ELEGIARUM LIBER PRIMUS.

In natalicia Iesu Christi Dei Opt. Max. Salvatoris. ELEGIA I.

AEThereum mea mens iam nunc furit icta furorem:
Et mea blanditim concutit ossa Deus.
Quod iuvat, in venas atque intima pectora numen
Insinuans, numeris pandere magna iubet.
Per non iratas eo felicissimus undas,
Incidit antennis aura secunda meis.
Dicamus bona verba. O lux faustissima salue,
Qua Deus e casta virgine natus homo est.
Iurgia saeva cadant, venit lux inclyta caelo,
Optati veniunt ad sua festa dies.
Sumamus nova plectra, redit lux prospera mundo,
Innumerabilibus lux onerata bonis.
Thuris odoratas voluant altaria nubes,
Ponite bis genito liba merumque Deo.
Quisque novo cultu puroque incedat amictu,
Concolor et festo sit pia turba suo.

Nunc agite, et nitidos auro componite crines,
Nunc variet teneros fulgida gemma sinus.
Laetificos iterate sonos, cantusque movete,
Tangat et argutas dextera docta lyras.
Nectite virginea iam nectite fronde coronas,
Impediant madidas myrtea serta comas.
Saltantes pedibus o pellite, pellite terram:
Tempus adest, laetos laeti agitate choros.
Sacra canant pueri, dent sese in vota puellae,
Congeminentque pias vir mulierque preces.
Gaudia nunc adhibete, venit Natalis, et omnes
Laetitias secum deliciasque trahit.
Quas non aerumnas, quos non lux ista dolores
Abstulit? ista eadem quae bona non retulit?
Non claros peperit mundo lux ista triumphos?
Nonne dedit terris gaudia, nonne polo?
Illi tu mala multa Deus, qui gaudia differt:
Quisquis adhuc luget, lugeat ille diu.
Felices misero parcant effulgere soles.
Sic decet. o illi tristia quaeque cadant.
At tu festa dies totum exspectata per annum,
Candida semper abi, candidiorque redi.
Lux bona, te nostri memorabunt semper honores,
Extolletque tuum pagina nostra decus.

In eadem. ELEGIA II.

ET iam nox gelidis terras vestiverat umbris,
Mollibatque suus corpora fessa sopor.
Et vaga iam tacito radiabant sidera motu,
Omnia viventum coeperat alta quies.
Cum subito caelum discedere, et aurea se lux
Visa est per tractus fundere stelliferos.
Pauperis et tuguri mox collustrare penates,
Cum sene quos habuit dia puella suo.
Alituum legio, mundi melioris alumni,
Audita est digitis increpuisse fides.
Ecce adventabant ter sancti tempora partus,
Gignendo (o novitas) venerat hora Deo.
Hic genitrix caelo palmas, et lumina tendit,
Ore verecundo talibus orsa loqui.
Omnipotens genitor, rerumque veterrimus auctor,
Inter se unanimi faedere cuncta ligans:
Ecquid tempus adest, quo sese in luminis oras
Exerat ex utero vis tua magna meo?
Ergo ego te praedulce caput studiosa fovebo?
Ergo premes gremium pusio sancte meum?
Ergone mi amplexusque dabis, mique oscula iunges?
Et dulce arridens ubera nostra bibes?
Sic ait, atque animo transfertur moenia mundi,
Atque expers oneris caelitus edit onus.

Edit onus sacrum clausam inuio lata per aluum,
Quod natura parens vidit, et obstupuit.
Quale ubi ros matutino descendit Eoo,
Terra madet passim, graminis herba madet.
Miratur pluviae vim non sensisse cadentis
Aspersa peragens veste viator iter.
Aut ubi flammigerum admittunt specularia Phoebum,
Vitra tamen nusquam peruia, ut ante, manent.
O charam superis noctem, et mortalibus aegris:
Noctibus in cunctis nulla tibi similis.
Te meminisse mihi semper iucunda voluptas,
Quae pridem facta es nobilis historia.
Tu discussisti stygiae caliginis umbram,
Nam quid erat nisi nox te sine nostra dies?
Respicite hem, iuvenum fuluis exercitus alis
Axe volans toto nubila celsa secat.
Ecce polum denso laetantes agmine cingunt,
Et melos humana doctius arte canunt.
Nascere magne puer, magnum aetheris incrementum:
Omnia complaudunt: nascere magne puer.
In fragili calamo puerilia membra reclinas,
Dant tibi fortuitum iuncus et herba thorum.
Tartareo ipse tamen venies praedator Auerno,
Tradidit imperium cui sine fine pater.
Hanc quoque diverso sedem peregrinus ab orbe,
Hoc antrum Reges, hoc populique petent.
Sive illos Aquilo, sive illos miserit Auster,
Sive illos Eurus miserit, aut Zephyrus.
??

Nate Deo, patuli Deus ante exordia mundi,
Pastor aberrantes tu revocabis oves.
Tu quoque proicies pro charis corpus amicis,
Quorum morte tua est expedienda salus.
Nascere magne puer, summi patris incrementum.
Plaudit humus, plaudunt aequora, et astra tibi.
Dein operit brevibus mater sua gaudia pannis,
Atque avidis ulnis pignora parua premit.
Uberaque indulget roseis formosa labellis,
Oscula nec cessat millia multa ferens.
Haeret et hinc oculis, et inhaeret pectore toto,
Ceu quis Apellaeis haereat in tabulis.
Et modo turgidulos flendo tergebat ocellos,
Divinum mulcens blandula saepe caput.
Utque nihil placidam posset turbare quietem,
Continuitque viam, continuitque gradum.
Flumine mellito mellitum propter alumnum
Credite purpureas intepuisse genas.
Ite pii rores oculis, lacrymae ite decorae,
Quas creat, atque foras rumpere cogit amor.

In eadem. ELEGIA III.

PLaudamus, natalis adest, uramus odores,
Demus et aeterno mysticaliba Deo.
Ultima Cumaei procedit carminis aetas,
Saeclorum, o novares, nascitur ordo novus.

Gaudia proveniunt, luctusque timorque valete,
Quid tibi nobiscum est sordida tristitia?
Et vobis male sit res o inimica dolores.
Ite et inhumanos vellite Massagetas.
Inveni medicum, letalia vulnera mitis
Poenia citius, qui mea sanet ope.
Plaudamus, natalis adest, uramus odores,
Demus et aeterno mystica liba Deo.
En reperi portum: mare magnum a sedibus imis
Praelia ventorum seditiosa ruant.
Depulsum ceruice iugum, fractaeque catenae,
Reddita libertas, reddita nobilitas.
Hauserat immensis miserum me faucibus orcus,
Nunc regerit domino me malus ille meo.
Pauper eram nudusque, et despectissimus unus:
Decretus modo sum civis olympiacus.
Plaudamus, natalis adest, uramus odores,
Demus et aeterno mystica liba Deo.
Nimirum haec virgo est, haec sunt faelicia regna,
Haec nova de caeli vertice progenies.
Prospera cum misera pulchre mutabitur aetas,
Aurea gens posthac, aureus orbis erit.
Tute puer sceleris tolles contagia nostri,
Tu pandes vetiti limina clausa poli.
Occidit hic serpens, quae primos vana parentes
Lusit, et heu duris casibus implicuit.
Plaudamus, natalis adest, uramus odores,
Demus et aeterno mystica liba Deo.

Non iam tellurem curuo renovabit aratro
Rusticus, haud teneram sollicitabit humum.
Vitibus haud lentis proceras vestiet ulmos,
Sollertive manu grandia poma seret.
Mella dabunt quercus, passim se fundet amomum,
Nusquam non felix nunc erit Arabia.
Omnia sponte sua exsistent, dabit omnia tellus,
Sic faciet nobis otia laeta Deus.
Plaudamus, natalis adest, uramus odores,
Demus et aeterno mystica liba Deo.
Incipe parue puer risu cognoscere matrem,
Huic dare delicias incipe parue puer.
Incipe materno circumdare brachia collo,
Incipe et ambrosiis oscula ferre genis.
Duc age, duc avide caelestem pusio mammam.
Blandulus in niveo lude puelle sinu.
Tu quoque ne tardes, fortunatissima virgo,
Dulce tuum obsequiis accumulare genus.
Aude oculos paruis coniungere mater ocellis,
Illius et labiis adde labella tuis.
Tum capiti compone caput, simul oribus ora:
Ille tuum corpus, sanguis et ille tuus.
Hunc vos luciferum coetu celebrate frequenti,
Christiadae hunc hilares transigitote diem.
Carpite Pierio vocales pollice neruos,
Perque strepant lepido garrula fila sono.
Plaudamus, natalis adest, uramus odores,
Demus et aeterno mystica liba Deo.

At tu qui caelo quondam proiectus ab alto,
Quique colis tristes, et sine luce specus,
Manibus imperitans, rerum iam consule summae:
Mox aderit regnis vasta ruina tuis.
Nascitur, ah miser, ille tuarum eversor opum Rex,
Nascitur imperii perditor ille tui.
Qui te aptabit vinctis post terga lacertis,
Omnibus et iocus, et fabula turpis eris.

In eadem. ELEGIA IV.

