MISCELLANEORUM POEMATUM LIBER PRIMUS.

De insignibus Gregorii XIII. Pont. Max.

GRegorius gerit alatum fera signa draconem,
Causam nosse cupis? commoda causa subest.
Mente animoque suo super omnes cernit acutum,
Maior et humana conditione, volat.

De sene, et Morte.

HUmeris minuta ligna portabat senex,
Sub fasce sudans non parum iniustissimo,
Tandem reiciens permolestam sarcinam,
Mortem inuocat, tanquam laboris terminum,
Quae terrifica propter virum cito astitit,
Interrogans, quid ille nam vellet sibi,
Illico senex toto perhorrens corpore,
Onus hoc volebam imponeres, ait, mihi.

In Laurentium Syrium, Divorum vitas colligentem, digerentem, et illustrantem.

OMnes caelicolae erudite Suri,
Quorum tu memoranda facta, dicta

Tot voluminibus notare pergis,
De tam frugifero te amant labore,
Atque amplas tibi gratias agentes,
Orant sollicite omnium parentem,
Ut cum effaveris halitum supremum,
Caelestem bonus evoles in aulam,
Et felix superum augeas catervam.

De lingua.

HAud lingua membrum est homini praestantius ullum,
Atque iterum nullum plus nocuum est homini.
Lingua gerit mistum dulci cum melle venenum,
Percutit, et blandam, si lubet, addit opem.
Quod ferrum nequiit, quod non potuere cohortes,
Saepius effectum lingua diserta dedit.
Quod ferrum potuit, nec non potuere cohortes,
Saepius infectum livida lingua dedit.
Tam modico unde, precor, tam magna potentia membro?
Cur rem tam nihili vincere nemo potest?

In gemmas.

EQuidem potens est vestra vis lapilluli,
Mittunt abunde quos Eoa littora,
Ut saepe narrat doctus ille Plinius,
Caussasque rerum qui penetrant altius.
Verum una virtus vestra restat insuper,
Quae ceteris profecto longe plus valet,

Nisi omne iudicium ego prorsus perdidi.
Sapientium repente caecatis animos.
Hoc quando narrat doctus ille Plinius,
Causasque rerum qui penetrant altius?

In baptisterium.

QUae labes primi est vitio contracta parentis,
Puriter hanc fontis diluit unda sacri.
Quin maculas omnes lavat, et scelus eluit omne,
Efficit albentes fons sacer aethiopas.

De alauda.

CAsibus implicitam cum se vidisset alauda,
Quae non sperarat tristia fata gemit.
Heu me infelicem dixit miseramque volucrem,
Seu volo, seu nolo, cogor adire necem.
Non aurum averti cuiquam, non ditia dona
De minimo grano mors mihi dura venit.

In quendam Rodingum Hassum, qui contra Societatis IESU nomen et scholas maledicentissimam orationem ediderat.

QUid est Rodingus ille nobilis scriptor?
Fortassis est rarus Theologus, heu, non est.
Orator attamen disertus est. non est.
Barbatus est certe philosophus. non est.
At est poeta, credo, quispiam. non est.
Est medicus, aut iuris peritus? ab, non est.

Quis ergo tandem? Grammaticus an est? vix est.
Num maledicus conviciator est? hoc est.

Aliud.

SEu rota, sive rogus tibi nominis extat origo,
Rogo rotaque dignus es.

Aliud.

SAlsus et insulsus, pius impius unus et idem es,
Doctus et insipiens, cetera mitto tibi.

Aliud.

QUaenam te mala mens miselle Rhetor
In tam praecipitem impulit furorem,
Ut ceu Tisiphone, aut atrox Megaera
Inferni Iovis evocata regnis
Istos exagitare non timeres
Doctos, innocuos, bonos magistros,
Probris turpibus, asperis, nefandis,
Indignis nimis, et nimis proteruis,
Dein crudelibus, atque amarulentis,
Scriptis sanguine, bile, felle, aceto,
Multis praeterea frequentibusque,
Quot numquam caperent trecenta plaustra,
Quaesisti puto gloriam perennem,
Inuentum est tibi dedecus perenne.
Plora iam satis, o miselle Rhetor.
Rhetor o miser, o miselle Rhetor.

In Iohannem Austriacum, invictissimum exercitus Christiani Imperatorem contra Turcas.

DUx Lacedaemonius mox inuasurus in hostem,
Impavidus socios talibus aggreditur.
Spartani iuvenes, age, ducite prandia laeti,
Cenam etenim Pluto forsitan ipse dabit.
Austriades aliter: modo bella capessite laeti,
Si caditis, cenam se deus ipse dabit.

In Iordanem flumen.

QUotquot vetustis praedicata literis
Estis superba flumina,
Seu vos honorat claritas originis,
Seu crebra navigatio,
Seu lata multum, seu profunda gurgite,
Seu nota de miraculis.
Ganges et Inde, quique rura Aegyptia
Semel quotannis irrigas,
Vos inquam, et alia illustriora flumina
Palmam date uni flumini.
Iordanis ille rector et rex amnium
Fluenta spernit omnia.
Qui saepe dictus mysticis encomiis,
Oraculis caelestibus,
Vastum suo complevit orbem nomine,
Gentesque movit inclytas.

Cur ergo? lymphis namque limpidissimis
(O te beatum millies)
Divumque terrigenumque praesidis Dei
Corpus sacratum proluit.

De inuido et avaro commentum.

AB Iove iussus erat libitum petere inuidus omne,
Pauper avarus idem hoc ab Iove iussus erat.
Mox sibi avarities duplicatum postulat illud,
Inuidia marcens ab Iove quod peteret.
Inuidus ergo adimi lumen sibi postulat unum,
Utrumque ut pereat lumen avare tibi.

In avarum.

UNdarum in medio suspirat Tantalus undas:
Inter opes medias quaerit avarus opes.
Illi poturo stagna inuidiosa recedunt:
Hic a divitiis se fugat ipse suis.
Tisiphone caecos stimulos cum sentiat ille,
Solus hic assidua fit sibi Tisiphone.

De asino et vulpe.

EXuvias asinus Gaetuli forte leonis
Sumpsit, et attonitas terruit ore feras.
Qui cum tentaret vulpem exanimare sagacem,
Desine aselle, nihil mecum, ait illa facis.
Terribili hoc viso quoque consternata fuissem,
Rudere te syluis ante sed audieram.

In dialogos Luciani.

STuden noscere scripta Luciani?
Paucis faxo queas tenere, Lector.
Hic rerum variarum inest supellex,
Insunt dogmata plurium sophorum,
Insunt historiaeque fabulaeque,
Linguae maxima castitas pelasgae,
Tincta suaviter Attico lepore,
Risus molliculos, sales venustos,
Permista aspera blandulis iocellis,
Lusus, seria, dulcia et faceta
Hoc praebet lepidissimum volumen,
Hoc perquam utile Rhetori, poetae:
Doctos hoc facit esse doctiores.
Ergo cur alibi quod hic repertum est
Quaeris sollicito labore lector?
Unum librum eme pro libris trecentis.

In effigiem divi BERNARDI, argumenta necis CHRISTI complectentis.

QUae BERNARDE tuae menti usque infixa gerebas,
Haec complexa ulnis ars tibi ferre dedit.
Tam pia me, fateor, multum delectat imago:
Sed mallem haec animo cernere signa tuo.

Ad PHILIPPUM Sereniss. Bavariae Principem, EPISCOPUM Ratisponensem.

PHILIPPE, quis rerum status, nosti probe,
Omnes per oras Teutonum:
Ut sacra passim ceu senum deliria
Affecta sint ludibrio.
Quod si salutis spes aliqua promittitur,
PHILIPPE tu promiseris.
Complexa quem divina providentia
Heroas ante ceteros,
Celebritate nominis clarissimi
Ad usque caelos extulit.
Ornatus es virtutibus caelestibus,
Ornatus es scientia,
Quae res duae sunt profuturae plurimum
Salutis in negotio.
Nunc abs te opem quantum potest rogat, obsecrat
Miserabilis Germania.
Et quia communis omnium est patria parens,
Ne tu parentem despice.

In N. cum Theologiae Doctor crearetur.

FIDES.

Dum fraudas genium et vigili feruente lucerna
Mens labyrintheas tentat inire vias.
Tu celsa e cathedra docuisti credere verum,
Legitima ostendens qui retinenda fides.
Monstrasti sollers rudibus mea saecula turbis,
Atque meas rugas, canitiemque meam.
Quod reliquum est, dilecte, caput submitte coronis,
Euge sinas circum tempora laurus eat.
O macte ingenio, sic fausto tramite curras,
Qua DEUS et virtus, relligioque vocant.
spes:

SPES.

