JACOB PONTANI DE SOCIETATE IESU FLORIDORUM LIBRI OCTO. Editio quarta, diligenter emendata, et aliquot locis non paucis versibus aucta. ACCESSIT ITEM HYMNORUM LIBER SINGULARIS IN ordines Caelestium. Cum gratia et privilegio Caesar. Maiest. INGOLSTADII. Ex Typographia ADAMI SARTORII ANNO M. DCII.

[Gap desc: index]

IACOBUS PONTANUS PARTHENIANIS SODALITATIBUS apud GYMNASIA SOCIETATIS IESU S. P. D.

PRISCOS Poetas crepare divinum spiritum nescio quem, quo afflata, et nutrita eorum pectora admirabiles carminum fetus, tanquam deorum dona ac munera ad hominum genus proferrent, non vos latet. Unde etiam sanctos sive sacros, caelestiumque clientes et alumnos haberi se, vocarique triumpharunt. At sacri vates, inquit Naso, et divum cura vocamur. Et alius, nam divum seruat tutela poetas. Sed si quis cordatus eorum futilitates,

et mataeologias cum nostrarum, id est, Christianarum hypotheseon veritate, gravitate, divinitate contenderit, praedicationem istam in homunculos illos falso, in nostros autem vates verissime, ac iustissime conferri vel iusiurandum magna voce iurare non detrectabit. Qui locus quoniam clarus, et apertus est satis, mittam eum declarare, et aperire pluribus. Ego igitur cum nuper me, longo sane interuallo, ad studium appicassem musicum, ut Terentius loquitur, et quasi colligendi mei caussa in loca quaedam laetissima, fortunatorumque nemorum vireta amoenissima secessissem, coepi fructum non mediocrem huius secesses mei: varios etiam inde flores, aspectu, odoratuque singulares mecum abstuli, quos in fasciculos aliquot constrictos, et per hosce libellos disposita serie collocatos, ad religiosam, et castam animorum voluptatem tractandos vestris coetibus offero. Illius namque et opibus adiutus, et hortatibus confirmatus, qui petenti a se, nihilque haesitanti

sapientiam tribuit, de rebus sacrosanctis, suaque natura et ingenio (ita mihi quae spero et opto eveniant) multo suavissimis opusculum hoc, quam felici successu equidem ignoro, certe nec languenti studio, et inflammata voluntate contexui. Quod cur FLORIDORUM nomine inscriberem, videbam caussae multum. Quid enim? an non flosculus candidissimus puer IESUS? cuius infantia ut tum nihil arbitror potuisse reperiri ad intuendum amabilius: sic hodie nihil excogitari posse existimo ad considerandum, contemplandumque dulcius. An non flos purpureus idem grandior, cum ob scelera hominum suomet purpuratus incessit ac pependit sanguine? Sic igitur candidus est, ut sit etiam rubicundus. Nec vel minor, vel minus piis animis iucunda odorum ex eo suavitas afflatur cum rubet, quam cum candet. De matre autem domini quid ego dicam? cuius flores sunt fructus honoris et honestatis. Nonne ipsa est lilium inter spinas? Nonne

plantatio rosae in Hiericho? Delectatur item mirifice floribus, et ipsa quoque flos est fragrantissimus, charitate [Reg: caritate] vulnerata anima, quae Dei sponsa dicitur, et exclamat: Fulcite me floribus; rursumque, lectulus noster floridus est. Ad extremum, quot florum milibus, et quam nitidis, quam redolentibus paradisum illum caelestem putemus consitum? Lactantius quidem ille, cui lactea fandi copia, caelum hoc praeclarissimum atque pulcherrimum Dei opus intermicantibus astrorum luminibus tanquam floribus adornatum esse scribit. Ego beatos, praesertim ubi in corpora reversi fuerint, seu, ut habet Apostolus, ubi hoc mortale immortalitatem induerit, et fulgore membrorum stellarum lucem superaverit, rectius caeli flores posse nuncupari censuerim. Quid? num hoc sine teste dico? Iustus germinabit sicut lilium (inquit scriptura sancta) et florebit in aeternum ante Dominum. Quare hoc Florilegium meum vobis, Adolescentes, in exigui loco munusculi

impertior. Vobis, inquam qui virtutis officia cum laboribus litterarum coniungitis. Vobis, qui Gymnasiorum nostrorum ornamenta estis, eorumque, et universae iuventutis Christianae flores, atque ita Christi bonus odor in omni loco. Vobis demum, qui matris Opt. Max. cui plures in hoc monumento partes dedimus, studiosissimi cultores auditis. Eius fidei me inter comprecandum commen- dare ne gravemini, magnopere vos, et impense rogatos velim.

Valete. Augustae XII. Kalend. Decemb. Anno M. D. XCV.

PRAEFATIO. PIO, ET CANDIDO LECTORI.

QUae me caussarum momenta potissimum ad isthaec poemata meditanda sollicitarint, adeoque impulerint, faciam ut iuxta mecum scias. Hoc agam primum. Deinde vero de singulis opusculi mei partibus (quinae autem sunt, quod cernis) seorsim nonnulla te monebo: quibus efficiam, ut omnem consilii mei rationem, scopumque ad liquidum perspicias: quem quidem te pro pietate, rerumque caelestium appetitione tua vehementer amplexurum in spe optima pono. Pariundum fuit aliquando, quod iam pridem parturivi, et in negotio, omnium calculis honestissimo sanctissimoque obsequendum mihimet ipsi. Trahit sua quemque voluptas: varia sunt hominum iudicia, variae voluntates: hoc meum iudicium, haec mea et voluntas, et voluptas. In his materiae

generibus elaborandum duxi: quae qui uno volumine omnia, hoc ordine, tot paginis, ista carminum dissimilitudine, eodem fine mecum pertractaverit, adhuc extitisse [Reg: exstitisse] opinor neminem. Conterant igitur tempus, et ingenia sua, quibus lubet, in rebus aut leviculis, aut commenticiis [(transcriber); sic: commentitiis] , aut pudendis etiam: dum ista nobis Christianarum, et flammantium quoque plena affectionum, quas pro viribus exprimere passim enisus sum, relinquant, Praeter haec exemplo meo (quanquam [Reg: quamquam] et alii multi id ante me praestiterunt) hominibus nostris, quis nam verus, Deo acceptissimus, ipsis gloriosus poeseos Christianae usus demonstro: delicatioris, puta, illius, et ad neruorum quoque, vocumque modulos accommodatae, quam vocamus lyricam. Dederit aliis Musa fidibus, -- -- divos, puerosque deorum, Et pugilem victorem, et equum certamine primum, Et iuvenum curas, et libera vina referre: Nobis non licet esse tam profanis, Qui Musas colimus sacratiores.

Tametsi poesis nostra potius miscella est, nec in uno quodam certo, ac perpetuo genere carminis versatur, unde nomen unum sortiatur. Seruivimus rebus subiectis, quibus aliud alio magis idoneum videbatur. Voluimus occurrere satietati, quam parere similitudo, ut delectationem varietas consuevit. Denique nos haud sine duce aliquo, et exemplo fecisse quod fecimus, nemo paullum modo humanior infitiabitur.

DE PUERO IESU.

ET infans hic verus homo prorsus, nostrique similis in omnibus et singulis, praeter peccatum, fuit: et mater eius vera mater. Quocirca cum ille fecit et tulit, quae nos in illa aetatula solemus: tum haec omnia materna officia diligentissime, amantissimeque persoluit. Quomodo autem persoluit, si ei nunquam blandiebatur: si attingere, circumferre, papillam dare, lavare, fasciare, cunabulis reponere, amplexari, osculari non audebat? Si pro materno eum iure tractare non poterat? an forte nolebat, et quemadmodum mulierum

nobilium moribus receptum est, nutricis, ancillarumque opera vicaria utebatur? Non est hoc Virginis paupertati, humilitatique consentaneum, non est. Quaero etiam, quomodo gaudia matris habuerit cum virginitatis honore, quod ipsi canit Ecclesia, si solemnia [Reg: sollemnia] matrum non praestitit? Non tam igitur verisimilia de puero, et eius genitrice excogitavi, (quod Poetae satis est, ea videlicet dicere, quae potuerunt fieri, id est, rei naturae consentanea, quamuis facta non sint, nec futura sint, qualia etiam multa saepe concionatores [Reg: contionatores] , et contemplatores sacri dicunt) quam vera descripsi. Hinc et illud sequitur: si ridiculum et ineptum est negotium, accusare pictorem, (quem et ipsum naturae simulatorem, imitatoremue possis nominare) quia puero Iesu in manum aut aviculam, aut flosculum dederit, aut ad pedes eius catellum dormientem, Angelos cunis circumfusos, matrique ministrantes, et similia pinxerit, non nisi pinguem fore, et mucosum aliquem, qui picturas meas, et quidem loquentes culpaverit. Quod si fictiones nostrae copularent placidis immitia, et

geminarent serpentes avibus, tigribus agnos, ut Horatii verbum est: nempe si ea coniungerem atque commiscerem, quae propter naturae discrepantiam neutiquam cohaerent, minimeque consentiunt, tum demum iustam reprehensionem non effugerem. Atque hoc ita dico, ut id universe de omnibus hisce libellis meis accipi postulem. Nec tamen non etiam divine hunc Virginis partum tractamus, suamque ei maiestatem conseruamus. Immo vero in hoc, quemadmodum decuit, plurimi sumus. Concludam in pauca. De puero IESU humana scribimus et puerilia? Homo est, et homo puerulus est, nostrae conditionis absolute particeps, et tanquam unus ex nobis. Divina cantamus, et omnino virilia? DEUS est, et vir est ille, quem femina circumdedit.

DE LIBRIS DOLORUM.

Quia et dolenter omnia dicuntur, et is de quo dicuntur, humani generis salvator, foris atque intus dolet, ibi tormenta sua, hic pecceata nostra, non male puto his libris hunc praescriptum indicem. DOLORES, inquam,

apposite mihi videor appellasse. Ac priore quidem libro cruciatus, et necem Domini, more quodammodo pie meditantium persequor, Altero eandem effusius lugeo ac deploro: IESUMque exanimem, et instrumenta mortis eius Christiane veneror. Atque istius modi quoque meditationibus tanquam floribus recreatur, et sese mirabiliter oblectat Dei amore percussa mens: cui Passio ista salutifera, cogitatu est gluku/pikret Amari sunt ei dolores, excruciat eam poenarum acerbitas, quas subiit IESUS, et caussae propter quas subiit: sed incredibili modo dulcessit eidem charitas [Reg: caritas] inaudita ex qua, patientia, mansuetudo, obedientia, cum qua subiit.

DE VIRGINE MATRE.

NIhil tam illustre et magnificum de matre ista afferre possumus, quin id eius inexplicabilis dignitas, et excellentia multum exsuperet. Omnis autem nobilitatis eius, laudumque una origo; unus fons, quem peperit, DEI filius, ipse verus, aeternus, omni potens Deus: ob quod eam ne Angeli quidem satis honorare, ac

praedicare queant. Hinc dominam, reginam, praesidem, spem, custodem ac vindicem, et patronam nostram, et a)leksi/kakov seu malorum depultricem salutamus: quia nemo ea plus apud filium autoritate [Reg: auctoritate] , et voluntate potest. Praeterea ipsam, aliosque divos, etiam cooperire, soluere, abluere delicta nostra, certo quodam ac pio intellectu, et secundum Deum, cum Ecclesia Catholica dicimus, sine ulla impietatis nota: secus quam haeretici, contemptores superum, de nobis contumeliose mentiuntur. Verum tamen ista mediatrix nostra et divum hominumque imperatrix etiam olim virguncula, et prorsus infantula, suorumque parentum, et sine dubio Angelorum, oblectamentum atque delicium fuit. Quare exorsi ab annis illius tenerrimis, aliquot cum veneratione lusiunculas in eosdem conscripsimus, et huic reginae orbis totius. vitam propagare incipienti, modeste, ut quidem oportuit, ac pie blanditi sumus.

DE SPONSALIBUS.

CUm sponsa Christi alia sit Ecclesia, quae generalis sponsa: alia anima (ut cum piis scriptoribus loquar) devota, virtuosa, amorosa, quae particularis: alia ipsamet eius mater, quae singularis sponsa cognominatur, epithalamium Salomonis, quod Cantica Canticorum inscribitur, in omnes, potissimum vero in primam quadrat. Nos his duobus libellis mediam illam sponsam habuimus propositam: et in priore nostro arbitratu delectas ex eodem epithalamio sententias posuimus, quarum nobis allegoriae sensusue arcani faciliores videbantur: quos quidem non ipsi commenti sumus, sed e sacris interpretibus pro mutuis sumpsimus. Cum autem, teste Origene, sint velut quoddam drama composita, in iis diverbia personarum quatuor, sponsi, sponsae, adolescentularum, sodalium sponsi, quos Angelos convenit intelligere ut nomine adolescentularum animas religiosas, sponsae comites, et discipulas, ipsas quoque sponsi peramantes, (quanquam non adeo perfectae cumulataeque virtutis, nondum quasi plenis annis nu-

biles, quam ipsam ob caussam dicuntur) ego quoque hanc distinctionem secutus, nunc his, nunc illis sermonem dedi: vel potius iam olim a Spiritu sancto datum aliquantum dilatavi, simulque choros, quibus divinus ille, et sacrosanctus amor celebraretur, interiiciendos duxi. Bene autem et sacrae litterae, et SS. Patres istam intimam familiaritatem, dulcissimumque commercium DEI, et animae sanctae, quod caro et sanguis experiri nequit, nec cuius modis sit, potest intelligere, Sponsi Sponsaeque vocabulis significarunt. Id pulchre D. Bernardus, eximius ipsemet huius amicitiae foederisque Mystagogus, animarumque Paranymphus his verbis docuit, Homil. 7. super Cant. Excellit in naturae donis affectio haec amoris: praesertim cum ad suum recurrit principium, quod est DEUS. Nec sunt inventa aeque dulcia nomina, quibus verbi animaeque dulces ad invicem exprimerentur affectus, quemadmodum Sponsus, et Sponsa: quippe quibus omnia communia sunt, nil proprium, nil a se divisum habentibus. Una utriusque

haereditas [Reg: hereditas] , una domus, una mensa, unus thorus [Reg: torus] , una etiam caro. Paulo post. Si ergo amare specialiter Sponsis principaliterque convenit, non immerito sponsae nomine censetur anima quae amat. Iam quod Canticorum lectoribus Patres praecipiunt, idem ego mearum meorumque versiculorum lectoribus praecipiam: ut animos vitiosis, et impuris affectibus vacantes afferant: ne, quod ego dextra porrigo, illi sinistra arripiant: ne, cum corporea legerint, in corporeis, ac sub sensum cadentibus defixi haereant: sed mentes attollant, et ad spiritualia, quae per ista necessario significantur, transferant. Quamdiu enim inclusi sumus in his compagibus corporis, nil nisi per species rerum sensu perceptarum intelligere, atque cogitare possumus. Quare ipse quoque amor erga Deum noster, cogitationesque Deum amantium, huiuscemodi rerum simulacris minime vacant. Annumerabo verba D. Gregorii ex praefat. in Cant. Hoc nobis solerter [Reg: sollerter] intuendum est, ne cum verba exterioris amoris audimus, ad exteriora sentienda moveamur,

et machina, quae ponitur ut levet, ipsa magis opprimat, ne levemur. Debemus ergo in verbis istis corporeis quicquid interius est quaerere, et loquendo de corpore, quasi extra corpus esse. Qui igitur hunc librum legit, vel audit, nihil passibile, aut sensuale habeat in corde, ut secundum interiorem hominem nova creatura sit. Non Sunt admodum dissimilia, quae lego apud Origenem Homil. 2. Omnes animae motiones universitatis conditor Deus creavit ad bonum: sed pro usu nostro fit saepe, ut res, quae bonae sunt per naturam, dum male his abutimur, nos ad peccata deducant. Unus de animae motibus amor est, quo bene utimur ad amandum, si sapientiam amemus, et veritatem. Quando vero amor noster in peiora corruerit, amamus carnem et sanguinem. Tu igitur, ut spiritalis, audi spiritaliter amatoria verba cantari, et disce motum animae tuae, et naturalis amoris incendium ad meliora transferre. Quo pacto autem duo homines a Deo sint conditi, exterior et interior, ille

e limo terrae, hic ad imaginem ipsius: et quomodo sanctae litterae vocabula membrorum, partiumque illius ad huius quasi membra, partes, affectus, vires, efficientiam transferre soleant, idem copiose in prologo demonstrat. Quare quid sibi in hoc sancto carmine nuptiali collum, oculi, genae, ubera, labia, venter, et cetera velint, cognoscendum est. Et hactenus de libro primo. In secundo certa capita rerum delegi, quae omnia ad Sponsam quoque appositissime pertinent, et illius exercitationes quaedam, atque curricula sunt, per quae placere conatur ei, cui se probavit.

