FUNEBRIUM LIBER.

IN OBITUM ILLUSTRISSIMI OTHONIS THRUCHSES CARDInalis et Pontificis Augustani, qui Romae decessit. NENIA PRIMA.

O Summe regnator poli, ac divum pater,
Auctor satorque rerum et arbiter omnium,
Qui iustis semper frenas orbem legibus,
Soloque cuncta nutu semper dirigis,
Qui praemia bonis tribuis, poenas sontibus,
Quid tantum misera in te potui committere?
Quid commerui, aut quid offendi sancte genitor?
Ut me horrificis iactatam tempestatibus,
Multis et ante cumulatam infortuniis,

Periclis undique circumuallatam novis
Ferires hoc malo omnium gravissimo,
Mihique tantum ac talem auferres Principem.
Othonem intelligo, levamen unicum,
Meum praesidium, propugnaculum meum,
Meae salutis vindicem quam acerrimum.
Nimirum hoc triste vulnus restabat etiam.
Quid nam dolens, Pater, quo laeso numine,
Tot me aerumnosam impellis casus voluere?
An more nostro tantas fovet iras deus?
Tuum ego numen semper colui castissime,
Athera fatigavi precibus quam plurimis.
Tuas aras, templaque tua sarta tectaque
Seruavi, et hostes aditu prohibui truces.
Hiccine pietatis fructus? hocne praemium?
Hiccine honos? sic vicissim me remuneras?
Meisne factis hanc rependis gratiam?
Si quam pater alme in te conscivi noxiam,
Certe poenarum expendi satis et affatim.
Cur non gravibus statuisti cladibus modum?
Non ulla lux secura adhuc fulsit mihi,
Nullusque propemodum lacrymis caruit dies,
Miseriae exitus unius caput alterius est,
Non requies contigit ulla, aut tempus liberum,
Aetate iam fessae mihi, et gnatis meis.
Ut fluctum trudit fluctus, aqua cedit et aquae
Sequenti, pellitque hesternum sol crastinus:
Recentibus sic mala vetera urgentur malis.

Curis consenui vexata molestissimis.
Quid inceptem, aut quo respiciam infelix ego?
Amisi spem meam, fiduciam meam
Secundum caelicolas, meum patrem alterum.
Quod utinam mihi meus praesagisset animus,
Questu, eiulatu, fremitu, planctu, gemitibus,
Resecrando voces retulissem lacrymabiles,
Tentassem omnia, movissem quemcunque lapidem,
Qui mecum retinerem Othonem carum domi
Hic in vita. Quid ni? mansisset forsitan,
Aut ore excepissem animam fugientem meo,
Lumina et illius tenera clausissem manu.
Ut navigium rectore spoliatum suo,
Procellas inter dubiis agitatur Notis,
Quando a sedibus imis totum ruunt mare,
Montes ad curua conuoluentes littora,
Cum ex oculis vectorum nubes rapiunt diem,
Micatque crebris vastus aether ignibus,
Neptuno fusca toti nox et incubat,
Iam iamque viris mortem minantur omnia,
Talis conditio, sors necopinato obtigit.
Vir Otho fuit, qualem tulerunt saecula
Vix ulla, nec aliquando fortassis ferent.
Heu me, quod herbis mors nullis medicabilis.
Heu, me cur in bonos morti tantum licet?
Nunc squalidae mihi in tenebris maeroreque
Vita trahenda est, ducendi pectore gemitus
Ex imo flebiles: tempus luctum petit.

Corpus tabescit macie, et oculi refugiunt,
Perederunt exsangues [(printer); sic: exanges] heu lacrymae genas.
Non ullo sum prope consistere potis loco.
Quem ad finem se vertent tandem infortunia?
Quid inuocem praesidii, aut quam arripiam fugam?
Quod exilium? quove accedam? quove applicem?
Cui foris hostes saevissimi, orbitas domi.
O infelix, o deserta, o miserrima.
Haeccine iam illa est Suevia, quam olim caelo extulit
Gloria? cuius ob os ora obuertebant sua
Teutones, eximiis praedicantes laudibus?
Immo enim vero non est, non est haec sed alia,
Illi vetustae distans longe plurimum.
O multa fatu haud mollia, perpessa aspera,
Quae corpore exanclavi, quaeque animo tuli.
Nec miles Romuleus unquam tantum malum,
Tantasque meis clades inuexit liberis,
Numquam hostilis me sic affixit dextera,
Ut afflixit fatum capitis carissimi.
Hos luctus non ullus metus, aut immanitas,
Non barbararum irruptiones gentium
Dederunt: cuncta infracte et fortiter tuli,
O sapiens Otho, norma o, virtutumque speculum,
Corusco lucis tune sidere pulchrior,
Tu regum amor, magnum orbis et miraculum,
Tun illustri fama notus super athera,
Tu, inquam, calcare potuisti lethi viam?
Omnis spes nostra auxiliis Othonis stetit.

Ruinas fulciebat hic unus meas.
At nunc crudele multi qui canant mihi,
Rumoribusque pavidam crebris territent.
Verisne an falsis, equidem non satis scio.
Ut ut sit, spes solo locanda est in deo,
Cuius praestabit tutam me potentia,
Et cunctis superiorem perduellibus.
O saeva mors, rigida, cruenta, ferrea,
Quae mista iuvenum atque senum densas funera,
Quae paruos et magnos teris, quae fortibus
Imbelles aequas, divites egentibus,
Probos et improbis, stultos sapientibus
Heu, cui regendam me pater Otho tradidit?
Quis alter ab illo habenas nunc moderabitur?
Quis a gregibus immanes defendet lupos?
Quis pastum viduas aget oves, ut addecet?
Funerea pullati nunc veste ingredimini:
Agite, maestas cupressus ante ipsas domos
Statuite: omnibus unus homo fatis occidit,
Qui singulorum commodo vixit prius.
Irrorent tumulo lymphas quibus istuc licet,
Multis floribus, et multa conspergant rosa.
Facite largo cereus igne focus luceat.
Spargite sucus Assyrios, myrrhamque addite,
Ter dicite, Othonis ossa molliter cubent.
Sed finis esto, neque enim prae lacrymis loqui
Possum ultra, et usus vocis iam praecluditur.
Vale mi pater, o nostri lampas saeculi,

O lucidum bonorum sidus praesulum,
Vive beatus caelo conscriptus perpetim.