CARITAS.

Quod pius es, nihil est: quod spernis gaudia mundi,
Quod non exagitat te Citheraea Venus,
Hoc nihil est. De te quod victo saepe triumphas,
Quod placidum aspiciens flexile pectus habes,
Et quod divitias adeo contemnis inanes,
Quod non corda tumes, hoc etiam nihil est.
Unum est quod nosti, quodque omnia continet unum,
Nempe Deum ex toto pectore diligere.

In eundem, cui VI. pueri ista praetulerunt.

AD CORONAM.

AD BIBLIA.

AD CALICEM.

AD CRUCIFIXUM.

QUI CEREUM LUCEBAT.

ALITER.

In librum Petri Canisii de Ioanne Baptista.

QUo maior nullus, quo non praestantior alter,
Cui neque prisca parem saecla tulere virum,
Et quem veridico laudavit CHRISTUS ab ore,
Supposuit sacrum cui DEUS ipse caput,
Hunc violare tamen linguis petulantibus audent,
Qui solam toties occinuere fidem.
Verum his egregia pietate Canisius obstat,
Armipotente manus praelia sancta gerens.
Ergo ut praestigias, fraudes, mendacia, noris,
Utque hamum fugias quem tegit esca nocens,
Haec veneranda pio meditator scripta labore,
Atque salutarem volue, revolue librum.

In Sereniss. FERDINANDUM Archiducem.

CAesareum, FERNANDE genus, stirps aurea regnum,
Austriacaeque domus, inclyte sanguis, ave.
Teutonicos inter proceres, interque dynastas
Haud quisquam omnigeno certet honore tibi.
Omnia solus habes possunt bona si qua vocari,
Vera quibus laus est, omnia solus habes.
Sed tua non elegis decora obscuranda minutis,
Maeonidae magni cantibus apta magis.
Nec satis est aequum arctata comprendere Musa,
Quae longus nequeat continuisse liber.
O flos semideum, o nostri spes maxima saecli.
Tun aquilae fetus? dignus es ipse aquila.

Aliud.

SI quis nulli animo, nulli virtute secundum,
Modisque multis nobilem,
Cui mater regina, pater Rex Caesar, et idem
Felix propago Caesarum,
Omnia summa viro si quis vult vernere in uno,
Te magne Dux consideret.
Aetherios inter veluti micat Hesperus ignes,
Sic Principes inter micas,
Ergo ut per caecam profers tua lumina noctem,
Aureis coruscus flammulis,

Sic etiam cura antiquum procedere solem,
Diem reducens pristinum.
Rectam instas FERNANDE viam, perge auspice Christo,
Vivas ut immortaliter.

Similitudo.

QUae visa est olim teneris arbuscula ramis,
Et viruit parvis ante cacuminibus,
Illam dum recreant placidum Zephyritides aurae,
Dum rigat aethereis defluus imber aquis,
Educat et mulcet nitidi clementia solis,
Dumque comas stringit sedulus agricola,
Paulatim caelo sese pulcherrima tollit,
Frondea diffundens brachia in omne latus:
Incipit ac densis multum incurvescere baccis,
Cultori referens munera grata suo.
Mens hominum primo sic dum formatur ab aevo,
Commoda multiplici foenore magna parit.
Mens quam solliciti erudiunt praecepta magistri,
Mens ad literulas progenerata bonas.

Omnia mea mecum porto.

DUm flammis celsam populas Vulcane Prienen,
Et seruare studet rem sibi quisque suam,
Agmina se fundunt portis, rapiuntque feruntque,
Ast oneris vacuus cernitur ire Bias.
Quaesitus causam, sic dicitur esse locutus:
Certe ego quae mea sunt omnia mecum habeo.

Pro superi, quam nos multum distamus ab illo,
Qui solum fluxas accumulamus opes?
Quod nostrum est, non est nobiscum, aliena tenemus,
Cum sapere incipimus, tunc male desipimus.
Argentum est animae nobis et sanguinis instar:
Si quis eo careat, nectere vult laqueum.
Qui spretis Sophiae studiis pascuntur in auro,
Scire cupis quid sint? Aurea mancipia.

Viator et Echo.

V. Quae solos nemorum colis recessus,
Syluarumque domos iocosa imago,
Ecquid suaviculis dicata Musis
Modis omnibus expetenda vita est?
E. Ita est? V. Si comitetur alma virtus,
Illis an pretium satis sit ullum?
E. Nullum. V. Sed quid obest eis frequenter,
E. Venter. V. O utinam greges inertum
Ad coruos abeant. E. eant. V. honorem
Doctorum faciamus et proborum,
E. Horum. V. Isti imperium regant et orbem.
At vos improbi, et artium imperiti,
Humanae scabies pudorque gentis
Plorate, assiduoque dicite heu. E. heu.

In septem artes liberales.

FOrmosae o nimium mihi quaeso pandite Nymphae,
Anne pater vobis exstitit ingenium?

Ingenium. Et quaenam genetrix fuit, edite. Cura.
Ubera Sedulitas num dedit? Ipsa dedit.
Cur adeo septem? Hoc numero comprenditur omne.
Nos quoque doctrinas claudimus omnigenas.
Nonne paratis opes? Nullas. Quid fertis? Honores.
Praestat honor nummos: cetera nolo. Sapis.

In Sapientiam.

DEmocritus sophiae insano perculsus amore,
Atque animo cupiens rerum agitare vias,
Postquam oculos didicit nebulas offundere menti,
Nec sinere optatis se cumulare bonis,
Oppositum Phoebo speculor defixus ahenum
Contuitus, geminos perdidit inde duces.
O quam dulce tuum rutilat sapientia lumen,
Lumina prae quo tam lucida sunt tenebrae?

Sereniss. MAXIMILIANO MAXIMIL. II. filio.

O Prudens animi iuvenis, qui a stemmate laudem
Quam fers, hanc illi reddis ab ingenio.
Reddis ab eximia gravitate et imagine morum,
Quos in maturo est vix reperire viro.
Caesareos inter florentia germina ramos
Praecipuum decus est MAXIMILIANE tuum.

Sereniss. GULIELMO Principi.

NUllum qui nomen gestis sunt rebus adepti,
Et quos haud virtus propria nobilitat,
Consuerunt tumidi laudes cantare parentum,
Illorum ut tenebras lux aliena tegat.
Verius at multo canimus te maxime Princeps.
Cui decus ut pater est, sic decus ipse patri.
Boia domus quantis radiat splendoribus, in qua
Tam pius est genitus, quam pius est genitor.

Collatio Voluptatis et Sapientiae.

SOle satam perhibent hominum mutasse figuras,
Pocula dum magicis temperat usa sonis.
Ante pedes dominae obscenus procumbit humi sus,
Et iacet hic ursus, hic lupus, ille canis.
Cantatos non non Sapientia porrigit haustus,
Miscet amatori sanctius illa merum.
Quo potis est etiam sensus abolere ferarum,
Et pecudem humanam vertere in effigiem.
Haud satis: haec hominem caeli super ardua tollit,
Prae cunctisque potens efficit una Deos.
Si pudet ergo Deum fieri, Circaea venena
Ebibe, ut hinc abeas aut lupus, aut asinus.

Ad Gloriam, dialogus.

DIc agedum, quo carpis iter divina puella?
Vestrum ad gymnasium, qua via ducit, eo.

Ecquid sponte venis discentum visere coetus?
Sponte sua numquam Gloria, iussa venit.
Pande precor cuius venias pulcherrima iussu.
Me mea vos Sophia mater adire iubet.
Quid geris in calatho? quam rem, quae munera portas?
Octo et dena mea serta ligata manu.
Et quorum his tandem aduelabis tempora sertis?
Quos mihi monstravit ter veneranda parens.
Si fas, mi similem, Virgo, promitte coronam.
Sudor et ingenium dona beata ferunt.

Contra avaritiam doctorum.

OLim in honore fuit animum excoluisse per artes,
Praemia cum doctis sunt data magna viris.
Contra illis studium oblatam contemnere gazam,
Aure sed attonita quaerere grande sophos.
Nunc est vile sophos, fuluum te poscimus aurum,
Infandum, Musae iam reverentur opes.
Da mihi Diogenem, da Thebanumque Cratetem,
Da mihi Xeinocratem [Reg: Xenocratem] , da mihi Anaxagoram.
Discere non curem, si non ditescere sperem.
Marcet honor, praegnans aere crumena beat.
Sic adeo priscos dant pessum haec saecula mores,
Saecula inauditis obruta stultitiis.