DE NUPTIIS AGNI.

quia secretissima, purissimaque animae cum Deo coniunctio futuri illius connubii in caelis olim peragendi prooemium quoddam, et initiamentum videtur, malui partem illam Sponsalium nomine, hanc autem postremam, id est, octavum librum cum B. Ioanne in Apocalypsi DE NUPTIIS AGNI appellare. Christus etiam ipse apud Matthaeum nuptias vocat. Hae nuptiae, quia nec

oculus vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quales, quantisque refertae gaudiis futurae sint, hoc est, quae diligentibus se Deus praeparaverit, si cui videbor succinctior, magisque in malis quae aberunt, quam in bonis quae aderunt, orationem consumere, ne miretur. Et tamen quam felicem ac beatam vitam exspectemus, hoc ipso quadantenus coniectamus, quia tot malis penitus penitusque libera sit: cum ista quam degimus, idcirco tam infelix, et aerumnosa censeatur, quia tot malis abundat. Tu, lector, occasione a me dictorum meliora meditabere. Ego te saltem excitabo paululum, uti spero, ad istas nuptias ut te compares, et oleum ad pascendum lampadis tuae igniculum tibi provideas.

AD CAELITES

PER loca fert animus vestigia ponere, nondum
Cuiusquam calcata solo, ac de fontibus undas
Libare integris, mihi festum et plectere sertum,
Unde aliis necdum cinxerunt tempora flores.
Nam Venerem, et Veneris puerum, damnosaque furta
Despiciens, veterum nugas et carmina vatum,
Longe alios longe cantando molior ignes,
Atque alium puerum, atque aliam describere matrem.
Felices divi, quorum, dum vita manebat,
Pectora ter sanctos hauserunt sancta calores,
Vanaque curarum, et stolidi contagia mundi
Dum fugiunt, Superum facere optatissima Regi

Sunt connixa: agedum, precor, aspirate canenti:
Sique merebuntur (propriam quia metior umbram)
Christiadis nostros commendatote libellos.
Ut maneant facitote in saecula multa perennes.
Me legat, et relegat cui sunt caelestia cordi:
Qui vel amaritiem vetitorum expertus amorum est,
Vel qui siderei partem gustavit amoris.

FLORIDORUM LIBER PRIMVS. DE PUERO IESU. PARAPHRASES.

I. Puer natus est nobis, et filius datus est nobis.

O QUAE porto bona, o diem auspicatum.
Caelestem fero nuntium per orbem.
Magnus qui fuit, est, eritque magnus,
Unus temporibus priorque cunctis,
Rerum immensa, hominum, Deum potestas,
Est nostri generisque sanguinisque
Pusillus puer absque patre natus,
Suorum in medioque servulorum.
Ecquis huic similem notavit ortum?
Quid par fama tenet? quid ipsa tale

Unquam vidit, et audiit vetustas?
Quorum tam nova litterae loquuntur?
Felix progenies, parens beata:
Gentes est hominum beatiores.
Nunc nunc gaudia festa gaudeamus:
Ad genethlia casta iubilemus.
Quis partum sciat hoc salubriorem?
Quis lucem velit hac secundiorem?

FILIAE SION AD PUERUM.

ARce olympiaca Deum relicta
Ad terras aditum tulisse narrant,
Infantemque iacere vagientem, ac
Nostrum de reliquo esse velle fratrem,
Nostrum (o quae bonitas) et esse fratrem.
Quo nos calle igitur sacrum huncce fetum,
Quo quaeremus et innubam parentem?
O si reperiamus [(transcriber); sic: repperiamus] , ut iuvabit
Tuos, o puer, aureos ocellos
Usque ad milia basiare centum?
Nec vero saturare cor licebit,

Quantumvis segetum aridis aristis
Antistent numero osculationes.

MATER FILIABUS SION.

Pudentissima virginum caterua,
Voluptas superum, meae sorores:
Quem dudum reperire concupistis,
Et fratrem, et dominum, Deumque vestrum,
Cernitote meo sinu latentem,
INTER UBERA NOSTRA COMMORATUR.
Ergo, si lubet, huc viam vorate.
Vobis, sumite, parvulum meum do:
In vestris avide quiescet ulnis.
Qui cum ludite amantibus iocellis,
Et coniungite suaviationes.

FILIAE SION MATRI.

PRaecellens uterus, puella felix,
Dei cuncta regentis aula, templum.
Nutrices quoque ter, quater beatae,

Quibus nectare caelitus repletis
Inhaerens alitur Deus deorum.
Ventre, et uberibus tuis dedisti
Dulci munera dulciora vino,
Suavi et unguine suaviora multo.
Vinum ungenta valete, vestra nulla est
Ad haec ubera dulcitudo, nulla est
Ad istunc uterumque suavitudo.

PUER MATRI.

UT pulchra es mea gnata, sponsa, mater,
Et formosior omnibus puellis?
Qualis quando cavum replevit orbem
Candore, et radio nitente fulget
Luna argentea, noctibus ministrans.
Quale rosidulo educatur horto
Natis cum benevolentibus Favoni
Lilium nive purius recenti.

MATER PUERO.

TE vero mea dulcis o propago
Haud est pulchrior ipsa pulchritudo.
Prae natis speciosus omnium tu
Quae sunt, quaeque fuere feminarum.
Nec insignia tanta flosculorum.
Nec tantum decus inter astra solis.
Nec tantus nitor omnium nitentium.
Uni se tibi nostra forma debet:
Nulli se tua, nate, forma debet.
Dilectus meus est decor decoris.

ANGELI AD MATREM.

DIc nobis age dic verenda mater,
Dic laus feminei, caputque sexus,
Formosissima pande feminarum:
Dilectus tuus iste, cui reducis
Sinum turgidulum, labella cui das,
Aeterno genitore procreatus,
Quam nec orbis erat creata moles,
At que idem tibi filius creatus,
Qualis nam tibi, quantus et videtur?

MATER AD ANGELOS.

VUltis caelicolae aestimationem
Cognovisse meam? puellus iste,
Thesaurus meus iste, corculumque,
Cuius me assidui coquunt amores,
Prorsum est candidulus, rubensque prorsum.
Ut nix cum nimio, utque lacte puro
Si spargat rosa purpurae colorem.
Se miscent in eo rubore candor,
Et candore rubor: quod ignis ille
Charitatis [Reg: Caritatis] ei exedit medullas.
Est porro Deus ipsa puritas, est
Innocentia, sanctitas et ipsa.
Candidus mihi propter hoc habetur.
Cui nec milia comparem trecenta:
Multis milibus antepono solum,
Solum hunc deligo, diligo, ardeoque

FILIAE SION PUERO.

INfans bellule, pusioque sancte,
Matris e gremio tuae micante
Ut ridebis amabilis labello?
Nam muraenula fabrefacta de auro,
Argento et variata quam decenter
Circum colla dabit tibi venuste.
Ut ridebis ad iniugem parentem?
Nec sat hocce, manus tenellulasque
Quin dextraliolis [(transcriber); sic: dextrariolis] revinciemus.
His pellucidulos item lapillos
Addemus, niveos et uniones.
Ridebis puer alme dulce matri.

ADORATIONES.

I. Mater.

PROLES altitonans, quas tibi gratias
Aut dicam, aut habeam? laudibus o quibus
Te laudem? quoniam tanto hominem supra
Me mirabilibus tollis honoribus.
Qui nusquam caperis, te mea viscera
Ceperunt, genitorem genui meum.

Pasco lacte meo, qui mihi dat cibum:
Istis te tenerum gestito brachiis,
Qui bis bina Deus corpora sustines,
Rebus corporeis materiem suam.
Unde hoc alme puer contigit, ut mihi
Unus tu fieres cum PATRE filius?
Quonam quo pretio sum genitrix Dei?

II. Angeli.

DAntem sceptra pari cum Patre gloria,
Complentemque locum quemlibet, omnium
Maiorem, seniorem,
Te caelis colimus probe.
Nostri dissimilem, terricolis parem,
Effectum puerum non pueriliter
In terris veneramur:
Verum te colimus Deum.
Exultent [Reg: Exsultent] homines: quod precibus bonis
Optarunt toties tempore pristino,
Sed non obtinuerunt,
Illorum in medio Deus.

III. Iosephus.

QUi victum tolero manu,
Et tracto fabricam materiariam,

Audio genitor tuus,
Quem iuste vocitent cuncta fabrum suum,
Antiquissime pusio.
Tu palmis mihi das tangere sidera.
Ceu stirpem te habeo meam.
Balbus fio tibi, ludo, iocor tibi.
Praesto me gerulum tibi.
Crebro suaviolum surripio tibi.
Consortem quoque me tuae
Decernis genitrici. Egregium decus.

IV. Tres Reges.

MIllenum [Reg: MIllenorum] stadiorum iter volamus
Quantumvis gelida vigente bruma,
Te, mirande puer, tuamque matrem
Visum istis oculis, pieque cultum,
Nuper quos animus videns colebat.
Nec nos hoc stabulum abstinet, nec ipsum
Praesepe, et lacrimae, atque solitudo.
Non haec pauperies suprema terret.
Regem credimus esse te, Deumque,
Aetates genitum ante saeculorum.
Quem commissa subire nostra corpus
Fecerunt. Arabum capesse odores,

Queis [Reg: Quibus] fumare tuas oportet aras.
Post, auri cape regii talenta;
Et caducus homo capesse myrrham.

V. Pastores.

GAudium novum iubemus
Te puer cum gaudio.
Praepes ille nuntiavit
Te salutis principem
Nocte natum hac Bethleemi
Oppido ignotissimo.
Pastor unus, rector unus,
Unus idem conditor
Universitatis huius
Lectulo durissimo,
Bestias inter reponis
Molle qui corpusculum?
O quis istuc consequatur
Cogitationibus?
Dona sume, ne repelle
Dona agrestum [Reg: agrestorum] quae sumus:
Et vicissim numerare
Nos beatioribus.

VI. Simon senex.

ULnis fero, qui me, immo qui omnia sustinet,
Parvus puer, magnus Deus.
Tu vera lux illuminandis gentibus,
Effusa caeli sedibus.
Salue Israelis una laus, et dignitas,
Solidaque gloriatio.
Te cerno, tango, gesto teque exosculor,
Tu liberator es meus.
Dissolue nexus, aufer arctas compedes,
Ad te sine, Pater, evolem.
Promissa comple, filium aspexi tuum;
Nil intueri iam lubet.
Felicium o quantum est ubique, quid potest
Felicius me decier?

VII. Anna Prophetissa.

DEus Deus, persentio
Signis apertioribus,
Non excidisse me tibi
Lustris gravem septendecim [Reg: septemdecim] .
Te vita caelebs recreat;
Tibi placent ieiunia:

Vigilare noctes te capit:
Amicus es precantium.
Ipsum mihi te ternere,
Ipsum manu contingere
Iam fas: sub hoc velamine [(transcriber); sic: velanime]
Caeleste numen delitet.
Quanquam [Reg: Quamquam] pusillum conspicor,
Inter puellae brachia:
Tamen fatebor omnibus
Annosiorem saeculis.

VIII. Filii hominum.

AETheris celsi veniens ab oris,
Virginis matris veneranda proles,
Rebus humanis operam datura
Eia age salue.
Ad tuas accurimus [(transcriber); sic: accurrimus] ecce cunas,
Tendimus palmas, petimusque terram,
Teque concordes prece blandiore
Multa rogamus.
Angeli laudes tibi concinentes
Te simul caelo, simul hic adorant:
Nos quoque illorum studia aemulamur
Pectore puro.

IX. Sol, et Luna.

NOn sol ego, non luna ego, tu parvule
Germanus es Sol, Luna germanissima,
Lux ipsa lucis, lumen atque cordium.
Exorta semel hunc ante mundum conditum,
Non amplius orieris, et nunquam occides,
Ferrugo nec vultus tibi obfuscaverit.
Aeternitate ab omni in omnem splendidas
Vibras faces, nulla vicissitudine
Luces per atra noctis ambulantibus,
Nec mutuaris ab alio radios tuos,
Subiecta nemini, dominaque siderum.
Formositatem quis tuam laudet satis?
Non sol ego, non luna ego, tu parvule
Germanus es Sol, Luna germanissima.

X. Stellarum agmina.

DEcora Virgo, qualis,
Qualis, stupenda Mater,
Medio uberum tuorum
Vis sideris coruscat?
Iam ductor ille noster
Polum valere iussit,
Sinum tuum professus

Sibi polum futurum.
O lucifer, quid istuc?
Tu regna nostra spernis?
Iam coetus ergo noster
Tam candidus nitensque
Tot millibusque densus,
Huius sinu puellae
Tibi vilior videtur?

XI. Caelum et terra, et omnia quae in cis sunt.

TU qui cuncta creas, crearis ipse?
Tu qui semper eras, modo inchoaris?
Sic est: verus homo, Deusque verus
Rebus annumerare procreatis.
Haec tua est pietasque, largitasque.
Te verbis, tacitique praedicamus:
Te sancte reveremur, atque iussis
Tuis obsequimur nihil morando.
Tu, quamuis puer ipse nutriendus,
Nos nutris, regis, et foves benignus.
Quis mysteria tanta credidisset?

COMPLEXUS, ET OSCULATIONES.

I. Poeta.

DAT vincla en roseo cupita collo
Caelestis puer, integramque matrem
Stringit brachiolis, vide, implicatam.
En mater puero suo vicissim
Ulnas iniiciens inhaeret usque.
Non errans edera [Reg: hedera] huc tenax et illuc
Ilicem patulam arctius ligarit;
Nec citis magis assitamque stirpem.
Eia mutua nectitote vincla,
O dulcis puer, o puella dulcis.
Quid vinclis queat hisce comparari?
Amplexus poterunt amantiores,
Divini poterunt mage inveniri?

II. FILIAE SION, IOSEPH.

IOseph, en agedum probate tutor
Diae Virginis, et Dei educator,
Duc nos ocyus [Reg: ocius] intus, ad parentem

Signatam, ad puerumque praepotentem.
I.Qua caussa properatis hucce nymphae?
Quid intus facietis? editote.
F. Matri dicere venimus salutem;
Adorareque parvulum studemus;
Amplexu teneroque confovere;
Labra iungere et illius labellis.
Tu bona haec potes invidere nobis?
I. Patescunt aditus, adite, amorem,
Si potest, satiate sauciatae.
Istoc cum puero esse, ferre circum;
Hunc complexibus impedire, et illi
Mellitum imprimere osculum subinde,
(Mihi quod licuit, quod et licebit)
Fan do non queant exprimi voluptas.

III. Poeta.

IGnes o puer, o puer tui ignes
Internas mihi macerant medullas,
Tecum ludere, teque gestitare
Immensum ardeo: verum honore tanto
Haud dignum reputo. Tibi secus si
Videtur, quia nempe multum amas nos,
Nulla praemia postulans amoris,

Me constringe lacertulis, et una
Fer mi infantule suavium invidendum.

IV. Mater.

SI des basiolum mihi
Parenti toties tuae,
Quot fluctus Aquilo ciet,
Quot frondes nemorum cadunt,
Quot sunt aequore guttae,
Non tu me invenies pigram;
Quot dabis, totidem feres,
Reddam milia milibus,
O lux, o anima, o Deus,
O mi chare [Reg: care] puelle.
Iuvat purpureis genis,
labellisque decentibus,
Gemmeis et ocellulis
Ferre suavia suaviter,
O mi chare [Reg: care] puelle.

V. Angeli ad apiculas.

HEus innubae volucres,
Quae floridos per hortos,
Per rura odora, montes,

Per frondeasque silvas
Depascitisque rores,
Idoneosque succos,
Ad factitanda mella:
Ne ne volate deinceps
Diversa per locorum.
Huc ad labella Iesu,
Germina rosis labella
Volate, et insidete.
Thima [Reg: Thyma] hic, et hic anethum:
Hic tymbra rosmarinus,
Cytisusque, liliumque.
Hinc ducitote succos,
Hinc sugitote mella.
Hic namque mella vestro
Mellitiora melle.

VI. Iidem ad matrem.

NOn sunt oscula, quae tuo tam amanter
Soles pangere pignori frequenter.
Est mulsumque crocusque, saccarumque,
Stacte cum casiaque, bdellioque,
Et nardum, et violae, et seges rosarum.
Non sunt oscula, quae tibi tam amanter

Rependit puer hic tuus frequenter.
Est mera ambrosia, est merumque nectar.
Huius basiolis inesse certum est,
Quidquid esse potest piorum amorum,
Quidquid esse potest lubentiarum,
Quidquid esse potest amoenitatum.

VII. Poeta.

Emanuel Emanuel,
Infantium sanctissime,
Qualis siet iucunditas,
Libare tibi coram oscula,
Cum sic imaginem tuam
Saepe ac libenter osculer?
Mater sedens stantem tenet,
Tu pomulum aureum tenes.
Ridet serenula facies,
Spectantibusque cor ferit,
Imitamini ergo isti tuo
Pudenter et caste insero,
Amantis animi symbolum,
Quotquot diebus osculum.

VAGITUS, ET LACHRYMALAE.

I. Poeta.

QUID vagis puer, et tibi subinde
Guttis uvidula obtuemur ora?
Non vagis tibi, non tibi calentes
Vultu lacrimulas [Reg: lacrimulas] madente fundis.
Sunt delicta hominum nefanda certe,
Quae tantum tibi concitant dolorem.
Istis imbribus irrigantque malas.
Haec tu sancte puer doles, et unda
Nunc ista luis abluisque sordes
Cunctorum populorum: at ipse quondam
Totos sanguinea lavabis unda.