NENIA SECUNDA. Academia Dilingana.

ET potero querulos unquam frenare dolores?
Et poterunt lacrymis ora vacare mea?
Heu heu, non molles feriam plangore lacertos?
Vertice disiectas non laniabo comas?
Quid frustra moror ah manibus discindere amictus:
Turpare indignum pulueribusque caput.
Sic sic insanum iuvet explevisse dolorem,
Res o tristitiam non levet ulla meam.
Nil nisi maesta placent, sola est lugere voluptas:
Qui doluisse vetat, me cupit ille mori.
Huc properent gemitus, lacrymae properate fideles,
Singultuque comes rauca querela veni.
Ne qua vacet luctu, ne suspiratibus hora,
Ploratus expers non eat ulla dies.
Otho pater patriae te iam tua fata tulerunt,
Crudelem iniecit pro tibi Parca manum.
Nec tua te pietas, nec morum plurima virtus,
Nec quod erat prisca nobilitate genus,
Quaeve per extremas ierant praeconia gentes,
Legibus heu mortis soluere nil potuit.
Cumque gravem innumeris dederint tua funera luctum,
Hic tamen exsuperat qui mihi pectus edit.

Otho pater patriae te iam tua fata tulerunt,
Amisit columen Teutonis ora suum.
Quod solum verita olim, et praesagire videbar,
Ut trux haec nostrum mergeret unda caput,
Accidit hoc miserae. Superos voluisse putandum est:
Provida caelestum numina cuncta regunt.
Ast tibi ego ludos, et carmina laeta parabam,
Exspectans reditus irrequieta tuos.
Horrea coeperunt quintas cerealia messes,
Messibus a gravidis quinta recessit hiems,
Urbem in Romuleam cum te, venerande, tulisti,
Ausonidumque potens terra petita tibi est.
Eheu res aliter cecidit, mihi iusta canendum,
Et plangenda chelys pectine luctisono.
I nunc, i spera reditus Academia faustos,
Praesentemque patrem fingito adesse, licet.
Quid tandem volui infelix ego, retibus auras
Captavi, infelix littora quid colui?
Actum egi, et sterili mandavi semen arenae,
Et laterem lavi. Quid volui miserae?
Fidere nil tutum est, spes heu voluuntur inanes,
Quod minime credas, id tibi saepe venit.
Saepe domum repetit sero madefactus ab imbri,
Surgentem vidit qui sine nube diem.
Est qui Nestoreos sibi iam promiserit annos,
Seu vult, seu non vult hic tamen ante cadit.
Otho vale et salue aeternum, venerabilis Otho,
O ego si posthac te miserandae fruar.

Non dabitur veras nos inter reddere voces.
Non manibus sacris oscula sacra feram.
Ah saltem semel ante diem te cernere coram
Si potis, atque oculos exsaturare meos.
Si premere hisce datum morientia lumina palmis.
Funeris exequias et decorare tui.
At quoniam manet haud ulli revocabile fatum,
Et rigido clausae stant adamante viae,
Teque tuumque veham Pater usque ad sidera nomen,
Ipsa Sophoclaeo carmine gesta canam.
Te quaeso carumque caput fidumque parentem,
Haec cape pro meritis munera parua tuis.
Has lacrymas nostrum tibi qui testentur amorem,
Accipe lugubres accipe versiculos.

NENIA TERTIA. Chorus Musarum.

CALLIOPE.

Multa satis, bona mala, neutra etiam.
Nulli fas est proferre diem,
Numina quam statuerunt ultimam.
Rigidum ius, imperium rigidum
Mortis, nimiumque potens sceptrum.
Inimica, ferox, implacabilis,
Variis limitibus homines rapit,
Nec eadem semper venit orbita,
Nec habet semper similes exitus.
Hic Iro Croesus nihil interest,
Stolidus nec differt sapientibus.
Felix cecidit gladio Priamus,
Hausit et arces Iliacas cinis,
Altum florentis caput Asiae,
Molemque superbam caelicolum.
Pius Aeneas morte solutus
Occidit, animosus perit Hector,
Facundus Ulysses ubi superat?
Domitor monstrorum occubat umbris.
Pastor Phrygius specie tumidus
Postremum aevi pressit cardinem.
At virtus pulchra mori nescit,
Auidosque rogos effugit una.
Numquam lethaeos videt amnes,
Caelum hac ipsa petitur semita.
Hac sine dives pauperimus est,
Qua cum pauper locupletissimus.
Aurum nihil est, argentum nihil

Gemmaeque nihil, divitiae nihil,
Prae ut virtutis magnum est pretium.
Hac perpetua celebris fama
Otho vivet, nullum ius Atropos.
Habet hic. Volabit per ora virum
Saeclis Otho innumerabilibus.
Heu heu quis temperet a lacrymis?
Extinctus Otho cessit fatis,
Rerum extremam tetigit lineam.
Nunc nunc fletum ingeminate pium,
Date frena dolori mea turba,
Livida [(printer); sic: Luida] palmis tundite pectora,
Maestae passas laniate comas,
Laniate genas unguibus asperis,
Facite Othoni debita iusta.
chor:

CHORUS.

Tibi foedamus puluere capita,
Tibi percutimus pectora dextris.
Tu praesidium, tu murus eras,
Teutoniae portus, et aura tuae.
call:

CALLIO.

CHORUS.

CALLIO.

CHORUS.

Heu bone pater, heu, o pater, o pater.
Capitis corpus quale carens sui,
Qualis et orba suo nupta viro,
Ouiumque grex absque magistro,
Qualis et ater sine sole dies,
Talis sine te Suevia tellus.