In novos Magistros.

DIlectae superis animae, gratissima caelo
Pectora, Gymnasii flos ornatissime nostri,

Quos moveam numeros? tendam quos fingere cantus?
Quove sono ingrediar vestros aequare triumphos.
En modo post varios noctuque diuque labores,
Post flexam ante alios trepido certamine metam,
Vobis parta quies, meritae en data praemia palmae.
Saluete o Sophiae, et Musarum dia propago:
Laureolis saluete novem victricibus aucti.
Vosne voluptates dominas illustribus ausis
Calasse, atque viam inuasisse per inuia? vosne
Artibus assiduos potuisse impendere neruos,
Et dare Socraticis iuvenilia tempora chartis?
Felices animi, segnes qui spernere luxus,
Qui vos tollere humo didicistis, et ire per ora,
Ora virum, aeternisque inscribi nomina fastis.
Pulchrum opus excelsi volitare per aetheris orbes,
Rerum obitus, caecos et contemplarier ortus:
Murmur et unde polus, unde ignis et horrida grando,
Unde cadant imbres, quae causa furentibus Austris,
Bruta quid insano quatiatur terra tumultu,
Et celeri totum ingenio supponere mundum.
O dulces curae, studiorum o vera sacrorum
Gaudia, deliciae, et paucis experta voluptas.

Ad Episcopum Delphinum.

QUot sunt bonarum literarum Praesides,
Tot nuntio salutes tibi.
Quin immo quot Musarum alumnos aspicis,
Te iubeo saluere toties,

Delphine multo Pontifex clarissime,
Spectate rebus arduis.
Tu nobilis domo: immo mente, moribus,
Auctoritate, literis,
Prudentiaque et omnibus virtutibus
Es praedicandus nobilis.
Germaniae gratum sed illud maxime,
Cum se tibi caram videt.
Delphinum ob id te nominat recte suum,
Gaudens tua praesentia.
Amator hominum vive in annos plurimos,
Delphinus et sis iugiter.

In factum Diogenis.

IAm roseum patulis efflabant naribus ignem
Solis equi, nitidum rettulerantque diem.
Ecce novum facinus, genuit quem clara Sinope,
Nomina cui tribuunt Iupiter atque canis,
Vulcanum cornu inclusum per compita gestans,
Sese hominum in medio quaerere fert homines.
Nonne putas opus est hodie vel mitte laternis,
Fulgida quantusvis spicula Phoebus agat?
Ah homines, et nulli homines. Qui percolit artes,
Quem comitat virtus, hic mihi verus homo est.

In Episcopum Herbipolensem.

LUcem serenam, lucem et o laetissimam,
Alboque dignam calculo,

Cum te vel ultro nostra fers ad limina,
IULI virorum amplissime:
Quin immo sidus Praesulum Germaniae,
Paterque Musarum unice.
Te fama pennis nuntiat volucribus,
Fines per orbis extimus.
Vivo tibi nec non videnti contigit,
Post fata quod paucissimis,
Nomen beatum, nomen illustrissimum,
Dignum tuis virtutibus.

Aliud.

FRancigenum Princeps et pastor maxime salue,
Salve o sacrorum gloria Pontificum.
Salve iterum, quando ingenuas complecteris artes,
Hasque nova largus cum pietate foves.
Sub te relligio, virtus, sapientia florent,
Auspiciis redeunt aurea saecla tuis.
Te rectore caput caelo tua Francia tollit,
Francia Teutonici flosque decusque soli.
Et sibi te Dominum, sibi te patrem atque magistrum
Munere gratatur numinis esse datum.
Forsan erunt IULI tua qui benefacta sequantur,
Sed te qui possit vincere nullus erit.

In MARQUARDI a BERG Pontificis Augustani inaugurationem.

Ad versiculos, ut adeant MARQUARDUM.

Est etiam ubi damnum praestet facere, quam lucrum.

Illi divitiae prius fuerunt
Amplae, magnificaeque, splendidaeque.
Sed caelestia lucra concupivit.
O mentem egregiam, o virum canendum.

Christus commendat oves suas Marquardo.

In pedum et annulum.

Super insignibus eius gentiliciis.

Signa forent Marquarde tibi, clypeoque micarent,
Te his virtute parem credere quis poterat.
Ecce absunt quaecunque tuis animalia ceris,
Quando homo duntaxat par cupis esse homini.

De capite coronato.

Sertum Pontificium.

Suaves ac teneri, ac nimis decentes,
Quos non Elysia educant vireta,
Non mittunt quoque divites Sabaei.
Hi Marquarde ligant tibi coronam
Mollem, floriferam, venustam, odoram,
Cui sunt vel Scythici impares lapilli.

Ex etymo Episcopi.

Aliter.

EPiscopi Marquarde nomen obtines,
Et nomen excelsum satis.
Qui temperat mundum ille Divorum sator,
Sese scopum fixit tibi.
Mens arcus est, telumque cogitatio,
Hanc viribus totis iace.
Da corpori terram, Deo mentem sacra,
Tantumque caelum cogita.
Quicunque dexter nobilem hunc tangit scopum,
Hic verus est episcopus.

Aliter.

A
[Gap: Greek text]
duae voces
Non discrepant sic litteris uti rebus.
Aberrat a scopo prior, sed haec tangit.
Deinde hoc secundum facile migrat in primum,
Quando metalepsin sanctior facit vita.

Similitudo.

EXcubitor solem veluti praenuntiat ales,
Claramque in tenebris sentit adesse diem:
Sic vitae in tenebris qui vero est nomine Praesul
Aeternam debet praecinuisse diem.

Helveticae iuventuti.

QUam pridem famam tibi confecere parentes,
Laudibus hancce tuis te cumulare decet.
Illorum in duris spectata est dextera rebus,
Cum domuit toties oppida, castra, duces.
Te iuvet hibernas studiis impendere noctes,
Et colere ingenuis artibus ingenium.
Illos aera vocent saevi in discrimina belli:
At te Pierides ad sua sacra vocent.
Post ubi iam matura viris adoleverit aetas,
Arma sequi dabitur, et grave Martis opus.
Felix cui geminae tribuetur gloria laudis.
O generosorum stirps generosa virum.

In tres doctrinarum Principes, Aristotelem, Ciceronem, Virgilium.

HUc ades sacro ex Helicone Clio,
Cui lyrae dulces, citharaeque cordi,
Huc ades, mecum et fidibus Latinis
Incipe versus.
Pangimus [(transcriber); sic: Panginus] clarum Sophiae Magistrum,
Quem dedit partu Macedum Stagira.
Unus hic totum speculatus orbem
Omnia vidit.
Abditas rerum penetrare causas,
Scire naturae variosque mores
Ceteros praeter potuit, neque illi
Par fuit unquam.
Patriae nec te pater hinc silebo.
Tu reis dextram toties fidelem
Porrigens, rex ti populum, senatum
Maximus auctor.
Gentium princeps domitrixque Roma
Ore facundi est stupefacta Tulli:
Audiunt quem nunc etiam tonantem
Vesper et ortus.
Mantuae (cernis?) petit astra cygnus,
Maior et laude inuidiaque maior
Liquido nulli sonat aemulandas
Gutture voces.

Graeciam solus Maro provocarit,
Vatibus vates melior trecentis.
Spiritum tolle, ac tibi plaude, plaude
Italis ora.

Ad Sereniss. Gulielmum.

GUlielme quod genus refers ad Principes
Parente natus optimo,
Sunt ista tecum pluribus communia,
Solidamque laudem non habent.
Vitam exigis quod ipse dignam Principe,
Et sponte virtutem colis,
Guilelme paucis ista sunt communia,
Cuiusque sunt haec propria.
Sic non honor te, sed tu honorem ornas magis,
Honore quovis altior.
Custodiat mundi supremus arbiter
Boiaridum te Principem.

Ad eundem.