II. Idem.

CRatias tibi maximas habemus
Pro vagitibus omnibus tuis, et
Istis fletibus, et dei, o puellae,
Utriusque eadem, unica et propago.
Quantum nos propriis dolere oportet,
Quando sic aliena tu dolebas?

III. Idem.

O Rem prodigiosam, et o novam rem,
Ut imis modo summa colligantur?
In audita, nec ante visa mundo,
Miscentur solitisque, et usitatis.
Matrem coepit habere qui creavit
Matrem ipsam: ubera ducit, omnibus qui
Opportune animantibus dat escas.
Totus in gremioque virginali est,
Qui terras quoque pertinet per omnes.
Stringunt fasciolae imperantem olympo.
Vagitu ah modicos ferit penates,
Ploratus iteratque tristiores
Consolatio tristium perennis.
Sed qui hoc tempore charitate [Reg: caritate] nostri
Salsis manat aquis puer pedalis,
Post certas hyemes [Reg: hiemes] , iuventa in ipsa
Manans sanguine fata sponte adibit.

IV. Ad angelos.

PEnnata quo iuventus
Quo vos abisse dicam,
Tranctare quid negoti?

Pedem referte cursim,
Circumdatote cunas,
Herumque vagientem
Symphonia lavate:
Turmisque distributi
Pars iungitote voces:
Pars increpate chordas;
Pars fistula insonate.
Sic ille conticebit;
Proflabit atque toto
Pectusculo soporem.

V. Ad Matrem.

DIuina Mater, ecquid
Hunc accipis sonorem?
Ecquid benigna mater
Mittis tui per aures
Vagitulos alumni?
Potesne sustinere?
Quid postulare credis,
Quid velle lacrimantem,
Nisi mammulam tuam, suam,
Aut dexteram, aut sinistram?
Grabatulo ergo tolle,

Udasque terge malas.
Da suavium atque fontes
Caelo scaturientes
Ne denega querenti.
A se sibi paratos
Sine trahat, oro, succos.

VI. Ad Filias Sion.

OMnes cun lacrimis in hancce lucem
Natura instituente procreamur,
Atque a fletibus auspicamur aevum.
Sed infantia nulla lacrimata est
Una hac dulcis. Unus iste dignus,
Cui tergatis amabiles ocellos:
Cui solaciolumque, ludulumque
Detis, o pia virginum corona,
IESU gaudia Filiae Sionis.
Vos istas bene lacrimationes
Blandis vertere risibus potestis,
Quando isti puero est is in medullis.

CACHINNULI.

I. Poeta.

VAGITUS tenues modo audiebam
Infantis pueri, genasque guttis
Stare lucidulis simul videbam,
Meis cum se oculis profudit imber.
Iam nunc sed sine nube pura frons est:
Gaudentem aspicio, audioque blandos
Usurpare cachinnulos. Et ecce
Rursum humor mea salsus ora tingit.
Quid hoc esse rei putemus ergo?
Flens, ridens, hilarisue, maestulusve
Pusio iaculatur hic amores.
Habent et lacrima suas amores.

II. Idem.

RIde infantule noster, et cachinnum
Sustollens tremulum, audientibus da
Optatas epulas: nihil moramur
Humanos pueros: agreste rident,
Iidem nimis indecora plorant.

Ride parvule, parvulumque pectus
Parui concutiant tibi cachinni.

III. Idem.

HEm fontium susurri,
Loquaculaeque lymphae
Currendo dum lavatis
Pede trepido lapillos:
Hem sibili comarum
Per opaca sylvularum,
Levissimique bombi
Dulces favos creantum [Reg: creantium] ,
Ut ambulando fessis
Blandimini, brevemque
Hortamini iacentes
Suavemque inire somnum?
Infantuli sed huius
Mellituli cachinni
Lasso mihi laborum,
Exercitoque curis
Suadent, peragere dudum
Mellitulum soporem.

IV. Idem.

HA ha sonat puellus
Resolutus in cachinnum.
Cum fratre lusitantem
Felem intuens minutam,
Ha ha suo puello
Resonat pudica mater.
Utrumque diligentes,
Utrique seruientes
Ha ha angelique reddunt.
Quis audiens queat se
Quis continere tandem,
Ut non amanter ipse
Suum quoque hisce iungat
Tam blandulis, et omni
Plenissimis lepore
Cachinnulis cachinnum?

V. Idem.

SUa auribus voluptas,
Sua et oculis voluptas.
Nil lumine hoc diei
Iucundius videtur.
Oratione dulci,

Cum suavitate multa
Hominum fruuntur aures.
Puellulum sed istum
Quisquis semel videbit,
Ne caecus esse pugnet:
Nil pulchrius videbit.
Puelluli sed huius
Amabiles cachinni
Tetigere cuius aures,
Ne surdus esse nolit:
Quia dulce nil perinde,
Senior sit et Sibylla
Descenderit per aures.

BLANDITIAE.

I. Materna invitatio.

CHaros [Reg: Caros] tibi puer mi
Sinus renudo mater.
Sinceriore lacte,
Tibimet quod indidisti,
Altriculae tumentes

Suum ut vocant alumnum?
Tuam venito ad escam,
Tibi vacabo tota,
In te measque totas
Exhauriam mamillas.

II. MATER, ANGELI, IOSEPH.

IOsephe mi Iosephe,
Custos mei pudoris,
Fac Iesulo me, quae
Te candide rogabo.
Lecticulam pusillam,
Antica de cupresso,
Postica de cupresso;
Sint cedrina atque fulcra;
Sint buxeaeque spondae;
Oleaginae tabellae.
Dein mensulam brevemque
Cum humillimo scamillo,
De rariore ligno.
A. Buxum, cedrum, cupressum,
Oleamque, et omne ligni
Genus elegantioris
Nos afferemus ad te.

Tu postulata matris,
Tam iusta postulata
Sollerter exequare [Reg: exsequare] .
I. Pueri ego Virginisque
Me glorior ministrum;
Mihi est uterque cordi.
Huic seruiamque et illi;
Amansque nec teporem,
Nec sentiam laborem.
Ars nostra quod valebit
Utrique militabit.

III. Filiae Sion.

O Fons puer leporum,
Amor, salus, venustas,
O bellitudo nostra,
Festivitas, honorque,
O turturille noster:
Te quando contuemur,
Mentis silent tumultus,
Quiesque, gaudiumque
Intus repente constat.
Identidem videre,
Audire identidem te

Iam risibus fluentem,
Iam quippiam lalantem [Reg: lallantem] ,
Pro qualis est voluptas?

IV. Mater ad lusciniolam.

PHilomena dulcis ales,
Variare docta cantus,
Quin aduolas, meamque
Vicem canis puello,
Donec sopore victi
Se clauserint ocelli?
Quid te per arboreta,
Nemorumque per recessus
Truncisque, cantibusque,
Et auribus ferarum
Lepidum sonare carmen
Delectat, o aedon?
Si garrias apud nos,
Ad astra te vehemus.
Nam quae tuas sorores
Pridem canendo vincis,
Iam te canendo vinces.
Ades sonora cantrix,
Ades avium magistra.

V. Ad Angelos Poeta.

ALata turba curre,
Laetissimosque florum,
Suavissimosque florum
Lege hortulis apricis.
Lege violas, rosasque,
Lege lilium, ligustrum,
Vacinium [Reg: Vaccinium] que molle,
Quibusque nomen olim
Pueri de dere bini.
Hos spectet, hosce tractet
Puerulus iste noster.
Spectabit hos libenter:
Tractabit hos libenter:
Diffundet ora risu.
Eduxit ipse flores;
Depinxit ipse flores;
Et ipse flosculorum
Est iure flos habendus.

VI. Angeli ad puerum.

NE sic puelle, ne sic
Corrumpe lacrimando
Nitidissimos ocellos.

Iam turgidi rubescunt,
Minus minusque fulgent.
O parce parce fletu.
Ductamus en choream,
Hymnosque personamus.
Ne fletibus misellis,
Vagitibusque maestis
Convulnera parentem.
Ne sic puelle, ne sic
Corrumpe lacrimando
Nitidissimos ocellos.

VII. MATER, FILIAE SION.

SOrorculae pudicae,
Sanctissimae puellae,
Tam saepe qui potestis
Trivisse limen istuc?
Quid vos iuvat frequenter
Visisse me, meoque
Cum pusione ludus?
F. Regina nostra noli
Quid hoc siet rogare.
Augustiore forma es,
Quam sermo consequatur.

Tua verba gaudiorum.
Et plena gratiarum.
Tibi aureique mores,
Castissimique mores.
Tuum genus sed ipsum
Pupillulis, capillis,
Labellulis, genisque,
Corpusculosque toto,
Tot nos petit sagittis
Tenerrimorum amorum,
Quot noctibus proteruis
Sparsos videmus ignes
Sublimiore mundo.

VIII. Ad catellum Poeta.

CAtelle quid catelle,
Quid te latrare cogit
Totiesque, tamque acute?
Domini tui quietem
Turbare nil vereris?
Male o catelle, quidnam
Mutabilem te in horas
Facit? modo assilis, et
Agitando caudam, et aures,

Blandire pusioni.
Dein cunulas petissis,
Iuxtaque delicatos
Pedusculos recumbis:
Repente devolansque
Herum excitas latrando.
Catelle dictum habeto:
Infantulo vidente,
Quantum voles latrato,
Cave territes soporum.
Si iussa nostra franges,
Non sic abibit, ipse
Dabo malum profecto;
Plorabis o catelle.

IX. [(transcriber); sic: XI.] De balneolo pueri. MATER, ANGELI.

VOlatiles ministri,
Germanuli potentes,
Nunquid [Reg: Numquid] meo puello
Regale balneumque,
Lavatiunculamque,
Idoneam parastis?
A. Regale balneum nos,

Lavatiunculamque
Lectissimarum aquarum,
Lectissimorum odorum
Tuo, colenda mater,
Paravimus puello.
Aquamque cinnamomo,
Simul et aquam cupresso,
Et balsamo liquatam,
Rosis et eliquatam.
M. Iam vasculum expedite,
In quo sacrum lavemus
Infantulum. Subinde
Infunditote, quantum
Fundatis ut iubebo.
A. Smaragdinum ecce labrum,
In hoc lavare talem
Tantumque ius puellum:
Quo pulchrior nec alter,
Quo sanctior nec alter,
Augustior nec alter.

COMMISERATIONES.

I. Ob egestatem, et incommoda nascentis.

PRO quaenam similis sit huic egestas?
Per se rerum opifex, et imperator
In suam venit ecce civitatem,
Suo nutu, hominesque propter ipsos,
Ast non hospitium invenitur illi.
Immundo stabulo editur, iacetque
In faeno, laceris et involutus
Heu heu panniculis meus Redemptor.
Pro quaenam similis sit huic egestas?
Urunt frigora delicatiorem
Dum desaevit hyems [Reg: hiems] , nives Iovemque
Deducunt, ratibus priusque secti,
Iam plaustris gravibus teruntur amnes.
Cuius sunt opulentiae, hic inops est.
Pro quaenam similis sit huic egestas?

II. Ob circumcisionem.

POst quam luciferum rubente curru
Octavum Oceano reduxit alma

Aurora, advenit, ut solet, sacerdos;
Testa pelliculam secat recentem
Tibi parvule cum dolore saevo,
Abrami veteris notamque inurit.
Expers criminibus quibusque, nostra
Sic ad crimina funditas cruorem
Diluenda tenerrimo sub aevo.
Quibus questibus, o puer miselle,
Quibus lacrimulis acerbitatem
Test abare tui doloris? ipsa
Matris viscera flendo dividebas.
Tende brachia, tende, acerba flentem.
Cruentum recipe, o puella mater,
Dolore immodico levare tenta.
Amplexare, suaviare, ride,
Demulce, apprime pectori, sinuque
Exertam [Reg: Exsertam] insere protinus papillam.
Nectar nam solitum sibi trahentem,
Mox oblivia vulneris sequentur.

III. Ob fugam in Aegyptum.

IUdaea puerum exigit Tyrannus,
Dum dolos meditatur immerenti,
Vitam extinguere [Reg: exstinguere] machinans novellam,

Iniustum et stabilire principatum.
Arua dulcia, patriaeque fines
Linquens pellitur exteras in oras,
Qui cunctis dominatur unus oris:
Portaturque viam asperam atque longam,
Ignotam penitus, rigente caelo,
Gentem ad sacrilegamque, barbaramque,
Ad septem geminique rura Nili.
Ah sub arbore, bestias et inter
Terni saepius exules [Reg: exsules] cubabant,
Quando tecta subire non dabatur,
Caput sidereum efferente nocte.
Quid, putas, iuveni, quid o futurum est,
Si tantum tolerare debet infans?

IV. Ob varios in via labores perferendos.

AUguste o puer, o colende partus,
Ut tui miseratione tangor?
Ah non ad requiem, sed ad labores;
Non ad delicias, sed ad dolores,
Ad multos, variosque, maximosque
Natus diceris: ad sitim, famemque,
Aestum, frigora, plurimamque rerum
Quas usus petit, heu, necessitatem.

Lassatus quoties domum redibis?
Si tamen domus est tibi futura.
In multam vigilabis usque noctem,
Perpaucos et amiculos habebis,
Hostes innumerabiles habebis:
Qui tibi insidiasque molientur,
Fictis criminibusque qui lacessent.
Auguste o puer, o colende partus,
Ut tui miseratione tangor?
V. Ob indignitatem futurae necis.
ARmatas video, puer, cohortes,
Quae te olim capientque vincientque.
Lora, sputa, alapas, arundinemque,
Clavos cum cruce, spongiamque, felque,
Albam, purpureamque cum corona
E spinis (scelus o scelus) refecta,
Tui tot monumenta despicatus,
Instrumenta tuae nefanda mortis.
Tum probra audio, quae proteruiores
Et sacri iacietis, et profani.
Pedes candiduli, manus pusillae,
Pusillumque latusculum ergo quondam
Vos ferro penetrarier necesse est?

Artus o rosei, flagrisne diris
Vos sic dilaniarier necesse est?
Ipsis o caput angelis honorum,
Te'ne sentibus esse vestiendum?
Te'ne fustibus esse conterendum?

CANTIUNCULAE AD SOMNUM INFANTULO conciliandum.

I.

AEgrarum bone mentium,
Fessorum bone corporum
Curator, venias age,
Veni blandule somne.
Ad cunabula Principis
Ne contendere differas.
Festinum moveas pedem,
Veni blandule somne.
Ipse en languidulis tibi
Ocellis puer innuit.
Pelle pelle moras, veni,
Veni blandule somne.

Veni o somnicule, o veni,
Tot preces cave despuas,
Quid cunctaris? abit dies,
Veni blandule somne.
Venisti bone somnule,
Alis virgineum tuis
Es complexus alumnulum,
Somne blandule somne.

II.

DOrmi sancte puellule,
Lassulum sopor alliget,
Absint tussiculae procul,
Nil rumpat tibi somnos.
Nil rumpat tibi somnulos,
Neu latrando catellula,
Neu columbula murmure,
Neu pulsus strepitusue.
Dormi sancte puellule,
Quies lumina vinciat.
Iam domi, et foris omnia
Te propter quiescunt.
Aurae frigidulae simul
Aspirant tibi leniter:

Altior veniet quies,
Et sudore carebis.

III.

CUr non optime somnule
Praestas officium tuum?
Cur te crebrius, obsecro,
Cogimur rogitare?
Tu gratissimus omnibus,
Tuo munere neminem
Fraudas: sed puerilibus
Es propensior annis.
Ergo huc accelera gradum:
Et si sunt pueri tibi
Tam chari [Reg: cari] , eximius puer
Sit charissimus [Reg: carissimus] iste.
O somne [(transcriber); sic: somme] , o bone somnule,
Qui ponis lacrimis modum,
Ades tergere parvulo
Rores eia tepentes.

IV.

DUm nos dulcia promimus
Ad cunabula carmina.

Et clara ut citus aduolet
Somnum voce precamur:
Somnus impiger affuit,
Functus partibus et suis
Pupulas domino suo
Tenello bene clausit.
Iam per membra pusillulae
Quietem liquidam sopor
Irrigat; viden accipit
Suavem lumine noctem.
En ut spiritulum trahit,
En formosulus ut iacet.
Qui semper vigilas Deus,
Dormi sancte puelle.

MUNUSCULA.

I. Indusiolum byssinum.

COrpusculo IESU tuo tam cereo,
Et mollicello, atque tenero, quantum potest
Esse aliquod, haud fas induisse tuniculam

Nunc intimam communiore stamine.
Membra siquidem pondere suo oneraret nimis,
Nimis fricaret, usque dum rubescerent.
Qua propter e lectissima, tenuissima
Bysso dicamus hanc tibi subuculam.
Mater cape, et dono puerum operi meo.

