ELEGIARUM LIBER SECUNDUS.

Mariae Magdalenae ardentissima erga Iesum caritas. ELEGIA I.

MAgdalis illa suum lacrimarum oppleta magistrum,
Componi tumulo viderat exanimem.
Cum gemituque gravi profuderat ultima verba,
Dixerat, heu longum salue amor atque vale.
Postmodo discedens Solymaeas repetit arces,
Inuitumque refert in sua tecta pedem.
Dein sedet, ac maestos per collum effusa capillos,
Liquitur in tepidas fluminis instar aquas.
Et crebra ex imo geminans suspiria corde,
Pectora honesta ferit terque quaterque manu.
Una pios oculos Iesu circumerrat imago,
Solus in afflicto pectore solus adest.
Non aliquid dulce est, non est optabile quidquam:
Immo unum, e vivis cedere dulce putat,
Continuumque brevi leto finire dolorem,
Casibus et tantis oppetere ante diem.
Phoebus ad Antipodas gemmatum verterat axem,
Fuscaque nox toto sparserat astra polo.

Per sola terrarum placabant corpora somni,
Lenibat curas desidiosa quies.
Magdalis haud partem carpit miseranda quietis,
Serpere nec somnum per sua membra sinit.
Conduplicat luctus, iterumque iterumque gemiscit,
Conclusi tumulo saepe recurrit amor.
Illius et rursum, rursumque recurrit imago,
Insidet in fibris mixtus amore dolor.
Suspirans totam se macerat anxia noctem,
Vocibus et querulis talia dicta refert.
Tandem, vita, iaces poenis consumpta nefandis:
Non homines tanti, totus et orbis erat.
O Utinam dextra iactasses tela rubenti,
Soluisses collo vincula nexa tuo.
Neu rigidis paterere secari terga flagellis,
Neu figenda trabi cuspide membra dares.
Non tua tam querulo plorarem funera luctu,
Non fierent hodie fellea cuncta mihi.
Non in me subitis consurgeret unda procellis,
Impeterent nostrum fulmina nulla caput.
Haec mala Christe meus tibi ego ventura videbam,
Intrepidus medio dum loquerere foro.
In te Pontifices iam iamque verebar ituros,
Adque tuum nomen plena timoris eram:
Ne caro capiti fraudem quis necteret ullam,
Ne quis sacrilegas iniceretue manus.
Eheu, quo me nunc post tot discrimina vertam?
Afferet anne modum fletibus ulla dies?

Solane sic maneam pro dulci orbata magistro?
An magis ad tumulos ipsius ipsa cubem?
Amisi vivum, dabitur retinere sepultum.
Miles at excubitor me prohibere volet.
Inque manus veniam grassantum forte latronum:
Tutius est timidis noctibus esse domi,
Quid Solymae dicent? non vulgi fabula fiam?
De me, si faciam, rumor amarus erit.
Mi tamen hic vitam maerorum fluctus acerbat.
Maerorum obruimur fluctibus horrificis.
Magdalis hos secum rumpebat pectore questus,
Questibus et lacrymis debilitata suis.
Iam dederat cantum lucis praenuntius ales,
Et vigil ad proprium quemque vocarat opus.
Magdalis e strato irrequietos corripit artus,
Datque sedens gemitus quos resupina dabat.
Tota dies flendo lamentandoque recessit,
Quaeque diem totam nox comitata fuit.
Mente volutantur domini flammantia verba,
Hunc absentem audit, hunc videt, huic loquitur.
In partes animum rapit aegrum ac dividit omnes,
Haud potis illa tuo munere somne frui.
Tempus erat roseos cum iam Pallantias ortus
Extulit, et Titan sub iuga ducit equos.
Magdalis exurgit corpus visura magistri,
Quod prius exanimum crediderat tumulo.
Fert myrrham, costum Arabiae felicis odores,
Et pretio sanitens balsama pyxis habet.

Haec suprema sacro portabat dona sepulchro,
Hoc illa ut faceret compulit acer amor.
Olim prostratae vestigia inunximus, inquit,
Queis [Reg: quibus] dedimus lachrymis oscula iuncta piis.
Nunc idem a nobis postremum hoc munus habeto:
Membra perungendum frigida morte reor.
Ergo inceptat iter funesti plena doloris,
Et nunc festinat, nunc reprimitque pedes.
Ire iubebat amor, prohibebant ire timores,
Magnus at a magno est victus amore timor.
Dum vadit, secum hoc decantat lugubre carmen,
Singultu medios impediente sonos.
Ex oculis tepidi currunt in pectora rivi,
Pectora candidula candidiora nive.
Flebilis heu multis periisti care magister,
Nulli at flebilior quam mihi Christe peris.
Mi nihil ad luctum potuit contingere maius,
Non siletifero vulnere tacta forem.
Heu genus inuisum, heu tenebris nigrantia corda.
Eumenidum sic vos exagitasse faces?
Nec nostro genere, nostro nec sanguine nati:
Arbitror immites vos genuisse lupas.
Aut vos horrisoni genuerunt aequora ponti,
Quaeve truci flammas ore Chimaera vomit.
Mater Scylla fuit, trepidantibus inuida nautis:
Vobis aut ursa, aut saeva leaena parens:
Barbara vel Scythiae tellus, vel inhospita Syrtis:
Seu quae nat rapido bellua tetra salo.

In vivum mutati estis vos denique marmor,
Marmore vel si quid durius esse potest.
Usque adeo nihil immanissima pectora flexit.
Atqui multa feras flectere visa truces.
Quid meus, ah, Iesus potuit committere tantum?
Quae scelera illius tanta fuere, precor?
Cur ita suppliciis excarnificatus acerbis?
Crimina quae illius promeruere crucem?
Peccavit, monitis cum vos formavit amicis?
Pavit et immerito millia multa cibo?
Deliquit quoties morbos miseratus abegit?
Aut vestrum quoties eluit ipse nefas?
Offendit quando revocavit luce carentes?
Quando illi vestrae cura salutis erat?
Quam cito fluxerunt animis tot commoda vestris?
Gratia dum meritum manserit, ipsa manet.
Sescentis homines animantia cetera vincunt:
Omnis amatori est bestia grata suo.
Agnoscunt etiam Libyci benefacta leones:
Non solet, heu, grates reddere solus homo.
Ergo occidistis scelerata morte salutem.
Unde salus posthac, unde petenda salus?
Vivere qui liceat vobis, si vita perempta est?
Spes extincta iacet, quid superesse putem?
Si vos innocuo mercedem ita pendere nostis,
Quae deinceps nocui praemia digna ferant?
Humana incertis natura simillima ventis,
Et fragili calamo par, et arundinibus.

Quem modo ter triplici superis aequabat honore,
Hunc mox inuidia Ditis ad antra premit.
Diligit, et dicto citius furialiter odit:
Non est Euripi mobilis unda magis.
Olim quae faciem ornarent pigmenta studebam,
Quove modo praestans forma tuenda foret:
Et quonam subito medicamine livor abiret:
Reddita de speculo saepe figura mea est.
Gaudebamque comas liquida perfundere myrrha,
Et dedi eas humeris inuolitare meis.
Gaudebam Eois frontem distincta lapillis,
Haud secus ac geminae lumina nostra faces.
Annulus ornabat digitos, collumque monile,
Impediere meum gemmea serta caput.
Purpurea Assyrios fundebat vestis odores,
Tota peregrino munere culta fui.
Quo procedebam, spectatum turba ruebant,
In me cuncti oculos deposuere suos.
Carpebamque diem, nec spes differre lubebat,
Nempe voluptatum strenua miles eram.
Venturam nimium fugiebam quaerere sortem,
Quid Babylon numeris praecineretue suis.
Sic amens, sic stulta fui, sic improba vixi,
Tam mea perversus corda tenebat amor.
Ac velut in nebulas anima exhalata rediret,
Nullaque post istanc vita relicta foret:
Sic ego lethaea caligine mersa iacebam,
Presserat et mentem nox nimis alta meam.

Mancipium infelix misere captiva trahebar,
Iam Phlegetonthaeo subdita facta Duci.
Talia cum paterer, non sum meditata quid essem,
Nil sensi, atque ideo bis miseranda fui.
Mortifera impuram cum me fixisset arundo,
Esset et exitii non procul hora mei,
Quaerere nil curans saevae medicamina pesti,
Insipiens mulier, femina stulta fui.
Donec me placido respexit lumine IESUS,
Servatam e summis eripuitque malis.
Curavitque meum sine succis vulnus et herbis.
Egregie medicas admovet ille manus.
Quam facit illa fugat quemuis medicina dolorem,
Ille Machaoniis artibus imperitat.
Dum fleo, me iussit certam sperare salutem,
Commissisque tuis libera, dixit, eas.
Quod sensi, deinceps me non despexit amantem.
Christus amat quemuis, qui studet esse pius.
Ex illo fateor dilexi tempore Iesum,
Ipsius hinc in me vivere caepit amor.
Vivit adhuc, vivetque diu, si vivimus ipsae,
Post mea quin etiam funera vivet amor.
Credite, dilectum super omnia diligo IESUM,
Ulla nec est rerum chara perinde mihi.
Nunc itero cursus, pando nunc vela retrorsum,
Nunc demum sapio, nunc meliora sequor.
Dire Cupido vale, mollesque faceíte luxus,
Diffuge turpis amor, res tibi habeto tuas.