EIUSDEM TUMULI.

TUMULUS I. Germania loquitur.

SCilicet haec nostris restabant ultima fatis,
Totus ut, heu, noster morte periret honos.
O pater, o patrone, o spes fidissima rerum,
O pater indigne prorsus adempte mihi.
Sed tua qui pietas, et spectatissima virtus
Non potuit rapidos effugere una rogos?
Effugit, longumque est duratura per aevum,
Ausa in eum penitus mors furibunda nihil.
Quid tibi pro tantis reddam pater optime curis?
Quaeve tuus capiet praemia iusta labor?
Aequa tuis meritis solum caelestia regna:
Haec tibi Otho tribuant numina sancta, precor.

TUMULUS II. Ipse de se.

QUi fuerim ut noris, paulum huc concede viator,
Notas et istas perlege.
Suevia mi patria est, virtute insignis et armis,
Solique flos Germanici.
Editus hinc ego sum clarorum sanguis avorum,
Hoc si quid [(printer); sic: est] ad rem pertinet.
Othoni est nomen, mea gens Truchsesia dicta est,
Audita mundi finibus.
Ingenii capitur teneris mihi cultus ab annis,
Artesque disco nobiles.
Post ubi sum factus plenis maturior annis,
Virilis et sumpta est toga,
Sublimes rarique mihi mandantur honores,
Ad res gerendas aduocor.
Sexta meae cum primum aetatis olympias acta est,
Vidique lustra bis tria,
Urbs Augusta suos commendat laeta penates,
Episcopum creat sibi.
Dehinc ornavit honorem trahit qui a cardine nomen,
Me Paulus ille tertius.
Carolus auctorem sensit fidum, ille hominum Rex
Et Imperator maximus.
Denique quem dederat cursum deus ecce peregi,
Vixi beatus gloria.

Autumnis bis terdenis iam rite volutis,
Vitae reliqui lumina.
Immo ego tristificos luctus, mortemque reliqui,
Fruorque vita caelitum.

TUMULUS III.

ET vos o numeri phaleuciorum,
Vos, inquam, numeri severiores
Meos ad gemitus, rogo, venite,
Et mecum sociate quaeso luctus.
Othonem doleamus usque magnum,
Quem mors atra suo peremit ungue,
Qui reconditus hoc iacet sepulchro.
Iam nunc aggrediar loqui sed unde?
An dicam ut probitate vicit omnes,
Mentis robore nemini secundus?
Dicam ut iustitiae patronus acer,
Ut cultor quoque liberalitatis,
Aduersae patiens amansque sortis?
Gessit multa domi, forisque multa,
Ille et consilio fidelis auctor,
Mores composuit, tulitque leges.
Ille et ingenuas amavit artes,
Accessu facilis, benignus ore,
Vindex relligionis et vetustae,
Externis et amabilis suisque.
Quid plura? his meritis replevit orbem.
Sed iam quid memorem datos honores

Magnos, eximios, nimisque multos?
Othonem lacrymis suis adauctus
Immensum patrius gemebat Hister.
Othonem populi, frequens senatus,
Et qui mystica dona fert sacerdos,
Othonem gemuere cuncta patrem,
Illique inferias dedere tristes.
Vos vos nunc rogo caelites beati,
Cur passi celebrem interire Othonem?
Cur passi tenebris tegi malignis
Tam late radians in orbe lumen?
Vestris anne phalangibus recepto
Ut quiretis eo frui perenne?
Sic est, sic voluisse credo divos.

TUMULUS IV.

QUi flent Othonem mortuum velut alium,
Nae illi mea sententia haud errant parum.
Vinclis enim qui corporis iam liberi
Ad astra volitant expedito tramite,
Hi sunt profecto mage ferendi vivere,
Nam ceu sepulchro inclusus animus delitet,
In crasso et obtuso ac male olido corpore.
Cur ergo flemus Principem? non mortuum
Flemus, sed absentem dolemus, optime.

TUMULUS V. Viator et Musa.

V. Ecquis in hoc Mausolaeo, dea, clauditur heros?
M. Delicium superum, deliciumque hominum.
Otho decus patriae, fama celeberrimus Otho,
Otho Teutonici gloria lausque soli.
V. Cur non huic facta est fatalis gratia legis?
M. Summa dei interdum munera posse mori:
Naturae vixit satis, et sat vixit honori,
Virtuti demum vixerat Otho satis.
Carcere ceu tetro liber, vinclisque levatus,
Redditus est patriae maximus Otho suae.
Curarum vacuus modo securusque laborum
Caelitibus iunctus nil metuisse potest.
V. Cur abiit tamen? M. Haec homines sors dura fatigat:
Naturae haec omnis debita soluit homo.
V. Cur tumulus tantum madidus? M. Quia mortuus Otho est
Orbis singultu totius et lacrymis.
V. Ante alios quare hunc tanto dilexit amore?
M. Quod bonus ante alios, integer ante alios.

TUMULUS VI.

QUi vixit aliis Otho, nunc vivit sibi:
Hinc est, quod homines esse dicunt mortuum.

IN MORTEM ILLUSTRISSIMI EGOLPHI, PONT. Augustani. MONODIA.