II. Togula purpurea.

FUlgere Tyria in veste Regum est proprium,
Gemmis nitere, auroque, Regum est proprium.
Qui Regum es igitur ceterorum [Reg: ceterorum] maximus,
Cui regna terrarum universa serviunt,
Parue o puer, mundo vetustior o Deus,
Istanc habeto a me tibi cum gemmulis,
Virgis laboratam aureisque purpuram.
Placetne munus? fatur id risus quidem.
Haud munus est ignobile: at quid non tua
Cum dignitate comparatum sordeat?

III. Aurea sandaliola.

NUdo pede ambulare non fero, non sino
Divum puerulum, plantulas offenderit,
Quacumque cera molliores plantulas.

Nec calceolus ex officina convenit.
Qua gratia istaec largior sandaliola
Puero Deo, non serica, ast aurea magis.
Volo gestet aurum, totus aurum, et aureus.

IV. [(transcriber); sic: II.] Acanthis avicula.

CUra solutus omni
Dum sylvulam pererro.
Et te tuamque cantu
Depraedico parentem,
Auicula ista supra
Humerum meum resedit.
Quid parvula o volucris.
Quid, aio, vis apud me?
Orditur illa. Tu me
Prehendito volentem;
Me munera puellum,
Quem nunc pie canebas.
Huic blandiar canendo;
Huic ad manus volabo
Paruissimasque micas,
Potumque et inde sumam.
Huic servulamque soli
Me propriam dicabo.

Dimittat ille quamuis
Me liberam, manebo.
Cape ergo mi puelle
Ancillulam canoram.
Flavo nigroque cernis
Per plumulas nitentem
Acanthidem pusillam.

V. Lilium convallium.

TU flosculusque campi,
Tu liliumque nobis
Convallium vocaris.
Quare quod esse tute
Vis, atque nominari,
Reverenter hoc tibi nos
Munusculum sacramus.

VI. Torques gemmatus.

ORnatibus carere
Argenteis, et aureis,
Et gemmeis puelli
Eburneumque collum,

Pectusculumque candens
Nefas mihi videtur.
Genitrix habe huncce torquem
Auro, lapillulisque
Impensius coruscum.
Laetus libensque munus
Puero hocce dono, tu mox
Suspende gestienti.
Ut pulcher ut decorus,
Ut ter quaterque bellus
Torquatus renidet?

VII. Corolla rosea.

DE floribus rosarum
Ego nexui corollam,
Venustulam corollam
Infantulo venusto.
Hac verticem minutum
Ornabo: copiarum
Qui possident aceruos,
Auro gravem coronam
Sapphireamque donent.

VIII. Crepundia.

TRactatione gaudent
Pueri crepundiorum.
Tuum ergo lude ludum
Bellissime o puelle;
Risum tuumque ride,
Bellissime o puelle.
Te muneramur hisce
Crepundiis, quibus tu
Potiora non habebis,
Bellissime o puelle.

REDUCTIO PUERI IESU EX AEGYPTO, EIUSQUE HIErosolymis amissio et inventio.

I. Angelus Iosephum in somnis.

VITA expulsus erat dolore acerbo,
Morbi saevitia nimis stupenda,
Herodes sceleratior tyrannus
Non horum modo, sed quot aut fuerunt,
Aut posthac aliis erunt in annis.
Iosippo Phariis moranti in oris

Cum Iesu puero, illiusque matre,
Alatus iuvenis quiete in ipsa,
Lapsus aethere nuntiumque portat,
Et terram in patriam redire mandat.
Surgit continuo senex, et isthaec
Virginis bona visa fert ad aures.
Ambos gaudia nuntiata mulcent,
Gestit laetitia ipse parvulusque,
Praedulcem patriae indicans amorem.

II. Valedictio discedentium.

Parant sese ad iter laboriosum,
Supremam hospitibus, simulque amicis
Secuti officium, probosque mores,
Dicunt vocibus ultimis salutem,
Grates pro meritis habent, aguntque.
Discessum Isiaci ferunt dolenter,
Nec possunt lacrimasque continere,
Testes (credibile est) fidelioris
In dulces nimium hospites amoris,
Hospites placidos, pios, modestos,
Ipsis caelicolisque comparandos:
A queis [Reg: quibus] dissociarier putabant

Instar mortis, amabilemque Iesum
Complexi, oscula et oscula oggerebant.

III. Itineris molestiae.

IAm deformis hyems [Reg: hiems] coma nivali,
Et passu tremulo gradum inferebat,
Montes, arua gelu pigro rigebant,
Et stridens Aquilo asperabat undas;
Cum se tres numero, puer tenellus,
Iosippus senior, puella mollis
In viam dare non verentur, uno
Asello comite, huic puer sedebat:
Portari siquidem amplius nequibat
Septennis, salebrosa nec meare,
Nec calcare solumque calculosum,
Per primos stabilis valebat annos.
Mater pone sequens pede ambulabat,
Pulchro corpore, delicata mater.
Iosippus praeiens ferum trahebat.
Oh incommoda frigorum, famisque,
Errorumque, sitisque, flaminumque,
Nimborumque iter usque per molestum,
Perlongum simul, et periculosum,
Quanta, nec meritique pertulistis?

IV. Mariae lamentatio ob amissum duodennem filium.

QUantum est per orbem feminarum tristium,
Lugentium, dolentium, lacrimantium,
Quacumque quantumcumque fortuna gravi,
Acerba, et intoleranda sustinentium,
Quid vidit hic sol uspiam me tristius,
Quid luctuosius, quid afflictum magis,
Et lacrimis coopertius, quas nunc mihi
Hic casus affert omnium dirissimus,
Nullisque matrum conferendus casibus?
Qui talis est seiunctus a me filius,
Qualem creavit nulla mater filium?
Ah misera, cur secura sic eram tui?
Cur te meae non implicabas dexterae?
Cura latere sivi meo discedere?
Nec perditum agnovi prius, quam ad vesperam
Divertimus fessi via. Hic (factum o male)
Iam congregatis natus unus omnibus
Heu defuit, fefellit et matrem, et patrem.
Quaero ex comitibus, ecquid illum viderint,
Nescire dicunt sit ubinam puer meus.
Verbis quibus memet ibi non obiurgito?
Quibus modis non arguo culpam meam?

Nam quid aliquando pertuli crudelius?
Aut substitit forte, aut resedit lassulus,
Aut ab itinere aberravit, aut Solymam redit.
Cum coniuge accingor, retro vestigia
Legens sequor, circumfero undique lumina.
Voces per iter iactare quin ausi sumus,
Clamore montes, nemora, agros implevimus,
Maestique Iesum iterum iterum vocavimus
Necquicquam. In urbem stat reverti, et filium
Solymam per omnem, per plateas, et fora,
Sursumque deorsumque ambulando per omnia,
Per publicas, nec publicas quaerere domos.
Et sole tertio anxii iam quaerimus,
Nec invenire possumus. Ubi es nate mi,
Dulcis puer? quo te loco, regione qua
Tandem requiram? ostende te rursum mihi,
Neu me velis sic lacrimis liquescere.
De mente tota gaudium omne isthaec mihi
Amissio fugavit, reducet gaudium
Omne mihi tua, si tu voles, inventio.

V. Laetitia de invento Iesu filio.

IEsum parentes diligenter quaeritant,
Quem non reperiunt uspiam. Crescit dolor

Ambobus, et crebrius eunt suspiria,
Ducitque fletum Virgo mater uberem.
Templum petunt, si forsitan puer pius
Precibus ibidem, rebus et sacris vacet.
Sed ecce mira, quaeque fando neutiquam
Auribus adhuc percepta sunt mortalibus.
Inter Sophos medius sedet, docetur, et
Docet, omnibus sapientiam stupentibus,
Annos supra, barbam ante quam maturrimam.
Uterque miratur parens mirum in modum.
Quos dum puerulus se intuentes aspicit
Vultu renidenti, et oculis micantibus,
Cadit tristitia, colliguntur gaudia,
Omnis labor praeteritus animis excidit,
Et longa pro nihilo est redambulatio.
Sese capere nimia voluptate nequeunt.
Accedit ad eos puer, ut abducant sinit
In patriam; subest eorum arbitrio.
Circumdat alma brachiis collum parens,
Capitique sancto sancta figit oscula.

VI. Maiestas et humilitas pueri IESU, pro colophone.

Infans homo, puer Deus, quam suppetit
De te canendi magna materiae seges,
Rerumque multitudo discrepantium?
Fecunditatem in matre virginitas, sed in
Te humanitatem illuminat divinitas.
Et illae, et istae foederantur mutuis
Nexibus, et alternis velut complexibus.
Haud talis olim mater in terris fuit:
Nec talis olim filius repertus est.
Tu, quod novum, stuporeque refertissimum,
Verus creator es creatricis tuae.
Te nutrierunt uberas acrae virginis:
Sacram sed ipse nutriebas virginem.
Egressus es, mansere claustra imperuia.
Tibi caula sordens, praebuit palatium:
Stipula fuit pro lectulo mollissimo;
Proque famulis unus senex, bos, et asinus.
Mutus iacebas, tectus atque lineis,
Brevibusque pannis, quem decebat purpura,
Ut imperatorem potentem, involuere.
Namque id per auras agmina volitantium
Cantu lepidulo prodidere caelitum [Reg: caelitorum] :
Idemque prodidit novum aetheris iubar
Cum luce multa, solis ipsius aemulum.

Quo concitati se dederunt in viam
Reges Eoi, supplicesque infantulum
Coluere, dona destinantes mystica.
Laetitia sis ipsa licet, attamen doles.
Sis saturitas ipsa licet, attamen esuris.
Fons ipse sis largifluus attamen sitis.
Sis ipsamet copia licet, tamen indiges,
Res mira, plorat ipsamet iucunditas.
Res mira, nobilitas fit ipsa ignobilis.
Qui semper est, semper fuit, modo extitit [Reg: exstitit] .
Celsissimus fit infimus, quis penetret hoc?
Gremium puellae continet, quem non queat
Immensitas ambire quam immensissima.
Salue puer, Deo patri aequaeva soboles,
Nescius initii, finis idem nescius,
Patris potestas, et nihil minor patre,
Terras, polumque maria et alta alta temperans.

FLORIDORUM LIBER SECUNDUS, QUI ET PRIMUS DOLORUM.

I. IESU, et aegritudo inexplicabilis.

ANNIS volutis prae foribus adest dies,
Dies cruenta, atro notanda calculo.
Venit dies ah neutiquam eluctabilis,
Portans dolores plurimos, saevissimos,
Lethique formam ah omnium turpissimam.
Meo futura corpori praesentio
Mala multa, mala gravissima, indignissima.
Hinc maeror ingens, tristis aegrimonia,
Fluctusque curarum obruunt pectus meum,
Vix ut sibi constet animus. Non cernitis

Ut in ora pallor veniat, artus refugiant?
Ut fracta vox, et innuens humo caput?
Nonne gemitus auditis? an quid maestius
Fando unquam [Reg: umquam] ad aures accidisse creditis?
Nihil nihil: durare vix, heu vix queo
Ad funera mea, funera immanissima.
Mors, semet ipsa tendit antevertere.
O dulcis Amor, itane horror, itane flebilis
Te fodicat aegritudo? sic te luridum,
Tremulumque reddit sola cogitatio?
Qui nunc es ita miserabilis, quid cras eris,
Cum vulnus unum, cum tumor, livor, cruor,
Cum nec homo eris, sed vermis abiectissimus?
Et ecce adest nemo penitus, qui verbulo
Te recreet, tuamque participet vicem,
Quem vel parum rei moveat indignitas.
De fonte huius quaeque manant gaudia,
Qui factus es mortalium tristissimus?

II. Iesus ter supplex, et sudans sanguinem.

AETerne genitor, ergo sic natum tuum
Ad ultimas heu miserias vis deprimi?
Quid illi quid patravit unquam [Reg: umquam] noxiae?

Aut quid dolens, hunc casibus tot obiicis?
Nostra omnis est fraus, nostra sunt piacula.
Siccine luet herus acta nequam servuli?
Ut sit nocenti bene, peribit innocens?
Moreretur una morte: cur tot mortibus
Ponet animam Iesus sibi charissimam [Reg: carissimam] ?
Istuc videbis, alme pater, et perferes?
Orat semel, iterum orat, orat tertium,
Tuas nec aures tangit obtestatio.
Heu quam tuus secum laborat filius?
Ut velle nolle dimicant acerrime?
Venite populi, et rem propius attendite,
Haurite plenum luctibus spectaculum,
Haud uspiam visum antea spectaculum.
Affusus en humo iacet humi conditor,
Rectorque mundi, angoribus circumfluens.
Sudor cruentus omne corpus irrigat,
Solumque rivis viride circum purpurat.
Certamen hem sibi reluctantis animi,
Incomprehensam o cordis aegritudinem.
Nondum flagellis sectus est crudelibus;
Necdum rubi pressere sanctum verticem;
Necdum manus, necdum pedes, necdum latus
Ferro satelles perforavit impio;

Et sanguinis torrens per artus labitur.
Decora membra, brachia decentissima,
Niveae manus, sole facies serenior,
Aspectus immortalibus gratissime,
Cuius temeritas tantopere vos polluit?
Deformitatem istam quis invexit tibi,
Formosius quo apud homines nihil fuit,
Nec est futurum saeculis sequentibus?
Quis? vestra scelera, vestra me sic inquinant.
Passurus ob quae quanta cum considero,
Mercede quam nulla, ob animos memores parum,
Genus oritur sudoris hoc mirabile,
Angorque solus me propemodum interficit.
Heus aduolate caelites perniciter,
Dominoque vestro abstergitote sanguinem,
Membrisque robur redditote pristinum,
Maestumque dictis allevate mollibus.
Miserande IESU, humum en cruentam exosculor
Iterum iterum, quantumque mihi conceditur,
De humore sacro, quod recondam, colligo.

III. Contumeliae in captum.

QUo quo molossi, quo leones pergitis?
Lupi rapaces bestiae, quo curritis

Adeo inhiantes ad vorandum faucibus?
Canes pavidulam conspicati damulam,
Agnum lupi, tenerum leones hinnulum,
Praedam viden ut insanientes involant?
Raptantque truduntque, et trahunt, et retrahunt.
Pugnos hic ingerit, ille calcibus furit.
Mentum, capillum vellicant, et fustibus
Per terga ludunt effera licentia.
Pro facinora mala, pro scelera teterrima
O summe rex, tune ut feras tantum probri?
Affligeris solo, manus constringeris,
Vinctus catenis, fune vinctus duceris,
Clamore, strepituque, fremituque dissono,
Sannis, cachinnis, mille contumeliis.
Concurritur, fugantque noctem lampades.
Quem nulla possunt continere vincula?
Qui claustra perrumpere potis es aenea,
Cur hisce te non vis catenis soluere?
O qui paludem colitis ad Maeotidem,
Trucesque Daci, frigidique Sarmatae,
A lacrimis haec fando temperabitis?

IV. Discipuli desertores.

QUo via palantes ducit vos invia tandem?
Eia magister ubi est? dicite discipuli.
Ah, furiata cohors manibus post terga ligatum
Ante superborum Pontificum ora trahit.
Vidimus iniectas colloque ulnisque catenas.
Affectum exemplis vidimus horriferis.
Et timor imbellis poenas fatumque luendi
Indecorem suasit corripuisse fugam.
Sic nos ingratis, IESU, divellimur abs te:
Unicus heu sontes nos facit esse timor.
O cur non potius media inter tela sequentes
Promissum audenter soluimus officium?
Quo nunc se vertat miles ductore, magistro
Quo sine discipulus, quo sine patre puer?
Cui tradis? cui nos commendatosque relinquis?
Si tecum non est vivere, nec sine te.
Dux bone, praeceptor venerande, parensque benigne,
Quam nos perfidiae, quam pudet atque fugae?
Te laniant rabidique canes, rapidique leones,
Et nobis bona spes quae superare queat?
O domine, o pater, o dux, o ter sancte magister,
Fabula nos hominum, ludibriumque sumus.

V. Dolor maternus.

UT nuncios accipio funestissimos
De filio meo, qui habetur pessime?
Divenditus, captus, revinctus, omnibus
Probris onustus. Ah palam ut latro nobilis,
Spectante populo, et gratulante ducitur
Mediam per urbem iudices ad impios,
Poenas daturus scilicet cum sanguine.
O nate mi, mi nate, gaudium meum,
Mea suavitas, amoenitas, o cor meum,
Rapiere mihi? ego num tua de cetero
Orbanda sum dulcissima praesentia?
Quem filium legam mihi, si filium
Te perdidere? mea soboles, crimen tuum
Quod nam? quid in te quaeso tam grave reperit
Iudaea? cur iugulare vult indebitum?
O immemor beneficiorum, o tetra gens,
Quis hasce docuit te referre gratias?