Non iam ridebunt pedibus sicyonia nostris,
Neglectae maneant et sine lege comae.
Consueram faciem mercato pingere fuco,
Unguine curabam membra nitere mea.
Deliciae vanae, vani procul este labores.
O quoties vestri me pudet atque piget?
Si non Coa tegant fragile hoc velamina corpus,
Numquam caelestis talia poscit amor.
Divini quam vos multum praestatis amores?
Quam vobis odio est perniciosa Venus?
O dulces flammae, magis ac magis urite fibras,
Urite vos sordes, urite quaeso meas.
En mea dilectus percussit corda magister,
Illius immensus mi tenet ossa calor,
Hunc mirabiliter supera res ardeo cunctas,
Huic uni ex aequo non amo quidquid amo.
Si dederis auri quot habebat Croesus aceruos,
Quaeque in humo ac sub humo si dederitis opes,
Si mihi cum caelo totum donaveris orbem,
Non meus in Iesum diminuatur amor.
Exulto quoties tua Iesu occurrit imago,
Tunc saliunt animo gaudia mille meo.
Ipsa tamen Iesu magis est praesentia dulcis:
Nectare, melle, favo dulcior illa mihi.
Suaviter audiris, cantaris suaviter idem.
Ut me noster amor te meminisse iuvat?
Tu spes cunctorum vitae quos poenitet actae,
Nemo tuam incassum sollicitavit opem.

Quaereris, et iam tum mentes placidissimus uris:
Qualis eris si cui deinde repertus eris?
Grata quies animi, fons purus, amabile lumen,
Gaudia cum votis cuncta supergrederis.
Qualis amor Iesu, novit qui diligit unus,
Non hoc officii dicere lingua tui.
Atque domi atque foris, intus quaeramus et extra,
Quaeratur nostri semper amoris amor.
Tantum dulcedo est, et delectamina Iesus,
Cuius divitiae sunt nisi deliciae.
Hic quoties hominum per amica silentia pectus
Ingreditur, tenebras protinus inde fugat.
Foeda repente cadunt, sensus pelluntur inertes,
Corde sub accenso fervidus ardet amor.
Dulcis amor Iesu pascit quos urget amantes,
Nil queat hoc uno suavius esse cibo.
Quo magis hic cibus est animum digestus in imum,
Hoc magis indomitam suscitat ille famem.
Ipse suos contra non dedignatur amare.
O quantum illius se patefecit amor?
Hunc perpessa probat rigidae truculentia mortis,
Membraque inhumanis saucia vulneribus.
Quique ivit roseus lacero de corpore sanguis,
Et quae sustinuit non numeranda mala.
Hoc habeant omnes studio, cognoscere Iesum,
Scilicet hunc unum quisquis amare velit.
Si sapitis, cuncti mortales quaerite Iesum,
Quaerendo hunc ipsum quaerere avete magis.

Vos amat ille prior, vos hunc redametis oportet:
Ferreus est etenim qui redamare negat.
Conflagrat mea mens, et tota in amore liquescit,
Et mage adhuc dominum diligere opto meum.
Verba mihi fugiunt ipsum narrare volenti,
Nec tamen idcirco muta silere queo.
Idem amor et mutam, et rursum facit esse disertam,
Dicere quique vetat, me tacuisse vetat.
Gustanti esuries, sitis implacata bibenti,
Si quis amat, praeter te nihil usque cupit.
Aut si te praeter quidquam desiderat unum,
Nec dum amat, ignorat quid sit amare deum.
Absentem infelix quoties suspiro magistrum?
En venerandum unquam cernere quibo caput?
Nunc morior, moriar, tanto consumor ab aestu,
Assiduoque tuus fit mihi languor amor.
Mortua sum pridem tibi soli ut vivere possem,
Ut te nosse queam, nil ego nosse velim.
Quaerito te lachrymis, maesta te voce requiro,
Quidquid ago, semper dico, ubi noster amor?
Ardet amor Iesu, atque aeterno pascitur igni,
Hoc solum lethi possum ego ferre genus.
Namque ita si morimur, felix nos vita sequetur,
Innumeras vitas mors dabit ista mihi.
Pauper erit, pauper, cui necdum notus Iesus:
Si cui notus erit, mox opulentus erit.
Ecquis amicus erit, si non sit amicus Iesus?
Hic hostis fuerit si tibi, quid facies?

Qua patet in me unam iuratus saeviat orbis,
Me tantum Iesus diligat, hoc satis est.
Tum cassos irridebo secura tumultus:
Fortis amor trepido namque timore caret.
Solus amor non sentit onus, fert cuncta libenter:
Tristia laeta facit quid nisi solus amor?
Est modus in rebus, certo stant omnia fine,
Nescit amor finem, nescit habere modum.
Carior est mihi me dulcis super omnia Iesus.
Est plus dimidium, tota mihi est anima.
Sed quanto fuerat prae cunctis gratior ille,
Nunc tanto excruciat dirior inde dolor.
Amisi, amisi plusquam millena talenta,
Omnibus (infandum) sum spoliata bonis.
Gaudia rapta mihi, sunt et solatia rapta.
Cur vos oro meas, cur rapuistis opes?
Parua queror, divulsa meo de corpore pars est,
Viscera quis laniet nunc reputate dolor.
Hoc nihil est, vitam miserae Iudaeus ademit,
Mors indigna simul perdidit una duos.
Perdita si vita est, qui nunc producimus aevum?
Vita haec non vita est, mors vocitanda mage est.
Vivo tenus, moriorque tenus: miserescite nostri,
Nec vivo, nec sum mortua, nunc quid agam?
Si mea cura mihi per terram ablata fuisset,
Impigra per terras tum resecuta forem.
Per freta, per fluvios, perque aspera saxa, per ignes,
Sithoniasque nives, Caucaseumque gelu.

A me divisus, distractus morte cruenta est.
Sola mihi Iesum mors potuit rapere.
Non rapuit, rapuit: quid te ipsa miserrima ludis?
Raptus es, o, sed iam praepedit ora dolor.
Quid superest igitur, nisi longum effundere fletum,
Imbribus atque genas, atque lavare sinus?
Et gemitu valles complere, et quaestibus antra,
Surdaque tristifico saxa movere sono.
Haec ait, et cari venit ad monumenta magistri,
Verum, heu, quaesitum nobile corpus abest.
Nunc age Magdalidos cantu renovemus amores,
Pristinus hic ipsum se superavit amor.
Magdalis astabat viduo maestissima busto,
Multaque flens calidis ora rigabat aquis.
Hanc dolor impatiens tumulis astare coegit,
Flammeus hanc nimium flere coegit amor.
O quoties oculos circumtulit illa nitentes,
Dilectum sperans forte videre suum.
Sublatum esse dolet, prius occubuisse dolebat,
Maestitia heu miserae, nunc geminata venit.
Non ilii vivum licuit retinere magistrum,
At saltem noster mortuus, inquit, erit.
En iam nec vivus meus est, nec mortuus, ah ah,
Bis me delusam spes mea destituit.
Te non inuento officii periere labores,
Crevit at hinc contra sollicitudo tui.
Quod volui hoc periit, sed non periere dolores:
Unguere te nequeo, sed lacrymare queo.

Me dolor atque dolor comedit male pectore in uno.
Fletibus et neutrum diminuisse licet.
Membra labant, animum virtus antiqua reliquit:
Quid sit opus facto non mihi nosse datur.
Speremus, quamuis spes nos frustretur hiantes,
In desperatis sint modo cuncta licet.
Magdali rapta tibi vita est, qui vivere possis?
Vivere cum nequeam vivo misella tamen.
Fata quid exspectant? me promptam hinc tollite fata:
Eia veni, venis, mors properata veni.
Mors vita melior. Quid enim si mortua Iesum
Vivida quem nequii quibo videre meum?
Noster ubi Iesus, ibi sum quoque tota, sed eheu,
Iesum ubi dilectum suspicer esse meum.
Sunt oblita mihi nunc omnia praeter Iesum,
Ipsa oblita mihi sum quoque propter eum.
Dicite mi silvae, quonam dilectus abivit?
Dicite mi valles, quo mea spes abiit?
Heu ubi diverso procul orbe morabitur ille?
Ah quibus ille oris, ah quibus ille plagis?
Quaesivi in tumulo, sed eum reperire nequivi.
Inclamavi, at vox reddita nulla fuit.
Magdali pergamus, montes lustremus et agros,
Hic vel ibi noster forte latebit amor.
Dicite mi silvae, quonam dilectus abivit?
Dicite mi valles, quo mea spes abiit?
Maturate pedes, neu vos via longa fatiget,
Nec vos paulum etiam nunc requiesse decet.

Vos oculi tenero ne ne languescite somno:
Fluminibus salsis ora lavate mea.
Ne sit quaerendi finis, ne terminus ullus,
Dulce mihi dabitur quoad reperire caput.
Dicite mi syluae, quonam dilectus abivit?
Dicite mi valles, quo mea spes abiit?
Gaudia nostra ubi sunt? quo discessistis amores?
Est ubi dulcedo pectoris una mei?
O dolor, o luctus: quid ego carissime feci?
Cur despecta tibi sum mea sola salus?
Scindor in incertum, maneam si affixa sepulcro,
Inveniam nequii quem reperire semel?
Digrediar tumulo? quo quo miserabilis ibo?
Ut Iesum inveniam quos peragrabo locos?
Mors tumulo discedentem festina sequetur,
Ad tumulum stantem me premet usque dolor.
Sed domini praestat me custodire sepulcrum.
Hic hic opto meum funus arena tegat.
Quid credis? mea quam feliciter ossa quiescent,
In tam sacrato contumulata solo?
Seu vivam, seu mors olim mea lumina claudet,
Haerebo hic semper, semper et inveniar
Magdali cur isthaec tibi non praevisa fuerunt?
Perpetuas cur non egimus excubias?
Numquam hodie ventis haec ploraremus et undis,
Haud quisquam, credo, mi rapuisset eum.
Aut si complexu potuisset vellere nostro,
Insequerer scissis exululata comis.

