recondite, fructus
Olim datura uberrimos.
Calliae et ista mei vestigia docta sequuti,
Vipilate sacris Bibliis.
Haec vobis Helicon, haec sint Aganippides undae
Hinc bibite plenis faucibus,
Ut saturi ambrosia divino et nectare, laudes
Ter optimi, ter maximi
Numinis aeterno celebretis carmine: finis
Hic esto sacrae musicae.
Saepe venire iubes: et saepe venire volentem,
Sturmere, implicitum saeva podagra vetat.
Hac tamen invita iam (si mandaveris) ad te
Curram olaudus eques, cum nequeam ire pedes.
Huc immatura Danielem morte perenitum
Infantem posuit maestus uterque parens.
Echtero ille satus de stemmate, stemmatis huiu,
Laus quondam atque decus grande futurus erat.
Mors vetuit: firmum tibi nil fore crede, viator:
Quo minime speras tempore, vita fugit.
IMperium muliebre olim me carcere clausit,
Longoque immeritum tempore detinuit.
Tandem etiam imperio liber sum factus eodem:
Sic mihi quod nocuit, profuit illud idem.
Haud aliter cauda dirus quae vulnera fecit
Scorpius, his medicam fert quoque rursus opem.
ERgo meam, Salomon, vates suavissime, natam,
Docta quod ingenue dextra fatetur, amas?
Et me propter eam pridem abs rescribis amari,
Exoptans nostrae foedus amicitiae?
Ecce manum, ecce animum tibi saecla per omnia fidum
Promitto, ac natae iura fidemque meae.
Sic mihi non solum, cupide quod poscis, amicus,
Sed gener, imo etiam filius esse potes.
Qui vinclo propiore queas mihi iungier? atqui
Quaenam ea sit, vel ubi filia forte rogas.
Nempe ea quae nostro quondam de vertice nata est,
Quam tu laude tua dignam et amore putas.
Musa mea: hanc stabili genitor tibi foedere iunctant
Esse volo: dotem quaeris? habeto: Nihil.
Hanc possunt solam vates promittere dotem:
Nam quis divitias ex Helicone peiat?
Hic tandem, Languete, tuorum meta laborum,
Haesit, habet sacros hic tumulus cineres.
Clara sed immensum volitat tua fama per orbem,
Et pleno laudes buccinat ore tuas.
PAndectas Francisce tuos cultissime poscit
Nobilium quicquid teutonis ora videt.
Iamque suum Modium iuvenesque senesque loquuntur,
Historico et statuunt praemia digna suo.
Sume animos, operose Modi: tua fama vigebit,
Donec in orbe aliquid nobilitatis erit.
IMbelles tecum, Musas. Hieronyme, duxti
Per rigidos enses Sarmaticasque nives.
Et Martem Aonia saepe es remoratus in umbra
Attonitum ad citharae fila canora tuae.
Inde decus geminum et duplex tibi gloria parta est,
Alter a nempe armis, altera carminibus.
PApius hac tegitur Heliconis alumnus in urna,
Heu rapido exstinctus flumine, Mosa, tuo.
Fleverunt Latiae iuvenem Graiaeque Camenae,
Et vati marmor hoc posuere suo.
AEger erat praestans Medicus Vatesque Serenus,
AEgro tu facilem fers miseratus opem.
Vatibus ac medicis dum sic, Conrade, mederis,
Te certam Phoebi progeniem esse probas.
MIraris nostrae diuturna silentia Musae,
Melisse mellitissime.
Diversas renuunt admittere pectora cur as:
Medicus poetari nequit.
Otia da nobis, tibi qualia fecit Apollo,
Et me poetam feceris.
INnumeros fecit proprio qui marte libellos,
Cudit et innumeros chalcographa arte libros,
Henricus tali Stephanus viget ore, Camenae
Quem merito ac duplici nomine Phoebus amat.
QUod celebras victura tuis mea nomina libris,
Praetori, ingenuae pignus amicitiae
Das mihi, quod gemmis longe et pretiosius auro est,
Quodque ego vel Regum praefero divitiis.
Cetera sunt etenim rapidis obnoxia fatis:
Sola boni vatis carmina morte carent.
AD se qui quondam pueros servator Iesus
Iussit venire parvulos:
Me quoque vix natam superas in luminis auras
Ad se vocavit; patrio
Complexusque sinu lacrimas abstersit, et omnem
Sensum doloris abstulit.
Tulla quod in terris poterat medicina beatos
Nunc ergo laeta Caelites
Inter ago, Christina, mihi salvete parentes
Carissimi, optatissimi,
Salvete aeternum, et tristem deponite luctum.
Vos stirpe Christus optimus
Mensibus exactis paucis meliore beabit,
Quae vestra claudet lumina.
TE prior ingressus vitam, vita prior idem
Excessit frater Naturae hoc ordo petebat.
Pone igitur luctus age, tolle Henrice querelas.
Quod Deus et Natura iubent, aequum esse putandum est.
MAximus ingenio, vario sermone disertus,
Fortique ad Martis proelia natus eras.
Iustitiae rigidus cultior, legumque peritus,
Laeurea quae doctis serta dedere comis.
Principibus placuisse viris si maxima laus est,
Laus ea iure tuos condecorat cineres.
Raptus es, heu, nobis alieno tempore, raptus
In medio aetatis flore et honore tuae.
Salve anima illustris: nitidi novus aetheris haere
Salve, et perpetuum, Petre beate, vale.
LUdicra Germanus tractans certamina quondan
Erudit fortes ad fera bella manus.
Sed neglecta diu iacuere prioribus annis,
Et vix iam patrio nota fuere solo.
Ecce novam Modius lucem impiger attulit istis,
Romano vulgans Teutonis acta sono.
Multaque praeterea Regum monumenta Ducumque
Germanae prudens addidit historiae.
Sidere felici totum quae fusa per orbem,
Auctoris celebrant nomina clara sui.
Virtutem colite o proceres: haec una superstes
Permanet, ut sumus cetera dispereunt.
ME meus affixit lecto, Volrade, Tyrannus,
Et miseros urit nocte dieque pedes.
Hoc tibi, qui late complet vagus omnia, rumor
(Utreor) ante suo prodidit indicio.
Tu tamen afflictum cessas invisere amicum
Lentus, et alloquio me recreare tuo.
Fallor? an istius metuens quoque vincla tyranni
Iam renuis nostrae tecta subire domus?
ERgo tuus, Clusi, iam vivere desiit hospes
Aicholtus ille Phoebi ocellus, ac suae
Grande decis vatroae. et medicae laus magna cathedra?
Hic ubi Vienna tollit arduum caput,
Et gratam Musis praebet celeberrima sedem.
Quam multus aeger lacrimans hunc flagitat!
Crudelesque vocat parcas, crudelia fata,
Quae tam fidelem, tam peritum, tam pium
Artificem vitae rapuerunt: sed tamen ille
Iam morte victa vivit alto in aethere
Parte sui meliore: laboribus atque dolore
Solutus omni, et omnibus periculis,
Quae nos circumstant:igitur caelo additus haeres
Lugere fatum nos vetat propter suum:
Sed potius memores horae iubet esse supremae,
Nobis beatitudinem exoptans parem.
SI negotia, Vuendeline, nulla
Te nunc impediunt, meas ad aedes
Rogamus venias. venire namque
Ad te non queo, vinculis podagrae
Adhuc implicitus: loquemur una
De rebus minimisque maximisque,
Ut consuevimus, insuperque ludum
Ludemus solitum, haud pecuniarum
Aut turpis studio impio lucelli,
Sed risusque iocique causa honesti;
Ut, victoria cui favet, triumphans
Ludicram referat domum coronam.
Quare si vacat et libet iocari,
Ad nostros citus advola penates.
Haec iam tertia praeterivit aestas,
Candidissime Petre, fata amatam
Ex quo surripuere Ludemillam,
Cum caro tibi filio unicoque,
Paucis ante diebus has in auras
Edito. lacrimis, amice, qui tum
Te iussisset et abstinere luctu,
Sanae ni l habuisset ille mentis.
Atqui maestus adhuc quod usque et usque
Indulges lacrimisque luctibusque,
Nec modum statuis tuo dolori,
Post tot menstrua pleniluniorum
Inter valla: quis hoc probet rogo? quis
(Quod velim venia tua esse dictum)
Non dignum aestimet increpatione?
Magno quod placuit Iehovae, idipsum
Fac tibi placeat, nec ire contra
Velis. hocce nefas et est iniquum.
Illa aevi spatium brevis peregit,
Fati vivere quod dedere leges;
Nec non filiolus suum peregit.
Hi nunc sideream recepti in aulam.
Et vita meliore gaudioque
Inter aliger os choros perenni,
Et summi intuitu Dei fruuntur.
Cave ergo his videaris invidere
Vitam illam ac requiem beatiorem,
Dum questu et lacrimis polum fatigas,
Nec ullum statuis modum dolori.
Istis sed tibi cordulis carere,
Quae tu plus oculis tuis amabas;
Omnino intolerabile esse dices.
Hic te ad Socraticos ego libellos,
Platonisque tui tuique Tullii,
Ad docti numeros graves Lucret I,
Lipsiique mei relego ad hortos,
Illos dico novos et eruditos,
Prorsus aureolosque melleosque,
Excultos Sophiae manu venusta,
Ipsiusque sacrarium verendum,
Quo Constantia fixit ipsa sedem.
Quin te ad sacra volumina illa summi
Iussu Numinis exarata mitto.
Haec vel sola animo tuo fugabunt.
Quidquid tristitiae hactenus resedit,
Quidquid pectoribus tuis inhaeret
Curarumque molestiaeque. verum
Scribenti auriculam Thalia dextram
Mi vellens ait: Haud opus Poetae
Nostro his est monitis: remota nubes,
Abstersae lacrimae, dolor fugatus:
Iam Soles rediere laetiores,
Iam novos meditatur ille amores,
Iam cantus placet, et placent choreae;
Nunc et carmina molliora fingit,
Quis possit teneris plaeere Nymphis.
Et tempus breve; quum suum vocabit
Posthium ad nova gaudia, atque taedas
Rogabit celebrare nuptiales.
EN magni effigiem tibi parva tabella Melissi,
Divinum ingenium vivida Musa refert.
Quod si hoc arte pari manus ulla effingere posset,
Nil oculi in terris pulchrius aspicerent.
Iam puto, Iane, decem superas sexennia vitae,
Mutavitque nigras alba senecta comas:
Ipse tamen firmo latere et pede sanus oberras,
Nec te diseruciat calculus, aut podagra.
Fallor? an hae pestes absunt a caelibe lecto?
Ote felicem terque quaterque virum!
Cur spretae iaceant hac tempestate Camenae,
Est causa, lucri nil ferunt.
Lucro inhians properat studia ad maiora iuventus,
Iuris puta prudentiam,
Et medicas artes, et pulpita sacra: quod inde
Maiora veniant commoda.
Ingenuas rarus, prout addecet, excolit artes;
Doctaeque temnuntur Dea.
Hinc cito barbaries iterum tenebraeque sequentur,
Quales fuere saeculis
Haud multis retro: fatagant nisi talibus ipsi
Malis mederi principes.
Ceu pietate facit praestans et fortibus ausis
CASIMIRUS, optimi patris
Optima progenies, carumque ex fratre nepotem
Vestigiis ultro suis
Iam niti gaudet. Magni o duo lumina Rheni,
Et spes Palatinae domus,
Vivite Nestoreos ambo feliciter annos,
Et stirpe clarum mascula
Amplificate genus, terris quae praesit avitis,
Vestroque dulces nutriat
Exemplo Musas, et Relligionis honorem
Tueatur imperterrita.
PIndaricis cantum numeris mihi deme, manebit
Quantumvis doctae gratia parva Lyrae.
Versibus adde suos modulos cantumque decentem,
Iisdem inerit maior gratia, maior honos.
Quantam igitur laudem Chytraei Musa meretur,
Plectra animat melicis quae Buchanana sonis?
QUinque reor superas iam, Paule, decenniae vitae,
Spargitur et niveis barba caputque pilis.
Necdum fida tuis amplexibus uxor inhaeret,
Qua pariente patris nomen habere queas;
Quaeque seni curas minuat sermone benigno,
Quaeque paret gratas officiosa dapes.