TErrigenae heus agedum celeres aduertite gressus,
Oscula sacratis figite liminibus.
Et genibus stabulum perrepite, et admirantes,
Clarisona genitum tollite voce Deum.
Illum carminibus laeti mactemus et hymnis,
Laudibus ornemus numina sancta suis.
Panniculi dulces, vestri ut me corripit ardor?
Ut sum fasciolae vestri ego saepe memor?
Prae vobis, quid enim? regalis purpura sordet.
Nulla placere mihi serica texta queant.
Quodque thorum puero felix praesepe dedisti,
Portasti et domini membra pusilla tui,
Quam cupio contemplari, et te cernere coram?
O me quantus amor, quanta cupido tenet?
Oblectent alios gemmae, oblectentque lapilli,
Quos legit Eois navita littoribus:

Seu quas fulgidulas Hermus despumat arenas,
Seu quod de Libyco dente paratur opus.
Ille, nec inuideo, fuluum sibi congerat aurum:
Hic non possit opes enumerare suas.
Quae tibi causa Deus patrio descendere mundo?
Dic, ut homo fieres quae tibi causa Deus?
Quaeritis astrifera sim cur a sede profectus?
Cur iterum nascens os hominisque geram?
Discite. Iam pridem vestri transfixus amore,
Vos inter medios dignor homo fieri.
Quare autem in tenebris, et opacae ad frigora noctis.
Inque specu vili, stramineaque casa?
Huc mea me bonitas, huc perduxistis amores,
Hoc etiam ut facerem fervidus egit amor.
Cur neque Sidonias vestes, pictumque cubile,
Cur nusquam gazas cernimus Attalicas?
Fecit amor rigido ut refoverem membra cubili,
Essem ut rebus inops hoc quoque fecit amor.
Quid tamen in stabulo, turpem cur inter asellum,
Atque bovem natus? quae tibi causa precor?
Me quoniam vestri iaculum penetravit amoris,
Sic mihi suasit amor. Quid nisi amare queo?
Aspicite ut recubo maternis fotus in ulnis:
Noscite vagitus, noscite lachrymulas.
Aspicite ut dilecta parens me inuoluit amictu,
Scilicet hoc quo non vilior esse potest.
Aspicite ut mea me fert in praesepia mater,
Et canit in somnos alma puella meos.

Haud aliter visum, stetit haec mihi summa voluntas,
An tibi vester amor forte onerosus erit?
Te mea paupertas opibus clarabit opimis,
Ipsa tibi risum nostra querela feret.
Mutus ego iaceo, nullis cum viribus infans,
Attamen ut sit ago lingua diserta tua.
Plurima cum patiar, facio, mihi crede, necesse
Ne sit mortales fanda nefanda pati.
Ipse colo terras, tibi do stellantia regna,
Factus homo efficio te fugitive Deum.

In Bethleem, et antrum IESU CHRISTI natale solum. ELEGIA V.

BEthlemiae saluete domus, saluete penates,
Salue urbs perpetuo nomine digna coli.
Te laetabundus veneror, tu tangis olympum,
Cum facta es domini patria parua mei.
Tantum alias omnes inter caput erigis urbes,
Quantum humiles colles Taurus et Ossa praeit.
Divitias alii iactent, aurique talenta,
Aureaque artifici condita templa manu:
Tectaque nobilibus celebrent operosa columnis,
Aeratasque trabes, marmoreumque solum:
Eductas caelo moles, turresque superbas,
Quaeque vident propius sydera pyramides:
Et cum praeruptis sua propugnacula fossis,
Munitas arces, oppida magnifica:

Cuncta haec una suis Bethlemia laudibus anteit,
Urbibus haec aufert omnibus omne decus.
Troia vetus sileat, nec iam sua Pergama divum
Aedificata opera praedicet esse divum.
Non inuentrices Sophiae laudentur Athenae,
Cognomenque suum deposuisse velint.
Roma precor fasces ne praeferat illa superbos,
Submittatque caput, quae caput orbis erat.
Non iam Marcellos, non iam duo fulmina belli,
Non alios deinceps ornet honore duces.
Ecce Palaestinis surgit Roma altera campis,
Cuius maior honos, quam dare sceptra decet.
Neve etiam assidui iactent Babylona labores:
Credite, Bethlemia est et Babylone prior.
Urbs nulla oppidulo possit certare beato,
Cui similem urbem orbis nec spatiosus habet.
Smyrna, Rhodos, Colophon, Salamin, Tros, Argos, Athenae
Esse suum mittant dicere Maeonidem.
Nascitur insigni multo quid maius Homero,
Qui pater est hominum nascitur ipsus homo.
O tibi quae laudes urbs non inuiderit istas
Atque tuo quae non appetat esse loco?
Salue urbs caelicolum longe gratissima Regi,
Tu certe AETERNAE nomine digna magis.
Non ego, si liceat, dubitem procumbere supplex,
Atque tuo nostrum tundere poste caput.

Praecipueque sacrum repetens complexibus antrum,
Antrum in quo nostra est progenerata salus,
Haererem fixusque et carmina laeta sonarem,
Sat facunda reor tum mea Musa foret.
Tunc ego perferrem gelidae mala frigora brumae,
Quaeque aestiva canis tempora sicca facit.
Quam facile immites possem contemnere ventos?
Quam me non aliqua laedere damna queant?
Caeruleus nimbosus aquas seu funderet Auster,
Seu Boreas alio cogeret axe nives.
Tunc ferrem et glaciem, ferrem patienter et imbres,
Despiceremque famem, despiceremque sitim.
Sive mihi albentes variarent tempora cani,
Sulcaretque meam pallida ruga cutem,
Non hinc me raperet quamuis longaeva senectus,
Vidissem quamquam saecula Neleidae.
Non me exoptato vis ulla revelleret antro,
Ut caderent rerum qualiacunque mihi.
Hic ego ad extremam durarem sedulus horam,
Haec etiam tellus conderet ossa mea.
Nam mihi quid magnus nummorum prosit aceruus?
Quo mihi sint culti iugera mille soli?
Et domus incesti moles imitata Neronis?
Chrysolithi, et rutilo lumine valua micans?
Aut quid Erythraeis quot opes nascuntur inoris?
Murice quid tandem vellera tincta iuvent?
Aut quidquid stolidum vulgus miratur et errat.
Et quaecunque sibi commoda falsa cupit.

Neu me felicem reddant Pactolides undae,
Neu quas sollicitas congregat orbis opes.
Ista petant alii, ne sint mihi talia cordi,
Mi satis in trita consenuisse toga.
O antrum, mihi sit tecum communis egestas,
Regna sibi Reges ditia possideant.
Texta Phrygum plumaeque et stragula picta soporem
Ducant molliculis, et sine mente viris.
Si bene me novi, stratis non laetor eburnis,
Sit modo tam sacra sternere corpus humo.
Hinc procul absistat quisquis prolutus Iaccho est,
Cui nocturna tulit gaudia spurca Venus.
Quisquis et Assyrio perfusus odore capillos
In picturata veste nitere solet.
O quantum est hominum discedite quaeso malorum,
Iste locus sacer est, hunc fugitote locum.

In diem Theophaniorum sive Regalium. ELEGIA VI.

TErtius ac decimus stellarum exegerat agmen
Lucifer, et toties Cynthius ortus erat,
Ex quo virgo Deum stabulis enixa, parentis
Ipsa sui (o magnum) coeperat esse parens.
Interea qua puniceo ruit Eurus ab ortu,
Qua solet alipedes iungere Phoebus equos,

Chaldaei Reges caeli portenta secuti,
Dona beata ferunt tres tria quisque suum.
Tres iter intendunt Solymaea moenia Reges,
Quos recinit claros fama vetusta sophos,
Munera portantes aurum et bene olentia tura,
Quaeque ab Orontaeo cortice myrrha fluit.
Quippe sacri partus studio venere colendi,
Duxerat hos tremula stella corusca face.
Lumine stella vias signabat praevia largo,
Ceu quondam Isacidum nota columna patrum.
Iamque propinquabant, levibus cum garrula plumis
Antevolans urbi singula fama canit.
Fama sagax rerum, cui centum gutture linguae,
Per sola, per rapidum commeat illa fretum.
Nuntiat extremo Reges oriente profectos,
Et comitum densas ad laetus ire manus.
Tum se proripiunt studio nova monstra tuendi
Sollicitae matres, sollicitaeque nurus,
Inualidique senes, pueri, innuptaeque puellae,
Concursat medium vulgus inerme forum.
Quid veniant quaerunt: qui sint: quae climata linquant,
Ambiguus rumor compita peruolitat.
Herodi quem tum sceptri fortuna superbum
Fecerat, exangues incubuere metus.
Incertusque animi partem se versat in omnem,
Anxiferis curis turbida mens coquitur.
Ecce autem Eoi introgressi moenia Reges,
Aduentus causam consiliumque docent.

Scilicet hunc Regem veneratum occurrimus aiunt.
Nuper in hac constat quem regione satum.
Huc vestras rutilum duxit nos sydus ad oras,
En etiam praesto munera cuique sua.
Talia promebant. Herodis nuntius aures
Vulnerat, et gelidus percipit ossa tremor.
Cor micat, et toto refugit de corpore sanguis,
Horrescunt artus arrigiturque coma.
Incassum trepidas, o importune tyranne,
Pernicies regnis nulla parata tuis.
Divitiis, sceptroque times, opibusque caducis?
Excute tam pavidos saeve tyranne metus.
Qui modo progenitus, non is mortalia curat,
Quando illi potius caelica sceptra patent.
Praecipit indigenas cogi intra moenia vates,
Scitari, et multis quaerere multa iubet:
Nascentis pueri tempus patriamque locumque.
Semper ut infelix aestuat ambitio?
Illi autem edocti patrum responsa piorum,
Vicinae memorant nomina Bethlemiae.
Unde ortus se olim magnus super aethera vindex
Tollat, Idumaeum qui regat imperium.
Tum mage Rex animum crudeli exsuscitat ira,
Et dirum in diro pectore vulnus alit.
Seu vigilat, placidus claudit seu lumina somnus,
Seu fruitur dapibus, seu bibit ille merum,
Principis ante oculos geniti circum errat imago,
Hunc se praesentem conspicere usque putat,

Hortantem classes equitum, peditumque maniplos,
Iactantem piceas in sua tecta faces,
Alterum et alterius iugulantem in sanguine cives,
Coniugis, et nati funera maesta sui.
Tandem Arabum Reges dictis aggressus amicis,
Callidus, in speciem relligiosa rogat.
Regis ubi invenient primum cunabula nati,
Haec inuenta sibi significare velint.
Et nos huic Regi gravia, inquit, dona feremus:
Clarior hic nostro fiet honore puer.
Iamque iter incoeptum properant, et amabile sidus
Amissum illustri lampade ut ante praeit.
Inde supra tectum, supraque mapalia sistens,
Lucidulis radiis saxa laremque ferit.
Aspectant humilemque casam, angustosque penatas,
In diversa animos cura repente trahit.
Ergone quaesiti sunt haec cunabula Regis?
Hic Reges habitant? hic stabulantur oves.
Ne dubitate Magi, sed fixum credite, paruo
Sub lare Rex magnus, ne dubitate, latet.
Descendunt ab equis, mentem capit ardor eundi,
Acclinati omnes limina sancta petunt.
Pro quantum se hominum divumque aeterna potestas
Deicit, ut tandem surgere curet homo?
Qui caelum et terras, qui condidit aequora ponti,
Omnibus ignotus, et sine honore manet.
Si Rex est puer hic, ubi celsis aula columnis?
Sunt ubi regali sceptra gerenda manu?