QUalis minora lucet inter sidera
Diana iunctis cornibus,
Cum nox quadrigis insidens nigrantibus
Somnos reducit languidos,
Talis Dynastas inter omnes emicas,
Hac nocte rerum pessima,
Gulielme Rector inclytae Boiariae,
Clarum decus Germaniae,

Natura ad omnem factus excellentiam,
Virtute praestans ceteris.
Seu quis requirat simplicem prudentiam,
Seu mentis altae spiritum,
Non se ille tecum comparet Laertius,
Non murus Hector patriae,
Seu liberalem, seu pium, seu acerrimum
Iusti patronum quaerimus,
Te liber alius fingi nihil potest,
Nil cogitari iustius.
Ardes sacri cura colendi numinis,
Bonisque gaudes literis.
Severitatem temperas clementia,
Humanus esse diceris.
Haec Principum virtus putanda est propria,
Thesaurus hic verissimus.
Quibus sat ornem laudibus, quibus satis
Te concinam praeconiis?
Extrema mundi peruagatum littora
Nomen tuum percrebuit.
Seros in annos aevum ut exigas precor,
Multos nepotes intuens.
Te postmodum gravi solutum corpore
Ad astra Christus peruehat.

Ad angelum custodem.

ADsis beate spiritus,
Dei minister maximi,

Meique custos pervigil:
Adsis beate spiritus.
Regnator ille praepotens
Dum ponit orbis machinam,
Cum ceterarum mentium
Phalangibus te condidit.
Tibi secundum se Deus
Tuam in fidem me tradidit.
Uni meam custodiam,
Uni salutem credidit.
Quid ergo me beatius,
Quid esse possit dignius,
Cui se fidelem perpetim
Praestat supernus aliger?
Propulsat hic pericula,
Metuque soluit anxio.
Mentem labantem subrigit,
Et sensa caelo dirigit.
Me dormiente hic excubat
Arcens nefandos daemonas,
Seu mane sit, seu vespera,
Seu clara lux, seu caeca nox,
Seu fausta quando evenerint,
Seu quod malum me afflixerit,
Nusquam clientem deserit,
Natura praestantissima.
Quibus modis sat efferam
Te praepetum pulcherrime?

Tuumue quibus honoribus
Numen colendum iudicem?

In virginem Dei matrem.

MAter ante omnes veneranda matres,
Virginum praesens superumque rectrix,
Cuius augustum prece totus orbis
Numen adorat:
Laurus urbano mihi floret horto,
Arbores inter celebrata cunctas,
Quae pio vatum religat sacratas
Germine frontes:
Hanc tibi virgo propriam dicamus
Arborem. Namque ut viret illa semper,
Sic tibi numquam minuere castum
Damna pudorem.

In sacrosanctam crucem.

GEmmis trabes fulgentior,
Arbor lapillis clarior,
Auro micante purior,
Terra poloque dignior:
Quibus creatam te iugis,
Quibus satam radicibus
Posuisse ferro brachia
Sanctam putemus arborem?
Beata mater arboris,
Beata sylua germine:

At tu trabes beatior,
Regis cubile maximi.
Suffixus in te scilicet
Cuneis pependit ferreis
Qui pascit unus omnia,
Et cuncta verbo condidit.
In te profusis lacrymis
Efflavit extremum halitum,
Manansque totus sanguine
Commissa nostra diluit.
Hic tanquam in ara fumida,
Placabilis ceu victima,
Quae scelera non admiserat
Agnus piavit innocens.
Decora trabs et lucida,
Quocunque ligno celsior,
O arborum pulcherrima
Nullis tacenda saeculis.

In Dulcissimum, et Carissimum fratres germanos, et Martyres.

AVete flores Martyrum,
Fratres avete nobiles,
Dulcissimi, Carissimi.
Quos sanguinis communitas
Arcto ligarat vinculo,
Pro veritate numinis,
Mors oppetita fortiter

Vos copulavit arctius.
Quos una mater edidit,
Una fidei lex imbuit,
Hoc inserendos aetheri,
Mors una pulchre abstulit.
O caritas dulcissima,
Dulcedo et o carissima.
In tam pio certamine
Utinam fuissem tertius,
Dulcissimi, Carissimi.

Ad Ioannem Egolfum Episcopum.

QUidni sacratas immolemus hostias,
Stolis amicti candidis?
Ignes et Arabum suscitantes messibus,
Cinctique lauro tempora,
Novo canamus Principi laudes novas,
Clarum sonante barbito?
Optata cuncta rex tibi Christus ferat,
Egolfe decus Antistitum.
Idem secundet quidquid agere occoeperis,
Tuasque rationes iuvet.
Nos hunc honorem gratulamur maximum,
Te triumphamus Praesule.
Satis superque tu potis rerum graves
Fulcire moles dextere.
Gaudere mensa Episcopum brevi decet,
Extraque culpam vivere:

Fugitare lites, et cavere iurgia,
Habere cunctos leniter,
Noctu diuque cogitantem serio
Partes suae quid flagitent:
Haerere sacris usque et usque literis,
Votisque castis immori.
Haec si quis in te non futura credidit,
Ille nihil unquam credidit.
Istorum enim nihil deest unquam tibi:
Plerisque desunt omnia.
Sic alme Praesul, sic pater mitissime,
Sic perge caelum scandere,
Nostrasque Musas, quod quidem per te facis,
Habeto charas unice.

In Christum ab inferis cum triumpho exsistentem.

CHriste caelestum sator atque princeps,
Cuncta qui rerum bonitate mira
Sustinens, latum moderare iustis
Legibus orbem,
Nostra te Clio resonabit usque
Docta vocales tetigisse chordas:
Nostra te summo celebrare tendet
Carmine Musa.
Quis tamen digne tua sceptra Christe
Dixerit, cum sit tibi nil secundum?

Aut quis aeterni recinat triumphi
Dignus honores?
Claustra nigratis penetrans Averni,
Vulgus umbrarum leve terruisti,
Teque raptoris tremuere Ditis
Pallida regna.
Tu pios manes Acheronte soluis,
Fortis atrocum populas tyrannum:
Tartari per te cecidit superbi
Fracta potestas.
Ite iam segnes procul hinc timores,
Anxias venti procul euge curas
Ferte, odoratos decorent capillos
Florea serta.
Veris adsunt egelidi tepores,
Impotens flabris Aquilo silescit,
Aura mulcentis reparat Favoni
Gramina campis.
Cernis ut pratis saliant apricis,
Tondeant laetos pecudes agellos,
Fessus exercet modo nec paterna
Rura colonus.
Ludit audaces lupus inter agnos,
Mittit umbrosas nemus omne frondes,
Liberis terram pedibusque turba
Rustica pulsat.
Nostra ne spernas pie Christe vota,
Candidus nobis dato quae precamur.

Non ebur, gemmas, neque te coruscum
Poscimus aurum.
Nos frui partis facito precamur,
Integram mentem validumque corpus
Da, nec obscuram, neque gloriosam
Vivere vitam.
Bella compescas, odiosa bella,
Stringe in hostiles gladium cateruas:
Neu sinas rupto volitare inultos
Foedere Turcas.

Ad caelites, pro Marquardo Episcopo.

QUi domos caeli colitis beatas,
Quique iam felix agitatis aevum,
Si iuvat defigere quando nostris
Lumina rebus,
Cernitis, pronus manibus supinis
Imbuo vestrae pietatis aures
Vocibus magnis, mea ne precantis
Spernite vota.
Vos precor divos habeat secundos
Sentiat vestram assiduoque curam
Pontifex noster, toleretque forti
Mente laborem.
Hic pius festas cumulabit aras,
Debitas grates memor atque soluet,
Laetus appendens pretiosa cultis
Munera templis.

In diem corporis Christi.

IAm pater vasti dominator orbis,
Iam diem clemens reparavit almum,
Et redit Phoebus, redeunt sacratae
Gaudia lucis.
Eia mortales properate cuncti,
Quique fallacem timuistis hostem,
Quique sub duro gemitis labore
Festa colunto.
En deus noster, Deus iste noster,
Omnium rector, dominus creator,
Omnium princeps, sator et redemptor
Munera donat.
Supplices ergo veneremur aram,
Supplices Christum rogitemus omnes,
Hinc pium templis adolete sacri
Thuris honorem.
Christe supremi soboles Tonantis,
Semper o felix, bonus et beatus,
Te quid ingrato generi sub hisce
Frugibus offers?
Diceris nobis pius ille pastor,
Qui lupos acret, prohibet latrones,
Semper et charis ovibus ministrat
Pascua laeta.
Te simul cuncti Dominum precamur,
Quisque te nostrum precibus fatigat.