Cessatum ah fatis est: sociam tibi iungere tempus,
Si cupis in natis vivere, Paule, tuis.
ET mento niger es, Bersmane, et vertice: verum
Pectore et ingenio vel nive candidior.
Dii faciant, olim sera veniente senecta
Ore simul niveus et videare coma.
Fertur
[Gap desc: 3 words]
brevis esse sagacior illo:
Unita virtus nempe fortior cluet.
Talis mest, Bersmanne tibi cultissime vates,
Hinc et probaris, hinc amaris unice.
His age macte animis, rumpantur ut ilia Cordis,
Tua dum probentur scripta musico choro.
In scriptis, Bersmane, tuis elucet image
Doctrinae eximiae, et fertilis ingenii.
Vultus effigiem sculpsit manus aemula veri;
O quam grata animo est illaque et ista meo!
Atque utinam ora queam spirantia cernere quonda,
Colloquioque frui, culte poeta, tuo.
Interea pro me tecum mea charta loquetur,
Saepe et praesentem te mihi finget amor.
Cur me saepe vocas in carmine, Taule, beatum,
Qui diram aut patior aut metuo podagram?
Me miserum potius, miserum dic esse; Beatus
Est, qui carnificis nescius huius agit.
LEntus, quod doleo, tibi fatigat
Morbus viscera, Phoebo amate Lipsi,
Doctisque invigilare te libellis
Interdum vetat, et gravi innocentem
Dat languori animum: sed impedire
Grata colloquia, ambulationes,
Et convivia liber aliora
(Puto sobria liberisque digna,
Magnus qualia Socrates amabat)
Interim haud potis est, quod ipse miror,
Hocque nomine te beatiorem
Esse iudico, sisque semper opto:
Imo opto potius tibi salutem
Integram stabilemque sanitatem,
Et vitam innumerabiles per annos.
Verum ego, heu, pedibus laboro, LIPSI,
Et saepe et graviter misellus uror,
Saeva discruciante me podagra.
O quae carnificina! qui dolores!
Tormentis Stygiis acer biores,
Vel si tristius hisce quicquam in orbe est!
Utque absit dolor, et molesta febris,
Istum quae comitatur usque morbum;
Adest debilitas tamen perennis,
Quae me non sinit ambulare longum.
Nec convivia laeta visitare,
Dulcesque inter amiculos iocari,
Et tristes animo fugare curas.
Quin et longum equitare nullus ausim,
Crudeles metuens herae potentis
Iras, saevitiamque pertinacem.
Sic claudus veluti latere sutor
Fere cogor. an haec, amice Lipsi,
Non est vita miserrima? imo vitam
Vix hanc dixeris esse: namque vita
Motu gaudet et ambulatione.
Sedentaria vita, vita non est.
URsula quae thalamo tibi iungitur, optime Princi,
Si nescis, faustum nomen et omen habet.
Litterulas transpone aliquas, ecce URSULA qua nunc,
Mox tibi mutato nomine LAURUS erit.
Omnia nominibus dicuntur inesse; beatum
Ergo tuae sponsae nomen et omen ama.
Lauro gratus odor: sponsam comitatur amatam
Virtutum et famae candidioris odor.
Laurus perpetuum retinet ceu frondis honorem,
Sic suus est sponsae non periturus honos.
Laurus habet medicas in languida corpora vires:
Ursula erit euris grata medela tuis.
Laurus tuta manet ceu saevo a fulmine: tutam
Ursula praestabit sic tibi cara domum.
Denique multiplici feta est ceu germine Laurus,
Multiplici cinget sic tibi prole torum
Ursula, quae fausto currentibus ordine fatis
Et patri et matri gaudia mille feret.
Haec certo evenient, Princi clarissime, gaude,
Et laurum ob sponsae nobile nomen ama.
SIdereum ascendit nuper Buchananus Olympum,
Vocante Rege Caelitum,
Mistus ubi sanctis iam vatibus aurea templa
Cantu suorum carminum
Mellifluo replet, coetu admirante piorum,
Stupente et ipso Davide,
Qui merito Superis, ait, ista probantur, et Orbi,
Ter Maximi laudes Dei
Clarius ac melius referentia, quam mihi quondam
Modulata Hebraea barbito.
EXtremi pariter vexant nos, Marce, dolores,
Aspera dum cano frigore saevit hiems.
Te podagra affligit, longo obruor ipse catarrho;
Ouam gravat illa pedes, tam gravat iste caput.
Neuter et alterius potis est accedere ad aedes:
Me tenet acre gelu, teque podagra domi.
Sed tamen usque animis coniuncti vivimus, atque
Vivemus donec vita superstes erit.
Quin etiam summo iungemur in aethere quondam,
Nullus ubi est morbis frigoribusque locus.
CAndida si vitam tibi fata, Melisse, dedissent,
Urbs olim domiti dum caput orbis erat;
Marmorea effictum statua lauroque decorum.
Spectasset medio regia Roma foro.
Nullus enim veterum super at te carmine vatum:
Tanta tuae est Musae copia, tantus honos.
VIdebar mihi liberatus esse
Asaevo podagrae dolore: namque
Firmata poteram ambulare planta,
Molesta sine claudicatione,
Teque invisere iam parabam, Erasme,
Cui tales bene cogniti dolores:
Quum pedem subito involat sinistrum
Illa pessima bestia, atque tristi
Me rursus iubet incubare lecto,
Et dulci iubet abstinere vino,
Nec cibo sinit aut frui sopore,
Faucesque immedicabili misellas
Siti nocte dieque dira torquet.
Vanae o mentis imaginationes,
Vana o somnia: quum valere belle
Videmur, cito rursus, heu, iacemus.
sumpturus mecum tenuem, Paule optime, cenam
Ad nostram in gelida valle venito domum.
Hic aderunt Gravius, Stenius, Pithopoeus, Abramus,
Pectora cara mihi, pectora cara tibi.
Isthaec nempe dies agitur mihi fista quotannis,
Qua meus in lucem venit Erasmiolus.
Qui precor ut longum vivat, superetque parentem,
Fortuna ac culti dotibus ingenii.
Relligionque ille sit cordi ante omnia. natus
Quid cupiat potius, quid voveatque pater?
Dum gelidam sentit penetrare in viscera mortem,
Sonius, intrepido pectore firmus ait:
Uxor amata vale, mihi pignora cara valete:
Splendida supremi me vocat aula patris.
Hic miseras curat viduas, hic patre carentes
Mirifica ducit fidus alitque manu.
Eia igitur lacrimas compescite, ponte questus:
Ipse ineo vitae iam melioris iter.
Hactenus, et placida resolutus morte quievit.
Quis simili haud optet sanus obire modo?
TEmpore difficili patrios, francisce, penates
Dum repetis, curis nos gravibus cumulas.
Frigore saevit hiems grassatur et undique pestis:
Infestant patrium bella cruenta solum.
Illarum una satis poterat te causa movere,
Ut longam hanc nolles durus inire viam:
Sed sedet haec penitus menti sententia: teque
Posse morari ultra hac in regione negas.
Ergo vale o mihi dulce caput, vale optime vates,
Inque vicem sic me, sicut amaris, ama.
Sive superstes ero: seu me tibi fama fuisse
Dicet, et hoc tumulo corpus inane tegi:
Tum mihi tu veterem lacrimis testatus amorem,
Persolves cineri debita iusta meo.
Carminaque in nostrum compones pauca sepulcrum,
Notus uta sera posteritate legar.
Hanc ego spem mecum (si me sperare iubebis)
Ad Superum laetus templa beata feram.
QUum tibi sit stomachi concoctrix aegra facultas,
Et coma iam longa facta sit alba die;
Dulcia cur vitas generosi munera Bacchi,
Quae stomachumque iuvant, exhilarantque senes?
Si tetricam speras podagram sic posse fugari,
Falleris; baec crudos valdius excruciat.
Adde, quod hoc potu dirus quoque gignitur hydrops,
Dum calor innatus viscera destituit.
Ergo iterum assueto posthac, Iane, utere vino:
Aut, si forte nimis, diluat unda merum.
Auguror, hoc suadebit idem tibi cara Marilla,
Suadebunt Musae, cum Soceroque Soerus.
TAndem profer, amice Iane, doctis
Plenos suspicionibus libellos,
Quas Phoebus pater et novem sorores
Suggessere tibi, labore multo
Dum voluis veterum aureos libellos
Scriptorum, quibus aut edax vetustas,
Aut manus nocuit librariorum
Inepte, aut scioli insolentiores.
Clausas tandem age capsulas resigna,
Doctas pande fores, ut inde claram.
In lucem veniant tui labores,
Debitumque tibi ferant honorem.
Non est quod metuas maligna vulgi
De te iudicia: ista namque oportet
Flocci pendere. sat sit eruditis
Tuas ingeniis placere curas.
Iam, reor, hic sextus, Francisce, revoluitur annus,
Colonia ex quo te mihi primum dedit
Spectandum, et fido mox pectore iunxit amicum:
Tu deinde Papium et Mekerchum et insuper
Palmerium et Ianum Gulielmum, inde et Marivordam
Nobis ibidem amore constantissimo
Iunxisti; quorum e numero superesse Mekerchum
Puto solum; acerba, proh dolor, mors ceteros
Iam pridem rapuit iuvenes et corpore firmos:
Quae spes, amice, nos manet validos minus,
Maioresque aetate illis? sic vivere certum est,
Sit summa tamquam quae libet nobis dies.
UT legi, Boissarde, meo sub nomine laudes,
Queis tua non meritum pagina me cumulat;
Erubui, et mecum tacito sub pectore dixi,
Amplificat dotes ab nimis iste meas.
Agnosco eximium quo me amplexatur amorem;
Sed nimius caecos reddere suevit amor.
Hoc ceu fonte fluunt nostrae praeconia famae:
Ne valeam, si non ex animo hunc redamem.
OPtabas puerum, tua Florentina puellam;
Patri favebat Delius, matri Venus.
En usedios inter flores tibi filia nata est,
Cui nomen inditum novis de floribus.
Floricomi in lucem quae venit tempore veris,
Florente erat, Brismanne, digna nomine.
At tua vota olim fient rata: Delius ipse
Promittit hoc per me tibi et Musae obsides.
Iam tibi filiolam peperit dulcissima coniux,
Compensans fetu damana priora novo.
Alter ab hoc puerum feret annus: et inde quotumnis
Consuescet similes uxor obire vices.
Haec, Brismanne, manet vestros fortuna penates:
Vatinum vates credere adhuc dubitas?
Est mihi Erasmiolus, tibi Florentinula. quidsi haec
Mi nurus, ille tibi fiat, amice, gener?
Est mihi filiolus, tibi filia: filius optas
Ut tibi nascatur; filiolam opto mihi.
Fac Deu hoc votum concedat utrique benignus,
Det mihi filiolam, det tibi filiolum.
Vanae finis erit num deinde cupidinis? ultra
Anne aliquid numen quod rogitemus erit?
Sic puto: mens homini non est fatiabilis umquam,
Et voti finem nescit habere sui.
Vivamus laete praesentibus ergo: futuris
Namque inhians, misere vivit et emoritur.
Cum tibi sit gemmis fuluo et pretiosius auro
Carmen, in effigiem quod mea Musa tuam
Lusit; inepta nimis te laudatore superbit:
Hanc sed ego arrepta submoneo auricula:
Ah noli nimium tibi vana placere: Chytraeus
Ductus amore mei, quod facit, omne facit.
OCia concedi mihi nulla, Melisse, querebar
Nuper, et hinc Musae plectra silere meae.
Audiit hoc, furtimque meis illapsa medullis
Quae cruciat miseros pestis acerba pedes;
Otia suppeditat nunc heu male grata dolenti,
Affigens duro tristia membra toro.
O ego, dum validos redeat mihi robur in artus,
Absit et articulis pessimus iste dolor;
Quam cuperem longas quantumvis imbre vel aestu,
Posthabitis Musis omnibus, ire vias!
Quae vero horribilis mihi iam facit otia morbus,
Eveniant nostris hostibus illa precor.