VI. Pontificum immanitates.

Non tale Atridas occupavit gaudium,
Cum prociderunt moenia urbis Dardanae,
Et sinem adeptus est decem annorum labor:
Annas uti, Cayphasque sceleratissimi

Pontificum IESU comprehensio, altissimis
Magnum medullis imbiberunt gaudium.
Inexplicabilis tua est potentia
salvator hominum. Quin iubes dehiscere
Tellurem, et impuros ad Erebum mergere?
Astante turba, servulis nequissimis,
Nescire quae non poterat, haec interrogat
Insignis omni diritate Pontifex.
Respondit Agnus veritas quod postulat.
Sed veritas mendacibus odiosa res.
Redditur alapa verum fatenti praemium;
Crepuere malae, sanguis [(transcriber); sic: sangis] ivit naribus.
O execrandam [Reg: exsecrandam] militis proteruiam,
O Pontificis immanitatem barbaram:
Facinus cachinno dissolutus approbat.
Hominumque, superumque sator, ecquid aspicis?
Natum potes siccine tuum relinquere?
Comitemur Agnum. Ecce ut furentes pertrahunt
Ad Caypham, ibi fient novae tragoediae,
Dabiturque larga occasio ploratibus.
Eo senatus nempe convocabitur,
Senatus ursorum, leonum, tigrium,
Etsi quid his extare nosti [Reg: novisti] saevius.
Minantur ut oculis, fremuntque dentibus?

Hui belluae, praedam tenetis unguibus,
Escam date, cupidis date escam ventribus.
Sed peierare opus est prius, furere opus est
Vel singulos, petereque morti innoxium.
Satis hoc: sed heu crudelitati nil satis.
Colaphis tuber faciunt caput, totum operiunt
Corpus trecentis ictibus: nec sustinent
Videre lumina longe amabilissima.
Illa obtegunt, faciemque reddunt lividam
Iteratione verberum, et foedissime
Sputa aggerentes perditi contaminant.
Nondum quies, etiam comas furiosius
Heu vellicant, risibus et effusissimis,
Sannis, iocis, scommatibus, et clamoribus
Petulantia cum summa, et impudentia
Laxant habenas tenebriones improbi,
Quid hic loquar? quibus ista deplangam modis?
Chiliades almae militum caelestium,
Vestro imperatori, precor, succurrite:
Tauri feroces quem lacessunt cornibus,
Canes atroces quem petessunt morsibus.
Et vos tamen nil tanta calamitas movet.
Succurritis? succurritote tempori:

Nam nulla finis, parua nec cessatio
Speranda, si nunc ferre opem tardabitis.

VII. Petrilachrymatio.

CAelo meos, terraeque casus conquerar?
Non amplius caelum audeo intuerier,
Indignus ipsa terra quem portaverit.
Nullus hominum per ditior hoc est, aut fuit.
Egone miser prolapsus huc insaniae?
Demens, quid egi? me in fugam cur non dedi?
Semper duobus e malis minus eligas.
Cur me pede meo mensus haud sum? cur meum
Ignoro modulum? Polliceor audacier
Magistro in omne periculum comitem fore,
Et feminae verbo tremiscens, ter nego
Me nosse; quasi sit erubescendus mihi,
Qui tantopere me amavit, atque gloria
Tanta extulit prae ceteris Apostolis.
Praenuntiata sunt mihi haec, non credidi.
O mi magister, quam tibi ingratus fui?
Ego perfidissimus, ego periurissimus
Ter te negavi, quem fateri millies
Debebam urique. Cur te meum lumen, meum
Grande columen, meam salutem, ipsam quoque

Vitam meam sic perdidi turpissime.
Iam muto factum: ah paenitet, meum scelus
Me discrutiat, et lacrimarum in flumina
Totus abeo. Miserere Iesu supplicis,
Quaerentis et sceleri patronum neminem.
Reduc ab imis Tartari me faucibus,
Quo me timiditas egit ignavissima.
Summa bonitas, clementia, misericordia,
Mihi misero, et plus omnibus miserabili,
Cui corda miris aestuant doloribus,
Veniam tribue, facinus meum obliviscere.
Ignosce Iesu, ignosce peccatoribus.

VIII. Acta apud Pilatum, et Herodem.

IAm sol micantibus oculis album aethera
Lustrabat, astris praesidi cedentibus.
Coitur iterum de capite IESU mei.
O noster Amor, o Agne mansuetissime,
Prodi vocatus squalido de carcere,
In quo tibi peracta nox miserrime.
Incedit en, heu membra fessus omnia,
Minimumque distans mortuis. Namque vehemens.
Perque ossa sese dividens acerbitas
Tot verberum, gratam quietem inviderat,

Nec paululum videre somnum siverat
Tumultuando excubitor immitissimus.
Quid vultis ergo Praesules hem sacrilegi?
Quid innocenti facere vultis denuo?
Impostor hic est offerendus Iudici
Examinandus, iudicandus, ultimo
Mactandus et supplicio. Iniquitas mera haec,
Scelus, flagitium, horribile parricidium.
Magnam per urbem ductitant ovem lupi:
Immo rapiunt: spectantium plena omnia.
Spectate vos quoque, et pios date gemitus,
Quicumque Iesu amore vulneramini.
Amat ille, ob hoc indigna tolerat omnia.
Teneras coercent rigida palmas vincula,
Stillantia polo tendit ecce lumina,
Suisque pacem tacitus orat hostibus.
Praetor cavebis criminantes audias.
Ut multa mentiuntur? ut nihil probant?
Et interim poscunt neci Iesum meum,
Astra ferientes malesonis boatibus.
Sed res bene habet, odium vides, et inania
Verba rationum: ad regem abire cum reo
Recta iubes. Ite ite, rursum crimina
Vehenda plaustris deintegro componite.

In regia Agnus quid facit? rursum tacet.
Ludos ibi, iocos ibi, blasphemias,
Irrisiones, salsa dicta pertulit.
Abiectius, contemptius, odiosius
Nil est repertum: fatuitas visa fatuis,
Quae summa summi patris est sapientia.

IX. Affictissima parens.

O Regina, quis hic amaror, o quae
Complevit tibi maestitudo pectus,
Pectus virgineumque, et integellum?
Ut ibant tua lacrimae per ora,
Cum gnatum in medio tot impiorum
Albo tegmine more morionum
Tectum, ad limina Praesidis reduci,
Despectum simul omnibus videres?
O quis non doleat tuum dolorem?
Heu felix aliquando mater, heu nunc
Infelicior omnium per orbem,
Queis [Reg: Quibus] hoc dona uteri dedere nomen.
O quantum est hominum dolentiorum,
Quid te flebilius, dolentiusue?
O quis non doleat tuum dolorem?

X. IESUS infra latronem aestimatus.

TU plebecula, Pontifex, Sacerdos,
Tu Scriba, et Pharisaee dicitote,
An nondum satis est calumniarum?
Nondum vos satis improbos putatis?
O factum male, luce digniorem
Latronem statuistis innocente.
Nuper monstrificusque, et ebriosus,
Planus, seditiosus, et sodalis
Scelestorum, avidusque principatus,
Terrae filius, unius nec assis,
Quin et sacrilegusque, et immodestus,
Legirupa, piaculumque magnum,
Impuro cacodaemone occupatus,
Praeter haec fatuus: modo at latrone est
Detestabilior. Sed ecce Praeses
Haud dignum nece comperit, laborat
Ut poena immeritum eximat: sed ipsum
Vosmet carnificem, ferum tyrannum
Esse cogitis, execranda [Reg: exsecranda] turba.
Pro quam fellea, virulenta corda?
Nil vobis pote peius inveniri.
Non si dixero adulteros, latrones,
Fures, sacrilegosque, persidosque,

Non si dixero principes scelestum,
Non si dixero daemonumque vulgus.

XI. Vociferationes vulgi.

CLamoris hic quid nascitur quaeso novi?
Furiosa quaenam est ista vociferatio
Iuvenum, senumque, et universorum simul?
Crucifige, crucifige impium, crucifige eum.
Quem igitur? an illum, cui obuiam nuperrime
Processit omnis civitas? frigentibus
Qui vitam, et orbis lumine diem reddidit?
Famelicum qui vidit escam milibus,
Morbosque nulli depulit medicabiles?
Qui corporibus atros fugavit spiritus,
Et multa tulit, et multa fecit, alsit, et
Sudavit, ut vobis salutem conderet?
Stipendia istius modi numerabitis?
Benefacta tot numper crucem pensabitis?
Vos ille potius mandet ingratissimos,
Et viperarum, et parricidarum genus,
Sceleratiores scelere, et inimicos Dei
Tam contumaces, hinc rapi ad saevas cruces.
Ah IESU, ut ista vox tuum cor discidit?

Ut vulneravit quotquot aderant de tuis?
Sed enim procul nimis recesserant tui.
Astas placidus, astas quietus, et silens,
Deglutiendus belluis frementibus.

XII. Difflagellatio.

LUsit adhuc Iudaea furens, Iesumque remulsit,
Nunc nunc excipient seria blanditias,
Sic alius tecum, si istuc est ludere, ludat,
Et decuplum regerat in caput, oro, tuum.
Expectata [Reg: Exspectata] venit fundendi sanguinis hora:
Conposita aduentat nex tibi, dulcis Amor.
Cui vestes stravere suas, te veste renudant:
Heu mihi, purpureus tingit ut ora color?
Qui plumis volucres operis, animantia villis,
Herbida qui nitidis floribus arua tegis,
Scurrarum ante oculos, nebulones ante cruentos
Exueris, flagris te laniare parant.
Aedibus in mediis astanti forte columnae
Adstrictum incipiunt caedere carnifices.
Inque vicem caedunt, mutant virgasque manusque.
Pars expers toto corpore nulla manet.
Purpureos passim video descendere rivos,
Pro iam vix hominis os habitumque gerit.

O quantos tenero credat haec laniena dolores,
Candida quam crebro stigmate pellis hiat?
Istene, magne Pater, lapsa quem voce per auras
Testatus dilectum unigenam esse tuum?
Nec servus, nec fur, scelerumue affinis IESUS
En luit ut servus, fur, capitalis homo.
Tu qui cunctorum misereris, et omnia donas
Omnibus, ah gnati iam miserere tui.
Tortores prohibe meditatum explere furorem,
Vulnera neve sinas addere vulneribus.
Me rapite, in me unum quascumque expromite poenas,
Ista flagella mihi debita, morsque mihi.
Me quatitote flagris, sontemque haurite cruorem,
Nolite o Dominum sic lacerare meum.

XIII. Coronatio.

Aegresco, sese dolor ossibus implicat ardens,
Vox fugit, et tepidae mi cadit imber aquae.
Ah vertex, superis quo non illustrior alter,
Tene ita compungi fasque piumque fuit?
Heu heu coccineam chlamydem circumdatur, heu heu
Ter sanctum spinis induiturque caput.

Pro sceptro inseritur regali vilis arundo,
Crebrescunt alapae. Qualia dona ferunt?
Per ludumque colunt, irridentesque salutant,
Consputant faciem, percutiuntque caput.
Atque adigunt cerebro sentes, lavat inde capillos,
Temporaque, et vultum, et lactea colla cruor.
Ergone quae Siculis sunt quondam inventa tyrannis,
Ut Iesum crucient commoda visa parum?
Immane exemplum poenis crudelibus addunt:
Quid non inceptas irrequiete furor?
Quaeso parumne fuit, quod res tot passus acerbas.
Spretus et indignis, insolitisque modis?
Quod flagris roseae manarunt artubus undae?
Quod lacer, et rebus vilior omnigenis?
Quid gravius morte est? hunc tetrae opponite morti.
Tollite tormenta, tollite ludibria.

XIV. Ecce homo.

ASpicite cives qualis hic prodit foras.
Quibus doloribus, quibus et opprobriis.
Quam denique horribilibus acceptus modis.
Videte, tantillumque rogo miserescite.
Ne postulate sanguinem insontissimum,

Plus quam satis soluit, aliquid si debuit.
Homini homines humanitatem tribuite:
Hucusque inaudita feritas processerit.
IESVS homo est, fraterque vester, haud canis.
Ne saeviatis ulterius: agnoscite,
Ut purulenta, tumida, livida facies?
Ut corpus ipsum nil nisi mera vulnera?
Quam despicanda regis haec auctoritas
Spinis coronati, tenentisque baculum
Pro sceptro, et attritam gerentis purpuram?
Miseremini, neu Barrabam ter improbum
Existimate praeferendum huic optimo.
Petitionem abiicite crudelissimam.

XV. Mariae fletus.

FRaena iam lacrimis dabo, et dolori.
Tuum sancte senex per ima cordis
Sentisco gladium, altiusque porro
Sentiscam, quia multitudo coeptis,
Nunquam desinet, usque dum innocentem
Hunc meum unigenam, meamque vitam
Cruci affixerit. Ah ut ista forma
Vel saxis quoque luctuosa forma est?
O qualis dolor ardet in medullis?

Heu qui nam mea lux, meumque sidus,
Meus sol tenebris opertus astas?
Fraena iam lacrimis dabo, et dolori.

XVI. In Iudaeorum diritatem.

DEuincta ferro dura stant praecordia,
Mentes atroces nesciunt mansuescere.
Leas, et ursos facilius leniveris.
Non flectit illos hominis innocentia,
Neque species quam maxime lacrimabilis.
Scribit in aqua Pilatus, et ventos capit.
Non extimescunt vindicem iram numinis:
Se deuovent, nondumque natos liberos:
Tumultuantes clamitant horribiliter:
Tolle, crucifige, tolle, crucifige impium.
Maligna pectora, et futuri improvida,
Quid ipsa vos, quid itis, oro, perditum?
Aderit dies, qua vos ad Acherontis loca
Detrudet is, delere quem nunc poscitis.
Ut facta frustra infecta tunc optabitis?

XVII. IESUS condemnatus, et sibimet crucem baiulans.

QUid nefastius hoc, iniquiusue
Usquam iudicio sit invenire?
Innocentia iudicatur ipsa,
Morti dedecorum refertiori
Vita, o crimina, vita destinatur.
Lupus soluitur, attinetur agnus:
Latro illaesus abit, vicem latronis
Implet, o Deus, ipsa sanctitudo.
Quid nefastius hoc iniquiusue
Usquam iudicio sit invenire?
Quis non interioribus medullis
Praetorem oderit? Impiate iudex,
Non manus modo, sed vel omne corpus
Et lava, et relava: scelus patrasti,
Quod nec Thetyos eluatur unda.
Quid nefastius hoc, iniquiusue
Usquam iudicio sit invenire?
Salvatori igitur sua heu sibi crux
Praelonga, et gravis additur necando,
Per vicos, per iterque baiulanda.
Ut ingens humeros onus premebat?
Pro quam debile, languidumque corpus,
Plagis innumeris et exaratum,
Et crebris tumidum ictibus gravabat?

Ut sub pondere saepius cadebat?
Lictores nihilo minus trahebant,
Pellebant, ioca salsa et evomebant.
Senes tardigradi, nurus, puellae,
Et viri, et pueri, omnis ordo, sexus
Pascebant oculos, nec indolebant.
Mentes quin etiam maligniores
Pervadebat amoenior voluptas.
Magnam, mirificam, atque inexplicandam,
Ignitam, insolitamque caritatem
Quotquot terrigenae usque et usque vestris
Sculptam ferte animis, et huic vicissim
Quantamcumque referte caritatem.
Namque amor generare vult amorem.

XVIII. S. Veronica cum sudario.

LIntea quae nobis divina Veronica monstras?
Lintea vel prima candidiora nive.
V. Haec ego salvifico praebens sudaria IESU,
In cruce propopulo dum moriturus abit,
Eximia cum dote exultabunda recepi,
Impressit faciem, cernis ut ipse, suam.
P. Illius ergo tenes praeclarum [(transcriber); sic: praclarum] pignus amoris.
Quam felix tua sors, quam cupienda fuit?

V. Et teneo, et donec vivam studiosa tenebo
Dulcia amatoris haec monumenta mei.
Non oculos chara possum saturare figura:
Oscula cum dederim milia, mille dabo.
Pone mihi gemmas, gazam promitte superbam,
Effigiem domini vendere nolo mei.
Hae mihi sunt gazae, sunt haec mea regna, meae urbes;
Hic Iesum intueor quam volo saepe meum.
Hunc multum aspectans nequeo satiare meum cor:
Oscula mille dedi, oscula mille dabo.

XIX. Mater filium prosequens.

BEnedicta mater unicum sequitur suum
Maerore multo, uberrimisque lacrimis.
Haerent lateribus feminae cupidissimae
Natique, matrisque, et pia illa Magdalis.
Solantur aegram animi, nec ipsae fletibus,
Altisque se abstinere gemitibus queunt.
Quas tu loquelas te dedisse praedicem?
Ut miseriter profata es, et lugubriter?
Audire partem fac tuos clientulos.
Prae lacrimis, maestisque prae singultibus
Haud verba multa prolocutam credite.

Nihil intuita sum acerbius, crudelius.
Defecta viribus, ambulabam passibus
Minime citatis, et viam quam longa erat
Calentibus signabam aquis: nulla mulier
Vivebat in terris perinde miseriis
Cumulata, et aerumnis, et infortuniis.
Sub onere concidebat iniusto meus,
Et hoc videbam, nec levare fas mihi.
Stimulis fodi ceu bestiam genus meum
Coram videbam, nec prohibuisse poteram.
Verbo volebam colloqui, et detergere
Sudore mistum lacrimisque sanguinem:
Sed audire propius haud sinebant milites.
Ego ipsamet quam laeta gestassem crucem?
Ut pro meo dulcissimo obiissem lubens?
Ter sancta mater, sic utique te oportuit.
Nam quae anima IESUM amavit ardentissime,
Per fas eundem doluit impensissime.

