IO. [Abbr.: ?] POSTHII GERMERSHEMII PARERGORUM POETICORUM PARS ALTERA.
Accessit CARMINUM LIBER ADOPTIVUS.
[Gap desc: figure]
Ex Typographeio Hieronymi Commelini ANNO CHR. [Abbr.: ?] M
D X C V.
INTER cetera Dei Opt. Max. beneficia, quibus nos miserrimos homines, pro immensa sua erga nos bonitate cumulare non desinit, illud non minime iudicandum est, Erasme mellitissime, quod in genere humano saluberrima pietatis artiumque optimarum studia conservare dignatur. His enim sublatis, nihil fere homines a brutis animantibus, quae natura prona et ventri oboedientia finxit, differre videntur. Quamobrem beati illi, et prae ceteris hominibus felicissimi sunt, quos Deus liberalium attium cognitione exornat, ad eamque consequendam praeceptores illis ac magistros idoneos largitur. Sive enim ipsarum honestatem et dignitatem spectem, sive utilitatem in vita humana, aut denique iucunditatem et voluptatem; nihil sane studiis illis utilius, nihil dignius, nihil iucundius dici et cogitari porest. Quae omnia elegantissima sententia Cicero complexus est, ubi de iis sic pronuntiat: Haec studia adolescentiam alunt, senectutem obiectunt, secundas res ornant, adversis perfugium ad
solatium praebent, delectant domi, non impediunt foris, pernoctant nobiscum, peregrinantur, rusticantur. Sunt praeterea eaedem famulae atque ministrae altiorum et sublimiorum facultatum, quae nos ad veram solidamque Dei et nostri ipsorum cognitionem deducunt; in qua vera perfectaque huius et futurae vitae beatitudo consistit. Non igitur sine gravissimis causis Philosophi veteres tantopere iuventutis institutionem suis scriptis commendarunt, et parentes ad debitam liberorum educationem sunt adhortati, cum sine hac plerosque a sua natura degenerare et belluinos mores induere viderent. Gravitetque ab illis reprehensi sunt, qui protervo quodam artium contemptu, liberorum institutionem neglexerunt. Cuius rei exempla licet varia in veterum scriptorum monumentis occurrant, singulare tamen illud adferre placuit quod de Cratere Philoso pho memoriae proditum legimus, Is enim ad populum quondam in haec fertur prorupisse verba: Quo ruitis homines caeci, qui omne in coaceruandis pecuniis studium collocatis; educationis filiorum, quibus eas relicturi estis, nullam habetis rationem? adeone delirus liberorum amor oculos mentis vestrae perstrinxit, ut nil vos pudeat stultis successoribus tantas opes, tanto labore ac studio partas relinquere, quas tandem cum helluonibus et scortis insumant? Ouibus verbis gravissimus et sapientissimus Philosophus supinam plane ac stupidam parentum negligentiam,
ne dicam impietatem, accusat: simulque indicat, quales illorum liberi plerumque exsistere soleant, nimirum homines pravi, fruges consumere nati, pestes et pernicies Rei publice. Iam ut istorum hominum negligentia et insania merito omnibus est fugienda et detestanda. sic contra omni laude et praeconie dignissima est eorum parentum diligentia et pietas, qui in hoc potissimum incumbunt, ut liberos recte curent educandos atque instituendos; et non tam externas opes quam veras illas et numquam perituras animi divitias illis relinquant; prudentissimum et saluberrimum illud veteris philosophi, licer ethnici, Christianis tamen metito amplectendum secuti consilium: Non novi, cui rei quis, qui mentis composet, maiorem impendere operam debeat, quam ut filium suum quam optimum reddat, illique praeceptorem pietate, eruditione, festiva morum urbanitate spectatum, qui filio exemple esse possit, maioris studio seligat, quam aurum et argentum, gemmasque in metallorum fodinis inquirat et eruat. Quid enim auri et argenti acerui improbo homini divitiisque ad omnem luxuriam et libidinem abusuro profuerint? nempe quod incendio oleum. Sunt enim opes (si abutaris) vitiotum et omnium malorum fomenta, ut Ovidius testatur:
Effodiuntur opes irritamenta malorum.Nihil itaque pueris utilius esse potest, nihil quod ad honestam vitam ac salutem eorum