O Dulces oculi mei,
O carissima lumina:
Salsas fundite lacrymas,
Larga educite flumina
EGOLFUS pater occidit.
Fati ah dura necessitas,
Et decreta adamantina
EGOLFUS pater occidit.
Iam iam tristia pangite
Doctae carmina virgines,
In luctus animam date.
Ecce vester honos, amor,
Splendor, praesidium, decus,
Tutor maximus omnium,
EGOLFUS pater occidit.
Cultus sumite lugubres,
Palmis tundite pectora,
Crines pulvere spargite,
EGOLFUS pater occidit.
Vestros nunc gemitus age,

Ploratusque miserrimos,
Caelum, terra, mare, audiat.
Heu heu, o dolor, o dolor.
Quid primum querar ah miser?
Quid querarue potissimum?
EGOLFUS pater occidit.
Nondum vixerat hic diis,
Heros sanguinis integer.
Nondum sparsit anilitas
Albis tempora crinibus.
Membris robus adhuc erat,
Et vires iuvenum bonae.
Sed mors est nimium ferox,
Mors crudeliter imperat.
Sic sic ante diem pater
EGOLFUS pius occidit.
Maestas dicite nenias,
Clarum mors rapuit virum,
EGOLFE exanimis iaces.
Tu lumen patriae tuae,
Tu murus fidei sacrae,
Tu solamen egentium,
Tu portus quoque naufragis,
Bonis carus et omnibus.
Te te quaerimus unicum,
Suspiramus et unicum.
Sed quem quaerimus unicum,
EGOLFUS pater occidit.

Quid mors improba sic furis,
Cur sic ungue probissimum
EGOLFUM perimis tuo!
Flos pulcherrimus aruit.
Lumen Cynthiae perdidit,
Sol effulgere desiit,
EGOLFUS simul occidit.
Luctus iungite luctibus,
Fletus addite fletibus,
Planctus nectite planctibus,
EGOLFUS pater occidit.
Quo nobis sine nunc abis?
O si quando revertier
Contingat, hone, si tuos
Vultus denuo cernere,
Vocesque accipere et dare.
Heu spes nos fovet irrita,
Et mors indiget auribus,
Nullum restituens caput.
O dulces oculi mei,
O carissima lumina,
Salsas fundite lacrymas,
Larga educite flumina,
EGOLFUS pater occidit.

EIUSDEM TUMULI.

TUMULUS I. Ipse de se.

NOn timui mortem, votis quin saepe vocavi,
Annuere ast precibus noluit illa meis.
Quis credat? mors ipsa etiam tumefacta superbit,
Et iugulat proprio quemlibet arbitrio.

TUMULUS II. Idem.

POst varios tandem morbos, longumque laborem,
Optatam requiem mors miserata tulit.
Ut me Pontificem patres populusque crearunt,
Membrorum virtus debilitata mihi est.
Apriles vidi binus, totidemque Decembres,
Praesulis en mihi honos quam brevis iste fuit?
Ite alii, nitidasque comis orate tiaras:
Ite amplas cupidi quaerite divitias.
Tumba meo cineri modo sufficit ista tegitque
Parvula terra mei corporis exuvias.

TUMULUS III. Musae.

QUiIunque Aonias fovet sorores,
Ac se litterulis facit patronum,
Hic vero est sapiens, et Imperator,

Princeps, Rex, et Episcopus vocari
Debet: quandoquidem ista cura semper
Principum estque fuitque maximorum.
Ergo EGOLFUS in hoc cubat sepulchro,
Quem vos nomine quolibet vocare,
Immo immo simul omnibus potestis.
Namque hic nos ita fovit, atque amavit,
Quantum omnes potuere nos amare,
Quot sunt, et quot erunt, et exstiterunt.

TUMULUS IV. Quaestio.

CUm sit conditio aequa demigrandi
Ex hac colluvie omnibus statuta,
Et mors verticibus perenne nostris
Ceu saxum grave Tantalo minetur,
Qui fit ut citius probi recedant,
Improbi maneant trecenta lustra?
Illi sint miseri satis superque:
Isti rebus at omnibus beati
Vivant ut libitum satis superque?
Vita haec digna bonis nec est, nec unquam
Fuit: iam illa malos profecto non vult.
Hinc est quod mala multa sustinenti
EGOLFO atria sunt reclusa caeli.

TUMULUS V. De gentiliciis eius insignibus.

Ostentent alii clypeis horrentia signa,
Quales nempe feras terra Libyssa parit,
Virtutemque decusque suum per talia monstra
Prodant, illorum moribus assimiles.
EGOLFUS vir erat, cui solum aeterna placebant,
Ista animo secum voluerat assiduo.
Idcirco e misera cupiebat cedere vita,
Quam certum est nulli suppeditare diu,
Tempora quo optatam ferrent aeterna quietem,
Pulvillo hocce iacens circulus edocuit.

TUMULUS VI. Mors et Vita.

M. Sola tenes lachrymas, nec lamentabere virtus?
V. Et cur lamenter? M. Magnus EGOLFUS obit.
Scilicet hunc animam sola exspirare coegi,
Pertulit imperii sceptra superba mei.
V. Non ita, sed vivit melius quam vixerat ante,
M. Qui tandem? V. Quoniam vivit apud superos.
M. At certe patriam, fortunas, corpus, honores,
Regum et amicitias, haec ego cuncta tuli.
V. Quin immo haec eadem multum cumulata dedisti
EGOLFO, est siquidem patria clara polus.
Dein nullas modo quaerit opes, neque captat honores,
Unus quem saturat caelicolum ipse pater.

At corpus vivo carcer fuit atque sepulcrum,
EGOLFO ergo meo quid nocuisse potes?

TUMULUS VII. Ipse ad mortales.

SUpremum nobis lacrymas dant munus amici,
Meo dolentes funere.
Ah hominum mentes quam devius occupat error?
Qui fluxa tantum diligunt,
Et vitam in longum exoptant producere tempus,
Millesimum usque in saeculum.
Vos infelicem miseri deplangite vitam,
Timore quae numquam caret.
Defuncti attigimus littus, portumque tenemus,
Dum vos natatis naufragi.

IN OBITUM SERENISS. PRINCIPIS ALBERTI BAVARIAE Ducis, patris patriae. Ad Sereniss. GUILELMUM filium.