Et solium Scythicis fabrefactum rite smaragdis,
Barbaricae vestes, sidereusque nitor?
Nulla hic splendidulis parent diademata gemmis,
Sed neque berylli, sed neque sardonyches.
Non Pariusque lapis, non Assyriique tapetes,
Oh, nec Achaemenio spirat odore domus.
Solum aderat senior tenera cum virgine Ioseph,
Hoc erat inque specu tertius ipse Deus.
Tres aderant homines, et cum bove tardus asellus.
Siccine iam populi tu satis esse putas?
Nil refert famulosue illic, dominosue requiras:
Qui iussus peragunt, hi quoque iussa ferunt.
Forte senex minuit praeacuta ligna securi,
Instaurat tepidos straminibusque focos.
Atque senili anima siccato in cortice flammas
Irritat, modicos et domat igne cibos.
Quas etiam patulis herbas collegerat agris
Sedulus in partes dividit exiguas.
Verum ubi iam Reges ingressos ordine vidit,
Contremuit, sensus vix potis ille sui.
Aspicit eximios, auroque ostroque decoros,
Vultibus, et blando promicat ore nitor.
Attonitus rerum pensat miracula, multa
Admirans, voci parcere vixque potest.
Inde genu nixi, ac demisso lumine paruum
Supplicibus votis muneribusque colunt.
Recludunt arcas, promuntque insignia dona,
Aurum, thus, myrrham, Regi, homini, atque Deo.

Interea ante fores famulorum turba moratur,
Ad reditum sollers quaeque paranda parans.
Stat sonipes atque ora lupis spumantibus albens,
Hinc atque inde ferox colla comata iacit.
Hi puero referunt puro de pectore laudes,
Praesentemque trium vox canit una Deum.

De infantibus, Herodis immani crudelitate trucidatis. ELEGIA VII.

HErodis furor indomitus, caedesque nefandae,
Feminei planctus, haec mihi carmen erunt.
Ite leves elegi, date iusto frena dolori,
Materia in vestros convenit ista pedes.
O nimium lux feta malis, o flebile tempus,
Infantum quo tot corpora missa neci.
Plurimus incendit matrum pia viscera luctus,
Horruit infandum Phoebus uterque nefas.
Tristis hiems aderat, glacialibus aspera nimbis,
Et pigra hybernum [Reg: hiems] strinxerat arua gelu.
Iam senis Haemonii sol aureus astra tenebat,
Adveniens stellas ad capricorne tuas.
Iam stupefacta suos requierunt [(printer); sic: requierant] flumina cursus,
Frigore pisciferas vinxerat Auster aquas.
Tranquillam terris agitabant saecula pacem,
Clausaque ferratis improba bella seris.

Cum [(printer); sic: Cur] virgo Iudaea genus, Davidica virgo
Protulit integra virginitate Deum.
Ecce tibi qua sol se matutinus ad auras
Exerit, et radios per iuga celsa iacit,
Tres astro ductante Magi Solymaea propinquant
Moenia, et hi secum ditia dona vehunt.
Exquirunt nitidis constructa palatia muris,
Regalis media quaeritur urbe domus.
Isacidum gentis sceptrum tum forte regebat
Herodes, scelerum nobilitate potens.
Irrisor divum, et magni contemptor Olympi,
Et grave sepositis finitimisque malum.
Trux illi facies, alieni immensa cupido,
Ille amens animi, pestis et exitium,
Non generis nostri, sed erat de tigride natus,
Aut de Sarmaticis Caucaseisque iugis:
Aut Scylla, ut potius reor, infestave Charybdi,
Quem puerum uberibus nutriit ursa suis.
Quin et robur erat circum praecordia triplex.
Durior hic ferro, durior et chalybe.
Chaldaeos postquam acceperunt moenia Reges,
Rex longae causam perdidicitque viae,
Protinus in furias, rabidamque erumpit in iram,
Obtinet horribilis frigida membra tremor.
Flaventes veluti cum ventilat Eurus aristas,
Aut cum fraxineas impulit aura comas.
Sic tremit, in vultu se luridus exhibet horror,
Et species totum pallida corpus habet.

Flammigeras intus consumit cura medullas,
Ab nimis impatiens est fera corda dolor.
Vulnus alit tacitumque et pectora disrumpuntur,
Prognati quoties mente recursat honos.
Se cruciat, nullum dat sollicitudo soporem,
Nec requiesse potest, cor edit ipse suum.
Cogitat ut puerum crudeli funere mergat,
Utque sit occultis liber ab insidiis.
Verum nescit adhuc Christum, neque proficit usquam:
Bethlemiis tamen hunc finibus esse ferunt.
Quid facit? armigeras edicit adesse cohortes,
Conuocat instructos a feritate viros.
Tum dirum infrendens hac voce silentia rumpit,
Barbaricoque truces funditat ore sonos.
Haud opus est socii multis hortamina verbis
Promere, pauca tamen res monet ipsa loqui.
Non ego cum regni sum primum in sceptra locatus,
Tam pendens animi, tam metuensque fui.
Per varios casus, per tanta pericula rerum
Saepius, ut recolo, sorte mea valui.
At modo me penes est qui me perditque meosque
Pro pro pernicies nunc mihi nata domi.
Per caput hoc iuro, sceptrique insignia clari,
Per quae sub stygium labitur unda nemus.
Hostem hunc inveniam, ferro meus occidet hostis,
Iuraque de solio non dabit ille meo.
Haec ait irarumque omnes effundit habenas,
Lumina suffusus sanguine et igne rubet,

Turba scelesta fremit, poenas meditatur acerbas,
Quos iterum Herodes efferus alloquitur.
Ille cadat gladiis, sic stat sententia, vestris:
Conspergat cerebro saxa cruenta suo.
Sed quoniam in dubio est, quinam de millibus unus
Hic fuat, infantes quosque datote neci.
Si pereant omnes, certum est simul ipse peribit:
Caedite, caedentes praemia iusta manent.
Ne vos distineant [(printer); sic: distineat] coeptis ululantia matrum
Agmina, ne moveant munera, neve preces.
Stulte quid insanis? pueros quid ab ubere raptos
Ense necas? nil hi nil meruere pati.
An te consilium aeterni mutare Tonantis
Posse putas? nondum vult puer iste mori.
Namque prius totum submittet legibus orbem,
Iussa prius summi perficienda patris.
Nondum homines inter rerum admiranda patravit,
Nec pedibus solidam praebuit unda viam.
Nondum destituunt letales corpora morbi,
Nec dum animas cassi lumine rursus habent.
Millia et ante hominum solis pascentur in agris,
Agnoscetque Deum mundus hic ante suum.
Olim tempus erit triginta messibus actis,
Crimine pro nostro cum feret ista lubens.
Et trabe pro nocuis vitam deponet in alta,
Quando membra lacer, nil nisi vulnus erit.
At grex carnificum rigidos consurgit in enses,
In Bethleemaeos impete currit agros.

Qualis ubi oppositas superavit gurgite moles
Eridanus, pelago spumeus arua premit.
Ille ruit segetes, ruit agrestumque labores,
Qua fluit unda sonans obuia quaeque rapit.
Haud secus hic campis cuneus volitabat apertis,
Parturiens mortes caedibus innumeras.
Heu nunc nunc matres scelerata excedite terra,
Condite dumque licet pignora chara sinu.
Hostis adest, partusque cupit laniare recentes,
Nunc fugite o matres, qua licet, o fugite.
Tuque adeo Regum sanguis digna aethere virgo
Diffuge, nam caeli te monet arce Deus.
Perge tuo cum nato hinc in Memphitida terram,
Hic tibi divino numine tuta domus.
Ast simul infestas matres videre cohortes,
Et patuit rabies impia carnificum,
Aegrescunt animis, pallent velut arbore frondes,
Quas nova mordenti frigore carpsit hiems.
Pensa remissa cadunt, cessant fususque colusque,
Stamina perculsas deseruere manus.
Exanimesque ruunt, oculos nox plurima circum,
Vix superest flatus, vox etiam ipsa fugit.
Qualis dama lupum, Gaetulum cerua leonem,
Qualis et accipitrem blanda columba fugit:
Sic fugiunt, nimiumque timent onerique sibique
Ab ita funestam non meminere diem.
Exorare viros studium genetricibus omne,
Et truculentorum flectere corda virum.