Discessi, redii, vacuum stat corpore bustum:
Quod nolim video, quod volo non video.
Hic sim, luminibus fors se dabit obuius ipse.
Ah, mulier sola hic num remanere queam?
Nemo dolet mecum, religat mea vulnera nemo,
Nemo manum praebet, nemo dat auxilium.
Caeligenae iuvenes mandant compescere fletus,
Cur mi non potius mandat uterque mori?
Hoc magnum non est, vitam mihi ponere ludus.
Qui potero casus non doluisse meos?
Odi consilium, nullis obtempero iussis,
Iesum ego nunc solum quaero videre meum.
Hunc sed ubi quaeram? quem percunctabor amicum?
Dilectum ostendat quis mihi porro meum?
Si cognosco, sat est, quas ille recessit in oras,
Mox transacta mihi cetera ego ipsa dabo.
Chara superponam ceruici pondera nostrae,
Non mihi durus erit, non gravis iste labor,
Dilectum referam, vivit, seu mortuus ille est,
Et celerans humeris laeta subibo meis.
Abripiam, saevis quamquam circumdatus ursis,
Inter et Armenias sit licet ille feras.
Abripiam, quamuis sit muro septus et armis,
Intentent gladios Martia turba licet.
Possum ego nunc ignes, possum contemnere ferrum,
Incussisse metum nulla pericla queant.
O utinam carum sit fas reperire magistrum,
O detur sacros ante iacere pedes.

Quos ego complexus, quae sanctis oscula membris,
Ebria laetitiis quaenam ego verba darem?
Lux haec Threicio foret exornanda lapillo,
Sol surrexisset candidus ille mihi.
O si te inveniam, quam te complexa tenebo?
Sic vivam, e manibus non rapiere meis.
Qualis ubi fixa est Dictaea cerua sagitta,
Currit, et a toto corpore sudor abit:
Quam tergo catulique premunt, acresque molossi,
Algentes fluviosque expetit illa sibi:
Sic ego mille tuis animum completa sagittis,
Te solum aeterni flumina fontis amo.
Dicite dilecto ipsius languemus amore,
Ipsius in nobis, dicite, feruet amor.
O quanto illius iam pridem carpimur igne?
O sciat, (et scit enim) feruere corda mea.
Me sustentat amor, maeror se miscet amori,
Aufugiet maeror si mea vita redit.
Lux mea, dulce decus, dilecte revertere quaeso,
Eia redi tandem lux mea, dulce decus.
Redde mihi vocemque piam. vultumque serenum,
Pulchra tibi facies, vox tua dulcis erat.
Ah ubi te amisi, quorsum mea vita recessit?
Eia redi tandem lux mea dulce decus,
O tandem aspiciam te mi dulcissime Iesu,
Perfruar obtutu me sine quaeso tuo.
Hoc unum da Christe, libens descendo sub umbras,
Ipsaque mors veniet nil metuenda mihi.

Lux mea, dulce decus, dilecte revertere quaeso,
Eia redi tandem lux meae, dulce decus.
Quod si tardabis, sine te miseranda peribo,
Tantus amor nobis afferet ipse necem.
Dicite dilecto illius languemus amore,
Illius in nobis, dicite, feruet amor.
Splendidior sole hoc, matura dulcior uva,
Mel mihi fel sine quo, tempus et omne grave.
Aurora et nitidis longe formosior astris,
Gratior et violis Idaliisque rosis.
Quo sine amara dies, et amara silentia noctis,
Quo sine vitalis vita nec esse potest.
Mi dilecte veni, dilecte revertere quaeso,
O tandem redeas, te comitata sequar.
Mi dilecte ades, et quod habes mihi redde meum cor:
Tu cor, tete ergo lux mea redde mihi.
Si fueris coram, ridebunt omnia nobis:
Absens si fueris, omnia dura putem.
Te veniente dies nobis illabitur alma,
Si cedas, tenebris nox adoperta venit.
Proicit in terras radiantia spicula Titan,
Proicis in pectus tu quoque tela meum.
Nulla iuvant sine te placidis solamina verbis,
Vel tuus aspectus me recreare potest.
Nam quid ego sine te, nisi truncus, inutile lignum?
Me si respicias, fertilis arbor ero.
Laetaque florebo velut hortis lilia cultis,
Et florere velut spica Cilissa solet.

Tartara mi caelum, caelum quoque tartara fient,
Si meus hic absit Christus, et adsit ibi.
Thesaurum invenit, quicumque invenit [(printer); sic: inveniet] Iesum,
Quem qui perdiderit, se quoque perdiderit.
Lux mea, dulce decus, dilecte revertere quaeso,
Eia redi tandem lux mea, dulce decus.

In divam Catharinam. ELEGIA II.

DE tam praeclara quid narrem virgine primum!
Quid medium versu, quae mihi finis erit?
Haeret ut interdum confusa mente viator,
Ignarus trivio quo via quaeque ferat:
Sic me nunc anceps varium sententia reddit,
Atque ipsis opibus (res nova) reddor inops.
Forte genus clarum, titulos ac nomina quaeris?
Certe equidem titulis haud Catharina vacat.
Quid? vis commemorem praecelsae stirpis honorem?
Visne canam longae nobilitatis avos?
Rex illi pater est: quid maius regibus usquam?
Stemmate quo tandem clarior esse queat?
Quae simul ac caeli hoc hausit spirabile lumen,
Et gravidae matris prodiit ex utero,
Sacra facit genitor, crebras cadit hostia ad aras,
Colla saginati dant ferienda boves:
Sparguntur flores, collucent compita lychnis,
Undique laetitiae sunt monumenta novae.

Forsitan et nullis petis obsita corpora naevis,
Et faciem quae sit virgine digna rogas.
Et Catharina fuit praestanti corpore virgo,
Parque illi fama nulla reperta fuit.
Sidereos quanto praecedit Lucifer ignes,
Luciferum quanto rosida luna praeit:
Et quanto lunam radiorum lumine Phoebus,
Phoebus splendidius quo nihil orbis habet:
Isiacis tanto formosior illa puellis:
Concelebrat quales fabula prisca deas.
In niveo candore rubor, ceu lilia si quis
Candida purpureis misceat usque rosis.
Tales ore dabat virgo pudibunda colores,
Quae res caecam aliis attulit inuidiam.
Quid referam ingeniumque sagax, animumque volucrem,
Quidue artes docti pectoris enumerem?
Ad sacra Musarum viridi properavit ab aevo,
Prima aetas studiis se dedit ipsa bonis.
Et sic omnigenum perarata volumina rerum
Legit, et argutos perstudiosa libros,
Ut secura suis posset certare magistris,
Ac populi iam tunc esset in ore frequens.
Legerat haec quicquid tactus caelestibus auris
Edidit Iliacae conditor historiae.
Quidquid et Hesiodus, et cetera turba poetae,
Perceptum huic mira sedulitate fuit.
Noverat eximie Demosthenis ora tonantis,
Per se etiam dulci mel dabat eloquio.

Te quoque die Plato perfectum norat ad unguem,
In cute subtilem norat Aristotelem.
Voluerat Hippocratem, et praeclari scripta Galeni,
Scripta Syracosii voluerat illa senis.
Magna quidem sunt haec decorum argumenta tuorum,
Ter maiora tamen sunt Catharina tibi.
Te celebrat sanguis, celebrat regalis origo,
Forma decens, artes pectoris ingenui.
Divitiae, sceptrumque potens, et fama superstes,
Ipsa magis virtus te tua concelebrat.
Cui non, nympha, tui pars est audita laboris?
Bella peracta tibi quemue latere queunt?
Abs te crudelis felici Marte tyrannis
Sternitur, et victum se dolet atque gemit.
Dentatas parat ille rotas mucrone nefando,
Sed mucro nil potuit, nil potuere rotae.
Dissipat aetherius pater altas fulmine moles,
Et subit auxiliis en Catharina tuis.
Hinc amens Caesar crudelem cogitat ensem,
Virginis extemplo colla secare iubet.
Tum trepidae matres lacrimis miserantur obortis
Insontem penitus, non meritamque necem.
Flent nitidos oculos, et laetum frontis honorem,
Ambrosiasque comas, ambrosiumque caput.
Illa nihil maerens ceruicem laeta tetendit,
Edidit et tales occubitura sonos.

Christe salus hominum, spes o fidissima Christe,
Numina, nunc audi, si tua rite colo.
Dulce mihi pro te duros haurire labores,
Dulce mihi pro te fundere nunc animam.
Hanc precor in sedes ne sperne vocare beatas,
Vivere me tecum perpetuoque sinas.
Fortunata, deo nimium dilecta puella,
Sic morere, haec mors est vita putanda magis.
Non tua mortales clauserunt membra sepulcro,
Caelestes animi corpora dant tumulo.
Et florum inuoluunt nimboque, et sindone munda,
Atque apposta notant carmine saxa pio.
Immanes potuit quae despectare tyrannos.
Regia progenies conditur hoc tumulo.
Fortunata nimis, caelo sublimis ab alto
Sub pedibus nubes lucida et astra vides.
Dum superum celebri graditur Regina triumpho,
Maior, et in mediis millibus una micat.
Tu Catharina haeres lateri glomerata fideli,
Et tecum curas dividit illa suas.
Nox erit ante dies, et lux imitabitur umbras,
Destituent volucres aera, pisces aquas,
Astra prius fruges, dabit aurea sydera tellus,
Incipietque prius frigidus esse calor,
Quam nos virgo tui capiant oblivia, quam nos
Unquam paeniteat commeminisse tui.

Dolorem, et amorem a Christo flagitat. ELEGIA III.