XX. Fellea potio.

TAndem nos locus accipit nefandus.
Quare carnifices, ut assolet, nunc
Mellitam, sapidamque potionem,
Quod potest fieri, euge providete

Exhausto nimis, et de artuato,
Totum corpus et affatim dolenti,
Sitim nec modicamque sustinenti.
At vos carnifices amarulenti,
Amaro quoque felle amariores,
Ne vel particula una fiat exlex,
Cum magnis minimaeque torqueantur,
Linguam laedere qua licet studetis,
Dantes pocula temperata felle.
O corda indomita, o amarulenta,
Amaro quoque felle amariora.

XXI. Crucifixio.

NOn est cruci poena ulla comparabilis;
Tormenta crux post se relinquit omnia.
Adeste gentes quas videt nascens dies,
Quasque pelago se conditurus aspicit.
Venite adoremus cruci affixum Deum.
Ploremus ante Dominum, et usque pectora
Feriamus. Heu nostra hic salus suspenditur.
Pro perditissimis, et improbissimis
Dire necatur omnium insontissimus.
Stat membra nudus, et tremit prae algoribus.
O lacrimosum et cautibus spectaculum

Ita lacerati corporis crudeliter.
Ecce ut terebratam trabem iacitur super,
Nullo coactu porrigit duplices manus,
Pedes et ambos arbori dat figere.
Quid non dolorum ictus habebant singuli,
Ferrum ubi retusum, et crasso adactum malleo,
Ossicula, venulasque, et ipsos nervulos
Cruciatibus vexabat incredibilibus?
Tensumque corpus acriter, ceu tympanum,
Nunquid [Reg: Numquid] dolores non ferebat maximos?
Ebulliunt, videte, fontes sanguinum,
Tellus rubescit strata ceu sit purpura.
Veneranda mater, istane oculis, auribus
Tolerare quibas? exanimis heu quomodo
Non corruisti? ah ipsamet viscera tibi
Rupere clavi, et superior verbis dolor
Carpebat, urebatque tua praecordia.
Sublime crux tollitur, humique pangitur;
Undae rubentes defluunt benignius;
Laxantur omnia membra sedibus suis.
Non est cruci poena ulla comparabilis;
Tormenta crux post se relinquit omnia.

XXII. Querimonia IESU pendentis.

O Quicumque iter hoc secatis, o vos
Qui viam hanc pedibus perambulatis,
Omnis ordinis, utriusque sexus,
Quicumque est homo natus, hic parumper
Gressum sistere, quaeso, ne recuset.
Hic pendens lacerum tuere corpus.
Ossa ab ossibus, alterum alteroque
Distracta ah nimium videte membra.
Deorsum, ceu grave, nititurque corpus,
Et mi vulnera longe acerbiora
Facit; tertia iamque currit hora,
Ex quo sic maneo inter hos latrones
Die rectus, ut optimus latronum.
Meo sanguine defluente circum
Humus pingitur, et caput gravatum
Serto vulnifico reclinem ubi nam,
Nil est: ariditas measque fauces
Obsidet nimis: ipse, quod videtis,
Nil sum nil, nisi stigma, livor, horror,
Tabes, et macies, et aegritudo,
Lamentum, tumor, atque amaritudo,
Iudaeae monumentum atrocitatis.
Ah ah, aspicite, arbitraminique,
Num sit, num fuerit dolor repertus,

Qui se postulet huic parem dolori.
Cur me deseris o parens Deusque?
Iam sum vermiculus, iocusque vulgi,
Sum risus miser, infimaeque plebis
Turpis fabula. Lustro cuncta circum,
Heu nullum licet invenire, nullum
Quem paulum dolor iste noster angat:
Qui pauxillum opis afferat, sub istis
Malis, o Deus, esse desinenti.
Adhuc me catuli, canesque rodunt,
Et convitia funditare pergunt.
Discerpunt modo vocibus, prius quem
Contrivere manu, measque vestes
Carnifex sibi seminudus aufert.
Fellis pocula, poculumque aceti
Accepi sitiens, quies nec ulla.
Quin et mortuus appetar meumque
Ibit in latus hasta velitaris.

XXIII. Conditio Iesu exspirantis.

TRiste discidium, diremptioque
Immatura animaeque, corporisque.
Annorum in medio occidit, velutque

Aratro eruitur tenerrimus flos,
Nihil commeritus, novisque summe
Exemplis cruciatus hinc recedit.
Nudus oppetit, atque despicatus,
Heu ab omnibus heu relictus. Hoc est
Illum quo Solymae remunerantur.
Ut latro perit, inter et latrones.
Ut pauperrimus, utque abominatus
Vita demigrat, haud in arce celsa,
Et regalibus abditis domorum:
Ah non in thalamo aureo, aut eburno,
In lecto Tyrio, levique pluma:
Verum in stipite, sub Iove, ante vulgus,
Loco foetido, et ossium referto.
Sed nec inter amiculos gementes:
Non tuis pia mater in lacertis.
Non adest famulus necessitate
In tanta, neque qui alloquatur ullus,
Non manum queat, aut pedem movere:
Non sese in latus alterum movere.
Heu fixus nimis est, nimisque dire
Extensus, cruciatuumque plenus.
Sic ergo moritur Deus. Quid autem
Deo maius habetur? O novam rem.

XXIV. Mater iuxta crucem.

CAluarum ad montem loca funestissima natum
Alma parens memora cur comita tuum es?
An quoniam tortum nec dum satis aspexisti,
Atque domi poteras haud doluisse satis?
Non te quod mulier intra secreta cubilis,
Suppliciique horror, virgineusque pudor,
Non quia dedecoris plenum Iesu esse parentem,
Non odium sceleris te retinere potest.
In promptu caussa est: ubi mens mea tota latebat,
Tota anima, et cordis sollicitudo mei,
Illuc et corpus me deportare decebat,
Nec me a dilecto dissociare meo.
Ante meos oculos eius mihi semper imago,
Amborumque dolor heu dolor unus erat.
Quos ego non gemitus, quae non suspiria fudi,
Quas volui lacrimas sub cruce stans misera?
O lumen generis mater dulcissima nostri,
En fleo, dum fletus mente voluto tuos.
Nam quod tam rigidum pectus, tam cornea fibra,
Quam Mariae nequeat perdomuisse dolor?
Ut tua praelargos fuderunt lumina rores,
In cruce dum sobolem conspicis aegra tuam?

Squalentem barbam, et concretos sanguine crines,
Pendulum, et attingens pectora summa caput,
Et quondam nitidos oculos, nunc sanguine foedos,
Pallidulum nimis os, arida labra nimis,
Affixosque pedes, geminas et in arbore palmas,
Orbatum specie corpus et omne sua.
Nunc ubi blanditiae, et quae basia multa dedisti,
Gaudia nunc ubi sunt pristina Virgo tua?
Extremo mutata tibi sunt gaudia luctu,
Materia oblata est questibus apta tuis.
Pendentem, credo, cupide amplexata fuisses;
Suavia iunxisses illius atque genis.
Copia nulla data, et conantem dicere pauca,
Pauca dolor vetuit, fletus et immodicus.
Quid tibi tunc animi, cum te spectaret amanter,
Discipulo et propriam traderet inde suo?
O tibi quos SEPTEM pepererunt VERBA dolores,
Illius et clamor, illius et lacrimae?
Et qui nunc etiam bacchabantur maledictis,
Et quorum armatus nunc velut ante furor.
Pro nec aquam sitiens habuit, gustavit acetum,
Ducere qui nobis Lesbia vina dedit.
Optabas superis una concedere ab oris,
Aut pro illo simili funere posse mori.

Miles ubi lateri sceleratam intorserat hastam,
Tum latus optabas figeret hasta tuum.
Extincto siquidem sordebant omnia nato,
Pro centum ille tibi milibus unus erat.
Omnia cum nato, tibi quae iucunda, peribant.
Quis pote maerentem te cecinisse satis?

XXV. Maria filium exanimem complexa.

UT longa nimium visa Genitrici mora est,
Dum frigidum corpus refigunt, et sibi
Gremio fruendum dant? quod impense rogat,
Etsi ad sepulturam appetens vespera vocet,
Ibi tunc amice multa facta credite,
Nec non dolenter dicta multa, et blanditer.
Novas ocellis guttulas nitentibus
Rursum [(transcriber); sic: Rrusum] profundens lustrat artus singulos.
Nil integrum. Numerare vulnera incipit:
Sed numerus innumerus vetat sumere operam,
Amplectitur, modoque huic, modo illi tristia
Parti dat oscula, et osculis atque lacrimis
Singultiens tales sonos interserit.
Ergone iaces devicta sic potentia?
Aeternae splendor, itane iam fuscatus es?

Obmutuisti quomodo sapientia?
Dulciloqua lingua, verba promens aurea,
Iam nunc siles, nec me ut solebas, placidule
Affaris? Hocne ego caput ad sinus meos
Frequenter applicui? hasne ego quondam genas,
Hoscene oculos velut micantes stellulas
Disuaviata sum ad trecenta milia?
Istucne corpus tulimus inter brachia?
Columen meum, mi nate, mi suavissime,
Spoliata te quid agam, quo eam, haud liquide scio.

FLORIDORUM LIBER TERTIUS, QUI ET SECUNDUS DOLORUM.

I. Provocatio rerum naturae ad luctum.

QUANTUM quantum ubicumque, qualecumque
Rerum ab omnipotente fabricatum est,
Mecum o tristificos inite quaestus:
Communem o sine fine lugeamus
Altorem, dominumque, vindicemque
Extrema impietate perfidorum
Heu letho miserabili peremptum.
Coetus caelicolum [Reg: caelicolarum] obstupescitote,
Fletu largifluo intueminique:
Cui laudes modulamini usque et usque,

Horrendum laniatur, et necatur.
At vos terricolae, quibus salutem
Mors infanda dedit, scelesta quorum
Sanguis innocuus piavit acta,
Pectus plangite, vellitote crines,
Exangues lacrimis madete vultus.
Vos qui cuncta celerrimo rotatu
Certo foedere circuitis orbes,
Suetis cursibus imperate nunc iam.
Ac tot luminibus videte, amabo,
Exemplum tragicissimi furoris.
Amnes sistite, et asperate lymphas;
Squalescant simul arua, prata, silvae;
Rumpantur silices, pecus nec ulla
Herbam tondeat, omnia indolescant:
Plorent mutua muta, et ingemiscant.
Quantum quantum ubicumque, qualecumque
Rerum ab omnipotente fabricatum est,
Mecum o tristificos inite questus.

Threnodiae Filiarum Hierusalem.

I.

REctor optime maxime,
Cunctorumque sator Deus,

O cur nam tibi sustines
Abiectis ab homunculis
Sic indigna reponi?
Quos tu existere [Reg: exsistere] iusseras,
Quos donis cumulaveras,
Hi te ceu capitis reum
Invadunt inimicius,
Pro latrone trahentes.
Nil pugnas capientibus:
Offers te religantibus:
Permittis rapientibus:
Non minis regeris minas:
Non certas maledictis.
Qualis est placidissima
Inter quadrupedes ovis;
Tonsorem patitur silens,
Nec balatibus arguit
Cultro se iugulantem.
Humor labitur in genas;
Et suspiria ab intimo
Corde tristia ducimus.
Orbis siccine condecet
Heu commissa piari?

II.

EHeu quo pietas Dei,
Quo fidissima charitas [Reg: caritas] ,
Et immensa benignitas,
Et perpessio multiplex
Adhuc progredietur?
Ah atrocia atrocibus
Iunguntur, fabricant nova
Tormenta in dominum meum,
Heu semper gravioribus
Succedunt graviora,
Expeditus ab omnibus
Quantum nemo piaculis,
Poenas at tamen impias
Nova fert tolerantia,
Insons per sceleratis.
Quod peccavit homo, Deus
Per ludibria plectitur.
Nec finis dabitur prius,
Quam fixus trabe pendeat,
Quis comprendat amorem?
Ecquis huic simile audiit=
Quando talia vidimus?
Ut vivant meriti necem.

Mactatur Deus ipsemet.
Quis comprendat amorem?

III.

O Terrae, o pelagi vada,
O sacraria caelitum,
Concitamini, et omnibus
Contra surgite viribus.
O Iudaea quid audes?
Qui iudex sedet omnium,
Cur a iudice ad alterum,
Tum post rursus ad alterum,
Ad quartum quoque truditur?
O Iudaea quid audes?
Annas heu alapam intulit:
Caiphas pro male contudit:
Herodi bene risus est;
Pilatus faciet mori.
O Iudaea quid audes?
Quin cum militia tua
Sexcentis legio nibus
Accurrens Michael, Deo
Prognatum hostibus eripis?
O Iudaea quid audes?

Qui nam odisse potes virum,
Quem rerum omnia diligunt?
Oh, tun hunc iugulaveris,
Qui viventia condidit?
O Iudaea quid audes?

IV.

HEu corpus lacerum nimis,
Quod siccis oculis queat,
Extremis Garamantibus
Sit quantumlibet editus,
Usurpare nec ullus.
Forma lugubris aspici:
Foedis sordida phlegmatis:
Salsis ebria roribus;
Forma informis, et omnibus
Gratiis spoliata.
Implete aera questibus;
Dies addite noctibus;
Sint lamenta perennia,
Nullus sit lacrimis modus,
Finis nulla querelis.
Flos pulcherrime Virginis,
Rosa, et lilio amoenior,

Marcuit species tua.
Posthac ambrosium, ut prius,
Non efflabis odorem.
Ah si vapulat, ipsemet
Flagra si patitur Deus,
Quid tibi o homo pro tuis
Summorum scelerum putas
Est noxis subeundum?

V.

QUid vulgus stolidum petit?
Quid gens effera postulat?
Nolunt vivere, sed mori:
Letho propterea student
Ipsam tradere vitam.
Hoc si consilium sedet,
Vosmet perdere, vestraque,
Quo sic dispereat salus,
Euge ad exitium simul
Aeternum properate.
Novus clamor, et horridus
Mihi dissecat ilia.
Quid potest truculentius,

Quid potest sceleratius
Votis fingier istis?
IESV, quis tibi fert opem?
Quis patrocinium tibi?
Nemo se socium applicat?
Nullum cura subit tui:
Desertum morieris.
Non est auxilio pater:
Non te caelicolae tegunt:
Tulit discipulos fuga:
Nullum cura subit tui:
Desertus morieris.

III. Iesu spinis coronati adoratio.

TE regum dominum, te genitum Deo,
Aequalemque patri, et cuncta simillimus
Iam nunc horriferis in cruciatibus
Versantem, haud colimus minus.
Salue noster amor, noster ave Deus,
Quem sic coccinea veste hominum nefas
Cum sceptro fragili, cum diademate
Affecit rigidissimo.
Nostrum grande decus, gloria, faustitas,
Qui condis, vegetas, pascis et omnia,

Cur te sponte tua talibus obiicis?
Dent poenas meriti suas.
Humano generi Rex bone parcito.
Mitem da veniam te laniantibus.
Hoc suadet pietas, quae regionibus
Te vocavit olympicis

IV. IESU in cruce pendentis adoratio.

SEmpiterno patre natus
Orbis ante machinam,
Angelorum rector, atque
Constitutor omnium,
Cum scelestis computaris,
Auctor innocentiae.
Tu misertus exulantum,
Tetra propter crimina,
Ultro descendis paterno
De sinu, factusque homo,
Hac piacularis ara
Immolaris victima.
Nos adoramus cruentum,
Ora, corpus lividum,

Mille plagis vulneratum,
Diritate plurima.
Parce Iesu, nescientes
Qui necem tibi inferunt.
Te dolentes contuemur
Cum novis ploratibus:
Teque numen confitentes
Comprecamur sedulo:
Esto vita mortuorum,
Morte mortem exterminans.
Praestiturum hoc spondet ipse
Euidentibus notis.
Nam caput demittit ecce
Ut reis det osculum:
Et manus extendit ambas,
Stringat ut complexibus.
Laus tibi IESU decusque
Saeculis sit omnibus.
Te polus, tellus, et aequor,
Caelites, et inferi,
Ut salutis architectum
Praedicent amplissime.

Aliud.

SPectaculum crudelius,
Nefastius, funestius,
Unquamne vos mortalium
Hausistis, oro, lumina?
Heu rex ferarum vim suam
Impastus in te contulit:
Heu tigris immanissima
In frusta te sic distulit.
Sed ista tigris, hic leo
Ego fui IESU tibi.
Peccata quae peccavimus,
Te tot dedere mortibus.
Ignosce fassis, o bone,
Cui proprium est ignoscere.
Ah gratis, ah ne fuderis
Totum per artus sanguinem.

V. De consensu Mariae matris.

QUam vos lethiferam [Reg: letiferam] prope
Stantem cernitis arborem,
Miris tristiculam modis,
Pendenti cruciatus est,
Ut charissima [Reg: carissima] mater.