Procumbunt iterum, dextras iterumque prehensant.
Atque aliqua ex illis talia dicta dedit.
Parcite maternos natorum funere vultus
Foedare, atroces o cohibete manus.
Sin aliter caelo visum, nos perdite primum,
Prolibus extinctis vivere nulla volet.
Ne subigat vos caedis amor, ne saeva cupido,
Parcite victrices conscelerare manus.
Nos potius, si qua est pietas, crudelibus armis
Conficite: his o nos obruitote malis.
In nos flammigeras expromite quaesumus iras:
Tollite nos potius, perdite nos potius.
Quid facitis matres? vanis absistite votis,
Nam rapiunt celeres irrita verba Noti.
Mens istis immota manet, violentia gliscit,
Et magis atque magis membra tenella secant.
Sive sinu prolem gestaret: sive papilla
Nutriret: sive hanc poneret in gremio:
Seu cunis reclinaret, traheretque sequentem
Passibus haud aequis ter miseranda parens.
Sive etiam dulcis paruissima colla nepotis
Amplexu tenero continuisset avus,
Abripiunt omnes, mactant discrimine nullo:
Natura horrificis indolet ipsa malis.
At non Marsus aper caeca tam percitus ira est,
Vulnifico instantes dum premit ore canes.
Nec dum fixa gerunt collo venabula tauri,
Nec dum prima furens praelia tentat equus.

Nec dum praepinguem tigris rabiosa iuvencum
Diripit, aut catulis orba leaena suis.
Non ita crudelis praedam leo Poenus opimam
Dum rapit, atque avidus frusta cruenta vorat.
Exstimulant furiae, et stygiis imbuta venenis
Subicit Alecto sub fera corda faces.
Tum demum late resonant plangoribus aedes,
Aurea plorantum clamor et astra ferit.
Quaeque suas conuulsa genas, conuulsa capillos
Luctisona nimium compita voce replet.
Quis mihi te casus rapuit dulcissime nate?
Quis te nate meus, quis mihi te rapuit?
Heu sanguis, corpusque meum, mea viscera nate,
Heu heu tempestas tam valida unde mihi?
Venisses numquam dias in laminis oras,
Care puer: scelus est iam peperisse meum.
Ah male fausta dies, taeda sociata iugali
Qua primum infelix, o mihi durus hymen.
Hos repetit gemitus, has fundit maesta querelas,
Cum quibus et lacrymae fluminis instar eunt.
Tempora deficient, si persequar omnia dictis,
Carmen erit nostrum longius Iliade.
Visae etiam rigidae tum fletum ducere cautes,
Sol alio lugens tramite vexit equos.
Planxit item frugum genetrix mitissima Tellus,
Creverunt lacrymis ipsa fluenta suis.
Tunc etiam Libani flerunt palmeta propinqui,
Inque pios gemitus est resoluta cedrus.

O sacrum caput Herodes, demittere morti
Insontes pueros, et sine labe potes?
Hoc facinus quamuis septena per ostia Nilus
In mare dives eat, diluere ipse nequit.
O qui cunctipotens annis voluentibus orbem
Conseruas, o qui cuncta benignus alis,
Aspicis haec? paterisne ferum insanire tyrannum?
Non tibi tela pater, fulmina nulla tibi?
Cur adeo immanes caelestis flamma ministros
Non tulit? aut cur non hos simul hausit humus?
Fortunatae animae, dum vos furiata tyrannis,
Trux et Idumaei dum necat ira ducis,
Vivificat magis, et superis vos sedibus infert,
Aeternum vobis conciliatque decus.
Laetitia excessum sequitur, sequiturque triumphus,
Profuit et talem sustinuisse necem.
Namque triumphalem tribuerunt funera palmam,
Vivetis fama saecla per innumera.
Saluete o pueri caelestia templa colentes,
Primitiae superum, gloria Christiadum.
Ille autem poenis moriens iactetur acerbis,
Et capiat merito praemia digna suo.

In sepulturam Christi, et custodes appositos. ELEGIA VIII.

HOrribili Iudaea furens ubi morte Magistrum
Stravit, et est domini sparsa cruore sui.

En Arimatheus scelere indignatus Ioseph,
Tamque boni capitis tristia fata dolens,
Infert se medium, Praetorem accedit ad ipsum,
Impavidus sacras impetrat exuvias.
Accingensque operi largis rigat imbribus ora,
Luctificum et geminans de trabe ponit onus:
Sin doneque inuoluit, sanctisque dat oscula membris,
Quae parat in tumulo composuisse novo.
Convenere quibus feruebat pectus amore
Christe tui, contra quorum et amator eras.
Prima sed ante omnes longe maestissima mater,
Cuius adest lateri Magdalis arcta comes.
Illa super gelidos nati se proicit artus,
Perluit et corpus fletibus irriguis.
Traiectasque manus, et hiantia vulnera, et illam
Cuspide factam oculis plagam obit, aegra ruit.
Praestat et amplexus, et dum licet oscula figit,
Et fovet in gremio pondera muta suo.
Nec potis est mentem expleri, iuvat oribus ora
Apprimere, et charis pectora pectoribus.
Atque infit. Qui nam qui te dulcissime fili
Tam aduersi casus eripuere mihi?
Te mea vita, mea una, et nulli experta voluptas:
Heu cur omnigenis sum spoliata bonis?
Insonti lethum quare miserabile nato
O Iudaea fremens es meditata meo?
Heu miserae matri iucundum lumen ademit
Et populi furor, et Pontificum inuidia.

Commoditas periit, mea gaudia cessaverunt,
Quae tuus in vita dulcis alebat amor.
Haec plorans, et dira gemens, et questibus auras
Astantumque aures inclyta virgo replens.
Magdalis ast nardum, spicaeque unguenta Cilissae, et
Purpureas veris sedula spargit opes.
Suspirat, lacrymis oculos imbuta nitentes,
Et celebrat gemitu funera luctisono.
Corpora iam tristes affati extrema sepulcris
Condiderant, redeunt in sua tecta domum.
At nec dum Solymos infelix cura reliquit,
Denuo discruciat corda scelesta timor.
Nam quod discipulis rediturum ad lumina vitae
Pollicitus, nimium territat hocce viros.
Armato trepidi circumdant milite tumbam,
Quem caute vigilet, terque quaterque monent.
Tollere ne quis eum, secumque auferre sepulcro
Possit, et hinc fulsi nuntia fama volet:
Nempe illum superas rediisse in luminis oras:
Hoc exsecrandi Pontifices metuunt.
Sed stolidi vetuere, quod haud potuere vetare,
Ad nihilum recidit machina sacrilega.

Triumphus Christi in vitam reversi. ELEGIA IX.

AETernas clades, et desolata profundi
Regna Iovis, fractas et Phlegetontis opes,

Umbrarum praedas, deportatosque triumphos
Mens instincta Deo nos celebrare monet.
Este procul sensus humiles, et inania rerum,
Iam caelo fruimur, iam mihi corda calent.
Auditur mihi iam vox lamentabilis Orco,
Ire triumphatos sub iuga cerno duces.
Exutos videoque superbos daemonas armis,
Omnibus eversos intueorque bonis.
Nunc etiam victor diademate pulcher et auro,
Nunc feriunt oculos lucida turba meos.
It prae caelicolum gens pernicissima fratrum,
Et faciunt dulces ore sonante modos.
Post tristes adeo aerumnas, post mille labores
Post accepta feris vulnera mille modis,
Suspensus trunco Rex omnipotentis olympi.
Mortales inter vivere desierat.
Sic ille oppetiit, cuius stant omnia nutu.
Vita mori potuit? mortua vita fuit.
Continuo manes, et regna silentia Ditis,
Nigrantesque locos praevia fama petit.
Ecce tibi cinctus numeroso milite victor
Christus adest, Erebo tristia damna ferens.
Per caecos penetrans aditus, perque inuia tendens,
Mox Acherontaeas constitit ante fores.
Sunt loca senta situ, tenebris horrentia late,
Ater ubi Stygiae murmurat amnis aquae.
Noctivagi fratres, quos ob commissa, parentis
Aetherii celso depulit axe furor,

Imperium hic agitant, animasque in carcere claudunt,
Suppliciumque suum tempus in omne luunt.
Est pars interior longo semota recessu,
Hic sontes umbras feruida flamma coquit.
Nullam fas illic nullam sperare salutem,
Aeternum noxas, et sine fine piant.
Vestibulo ast ipso requies, neque Mulciber ullus,
Hic namque insontes aevum agitant animae.
Hic tum aderant patres humanae gentis origo,
Veridici vates, hebraicique duces,
Qui vitam sceleris puram, maculaeque carentem
Egissent, sacrae iustitiae memores.
Saepe malis finem seseque optare solutos,
Frustra, nam nec dum victima Christus erat.
Porta seris centum valide obfirmata manebat,
Ferreus hanc aries vincere non poterat.
Ut deus impulerat stridentes robore postes,
Edidit ingentem vasta ruina sonum.
Exciti sonitu proceres de vallibus altis
Tartarei, primum multa movent animis.
Ut videre Deum radiorum luce coruscum,
Exululant tristes, absiliuntque procul.
In latebras abdunt sese, aduentuque tremiscunt,
Lucifer increpitans talia voce refert.
Quae vos segnities socii, quae causa moratur?
Pro regno antiquo cur capere arma piget?
Arma viri capitote, citique ruamus in arma,
Tela date, eia moras rumpite, tela date.