SI nemo est adeo sensu desertus ab omni,
Nemo tam fero, et immansueto pectore, quem non
Principis ALBERTI commorint tristia fata,
Cui non et gemitum dederint, dederintque dolorem,
Quid te par facere est ALBERTI sanguine cretum,

O GULIELME Ducum Dux praestantissime? quos non
Rupisti gemitus, quae non lamenta dedisti?
Cum aspiceres maestus dilectum ante ora parentem,
Iam voce orbatum, et correptum frigore membra
Exhalantem animam, et sub leges mortis euntem.
Quae tum ibi verba tua, heu, fletus quantique fuerunt?
Nunc etiam o quam ingens versat se in pectore luctus?
Parce tamen lacrymis, finemque impone dolori,
Ne contemne, precor, tanti solatia casus
Dux magne, atque omnes hac conditione creatos,
Ut semel egressos vitae nos claustra relinquant,
Mox ubi Rex superum fatalem induxerit horam
Cum non ignores, tibi subice, et omine fausto
Caelicolum plaudente choro, plaudente senatu,
Et populo laetas festum celebrante per urbes
Imperium occipias, heros divine, paternum.
Te GULIELMUS avus, pater ipse ALBERTUS ad omnem
Hortentur iunctum solida cum laude laborem.
Nos quoque te propter donis cumulabimus aras,
Unanimesque piis onerabimus aethera votis,
Ut subiecta tibi pacem gens nacta perennem
Vivat, et obscuret reliquas te Principe gentes,
Nec studiis, nec amore tui vincemur ab ullis.

EPICEDIUM I. Maria Iacoba Alberti mater.

IAm funus ecce ducitur gnati mei,
Et aera celsis concrepant in turribus.

Prodibo maesta, sanguinem sequar meum,
Condam sepulcro corporis partem mei,
Tellusque matrem suscipiet in filio.
Iam iam madesco lacrimis fidelibus,
Praelargus imber pallidas rigat genas.
En gutta guttam tangit, et vocem frequens
Singultus interrumpit. O miserrimam
Me feminarum, quod tulere liberos.
Quae dicta quondam ALBERTE mater tua,
Nunc perdidi dulcissimum vocabulum,
Cum perdidi suavissimum te filium,
Meae senectutis levamen unicum.
Honori erat creasse tantum Principem,
Factis ferentem semet usque ad sidera.
Hunc mors honorem dempsit improbissima,
Mihique solidum inuidit atrox gaudium.
Dilecta mater exstiti ALBERTO meo,
Dilectus ALBERTUS mihi matri suae.
Quam tristis ipse matrem? et ipsa filium
A me revelli [(printer); sic: refelli] passa sum quam aegerrime.
Nunc orba sum vere. Virum amisi diu,
Deinde fatis nata concessit suis,
Natum loco mors interemit tertio,
De me triumphum destinat quartum sibi,
Me ac si iuvet solem tueri longius,
Et blandiatur vita morte dirior.
Spirare iam timeo diu, haud mori cito
Confecta postquam annis malum hoc adepta sum,

Malum malorum quotquot exstant maximum,
Ut unico occidenti iusta soluerem.
ALBERTE magno te dolore enixa sum,
Ast hunc dolorem ingens secutum gaudium.
Hunc alterum, immo istos dolores plurimos,
ALBERTE, quodnam consequetur gaudium?
Unum hoc puto, ut vitae resecto stamine
Ad te in beatam hinc evolem aetheris domum.
Minate salue, matris et memor tuae
Esto, usque dum hinc abiens coniungatur tibi.

EPICEDIUM II. ALBERTI filii et filiae.

ET nostras audi pater o pater alme querelas,
Cum gemitu ingenti quas damus et lacrimis.
Aspice natorum ut tabescant lumina fletu,
Aspice natarum ut permaduere sinus.
Lugemus quia fas carum lugere parentem,
Nec finem noster luctus habere potest.
O dulcis genitor, quantum ingemuisse necesse est?
Quantum flere tuo semine progenitos?
Cum te sic plorent urbes, alienaque regna,
Queis [Reg: quibus] ob virtutem suspiciendus eras.
Luxerunt etiam gelidae pia funera cautes,
Flumina sunt lacrymis et tumefacta suis.
Quam varios, quamque insolitos mors una dolores
Incussit? tecum ah mortua nostra domus.

Degimus in tenebris, et nocte vagamur opaca,
Ex quo nox radios pressit acerba tuos.
O lux praesidium, o generis ter maxima nostri
Gloria, cui nos, cui deseris alme pater?
Praeceptis tu nos docuisti vivere sanctis,
Formandis leges moribus ipse dabas.
Te prudente nefas ullam committere noxam,
Magnus eras nobis atque amor atque timor.
Maiestas vultusque tui, morataque verba
Officii callem nos monuere sequi.
Heu mortem indignam, heu iucundum lumen ademptum,
Heu tecum nostra est mortua tota domus.
Nos amor ille tuus in vita dulcis alebat,
Nunc unum ex uno funere funus adest.
Omnia nunc squalent, perierunt commoda nostra,
Et quid non tandem te pereunte perit?
Ah, maeror solus nostro sub pectore vivit,
Ille etiam lacrymis sufficit assiduis.
Non poterunt luctus finem reperire, nec ullum
Lamenta, o genitor, sunt habitura modum.
Prorumpent oculis lacrymarum flumina nostris,
Dum memores erimus o pater alme tui.
Et memores erimus donec super abimus, et nos
Nec mors ipsa tui fecerit immemores.

EPICEDIUM III. Ad mortem.

DIc, tibi quid nocuit, dic, implacabile monstrum,
ALBERTUS meritis et pietate gravis?
Robore quem inuictum sternis, recinisque triumphum,
Immensas praedas, et spolia ampla legis.
Quos nobis clades lethum crudele dedisti?
Portasti hocce malo quam numerosa mala?
E vita ALBERTUS fatis urgentibus ivit.
Heu heu, cur tantum mors tibi saeva licet?
Olli fatales soluit mors frigida nexus,
Compellens Phoebi lumina deserere.
Ploremus Maecenatem, ploremus amicum,
Ploremus totis noctibus atque die.
Nam quis non fleret tam diro funere mersum?
Flerent et superi, si modo flere queant.
Tibia funereos edat tristissima cantus,
Vestiat et pullus atria longa color.
Ille suis decori, pictae ceu vitibus uvae,
Ceu poma arboribus, pennigerisue aquilae.
Si quie dignus erat Tithonia vivere saecla,
Hic erat: ah mors est imperiosa nimis.
ALBERTO horriferi calcata est semita lethi,
En, quae debuerat ille tributa, dedit.
Ille erat ut sacras studio flammante Camoenas
Diligeret, plenis munera dans manibus.