IESU quae patitur dolet.
Matris maestitia suae
Fibris uritur intimis.
Sic rursum crucifigitur.
Heu cruces geminatas.
Nemo tam extitit [Reg: exstitit] eloquens,
Dictis posset ut assequi,
Quantum propter amabilem
Se se filius optimus
Afflixit genitricem.
Videbat sua vulnera,
Quae perferret et omnia
Molle cor penetrantia,
Confectamque doloribus
Tantum non morientem.
Matrum maxima quid facis?
Gnatum ne mage torseris.
Si vis hunc levius pati,
Quod te velle quis ambigat?
Quanquam [Reg: Quamquam] invita recede.

VI. Naturae necem conditoris miserantes.

POstquam sacratam corpus emisit animam,
Victorque mortis iura mortis pertulit,
Natura luxit omnis auctorem suum:
Iudaea sola, cui parabatur salus,
Se gaudiis dedere potuit, et lusibus,
Quos ad se IESUS vagiens exciverat,
Praedulcia ad cunas canentes carmina,
Iam naenias [Reg: nenias] superi canebant alites,
Lumina gerentes fletibus stillantia.
Sol retro currus non potis convertere,
Roseam, quod unum potuit, extinxit facem
Iratus, ac maestam diu absque lumine
Ostendit orbi frontem, et auctorem suum
Sic interemptum luxit, aeternam improbis
Noctem minatus. Palluerunt sidera:
Concussa tellus fremuit horrendum in modum.
Sensere et ipsa cadavera Dei iniuriam,
Ruptisque tumulis prodire vivida.
Per nemora volucres haud vacabant cantibus.
Per prata, per agros, per iuga alta montium
Gemitum dabant inusitatum animantia.

Quis hanc necem tuam, Agne patientissime,
Non lugeat, luxere quam sic omnia?

VII. Ad quinque vulnera.

QUinque o fonticuli cruore sacro
Manantes domini, Deique nostri,
Bella insignia, maximaeque signa
In nos indubitata charitatis [Reg: caritatis] ,
Caelesti illecebra, leporibusque
Divinis opulenta, nectarisque
Vestro nectare dulciora succis.
Pedum o vulnera, et utriusque palma
Vulnus, et lateri quod hasta vulnus
Quintum fecit, inest medela vobis,
Per quam vulnera sontium valescant.
Quas sordes ego cumque contraho, quas
Conscisco miser in diesque culpas,
Ad hos fonticulos lavo, eluoque;
Nine et candidior revertor inde.
Nunc porta est reserata, nunc apertum est
En latus, modo me inferam, ingeramque
In istuc penetrale: in hac caverna
Securus recubans, nihil requiram.
Hic mi copia suppetet benigna:

Hic edamque, bibamque, dormiamque.
Hoc conclave meum colam per aevum.

VIII. Salutationes ad membra IESU exanimati.

Ad caput.

SAlue caput venerabile,
Aspris opertum sentibus,
Et fuste mactum pluries,
Propter scelus mortalium.

Ad capillos.

Auete crines sanguine
Offusi, et a sicariis
Prensi, revulsi immaniter,
Propter scelus mortalium.

Ad faciem.

Salue o adoranda facies,
Turpata sputis impie,
Velata, et alapis turgida,
Propter scelus mortalium.

Ad oculos.

Pudica avete lumina,

Benignitatis indices;
Tot functa nuper imbribus,
Propter scelus mortalium.

Ad os.

Salue os aceto, et fellea,
Facinore crudelissimo,
Vexatum amaritudine,
Propter scelus mortalium.

Ad aures.

Aures avete, saepius
Probris onustae turpibus,
Dictisque petulantissimis,
Propter scelus mortalium.

Ad collum.

Saluete colli candida,
Duris ligata funibus;
Pugnis petita centies,
Propter scelus mortalium.

Ad humeros.

Humerique avete candidi,
Pondus crucis gravissimum

Quos pressit immanissime,
Propter scelus mortalium.

Ad brachia.

Et vos avete brachia,
Per arborem illaetabilem
Distenta quam saevissime,
Propter scelus mortalium.

Ad manus

Saluere vos iubeo manus,
Feritate barbarissma
Clavis foratas aereis,
Propter scelus mortalium.

Ad pectus.

Aueto pectus inclitum,
Tot verberationibus
Contusum, et affectum male,
Propter scelus mortalium.

Ad latus.

Salue latus sanctissimum
Telo retectum militis
Patentiore vulnere,
Propter scelus mortalium.

Ad cor.

Aueto cor amantissimum,
Per cuncta cor mitissimum,
Cruenta apertum lancea,
Propter scelus mortalium.

Ad genua.

Auete genua iterum iterum,
Castis precationibus
Curvata humi plus millies,
Propter scelus mortalium.

Ad pedes.

Saluere vos volo pedes
Lassos profectionibus,
Crassisque clavis peruios,
Propter scelus mortalium.

Ad pretiosum sanguinem.

Saluete rivi sanguinis,
Toto fluentes corpore,
Et singulis ex artubus,
Propter scelus mortalium.

Ad corpus universum.

Salueto corpus nobile,

Caesum flagellis, in crucem
Suffixum et illic mortuum,
Propter scelus mortalium.

Ad sacrosanctam animam.

Aue anima divinissima,
Completa tot maeroribus,
Oppressa tot doloribus,
Propter scelus mortalium.

IX. In sacrosanctam, ac triumphalem crucem.

FIlias inter generosiores
Tute silvarum magis eminebas,
Apta quae ferres pretium redempti
Nobile mundi.
Ara tu vere potis es vocari,
Qua super se sacrificavit Agnus:
Sola tu pacem profugis dedisti,
Sola salutem.
Te crucem laudent, tibi suave cantent,
Frontibus gestent, et ubique pingant,
Qui tuo aeterna nece liberati
Munere vivunt.

Aliud.

GEmmis trabes fulgentior.
Arbor lapillis clarior,
Auro micante purior,
Terra poloque dignior:
Quibus creatam te iugis,
Quibus satam radicibus
Posuisse ferro brachia
Sanctam putemus arborem?
Beata mater arboris,
Beata silva germine:
At tu trabes beatior,
Regis cubile maximi.
Suffixus in te scilicet
Cuneis pependit ferreis
Qui pascit unus omnia,
Et cuncta verbo condidit.
In te profusis lacrimis
Effavit extremum halitum;
Manansque totus sanguine
Commissa nostra diluit.
Hic tanquam in ara fumida,
Placabilis ceu victima,

Quae scelera non admiserat
Agnus piavit innocens.
Formosa trabs et lucida,
Quocumque ligno celsior.
O arborum pulcherrima
Nullis tacenda saeculis.

X. IN coronam spineam.

O corona prae coronis
Omnibus spectabilis,
Et lapillis, margaritis,
Omni et auro pulchrior,
Praepotens quam Rex sacravit
In tremendo vertice.
Haec ahena cassis illi
Praelianti cum hostibus,
Quos crucis postravit armis,
Et peremit funditus:
Ipsa deinde dum triumphat
Facta victrix laurea.
Hanc coronam sic honoram
Regis almi symbolum,
Mente pura sint colentes,
Christe qui te diligunt:

Et supernae civitatis
Qui coronas appetunt.

XI. In clavos.

LEge qui nulla, spatio nec ullo
Continetur, quique meat latebras
Abditas quamuis Deus irretentus,
Hunc tenuistis.
Fama quae vobis data, quis ve honores?
Dum volunt omnes meminisse vestri,
Et piis clavos monumenta sancta
Tangere labris.
O decus diam penetrasse carnem;
O decus fontes roseos bibisse,
Sunt quibus noxae penitus lavatae
Totius orbis.

XII. In lanceam.

SPiculum charum [Reg: carum] , hasta felix,
Praedicanda iugiter.
Nulla tecum certet hasta,
Sit licet charissima [Reg: carissima] ;
Caesarum ipsorum inter arma
Hauseritque sanguinem.

Sempiternum hastile vives,
Donec appellabitur
Nomen eius, vulnerasti [Reg: vulneravisti]
Quem licet iam mortuum.
Quattuor fontes fluebant,
Quintus abs te fossus est.
Tu fidelibus recludis
Expetitam ianuam,
Pectus intrent ut sacratum,
Ipsamet praecordia;
Atque ibi pascant, cubentque
Continenti iubilo.

XIII. In flagella, spongiam, arundinem.

LOra queis [Reg: quibus] sanctum lacerare tergum,
Brachia, et ventrem, teretesque suras,
Candidos nec non humeros, et omnes
Contigit artus:
Tuque mordaci madefacta aceto
Spongia, os siccum sitientis urgens,
Tuque pro sceptro data, verticisque
Pulsus arundo:
Procidit vobis chorus ecce noster,

Signa tantorum reverens dolorum.
Eia mortales veneremur orbis
Signa recepti.

XIV. Ad Iesum patientem.

QUid esse vult, mi chare [Reg: care] IESU, dicito,
Quod liber ipse, et omnium liberrimus,
Captivus atque servus ultro factus es?
Tuae ut catenas servitutis rumperem,
In sempiternum redderemque liberum.
Adactus es cur iudices nequissimos,
Cur falsa mutus pertulisti criminum?
Ut vera tua crimina mea taciturnitas
Excuset olim iudici iustissimo.
Cur dedecore coopertus es quam plurimo,
Cur omnium factusque contemptissimus?
Ut mea decus tibi pariat contemptio,
Veros honores, gloriam verissimam.
Cur verberum perpessus atrocissima?
Cur dorsa flagris exarata conspicor?
Ut ne ferenda sint tibi mala verbera,
Longaque flagella praemium peccantibus.
Cur sic cruento rore manant tempora?
Cur sic corona quaeso cinctus spinea?

Ut tu corona cingereris aurea,
Rerum potens, regumque rex regalior.
Cur Golgotham poenas abis ad ultimas,
Ceu latro cum duobus ah latronibus?
Ut tu comitibus angelis palatia
Intres olympi, et gaudio circumfluas.
Cur poculum dedere fellis fellei?
Ut tu bibas cum lacte mella dulcia,
Uti scilicet melliflua currunt flumina,
Fontesque lactis obstrepunt humoribus.
Cur denique voluntariam ad mortem ruis?
Ut tu queas a morte tutus vivere,
Vitam potitus fine nullo praeditam.

FLORIDORUM LIBER QVARTUS, QUI ET PRIMUS DE VIRGINE MATRE.

IMMACULATA MARIAE CONCEPTIO, ET SANCTIFICATIO.

I. Tota pulchra es amica mea, et macula non est in te.

CEU quondam pater ille saeculorum
Vastum surgere cum iuberet orbem,
Terrarum populis suam parentem
Quamuis labe procul piaculoque,

Integram, nitidamque, nec nocentem
Miranda bonitate suscitavit:
Sic cum te sibi condidisse matrem
Aeterno statuisset arbitratu,
Puram, lucidulamque, candidamque,
Primaeva illuvieque liberatam
Extra Adamigenas creavit omnes.
Haud mundanda domus, sed ipso ab ortu
Quam mundissima condecebat illum,
Quo nil mundius est, nitentiusue.
Te contagia nesciere prisca:
Te non collutulavit ulla culpa:
In te naevulus haud inhaesit ullus.
O et sole magis serena, et astris.
Tu pulcherrima tota es, et fuisti,
Ex quo te tua parturire coepit.

II. Sanctificavit tabernaculum suum altissimus.

QUum caelestia iussa protoplasti
Sunt ausi temerare, mox in iras
Ardescens opifex supremus ille,
Ipsos, et quot erunt, quot et fuerunt
Per tot saecula temporum nepotes

Stygis mancupio [Reg: mancipio] dedit tyranno.
Una et unica virgo Mater, ad quam
Haud quidquam attinuit iugum hoc, et ira haec
Vel caelestibus antelata cunctis,
Suo proxima puritate nato.
Qui tale hospitium sibi cooptans,
Sanctitudine perpolivit omni,
Gemmeum, aureum, eburneumque fecit.

ANGELI. III: Quam pulchri sunt gressus tui in calceamentis, filia Principis?

HEm vestigia prima molientem
Natam Regis olympici obtuentes
Spectate o comites. Recens puella
Ut prodit speciosa? ut a Parente est
Honestata monilibus superbis?
Germen nobile, perpusilla virgo,
Nihil cui simile est, nihil secundum,
Maternis habitans adhuc latebris,
Salue terque quaterque, centiesque:
Olim caelicolum [Reg: caelicolarum] futura praeses,
Humanae columen, decusque gentis.

ORTUS, ET INFANTIA.

I. Ad Annam, et Ioachimum parentes.

DUlcia iam querulos mutarunt gaudia luctus,
Fulsit et illa dies,
Illa dies fulsit steriles quae finiat annos,
Tollat et opprobrium.
Flos novus exoritur, mors qui fundat odores,
Bellulus omnimodis.
Efficit ipse Deus pulchra vos prole parentes,
Pollicitisque manet.
Haec matremque, patremque, et avos longo ordine sacros
Nobilitate sua
Efferet, immensoque domum decorabit honore,
Isacidasque suos.
Nascere tot desideriis optata puella,
Nascere cara Deo,
Caraque caelitibus, cara et mortalibus, et qui
Pallida regna colunt.

ANGELI. II. Quae est ista quae progreditur, quasi aurora consurgens, pulchra ut luna, electa ut sol?

QUae tanta sterilis feminae fecunditas?
Huiusce quae conditio partitudinis?
Aurora sol, et luna generantur simul,
Trium instar horum sola habet puellula.
Quae tanta sterilis feminae fecunditas?
Quam non fugabit lux nova haec caliginem?
Aurora splendida, dum aperis atria tua
Plenissima rosarum, occuluntur sidera.
Nam lucidorum es una sidus siderum,
Veram diem mox affuturam nuntians.
Quae tanta sterilis feminae fecunditas?

IIDEM. III. Quae est ista, quae ascendit per desertum, quasi virgula fumi, ex aromatibus myrrhae, et thuris [Reg: turis] , et universi pulueris pigmentarii?

QUid hoc odoris omnium suavissimi
Magni per oras aetheris diffunditur?
Unde o locorum afflatur haec fragrantia?
An terra tales huc remittit halitus?
Etiam. Videte inculta solitudinum,
Vallesque desertas, et ardua montium:
Hinc una fumi virgula hucce subuolat
Thuris [Reg: Turis] Sabaei, et omnium ex aromatum
Composta nuper singulari puluere.
Puella inertis tamdiu munus uteri
Expirat [Reg: Exspirat] hanc iucunditatem narium,
Divosque cunctos, et genus mortalium
Plus Arabicis adeo recreat odoribus.

IV. Genethliacum. ANGELI.

FElices ambo ante alios, faustique parentes,
Quum tali tantoque beastis [Reg: beavistis] pignore mundum,
Et maculam sterilis thalami delestis [Reg: delevistis] acerbam,
Pensantes admirando infortunia fetu.
Accipite ergo, animis scribentes omnia vestris,
Quae nunc veridico concordes ore canemus:
Nam pater omnipotens praedixit singula nobis.
Nascere spes hominum, decus aetheris, horror averni.

Antiqua haud parilem viderunt saecla hymenaeum,
Par neque coniugium ventura tuebitur aetas.
Quid Ioachime siet te fortunatius uno,
Cui tam praestantem concessum est tollere natam?
Quid vero Anna potest fingi te illustrius una,
Cui tam divinam licuit peperisse puellam?
Nascere spes hominum, decus aetheris, horror averni.
Haud olim humana quenquam [Reg: quemquam] de stirpe oriundum,
Dum sese emergit materna infantulus aluo,
Ipse Deum genitor tam laeto lumine vidit.
Non alium mortalem aequa ratione creatum
Caelicolum [Reg: Caelicolarum] gentes secum meminisse potessunt:
Talibus haec virgo progignitur ornamentis.
Nascere spes hominum, decus aetheris, horror averni.
Tristiculo non hanc fletu stillare puellam
Cernimus, en placidum vultu iucunda renidet,
Purpureosque iacit radios, redoletque merum ver.
Tota domus plaudit, laetantum limina coetu
Charorum [Reg: Carorum] opplentur, declarant gaudia verbis,

Captantes venerabilium praesagia rerum.
Nascere spes hominum, decus aetheris, horror averni.
Aurea nunc tandem in medium se protulit urna,
Vivifici panis multo dignissima custos.
Ecce tibi thronus, et Salomonis lectulus hic est;
Hoc constructum illi nullo molimine templum,
Hem tibi virga, frutex cui non haerebit, et ipsae
Se in flores, frondesque comantes induet ultro.
Nascere spes hominum, decus aetheris, horror averni.
Cedite Iudithae, Rachaeles, cedite Sarae,
Sola obscurabit vestras haec femina laudes.
Quam pius altitonans intactam corpore sancto
Ipse met implebit, maiestatemque tremendam
Virginea effundent arcano viscera partu,
Diceturque Dei (mira o res) mater in aevum.
Nascere spes hominum, decus aetheris, horror averni.
Post multas hodie lux felicissima luxit,
Aeternam et toto noctem discussit ab orbe.
Nunc secret Dei reserantur, et abdita vatum

Dicta fidem inveniunt manifestam, atque ostia olympi
Iam pridem scelere humano praeclusa patescunt.
Ibitur ad superos, iter hac monstrante puella.
Nascere spes hominum, decus aetheris, horror averni.