Sic effatus agit Christo sese obuius, ut hunc
Finibus excludat, reiciatque suis.
Ast cruce ceu iaculo perfixus sibila colla,
Vastifico late corpore sternit humum.
Moxque fugae trepidans sese committit, et ultra
Cum domino metuit conseruisse manus.
Insolitus stygium terror concusserat orbem,
Attulerantque novos tam nova monstra metus.
At casti manes praesentem cernere Christum
Dignati, unanimes laetitia exiliunt.
Ad quos sic infit dominus. Quem quaeritis adsum,
O regni, o populi pars veneranda mei.
Pro vobis ego sum mortem perpessus acerbam,
Debita cuncta meo sanguine persolui.
Parcite iam luctu, atque animis modo adeste volentes,
Ad superos mecum plebs mea ferte gradum.
Carcere mox sese obscuro sancta agmina promunt,
Pectoraque insolitis motibus exiliunt.
Tum circum volucres pueri, alatique ministri
Laetantes, Christo carmina sacra canunt.
Ad Paradisiacos hortos, et amoena rosarum
Deductis paucas imperat hicce moras.

De eodem. ELEGIA X.

ET iam funesto sublatum a stipite corpus
Sindone vestierant, et dederant tumulis

Una sed ancipites Phariseos cura remordes,
Ne veniant raptum funera discipuli,
Inficiantque dehinc vanis rumoribus urbem,
In lucem hanc Christum nempe redisse suum
Hoc veriti, accinctas telis misere cohortes,
Custodes busti ut nocte dieque forent.
Iamque dies caelo processerat unus et alter,
Tertia reddebat lux Phaetontis equos.
Threiciis res digna notis, alboque [(printer); sic: altoque] lapillo,
Res nullis unquam cognita temporibus.
O terra, o maria, o aurae, o domus inclyta divum,
Audite, et quae nunc accipitote feram.
Dum miles vinoque iacet, somnoque sepultus,
Securus furum, deserit excubias.
Caerula perrumpit redivivum marmora corpus,
Quod matutina lampade splendidius.
Divinum ambrosios diffundit corpus odores,
Et niveus roseo fulget in ore decor.
Lux circum rutilans, dant signa tonitrua caelo,
Applausit tellus, et siluere Noti.
Custodes sensere metu riguisse capillos,
Pectora senserunt frigidiora nive.
Quique color foliis Autumni frigore lapsis
Esse solet, duro talis in ore fuit.
Scriba aurum numerans taciturna silentia suadet,
Heu, quid non auri vis male suada potest?
Salue victor ovans, o victor maxime salue,
Humanum solus commiserate genus.

Nuper ubi moriens Acherusia templa petebas,
Stravisti horrendos innumerosque greges.
In vitam rediens truculentos conteris hostes.
Sit laus, sit meritis gloria Christe tuis.
Aduolitant iuvenes on de caelestibus oris,
Et geminant paribus cantica laeta choris.
Psallite, iam vicit fortis leo, psallite carmen,
Tendite doctiloquae barbito [(printer); sic: barbite] iuncta chely.
Nunc gryphes iungentur equis, nunc tigribus agni,
Praebebit canibus nunc quoque cerua latus.
Sponte sua tellus messes generabit opimas,
Et quae non habuit semina reddet ager.
Libera securis ducentur et otia terris,
Ilice de viridi roscida mella fluent.
Psallite, iam vicit fortis leo, psallite carmen,
Et digitis querulas sollicitate lyras.
Vomere fulmineus iam nunc mutabitur ensis,
Non iterum mavors saeviet orbe minax.
Ferrea migrabunt saeclis redeuntibus aureis,
Prospera cum domino sunt reditura suo.
Nulla ligabuntur ceratis verba tabellis,
Aspera mollescent, psallite terrigenae.
Psallite, iam vicit fortis leo, psallite carmen,
Aeoliis hilares ludite iam fidibus.
Fleverunt diro mactatum funere cautes,
Occuluit nitidas Cynthius ipse comas.
Quin etiam horrifero tellus quassata tumultu,
Ut potuit Christi flevit et ipsa necem.

Christe tuum Libyci interitum gemuere [(printer); sic: genuere] leones,
Non quadrupes ullos attigit ulla cibos.
Ast post quam superas rediisti vivus ad oras.
Cessarunt gemitus, desiit atque dolor.
Psallite, iam vicit fortis leo, psallite carmen,
Tangite mellifluae fila sonora lyrae.
Tityrus agrestem meditatur arundine Musam,
Nunc errare boves cernit et usque suas.
Terra sinus aperit, pinguntur floribus horti,
Gramina nunc redeunt, frigora nunc abeunt,
Rident prata, tepent Zephyris modo flantibus aurae,
Vere novo rastris, et renovatur ager.
Nunc viret omne nemus, patulae dant tegmina quercus,
Atque sonos tenui gutture fingit avis.
Aspice, cuncta tuis laetantur Christe triumphis,
Aspice, dant operam plaudere cuncta tibi.
Psallite, iam vicit fortis leo, psallite carmen,
Iungite iam citharis nablia, sistra tubis.

De eodem. ELEGIA XI.

INterea genetrix arcano sola cubili
Dat gemitum, et lacrymis pascitur ipsa suis.
Luctibus et nimium, nimium confecta dolore,
Haec secum tacito pectore conqueritur.
Me miseram, quid ago? quo me nunc anxia vertam?
Heu quinam pars est corpore rupta meo?

Nate meum desiderium, mea gaudia nate,
Quando restitues te mea vita mihi?
O cur non una mortem fatumque subivi?
Curque simul tumulo non tegor ipsa tuo?
Vivere iam nequeo, mihi nam lux alma recessit,
Iam superesse piget, lux mihi natus erat.
Nate redi, casusque leva, lenique dolores,
Te solum reddas, omnia reddideris.
Finierat, tepido manabant lumina fletu,
Obrueratque gravis pectora casta dolor.
Ecce superveniens sancta in penetralia Christus.
Compellat matrem vocibus hisce suam.
Salue mater, ait, faxis lamenta recedant,
Hostibus a domitis iam mihi nomen erit.
Illa ubi praesentem visa est agnoscere natum,
O quibus incessit libera laetitiis?
Insaturata iterumque iterumque iterumque tuetur,
Quoque magis spectat, feruet amore magis.
Fertur in amplexus, delibat et oscula membris,
Laetaque dulciloquos fundit ab ore sonos.
Ut te nate libens post tot discrimina cerno?
Post plagas, post tot vulnera, sputa, crucem.
Iam prope funus eram, per te mihi reddita vita est,
Ut modo te vivum, lux mea, cerno libens?
Hocne caput densa spinarum insigne corona?
Pulsatum duris fustibus hocce caput?
Hocce terebratum ferrata cuspide pectus?
Hasne manus clavis fodit appella ferox?

Hosne pedes telum tumidos traiecit ahenum?
Hoc corpus lacerum sanguineumque fuit?
Pallor abit membris, et claro lumine fulges,
Caeleste afflatum est, o tibi nate decus.
Qualis ubi induitur roseos aurora colores,
Qualis ubi radiis sol iuga summa ferit.
Quale lapis Parius fulvo circumdatus auro,
Artificiumque manu cum decoratur ebur.

De eodem. ELEGIA XII.

SAlue sancta dies totum memoranda per orbem,
Qua sunt de stygio rapta trophaea duce.
Qua deus astripotens nigrantia claustra subegit,
Qua condemnatis est reparata salus.
Salue festa dies saeclis celebranda futuris,
Quae fers Christicolis gaudia tanta piis.
Qua rabies validique furor compressus averni,
Qua sunt siderei regna reclusa poli.
Salue augusta dies: o fortunata dierum,
Qua placata fuit gens inimica deo.
Qua mens alta patris nostros miserata labores,
Et qua caelitibus contigit esse pares.
Visceribus terrae in mediis horrentia late
Antra Hyperioniis solibus orba patent,
Occupat et semper rigidae caliginis umbra
Pallidulum, maestum, terribilemque locum.

Mille habitant fratres, quos celsi Rector Olympi
Ob noxam aeterno perdidit exilio,
Tartareoque lacu, tenebrisque inclusit opacis,
Ut scelerum poenas tempus in omne luant.
Interior pars est barathrum irremeabile cunctis,
Umbrarum sontes continet illa greges,
Supplicia expendunt piceo instaurata camino,
Flamma vorax crepitat, spes ibi nulla bona est.
Horribiles laruae, atque immania monstra ferarum,
Igne vigent ignes, sulphura sulphuribus.
Parte alia sedes atque atria longa patescunt,
Ignis ubi nullus, nec dolor ullus adest.
Alta per obscuras agitata silentia valles,
Ipsa quoque inferno subdita regna duci.
Hic tum antiquorum series numerosa parentum,
Pectore sincero qui coluere deum.
Hic quondam afflati divino numine vates,
Quique orbi leges explicuere sacras.
Quique olim sine lege et iusta et recta secuti,
Et pueri, et matres, virgineique chori.
Omnibus unus amor caelique immensa cupido,
Exspectat dominum turba sacrata suum.
Iam cum praeteritis numerabant saecula lustris,
Sperabant faustum non procul esse diem,
Quo linquant victis Acherontia templa tenebris,
Quo libertatis dona cupita ferant.
Ecce autem vinctus canos diademate crines,
Iessaeus vates plectra sonora movet.