CHriste precor nostris attende precatibus aures,
Neu tibi quae faciam temnere vota velis.
Non ego quas rutilus voluit Pactolus arenas,
Quaeve in Erythraeo littore concha iacet,
Non mi divitias posco, non sector honores,
Despicio quidquid vesper et ortus habet.
Spernimus Arabiae segetes, Scythicosque smaragdos,
Non auri immensus pectore crescit amor.
Illa paret stolidum magno conamine vulgus,
Cura meos animos detinet alta magis.
Principio indoluisse meo da Christe reatu,
Da tepido culpas rore piare meas.
Et memini, et semper memini mea turpia facta,
Quorum me subeat fac pie Christe dolor.
Cumque suprema mihi surget Tithonia coniunx,
Morsque aderit fuscis cincta caput nebulis,
Et saeva in longam claudet mea lumina noctem,
Percutiant animum gesta nefanda meum.
Tum conspergantur lacrymis lugentibus ora,
Irriguasque lavent flumina salsa genas,
Anxia cum querulo geminem suspiria cantu,
Pectora sit crebra plangere nuda manu.
Hic olim o utinam miserum me proluat imber,
Haec o si maculas diluat unda meas.

Interea penito Iesu configar amore,
Et vivum in medio pectore vulnus alam.
Caelitus uramur, flammas et alamus amoris,
Ossa mea et venas implicet ille meas.
Haereat haec imis cura indeleta medullis,
Quinam pro meritis te redamare queam.
Non me ulli valeant abs te disiungere casus,
Quamquam etiam rupto foedere cuncta ruant.
Me nulli possint, faxis, mutare labores,
Pressero sive solum, seu premar ipse solo.
Quam requiescetis mea tunc feliciter ossa,
Aurea caelorum mens ubi templa petet?
Cui tute occursans, complexu arctabis amantem,
Incolet illa tuos saeculum in omne sinus.

Ad Deum super navali victoria Christianorum de Turcis, apud Echinadas. ELEGIA IV.

QUas tibi pro tanto soluemus munere grates,
Quae te lingua deus sit memorare potis?
Saepe ubi te sceleris nostri contagia cogunt,
Deicis irata flammea tela manu.
Ast iterum ceu blanda parens genitorque fidelis.
Diluis offensas, tristitiamque levas.
Horribilesque domas aduerso Marte tyrannos.
Subicis et rigidos sub iuga nostra duces.

Odisti fastusque truces, mentesque superbas
Conterere, et regno despoliare soles.
Iam nuper numenque tuum, tua verbera sensit,
Qui nos et nostras perdere tentat opes.
Audiat haec tellus, maria omnia, nubila caeli,
Quae fero mortales accipitote precor,
Seu vos prima videt roseo Pallantias ore,
Seu videt occiduas sol aditurus aquas.
Seu magis aequoreas curua trabe curritis undas,
Seu vos sub medio percoquit axe dies.
Quae non praeteriti cognovit temporis aetas,
Audite o populi, fortia gesta canam.
Augustum, insignem celebret vox laeta [(printer); sic: lecta] triumphum,
Dicite nunc ter io, disperiere rates.
Dicite, caelicolum domino modulemur honorem,
Dicite, quis similis sit pater alme tibi?
Iam te prona colat cunctarum machina rerum,
Congeminent laudes terra, mare, astra tuas.
October gravidas demebat vitibus uvas,
Implebantque suos feruida musta lacus.
Cum Mahometigenas praeceps audacia Turcas
Compulit in medio bella ciere salo.
Polluit haec vano tua Christe sacraria ritu,
Viribus et pharetris gens male fisa suis.
Illa (nefas dictu) Solymaeas possidet arces,
Regnaque nostra palam sub ditione premit.
Tercentum Selymus conscendit navibus aequor,
Exitium minitans, exitiumque ferens.

Spirabat rapidos lymphata mente furores,
Christiadum exacuens tela cruenta neci.
Interea PIUS ille hominum custosque paterque,
Tergeminum cingit cui diadema caput,
Hic Venetosque Patres, regnatoremque Philippum
Foedera componens ad socia arma vocat.
Tres Othomanigenam collatis viribus hostem,
Coniunctisque animis per vada salsa petunt.
Austriadae iuveni rerum commissa potestas,
Huncce penes belli gloria summa fuit.
Ceu quondam Danais nocuit Priameius heros,
Ceu contra Aeacides Dardanidis nocuit:
Sic sic Austriacus Turcis immanibus heros,
Sic nocuit, noceat bellipotente manu.
Post quam in conspectu hostiles videre carinas,
Austriades socios mox capere arma monet.
Iam tum sanguineum quatiens Bello na flagellum,
Ad diras caedes concita munit iter.
Inuadunt Martem, et diris stant agmina telis,
Hinc bellatrices conseruere manus.
Fit strepitus, clanguntque tubae, certatque viro vir,
Quaeritur aeternum parte ab utraque decus.
Euolat ambiguis primum victoria pennis,
Ast subito in nostras fertur amica rates.
Inde cadunt hostes animasque aurasque vomentes
Aetherias, vadunt, o bene, mortis iter.
Tum rector pelagi horrisonum sub gurgite murmur
Percipiens, cano vertice rupit aquas.

Multivagosque videns committo sanguine fluctus,
In sua praetrepidus rettulit antra caput.
Turca ferox cecidit vita spoliatus et armis,
Gloria Christe tibi, Turca ferox cecidit.
Mactasti merita sceleratum clade tyrannum,
Reddatur soli gloria Christe tibi.
Plauserunt superi, plausitque puerpera virgo,
Fugerunt sudo nubila fusca polo.
Nos tua progenies, caeli quibus annuis arces
Voluemus laudes rite per ora tuas.

Inexplebilis erga Christum amor. ELEGIA V.

SI quidquam indagem de rebus forte caducis.
Quo valeam esuriem perdomuisse meam,
Continuo mi reclamat: nam quae tibi mens est?
Infelix, ego te num saturare queam?
Fortunas sitio, quas cum possideo late,
Nondum tota meo pectore pulsa sitis.
Esurio trabeam, et bis senas opto secures,
At mihi quaeque parum est gloria, quisquis honos.
Quaero voluptates, non sufficit ulla voluptas,
Deque fame superat pars bene multa mea.
Sidera contemplor, vastasque perambulo terras,
Neptunique super caerula prata vagor,
Vestigo, lustro, speculor si viscera quidquam
Atque fame, atque siti nostra levare queat.

Quod quaero sed enim nec totus possidet orbis,
Ille meum pectus posse replere negat.
Ad Iesum venio, hinc certam promitto salutem,
Aio, hic sufficiet potus et esca tibi.
Quid loquar? ah Iesus iam non valet ipse mederi,
Fit maius multo quam fuit ante malum.
Ipse meus cibus est, meus ipse est denique potus,
Se totum a memet vult comedi atque bibi.
Hoc facio, faciamque lubens: sed nocte dieque
Me stimulatque fames, me cruciatque sitis.
Dumque bibo Iesum, sitio: dum mando, famesco:
Cumque edi esurio, cumque bibi sitio.
Quam magis ergo sitim deponere tento famemque.
Tam magis augescit hinc sitis, inde fames.
Heu cur non imples rerum me summe Creator?
Me minime saturum conspicis et pateris?
Suppeditas dulces nidis implumibus escas,
Te haud frustra corui pullus avere iubet.
Solus ego abs te sic cibor, ut non replear unquam,
Quamque satur fio, tam cupio esse satur.
Hoc reor in causa est, quod amor sitis ipsa famesque
Cum sit, non ullum possit habere modum.
Qui te igitur satur est, sancto nil addet amori,
Pectora non illi flammeus ardor edet.
Ergo ego te sitiam quantum potes usque sitiri,
Tu magis atque magis esuriare mihi.
Tu mihi cum misces, nil me felicius uno,
Cum praebes epulum, sum prope numen ego.

Nerui una grates, et agunt membra omnia grates,
Pectore te semper, semper et ore cano.
Et quamuis numquam possim saturarier ab ste,
Tu tamen ad miserum me bone Christe veni,
Saepe veni, et tenebras radiis defende meus sol,
Calface lampadibus frigora nostra tuis.
Et cum praebueris sancta cum carne cruorem,
Pasce tuaque siti pasce tuaque fame.
Quisquis amat Iesum, sapiunt huic omnia Iesum,
Cui praeter Iesum nil tamen usque sapit.

Ad Christum pro malis depellendis. ELEGIA VI.

CUm patre qui pariles mundi moderaris habenas,
Aspice nos populum maxime Christe tuum.
Anne etiam meruit credentum turba fidelis
Ut sic letiferis casibus intereat?
Tot tempestates, tot denique funera passis
Nulla quies unquam, non datur ulla quies.
Pro, late nimium, nimium fera regnat Erinys,
Omnia luctiferis sunt adoperta malis.
Cerno giganteus hinc usque ad sydera montes,
Funestasque acies, telaque sanguinea.
Vidimus obsessos armato milite campos,
Vidimus insontes occubuisse neci.
Et caelo terras, terris miscerier undas,
Heu aerumnarum vidimus Iliadas.