Et iusti reverens, et seruantissimus aequi,
Principe quo viguit inuiolata fides.
Longinquas illum portabat fama per urbes,
Ibat et ALBERTI nomen in ora virum.
Hic quoque prae innumeris fulsit tot laudibus heros,
Spicula quod necdum livida mors habuit.
Heu, talis potuit fato succumbere virtus?
Heu tantum ingenium, tantaque nobilitas?
Nunc, ALBERTE, iaces tenuem mutatus in umbram,
Nil tumulus praeter nomen et ossa tenet.
Iam nudus gelidusque iaces, atque arida puluis,
Sicne puellarum ferrea iura trium?
Ut te optaremus redeuntem ad limina vitae
Spectare, et voces excipere usque tuas?
Longinqua ALBERTO nox ingruit: omnia carpis
O mors, et tua nil non vorat ingluvies.
ALBERTO una dies finivit tempora vitae,
Ast famam numquam finiet ulla dies.
Et tu quae ALBERTO hanc rapis immanissima lucem,
Lucem illi aetheriam mors fera non rapies.

EPICEDIUM IV. Nepotes et Neptes ALBERTI.

[Note: Nep.] Auo carmina dicite,
Cantus promite lugubres.
Aui fata sororculae
Maesta voce canamus.

[Note: Nept.]Cantemus pueri patrem,
Patrem prae omnibus optimum.
Pleni lacrymulis genas
Maesta voce canamus.
[Note: Nep.]Queis [Reg: quibus] nam te regionibus
Vestigabimus o pater?
Flentes ecce nepotuli
Soluimus tibi iusta.
[Note: Nept.]Quonam blanditiae tuae?
Quonam risus et oscula?
Quonam te mala mors rapit?
O mors imperiosa.
[Note: Nep.]Quando ad nos reditum paras?
Quando nos genibus tuis
Aui dulce vocabulum
Astantes repetemus?
[Note: Nept.]Puppes [(transcriber); sic: Puppas] en tibi proprias
Omnes tradimus, insuper
Et gemmata monilia,
Si nos forte [(printer); sic: sorte] revisas.
[Note: Nep.]Offendes pueros bonos.
Ludorum tua praemia,
Victores erimus tibi,
Si nos forte revisas.
[Note: Nept.]Quare nil loqueris pater?
Quare nos refugis pater?
Blandum fare puellulis.
Iam satis siluisti.

[Note: Nep.]Cur non respicis o pater?
Cur audis nihil o pater?
Iam nos respice, et audias
Turbae verba pusillae.
[Note: Nept.]Heu mutus silet, heu abest,
A nobis nimium procul.
Ploremus pueri patris
Funus, flebile funus.
[Note: Nep.]Non audit, neque respicit,
Vota diripiunt Noti.
Condamus tumulo patris
Funus, flebile funus.

EIUSDEM TUMULI.

TUMULUS I. Ipse loquitur.

FAtales implevi annos, cursumque peregi,
Lampada trado aliis, sopitus morte quiescam,
Exors curarum tandem, liberque laborum.
Ille sator rerum omnipotens decedere iussit,
Securum patriis moderantem legibus urbes.
Dives opum variarum, et spectatissimus orbi,
Principum amicitia florens, populique patrumque
Clarus honore, et gente mea dilectus ab omni
Ante fui: ast hodie quid sum? quid? puluis et umbra.
Quod bene patravi, hoc abeuntem est usque secutum:

Ex reliquis nil me ad rigidum tetulisse tribunal
Credatis licet: et vos qui felicia regna,
Qui latos populos frenatis iure superbo,
Ponite spes longas: vos ipsos noscite quaeso,
Diligitote Deum, et virtutem pectore puro.
Sola bonum virtus, aegrorum cetera somni.

TUMULUS II. Uxor ad sepulcrum.

OPtabam, mi ALBERTE, oculos te claudere nostros,
Frustra verum, eheu, vota fuere mea.
Ipsa ego cum fletu morientis lumina pressi,
Captavi infelix ultima verba tua.
Par fuit ulterius mecum te vivere, tecum
Aut certe fati me ire sub imperium,
Quando animae pars magna tuae vivebat apud me,
Quando pars animae tu mihi maior eras.
Quo diversus abis? quo quo dulcissime coniux?
Tam sine te potero vivere quam sine me.
Interea sed enim dum extrema illuxerit hora,
Et mea iuncta tuis ossibus ossa cubent,
Accipito inferias quos velli a vertice crines,
Interea has lacrymas puluis amata bibe.

TUMULUS III.

LAnificae postquam secuerunt fila puellae,
Venit et ALBERTO funeris atra dies,
Dira fremens, vultuque minax, teloque cruento,
Mors super assistens talibus increpuit.

Heus Princeps, age nunc sub terras frigidus ito,
Omnia quae rapio, te rapere advenio.
Sic mors: quam Albertus contra est affarier ausus:
Bellua, nil tua nil dicta timoris habent.
Vita fuit bellum, dabitur post fata triumphus.
Tu bona si ferias, tu mala ni ferias.

TUMULUS IV.

NE tumule Albertum posses decorare sepultum,
Illius hoc virtus abstulit alma tibi.
Quae celebrem Hesperiis, celebrem quoque reddit Eois.
Albertus famae sufficit ipse suae:
Quique egit superans expertem crimine vitam,
Nunc divum in medio gaudia laetus agit.

TUMULUS V.