PArente natus Vuestphalo hic est ingenii
Sagacioris viribus,
Turisque praestantissimus scientiae,
Et flumine eloquentiae:
Casimiro amatus principi, ut qui maxime,
Arcana cuius omnia
Gerit sub alto pectore, et gravissimis
In rebus illi consulit
Iustique nomen obtinet iustissime,
Prodesse cupiens omnibus,
Nocere nemini: et quod est res caput,
Pietate cedit nemini.
Dignus valenti corpore, et mente integrae
Qui saecla vincat Nestoris.
UNdecimum vistae tibi clauditur optime lustrum
Lamberte. prima Martii et utgesima
Lux monet hoc.age sume lyram, sume aurea plectra,
Viridique lauro docta cive tempora,
Et superum regi meritas dic carmine grates,
Qui te a periclis liber avit plurimis
Hactenus, et dulci Musarum fovit in umbra
Beatum honesta coniuge atque liberis,
Et celebri notum fama ac pietate, fideque.
Quae praeferenda bona bonis sunt talibus
Eia age, vivamus: tristes discedite curae,
Aurique avara macerate pectora.
Nos, Lamberte, iuvet tranquillam ducere vitam
Doctisque Musis et vacare Gratiis:
Donec et a morbis omnique dolore solutos
Accipiat alta patris almi regia.
AD metam properare aevipia Claudia cernern
Bezam maritum annis gravem:
Iamque animo versans viduum deserta cubile,
Longumque luctum et lacrimas;
Posset ut ipsa prior mortali excedere vita
Voto petebat supplice.
Pondus habere preces iussit quit temperat orbem,
At Beza, privatus sua
Compare, non oculis somnum velut ante capessit,
Non ore languido cibum:
Exoptatque mori, cum Christo ut vivere possit,
Carissimaque coniuge.
Tantum sanctus amor, tantum dulcissima lecti
Valent iugalis vincula!
Hunc tumen in vita retinet firmatque Iehova,
Plures lucretur ut sibi
Sacra docendo animas: quod adhuc facit ore librisque
Domi forisque strenuus.
ALter ab undecimo Peucerum viderat annus
Custodiae addictum gravi,
Cum Deus Augusti mitescere Principis iras,
Claustrisque iussit vincula
Laxari. o fausto productam sidere lucem,
Grunrade nobilissime,
Quae patriae Historicum, Medicum, Astrologumque peritum,
Nobisque amicum reddidit!
Quodque magis mirere, animoque et corpore firmum,
Nulloque mutatum pilo.
Discite in aerumnis mortales fidere Christo,
Numquam ille deserit suos.
Vita brevis: Forma est fugitiva: Pecunia fluxa:
Impersum invisum: Bellona pericula gignit:
Ancipitis volitat penna Victoria: raro
Intemerata manet concordia: longior aetas
Quam miseraest! felix igitur mors iure putetur.
Mortis at expertem praestat sapientia famam,
Qua sine vel Croesus nil paupere discrepat Iro.
Ista, Richarde, meo sunt scripta in pectore verba,
Nocturnis meditunda horis, meditanda diurnis.
TE saepe insomnes quereris traducere noctes,
Breuive somno perfrui.
Nil mirum: cum tot vexent tua pectorae curae
Intenta rebus publicis,
Quae te sollicitum sic, Colbingere, fatigant,
Somnos ut excludant leves.
Namque sagaci animo commissa negotia tractas,
Et bello et utilis togae.
His age macte animis: ista ratione paratur
Laus et perennis gloria.
EXimio celebrans praestantem carmine Dousam.
Volrade, antiquis vatibus aequi paras:
Ne valeam, tecum nisi sentio; quin ego Dousam
Arte sacra priscis vatibus antefero.
Pauci etenim veterum puri monstrantur Iambi:
Ecc edat integros Dousica Musa libros.
DOusa decus Phoebi, patriae servator et ultor,
Et ampla gentis Nordovicae gloria,
Terque quaterque mihi salve: salve inclite vates,
Voniamque longo da precor silentio.
Causa fuere tui, Musas testamur, Iambi,
Melliti Iambi, candide, purissimi.
Queis ego dum simili pede respondere laboro,
Et paria tecum facere, tantum temporis
Interea effluxit frustra mihi: nec tamen umquam
Tuis ad unguem aequanda condet Posthius.
Tandem indignatus haec qualiacumque profudi
Uno, ut satis res ipsa loquitur, impetu.
Quae mala sint quamvis, te, Dousa, probare necesse est:
Amor requirit hocce namque mutuus.
Nimirum illa etiam quae non sunt pulchra, videri.
Plerumque nobis pulchra amor caecus facit.
Sed meliora leges tamen his super addita; Vates
Quae passim amantes Dousiani nominis
Composuere, tuae laudes resonantia Musae.
His fruere, Dousa, candidumque Lipsium,
Et reliquos Leidae per te florentis ocellos
Saluere plurimum mihi iube, et vale.
TUne etiam ducis tener am, Reusnere, puellam,
Volensque curis te implicas domesticis?
Nec te sanguinei terrent bella horrida Martis,
Quae pervagantur orbis omnes angulos?
Nec te dira movent grassantis semina pestis?
Nec rerum adaucta caritas prope omnium?
Nec, quod sata Orbi iam iamque suprema videntus
Instare? sacram consulas seu paginam,
Seu caelum hoc ingens, et sidera conscia fati.
An ista flocci, amice, pendis omnia?
Agnosco imperium viresque potentis Amoris,
Aque medullas sauciaris intimas:
Quique tibi dulces in pectore suscitat ignes,
Elisa queis fomenta grata suggerit,
Vuilandina domus fausto quam protulit astro,
Armis, togaque, nobilique stemmate
Clara domus, magnisque aulis notissima: curas
Elisa cunctas sola nempe expectorat
Ex animo, Reusnere, tuo: Ius haec habet una
In te, tuisque regnat una sensibus.
Ergo tua felix longum, opto, fruaris Elisa,
Honore, censu, prole abundans optima.
Et vitae saturitandem laetique hilaresque
Vestri nepotes compustetis sanguinis.
MUlta prius Medicos nondum observata latebans
In varia humani corporis historia:
Singula Vesalius scrutans oculisque manuque,
Perfectum hoc longo tempore fecit opus.
Nec tantum scriptis haec explicat omnia libris,
Sed vivis etiam monstrat imaginibus.
Nominis inde tulit famam landemque perennem,
Hac veteres superans arte, simulque novos.
Sic ergo sedet abstinere prorsus
Lecto, care Melisse, coniugali?
Nimirum sapis: hocce namque saeclo
Tam tristi, furioso et impiato,
Bellona horribili tonante ubique,
Qua vastantur agri domusque et urbes,
Absque coniuge liberisque praestat.
Vitam degere: sic enim laborum
Habebis minus, et minus dolorum.
Pro caris tibi liberis librorum,
Iam pridem est numerus paratus ingens,
In queis usuis, amice, et usque vives,
Dum vivent monumenta litterarum,
Dum calum rutilos habebit ignes,
Dum piscis liquidas amabit vundas,
Dum flores apis, et capella frondes.
Qui Ranas, Equites, Nubes et cetera vates
Canit facetus ludicra,
Ante quidem Ausoniam fuerat traductus in urbem,
Sed barbara obsitus toga.
Iam nitido pulchroque venit spectandus amictu,
Latiisque certat comicis,
Haec, Frischline, tuis debetur gratia Musis,
Theatra plena quas colunt,
Et cupidas gaudent praebere loquentibus auris
Dignasque cedro iudicant.
AUreus ille calix a te, Friderice, profectus,
Epulis meretur regiis apponier:
Hunc ut spectantes recolant curamque paternam,
Pronamque summi numinis clementiam.
Is mihi dulce tui monumentum exsistit amoris,
Decusque mensae Posthianae est inclitum.
Hoc insigne gerit celebris gens Clessia Signum.
Quod Christianos pectori insculptum pie
Circumferre decet. nudo pede fortis Iesus
Dat colla pessum dira Serpentis feri.
Nempe typus notat hic nostrae admiranda salutis
Mysteria, et Redemptionis magnum opus.
Herba tribus foliis spectanda in casside, sanctae
Est Trinitatis symbolum reconditum.
Ambiguas hominum rota praeterea addita sortes,
Firmumque in orbe permanere nil, docet.
At Leo, fortianimo duros perferre labores
Hortatur, aeternamque spondet lauream.
Post varios casus, post multa pericula vitae,
Multa et tuorum funera,
Anglia te Flandrum sepelivit, Adolphe, deditque
Maerens sepulcro lacrimas.
Te patria exstinctum lugubri voce requirit,
Chorusque deflet Musicus.
At tibi iam requies, vates cultissime, parta est,
Cui nulla vivo contigit.
Semper enim premitur pietas hostilibus armis:
Sed opprimi haud umquam potest.
Flandria tota fuit quondam te praeside felix,
Adolphe prudentissime:
Mox iterum infelix gemuit sub milite Ibers,
Orbata consiliis tuis.
Hinc te cum natis et cara coniuge fovit
Regina dives pauperem
Angliae; ubi placida resolutus morte quiescis
Liber periclis omnibus.
Quae virtus fuerit tua, qua doctrina fidesque:
Libri loquuntur editi.
Qui legis haec, rebus nimium ne fide secundis:
Sors lubrica cito vertitur.
Quemque vides hodie florentem, crastina forsan
Dies videbit exulem.
URit Amor gravius, quo serius urere coepit.
Exemplo hoc didici, candide Paule, tuo.
Quem vigilem misere torquet generosa virago,
Sopitum variis turbat imaginibus.
Spemque metumque inter fluitantia pectora versat,
Iamque Rosina animus habet omne tui.
Ah nimium indulges, nimium permittis amori,
Subicis et servo libera colla iugo.
Affectus Ratio regina domare feroces
Debet, et ingenua frena tenere manu.
Hoc facto, poteris totas requiescere noctes,
Securosque vigil continuare dies.
OPpianum, Conrade, tuum cur edere differs,
Cur premis argutas ingeniose notas?
Tolle age, tolle manum: satis ille politus in auras
Prodire, et multo iam cupit ore legi.
Laudatur criticae sollers industria lima:
Sed nimia et tabulis cura librisque nocet.
Iam senio fractus multoque labore Chytraeus,
Haec monumenta sui constituit tumuli.
Intrepidoque videns propiorem pectore mortem,
Mors, ait, haec, non mors, sed mihi somnus eris.
Discedoque volens, satur ut conviva: quiesces
Corporis hic moles: Spiritus astra petet:
Donec summa dies iterum coniunget utrumque:
Tum vitam accipient haec quoque membra novam.
Ceu mihi promittit magni cox sancta Iehovae,
Cuius certa manet tempus in omne sides.
O animum caelo dignum! quem rite sequatur
Angelici consors qui volet esse chori.
ET nomen dominae tuae, aureumque
Dictum virginea manu exaratum,
Ornatissime mi Frehere vidi,
Et talem tibi contigisse laetor
Pudici sociam tori atque vitae.
Quamvis namque pecuniis abundet,
Et multo Catharina dives agro,
Et forma aequiparet Deas venustas:
Tamen non ideo levis superbit,
Nec vano tumet improboque fastu:
Ornamenta sed esse vera credit,
Et gemmis pretiosiora et auro,
Quae sunt interiora: nempe honesti
Virtutes animi, fidemque puram,
Et cultum ingenii decentem, et artes
Casta virgine nobilique dignas.
Tecum gaudeo, gratulorque, amici,
Hanc tibi ex animo beatitatem,
Et vobis propria haec sit et perennis,
Maximum precor Optimumque Iovam.
LAEsus Acidalio Marquardus nuper ab arcu,
Quaerebat medicam qui sibi ferret opem.
Dulce Venus ridens, Medicos i, dixit, in hortos,
Irrorat nivea quos Catharina manu,
Nempe Vuiera: tuo medicabitur illa dolori,
Pectoris et flammas leniet una tui.
Evenere Deae praesagia laeta: Freherus
Convaluit sucis docta Vuieratuis.
Hac utinam medica longum, Marquarde, fruarum:
Semper et ipsa tuo gaudeat officio.