Fac pio sacras adeamus ipsi
Pectore mensas.
Nos premunt hostes, sumus inter hostes,
Bella conclamant, inimica bella,
Nec sinunt fesso requiem labori
Impia turba.
Surge defensor, cape tela, scutum,
Et truces armis remove cateruas,
Redde tranquille bone Christe rursum
Otia pacis.
Sentiet Martem genus hoc scelestum,
Et tibi poenas dabit improbus grex,
Et iugo subdet nimium rebellans
Colla superba.
Heu nefas tetrum, scelus heu nefandum,
Qui polum, terras, mare qui creavit,
Fit levis ludus, pedibusque tritus
Spernitur hosti.
Sicne gens isthaec, scelerata gens haec,
Sicne divinas canit ergo laudes?
Sicne compensat veneranda magni
Dona parentis.

Ad Salvatorem.

VIrginis sanctae veneranda proles,
Nate productum Deus ante mundum:
Ecce votivam tibi nos in urbe hac
Struximus aedem.

Ad tuum limen bone CHRISTE, et aras
Ad tuas vultu venias secundo,
Et quod orabit populus, benigne
Quaesumus audi.
Quotquot intrabunt pia tecta, cuncti
Sentiant partam sibi opem ac levamen,
Abs tua nullum bonitate maestum
Fas sit abire.
Corpus a morbis vacuum malignis,
Mentis et sanae placidam quietem,
Quaeque sunt vitae haud aliena nostrae
Commoda praebe.
Feruidum largire tuique amorem,
Taedium fluxarum animoque rerum
Inde, et ex hac colluvie migrantes
Assere caelo.

Ad CHRISTUM in cruce suffixum.

EHeu quod hic spectaculum
Patet meis obtutibus?
Funestius, crudelius
Quo cogitari non potest.
Qui te leones, aut lupi,
Pulcherrime o mortalium,
Fame subacti asperrima
Carpsere sic immaniter?

Quis tam cruentus carnifex
Cingit corona spinea
Caput verendum? quis trabi
Te figit atrocissime?
Ah CHRISTE miserere, ah ego
Sic vulneravi: sanguinem
Ego tuum fudi, et tibi
Fui leo, lupus, carnifex.
Commisse mea deterrima
Hanc fabricaverunt crucem.
Peccavi ego, en agnus luit,
Redditque quod non abstulit.
Iam poenitet me criminum,
Rigantur ora lacrymis.
Ignosce, culpas elue
Hoc purpurato sanguine.

In nomen IESU.

NOmen sidereis progenitum arcibus,
Quod terris Gabriel detulit Angelus,
Gessitque impositum factus homo DEUS.
Te laeti canimus, tu superas ducum,
Regum et nobilium grandia nomina.
Te post quam audierint regna Proserpinae,
Qui tellurem habitant, quique polum tenent,
Flexis poplitibus attoniti colunt.
Te supplex mediis navita fluctibus,
Te quem dura premit pauperies vocat.

Quem sors persequitur non bene prospera,
Ad te cum precibus confugere incipit.
Nullum nomen habet tam sibi commodum
Grex CHRISTI, inde salus ducitur omnium.
Vere Christiadum tu decus unicum.
Te laeti canimus nomen amabile,
Nomen cunctipotens, nectare dulcius.

In CHRISTUM et MARIAM genetricem.

PUERI. Te CHRISTUM unigenam, te dominum aetheris
Cantamus pueri cordibus intimis
Hac in aede recenti,
Quam primus tibi vendicas.
PUELLAE. Te matrem unigenae, te dominam aetheris
Casto concinimus pectore Virgines.
Ecquis dicere possit
Laudes pro merito tuas?
PUERI. Te semper celebrat coetus olympicus,
Regem nempe suum, progeniem DEI,
Tellus te veneratur,
Orci contremit arbiter.
PUELLAE. Omnis te resonat caelituum chorus,
Reginamque suam tollit honoribus.
Te totus colit orbis,
Te pallens Acheron timet.

PUERI. NIl cunctatus ades, votaque suscipe,
Quae plebs concipiet cotidie tibi.
Christe post obitum fac
Templum ascendere pulchrius.
PUELLAE. Aurem da cupidam Virgo gementibus,
Sexum femineum femina confove,
O dulcissima Virgo,
O spes certa labantium.

In SS. Udalricum et Afram.

URbes quaeque suos indigetes habent,
Hos illae, hos aliae, quos mage amaverint.
At vos praecipuis auget honoribus
Haec clarissima civitas.
Tormentis cruciata altera saevius
Vitam flammivomo tosta rogo edidit,
Christi primitias, praesidium suum,
Urbs quam nostra pie colit.
Amborum auxiliis nos quoque nitimur,
Quorum aede in media signa locavimus,
Excelsisque locis, ingredientibus
Ut noscantur ab omnibus.
UDALRICE pater protege filios,
Custodique vigil pastor ovilia,
Nec non AFRA tuis inclyta martyrum
Sis patrona clientibus.

In quatuor Euangelistas.

QUos Euangelion scriptores rite vocamus,
Ne fugitote meas
Quantusvis humili prolatas carmine voces,
Si pius est animus.
Qualem nimirum magno pro munere quaerit
Christus homo atque Deus.
Res cuius gestas divinaque dicta libellis
Vos retulisse palam est.
Ille hominis gessit veram Matthaee figuram:
Symbolon idque tuum est.
Ille idem potuit fortes aequare leones,
Quae nota Marce tua est.
Sed taurum Luca cur praefers? victima taurus,
Victima Christus erat.
Ioannes Aquilae tua sunt insignia: quorsum?
Vere aquila ille fuit.
In caelum pullos agitatis tendere plumis
Nonne suos docuit?
Et solem aeternum, qui solem condidit istum,
Perpetuo aspicere?
Romulidum leges, et Graium bella valete,
Hi meliora ferunt.
Haud dubiam nobis portant haec scripta salutem,
Vox quoniam ipsa Dei est.

M. Antonii Mureti [(transcriber); sic: ] carmen votivum ad B. Virginem Lauretanam, ex heroicis in iambos conuersum.

QUid istud est quaeso novi? et unde hic mihi
Tam insolitus horror concutit praecordia?
Quid ita metus animum pererrat anxium,
Proinde ut ictum numinis praesentia?
Fallorne? an hoc in quo stamus locus facit,
Deusque praesens addit in corda stimulos?
O vos beata limina, o ter et quater
Postes beati, o chara caelicolis domus:
Quam mente tota iam diu desiderans,
Voti reus in hoc viso primum tempore.
Salue domus, sacrata salue Regia:
Aspectus eveniat tuus feliciter.
Ten' huc Palaestinis ab usque finibus
Per aeris tractus, per aetheris plagas,
Iussu Dei rerum parentis omnium
Vexere divini alitum manipuli?
Hiccine puella nascitur mater Dei
E matris aluo? hic illa primum vagiit?
Et hic pudoris non cadente lilio,
Membrisque puris corporis purissimi
Tumuere partu viscera sacratissimo?
Ergone cunctarum artifex rerum DEUS,
Aeque soboles patris optimi atque maximi,
Qui restituit orbi salutem perdito,

Ille ipse lusit hac in aula parvulus?
Atque hic parentem est osculatus virginem?
Et colla vinxit brachiis tenellulis,
Infansque blandus blanda suxit ubera?
Quae nunc superba divitum palatia
Regumue turres, Principum conclavia,
Quae templa demum, quae orbis aut miracula
Huic limini sese audeant componere?
Picena rura ter quater felicia,
Beata supra cuncta rura maxime,
Quibus Dei benignitate contigit
Domi tueri Solymam, et oculis cernere
Christique pedum pressisse pede vestigia.
Procumbo supplex, crebra figens oscula
Sanctis parietibus, caputque hoc puluere
Spargo libentius atque mollibus rosis.
At tu supernis virgo clemens sedibus
Aspice misellum me secundo lumine.
Me sic tibi toto accidentem corpore
Suspiriaque trahentem ab imo pectore,
Tu tu supernis virgo clemens sedibus
Aspice misellum me secundo lumine,
Genas rigantem lacrymis tepentibus,
Manuque crebra verberantem pectora.
Ne quaeso culpis sordidum me plurimis
Abs te repellas, a tuis conspectibus:
Si te colo totis meis praecordiis,
Si rebus ambiguis tuum numen voco:

Si denique auxiliis tuis cuncta tribuo:
Si spes locavi in te unica semper meas.
Me corde, Diva, me prioris poenitet
Vitae, ipsa mens poenas timescit debitas.
Quod nisi tuo gremio cubantem filium
Mihi meisque sceleribus bonum facis,
Heu, quo mihi cursum licebit tendere?
Heu naufragas tandem rates quo dirigam?
O magna mater, quae soles, nunc face, rogo.
O bibe piis nostras querelas auribus
Lapsisque rebus opibus subveni tuis.
Te posse nam malis mederi singulis,
Te vota nulla supplicum aspernarier,
Tuis tabella multa pendens aedibus,
Sine dubitatione cunctos perdocet.
Hic mente secum te volutans intima
Gravi est malarum aestu solutus febrium.
Hyadas at ille infesta nautis sidera
Spectavit intrepidus, et auspiciis tuis
Campos reliquit sospes ille caerulos,
Quamuis tonaret Iupiter, et Aquilo, et Notus,
Eurusque, Zephyrusque impetu vastissimo
Inter se atroci dimicantes praelio,
Turbinibus et flabris pelagus everterent.
Vinctus catenis sub profundo carcere,
Mortem tremiscens imminere barbaram,
Munere tuo falso retecto crimine
Senem parentem ac liberos dulcissimos,

Fratres, propinquos, coniugem carissimam,
Piamque laetus est adeptus patriam.
Ah aegritudo me coquit gravissima,
Tempestuosos turbines perhorreo,
Arctaque sceleris sum ligatus compede.
O si meis aurem precibus indulgeat,
O si me ab istis eximat periculis,
Genetrix salutis, et domina caelestium.
Quas gratias toto rependam pectore?
Quibus efferam praeconiis, quo carmine?
Artus meos donec fovebit spiritus,
Et donec auris perfruas vitalibus,
Non ulla me tui capiet oblivio,
Genetrix salutis, et domina caelestium.
Cum Cynthius se tollet alto gurgite,
Hesterna vibrans tela rursum lucida:
Cum nox opaca induxerit caliginem,
Vagos et ignes per polum diffuderit,
Te semper ore concinam gratissimo,
Summusque cultor ero tuorum numinum.

In Mostellariam Plauti, Prologus.

PRimum quis auctor huius sit comoediae,
Inde argumentum paucis expedivero,
Hanc pistor Plautus pinsuit, comoediam,
Dum vapulat in pistrino liberaliter,
(Nam vos illud iam scitis, ut equidem arbitror,

Quo pacto ad summam cum pervenisset inopiam
Tribunus vapularis aliquando fuerit)
Hilarula est, et multis praegnans facetiis,
Ut item aliae, quascunque hic procudit faber,
Qui pater et architectus est omnis ioci,
Solus et omnes sales, et risus possidet.
Habetis auctorem: argumentum nunc dabo,
Ambas si vos aures prius mihi datis.
Theuropides mercator sua abfuit domo
Triennium. Interea Philolaches filius
Absente patre fit deploratus nepos,
Rem perdit omnem in poculis atque patinis.
Ei seruus dat operam fidelem Tranio,
Senemque redeuntem peregre ludos facit,
Miseroque homini suis artibus os sublinit.
Nescio quae monstra ait videri in aedibus
(Unde impositum est praesenti nomen fabulae)
Et hinc alio pridem migrasse filium.
Quae nun quam facta sunt, hic ut facta memorat,
Ego sycophantam non vidi magis catum,
Nec cui melius processerint astutiae.
Dum sic confabulantur, et miscent logos,
Intervenit Danista femus postulans,
Pro quadraginta minis, quas locaverat
Philolachi: eas adolescens hic comederat.
Tum Tranio senem rursus ludit probe
Ad vicinas aedes coemundas mutuo
Sumptas mentitur: has vult contuli senex.

Tandem cognoscit imposturam servuli,
Ac se derisum miris cruciatur modis.
Lorarios a vicino petit suo,
Qui Tranioni dorsum conscribant flagris.
Verum ab sui sodale gnati flectitur,
Servoque filioque ignoscit omnia.

GULIELMO Principi, eiusque familiae faustum precatur annum, simulque munus offert.

NOuam salutem dicimus ad annum novum
GULIELME tibi ter Principum lectissimo,
Castissimaeque coniugi, atque liberis
Dulcissimis, et fratribus amantissimis,
Piaeque matri, ambabus et sororibus.
Saluere familiam iubemus inclytam,
Oras per omnes praedicatam maxime.
Annum beatum, faustum, et expertem malis,
Annum quietum, et omnibus plenum bonis
Vobis precamur Principes clarissimi.
Dein hocce munus muneratori tibi
Dicamus en GUILELME, sit paruum licet,
Tuoque amori in nos male satis congruum.
Verumtamen, si pendere ex animis voles
Haec dona nostris, sic erunt haud vilia,
Quando offeruntur a benevolentissimis.

Ad templum novum Augustanum salutatio.

SI cuiquam ex penitis optatum forte medullis,
Et votis adeo flammantibus exspectatum
Contigit eximio concessu ac munere Divum,
Hoc tribuere mihi tota cum mente cupitum,
Ut te sancta domus superum penetralia Regis
Constructam, et summis ferientem sidera tectis
Aspiciens, tua me portarem ad limina vivus.
Queis [Reg: quibus] ego nunc viden ut procumbens oscula figo?
Nudo caput, iungoque manus, et poplite curuo
Te admirans, sacram ingredior cupidissimus aulam.
Salue augusta domus, salue o venerabile templum.
Aspectum visumque mihi feliciter esto.
Namque tui pridem magno percussus amore,
Optabam te stellifero consurgere caelo,
Splendidulum facie, donisque ac numine dives.
Lustratum properent alii spectacula mundi,
Seu Mausolaei stupeant caelamina busti,
Seu quibus ipsa sibi non displicet ora Canopi
Pyramidas, murosque petant Babylone superbos,
Phidiacum tueantur ebur, Rhodiumque colossum,
Aut Ephesus Latonigenae quam condidit aedem:
Libertas modo sit te contemplarier unam,
Sedes intemerata, et forma insignis et arte,
Quam praesens habitet celsi fabricator olympi.
Aligerum late medium stipante corona:

Quamque obeundo terant pueri intactaeque puellae,
Atque virum, atque senum cunei, et longo ordine matres,
Supplicibus votis operantes: unde tuus se
Spargat honos, nomenque tuum, et bona fama perennet.

De divinis actionibus in hac aede suscipiendis ac frequentandis.

DUm reputo, atque meo dum singula corde voluto,
Quae sis conspectura, domus praeclara, quibusve
Tam immodico sumptu rebus fundata gerendis,
Gaudia me incessunt imas intrantia venas,
Et concussa novi inuadunt praecordia sensus.
Nam neque talorum hic ducentur tempora ludis,
Nec quisquam adveniet siccatum pocula gurges.
Longe aberunt hinc dapsilibus conuivia mensis,
Laetificas alibi dabitur celebrare choreas,
Collo quia exordiri, et res divendere nummis.
Festinate pii, iam vos de turribus aera,
Aera quaterna vocant, urbem exaudita per omnem.
Subnixi genibus, duplicesque ad sidera palmas
Erecti, divumque patrem, divosque precemur.
Nonne vides denso ut complerint agmine templum,
Demissique oculos, sparsique piantibus undis
Insistant precibus tranquillam exposcere pacem?
Hic Erebum, et stygias contra inviolabile pestes
Auxilium quaerit, fideique efflagitat ensem

Ille Deo fidens castum suspirat amorem,
Ac peritura olim experiens fastidia vitae,
Postulat ante diem moribundo corpore solui,
Omnigenisque bonis circumflua scandere regna.
Est etiam tales qui mittit ad aethera voces.
Alme pater qui cuncta tuo moderamine versas,
Moenia nostra aequo precor, ah precor aspice vultu,
Inter amicitiam patrios coniunge penates,
Qui tumidas agitant animis discordibus iras.
Otia fac redeant, et pax circumuolet urbem.
Ferrea da remeent ut in aurum tempora priscum,
Tandemque unanimes sedem repetamus eandem,
Clarisonos tibi fundentes concorditer hymnos.
Praeterea intueor saeclis ignota vetustis,
Nec lingua, aut calamo satis explanata diserto.
Scilicet indutus aurumque ostrumque sacerdos
Arae astat niveae, suspensus numine multo.
Illic sacro sanctum effatus carmen, in ipsum
Convertit rerum cerealia liba parentem,
Comprendens manibus, cui angusta est machina mundi.
O pietas. Ergone Deus delabitur astris,
Tractandum et digito, et loca per quaecunque ferendum,
Et sese spectandum oculis mortalibus offert?
Ergone caelestis super aram imponitur agnus,
Oblatusque Deo Deus immensum expiat orbem?
In faciem ruitote, et plangite pectora pugnis,
Numen adest, verum crusti sub fragmine numen.
Alati en iuvenes dominum ut reverenter adorant,