ALberti dum animus vitalem abrumpere nexum
Pugnat, ut hinc properis cursibus astra petat,
Circumfusa piis uxor veneranda lacertis,
Atque genas tepidis ebria lachrymulis,
Ah miseram, incepit, cui me mi Alberte relinquis?
Quam cuperem tecum nunc mea vita mori?
Par tempus veniet tibi, ait, fidissima coniux,
Quod modo seiunctos iungat amabiliter.
Et quoniam haec summi Rectoris certa voluntas,
Ecce libens ibo, quo deus ipse vocat.
Ille unus curat viduas, depone dolorem,
Et vale, et Alberti sis memor usque tui.

TUMULUS VI.

SI vita non est vita, sed mors est magis,
Qui desinit mori, hunc ne tu dicas mori?
Albertus erat in morte, et erat in carcere,
Post emicuit arcta levatus compede,
Vitam vitalem inchoavit degere.
Ille ergo vivit, mors at ipsa mortua est.

TUMULUS VII.

TAm vilis. tumulus Albertum non deces, inquis.
Idcirco Albertus non habet hunc tumulum.
Ossibus et cineri satis hic locus, ipsa viri mens
Pro tumulo sedes obtinet astriferas.
Aut nulla, aut ist haec regio tibi convenit. Ergo
Salue anima aeternis addita caelicolis.

TUMULUS VIII. Albertus ad uxorem et liberos.

SIt flendi finis mea pignora, tuque modum fac
O fida coniux lacrymis,
Possem ego si superas revocari in luminis oras
Vestris tot eiulatibus,
Iustum forsan erat lacrymis dimittere habenas,
Auroque fletum quaerere.
Nunc dolor, et fletus vester non proficit hilum.
Cur plangitis animae meae?
Obsecro, quid mirum est fato concedere quemquam,
Qui natus est homo hominibus?

Ultro naturae poscenti debita solui,
Ne post coactus soluerem.
Nec misere mecum, mihi si modo creditis, actum est.
Redire si queam, haud velim.

TUMULUS IX.

QUi primus Latio tulit ex Helicone coronam,
Ne quis post obitum mi lacrymetur ait.
Ast qui Cecropiis leges descripsit Athenis,
Mors mea carorum ne careat lacrymis.
Nec prorsus vetuit, nec prorsus iussit amicos
Post mortem Albertus dedere se lacrymis.
Istuc magnanimo et generoso principe dignum est.
Ast pietas et amor quid iubeant? lacrymas.

TUMULUS X.

HOc sita sunt tumulo ter magni Principis ossa.
Ad tumulum sacri spargite roris aquam.
Addite odoratos ignes, simul addite vota,
Dicite et, Alberto detur amata quies.
Tu quoque caelestum numen venerare sacerdos,
Purus uti maculae spiritus astra colat.

TUMULUS XI.

ALbertum coluisse aequum sine fraude bonumque
Vel morte in ipsa claruit.
Tunc etenim partes ubi se discrevit in ambas,
Coniunctus e quibus fuit,
Terrenum quod erat terrae tumuloque rependit,
Caeleste caelo reddidit.

Puluerem habet bustum, et proceri corporis artus,
Oram aetheris mens incolit.

TUMULUS XII.

PRo quale abscondit quae devorat omnia tellus?
Teutoniae solem clausimus hoc tumulo.
Dictum habeo satis: ah ne lector plura require,
Plura vetant lacrymae, tu quoque da lacrymas.

TUMULUS XIII.

SI tecum reputabis o viator,
Quot incommoda sustinenda nobis,
Quot caecae mala perferenda sortis,
Dum in vita miseri vagamur ista,
Quot curae exagitent, motusue quales
Usque purpureos premant tyrannos,
Albertum haud miserum, arbitror, putabis,
Qui nunc est vacuus molestiarum,
Curas deseruit tumultuantes,
Haud quemquam metuit, nihilque luget.
Si tecum reputabis o viator,
Quantis ille bonis fruatur, et quam
Pararit sibi magna gaudiorum,
Iunctus caelicolis, deoque iunctus,
Albertum potius feres beatum,
Nec deinceps lacrymaberis recessum.
Tanti Principis: immo vero eundem
Multis ipse precaberis recessum.

IN EUNDEM. EPIGRAMMATA.

I.

ALbertum quisquis non plorat funere ademptum,
Neptuno hic genitus durior est chalybe.

II. Ad Musas.

ET Graiae et Latiae lugubria dicite Musae,
Vester apud superos desiit esse pater.
Scitis ut ille novum vobis sacrarit honorem,
Scitis in hoc vestri Principis quantus amor.
Sumptibus immensis librorum millia centum
Mercatus, vobis condidit hospitium.
Hospitium regale quidem, cultuque superbum,
Templa augusta, aliis inuidiosa locis.
Pro tantis igitur benefactis reddite grates,
Alberti stellis nomen et inserite.

III. Ad Germaniam de interitu Alberti.

HEroum genetrix, Regum Germania mater,
Quis queat, oro, tuam non doluisse vicem?
Unum oculum nuper nimirum atque unicum habebas,
Clausit at ipsa tibi hunc inuida mors oculum.
Posthac quid metuas nisi noctem orbata nocentem,
Lumine tam nitido quae viduata iaces?

IV.

VIr magnus Albertus fuit. quis hoc nescit?
Notusque cunctis gentibus. quis hoc nescit?
Fidem patrum tutatus est. quis hoc nescit?
Constans, pius, si quispiam. quis hoc nescit?
Dilexit ille literas. quis hoc nescit?
Amavit et concordiam. quis hoc nescit?
Miranda in hoc auctoritas. quis hoc nescit?
Verendus ipsis Regibus. quis hoc nescit?
Imago Principis boni. quis hoc nescit?
Natos reliquit optimos. quis hoc nescit?
Gulielmus excipit patrem. quis hoc nescit?
Victurus est quot saecula? deus hoc solus.

V.