UT medicum vidi Musis comitantibus hortum
Excultum manibus, Scholzi operose, tuis;
Miratus plantas varias, miratus honorem,
Attonito hosce dedi protinus ore sonos:
Quid petis anobis bulbos et semina? quorum
Nascitur, ecce, tibi copia tanta domi;
Quantum ego vix ullo memini me cernere in horto:
Pace loquor Clusi, pace, Platere, tua.
In silvamne ego ligna feram, velin aequora pisces?
Florae dem flores, poma vel Alcinoo?
Tu potius mihi mitte, quibus tuus hortus abundat:
Usque memor ScholzI sic meus hortus erit.
TE iam, magne patrone, Iubilaeum
Factum esse audio, gratulorque talem
Tibi laeto animo beatitatem,
Qua paucos hodie frui videmus.
Supremi ergo patris benignitate
Hanc sortem tibi contigisse certum est,
Pro tua pietate singulari,
Pro tua bonitate singulari, et
Summa denique liber alitate,
Qua doctosque bonosque et indigentes
Fovisti hactenus, et manu benigna
iuvare obvius usque et usque pergis.
Huius sum locuples vel ipse testis,
Quod mei quoque praedicant libelli,
AEtas quos legit haec, legentque seri,
Si Phoebus pater annuat, nepotes.
Gaude terque quaterque, Erasme felix,
Quem Deus viridi beata senecta,
Beat divitiis honoribusque,
Et dulci vegeta quiete mentis.
Idem Maximus Optimusque faxit,
Sturmere optime, iubilaeo ut isto
Multos incolumis fruaris annos,
Et tandem satur huius aevi Olympo
Sistaris patrio, ac beatus illic
Inter iubila sancta iubilaeum
Agas innumerabiles per annos.
Quod proles, Conrade, tibi iam mascula nata est,
Gaudent Pierides, gaudet Apollo pater.
Post aliquot vobis nascetur filia menses,
Tum quoque gaudebunt Cypris et alma Charis.
Hasque vices porro repetet tua saepius uxor:
Sic vestrum sexum crescet utroque genus.
Hinc generos cernes virtute opibusque beatos,
Et facie insignes et pietate nurus.
Felices nimium fortunatique parentes
Queis Charites, Musae, Cypris, Apollo favent.
CRastina lux, Marquarde, meo est natalis Erasme:
Hunc cupio festum semper habere diem.
Ergo meas propera Musis comitatus ad aedes,
Tempore quo sumi prandia laeta solent,
Et dulces inter cantuque iocisque sodales
Hanc lucem et doctis exig e colloquiis.
Sic precor usque tuis faveat Dea Cypria votis,
Et faciat pulchra te quoque prole patrem.
QUid tibi nunc animi est, tacita quid mente volutas!
Anne sub arbano tactus ab igne cales?
An tibi frigidior circum praecordia sanguis
Fluctuat, et nullis tangitur illecebris?
Si nullum haec poterit tibi Nympha movere calorem,
Frigore in aeterno, Paule, iacebis iners.
Hactenus ut maestus fida sine compare turtur
Vixisti in sola, candide Paule, domo.
Ecce suburbanas inter pulcherrima Nymphas
AEmilia est thalamum iam subitura tuum.
Compensare moram voluit bonitate Iehova:
Coniuge non poteras commodiore frus.
Scribebas olim, memini, liberrimus: atque
Iam tibi libertas illa, Melisse, perit.
AEmilia hunc etenim titulum tibi nuper ademit,
Qua sibi ius animi vindicat omne tus.
Scribe igitur posthac: Fueram liberrimus olim,
Iam mihi dulce meae est servitium dominae.
Tandem exacta decem post lustra, Melisse, Melissa
Nactus es, in medis quae tibi nata rosis.
Cuius ab ore fluit mel, quod dulcedine vincit
Omnia in Hyblaeis condita mella iugis.
Cui Venus eximium formae aspiravit honorem,
Ingenii Pallas dona beata dedit.
Quam sibi vel Reges poterant optare maritam,
Quandoquidem ipsa etiam Regibus orta venis.
Talem cum dederint Sponsam tibi fata, beatum
Quis te prae reliquis esse, Melisse, neget?
Ceu voce cervus raucisona gemens
Silvas pererrat, quem furor improbus
Turgente vena cogit almae
Imperium Veneris subire:
Sic et Melissus iam face Cypria
Succensus ardet, castam et amabilem
Dum mente tota concupiscit
AEmiliam AEmiliaeque formam,
Dotesque raras pectoris aurei
Dum saepe mirans commemorat vigil,
Morpheus easdem dormiente
Obiciens, miseram quietem
Turbat Poetae, falsaque gaudia,
Vanosque lusus blandaque basiae
Mentitur, illusumque ridet
In thalamo vacuo iacentem.
Sed hora iam nunc sidere prospero
Optata venit, regia qua tuum,
Melisse, turbis hinc remotis,
AEmilia ingreditur cubile.
Iam vera sumes oscula fervidus,
Sinumque tanges lacteolum, et novos
Lusus inibis, debitasque
Primitias Veneri sacrabis.
Felicis auctor coniugii Deus
Amicia vinclo corda adamantino
Connectat, in veraque servet
Relligione, pios nepotes.
Idem ille vestros divite copia
Rerum penates augeat omnium,
Et dignitate et invidendis
Deliciis faciat beatos.
CUrarum tandem vigilatorumque lalo um,
Quorum ego sum testis, praemia, Iane, tenes.
Nempe triumphalem lauri de fronde coronam,
Imposuit doctis quam BASILEA comis.
Gratulor: at ne parta tibi nunc otia credas;
Namque labore venit semper onustus honos:
Sive grave officium subeas munusque docendi:
Splendida seu nostri te vocet aula Ducis:
Corpora seu passim variis languentia morbis
Consilio fuerint restituenda tuo:
Asper a multa feres toto sudante cerebro;
Nullaque lux requiem, nox tibi nulla dabis.
Sed tua cura sagax industriaque omnis vincet,
Atque vel Invidia iudice magnus eris.
COrporis humani partes usumque libellis
Bauhinus explicat suis
Plenius ac melius (livor licet audiat illud)
Quam fecit ullus hactenus.
Insuper historiam plantarum examinat idem
Et tractat accuratius,
Quam multi ante ipsum fecere prioribus annis:
Et sic labore maximo
Paeoniam fatagit ditare industrius artem.
Hanc curre felix semitam,
Bauhine: auctores inter celebraberis olim
Totum per orbem principes.
ARguta Paphiam Schefferus arundine Myra
Dum canit, et laetos carmine mulcet agros;
Ipsa Venus tenera Myrtz defronde coronam
Nectat, et hanc Vati donat habere novo.
Atque ait, Hocce tuam decoramus honore Camane,
Post modo certa tibi laurea Apollo dabis.
LIbri Consiliorum, amice Scholzi,
Et iuncti simul his Epistolarum,
Magni nomine quos tui Cratonis
Vulgasti studio et labore multo,
Medentum ingeniis rogas probentur?
Aperte ingenueque veritatem
Dicam ambagibus omnibus remotis:
Sane isti aureoli tui libelli,
Docti vel potius tui Cratonis
Libri non modo emuntur et leguntur,
Verum, quod magis est, fideque maius,
Plenis faucibus usque devorantur:
Nec fames satiatur, appetitus
Sed crescit magis indies vorando:
Horum tam sumus improbi helluones.
Quare Consiliorum, amice Scholzi,
Et iunctos simul his Epistolarum
Libellos reliquos tui Cratonis
In lucem propera dare: appetitu
Illos insatiabili omnis una
Exspectat chorus AEsculapiorum.
DIvini Senecae sunt lecta volumina paucis
Hactenus ob mendas multiplicesque cruces.
Has vigili cura multoque labore removit
Gruterus nostri gloria Gymnasii.
Nunc avide evoluunt Senecam iuvenesque senesque,
Gruteri et studium sidera ad alta ferunt.
Gaude, Iane, tibi vivo iam gloria parta est
Maxima, venturo tempore maior erit.
GRaiis Hippocratem Natura deditque Galenum,
Germanis eadem Vuittichium Medicum.
Haec est illa mei facies, quam cernis, Adolphi,
Hinc usque ad ipsa sidera
Iam noti eximiam bonitatem propter, et artem
Quam tractat utilissimam.
Namque homini utilius quid contulit arte medendi
Largitor omnium DEUS?
Hac bonus et calamo atque opera prodesse laborat,
Ceu scripta monstrant publica.
Nec satis hoc; antiqua etiam monumenta Quiritum,
Laudabili exemple patris,
Ingenti inquirens sumptu atque labore paravit,
Argentea, aurea, aerea.
In quibus effigies magnorum et symbola Regum,
Veterumque Romae Consulum,
Heroumque armis clarorum insignia facta
Spectare summi principes
Gaudent, deque iisdem conscriptum evoluere librum,
Adolphus Auctor quem dedit.
Ille, inquam, hic cuius facies tibi picta videtur,
Terris poloque cogniti.
DIxerunt verteres fieri connubia fato:
Exemplo idipsum, Henrice, comprobas tuo.
Quem procul a Nicro, procul alto a litore Rheni
Armis virisque praestans Pomeranis
Protulit insignem doctrina et divite censu,
Satum parente nobili atque strenuo.
Et tamen in nostris uxor tibi ducitur oris
Caelo favente, pronuboque numine:
Melli legas inter volucres quam mater in aurae
Partu beato nobilissima edidit;
Et verae sanctum pietatis sedula amorem
Primis ab annis filiae carissimae
Instillavit, et innumeris virtutibus auctam
Moritens reliquit Kunigondam hac coniuge
Ut longum validus felixque, henrice fruaris,
Torique numeres opto multa pignora.
IUris sacerdos purus et integer,
Vatesque magno carus Apollini,
Gruterus, actorumque quondam,
Temporum et historiae peritus.
Venit penates, Hippolyte, ad tuos,
Pulsatque doctas sub timidus fores,
Optans et admitti, simulque
In num erum recipi tuorum.
Seque impetraturum hoc facile autum
Humanitatem propter amabilem,
Sermone quae in tuo, tuaque
Exempta in facie relucet.
Sed, ecce, postes Hippolyti patent,
Grutero et ipsus iam venit obviam,
Passis et amplexatur ulnis,
Atque suum vocat uliro amicum.
Grutere, gaude ter, quater; obtines
Quod mente tota nuper et omnibus
Votis petebas: euge laudes
Hippolyts celebra merentis,
Qui se volenti tam facilem dedit,
Interque amicos te locat intimos,
Queis gratus acceptusque vives
Omnibus et pariter beatus.
QUas emisisti nuper, Taubmane, Columba
Nobilium volitant docta per ora virum.
Quin sese illatebrant in pectoris intima claustra,
Dulcique illa replent nectare et ambrosia.
Mellitae volucres, natae felicibus astris,
Gratia queis Superum tanta favore datur.
Vestra opera toto Taubmanus in orbe canetur:
Sicque eritis Paphiae turba sacrata Deae.
Iam tuus ergo fuit natus, Conrade, tibique
Uxorique tuae flebile cordolium
Heu peperit moriens? nimis o fera et invida pareae
Tam cito tam bellum quae rapuit puerum.
Quid loquor? imo tuus iam vivit in aethere summo
Filius, et summa laetitia fruitur.
Hic iterum cernes indutum veste nitenti,
Et teneris figes oscula blanda genis.
Interea vobis fecundi pignora lecti
Qui regit omnipotens omnia, plura dabit.
Pignora, quae caros vincent aetate parentes,
Et Rittershusiae gloria gentis erunt.
Cenam sumere liber aliorem
Solebant veteres, et abstinere
Prandio, variis ut expediti
Curis, tempora quas ferunt diurna,
Flores spargere, odoribusque crines
Perfusi Genioque Liberoque
Indulgere silente nocte possent.
At versa vice prandet Adrianus
Tantum borkius, abstinetque cena;
Nempe nobilitatis ille ocellus,
Quem Spira Imperii forum sedere
Iuris inter et aequitatis almos
Dicentem venerans videt patronos.
Ille ventriculo licet petenti,
Subtrahit rigidus negatque cenam.
Nec producit ad instar helluonum,
Multas prandia sumptuosa in heras:
Sed prandet breviterque sobrieque,
Mox vacare negotiis paratus,
Et fungi officio suo, diesque
Augustae Themidi sacrare totos.