Hinc inde ut celeres volitant fidibusque laborant?
Vos quoque caelicolas imitando expromite laudes,
Reddite propitium caeli terraeque Monarcham.
Quid quod praeteritae agnoscendo piacula vitae,
Peccatisque suis percussi, acrique dolore
Incensi, plures veniam (miserabili) poscent,
Mystarum ante pedes scelerum commissa fatentes?
Tunc gemitus mille, et suspiria mille trahentur,
Tristia tunc salsis manabunt lumina rivis,
Inque sinus tepidos descendet plurimus imber.
Nec pater aetherius miseris ignoscere spernet,
Accipiens in eos animum per cuncta quietum,
Qui clemens nimium, et princeps clementiae origo est.
Ne vos vestra tamen delicta antiqua fatigent,
Neve nimis pudeat macularum et criminis atri,
Discite quae bonitas. Aeterni aeterna propago,
Filius ille Dei vos ore accersit amico,
Seque ipsum vobis hilare proponit edendum.
O quicumque, inquit, caditis sub pondere iniquo,
Sarcina quos afflixit humo gravis, ocius omnes
Ad me ferte aditum, oppressos relevare volentem.
Mandite quem gratis mandendum porrigo panem:
Ipse ego sum, quem vos malis absumere oportet.
O dulces epulas, o dignam carmine mensam,
Quae mihi qua nulla est, nec fiet opimior, escam,
Regum, inquam, Regem, dominumque Deumque ministrat,
Unde meum cumulat caelestis gratia pectus,

Perpetuaeque datur pignus non vile salutis.
Quomodo qui cinis est, quique umbrae somnium, ad hancce
Non formidabit tam augustam pergere mensam?
Pro quam sublimes docet intermittere sensus,
Ac se despicere, et prorsus contemnere, qui se
Ordinibus superis aequatum cernit honore?
Quin etiam insolita vocum dulcedine captus,
Demulsusque magis, plectro dum ludit eburno
Iessiades, caelumque praeire insueta canendo
Contendit, mentem attollo, terrasque relinquo.
Me quoque dum attendo e suggestu verba sonantem
Divina, et rapidae iaculantem fulmina linguae,
Laetitiae tentant, quales non repperit ullus,
Panthoidae monitus qui iterumque iterumque revoluit,
Aut decreta Sophi quisquis perlegerit, unum
Quem reliquis quondam doctae antetulistis Athenae.
Mellea dicta tua Christe, et plenissima vitae.
Denique ne multis. Quoties sub sidera ferri
Incipient animi, et fluxarum oblivia rerum
Indepti, astrigeras gaudebunt ire per oras?
Visentes caelo adscriptos puerosque patresque,
Matres atque nurus, et qui extrema omnia passi,
Propter sacra pium fuderunt sponte cruorem.
Nec non virgineas acies, quae pectore puro
Corporeque intacto decus obtinuere pudoris.
Quocirca immortalem agnum iam pone sequuntur,
Cui solis indulta sibi modulamina miscent.

Ex precatione Salomonis, in dedicatione templi. Reg. 3. cap. 8.

REx Abrahamigenum, cuius sapientia latas
Didita per gentes mansurum accepit honorem,
Caelicolum atque hominum genitori e marmore et auro
Delubrum instituit, centum sublime columnis,
Amplum, operosum, immane, ingens, praenobile, nulli
Quale prius visum, aut in saecula longa videndum.
Id quoque tot pecudum caesarum sanguine, et extis,
Sollemnique patrum priscorum more dicatum est.
Tum coram astabat sine nomine et ordine vulgus,
Belligerique duces stabant, procerumque cateruae:
Quum Salomon forma longe pulcherrimus, aedem
Ad divinam adiens, fuluo diademate crines
Velatus, gemmisque micans, et vestibus aureis,
Per coetus graditur medios. Hinc proximus arae,
Utroque ad terram summisso poplite, et altum
Expandens ad caelum ulnas, sic voce precatur.
Suspiciende opifex, atque augustissime Rector,
Nec polus, aut humus, aut imo plaga plaga squalida mundo
Invenere tui similem. Qui commoda donas,
Pollicitumque semel seruas prolixius illis,
Pectore sincero tua qui mandata capessunt:
Composui ecce tuo sacrum tibi munere templum,
Visendum specie, artificiumque labore decorum,
Quae patri dudum nostro promissa dedisti,

Ac me facturum dicti: quae facta dies haec
Testatur, summumque meum in te prodit amorem.
Ergone qui per cuncta meas, quique omnia comples,
Climata terrarum, caelumque et marmora ponti,
Qui nullis spatiis, nec limite clauderis ullo,
Siccine posse rear paruos habitare penates?
Sed potes. Eia meas igitur ne temne loquelas,
Neu precibus castis tardas admoveris aures.
Te quaeso, vigili ad tua limina respice vultu
Noctes atque dies, et quod te cunque rogabit
Hac in sede tua populus tuus, annue votis.
Cum se criminibus foedaverit, atque ita bello
Perdomitus, tergo instantes vitaverit hostes,
Mutatusque animum sese peccasse dolebit,
Oranti veniam, et templum hoc clamore petenti
Tu misero ne cuncteris dimittere noxas,
Exulibus patriamque, et caros reddere natos.
Quod si nulli etiam rorabunt nubibus imbres,
Si victum sitiens ager, et seges aegra negabit
Hic te implorantes audi, Zephyrumque Notumque
Praecipitare iube nigrantes aethere nimbos,
Quo gravidam irriguo tellus ferat ubere messem.
Obscenam prohibeto famem ac si quando coorta
Pestilitas leto exhaurire occoeperit urbes,
Arboribusue aut seminibus si serpserit ullae
Forte lues, diri aut populent animantia morbi,
Sive hostis clipeata admoverit agmina muris,
Seu quodcunque malum nobis quo tempore cunque

Ingruerit, fer primus opem, et succurre periclis.
Insuper externa quisquis regione profectus,
Spectandi nempe studio, et te propter eundem,
Quem per longinquas sermo vulgaverit oras,
Intulerit gressum Solymaeis arcibus hospes,
Inque istoc fano te quod volet ipse rogarit,
Exaudi DEUS, et votis damnare memento.

EPITHALAMIUM, In nuptias Christi et Ecclesiae.

IAm nunc puniceos aurora induta colores
Per supera inuehitur roseo placidissima curru.
Quam Thetidis vada salsa relinquens ore nitenti,
Et rutilo sequitur radiorum fulgure Titan.
Aequora strata silent, abierunt nubila, venti
Murmura compressere, et spirant leniter aurae,
Ac tota insolitum mundi natura renidet.
Nos pariter quicunque humana stirpe creati,
Laetitiis incedamus simul omnibus omnes,
Euinctique caput nitidum benevolentibus herbis
Ad cytharam in numerum quatiamus ter pede terram.
Aeternus pater aetherei moderator olympi
Aequaevae soboli thalamos concessit amatos.
Filius ipse Dei, similis percuncta parenti,
Omnipotens ex omnipotente, e fonte cadens fons,
Immortali aevo summa cum pace beatus,

Foedere perpetuo praestanti corpore sponsam
Electam sibi deducet, propriamque dicabit.
Iam prodi nova nupta, sacer te cernere sponsus,
Oscula libare, et dare collo brachia circum
Immenso desiderio percussus anhelat.
Surge, veni, dilecta, inquit, formosa, columba,
Appropera, transivit hiems, transivit et imber.
Iam septi apricis pinguntur floribus horti,
Laetaque frondiferae protrudunt germina syluae.
Surge, veni, dilecta veni, formosa, columba,
Nullae in te maculae, aut rugae, pulcherrima tota es,
Sponsa sororque mea: cuius duo lumina stellis
Aemula, defixere meo sub pectore vulnus.
O faciem ostende, et tua vox mihi verberet aures:
Nam facies tibi pulchra, tibi dulcissima vox est.
Surge, veni, dilecta veni, formosa, columba.
Contra autem sponsa haec secum meditata revoluit,
Et teneros cantus divino carmine fingit.
Oscula dilectus mihi praebeat, oscula posco,
Qualia nemo hominum dedit, aut dare quiverit unquam,
Iniciatque ambas nostris ceruicibus ulnas.
Namque amo, nec flammas poterit celare meum cor.
Dilecto narrate meo, me quantus adurat
Ex nimis ardenti procedens aestus amore.
Quaesivi quem carum habeo noctuque diuque,
Quaerere nec cessabo, mihi dum vita manebit.
Ecquid eum vidistis, cuius langueo amore?