MAgnanimo Alberto ut primum lux ultima fulsit,
Attulit et somnum flebilis hora suum,
Inclyta Parnassi luxerunt funera colles,
Virgineusque Helicon altius ingemuit.
Deposuit Phoebus Daphnaeae frondis honorem,
Iussit et auratas obticuisse fides.
Cessavere novem choreas agitare puellae,
E quibus haec visa est Calliopea loqui.
Mutemus cantum, lachrymis dedamus ocellos,
Spes nostri extincta est, o dolor, una chori.
Musarum columen, propugnatorque, paterque,
Heu heu crudeli funere raptus abit.

VI.

CUm iam inuasisset lethum frigentia membra,
Distaret latum mors nec avara pedem:
Terra vale, valeant urbes, me expectat olympi
Imperium, Albertus sic ait, et moritur.

VII. Ad Albertum.

NOn tristes inter gladios strepitumque tubarum,
Cum clipeus clipeum, vir premit atque virum
Sed pace in media vitam producere cessas:
PACIFICATOREM sic obiisse decet.

VIII.

INsignem pietate virum, vultusque verendi,
Et moribus gravissimum,
Saepius Albertum stupuit Germanicus orbis,
Regnis et aptum censuit.
Hunc tamen ecce virum mors importuna subegit,
Nec vultus ipsam terruit,
Nec flexit pietas, nec rerum maxima virtus.
O saeva mors, o ferrea.
Quando igitur parces qui Bacchanalia vivunt,
Motesque ad astra fabricant?

IX. Ad Bavaros.

GEns devota deo, vetusta, fortis,
Gens clarissima gentium, quid imis

Sic te affigis, et angeris medullis,
Ob raptum patriae tibi parentem?
O suspiria sperne, parce fletu,
Si Proserpina non fugit vel unum
Implacata caput, si abimus omnes,
Si bullae quasi dissipamur omnes:
Nec Divos ita quispiam faventes
Sensit, ut duplicare posset annos.
Illud laetitiae tibi magis sit,
Quod haeres bonus optimum parentem
Excipit, Gulielmus ille magnus,
Virtutum simul omnium patronus.
Nil est integrius, benigniusque,
Nil aeque placidum, nihilque prudens.
Princeps hic numeros adeptus omnes.
Te caelum bene amet, tuamque stirpem,
Cum consorte tori, piamque matrem,
Fratresque unanimes, simul sorores.
Felix consilio, actibusque felix,
Annis vel Pylium senem praeibis,
Aurorae superabis et maritum.

X.

PRudens erat Albertus homo. Unde factus est?
Libros amabat non secus atque liberos.
Erat homo pius Albertus. Unde factus est?
Volvebat animo sempiterna praemia.
Iusti tenax Albertus. Unde factus est?

Poenas iniquum cogitabat perpetes.
In pauca conferam: fuit vir optimus
Albertus. Unde factus? a solo deo.

XI.

QUi Alberti decora et virtutes nosse laborat,
Vel nondum est natus, vel, puto, natus heri est.

Tumulus Helenae Virginis Imp [Abbr.: Imperator] . Ferdinandi filiae.

EXcelso generata loco, Regumque propago,
Cui facilem pietas stravit in astra viam,
Ipsa suum hoc tumulo mandavit ponere corpus,
Mente nec imbelli fata suprema tulit.
Despexit thalamos, et sceptri iura superbi,
Despexit sese regia virgo magis.
Sic Helene vitam veluti moritura trahebat,
Sic lethum veluti viva futura subit.
O felix animi virgo, tibi posthuma fama
Te penna solvi non metuente vehet.

Tumulus Christophori Doesneri Poetae, et Musici.

ACh, etiam divum moriuntur cura poetae,
Praeterit et nullum mors truculenta caput.
Bistonius cithara Plutonem flexerat Orpheus,
Flexit et Amphion scrupea saxa chely.
Christophorus duram Lachesin mollire nequivit,
Voce licet dulci carminibusque canens.

Sed qui mortales fidibus leniverat aures,
Iam superis plectro nobiliore canit.

Tumulus Petri Rami, doctorum hominum Furiae, Parisiis trucidati. M. D. LXX.

LUctisonum postquam descendit Ramus ad Orcum,
Constitit ad stygias ut veheretur aquas.
Hic miserum increpitans lethaei portitor amnis,
Vectum iuridicos compulit ante viros.
Conveniunt in quos calamum distrinxerat olim:
Nimirum istorum pars numerosa fuit.
Clarus Aristoteles, facundi et Tullius oris,
Porphyrius, Fabius, quosque referre mora est.
Hos inter causam pro cunctis Tullius infit,
Ob noxam ad poenas postulat huncce rapi.
Tum sic alloquitur trepidam Gortymius umbram:
Iamne venit sceleri debita poena tuo?
Tune istos ausa es petulanti carpere morsu?
Tune istos ausa es, tune docere viros?
Nunc lue supplicium, et meritas solue improba poenas,
Euge scelesta, viris parcere disce bonis.
Mox iubet hanc laruis ululantem intrudere flamma,
O bene ramum igni cum dedit esse cibum.
Talia post obitum sperabit praemia, quisquis
Doctorum manes non requiesse sinit.

Tumulus Georgii ab Helfenstain.

MAgnus erat virtute, et avito sanguine magnus,
Hic modo quem tumulus puluerem et ossa tegit.
Ille datos quoties a Caesare gessit honores?
Militiae praestans artibus atque togae.
Gallia quem timuit ductantem mille cohortes,
Quem fidum experta est Pannonis ora ducem,
Et coniuratae intrepidum sensere phalanges,
Agmina dum primus Caesariana regit.
Rexit et ille tuam pro te Fernande Tyrolim,
Consilio sacri praefuit imperii.
Romuleas venit sapiens orator ad arces,
Idemque ad populos venit Ibere tuos.
Missus adit toto semotos orbe Britannos,
Eius in his valuit non temerata fides.
Post titulos sed enim, et duri certamina Martis,
Teutonicae genti mors tulit atra virum
At tibi iam male sit mala mors, quando omnia perdis,
Quidquid et egregium est insidiosa voras.

[Gap desc: illustration]