Taetra fames subigit malis absumere mensas,
Opponit letho nos malesuada fames.
Iamque lacertosi plorant sua vota coloni,
Paeneque iam victum denegat aegra [(printer); sic: aegna] seges.
Denique nens horret moles voluisse malorum.
Tempora nostra quibus sunt cumulata nimis.
Omnia nec poterit quisquam numerare canendo,
Saevus ubique pavor, saevus ubique dolor.
At te per mortem, tua per tormenta precamur,
Vulnera, flagra, necem, verbera, sputa, crucem.
Affer opem miseris, gemitus neu despice nostros,
Inque procelloso dirige vela mari.
Si morimur, quisquam ne aris imponet honorem?
Quis tum Christe tibi tura adolere queat?
Da precor auxilium tandem, miserere laborum,
Mitescant positis saecula nostra malis.
Tetraque barbarici occludantur limina belli,
Saeva supersedeat Martius arma furor.
Aspice nos blandus, tua numina poscimus omnes,
Aspice nos propius, parce tuo generi.
Ducito iam dudum captos in vincula Reges,
Et preme servitiis agmina dira tuis.
Figeque Teutonicis mitissima lumina regnis,
Rideat hostiles Teutona terra minas.
Auxilioque subi bonus, et miserere clientum,
Spes nostra auxiliis stat bone Christe tuis.
Suffice quaeso animos, vires da Christe secundas,
Sacrilegum ad poenas iamque reposce gregem.

Et victis dominare potens, et carcere frena:
Consilia in melius Christe fac ut referant.

Templum Societatis Iesu Augustanum Salvatori, Deiparae, Divisque commendatur. ELEGIA VII.

QUamquam nulla tibi sat magna aut digna parari
Christe domus possit, cui polus ipse parum est.
Non sola terrarum, non sufficit Amphitrite,
Infinitum volo non capiente loco,
Nostra tamen pietas sedes tibi collocat almas,
Quas nescit pietas spernere sancta tua.
Delicias siquidem nobiscum habitare fateris
Esse tuas: hominum natio cara deo.
Quare hoc exiguum non aversabere templum,
Christicolum erectum sumptibus et meritis,
Devotumque tuae Maiestati, optime Christe,
A quo speranda est, et rogitanda salus.
Saepius huc ad te fugient [(printer); sic: fugiet] , quibus aspera fors est,
Saepe tuam hic supplex turba requiret opem.
Nam SALVATOREM decet omnes ire precatum,
Quoscunque infidae sortis acerba premunt.
Ergo hoc SALVATOR ter maxime et optime limen
Sartum et tecum ut sit perfice, nanque tuum est.
Sacrilegasque manus, detestandosque furores
Hinc arce, hinc omnem pelle repelle metum.

Esto domus pacata, et stet solidissima donec
Sub caelo virtus ulla superstes erit.
Quod tu vel minimo facies fortissime verbo,
Impia quem aduersus tartara inane fremunt.
Te quoque Christiadum dominam dominique parentem,
Cui se uni debet dimidium ipse deus,
Cantibus in nostris haud fas postrema tenere:
Quanto te licitum praeteriisse minus?
Tu natum toties materno aggressa precatu,
Sola reis placidum reddis et innocuum:
Fulmina ne iaciens ultricem versus in iram
Nos recto ad stygias tramite mittat aquas.
Redde libens genitum nobis facilem atque benignum,
Et commendatam hanc semper habeto domum.
Crebra tibi innuptae soluent ubi vota puellae,
Imponentque aris florea dona tuis.
Cantabuntque pii iuvenes praeconia laudum,
Atque frequens populus multiplicabit AVE.
Vos etiam celeres animae, sanctique volucres,
Ferte opportunam, ferte potenter opem.
Arma lacessentum contundite fortibus armis,
Sive ea sint hominum, sive ea sint lemurum.
Cingite praesidiis sacramque valentibus aedem,
Ne quidquam horrescat talibus excubiis.
Auxilium est itidem poscendum carmine Divos,
Hic quorum cineres ossaque sacra cubant.
Aethera qui colitis, securum et digitis aevum.
Ad nos e celso respicitote polo.

Cernite relliquias membrorum et corporis, olim
Quo tecti modo nos deveneramur eas.
Quocirca hanc aedem si nunc defenditis, ipsi
Seruatis tuto lipsana vestra loco.

Caeli ac templi comparatio. ELEGIA VIII.

NUnc age caelum extra caelos doceamus haberi,
Templaque stelligeras aequiparare domos.
Illic perpetibus resonant concentibus hymni,
Multiplici trinum voce beante deum.
Hic psalmi, cantusque vigent, lituique tubaeque,
Funditat hic querulos plebs tibi [(printer); sic: tibia] docta modos.
Hic et continuo afficiuntur numina cultu,
Hic triadem sanctam nocte dieque canunt.
Astricolae regem regum reverenter adorant,
Sollicita et dominum relligione colunt.
Nos quoque | divina quoties versamur in aede,
Seu sacra conficimus, seu pia tura damus,
Seu castis libeat precibus transmittere tempus,
Membranasque pias evoluisse iuvet,
Omnibus hisce dei iuncta est veneratio summa,
Quem mens praesentem fingit adesse sibi.
Corpora curuamus, castisque asternimur aris,
Vitamus strepitus, erigimusque manus.
Haud ibi lucem nox, noctem aut lux eripit alma:
Lumen ibi aeternum est, et sine nube dies.

Hic etiam merito vigilem succendimus ignem,
Atque superfusa Pallade flamma micat.
Et quas melliparae ceras struxere puellae
Ipso etiam lucis lumine dant radios.
Sic nos assiduo splendore annitimur illum
Exprimere aetherium laetificumque diem.
Per caelos animae divorum in pace quiescunt,
Sanctorum hic placide corpora posta iacent:
Ore dei donec imis excita sepulcris
Ipsa laborum etiam praemia iusta ferant.
Insuper angelica ut caelestes agmina cives
Percurrunt, quoduis impigra ad obsequium:
Sic quos esse suos sperant, per templa requirunt,
Ad sacra quos hilares incubuisse notant.
Quin vota, et desideria, et suspiria nostra,
Occultos gemitus, sollicitasque preces,
Afflictoque simul venientes pectore fletus
Angelica ante Deum ponere turba solet.
Corpore Christe tuo pascuntur deinde beati,
Corpore sed pascunt nos quoque templa tuo.
Haec sedes lustrata Deo, hic bona cuncta petuntur,
Huncce locum ut proprium protegit ipse deus.
Huc huc te recipe, hic malae quaeque aspelle precando.
Si caelum est templum, templa sacrata subi.
Hic pax, hic requies, hic concors gratia fratrum,
Cordibus hic laetis gaudia laeta vigent.

Quid in templo cogitandum. ELEGIA IX.

VOs quicunque gradus ad relligiosa feretis
Limina, versiculi pauca monere volunt.
Terrenas humilesque foris secludite curas,
Nempe loco in sacro voluere sacra decet.
Argentum valeat, dandusque ad foenora nummus.
Ne Bacchum, lautas ne meditare dapes.
Officio an serui fungantur quaerere differ,
Neu dubita ancillae num data pensa trahant.
Quid faciant nati, cuive illa negotia mandes,
Crastina quidue novi sit paritura dies.
Quam longos aevum sis extensurus in annos,
Quomodo turba tibi dicere possit, hic est.
Parcite futilibus mentes intendere nugis,
Ac bene morigeri vocibus este meis.
Versemus scelerum formas, et nomina mille,
Iussa quibus nobis sunt violata dei.
Debita queis [Reg: quibus] merces arsurae in saecula flammae,
Si veniam trepidis non daret ille reis.
Dein meminisse iuvet quantum benefecerit idem,
Quam nos ingratos senserit usque tamen.
Succurrant itidem tormenta et vulnera IESU,
Proque salute hominum mors tolerata crucis.
O bonitas, cui non rumpantur viscera, cum sic
Pro seruis dominus, pro grege pastor obit?

Ergo inquiramus qualem reddamus amorem,
Huic, animam nobis qui dedit ipse suam.
Tempora tractemus defecturae ultima vitae,
Cum capient tumulos funera quaeque suos.
Denique venturum manifesto in lumine quondam,
Qui cunctos aequo iudicet arbitrio.
Qui vocet ad poenam sontes, ad gaudia iustos,
Gaudia quae numquam finiat ulla dies.

Sodalitas B. M. ad eandem, pro Sereniss. Maximil. Principe, Gulielmi filio. ELEGIA X.

SI nostrum hoc de te studium Regina meretur
Nec male nos populus praedicat esse tuos,
Da modo da facilem perpauca rogantibus aurem,
Neve sine incassum promere vota tibi.
Concordes animis festae procum bimus arae,
Et duplices ad te tollimus ecce manus.
Scit ut te iuvenis Gulielmo Principe natus
Devenerans nimium Maxmilianus [(printer); sic: Maximilianus] amet.
Ille decus fratrum, matrisque patrisque voluptas,
Bavaricae pulcher flosculus ille domus.
Prae cunctis unam precibus te mollibus ambit,
Suppliciterque tuam crebrius orat opem.
Serta tibi legere, atque novis altaria donis
Sese ipsum exsuperans usque onerare studet.

Ille etiam, ut voluit, sociorum adscriptus in album est.
Qui tua sortiti nomina nomen habent.
Hunc petimus validum custodi maxima mater,
Defende assiduo dulce piumque caput.
Incolumem longis iuvenem tutare per annos,
Effice Cumaeae secula vatis agat.
Imperioque regat Boios successor et haeres:
Verum illo, natos quo regat ipse parens.
Ut caelo cecidisse putent, et vocibus altis,
Vive diu ingeminent, Dux bone, vive diu.
Hic tibi centum aras, et templa ingentia ponet,
Qua porrecta patent climata Boiaridum.
Ulteriusque tuos idem amplificabit honores.
Cultorem o redama virgo beata tuum.

Partes, et difficultas muneris Pontificii, ad Marquard. Ep [Abbr.: episcopus] . Augustanum. ELEGIA XI.