aeque conducat, quam ut a teneris (quod aiunt) unguiculis in vera pietate liberalibusque artibus instituantur. Quod ideo dico, mi Erasme, ut eo melius agnoscas, quanta gratia te Deus Opt. Max. dignatus sit, qui tali te parente nasci voluit, in quo domesticum pietatis, doctrinae ac virtutis exemplum habeas. Qua rei psum merito et amare et revereri debes plurimum, eiusque piis praeceptis atque admonitionibus te praebere obsequentissimum. Quamvis vero Deus patrem tuum plurimis donis ornaverit, praeter medicae attis scientiam insignem, ob quam principibus quoque viris est gratissimus, multasque alias virtutes: ita tamen in poesi excellit, ut inter huius saeculi pueris non postremum locum teneat. In omnibus enim poematis singulari artificio usus, sic gratissimam illam poeseos dulcedinem salubribus praecepris et sententiis temperat, ut omne punctum, non dicam meo, sed nostrae aetatis excellentissimorum virorum iudicio ferat. Cum autem superiori anno Carminum suorum, quae in schedis variis, uti composuerat, descripta iacebant, pro sua erga me humanitate, copiam mihi fecisset, egoque avidissime illa magna cum voluptate percurrissem, ab ipso tandem precibus impetravi, ut ea in lucem exire pateretur, alioquin in perpetuis forsan mansura tenebris. Quae nunc excusa, tibi offerre atque inscribere visum est, tamquam insto et unico
bonorum paternorum heredi; ut hac altera parte parentis tui Parergorum poeticorum (sic enim ipsi vocare placuit) magis ad virtutem eius et industriam, ac praesertim ad poesin colendam, excitareris. Quemadmodum enim nihil est turpius quam a parentum virtutibus degenerare, ita nihil honestius, nihil laudabilius, quam ipsorum laudatis insistere vestigiis. Quod te facturum plane mihi persuadeo, parentemque tuum non modo virtute ac doctrina exaequaturum, sed aliquando etiam antecessurum. Quod ut consequaris, semper memini eris, pulcherrimarum rerum notitiam, non otio sed negotio, non somno sed vigiliis, non votis sed laboribus, non pretio sed prece comparari. Ingeniore natura facili et felici beavit: vide ne eo abutaris. Tenera es aetate, et adhuc tua messis in herba. Si voluntas adsit et studium, nihil est quod non labore possis assequi. Semper ob oculos tibi versetur divinum illud Augustini: Maledictus omnis qui pulcherrimum et fragr antissimum vernantis iuventutis florem Diabolo, foetidas vero decrepitae ac sordidae senectutis faeces Deo consecrat.
Tempora labuntur tacitisque senescimus annis; ait poeta. Cave igitur ne pretiosissimum hunc temporis thesaurum amittas. Ars longaest, vita brevis; ait Hippocrates. Vitae ergo brevitas labore atque industria compensanda est.
Moveat te parentis exemplum ad imitandam,
immo ad superandam eius industriam. Eius erga te pietas et paternus animi affectus ad maiorem diligentiam tibi calcaris instar esse debet; ut pote qui tibi praeceptores haud exiguis sumptibus hactenus aluit atque adhuc alit, a quibus fideliter instituaris: omniaque studiorum adminicula liberaliter suppeditat: adeo ut nihil tibi sit defuturum, nisi ruipse tibi desis, et hanc opportunissimam occasionem sine fructu praeterlabi patiaris. In primis vero caelestis ille magister tibi assidue est invocandus, ut et te discentem, et me docentem sua benedictione dignetur; sine qua omnes conatus nostri vani et inutiles futuri sunt.
Cum enim Deus omnis sapientiae, veritatis et intelligentiae, omnium denique bonorum fons et origo sit, solus ille est, qui homines cum ad docendum, tum ad discendum aptos reddit; folus denique ille est a quo omnia corporis et animi dona et nondum accepta exspectare, et accepta eidem referre debemus. Hic igitur nobis colendus est, et invocandus serio, Est enim timor Domini initium sapientiae: quo sapientissimi regis oraculo epistolae finem imponam. Vale, et hunc libellum mei erga te amoris, erga patrem tuum debitae observantiae, tesseram indubitatam cape.
Heidelbergae ex Museo nostro, Kalendis Maii Anno Domini M D X C III.