Fatidicaque pios sentiscens mente furores,
Ore chelyque simul fata futura canit.
Venit laeta dies, et nostri carminis hora.
O socii imbellem deseritote metum.
Soluite iam luctus, veniet sperata voluptas,
Disrumpet coram vincula longa deus.
In cruce pro nobis fudit cum sanguine vitam,
Gratis et amissas iam reparavit opes.
Tempus adest superas quo fas evadere ad auras,
Quo licitum vita nos meliore frui.
Mox aderit spes nostra, dei indubitata propago
Gaudete, et laetum concinitote melos.
Iam nos astra vocant, reserataque ianua caeli,
Nos vocat omnipotens in sua regna deus.
Hic secum ad sedes ducet stellantis Olympi,
Illic perpetuae prosperitatis honos.
Illic gemmatis rutilantia moenia portis,
Auratasque domos, stelligerasque vias,
Illic et vitreos laeti mirabimur amnes,
Sidereas dabitur pernumerare faces.
Sub pedibus dabitur fulgentem cernere solem,
Nos infra celeres luna agitabit equos.
Talia dicta refert: attollunt agmina plausum,
Iamque exire magis squalida claustra lubet.
Haud secus ac intra timidi sua moenia cives,
Quos diuturna hostes obsidione premunt,
Et quatiunt muros, denso stat pulvere caelum,
Advolitant crebri tecta suprema globi:

Si socias forsan prope conspexere cohortes,
Spe firmant animos, intrepidumque micant.
Ergo triumphales edunt per guttura cantus,
Vocibus hymnisonis consonat omne specus.
Intremuit Phlegeton, tremuerunt limina Ditis,
Suspirans imo corde Megaera gemit.
Tandem succedit foribus ter maximus ultor,
Cui millena acies stipat utrumque latus.
Porta seras centum totidemque habet ordine vectes,
Vincere quos nec vis, nec valet ignis edax.
Impulit, horriferam dedit illa impulsa ruinam,
Quo casu inferni mugiit aula Iovis.
Ad strepitum exciti properant deformibus antris,
Atque deum contra daemones arma ferunt.
Insuetumque rudunt, Vulcanum et naribus efflant,
Tum socios quidam talibus aggreditur.
Festinate viri, date tela, reponite postes,
Sedibus heu nostris, currite, raptor adest.
Ipse autem ductor, totoque ex agmine primus,
Serpentis faciem foedaque membra capit.
Sibilat horrendum, magnoque volumine terga
Versat, nunc se iterum trabs velut altus agit.
Terra sonat squamis, vitiat niger halitus auras,
Sanguineique oculi, dentium et ordo triplex.
Nunc velut assiduis qui crevit ab imbribus amnis.
Nunc veluti fulmen impete cuncta ruit.
Verbera docta pati pellis durissima monstri,
Ore venenato lingua trisulca micat.

At non divinae crucis altum reppulit ictum,
Hac victor medium transadigit colubrum.
Palpitat ille ferox, lignum et vitale remordens
Saevior ad pugnam, quam fuit ante, redit.
Ast Deus omnipotens vanam sine viribus iram
Esse docens, robur tendit in ora sacrum.
Nititur hic contra, figensque in stipite dentes,
Vulnera dat ligno, sed magis ipse capit.
Tum vero inflatis tumuerunt guttura venis,
Et circum rictus albida spuma fluit.
Iam domus interior tenebris rarescit opacis,
Cunctaque siderea luce rigata nitent
Qualis ubi obscura radiat carbunculus umbra,
Horriferam noctem luminibusque fugat:
Talis erat vindex, talem te Christe ferebas,
Vestivit radiis lux tua cuncta suis.
At postquam hunc medium in penetralibus aspexeruns [(reading uncertain: aspexerunt)]
Lucifugi coetus, mox iniere fugam.
Stant casti circum manes, vocemque manusque
Ultori tendunt, laetitiaque fremunt.
Exsultant animis, lacrymae testantur amorem,
Aspiciendo oculos haud satiare queunt.
Hinc hilares hilari dominum clamore salutant,
Deque pio pius hic profluit ore sonus.
Ut te nate deo tot iam labentibus annis
Praesentem coram conspicere usque iuvat?
Caelicolum decus, haud sane nos longa fefellit
Spes, nec vana fides. Ut modo gratus ades?

Quas non aerumnas, quae non tormenta subisti?
Tantane te pietas, tantus adegit amor?
Nosne igitur tua per seruamur vulnera Christe?
Nosne igitur mundat sanguinis unda tui?
Haud tanti fuit ulla salus: tua fervida virtus
Haec fuit, haec fecit, te bone Christe mori.
O lux, o caeli terraeque optata voluptas,
O nostrum clemens commiserate genus.
Nos patris aeterni iustas incendimus iras,
Tu commissa tamen nostra cruore pias.
Post illa [(printer); sic: Postillum] taetro procedunt carcere manes,
Vindicis unigenae pone gradusque legunt.
Felices iam mortali sine corpore vitae,
Iam puri maculae, iam sine labe nitent.
Primus it ante omnes genus a quo principe nostrum,
Cui primaeva parens ad latus ibat ovans.
Hinc atque hinc vates glomeratim rite sequuntur,
Succedit studio caetera turba pari.
Indoluere cavis quos sub fornacibus ignes
Perpetuo miseros, et sine fine cremant.
Praecipue ingemuit Rex illaetabilis Orci:
Quem solito arripuit tristior inuidia.
Illi autem ad superas ibant feliciter oras,
Cantantes Regi carmina laeta suo.
Tertia lux aderat, postquam data membra sepulchro,
Lux erat, ante omnes commemoranda dies.
Vita redit, redeunt lethata in corpora sensus,
(Mirandum) clausis exit et e tumulis.

Quod modo corpus erat subiectum mille periclis,
Casibus, et mortis conditione vacat.
Ut sol auricomus cum primum mane recentes
Iungit equos, mundo lumina grata vehens:
Sic rutilant artus, tali stant luce corusci,
Candida cinnameus membraque ditat odor.
Et tepidas [(printer); sic: trepidas] volucres mulcent concentibus auras,
Spirat odoratis terra benigna comis.
Gramine florigero ver campos ornat apertos,
Lactea purpureis lilia mixta rosis.
Exiliunt valles, montesque et culmina gaudent,
Per nemus umbriferum nunc philomela canit,
Populeis veniunt turgentia germina syluis,
Callosi certant cantibus agricolae.
Omnia tuta, silent iam nunc Eurusque Notusque,
Mitibus et Zephyris florida rura tepent.
Ridet et ipse polus, non saevit aquaticus Auster,
Oceanus tumidas iamque coercet aquas.

De causis institutae Eucharistiae. ELEGIA XIII.

NOmine quae Graio priscis Ecclesia dicta est,
Hanc sibi despondit filius ipse Dei,
Quam deinde ut maculis purgavit sanguine fuso,
Hocce sui duxit linquere mnemosynon.
Et sic restituit se in caeli amplissima templa,
Ut tamen a sponsa nollet abire sua.

Totus discessit, totus (mirabile) mansit:
Illic vivus adest, hic quoque vivus adest.
Absentem haud igitur desiderat illa maritum,
Quem potis est intra corpus habere suum.
Nos artus itidem, nos omnes mystica membra,
Nos unum corpus, Christus at ipse caput.
Hinc, alia licet effigie, et sub schemate vili,
Cum membris sanctum vult habitare caput.
Vult et iam Christus nos hac ratione monere,
Quae nostri causa fecerit ac tulerit:
Ut quoties sacram puris cum mentibus escam
Mandimus, haecce pio corde loquamur ei.
Tune Deo genitus, divumque hominumque repertor
Me stipulae similem spernere posse negas?
Usque adeone tuum potuit mansuescere pectus,
Ut tibi luctantem diligere haud fugeres?
Tu me finxisti delicti crimine purum,
Ast ego peccatis me male perdideram.
Motus sorte mea felices aetheris oras
Linquis, et amissas tu mihi reddis opes.
Cur age, cur tantos tolerasti sponte labores,
Ac sine me misero vivere si nequeas?
Lumina cur video misero stillantia fletu?
Compungit rigidum cur diadema caput?
Lividus est vultus crudeli carptus ab ungue,
Sanguinei rores levia colla rigant.
Cerno pedes, cernoque manus in stipite fixas,
Perfossum a diro milite cerno latus.

Quin ego nil aliud tueor nisi vulnus hiulcum.
Pro me tot poteras qui subiisse neces?
Nil designaras, fraus omnis me penes unum,
Me me fas mortem suppliciumque pati.
Haud patior quidquam: immo etiam me pascere pergis,
Te mihi das potum, te mihi das epulum.
Mancipium ingratum meritis me pluribus orna,
Si postquam dederis te, dare plura potes.
Non habeo id dubium, monitis si aduerteret aures,
Quae solet ad tantas turba venire dapes,
Gaudia quin imis sentiret laeta medullis,
Nec raro salsus tingeret ora liquor.
Ignibus arderent hominum frigentia corda,
Nec posset quisquam non redamare Deum,
Illius assiduo secum tormenta volutans,
Quae nostri quondam victus amore tulit.
Quid memorem morbos animarum et mille pericla,
Terrigenum quibus, heu, subiacet omne genus?
Una salus, nullam nisi ab hoc sperare salutem,
Conciliat stabilem pharmacon istud opem.
Ocius et vitium tota de mente fugabit,
Virtutem et vires inseret ingenuas.
Sic ergo aegrotis medicus prospexit, ut ipse,
Ipse aegris, inquam, sit medicina suis.
Pro noxis super haec fas est placare Tonantem.
(Heu pridem noxis libera facta via est.)
At qui nec vitulus, nec opinor [(printer); sic: opimior] hostia taurus
Ter magno est unquam sic placitura Deo,

Unicus ut, peregrino etiam velamine cinctus,
Leniet hac illum victima nulla prius.
Tune summus veteres pater obliviscitur iras.
Tela cadunt valida proicienda manu.
Inque reos animum sumit per cuncta benignum,
Abicit ultrici spicula dira manis.
Innocuum hic mystes altaribus immolat agnum,
Agnum qui mundi facta scelesta luit.
In quo concurrunt anima et caro, et omnia vincens.
Qui non terrarum clauditur orbe deus.
Hostia, crede mihi, non hac praestantior extat,
Ipse deo deus hic sacrificatur enim.
Aligeri festum cingunt altare manipli,
Rectorique suo carmina sacra canunt.
Vertice summisso pars implet herilia iussa,
Pars celebrant ludos, pars agitant choreas.
Et nos testantur nimio plus esse beatos,
Queis [Reg: quibus] data ter sancti copia tanta cibi.
Quo circa risere in faciem, et contundere pectus
Suppliciter Regi tendere deinde manus
Christicolas deceat, cum mystica sacra frequentant,
Quando ipsos spectant undique caelicolae.
Alternatim hodie narratur fabula in aurem,
Sacro et sacrificis nullus habetur honos.
O mores mores, o perdita saecula, quonam
Cum prisca cecidit relligione pudor?
At tu plebs dilecta deo reverenter adora,
Quem scis hac modica fruge solere tegi.