NOs pelagus medium vectores classe tenemus,
Labitur horrisonis uncta phaselus aquis.
Vivere quid nostrum est, nisi pontum carpere remis?
Quid nisi fluctivago tendere vela salo?
At quam difficile est speratum tangere litus?
Heu quoties retro pulsa carina redit?
Aeolus infestas hiemes emittit ab antris,
Et trucibus reserat ferrea claustra Notis.

Mox, dicto citius, montes voluuntur aquarum,
Eripit ex oculis nox tenebrosa diem,
Caeruleique cadunt Zephyris cogentibus imbres,
Pontus et indignans murmura rauca ciet.
Pro quantum feriunt stridentes vela procellae.
Ventorum a flabris tanta venire mala?
Fulguribus quantum, quantum micat aethra coruscis?
Horrifico tonitru concutiente polum.
A fundamentis evertunt aequora Cauri [(printer); sic: lauri] ,
Torpida brumali frigore membra rigent.
Cogimur ah miseri caecas errare per undas,
Ante oculos praesens mors sua cuique volat.
Tu ratis es nostrae lectus Marquarde magister,
Vectorum tibi nos credita turba sumus.
Te decet Arcturum, et geminos seruare Triones,
Te pluvias Hyadas, Tyndareumque iubar.
Auribus arrectis ventos captare secundos,
Novisse et tacito sidera cuncta polo.
Qui freta conuerrant, qui iungant lintea malo
Deligere e numero, quique foros obeant.
E puppi dare signum, et iter monstrare per aequor,
Prospectum capere, et littora dispicere.
Tum tempestatem, et caeli vitare ruinam,
Officiique omnes admonuisse sui.
Ardua nec cuius mandata negotia curae,
Totius populi, cuique tuenda salus,
Fas solidam residi somno traducere noctem,
Sollicitum aut unquam soluere corde metum.

Fas rapere e somnis corpus, consurgere strato,
Acta licet necdum tempora noctis erunt.
Verum ubi nullae artes, prudentia nulla valebit,
Poscendum superi numinis auxilium:
Ut velit a nobis tantos avertere casus,
Quassatae ut redeat aura secunda rati.
Ipse pater divum radios Phoebumque reducet,
Discutiens lato nubila caeca polo.
Ridebit caelum, ridebunt aequora ponti,
Compulsi fugient in sua claustra Noti.
Securo dabit incolumes succedere portu,
Doricos iratae comprimet ille mines.

Comparatio Regis et Episcopi. ELEGIA XII.

POntificem, Regemque volo contendere versu,
Et iuxta amborum composuisse bona.
Principio, ut multum turbae erravere profanae
Quae Reges veluti numina sancta colunt?
Et regem memorat plebs veri indocta beatum,
Servitio populos quandoquidem ille premit.
Per fora, perque vias curru vectatur eburno,
Puniceam mordet barbara gemma togam.
Stragula molliculum dant picturata soporem,
Ex altoque iuvat dicere iura throno.
Ingreditur iuvenum magna comitante caterua,
Illius et mos est ante iacere pedes.

Haec homines nimium falso mirantur et optant,
Ignari, pluris quae facienda forent.
Pontificum similis nemo cupit esse bonorum,
Sed nummatorum quilibet esse cupit.
Os ob Pontificem nemo conuerterit unquam,
Non ulli curae est albus an ater homo.
Sed quoties alio translata est gloria regni,
Hostica ubi rapuit turgida sceptra manus?
Crudelem inque modum funesta caede perempti,
Ter gemino Reges praeda fuere cani.
Haemathius iuvenis Persam subiecit. et Indos,
Fregit et impavidum colla animosa Ducum.
Ceruices capto praecidit femina Cyro,
Romuleam petiit non Ptolemaeus opem?
Hic fixa fruitur gaza, caelumque tuendo
Hoc, ait, est regnum, haec patria certa mihi.
Quantusvis tunicam non cingat limbus et aurum,
Nec clipeata cohors vallet utrumque latus,
Non villosa minus defendunt tegmina corpus,
Me circum e superis agmina densa locis.
Haud ego sceptra fero pictis ornata lapillis,
Conspicuusue premo terga frementis equi.
Ast nemo insidias in me componere tentat.
Tenduntur magnis Regibus insidiae.
Suaviculos pauper somnos mihi lectulus affert,
At neque cui praesim deficit imperium.
Sum Rex inter oves: haec florentissima regna:
Plebs me pastorem nominitare solet.

Pagina Maeonidae pastorem Agamemnona dicit,
Graiorum princeps attamen ille fuit.
Quod situ Regem Pastorem iure vocabis,
Pastorem Regem dicere an inuidear?

Super eodem argumento. ELEGIA XIII.

PRaetorem videas Regi, et parere Tribunos,
Hunc dominum metuunt oppida capta suum.
Edomitas a se tercentum praedicat urbes,
Impius, et nullum iam superesse deum.
At bonus Antistes qui se non quaeritat extra,
Ipse sibi Rex est, imperat ipse sibi.
Inuidiamque domans feruentes contrahit iras,
Vincitur haud foedis ille libidinibus.
Ille animi varios novit sedare tumultus,
Gaudia tranquilla pace potitus alit.
Imperitare, amplasque foris regnare per oras,
Sed sufferre tamen vincla iugumque domi,
Turpe est. Imperium hic aliis imponere nescit,
Qui prius ipse sibi ponere fraena nequit.
Priamiden puerum thesauri insanus amore,
Rex quondam Ismarius perdere non timuit.
Iliacum incendit bellum Troianus adulter,
Prima his aerumnis femina causa fuit.
Cui non auditae tristes Busiridis arae?
Quae Diomedeos terraque nescit equos?

OEdipodionidas alterno vulnere fratres
Fama est (infandum) procubuisse neci.
Quorum unis iniecta forent cum corpora flammis,
Dicitur in partes isse favilla duas.
Ingluvies adeo est multum cantata Neronis:
Alterius nota est testibus impietas.
Non haec Pontificum produntur facta, sed isthaec
Divitiae suadent, imperiumque potens.
Hi, qui non hostes oculis cernuntur ab ullis,
His faciunt bellum, hos exsuperare student.
A stabulis arcent, et duro Marte resistunt,
Seruantes placidum nocte dieque pecus.
Divinis timidos prosternunt daemonas armis,
Dat sua victori praemia iusta deus.
Regibus en pugnant collatis agmina signis,
Fiat ut effuso sanguine pinguis humus.
Verum Acherontaeus quanto violentior hostis,
Pontificum tanto clara trophaea magis.

Super eodem. ELEGIA XIV.

PErpetua quorum quis consuetudine gaudet,
Horum hominum mores discere oportet eum.
Sicut ubi manibus Syrium tractavimus unguen,
Spirat, et in digitis gratus adhaeret odor.
Contra ubi tera manu pix est versata nitenti,
Fetet, et in digitis permanet ater odor.

Sacrorum Antistes mentemque et pectora purus,
Casta legit veterum tot monumenta patrum.
Scriptoremque legit oculis velocibus Afrum,
Aut cui cognomen aurea lingua dedit.
Se putat accipere et veras tum reddere voces,
Nec non sacratos inter adesse viros.
Hinc bene multa suae discit praecepta salutis,
Quomodo mandatas pascere oportet oves,
Ne post fata petant Orcum, vastasque lacunas,
Sed magis immigrent atria celsa poli.
Hinc se arcanarum ostendunt mysteria rerum,
Praepanduntque animo lumina clarae pio.
Haud ea fors regum est, reges nil talia curant:
Nempe ministrorum linguaque mosque nocent.
Pars quorum non pauca animis elata superbis,
Decernens fastu cuncta minora suo.
Pars quae non spernat venas inflare Lyaeo,
Pars sacrum faciunt, o Cytheraea, tibi.
Quando instare diem cristatus dixerit ales,
Pontifices tepidos deseruere toros.
Incumbunt precibusque, et votis aethera complent,
Sincera et divos relligione colunt.
Interea Baccho, dapibus quoque fartus opimis
Rex cubat in pluma, stertit et in thalamo.
Huius mensa brevis, potus communis: at iste
Nectare potatus vescitur ambrosia.
Crateras donant Reges, donantque smaragdos:
Caelo Pontifices splendida dona ferunt.

Regibus eripiunt vitam persaepe tyranni:
Pontifices video pro pietate mori.
Est quiddam in nobis, cuius caelestis origo,
Quod solum aeternum est, interituque vacans.
Altera pars hominis properans ad limina leti,
Quam subito fieri puluis et ossa solet?
Scilicet haec Regum sceptris subiecta potentum,
Fatorum dubio carpitur usque metu,
Sed partis melioris habet moderamina Praesul.
O magnum, aeternis imperat hic animis.
Quemque lubet valida peccati compede soluit,
Cuique lubet rursum vincula saeva parat.
Sceptrigeros reges vincit compagibus arctis,
Terribiles quorum non timet ille minas.
Si quando seu obscena fames, bellumue coortum est,
Sive sit insinuans horrida pestilitas,
Non tunc aspicimus Reges, regumque coronas,
Non tunc illorum flagitat ullus opem.
Praesulis auxilium mox poscit mobile vulgus,
Flectat ut offensum per sua vota deum.
Quin ipsi abiecto veniunt diademate reges,
Haerentes genibus, subiciuntque caput.
Ne velit, oratur, communi deesse saluti,
Sed pacem exposcat, suppliciterque petat.
Utque aris divum sollemnem mandet honorem,
Munera caelicolumque intemerata patri.
Tunc mihi Pontificis quaenam sit cerne potestas,
Quando spes in eo cuncta reposta manet.

In Mortem. ELEGIA XV.