O amor, ipse precor demonstra ubi sis, ubi pascas,
Atque ubinam recubes. Tibi ego, mihi tute vicissim.
Mi dilecte veni, ex te solo pendeo tota.
Tu lux, tu vita es, tu spes fidissima solus.
Progreditur nova nupta, it prae, sequiturque maniplus
Aligerum puerorum: ex his utrinque pudenter
Sustentant gemini sacram comitando puellam.
Cetera turba comas lauro praecincta virenti
Indulgent fidibus, violasque et lilia spargunt.
Quacunque incedit virgo, diffundit odorem
Ambrosium, suavique aspectu sauciat omnes.
Quam circumsaliunt Veneres, blandique lepores.
Auricomi volitant per colla nitentia crines,
Condecoratque caput gemmis variata corona,
Candidulum exornant baccata monilia pectus,
Annulus in digito, sponsalia munera, fulget,
Syrmate verrit humum rigidis palla aurea signis.
Quid memorem vultum Reginae? utinam modo possim
Aut Musis Andine tuis certare, tuisque
O generis nostri Princeps, dux inclyte vatum,
Quo Smyrna et Colophon tantum laetatur alumno.
Ut si purpureasque rosas, et lilia cana
Mista quis inspiciat, talis color ora venustat,
Tam speciosa, et suave rubent mellita labella.
Luciduli sub fronte micant ceu Phoebus, ocelli.
O nupta eximia, o sanctum ascensura cubile.
Quo te connubio stabili sibi iungeret ipse
Aequalis patri natus, de numine numen,

Ad terras quondam excelso delapsus olympo est.
Inde tui causa perpessus fanda nefanda,
Oppetiit tandem diram per vulnera mortem.
Is nunc cerne, pius, et formosissimus unus,
Sentibus hirsutis compactum vertice sertum,
Et Phrygiam gestat chlamydem. Tum vulnera quinis
Ostentans inflicta locis, cerne ut tibi totus
Immineat. Nunc amplexus, nunc oscula mille
Exspecta, incensumque nimis super omnia amorem.
Gratantur caeli, solio pater exilit alto
Laetitia, et fortunatum iubet esse Hymenaeum.
Plumigeri fratres, pictisque exercitus alis,
Talia veridico depromunt carmine fata.
Quam pridem antiqui vates cecinere futuram,
Haec est illa dies toti carissima mundo,
Qua se terrenis nectunt caelestia, qua se
Humanis sociant divina, aeterna caducis.
Plaudamus socii, festae sollemnia lucis
Advenere, suo iam coniunx ducitur Agno,
Cui sese ut donanda viro bona sponsa paravit.
O virgo generosa, et casto pectore, quis nunc
Est sensus tibi, cum tanto dignatur honore
Te Rex, quem penes est cunctorum immensa potestas?
Te sibi delegit multis e millibus unam,
Immunem labis, florentem aetate puellam.
Quod reliquum, tanto sis obsequiosa marito,
Neve tori violare fidem, pactumque libido,
Tamque salutares te rumpere cogat amores.

O quam te faecundam isthaec connubia matrem
Sunt factura olim? vastum cum laeta per orbem
Aspicies infinitas, tua gaudia, proles,
Quas omnes niveo tua pascent ubera lacte,
Vera mellifluo semper distenta liquore.
Te populi venerabuntur, magnique dynastae,
Quin Reges tua sceptrigeri vestigia lambent.

In virginem matrem.

CUr laudes tibi Virgo pares non dicimus unquam?
Omnia cur meritis inferiora tuis?
Qui lingua et calamus poterunt expromere, si mens
Nulla capit, quantum sit generare Deum?

In eandem.

COnceptum Virgo dum fert sine semine prolem,
Natura hoc subito vidit, et obstupuit.
Post ubi clauso utero caelestis prodiit infans,
Hic iura, exclamat, nil mea iuris habent.

In eandem.

O Veneranda, o sancta, o augustissima Virgo,
Quae paris ut mulier, nec tamen ut mulier.
Verus homo est partu quemdas, Deus est quoque verus.
Hunc sed enim intacto progeneras utero.
O sacra virginitas, sic te peperisse decebat:
Sic te non alium quam peperisse Deum.

In eandem. De imagine eius, qua pingitur coronata stellis, amicta sole, habens lunam sub pedibus, et in dextera lilium.

LUna nitens cum sis, illustrantem omnia solem:
Luciferum, cum sis lucida stella, paris.
Denique cum flos sis incorruptissimus, alma
Candidulum florem virginitate paris.
Hinc tibi circumdant stellarum insignia frontem,
Et radii cingunt solis utrumque latus.
Hinc pedibus subsunt auratae cornua lunae,
Et manibus puris lilia pura geris.

Genethliacum Francisco D. Octaviani Fuggeri filio.

QUos ego vagitus, quas hic exaudio voces?
Quem puerum intueor? aut quae cunabula cerno?
Quis cubat hic infans? quem lactat sedula nutrix?
An tuus, Octavi, generoso e sanguine sanguis,
Quem sociata tibi felici sidere quondam
Edidit optato coniunx lectissima partu?
Fortunati ambo, quibus haec indulta voluptas,
Complecti teneros, dulcissima pignora, natos,
Charaque blandidulis interserere oscula dictis,
Atque olim seriem longam sperare nepotum,
Tam claros qui se exsultent habuisse parentes:

Te patrem, Octavi, cuius se plurima virtus
Attollens magis atque magis aequavit olympo:
Te matrem Mariam, multis prae millibus unam,
Egregiam eximiis a laudibus Heroinen.
Nunc age purpureos circum cunabula flores
Mollia nunc calathis fundamus lilia plenis,
Et puero, ut dignum est, faustumque bonumque precemur.
Parue puer, superum placeas ante omnia Regi.
Ille tuus semper custos fidissimus esto.
Ille tibi longum, si optabis, proroget aevum.
Parue puer, pietas est praestantissima virtus,
Illa suum semper te consectetur alumnum.
Hanc pius ipse pater, pia mater et ipsa docebit.
Parue puer quidquid tanges vertatur in aurum.
Et supra Croesos opibus, formaque nitenti
Non sit qui tecum sese componere tentet.
Parue puer, sapiens, et dignus honoribus esto.
In te oculos atque ora ferant qua incesseris omnes.
Tandem ubi fessus eris, caelo novus incola fias.

Magistris novis.

Exspectata diu caelis volventibus o lux
Tandem ades: audimus cava turribus aera cientes,
Murmura quaeque tubae, ac modulos quos tibi fundis.
Cernimus illustrem disci ad sacra limina pompam,
Et passim effusas matrumque virumque cateruas.
Ter seni iuvenes praestantia corpora, longas
Indutique togas, nec non et tempora tecti

Incedunt, humeros veneranda obvelat epomis,
Ornat onyx digitos, nitidum fert dextra libellum,
Addunt se comites, plausuque ad templa sequuntur,
Quos gremio complexa foves Academia natos.
Felices adeo quorum haec sibi dona poposcit
Herculeusque labor, memorandaque carmina virtus.
Vobis parta quies, Sophia laetante novemque
Virginibus. Iam nunc clarum sustollite signum,
Musarum trahitote in dulcia bella cohortes.
Occipiant tantis ceruicem efferre magistris
Gymnasia, et stupeant cum rebus verba tonantum.

In imaginem. D. Marci Fuggeri.

PRinceps Fuggaricae gentis caput haeccine Marcum
Effigies, bona cui sunt numero innumera?
Sacrorum nemo quisquam reverentior: illi
Mens cata quantum nec Lartiadae. Quid opes?
Non inopes. Quod onus? curarum voluere moles,
Dulcibus et libris saepe capi, immo rapi.
Testis Callistus, tibi quem Germania civem
Extudit hic heros moribus eximiis.
Intrepidus, facilis, iustus, moderatus, egentum
Anchora, flos patriae, Musicolumque pater.

Aliud.

Artifices digiti potuerunt reddere Marcum,
Reddere quantusvis lingua diserta nequit.
Possene plus digitos, cultae quam flumina linguae?
Certe equidem manibus dedimus hisce manus.

Sed modicum atque unum est Marci depingere vultus,
Plurima et ampla nimis commemorasse virum.
Nam cuius faciem captura est pagina quaevis,
Ornamenta huius pagina quae capiat?