Nec latum digitum te abducat perfidus error,
Sit postrema fides quae tibi prima fuit.
Sternere humi pavitans, nec inania concipe vota,
Peccatis veniam quam dabit ille, roga,
Teque inuitantem noli contemnere Iesum,
Quaeque offert gratis dona beata cape.
Deliciis gaudens animum caelestibus auge,
Et fac his dapibus ne satura esse velis.
Edisti crebro? superas ede crebrius escas,
Euades propior sic propiorque deo.
Non tu ipsum mutas in te, mut aris in illum
Tu potius. Quanti haec sunt facienda putas?
Hinc ubi supremum limen iam presseris aevi,
Cum fuerit vitae fabula et acta tuae,
Hoc. sed longe alia specie, saturabere pastu,
Aspicies ipsum quando perenne Deum.

Causae, panis et vini species, nobilitas, adumbrationes, etc [Abbr.: et cetera] . ELEGIA XIV.

OMnipotens postquam sublimi allapsus Olympo
Est de divipara virgine cretus homo,
Ipse sibi coetus coniunxit amore fideles,
Atque anima posita nostra piacla luit.
Sed redivivus enim patrias abiturus ad oras
Ius dare caelicolis, ius dare terricolis,

Deserere haud voluit castam sine pignore sponsam,
Esset ut amisso sola marita viro.
Insuper ut magni bene narrat epistola Pauli:
Nos unum corpus, nos quoque membra sumus.
Huius caelipotens caput est venerabile Christus.
Membra igitur non vult destituisse caput.
Ille idem postquam mortem moriendo peremit,
Discipulis pavidis talia dicta dedit.
Vobiscum, inquit, ero donec considat in ignes
Mundus, et interitu concidat ipse suo.
Tum sua quo nostris essent descripta medullis
Tormenta, heu nullo non memoranda die,
Hoc ceu mnemosynon dulcis relliquit amator,
Hacce monet meriti nos ratione sui.
Hoc quoties facitis, mea facta revoluite dixit,
Ultima cum Solymis cena peracta fuit.
Ergo ubi nos dapibus lustrati accingimus istis,
Mors domini mentes ingrediare pias.
O suaves epulas, alimentaque ditia donis,
In quibus hauritur, percipiturque deus.
Dira revolvuntur necis argumenta nefandae,
Spondeturque sacro pignore certa salus.
Atque ita spiritibus sors nostra aequata supernis,
Cum datur idem homini caelitibusque cibus.
At cur se instituit peregrina operire figura?
Oro quid hic faciat Liber et alma Ceres?
Scilicet ut reficit latrantia viscera panis,
Sustentat, vegetat, corpora vivificat:

Utque solet tumidas Bacchus contendere venas,
Utque dat infusum gaudia blanda merum:
Sic sua nos firmos reddit caro: sic suus ille
Immensum exhilarat pectora nostra cruor.
Cui non horrori carnes absumere erudas?
Sanguinis et quisnam pocula dira bibat?
Quin etiam ut fidei maneant sua praemia sanctae,
Si testes oculi, quid facit, oro, fides?
Nil dubita, nam vera fero: sacratius uno hoc
Nec mare, nec caelum, nec vagus orbis habet.
Ecce sub hoc crusto tegitur, mirabile dictu,
Atque anima, atque ipsa cum deitate caro.
Corpus ab intacta genitum iuvenile puella,
Quale aestu feruens India mittit ebur.
Porro animus numeros in se complectitur omnes,
Providus, et sapiens, castus et innocuus.
Qua deus est, quae non cedit praestantia Christo?
Aut quid eo maius mens capere ulla potest?
Hem stupeo, fragilesque labant sub pondere sensus,
Praestinguunt aciem lumina clara meam.
Gustus, odoratus fallunt, oculique, manusque.
Decipitur quisquis haec putat esse deo.
Non quod odoraris, gustas, tangisque, videsque,
Non hoc est Christus, res mage tecta latet.
In toto est totus, partes se fundit in omnes,
Et quamquam minimo fragmine totus adest:
Praeterea color albus, odor, simul ipsa figura
Nulli haerent, quod non perdidicere Sophi.

Grata immortali sunt haec holocausta parenti,
In queis [Reg: quibus] se natus concremat ipse patri.
Melchisedech panes, et vina liquentia sacris
Obtulit, et moriens Christus utrumque dedit.
E superis quondam pluit admirabile manna:
Ast modo Christicolis nobile manna pluit.
Isacidae purum comedebant Paschalis agnum,
Hic agnus, quo non purior alter erit.
Quem circum aligeri denso stant agmine fratres,
Atque obeunt celeri iussa sacrata pede.
Hinc lati effusis emanant cursibus amnes,
Utque Tagus gemmas dona beata vehunt.
Sed cum tam mitis, cum sit tam dulcis IESUS,
Quam nequeat verbis lingua diserta loqui,
Cur non perpetuo caelesti nectare mentes
Perluit, ad mensam hanc dum properamus ei?
Saepe etenim maestos iterum discedere vidi,
Aegraque compressos pectora tristitia.
Non habet angustas divina potentia metas,
Certa nec aeternum lex tenet ulla Deum.
Si te blandus alit, si dat solatia, gaude,
Si te vult tristem linquere, tristis abi.
Sunt etiam tardo quidam molimine pigri,
Nec tales curant carpere laetitias.
Gloria Christe tibi qui nos reficisque fovesque,
Tamque benignus alis, gloria Christe tibi.
Christe tuum vigeat ventura in saecula nomen,
Et tibi sacra ferat credula posteritas.

Te fama extollant seri super astra nepotes,
Sit laus, cultus, honos tempus in omne tibi.

Praeparatio ad Eucharistiam ineundam. ELEGIA XV.

INprimis vanum scrutando mitte laborem,
Oreque nil domini verius esse puta.
Neu titubes, licet aspectabis adorea liba,
Forma nihil turbet, nil moveatque color.
Quod iacet ante pedes nondum comprendere possis,
Et fore aperta statim mystica sacra putas?
Haud sane quemquam Christi sapientia fallit:
Se fallit quisquis credere tardus erit.
Post ea secretos animi peruade recessus,
Criminaque ante oculos acta reduce tuos.
Ac tibi tum maestos humectent flumina vultus,
Cumque pio gemitu funde pias lacrymas.
Teque hinc expediat vinclis pro more sacerdos,
Postmodo supplicium tu dabis ipse Deo.
Sed non hoc agimus. Quam segnis inertia nostra?
Ecquem admissorum poenitet ex animo?
Illotis manibus sanctam volitamus ad aram,
Obscenoque sacrum tangimus ore cibum.
Divinos etiam suave est sentire lepores,
Cum mens incensa relligione viget.
Sed nullus quamuis teneat praecordia sensus,
Aridaque haud ullis corda rigentur aquis.

Non tamen hocce minus conuivia sancta require,
Quid velit, hoc specta, quid iubeatque deus.
Scilicet illius semper sit gloria cordi,
Quaeratur totis viribus eius honor,
Quem propagari certum est, dum mente fideli
Libamus sanctam, iussit ut ipse, dapem.
Interea Christo corpusque animamque sacrare
Est in rem, summo tradere seque Deo.
Hinc ubi iam te humilis sanctae prostraveris arae,
Hoc poteris Christo blanditer ore loqui.
O bonitas, o iustitia, o sapientia Christe,
Aequaevum genuit quem sibi mente pater.
Tu mundi solus sortem miseratus acerbam,
Dignatus celerem es ferre benignus opem.
Virgineoque utero latuisti parvulus infans,
Et nobis simili corpore natus homo es.
Sanguineumque latus ferro traiectus acuto,
Suffixusque tribus arbore cuspidibus,
Delesti innocuus sceleris contagia nostri,
Rursus ut antiquas consequeremur opes.
Quod sum, quod valeo, totum mitissime IESU,
Corpus et ipsam animam tu cape, sacro tibi.
Frigida mors donec nexos mihi soluerit artus,
Defectisque annis in loca iussa ferar,
Omnia nostra tuo parebunt semper amori,
Te solum ex imo pectore Christe colam.
Te propter duros opto exhaurire labores,
Saepius et propter te mihi dulce mori.

Accipe me, nec enim posthac meus esse studebo:
Incipiam esse meus, si potero esse tuus.
Nec quidquam est modo quod tantis feruoribus optem,
Quam caelesti epulo pellere saepe famem.
Nam si haec sacra meis spondent medicamina morbis,
Ah tam praesentem cur fugiam aeger opem?
Si Christus lux est, tenebras quid amemus inertes?
Si vita est, nobis vita sit ipse licet.
Heu vanas hominum mentes, heu pectora caeca,
Cur adeo pauci munera tanta petunt?
Quod datur hic, deus est: pretium non flagitat ullum,
Muneris est huius sola fides pretium.
Pensandum rursus qualis sit, quantus et ille,
Qui cupit hospitii tecta subire tui.
Tum quoque conditio quae sit mortalibus, et queis [Reg: quibus]
Moribus ornatus discubiturus eas,
Ille immortalis summa cum pace quiescit,
Mortales miseros aspera fata premunt.
Per cunctas rerum naturas permeat ille,
Ille replet terras, replet et ille polum.
Nos ut bestiolae tectorum limine septi
Claudimur, et mundi pars nisi parua sumus.
Haud eget, argentum et fuluum qui condidit aurum,
Cuius et est totum quidquid hic orbis habet.
Est bonus, et sapiens, iustus, sanctissimus idem,
Cunctipotens, omnis principiique caput.