Dein noctis quoque maximam seureris
Partem dat studiis, brevem quieti.
Verum legibus, Adriane, nostris
Si parere voles, id est Galeni
Audire Hippocratisque et Auicennae
Praecepta ac simul omnium medentum;
Si vis vivere, si valere longum,
Laborem minuas gravesque curas,
Quae noctesque diesque te fatigant,
Atque ipsas penitus vorant medullas.
Ut cena libeat carere, saltem,
Ille tempore cogitationes
Fac pellas animo laboriosas,
Et cantu, et cithara, sodaliumque
Gratis colloqutis, tocisque fessam.
Doctis exhilara, Adriane, mentem.
Per durant moderata longum in aevum:
At brevi immoderata collabascunt.
RIvalem odit amans, et rem possessor amatam,
In cupido gaudet solus habere sinu.
Tu secus, Ignati, Musas qui fervidus ardes,
Tinctaque Pierio carmina melle facis:
Et me rivalem tamen haud fugis; imo salute
Transmissa nostram quaeris amicitiam.
Hoc praestat virtutis amor, qui candida iungit
Pector a constanti tempus in omne fide.
Prono igitur laetoque animo te amplector amicum,
Et iuveni laurum dono lyramque senex.
Istis tu longum feliciter utere vates,
Ut celebret numeros Teutonis ora tuos.
Nobis mens animi pariter cum corpore languet,
Et requiem spreto nunc Helicone petit.
LAnguebas animo, languebas corpore toto,
Nec medicina tuis proderat ulla malis.
Frustra fontem acidum, frustra tot amara bibisti
Pharmaca, spesque super parva salutis erat:
Ecce, Iehova tibi dat, magne Philippe, maritam,
Corporis atque animi dotibus eximiam.
Haec feret auxilium praesens tibi; nempe parabit
Quottidie varias ingeniosa dap es:
Membra quibus solidas acquirent languida vire,
Atque iterum tinget vividus ora color.
A latere illa tuo numquam divisa recedet;
Fida ministra domi, fides ministra foris.
Colloquiisque animum facunda hilarabit amicis,
Omnem abigens toto pectore tristitiam.
Maergaris et gemmis et erit pretiosior auro,
Saepe nova augebit quum tibi prole domum.
Hac rata sint opto praesagia: quin mea vota
AEterni superet gratia larga Dei.
SI renovant veterem tibi maesto in pectore luctum,
Quae curas aliis tristitiamque fugant:
Scilicet arboribus variis et floribus hortus
Conspicuus, qualem noster amicus habet
Scholzius, Hesperiis iam carmine notus et Indis.
Ille, inquam, medici gloria rara chori:
Quid, Grutere, tuos poterit lenire dolores?
Auxilium tantoque feret herba malo?
Aut nulla, aut Veneris culto quae crescit in horte:
Vulneribus veniet hinc medicina tuis.
ET Phoebo et Musis carus summisque monarchis,
Publicaque ad patriae commoda natus eras.
Testes sunt, olim qui te audivere docentem,
Inter honoratos iam residentque viros.
Testes sunt vario conscripti carmine libri,
Quos grato iuvenes ore patresque legunt.
Tandem, Iane, alto post fata receptus Olympe
AEternum celebras voce lyraque Deum.
Candida sed totum tua fama perambulat orbem,
Contemnitque minas Mortis et Invidiae.
Contigit ergo tibi tota quod mente petebas:
Contingat cineri sors eadem opto meo.
FErvida dum vehitur Phoebus per tera Leonis,
Et Canis arentes iunctus hiulcat agros;
Voce Palatini horrendum reboante Leones
Urbemque et castri moenia celsa replent;
Et Nicer et Nymphae Dryadesque et Oreades uns
Dicuntur passim nocte silente queri.
Quae sit causa rogas? heu nostri Principis uxor
AEgra nequit gravidi reddere ventris onus.
Inde feris etiam lacrimae gemitusque moventur,
Et pariter silvae, flumina, saxa, dolent.
Difficili in partu dum magna Loisa labor at,
Et sibi iam summum credit adesse diem:
Vita vale, dixit, dextram complexa mariti:
Ipsa tuo infelix abstra hora thalamo;
Et mecum pars illa tui (doleo, hoc doleo unum)
Quae conclusa meo corpore adhuc latitat.
Hoc saltem in superas prodisset luminis auras,
Esset acerba minus mors mihi, vita tibi.
Vix ea protulerat moribundo gutture verba,
Vagitus tenero blandus ab ore sonat.
Exoritur plausus: nataque insante revixit
Mater, et intuitu laeta novo fruitur.
Tanta est aetherei bonitas et gratis Patris:
Spes ubi nulla subest, ille repente iuvat.
Iunius ante tibi dederat, friderice, maritam,
IULIUS en pulchram dat salva matre puellam:
Exactis utinam spatiis revolubilis anni
Augusto AUGUSIUS puero laetam augeat aulam,
Qui tibi successor genus haec illustre propaget,
Semper et e vestris regnare nepotibus unum,
Ad Rheni auriferas videat Germania ripas.
Hoc itidem votis optant ardenticus omnes,
Qui parentque faventque tuis, Dux inclite sceptris.
Nil siquidem utilius, nil suavius esse putandum,
Ducere quam placidam nonto sub principe vitam.
MUlta SIGISMUNDO tribuit, Grutere, Iehova
Dona, alios longe queis superat iuvenes.
Scilicet eximiam praestanti in corpore mentem,
Et faciem ingenui pectoris indicium.
Praeterea antiquum generosae stirpis honorem,
Et decora antiquae nobilitatis opes.
Cumque his egregium pulchrae virtutis amorem,
Et vitiorum ingens stultitiaeque odium.
Omnia quae (fateor) sunt maxima: sed tamen absque
SCULETO haud dubie cuncta minora forent.
Hic iuvenem cultos Sophiae caelestis in hortos
Ducit, et in Themidi templa sacrata Deae:
Socraticisque animum catus ornat alitque libellis,
Et solidis puri viribus eloquii.
Queis sine nobilitas et cetera dona iacerent.
Obruta perpetuis post obitum tenebris.
Felices iuvenes, tali, Grytere, magistro
Mitibus in studiis qui potuere frui!
TE nobis dederat, Theodorule, Rector Olympi,
Vel saltem ostendit, rursus et, heu, rapuit.
Hunc mecum Catharina dolet genitrix tua casum,
Et miseris lacrimis ora sinumque replet.
Sed frustra: neque enim fletu revocabilis vollo es,
Nec tu iterum his velles, nate, habitare locis:
Dira ubi regna tenent duo pessima numina Mars, Mors,
Et tenebrae et morborum omnium acer ba cohors.
Ergo animas inter mihi salve et vive beatas,
Ardua nos etiam dum vocet aula Dei.
Tunc simul aeternae capiemus gaudia lucis,
Tristibus a tenebris et procul a lacrimis.
ET merito noster tibi laurea serta Melissus
Contulit, in primis tu quia dignus eras.
Qui genus ingenii raris virtutibus ornas,
Et clarum docto carmine nomen habes.
Praeterea et Legum sacrarum es, IANE, sacer dos,
Iudicioque simul promptus et eloquio.
Hanc, age, perge viam decurrere; gloria duplex
(Rarus honos) duplici te manet e studio.
UT nobis placeat rogas libellus,
Quem LIBAVIUS edidit medentum,
Rara gloria, Apollinis voluptas,
Novem deliciae et decus sororum.
Ille, inquam, ut placeat mihi libellus
Quaeris, quo Panacea diva, fuco,
Pulchra veste, coloribusque ademptis,
Nuda ostenditur; hinc et inde summis
Quae blando imposuit dolo monarchis:
Nec non agricolas et oppidanos
AEre emunxit ubique, fului et auri
Magnis ponderibus replevit arcas.
Nunc mendacibus undequaque plumis
Detractis pudibunda et aegra sese,
Ceu cornicula fabulosa quondam,
Ridendam omnibus exhibet, suoque
Patrono miserum incutit pudorem:
Illum nec potis est, ut ante, dulci
Augere amplius et beare lucre.
O factum lepidum! aureum o libellum!
Cuius, iudice me, meretur Auctor,
Omnis cui chorus AEsculapiorum,
Erigat statuam auream, illi ut olim,
Dignos postgeniti ferant honores.
Iudicem an, Ioachime docte, laudas!
ASpicis ut nivibus montes, nemora ardua, valles,
Pagique et urbes candeant;
Utque Nicer saevo constrictus frigore lymphas
Torpere miretur suas;
Talis ego sum, IANE, nives mea tempora velant,
Tristique torpet frigore
Vona mihi: mirari igitur iam desine, nostra
Quod Musa mula facta sit.
Vos, quibus est aetas melior, celebrate Melissi
Nova nata primum gaudia.
Scilicet ingenii fetus sunt carmina leti,
Opesque verni temporis.
Otia lenta senes, et post convivia ludus,
Iuvenumque delectant sales.
QUid faciam quaeris glacialis tempore brume
Nunc aetate gravis, factus et heu podager?
Potando veteres imitor, Burkharde, Pelasgos:
Nempe bibo calidum frigidus ipse merum.
Sed compotorem nequeo reperire vel unum,
Tu nisi compotor forsitan esse velis.
Qui simules mecum sub consule natus eodem,
Iamque minus firmum tu quoque corpus habes.
Sume igitur mecum fumantia pocula Bacchi,
Fiat ut ingenitus fortior inde calor.
Frigida vina bibant, quibus est in pectore sanguis
Fervidus; egelidi sed cale facta senes.
Dum te Praga tenet, dum Caesaris aula fatigat,
Ob magna nostri principis negotia:
Hic tibi filiolum peperit dulcissima coniux,
Et noster auctus est Melissus filio.
Hunc omnes spectant: est omnium in ore Melissus,
Omnesque Vati gratulantur optimo.
Nempe seni semper tenera est socianda puella,
Gernande: certi hinc procreantur liberi.
SOlus nodosam, Charisi, non posse podagrans,
Paonii asseruit turba vetusta chori.
Tandem inventa via est. detectaque pharmaca nodos
Quaerigidis possunt solvere in articulis.
Naso, age, fac redeat, mutato carmine dicet,
Nodosam ars didicit tollere iam podagram.
BRuma patrem fecit nostrum, Zundline, Melissum,
Prole et beavit mascula.
Iam, reor, exclamas laetuique hilartisque, Melissus
Sese virum, ecce, praestitit.
Et senior iuvenes hoe in certamine vincit.
Hinc o puellae nobiles
Exemplum petite, et canos optate maritos.
Hinc multa vobis commoda,
Multus honos, casti certissima pignora lecti,
Multaeque contingent opes.
Tuque etiam audacter feliceni imitare Melissum,
Brevi et ipsus audies pater.
CEllenses mihi profuisse thermas,
Candidissime Mogelinge, nosti,
Qui mecum pariter fuisti in iisdem;
Namque tormina acerba ventris, atque
Lumborum intolerabiles dolores
Diebus simul abstulere paucis.
Quin et mitior hinc podagra facta
Venit rarius, ac minus molesta est,
Vel minus fuit hactenus molesta:
Quid sit, nescio, postmodum futurum.
Ex illis sed enim domum reversus
Dolorem capitis gravedinemque
Sum passus diuturnam, et inde morbus
Accessit novus: ecquis ille quaeris?
Renum calculus, heu, malum podagra
Longe saevius atque peius ipsa:
Hoc mi et conciliasse credo thermas.
Vera illa usque adeo vetus querela est:
NIL PRODEST, QUOD OBESSE NON POTISSIT.
LOtichio quodam monitore poemata fugi,
Quae Venerem obscenam ac nil nisi turpe sonant:
Haec quia fixa animis etiam nolentibus haerent,
Divinam et vitiis particulam inficiunt.
Idem ego praecipio tibi iam, carissime fili:
Hanc quoque tu prudens ingrediare viam.
Casta Deoque virisque placent queis pectus honestum:
Immunda immundum carmina pectus amat.
HUmana vita, in orbe donec vivitur,
Nil est nisi mera seruitus.
Idesse verum Sylleburgi candide,
Mecum ipsemet fateberis.
Pars invidendis opibus inhiat maxima,
Colit has et instar numinis.