QUi quondam insano moriendi impulsus amore
Detonuit laudes mors inimica tuas,
Suasit et innumeris aeternam accersere noctem,
Artubus inuitam soluere ferro animam,
Ille fuit rigidus nimium, et durissimus oris,
Ille nec humano de genitore satus.
Illum enixa tulit sola sub rupe leaena,
Vinxit et huic validus pectora cruda silex.
Ah me non subeat, precor, haec inamoena cupido,
Extremum ut libeat tollere laude malum.
Quin mihi si Musae faveant, si dexter Apollo,
Bella ego in hanc furiam tempus in omne geram.
Tu sola humanae turbas solatia vitae,
Opprimis et tacito nos inopina gradu.
Tu cum saeva potens latum des iura per orbem,
Humanumque genus pareat omne tibi,
Tardigradae tamen usque volens oblita senectae,
Florida tot iuvenum corpora falce metis.
Haec super et cum sit messis fecunda malorum,
Qui tuus est livor, parcis alisque malos.
Exserta inque bonos contorquens spicula dextra
Horum, inuisa lues, funera conduplicas.
Impia, tu spolias dilecta prole parentes,
Tu soboli matrem, tu rapis una patrem.

Et fratrem fratri aufers, germanamque sorori,
Discindis casti foedera coniugii.
Tum vacuae quoties ululant clamoribus aedes,
Prodit et in maestos maesta caterua rogos,
Tunc bene, tunc pulchre est tibi, rides improba pestis.
Eheu, laetitiae sunt mala nostra tuae.
Si quisquam infestum per te finire dolorem
Orat, ab hoc centum millibus ipsa fugis.
Felices alius quod si traduxerit annos,
Illi improviso, nec rogitata venis.
Hic ergo invidia te nonne fateberis uri?
Illic crudelem nam satis esse patet.
An dubitata loquor? te nil immanius una,
Cuius mille viae, sunt quoque mille modi.
Hos gaudes anima morbis privare trecentis,
Hos aestu, ast alios frigore saeva rapis.
Fluctibus iste perit, vitam hic deponit in armis,
His risus, lacrymae his fata suprema ferunt.
Hic animam exhalat torti serpentis ab ictu,
Cuidam illapsa domus conterit, ecce, caput.
Turribus ille ruens conspersit saxa cerebro,
Missilis huic praesens exitium hasta tulit.
Denique nil opus est percurrere nomina mille
Poenarum, per quas mors violenta furis.
Pro quale imperium mortis, pro quanta potestas,
Ferrea quae prorsus devorat omne caput?

Praestantia et vis animi. ELEGIA XVI.

MAgnanimo vires tribuit natura leoni,
Taurus at irata cornua fronte gerit.
Et longinqua celer per rura lepusculus errat,
Latratu quoties instat odora canis.
Plumigerae volitant caeli per inania gentes,
Nectareumque melos per nemus omne canunt.
Ut lepide patriis ludunt delphines in undis?
Squamosum vulgus per vada salsa meat.
Denique diversis quaecunque animalia formis,
Quo valeant, et quo se tueantur habent.
Unus homo exoritur nudus sub luminis oras,
Cui sola immensis mens viget aucta bonis.
Haec flammantem extra procedit vivida mundum,
Omnia quam rerum perdidicisse iuvat.
Quid creet in levibus pictam Thaumantida nimbis,
Accendat trifidas Iupiter unde faces.
Quadrupede atrato Phoebi cur lugeat orbis,
Quid velit astrigero Pleias orta solo.
Quid sint, quone ruant celeres e carcere venti,
Cur tantum horribili murmure terra tremat.
Dein campos Neptune tuos, saevumque tridentem,
Arne tuos ortus, sive Acheloe tuos.
Adde huc et stirpes, ortusque obitusque animantum,
Quaeque suo tellus cludit avara sinu.

Explorans rerumque vias, rerumque latebras
Cuncta sibi humanum subdidit ingenium.
Mille modis voluens millenas repperit artes,
Fallimur? an fragili pectore numen inest?

Philosophiae pictura. ELEGIA XVII.

AUrato in solio claris lucente pyropis
Augusta mulier cum gravitate sedet.
Non illi facies ruga sulcata senili,
Unquam aut mercatis oblia muneribus.
Insignis tamen, et suavi perfusa colore:
Scintillant geminae lumina nigra faces.
Implicitum caput est gemmis fulgente corona:
Diffusas humeris ventilat aura comas.
Divinum spirat vertex sacratus odorem:
Corpore stant vegeto membra decora suo.
subtexta auratis vestem dat purpura filis,
Nat ara artifici quam variavit acu,
Diversos rerum depingens callida vultus,
Seu tellus illos, seu maris unda ferat.
Trina notat pulchrum matronae littera pectus,
Quarum quae prima est quarta sit Argolicis.
Altera facundis numeratur septima Graiis,
Tertia ab extremis ordine quarta manet.
Dextra gerit sceptrum, molem sed laeva rotundam
Impariter secta est partibus illa tribus.

Sub pedibus teritur puer improbus ille Cytheres,
Cui dederat victas Iuppiter ipse manus.
Qui gravibus saevit telis in viscera, plaga
Cuius si qua venit, vix medicanda venit.
Hic alae, hic pharetrae, iacet illic pestifer arcus,
Hinc faculae demum, sed sine lue iacent.
Conscelerate puer, quid nunc audacia prodest?
Quid rigidaeve minae? conscelerate puer.
Tres vero a dextris forma florente puellae
Assistunt, totidem parsque sinistra tenet.
Candida luteolis vinctae sunt tempora sertis,
Ad dominae praesto est qualibet officium.
Quanto sydereos aurorae nuntius ignes,
Formosum quanto Cynthia Luciferum,
Et quanto exsuperat lampas Phoebeia lunam,
Tantum haec virginibus anteferenda suis.
Post duplex cuneus Divae latus ambit utrumque,
Illos nominitat Dorica lingua sophos.
Stoica menta dehinc, et quas Academia nutrit,
Quique Lycea colunt, quosque Epicure doces.

Studiosorum voluptates. ELEGIA XVIII.

SUnt quos delectant fera munera militiai,
Martiaque horrifero classica pulsa sono.
Qui siccis tolerant oculis stagnare cruorem,
Dum ferro cumulant funera funeribus.

Haud ita nos genuit mater natura feroces,
Ingenium nobis mitius illa dedit.
Ah nequeunt tenerae durare ad vulnera Musae,
Non tuba, nec litui, sed lyra dulce strepit.
Nec castis studio est Venerem tractare puellis,
Quid tibi cum Nymphis o malesuada Venus?
Purpureis nemo nos inuidisse tyrannis,
Nemo cupisse tuas Attale dicat opes.
Servitio hic populos, et magnas opprimat urbes,
Orbis et obtineat totius imperium.
Dum segetem patrius laetam submittat agellus,
Urat et assiduus dum sua ligna focus,
Non tumidos petimus fasces, sellamque curulem,
Nobis ampla satis gloria litterulae.
Quamprimum aureolos datur auscultare libellos,
Protinus ex animo cura dolorque fugit.
Grataque perfusas incessunt gaudia mentes,
Illecebra et tacitos complet amica sinus.
Et modo divinum volupe est legisse Platonem,
Et modo Aristotelis abdita dicta placent.
Interdum latios, interdum voluere Graios
Insisto: sapiunt vina vetusta magis.
Si iubeo, reserat caelestia Tullius ora,
Et mixtas liquido nectare fundit aquas.
Nec silet historia antiquarum nuntia rerum,
Quas quisquis nondum noverit hic puer est.
Parte alia dulces modulos facit Attica Siren,
Mopsopia hic iterum mella reponit apis.

Iam quas delicias vatum dant scripta piorum?
Quas spirant Veneres, quas redolent caritas?
Iam pridem quoties viderunt astra loquentem
Cum mihi dilecto plurima Virgilio?
Flaccus at Aeoliae versat dum plectra puellae,
Quam doctis fidibus, quam numerosa canit?
Addimus his nato sub eodem tempore vates.
Ite alias alii quaerite delicias.

Amico longam et beatam vitam precatur. ELEGIA XIX.

SIc multos annos, o mi carissime, vivas,
Solis ut in radiis corpora multa volant.
Quam magnus numerus, cum gens plumata volucrum
Vespere frondiferis insidet arboribus.
Quam foliis crebris autumni frigore lapsis
Contegitur tellus. Quot gerit astra polus.
Aequora quot fluctus, guttas quot continet imber,
Quam densa ad pelagi littus arena iacet.
Quotque nemus frondes, quot amoena rosaria Paestum.
Montivagas quot habent horrida lustra feras.
Mellilegae quot apes dulci pascuntur Hymetto.
Quot sunt lethaeis grana papaveribus.
Tempore quot verno tellus producit odores,
Quamque ferquens Calabrum collibus vua tumet.
Parthia quot felle est unctis armata sagittis,
Pinguia quot regio tura Sabaea parit.

Quam multae angusto conuectant limite aceruum
Formicae, numerant Gargara quot segetes.
Denique quot demittit hiems ventosa pruinas,
Quot iaculator atrox spicula Medus agit.
Tum quinquennales quot spectavere triumphos.
Quam multa Aegaeis bellua gurgitibus.
Tot tibi dent annos, opto, sacra numina Divum,
Quotque videt coruus saecula, tu videas.
Sescentas hiemes vivit Gangeticus ales,
Bis ter sescentas, Candide, vive hiemes.
Tu quoque grandaevum vivendo Nestora vince,
Quam Tithonus erat, sis magis, opto senex.
Tempora praetereas Cumaee longa Sibyllae,
Eia meus numquam Candidus intereat.
Nec tantum annosam tribuant tibi numina vitam,
Quae longa et felix, haec mihi vita bona est.
Qualis Romulidae obtigerat fortuna Metello,
Candido ut obtingat, o faciant superi.
Tum fuero felix, si tu dicere beatus
Candide, sors mea, sors sit tua, et illa mea.