Illius properant volucres ad iussa ministri,
Continet immensi quos domus alta poli.
Nos heu coenoso vitiorum gurgite mersi,
Vix ah, vix unquam sidera suspicimus.
Diffluimus luxu, atque ardore perimus habendi,
Nulla flagrat nostro pectore relligio.
Rebus in aduersis spes omnis victa labascit,
In superis veluti numina nulla forent.
Fallimus, inque vicem iuramus, ludimus, amplas
Ducimus et pateras, et nisi verba damus.
Inuidia atque odiis crebro certamen inimus,
Peccamusque novis pro sine fine modis.
His poterit merito reverentia casta moveri,
Atque timor, quoties hocce fruere cibo.
Quod superest, manibus puris et pectore puro,
Divinis epulis accubuisse para.
Praeterea fac sis cultuque et corpore mundus,
Nam nullum huic epulo sordidum adesse decet.
Tune quaere tamen Phrygio velamina textu,
Neu micet ut niveis annulus in digitis.
Neu rediens ut deinde bibas e divite gemma,
Neu sit regificis mensa onerata cibis.
Haud isthaec optat Christus, non talia curat.
Quem mage delectat candida simplicitas,
Et cupiens animus divina facessere iussa,
Et varias scelerum currere nolle vias.
Hoc quisquis cultu mensas instructus adibit,
In tacito referet gaudia multa sinu.

Effectus Synaxeos. ELEGIA XVI.

QUaeritis haec quosnam progignant pabula fructus?
Discite, divinum est quod cibus iste facit.
Me breve deficiat conantem dicere tempus,
Sed facili rerum carmine summa sequar.
Qui me, Christus ait, casto libaverit ore,
Huic ego iunctus ero, iunctus et ille mihi.
Fit velut una caro, velut unus denique sanguis,
Ac prope caelicolis aequi paratur homo.
Haec vitam nimirum animis alimenta reducunt:
Ferre ullam mortem tam bona vita nequit.
Excita mens vigilat letalem exosa soporem,
Perditaque instaurat, officiumque facit.
Hic etiam pastus leviora piacula tollit,
Pectoris et noxas vivus ut ignis edit.
Cor quoque pacificum, et tranquilla silentia praestat.
Edomat affectus, edomitosque fugat.
Curarum mulcet fluctus, atque increpat Euros,
Componens tumido murmura rauca mari.
Ah quoties totis regnat Venus improba membris?
Idalius quoties occupat ossa calor?
Grandia quaeruntur rarae spectacula formae,
Pelliciunt oculi, pelliciuntque comae.
Flammigeras quoties mentem laxamus in iras,
Terribilique truces promimus ore minas?

Atque alias tristis vastat praecordia livor,
Alterius graviter prosperitate dolens.
Interdum scelerata fames nos corripit auri,
Plenaque quem colimus possidet arca deum.
Saepe subit nostrum tumefacta superbia pectus,
Ut se iam numen quilibet esse putet.
Et sunt qui dapibus soliti distendere corpus
Exoptant fieri se Palamedis aves.
Hinc tam multigenae veniunt medicamina pesti,
Hinc medicinam, hinc hinc flagitet aeger opem.
Assiduum ancipiti gerimus certamine bellum,
A fronte, a tergo letifer hostis adest.
Exutos castris dare nos vult cogere terga,
Funditus aut saevo perdere Marte cupit.
Hic cibus est vallum, haec sunt propugnacula nostra,
His epulis alitus nulla pericla timet.
Hostica tela volent insano densius imbri,
Si libet, in me unum millia dena ruant,
Certa mihi pulchram spondet victoria laudem,
Athletae arma suo suppeditante deo.
Delector stolidas risu mactare cateruas,
Me contra imbellis cum furor arma movet.
Vincimus, et reduces spoliis laetamur onusti,
Cum infandus daemon fractus acerba gemit.
Oderunt male vel minimas consciscere culpas,
Quos toties proprio corpore Christus alit.
Intrepidi prorsus se accingere fortibus ausis,
Pectora tot monstris obuia ferre solent.

Extremum est illis torpens ignavia crimen,
Fortia magnanimi corda leonis habent.
Conuivasque suos semper plus ardet amando
Christus, et est donis largior usque suis.
Hinc omnis placido florescit germine virtus,
Recreat illa homines, recreat illa deum.
Quam belle in duris crescit patientia rebus?
Crescit et in maius candida virginitas.
Mite gerunt pectus, nihil est mansuetus illis,
Semper et eximius corda perurit amor.
Semper et expetitur votis ardentibus aether,
Vita haec quam vivunt est odiosa nimis.
O cur nos umbras fatui sectamur inanes?
In mediis epulis cur morimurque fame?
Aduocat en Christus, lautis conuivia mensis
Instruit, egregias apparat ipse dapes.
Nos tamen immemores, lapidum nos dura propago
Nescio quas mensas, quos petimusque cibos.
Unica si forte urbs caelestem hanc venderet escam,
Mortales omnes quo studio hanc peterent?
Dent nummos tenues, dent plura talenta beati:
Felix mercator quilibet esse volet.
Ecce tibi innumerae possunt numerarier urbes,
Per quas haec ultro mensa parata tibi est.
O sapor, o dulcedo, bonis o chara voluptas,
Potus hic ut suavis, suavis ut iste cibus?
O panis toties multis a millibus esus,
O nimium distans panis ab interitu.

Quem chorus angelicus, totus quem mundus adorat,
Quem esuriunt Reges, quem esuriunt populi.
Me refice immeritum, quia te modo concupit unum
Mens mea, tu solus me saturare potes.
Quem quoties capio, discedo a sensibus istis,
Quaeque amore venit, me rapit ebrietas.
Te totum mihi des o mellitissime panis,
Te mihi da totum ter venerande cruor.
Laetitia emorior quando haec mihi pabula carpo:
Quando his abstineo, maestitia emorior.

Admiratio, et invitatio ad Eucharistiam. ELEGIA XVII.

O Requies, lux, vita, salus, spes, anchora, portus.
O decus, o pietas, vis, via, numen, amor.
Principium de principio, de fineque finis,
Temporis ante vices, luciferumque sate.
Quem pater altitonans suum et immemorabile verbum
Progenitum, sceptri fecit honore parem.
Ante aevum deus, ante novae primordia lucis,
Ante diem felix, ante creata potens.
Christe bone, aeterno soboles aequaeva parenti,
Omnia, cui dictum est, me pete, nate, dabo.
Cui patet amplivago tellus circumdata ponto,
Quaeque fluentisonis arua teguntur aquis.
Quis te tantus amor, quae te tam feruida virtus
Ad nos astrigeri traxit ab arce poli?

Iussit et humana sub imagine visere terras,
Et sub virgineo delituisse sinu?
Quem non magnorum capiunt penetralia Regum,
Non domus, aut spatium, non maris unda capit.
Tete ipsum, o bonitas, paruos constringis in artus,
Humanasque libens vis tolerare vices:
Ut nobis aperire queas caelestia rursum
Templa, atque offenso conciliare deo.
Tantane te pietas et amor dulcissime IESU
Impulit, ut cuperes hoc subiisse iugum?
Te quoque fama canit Galilaeas isse per oras,
Et dictis hominum pectora mota tuis.
Te revocasse aiunt in foeda cadavera vitas,
Et sermone homines erudiisse sacro.
Hoc erat, hoc unum votis tibi saepe cupitum,
Subiceres facibus barbara corda novis.
Quin et supplicium, et poenas expertus acerbas,
Dum moreris, mortem conficis ipse meam.
Ante tamen quam te ad fatum fers ipse volentem,
Rem insuetam, insolitam, mirificamque patras.
Bis sex cum sociis veterum pro more parentum
Accumbens, positas accipis ore dapes.
Postquam epulis depulsa fames, atque ardor edendi
Compressus, postquam est et relevata sitis,
Ecce novas in fers divini corporis escas,
Vertitur in te ipsum (pro stupor) ipsa Ceres.
Nec satis id, patera proprii das sanguinis haustus,
Haec eadem ut faciant saecla futura monens.

Atque ita das certum sinceri pignus amoris,
Quo chara esse queant pignora nulla magis.
O spes, o pietas, maestorum o dulce levamen,
Impius haec quando promeruisset homo?
Usque adeo ne meae tetigit te cura salutis,
Ut me caelo abiens linquere nolueris?
O factum, o nullis factum delebile saeclis,
O ingens bonitas, o mihi dulcis amor.
Ingrediar quo Christe tuas quo carmine laudes?
Anne unquam tribui laus tibi iusta queat?
Magnum erat aethereis delabi sedibus ultro:
Maius at imperium nullum habuisse fuit.
Magnum erat aerumnis cumulatum ducere vitam:
Supplicia at maius tanta subire fuit.
Magnum erat et vinclis sceleratum exsoluere seruum,
Et patrium exulibus sic reserare polum:
Verum istud maius, quod te nos mandimus ipsum,
Quo nil maius habent sidera, terra, fretum.
Nunc o mortales coetum celebrate frequentes,
Et cupidi sacros appetitote cibos.
Quid dubitatis adhuc? quae vos tam sera moratur
Segnities animi? discutitote metus.
Ne trepidate viri, miserebitur ipse precantum:
Illum etiam sceleris corda perosa movent.
En deus ipsus adest, festas inspergite frondes,
Currite mortales, en deus ipsus adest.
Ite pii veniamque sinistris poscite factis,
Et tandem caelis erigitote caput.