Hic alta honorum tendit ad fastigia,
Summumque in his statuit bonum.
Alium voluptas blanda captivum trahit,
Sibique servum vindicat.
Et quis referre seruitutis vincula,
Curasque possit omnium.
Bona propter illa, quae incitatus expetis
Flagrante corde spiritus?
Sed recto ut ista computentur calculo,
Inania esse somnia
Potius bonorum, umbrasque fallacissimas,
Quam vera dixeris bona.
Nempe et labore comparantur maxime,
Brevique durant tempore.
Quin possidentes implicant periculis,
Pessumque dant saepissime.
Quid ergo, quaeris, censeam? quae seruitus
Sit praeferenda ceteris?
Seruire summo namque caelitum patri,
Et sanitati corporis.
Non levitate aliqua, non turpi concitus oestre,
Laudes Seline, IANE, decantas tuae:
Sed laudum generosus amor, famaeque perennis,
Haec tibi, Poeta culte, dictat carmina.
QUod me domi latentem,
Podagra iubente saeva,
Veterem tuum sodalem,
MERMANNE, vistasti,
Comitatus optimo illo
HUSERO amico, et artis
Nostrae enclyto magistro;
Magnas tibique et illi
Ago gratias, et opto
Vobis pedes valentes,
Et nescios podagrae,
Ad iter ut expediti
Foris domique sitis.
Salus quid ipsa vobis
Melius queat precari?
Heidelbergae 10. Ianuarii Anno 1590.
Sic vole, Iustitiae sic lex veneranda requiri;
Ut capias aliquid, tu quoque das aliquid.
Qui cupide capiunt aliorum arcana; sed ipsi
Contra aperire aliisque didicere, negant,
Sint procul a nobis: amo candida pectora, Schneppi
Ingenuesque viros, qualis es ipse, colo.
HOrrendae assiduo metu podgrae
Aulaeus cruciatur, et medelas
Quaerit anxius in libris vetustis,
Quaerist anxius in novis libellis,
Rogat quoslibet anxius medentes
Qua possit ratione praecaveri
Isthaec articulorum acerba pestis.
Cenat sollicitus bibitque parce,
Potum et sollicitus cibosque quosuis,
Tanti pessima queis inesse credit
Mali semina, peius angue vitat,
Virum o terque quaterque te misellum,
Qui formidine maceraris ista,
Morbi et conficeris metu futuri:
Praesentes podagrae ut feres dolores?
COnstitutio ut aeris notetur,
Non est astrologis opus tabellis,
Non longa mihi supputatione,
Argutique laboribus cerebri:
Ventos seu gravis AEolus furentes,
Tristes seu pluvias minetur Auster,
Multam seu Boreas nivem: sine istis
Tempestatem ego praescius futuram,
MARI, quamlibet indicare possum;
Nec caeli faciem, nec astra specto,
Verum ipso in thalamo undequaque clauso,
Ipsisque in tenebris mihi podagra
Longe certius omnia illa dictat,
Vellicans leviter modo hunc, modo istum,
Pedem: commoditate me podagra
Hac beat.NIHIL EST NOCERE NATUM,
QUOD NON PARTE ALIQUA IUVARE POSSIT.
Bis septem vitae Sturmerus laestra peregit,
Bis septem AEmilius vix tuus ille dies.
Exclamare libet: Nimis o nimis aspera fata,
Quae vix in lucem hanc progenitum, heu, rapitis.
Hic tamen est illo felicior: hic mala fugit
Plurima, quae aetatis tempora longa manent.
Puraque mens sceleris patrium repetivit Olympum:
Num meliore queat sorte, Melisse, frui?
MIhi pars MELISSE, vitae
Melior peracta nunc est,
Tibicinesque mortis
Cani, malique morbi
Veniunt frequentiores,
Et corpus hoc misellum,
Vexant, eduntque totum,
Hos inter est podagra
Vel mille pestium instar;
Est calculusque renum,
Sunt colici dolores,
Est et gravis catarrhus,
Est inde anhela tussis.
Dira haec cohors malorum
Mihi nuntiant propinquum.
Instare terminum aevi.
Neque me, Melisse, terres
Meditatio ista mortis:
Potius diemque et horam,
Prope abesse mi supremam,
Laetorque gaudeoque
Quae me dolore solvet,
Caeloque sistet alto;
Ubi aevum in omne vitam,
Cum CHRISTO agam beatam.
Quae sequenti libello continentur Epigrammata, Pater tuus, Erasme, adolescens olim composuit. Ea quod et aetati et studiis tuis maxime convenire viderentur, una cum aliis excudenda putavimus. Tu illis fruere, et parentis tui vestigiis, quod facere coepisti, insistere graviter perge. Vale.
FRangitur haud umquam ventis, quia cedit, arundo:
Subvertit rapidus robora firma Notus.
Cedendo potius super abitur ira potentum.
Quam tumido contra pectore si quis eat.
Dextera fert oleam: gladio est armata sinistra:
Arbitrio veniunt bellaque paxque meo.
Quum libet, audaci moveo fera proelia lingua;
Quum libet, in pacis foedera mitis eo.
Multorum officiis regitur varioque labore
Per mare quae dubium fertur onusta ratis.
Res ita servitis multorum publica constat,
Illa inter sese sint licet imparia.
AEternam meruit laudem generosus Achilles
Pugnando forti Pergama ad alta manu.
At qui huius cecinit divino carmine facta,
Non minus ipse etiam laudis Homerus habet.
Corpore valeat, cauteria plurimus aeger,
Scindius acuta sustinet novacula.
Ut valeas animo (divinae particula aurae)
Aliquidne duri ferre detrectaveris?
Pharmacia contemnit Cancer leviora, magis
Irritatur adhuc sucis mordacibus idem.
Invenias homines etiam quos reddere sanos
Nec bona verba umquam, nec verbera ferrea possint.
Erectam, baculo et stuppis circumlita nutrit;
Innversam exstinguit cera soluta facem.
Corporibus vires moderata alis menta ministrant:
Atque eadem si sint immoderata, necant.
Corda urunt vigiles roduntque miserrima curae,
Mortemque properant ante iustum terminum.
Ergo hos carnifices abige, has vitae eice pestes,
Quem liberali sors beavit dextera.
Dedecori est domino domus imperfecta relicta,
Incola seu prater seu peregrinus eat.
Aut non incipias, aut quod semel est bene coeptum
Acriter instando perficiatur opus.
Armat spina rosas, et apes sua mella tuentur:
Qui digitis metuit, stultus utroque caret.
Audendum est: forti subeunda pericula dextra,
Dulcia si vitae commoda ferre cupis.
Qui geminos sequitur lepores canis, inde redibit
Inanis et lassus domum.
Si diversa simul tractare negotia tentes,
Carebis effectu bono.
Ut vitet pluviam, mediis sese occulit undis
Stultus, et hos tutum se putat esse loco.
Saepe aliquis fugiens leviora pericula, longe
Damna alibi imprudens in gravior a cadit.
Stulte quid in liquidum spargis bona semina flumen,
Unde tibi poterit crescere nulla seges?
Scilicet ingratos ista sub imagine taxo,
Protinus ex animo queis benefacta fluunt.
Mentis est veluti Laterna corpus.
Ergo plumbeane si illa, neve
Tibi saxea sit cave, ne inepta
Obscuret nitidum Laterna Lumen.
Quis rapidas oleo tentet restinguere flammas:
Nisi mente captus, ant malus.
Ne mala suppedites accenso alimenta fureri,
Hoe admoneris symbolo.
Saxa voluta vides musco haud obducier umquam:
Hunc etenim motus deterit assiduus.
Divitias sibi mansuras non congeret is, qui
Usque alia ex aliis gaudet adire loca.
Rustice inaequales cur iungis inepte iuvencos?
A bove maiori discit Arare minor.
A sene et experto discant aetate minores,
Instituant vitam qua ratione suam.
Sub liquido semper tibi gurgite pendeat hamus,
Spem praeda evincet piscium.
Assiduo vigilans industria iuncta labori,
Agros opemque comparat.
Impia quid torques in caelum spicula? quae te
Laedere, cum recident, non poterunt superos.
Irritare cave lingua petulante potentes,
Qui, quo te valeant perdere, fulmen habent.
Crudelis pastor nimis est et avarus, in anni
Bis sua qui placidae vellera demit ovi.
Parcite felices sorte inferioribus, ohe
Parcite, detracta ne cute sanguis eat.
Arma virosque canit generos martius Hector,
Matris Acidaliae mollia bella Paris.
Ille animos cantu inflammans ruit acer in hostem,
Hunc lyra deliciis praeparat, et vitiis.
Fac propriam ostendat speculum tibi saepe figuram:
Seu bona, seu mala sit, commoda certe feres.
Deformem pulchris faciem virtutibus orna;
At pulchram vitiis dedecorare cave.
Sit stolidus iudex, iniusta calumnia iustam,
Accuset; dabitur mox miser ille neci:
Detecta sed fraude, comes Metanoea sequetur,
Iniustum accusans libera iudicium.
Lucidas flaventi circum data gemma metallo,
Gratior est; pretio nam comitata venit.
Sic facies formosa magis tum denique grata est,
Si summum virtus sit quoque iuncta bonum.
Praesentit pluviesque Notos, pelagique furerem.
Lepus marinus, inque terram prosilit.
Prudentes animo ventura pericula cernunt,
Vitantque fati saevientis impetum.
Quam vaga, quam levis est pictarum turba wolucerum,
Liberior magnum quae per inane volat:
Tam leve tamque vagum genus est muliebre, nec ullit
Legibus adstringi carceribusue potest.
Sperne voluptates ac pondera divitis auri
O anime, et quidquid mobile vulgus amat.
AEternaeque memor patriae ad stellantis Olympi
Atria funde pias nocte dieque preces.
Ipsa licet cuperem firmai in statione manere;
Non sinit id ventus, non sinit unda maris
Ergo meo filix nimium ne erede favori:
Instar enim dubii vertitur ille Noti.
Quam prius accipiat pretio sum testa liquerem.
Aqua probare eam solemus indita.
Rebus in exiguis fac ante probetur amicus,
Secreta quam commiseris ei tua.
Mensibus aestivis mea tecta frequentat hirunde,
Adveniente hiemis tempere cauta fugit.
Fortunae comites plerumque videntur amice:
Rideat hac, adsunt: intonet, aufugiunt.
Quaelibet officio rota ni fungatur ad unguem,
Turbatur omne, quamlibet praestans, opus.
Sic nisi membra suo fungantur munere quaevis,
Rem mox necesse est interire publicam.
Flammam Papilio involat coruscam.
Pulchritudine ductus, occidit que.
Potentis lituos et arma Martis
Inexpertus amat, peritque in illis.
Punica mala vides defor mi cortice tectis:
Intus grana tamen latitant suavissima gustu.
Nempe latent pretiosa fere: sed vilia passim.
Obvia sunt oculis, nulloque teguntur amictu.
Ecquid ovi prodest, si vellere fulgeat aureo?
Nil penitus: miserae sed magis est oneri.
Huic similis numquid pecudi est opulentus avarus,
Qui magnas aliis, non sibi condit opes?
Exstinctus semel atque iterum succensus ab igni
Carbo, urit inde fortius.
Inveteratum odium rabido cane peius et angue est,
Ubi renovatum exarserit.
Dolia bina iacent diverso plena liquore:
Hic est laetitiae, tristitiae ille parens.
Nemo hominum vivit qui non gustarit utrumque
Nam modo fel homini dat, modo mella Deus
Ut fragilis rapido tegula induratur ab igni,
Et hinc ad usus apta sit:
Sic adversa animis addunt durabile robur,
Quo sine frequenter concidunt.
Quale vapor late diffusus ad aethera surgit;
Vanescensque brevi tempore totus abit.
Talis vita homini, quae grande quidem esse videtur,
Mox fugit, et nullo est conspicienda loco.
Quacumque ingrederis, quidquid facis: en, ego Mors te
Observo, et tacito subsequor usque gradis,
Prostratura tuas, confidentissime, vires:
Qua minime credis luce cadaver eris.
Quae iuvenes sequitur, securo ego pectere mortem,
Ante oculos video nocte dieque senex.