In septem artes liberales, praesertim Musicam. ELEGIA XX.

EN ego vos iubeo septem saluere sorores,
Felicem vestrum mi precor usque chorum.
Teque adeo, quae prima doces concludere verum,
Contortis nimium cauta sophismatibus.

Dehinc te quae fundens dulci aurea flumina lingua,
Grandiloquo mediis coetibus ore tonas.
Quatuor hinc saluete, iterum saluete puellae,
Rite colit docti quas schola Panthoidae.
Vos extra sophiae non est sacraria inire,
Directum solae conciliatis iter.
Haec tractat numeros, varias docet ista figuras,
Tertia scrutatur sidera, quarta canit.
Suaviter exhilarat defessum Musica pectus,
Ceu dum combibimus munera Bacche tua.
Odrysius vates umbrosa carmina sylua
Dum ferit, et docta temperat arte melos,
Blandisona ingentes miratae carmina pinus,
Coniferum vati supposuere caput.
Omne genus pecudes citharam stupuere canentem,
Auriti lepores obstupuere magis.
Terribiles inter consedit cerua leones,
Et secura latus praebuit agna lupis.
Ille etiam rapidos requievit cantibus amnes,
Praecipites tenuit voce sonante Notos.
Movit et Amphion rigidas testudine cautes.
Tantum, pro superi, Musica blanda potest.
Tu quoque saluebis, fecit cui littera nomen,
Omnis quam supra est aedificata domus.
Qui vestra ignorat sacrae commercia nymphae,
Indignus qui sit, quique vocetur homo.
Vos ubi fracta ratis inimicos accipit imbres,
Fluctibus et raucis dat moritura latus,

Unae cum vectore propinquam enatis ad oram,
Huic vos relliquiae, cetera gurges habet.
Atria Luculli spernat, Crassique talenta,
Qui vestras vacuo corde receptat opes.
Vos eritis misero solamen dulce laborum,
Vos maestis animis unica nata quies.
Est etiam in studiis haud iniucunda voluptas,
Nec solus generat gaudia turpis Amor.

Ady/nata Poetica. ELEGIA XXI.

ILle dies nostro est finem positurus amori,
Quo vitam rapient ultima fata meam.
Immo nec illa dies amborum soluet amorem,
Perpetuum inter nos Candide foedus erit.
Ante meum patiar caput hoc abscindere collo,
Totus et a membris distrahar ante meis.
Ante meum nomen deses mi oblivio tollet,
Ante ego, sunt cuius omnia, mortis ero.
Legibus eversis rerum natura peribit.
Candide quam noster dissoluetur amor.
Terra polus fiet, patientur sydera sulcos,
Amplius et nullas Doris habebit aquas.
Frigebunt ignes, praebebit lympha calorem,
Aestibus in mediis nix operibit humum.
Opprimet agna lupum, terrebit dama leonem,
Ceruarum fient praeda cruenta canes.

In noctem formosa dies vertetur opacam,
Lucidiora die tempora noctis erunt.
Albentes coruos, nigros cernemus olores,
Piscis aquam, syluas non habitabit aper.
Mollitiae vincent flaventes marmora ceras,
Aera tum poterunt peruolitare boves.
Latronem miluum gallinae occidet alumnus,
Arcadici haud fugiet tum canis ora lupus.
Mors nihil interimet, fatum res nulla subibit,
Natura officio deerit et ipsa suo.
Aethere sublimi carpent sua pabula cerui,
Astrorum faculas alma creabit humus.
Niliacosque bibent latices Oenotria rura,
Eridani fluctus combibes alta Pharos.
Gryphas equis, aquilas poteris iunxisse columbis,
Candoremque dabis promptius Aethiopi.
Deerunt arboribus frondes, et frondibus arbor,
Montium et aequa solo culmina conspicies.
Muscosi fontes condent se in viscera matris,
Flumina retro ibunt in caput acta suum.
Dulcia amarescent, ferrum non molliet ignis,
Albus erit carbo, nix erit atra prius.
Accipiet socias Argivas Troia biremes.
Litterea in summis creverit alga iugis.
Delphinus syluas, fluctus aper incolet altos,
Vitabunt acres, et simul antra ferae.
Candide tunc nostra accipiet concordia finem,
Quando nihil finem quibit habere suum.

Cinyphias quando segetes numerare licebit,
Quando quos generat Sicanis Hybla thymos.
Quamque ingens series per olympi caerula tranet,
Quotque natent pisces fluctibus aequoreis.
Velivolis ratibus citius freta lata carebunt,
Gramine nec viridi vasta tegetur humus.
Laeta per aestatem fugient arbusta cicadae,
Garrula odorato vere silebit avis.
Desinet esse prius flammae contrarius humor,
Ipsaque mors vitae fiet amica prius.
Oceanus geminas citius perfuderit Arctos,
Flumina cumque rogis foedera percutient.
Afferet obscuras et fax Hyperionis umbras,
Afferet ambrosiam pallida luna diem.
Lux tenebrae fient, caelo succedet Avernus,
Succedent rapidis sidera clara fretis.
Triticeas messes glacialis bruma videbit,
Puppibus et fessis Scylla erit hospitium.
Quaque venit Zephyrus venient simul Auster et
Eurus,
Altera curretur semita solis equis.
Candide mi, pereant possunt quaecunque perire,
Noster in aeterna saecula duret amor.
Et fieri quae posse negant, mi Candide, fiant:
Noster inoffensis legibus ibit amor.

Ad Philosophiam. ELEGIA XXII.

QUid narrem, aut de te quid primum pangere nitar,
O laus ingenii, gloria, lumen, honos.
Tu dea de superis venisti candida templis,
Non te humilis tellus, sed genuere poli.
Tu recta et facere, et praescribis dicere recta,
Facta et verba nequis tu scelerata pati.
Tu dux humanae multo certissima vitae,
Sustulit ille diem qui te abolere cupit.
Qui spectat te, sancta, tuis qui paret habenis,
Aduertitque animo iussa verenda pio,
Hic appelletur vasti licet incola mundi,
Solus erit liber, solus erit locuples,
Formosus, sanus, rex regum maximus unus,
Et prope caelicolas inter habendus erit.
Cui tu cunque sapis, fidos non quaeret amicos,
Illum cunctorum quaeret amicitia.
Per te mortali dum sunt in corpore mentes,
Coetus ut aligerum regna suprema petunt.
Et cursum lustrant circumuoluentis olympi,
Stellarumque acies, solis et ignipedes.
Inde per aetherios tractus impune vagantur,
Per sola terrarum navigerumque mare.
Sub terra positosque solent inuisere manes,
Quasque ibi creverunt postmodo fantur opes,

Naturae varios gaudent cognoscere mores,
Hos illis Sophiae noscere praebet amor.
Norunt esse vagum nutu qui temperet orbem,
Multicolor pluvias cur bibat arcus aquas.
Curque [(printer); sic: Cur] datas leges non spernant aequora ponti,
Eurus in aduersos cur ferat arma Notos.
Quo naturarum claudatur fine potestas,
Quid nasci possit, quid nequeatue sciunt.
Tu monstras dubias rationum soluere technas,
Exponis, quibus est vera probare, modos.
Connubio, quicunque tuo se astringere nolunt,
Hi tibi non aequis artibus inuigilant.
Sic quos Penelope sponsos ludebat hiantes,
Dulichio fidum femina coniugium,
Contemptum in famulas verterunt pectoris aestum,
Fraenorum impatiens est male castus amor.
O doctrinarum salue sanctissima mater,
Delapsae a superis o bona mater ades.
Te cupide sequimur, quo nos abduxeris, imus:
Quidquid amas, semper docta magistra iube.
Abs te transuersum quod si deflectimus unguem,
Increpa, et inceptam coge vorare viam.

Dialectica ad Candidatos. ELEGIA XXIII.

HEus iuvenes, erecti animos, et pectora laeti,
Quae dicam attentis mentibus excipite.

Illae ego Cecropio quae sum laudata Platoni,
Sceptraque prae sociis imperiosa gero.
Et merito, siquidem secretos una recessus
Explorans, rerum quae sit origo docet.
Altera cum vitiis bellum gerit usque nefandis,
Atque modum factis constituisse monet.
Ast ego sum rectrix ambarum fida sororum,
Omnia praesidiis stant bene tuta meis.
Grammaticis petitur logice, petiturque Poetis,
Per me Oratores grandia verba serunt.
Ante alias ego sum dominatu clarior omnes,
Firma meis opibus sunt mea regna satis.
Ordine dispono confusa, et colligo partes,
Fit clarum per me, quod fuit ante minus.
Rem demum variis firmo rationibus unam,
Ne quis quod fugitat forte sequatur iter.
Quod Zenoniadum se gloria terminat astris,
Quodque Stagirites peruolat ora virum.
Hoc est nempe meum, sunt haec mea maxima dona.
Cultores soleo queis [Reg: quibus] decorare meos.
Vos nunc o iuvenes interrita pectora laudo,
Me quibus usque vigil noscere cura fuit.
En hodie nectam de lauro et fronde coronam,
Ausibus et vestris munera digna feram.
Ardua semper enim sequitur molimina merces,
Et virtus nun quam laude carere solet.
Quare agite, en meriti vobis mandantur honores,
Docta cohors iuvenum vos super astra vehet.

Ite boni, aduersique ascendite culmina montis,
Fortibus este animis, nec revocate gradum.
Seu vos delectat divini dogma Platonis,
Seu magis afficiunt dogmata Aristotelis,
Ipsa meis opibus vos auxiliisque iuvabo,
Demittamque hilares commodiore via.