Nempe minus semper praevisa pericula laedunt:
Damna sequens hostes saepe inopina dedit.
Morte tua vitam mihi, Christe benigne, parasitis
Nunc igitur felix in cruce VIVO tua.
Meque ideo totum tibi mente et corpore VOVI,
Et sidei socios ore, manu, aere IVVO.
Qui tenues laedunt nimium petulanter amicos,
Hoc impune licet tempora longa ferant;
Non tamen effugiunt commotam numinis iram,
Sed nocuos tandem debita poena premit.
Quamlibet exiguum videas sine viribus hostem,
Is tamen haud umquam despiciendus erit.
Namque lacessitus lapidem movet impiger omnem,
Ut sese ulcisci qua potis arte queat.
Praesentem sapiens sortem retinere labora,
Quam dederint vitae fata benigna tuae.
Quicumque incertis inhiant, et certa relinquunt,
Hi stolida poenam pro levitate ferunt.
Quidquid ages, animo prudenti respice finem,
Ne te praecipitem devius error agat.
Prona quidem facilisque viae est, quae ducit ad Orcum;
Sed labor ad Superos inde referre pedem.
Terribile est adeo nihil aspectuque timendum,
Quod non paulatim molliat ipsa dies.
Illa feras etiam facit assuetudine mites;
Hine mulcenda ferus dat sua terga leo.
Qui gerit in prave sceleratam pectore mentem,
Insidiansque aliis damna necemque parat,
Si non iustitiam sceleri praetendere possit,
Mox tamen oppressos vi violare solet.
Hei quot habet Vulpes infidaque pectora mundus,
Quot simulatores saecula nostra ferunt!
Consilia assidue tacita qui mente volutant,
Ut scelerata aliis fraude nocere queant,
Saepe quis imprudens ab eo qui laedere gaudet
Auxiliumque sibi consiliumque petit:
Sed miser heu nimium falsa spe lusus, ab ille
Exitium gravius perniciemque refert.
Qui suam irifice verbis mendacibus ornant
Stemmata, sed vera nobilitate carent,
Illos et facies et vitare darguit ipsa;
Nam perhibent mores indicium generis.
Non ego me laedi temere mirabor ab illis,
Est quibus assidue rixa parata domi.
O procul a nobis, procul hinc sint talia monstrae
His ego nam socium me comitemque nego.
Sunt quibus eximiam tribuerunt numina formam,
Et tamen his animi nil sapientis inest.
Felices nimium fortunatique, decora
Quos facies animo conveniente beat.
Ut gaudere pares paribus, sociamque libenter
Unanimes nitam continuare solent:
Sic qui dissimili studio laetantur et arte,
Illos nulla potest consociare dies.
Destituit si forte tuum sors lubrica votum,
Succumbens animo deiciare cave.
Nempe vices hominum rebus Deus addidit aeque:
Quod negat ista, sequens forsitan hora dabit.
Non ego crediderim, tua si praeconia iactes,
Quaeque peregrinis sint tibi gesta locis.
Si quis honoratus cupiat, si magnus haberi,
Nil opus est verbis, re mihi facta probet.
Qui nimium leviter promittere quaelibes audet,
Addere policitis non cupit ille fidem.
Non decet ingenuos vanis ita ludere verbis,
Sit sensis animi consona lingua tui.
Numine cum magno magnum Deus impleat orbem,
Hunc neque sensa animi tecta latere queant;
Quis tacitis illum conetur fallere technis,
Aut latebras sceleri speret habere suo?
Saepe graves hominum ludit fortuna labores,
Et miseros eadem saepe innare solet.
Odit multiplices, et qui mendacia fingunt;
Sed quae fraude carent pectora, Numen amat.
Illos persequitur claudo pede poena merentes;
Hi niveae fructum simplicitatis habent.
Consilium ratio debet praemittere factis,
Atque secuturas ante videre vices.
Quam prius in puteum descendas, consule mentem,
Rursus an ad superos inde redire queas.
Longa aetate gravis, fessusque labore, precatur
Ipse sibi mortem, mox revocatque preces.
Nemo senex adeo, nec tam miser ullus in orbe est.
Optet ut ex animo fata suprema sibi.
Saepe aliquem videas propriis se involuere dictis,
Dum contra a sese quod facit ipse
Vendere Caelestes bona cuncta laboribus, olim.
Prudenter veteres admonuere patres.
Semper inexhaustus quoniam Thesaurus egenti
Est homini constans qualibet arte labor.
Mactat herus solitos iuga dura subire iuvencos:
Hoc anima diverso terga dedere canes.
Scilicet hinc illos fugiendos esse monemur,
Parcere qui famulis non didicere suis.
Femina gallinam parientem ova aurea cultre
Dissecat, et reliquis hanc videt esse parem.
Sic auri cumulum quaerens, spoliatur et ovo.
Disce cupidibus frena adhibere tuis.
Exacuunt etiam pravos benefacta bonorum,
Ut magis atque magis postmodo obesse velint.
Dii precor hoc hominum genus his a finibus omne
Submoneant, diris associentque Getis.
Impia quantumis homines periuria celes,
Et sceleri obtendas candida vela tuo:
Non ratione pari Numen venerabile falles,
Cuius in aspectu quod facis, omne patet.
Usque adeo cupidos vindictae est cernere quosdam,
Ut sua gaudenti pectore damna ferant:
Si modo conspiciant inimicos ante peremptos,
Et satient tristi lumina saeva nece.
Quem semel expertus fueris turpemque malumque,
Huic erit et porro nulla adhibenda fides.
Nam ferus annorum spatio mutare colorem
Dicitur, ingenium non variare, Lupus.
Qui sine consilio res aggrediuntur agendas,
In mala praecipites perniciemque ruunt.
Si sua prudenti male saepe negotia cedunt,
Qualia damna feret, qui male cautus agit?
Tum levius tolerant homines mala fata, malorum,
Cum simul auctores interiisse vident.
Leniter atque animo victus patiente resedit,
Cum simul et victor vulnera mortis habet.
Consilium Medici quis sana mente requirat,
Frigida cum fato corpora victa iacent?
Quid scopulos prodest monstrare, viamque docere,
Cum natat in mediis fracta carina vadis?
Insidias avibus ponit dum callidus auceps,
Insidiatorem vipera dente necat.
Sic mala saepe parans aliis, prius occidit ipse:
Scilicet eveniunt ista iubente Deo.
Sunt congesta quidem carissima divitis auri
Pondera, quae curas pauperiemque fugant:
Illa tamen sapiens, itare cogente relinquit,
Incolumis vita possit ut ipse frui.
Carmen fauce canis rapiit esuriente, fugitque:
Hinc Cous insano proicit orminas,
Seque magis posthac fore iurat ad omnia cautum:
Nempe hominem semper, quae nocuere, docent.
Qui semel incolumis gravior a pericula fugit,
Seu fuerint terra seu superata mari:
Si sapit, et casus similes vitabit, et ipsum,
Quo fuit in dubio territa vita, locum.
Hoste lacessitus sapiens, maioribus illum,
Hostibus opponit, vim superatque dolo.
Haud aliter puero si quae nocitura videntur,
Implorat timida voce parentis opem.
Raucae voce sonans animosum ranaleonem,
Terruerat, poenam mox pede trita luit.
Sic fatui solo veniunt clamore timendi,
Et pavido nullum pectore robur habent.
Felix alterius quicumque pericula cernens,
Discit abexemplo posse cavere sibi.
Sic asini fato misero perterrita vuspes,
Alterius fasta ect doctior ipsa malo.
Sunt qui perpetua se sollicitudine torquent,
Et bona continuo multa labore par ant.
Sunt alii, resides peragunt qui molliter annos,
Alterius fructus atque laboris edunt.
Saepe aliquem videas qui se male negligit ipsum,
Negligit et secum remque domumque suam,
Gaudet et interea lanam tractare caprinam,
Dum vana laudem garrulitate petit.
Officia officio meritisque rependere semper
Convenit, ut gratae sint in amore vices.
Nullo animi siquidem vinclo potiore ligantur,
Nilque magis sanctam praestat amicitiam.
Quod studium vitae legit sibi quilibet, illud
Sollicitus gaudet tempus in omne sequi.
Divit saeque licet desint et copis rerum,
Prime tamen memeri pectore cura sedet.
Turpe frequensque malum est ficto procedere vultu,
Et nisi quod placeat, dicere velle nihil.
Pestis amicitiae non est capitalior ula,
Quaeque hominum generi plus nocuisse queat:
Quam levat auxilis divina potentia iustos,
Quos premit urgenti sors violenta manu:
Tam gravat et miseris involuit casibus illos,
Qui fraude atque dolis pector a plena gerunt.
Ingenium tale est famulis, ut ubique querantur,
Se nimium dura conditione premi.
Ast ubi mutarunt dominos, tum denique vellens
Sese iterum vita posse priore frui.
Ut bene moratis habitentur civibus urbes,
Atroces minime convenit esse duces.
Nam quis in illius cupiat ditione morari,
Insidias vitae qui struit atque bonis?
Quod scelus aut vitium non audeat ardor habende.
Cum studeat magnis imposuisse Deis?
Scilicet omne genus proficiscitur inde malorum.
Rixa, doli, impietas, bella venena, neces.
Ut nisi principio tollatur morbus, in horas
Crescit, et infernos ducit ad usque lacus
Sic mala, ni primum vitiis levioribus obstes,
Augescunt furtim, perniciemque ferunt.
Fecerat aequoreis iacturam pastor in undis;
Postmodo suspectas naufragus horret aquas.
Que nocuere, docent: Epimetheus scilicet omnis
Discit ab accepto cautior esse male.
Seditio siquando inter viget orta potentes,
Atque recens animos versat utrinque furor:
Quamlibet abiectos etiam capita alta ferentes
Tum videas, nec non verba superba loqui.
Immoderata adeo quosdam dementia cepit,
Ut de se instituant falas referre palam.
In quibus adversans natur a redarguit ipsost
Quis talpam credat posse videre diem?
Invenies qui magnifice tibi magna diserti
Promittant, quos tu dicere vera putes.
Nec tamen interea quicquam prodesse laborant,
Sed potius furtim qualibet arte nocent.
Quis Paridis faciem sapiens inrege requirat,
Atque venustatem Cynthia pulchra tuam?
Nen tam forma decet, quam pectora fortia reges,
Semper et invictae dura per arma manus.
Mente secuturos vigili circumspice casus,
Et tibi quid quondam possit obesse vide.
Atque manus animumque tuum sic instrue, tamquam
Fida satis rebus nulla sit hora tuis.
O nimis insanos, qui vilia lucra petentes
Non dubitant animae damna subire suae.
O quoties aliquis lucri compendia quaerens,
In tumidis periit non rediturus aquis!
Quos natura parens timidos ab origine fixis,
Illis verba animos addere nulla queunt.
Aspera si fugiat male fortis proelia miles,
Non facient fortem fortia verba ducis.
Est miseris quaedam miseros spectare voluptas:
Nam socios durae sortis habere iuvat.
Quin homines etiam levius sua damna queruntur.
Cum tolerare alies asperiora vident.
Ne doleas, quod nec tibi serviat India dives,
Nec sis principibus par in honore viris.
Quo quisque est maior, maiora pericula vita
Sustinet; in parva est vita beata domo.
Quid prodest homini frumenti copia, sinon
Audeat esuriens inde levare famem?
Non habet ille aurum, proprio sed habetur ab aure
Auro qui nescit divitiisque frui.
Moenia crudeli quoties capiunt ab hoste,
Pauperibus facile est corripuisse fugam:
At quos divitiae remorantur, tristia capti
Vincula coguntur servitiumque pati.
Aerias testudo vias dum carpere tentae,
In silicem praeceps decidit, atque perit.
Naturam contra moliri desine quicquam,
Successu siquidem res caret ista suo.
Re nimis in vili quisnam sibi poscere sanus
Audeat aeterni numinis auxilium?
Sollicitare Deum precibus tum denique tempus,
Expetitur votis res ubi digna piis.
Utilia interdum videas et amica fuisse,
Quae male credideras esse timenda prius.
Et vicibus versis fiunt eas noxia, quae non
Credideras aliquid posse movere mali.
Forte canes fugiens in hiantem cerva leonem.
Incidit: hic, miseram diripit atque vorat.
Saepe aliquis timide levior a pericula vitat,
Et tamen imprudens in graviera cadit.
O male virtutis memores, qui turpiter audent
In benefactores sumere tela suos.
Hos tamen observat venerabile numen, eosque
Ad meritas poenas suppliciumque trahit.
Hosti nulla fides, qui vult cessisse videri,
Inque sua nullam spem posuisse manu.
Talis securos est saepe reversus in hortes.
Victoremque mala rettulit arte pedem.
Quid meritum dicas, qui conservare volenti,
Quamodocumque potest parte nocere, nocet?
Scilicet ille mihi dignissimus esse videtur,
Qui veniat rapidis praeda cruenta lupis.
Eximia est virtus rabidae convitia linguae
In decus et laudem ventre posse suam.
Nesciet id, doctas qui non perceperit artes,
Est proprium magni Rhetoris illud opus.
Producit catulos caecos in luminis auras,
Festinat nimium dum paritura canis.
Quam cito, non refert, sed quam recte omnia fiant;
Qum cito, non curo; quaem bene facta, noto.
Qui duplices versant animos in pectore false,
Conanturque dolum iungere amicitiae:
Quos violare parant ipsi, violantur ab iisdem,
Iustaque non iustae praemia fraudis habent.
Naturae genius nulla est variabilis arte,
Cura malos animos flectere nulla potest:
Cuncta creatae sui generis quia prima sequuntur
Semina, seu bona sit, seu sit origo mala.
Alterius vitae mala perniciemque parantes,
In laqueis vidi saepe perire suis.
Hanc etenim fraudi poenam Deus addidit aequus,
Ut premat auctoris saepius illa caput.
O iuvenes revocate animos a turpibus ausis:
Nam vitio vires tempora longa dabunt.
Cernitis ut soleant habitum quandoque bibendi
Nolentes etiam conciliare sibi.
Ansere pro pingui tenebrosa nocte fuisset
Protinus occisus, ni cecinisset, olor.
Ergo,quandoquidem sacra musica prorogat aevum
Ipsa sit hoc etiam nomine cara magis.
Ut manet AEthiopi color immutabilis ater,
Sucus et hunc nullus, balnea nulla iuvant:
Ingeniis natura dedit sic propria quaedam,
Quae mutare aies postmodo nulla potest.
Non tibi tam subeat poliendae curae figurae,
Quam sit uti constans et diuturna salus.
Haec etenim longe venit anteferenda figurae
Corporis; haec brevis est, longius illa bonum.
Heu sero miseris tandem sapientiae crescit,
Nullus ubi est operae consilioque locus!
Hoste quid immisso validas occludere portas,
Quid scopulos fracta puppe cavere iuvat?
Tempore facta suo, laudemque decusque merentur;
Facta sed haud apto tempore, nemo probat.
Quis, nist mentis inops, flammis populantibus aedes,
Persistens medio laetus in igne canat?
Saepe levem Medicus cupiens depellere merbum,
Efficit ut gravius saeviat inde malum.
Consilia instituunt homines sic optima quondam,
Et tamen eventus non solet esse bonus.
Magna solent gravibus multi promittere verbis,
Alterius spondent auxiliumque malis:
Qui ne parva quidem removere incommoda possunt,
Et sua non aliquo damna levare modo.
Cara adeo multis levis est victoria linguae,
Ut potius laedi quam reticere velint.
Omnes ingenio quia cedere turpe putamus,
Dulcis et est lingue gloria cuique suae.
Convenit auctorem benefacti agnoscere primum,
Et gratas illi vellere ferre vices.
Quod tellus homini utilum cum frugibus aurum,
Sufficit, est soli gratia habenda Deo.
Quos non participes habuisti tempore laete,
Dum fortuna fuit rebus amica tuis,
Hos fore ne speres comites sociosque malorum,
Ancipitem versat cum Dea saeva rotam.
Est mihi crede mala nil consuetudine peius.
Cum studio mores convaluere malo:
Tam quia constantes, adeoque tenaciter haerent,
Ut cladem multis exitiumque ferant.
Mente parum vigilans, inimici negligit astum,
Furta nec illius perfidiamque cavet.
Et laedit demens, a seque repellit amicum,
Qui venit optatam ferre paratus opem.
Saepe locum fugiens suspectum, hominesque malignos,
In loca post multo deteriora venit.
Quosque sibi fidos speraverat hospes amicos,
Illos, heu, queritur mox violasse fidem.
Ut piscator aquas numeroso verbere turbat,
In sua quo piscis retia multis eat
Magni saepe duces ita, quos amor urget habendi,
Turbari imperium seditione volunt.
Vana quibus laus est et inanis gloria cordi,
Plurima pro veris falsa referre solent.
At suae non raro mendacia turpiter ipsi
Eloquio produnt indiciisque suis.
Turpe voluptatem sectari velle palate,
Sit satis urgentem pellere ab ore famem.
Nam gula non paucis multorum saepe malorum,
Et gravis interitus denique causa fuit.
Egregie multos sua fallit opinio, qui se
Esse putant cuivis laude et honore pares.
Et tamen in numero vulgi insipientis habentur,
Gloriaque illorum ceu levis umbra perit.
Non facile artifices propria falluntur in arte:
Namque vident tectos effugiuntque dolos.
Artibus assuescant pueri nisi mellibus annis,
Illis perpetuus vita manebit iners.
Culpa sed ad segnes merito redit illa parentes,
Instituunt natos qui male saepe suos.
Colligere e paruis aliquando magna solemus,
Et non certa satis per manifesta patent.
Disce sequi certum vitae genus atque laborem,
Quaeque tui non sunt muneris, illa fuge.
Acanibus rapidis laceratus pene fuisset,
Ad choreas stulto dum canit ore lupus.
Qui data transgreditur consuetae limina vitae,
Contentusque sua vivere sorte nequit:
Ridetur merito cum tristior obvenit illi
Casus: in hoc ultro nam ruit ipse malum.
Non etiam ille foro vel templis digna loquetur,
Qui docuit pueros arma virumque domi.
Non ideo tentat vasti maris aequora, si quit
Exiguo rector navis in amne fuit.
Oderunt vigilem, rumpit quia somnia, gallum,
Qui subeunt furtim nocte silente domos.
Omnia nempe solent pravis inimica videre,
A quibus utilitas provenit ampla bonis.
O fuge, ne forsan magnis in rebus inepte
Magnorum studeas aemulus esse virum.
Illud quandoquidem multis male cessit ineptit,
Pro studiis risum qui meruere suis.
Hostibus est etiam faciendum aliquando benigne
Ut mutent animos hac ratione feros;
Et quamvis etiam porro prodesse recusent,
Ne saltem studeant rebus obesse tuis.
Saepe bonis aliquem vidi gaudere repertis,
Mox et ab his miserum damna tulisse bonis.
Tristia nempe latent dulci sub melle venena;
Ergo decet cautas semper habere manus.
Et sociis constans et moribus utere certis,
Ne mihi nunc albus sis, alibique niger.
Nam simulatorem quis te sibi iungat amicum?
Quin odio dignum quis bonus esse neget?
Tempestate frequens hac est, et vera querela,
Artificum mendax esse malumque genus.
Non admittit amor comitem sociumque pudorem;
Adveniente fugit castus amore pudor.
Felices nimium, quos, ambitione remota,
Paupere sub tecto sobria vita iuvat.
Tum malus inprimis cupiet te laedere, quando
Blanditur, simulans se bene velle tibi.
Insidians auceps ita cantat amabile quiddam,
Donec avis subeat non bene cauta plagas.
Maiorem contra quisquis capit arma, videtur
Sanguinis ac vitae prodigus esse suae.
Nulla dies animos perversaque pectora mutat,
Durat ad extremum mens vitiosa rogum.
Vir bonus et sapiens aliam pro tempore formam
Induit, ut vitae consulat inde suae.
Prima fronte truces multi fortesque videntur:
Excutias penitus, nil nisi fumus erunt.
Sol nihil in mundo videt omni parte beatum;
Nempe aliquid semper gaudia fellis habent.
Si quod onus fato mortalibus imminet aegris,
Vitari nulla conditione potest.
Qui doctos habitu simulant cupiuntque timeri,
Vox rudis illorum pectora barda notat.
Quamlibet exiguos nequeunt perferre labores,
Otia qui gaudent luxuriamque sequi.
Insidias aliis et damna necemque parantes
Quilibet ex prima noscere fronte potest.
Sustinet immeritum qui prodere cumque sodalem,
Dignus erit poenas quaslibet ille pati.
Nulla malas benefacta queunt inflectere mentes,
Quo minus occulta fraude nocere velint.
Quod metues primum, longa assuetudine tanges,
Imperio tandem subiciesque tuo.
Fortiter obsistas cupienti laedere primum:
Terrori reliquis sic tuus ensis erit.
Qui violento animo res aggrediuntur agendas,
In mala praecipites exitiosa ruunt.
Augentur famulis curaeque gravesque labores,
Augetur soboles cum numerosa tori.
Turpia ab alterius quoque lucra dolore petuntur,
Tantus amor nummi pectora foeda tenet.
Turpe alii fuerit prodesse, nihilque merenti,
Et benefactorem laedere velle suum.
Parva licet teneas, tamen haud spernenda putato:
Parva, tibi veniant dum potiora, tene.
Ni genus humanum sibi mutua praestet ubique
Auxilia, in mundo quis superesse queat?
Alter et alterius veluti manus esse videtur;
Negligit officium sed mala saepe manus.
Ancipitem quicumque gerit sub pectore mentem,
Foedus amicitiae nesciat ille meae.
Si cupis ingenuus, constans et apertus haberi,
Conveniant linguae facta manusque tuae.
Nullus honorando pravos sibi lucra reportat,
Sed male tractando commoda plura feret.
Se benefacturum si quis promiserit ex re
Alterius, vanam spem facit ille tibi:
Quandoquidem praestare aliis non possumus ipse,
Quae non in nostra Dii posuere manu.
Quidquid agis iustam rationem praeter et aptum.
Tempus, id in vitio ponitur omne tibi.
Saepe quis imprudens aliquid vehementius optat,
Inventumque lupo peius et angue fugit.
Qui sibi multorum diuturnam colligit iram,
Congerit iniustas dum violentus opes,
Ille etiam merito fortuna agitatus acerba
Deseritur, cunctis ludibriumque iacet.
Crede mihi, durum nimis est acuitque dolores,
A propriis damnum sustinuisse bonis.
Congerat aestivo ni quis sibi tempore victum,
Esuriet, campus cum nive tectus erit.
Nunc age dum vires tibi sunt, dum laeta iuventus,
Collige, quo possit cana senecta frui.
Ni fuerit praesto simul experientia facti,
Est levibus verbis nulla adhibenda fides.
Disce cupidinibus certum praescribere finem,
Ne tua sit nummi non saturanda fames.
Qui sapit, is longe praevisa pericula vitat,
Laesurumque cavet qualibet arte malum.
Diversum facere, et diversum dicere, nostra
Tempestate frequens heu nimis est vitium.
Et locus et praesens occasio saepe minorem
Audacem faciunt atque superba loqui.
Pauper divitias magnos et adeptus honores,
Haec bona fortunae, non putet esse sua.
Difficile est odium conceptum ponere quemquam,
Tristitiae cernit dum monumenta suae.
Iusta precor: sumptis utinam ferus occidat armis,
Concitat iratos quisquis ad arma duces.
Cedendo melius super abitur ira potentum,
Quam tumido contra pectore si quis eat.
Praesenti licet eripias de morte tyrannum,
Officio veniet gratia nulla tuo.
Deicit elatos animis nimiumque superbos,
Et levat abiectos iustus in orbe Deus.
Gignere quae possit veniens incommoda tempus,
Ante procul vigili cernere mente decet.
Saepe ferunt magni convitia dira minorum,
Dum grave sublimi fulmen ab arce timent.
Saepe cadit minimo superatus ab hoste, triumphum
Qui prius ingenti victor ab hoste tulit.
Sedula formicae curas imitare iuventus,
Dum florent aeus tempora laeta tui:
Ne tibi cum pigris sit egendum forte cicadis,
Dura senectutem quando gravabit hiems.