V. Ad Gerulam.

QUod te puellam ceteris cuncta similem
Portare circum reris inter brachia,
Tractareque audes pro duo hanc arbitrio,
Colludere et disuaviari identidem,
In hoc aberras veritate plurimum.
Namque est puellis omnibus praeclarior;
Nec vidit aliquid Phoebus hac sacratius.
Reverenter ergo isthanc habeto infantiam,
Eique summis fac opibus inseruias:
Ne te colentes supera pessime oderint,
Quibus est amori dulcis haec Marillula.

VI. ANGELI AD MATREM.

DA mater eia nobis
Da da tuam Marillam,
Misella vagientem.

Fovebimus vicissim,
Puerile blandiemur.
Tacebit illa pulchre,
Ocellulisque siccis
Ridebit usque nobis.

Vobis meam Marillam
Ego darem libenter:
Nisi hoc vererer unum,
Ne tardius rediret
Gremium in meum, sinusque.

Hera nostra quid si apud nos
Diutule moretur?
An negligenter illam
Curare posse ducis?
Amare maxime nos
Nostram tuam Marillam
Non quit tibi latere.

Puellulam ergo vobis
Habete, et arbitratus

Ut vester est, habete,
Mulcete confovete,
Exosculaminique,
Datote per manusque.
Vestra sodalitate
Mage quam mea triumphat.

VII. De lectulo.

HAs cunulas, et istum
Qui lectulum pararunt
Nuperrime huic puellae,
Opinione lapsi
Graviter sua fuerunt.
Procul hinc procul facessant
Culmique, plumulaeque,
Cum ligneis tabellis,
Cum lineo torali.
Meliora, mundiora
Divam decent puellam.
Si vultis huic cubile
Dignissimum parare,
De bellua Libyssa
Eburneum parate.
Superadditote gemmas:

De lanulisque Serum in-
Culcate culcitellam.
Sint stragulaeque vestes
E purpura, atque bysso:
Circumque liliorum
Segmenta margaritae.
Sic hanc cubare fas est
Honestiusque longe,
Melliusque, molliusque.
Nam Regis ista celsi
Quae nata nunc, eandem
Post sex decemque messes
Leget sibi parentem.

VIII. Mater ad filiolam, et ancillulam.

LUsimus satis, o mea
Vita, o et requies mea,
Salus atque medullula:
Lusimus satis, imminet
Dulcis horrula somni.
Rusca adsis bona Ruscula,
Huc tendas propero pede;
Stratum filiolae meae

Compone ocyus [Reg: ocius] ocyus [Reg: ocius] ,
Natant lumina somno.
Tum quando reposiveris,
Ut obdormiat arctius,
Bellam naeniolam occine,
Flabello face ventulum,
Et compesce tumultus.

IX. Increpatio somni tardantis.

CUr te somne parum movent,
Queis [Reg: Quibus] te vocibus invocat,
Queis [Reg: Quibus] vagitibus obsecrat
Tam pulchella puella?
Antehac auribus usus es,
Quantum qui solet optime.
Pro iam captus es auribus,
Nil nostri miserere.
Nunc si insomnia laeserit
Diam forte puellulam,
Quem tandem nisi te penes
Culpa omnis residebit?
Si venis, venias cito,
Ocellosque soporibus

Contegas vigiles diu.
Somne somne venito.

X. POETA, PICTOR.

PErite pictor euge
Mi sume penicillum,
Minuta et in tabella,
Quantum potes venuste
Virgunculam Mariam,
Virgunculam venustam
Simulato, quam reponam,
Et clavibus trecentis
Agalmatum ceu agalma
Mi fidus ipse seruem.
P. Desiderare vita
Quod arte maius omni.
Laetissimos honores,
Inexplicabilesque
Cui gratias poli Rex
Afflavit ipse, nunquam
Manus sequendo reddet.

XI. Salutationes.

AVe liliolum recens,
Aue punicea o rosa,
Flos bellissime salue.
Aue laus generis tui,
Aue arbuscula fertilis,
Iessae virgula salue.
Aue caelicolum [Reg: caelicolaeum] stupor,
Aue terricolum [Reg: terricolarum] iubar,
Proles regia salue.
Aue sanctum habitaculum,
Aue olim genitrix Dei,
Mater maxima salue.

XII. Membrorum compellationes.

VEnter, ventricule, o beate venter,
Tune intra tua claustra continebis
Quem non concipit amplitudo mundi?
Vosne quondam alimenta lactis illi
Paruae suppeditabitis papillae,
A quo cuncta alimenta procreantur?
Per quem nec minima esurivit ales?
Felices nimis oh nimis papillae.

Vos o brachiola, o lacertulique,
Vobis tangere, gestitare vobis,
Et amplexibus implicare crebris
Numen omnipotens, et aeviternum
Potestate licebit invidenda.
Salve os purpureum, labella avete,
Quae Deo puero eum amore dulci
Longe plurima basiationum
Factura estis. Auete vos ocelli,
Melliti, rosei, sereni ocelli.
Heu quam flumina larga lacrimarum
Vos quondam in miserum dabunt ruborem?
Quando nempe mala illa magna fient.

OBLATIO, ET STUDIA IN TEMPLO.

I. Ascensus per scalas citra nixum.

IAM virguncula tertium Novembrem
Agens, ingenio preibat [Reg: praeibat] annos.
Cum quamuis teneram, pusillulamque
Parentes statuere dedicandam.

Quid ergo? ad Solymae feruntur urbem,
Excelsum properant inire templum.
Parvulam induerat sed Anna mater
Et nova, et nivea stola, ut decebat.
Flaventes humeris comae fluebant,
Corona aureola ambiente frontem.
Ad gradus operosae aditur aedis.
Ascensu superat puella cunctos,
(Et ter quinque fuisse fama certa est)
Per se sola, manu trahente nulla,
Laeto, blandidulo, pioque vultu.
Miraclum [Reg: Miraculum] superi canunt ovantes.
Stupescunt novitate cum parentes,
Tum, cui traditur, ipsemet sacerdos,
Divinans animo puellulam istam
Suis eximio futuram honori.

II. Cum essem parvula, placui altissimo.

AETatem mediam, ultimos et annos
Haud in me sibi destinavit ille
Naturae dominator, architectus:
Tantillam a tenero ungue, parvulamque
Miro virginem amore comprehendit.

Iam tum deliciaeque, gaudiumque
Tibi o cunctipotens eram, inde nempe
Spondam me propriamque denotasti,
Et mente interiore collocasti,
Ornat amque monilibus dedisti,
Quantum ornabitur amplius nec ulla.
Mortales, rogo, praedicate mecum
Tam grandes mihi praestitos honores.

III. Meditationes, lectiones.

DUm nubiles anni venirent, tamdiu
(Sic mos tenebat) aedis altae limina
Habuit puella, quam Deus sibi suam
Sedem excolebat in dies magis magis,
Quacumque ut esset pulchra sanctitudine.
Nam quae putamus cogitata Virginis
Fuisse? non liquoribus perfundere
Crines nitentes, gemmulis, et annulis,
Cultuque peregrino ingredi, et se vendere
Spectantibus, faciemque suco pingere.
Non non studebat ista: sed soli Deo
Uti placeret, diligere quem coeperat
Ex intimis praecordiis, tota et anima.
Voluebat hunc diebus, atque noctibus;

Omnis erat hic defixa cogitatio,
Et hunc legebat sacra per volumina.
Ibi multa de mysteriis caelestibus:
Sed plura longe de unico nato Dei.
Hunc restitutorem salutis affore,
Puella quem non imminuta gigneret.
Eum ut videret, posse ducere spiritum
Optabat, et seruae in loco famularier
Matri beatae, et puerulo augustissimo.
Mulcere lymphis illius vestigia;
Viduum cubile vestibus consternere.
Istum lavare, et lectulum componere:
Portare in ulnis, facere eidem ludicra,
Fruique sanctis suaviationibus.

ANGELI. IV. Soror nostra parvula est, et ubera non habet.

A Deste socii quotquot est is incolae
Stellantis orae, et vestra figite lumina
Tantillulam hanc in virginem, in templo dies
Cum noctibus agentem. Videtis ut soror
Nutricibus nondum est sororiantibus:
Concipere, lactareque Deum nondum queat,

Tenella membris, et tenella corpore:
Matura sed animi, sine exemplo et typo.
Inter sodales, inter ut minutula
Luna solet astra, fundit splendidum iubar.

V. Sermones et precationes.

QUo abundant animi, id loquuntur ora.
Pectus Virginis omne, numen almum
Iam devinxerat: id sonabat ergo.
Non quidquam nisi sobrium, pudicum,
Immortaleque lingua proferebat.
Illam visere caelites solebant,
Atque in colloquium venire crebrum.
Quantum debita erat precationi?
Ut noctes quoque eam iuvabat ipsas
Conferre ad pia vota, et ante cuncta
Divinam rogitare caritatem,
Mentem crimine quolibet solutam,
Rerum labiliumque despicatum,
Ac demum omnia virgini decora,
Et pacem populo, et salubritatem,
Timoremque Dei, probosque mores?

VI. Labores puellares, et victus.

DIcamus euge imbelle semper otium ut
Fugeret, laborans congruenter sexui.
Colum tenere lana amictam cerneres,
Leviterque deducendo fila digitulis
Formarer summis, atque prono pollice
Versare tereti saepe fusum turbine.
Iuxta pedes calathiscus autem vellera
Custodiebat lanae. Item studio fuit
Radiis acutis stamini subtemina
Inserere, telas docte acu depingere.
Mensa brevis, et dapes inemptae crebrius:
Nec leniebatur stomachus unquam [Reg: umquam] satis,
Quanquam [Reg: Quamquam] latrando debitum reposceret.
Quin saepenumero devolantes angeli,
Lautiaque plenis oggerentes lancibus
Famem eximebant Virgini, fideliter
Subseruientes velut herae per omnia.

VII. [(transcriber); sic: VIII.] Dedicatio virginitatis.

QUid cum catenis est mihi iugalibus,
Cum servitute gravissima, durissima,
Cum mille curis, mille cum molestiis?

Valeant connubia valeant: nam filios
Nihil moror, non posco mi ullam familiam.
Quid libero iucundius sit lectulo?
Tu tu, Pater, qui cuncta torques, confoves,
Meos amores tibi habeas, sponsa tua sim,
Tu sponsus esto, si mereor, et si placet.
Volo esse sancta corpore, volo spiritu.
Has concupisco nuptias impensius:
Tibi pudicitiam meam dono, dico
In omne tempus, vita donec suppetet.

VIII. Amoris canticum.

Quaesitus, et repertus est,
Quem cor meum desiderat:
Te te Deus desidero,
Quem adhuc repertum quaerito.
Largire quod te flagito.
Hoc unicum te flagito,
Da te mihi Deus meus,
Quem praeter haud quidquam est satis.
Vacans, agens, stans, ambulans,
Te suaviter recogito,
Te cantito, te dissero,
Te te Deus desidero.

Quod cerno me non afficit,
Quod audio mi displicet.
Quod gusto, odoror non beat,
Quod tango nil prorsus iuvat.
Deus meum solacium,
Quem diligo supra modum.
Immensus est, et postulat
Se diligi immensissime.

DESPONSATIO.

I. Caussae huius matrimonii.

PUELLA voti quam ligabat sponsio,
Nuptura nunquam [Reg: numquam] , dic mihi quare modo
Nubit, maritique in manum cur convenit?
Superna rem moderata providentia est,
Ne quis Dei mox nasciturum filium
Genitore dubio seminatum crederet.
Postea ut haberet Virgo comitem sedulum,
Nutriciumque puer: et ut daemona malum,
IESVM arbitrantem corporum complexibus

Satum esse (ut omnes vitam in istam venimus)
Partus verendi falleret mysterium.

II. Ad Iosephum sponsum.

O Felix toties, quot albicantes
Pigrae vis hyemis [Reg: hiemis] facit pruinas,
Quot spicas habet Africana messis,
Quot Falernus ager parit racemos.
Felix o nimium Iosippe felix,
Cui rector superum iugare iussit
Dilectam penitus sibi puellam,
Rerum quae praeit universitatem.
Magnum te ista virum puella reddet:
Miras laetitias tibi creabit.
Sed quod iam expetis, hoc tibi negabis,
Noles iungere corporique corpus.
Usque ad auxilium, et pudicum amorem
Vestrum hoc coniugium scias iturum.
Sic fert provida numinis voluntas.

III. Ad Mariam sponsam.

VIrgo, tun' agis hoc ineptiarum?
Sic promissa Deo, fidemque seruas?

V. Nil hic est latitans ineptiarum.
Nubam, consilio Dei obsecuta.
P. Securamne putas diu futuram,
Uno dum simul uteris salino?
V. Securam efficiet Deus, per illum
Nullus me Veneris lacessit ardor.

IV. O quam pulchra est casta generatio cum claritate.

QUis unquam [Reg: umquam] poterit sat eloquenter
Castorum memorare nationem?
Quorum pectora diligunt pudorem,
Nec corpus mala taminat libido.
Sancta virginitasque, virginesque
O sancti, ut radios acutiores,
Aureum iaculaminique lumen?
Caelestum similes sodaliumque,
Queis [Reg: Quibus] cum corporibus nihil negoti,
Alte supra alios caput tulistis.
Ut vestri Assyriosque, Persicosque,
Panchaeos, Arabosque, Cypriosque
Multis partibus halitus relinquunt?

GAMELION.ANGELI.

LÚx hilaris, lux festa venit, lux candida surgit,
Floridulo ore nitens qua se ad connubia virgo
Tradit, et ipsa suum est non expertura maritum:
Quaque domum ducit generoso stemmate Ioseph,
Aeternum cuius non est decerpere florem.
Hymen ades, nec ades, hymen o hymen absque hymenaeo.
Coniugium insuetumque, illibatumque, nec ulli
Cognitum, et haud cuiquam mundi per saecula visum,
Femina, vir tali quo sese foedere iungant.
Hymen ades, nec ades, hymen o hymen absque hymenaeo.
Nectite florigeras sponso sponsaeque coronas,
Gratantesque alternatim bona dicite verba;
Induitote rosis, et veris honore capillos,
Et nuptae thalamum, et Iosephi lectulum amomi
Puluere spargentes, viola cumuletis utrumque.
Hymen ades, nec ades, hymen o hymen absque hymenaeo.

Vivite felices, animi coniungite amores,
Aetatem longos, optamus, carpite in annos.
Nobile coniugium, quod lustra per omnia dicent
Istius venient quotcumque in lumina vitae.
Hymen ades, nec ades, hymen o hymen absque hymenaeo.
Nascetur tamen illibata e coniuge proles,
Et nullo gravidata evadet semine mater,
Lactabuntque Deum lactentia pectora caelo,
Patris et accipiet nomen venerabile Ioseph.
Hymen ades, nec ades, hymen o hymen absque hymenaeo.

ANNUNTIATIO.

I. DEUS, GABRIEL ARCHANGELUS.

ADSIS, te volo, Gabriel, meorum
Fidelissime iussuum minister.
Quid certum mihi sit, quid et velim te
Hac in re facere, auribus modo hauri.
Humanam miseratus ipse gentem,
Decrevi astrifera profectus ora

Me vestire hominum artubus caducis,
Vestigareque perditos, et aegros
Ad priscam revocare sanitatem:
Nexos tartareis levare vinclis:
Veram reddere mortuisque vitam.
Quocirca Galilaea rura vise,
Vade ad moenia parua Nazarethae.
Ibi claram atavis, genusque regum
Non magna invenies domo puellam,
Votis assiduissime immorantem,
Primis cum unguiculis mihi dicatam.
Hanc saluere iube, meisque verbis
Parentem mihi spondeas futuram,
Ignaram thalami, viro nec auctam.
G. An tu, quem reveretur omne caelum,
Quem tot milia milliumque adorant,
Cui SANCTUS sine fine duplicantque,
Qui es quodcumque viget, quod et movetur,
Huc te deiicies, puellae ut uni
Ceu matri soboles subesse discas?
Ut te possit obire venter arctus,
Qui stipas media, infera, et superna?
D. Haud est quod minimum, facillimumque
Non sit omnipotentiae. Tulisti

Iam nuper sterili novum, bonumque
Nuntium, parietque anus Prophetam.
G. Rebecca, Elisabe, Anna, Sara testes
Virtutisque tuae, tuique iuris:
Virginem generare, maius hoc est:
Maximum, generare numen ipsum.
Qui nam vero tuas puella flammas
(Nam ignis es) tolerare sustinebit?
D. Puellam meus haud aduret ignis,
Depascens licet esse dicar ignis.

II. Ad mortales de nuntio.

RErum novarum, prosperarum, illustrium,
Percommodarum quos reficit auditio,
Huc aduolate, animisque sitientissimis
Bibitote res summe novas, summe inclitas,
Summe utiles, modisque multis prosperas,
Et queis [Reg: quibus] nihil mirum magis fieri queat.
Demissus e caelo iuvenis hominem supra
Augustus, et velamine micans aureo,
Intrat pudicae virginis penetralia,
Solusque solam affatus ut blandissime,
Partu daturam firmat aeternum Deum,
Tactus virilis nesciam penitissime.

O nuntium terrae, polo, ipsis manibus
Gratissimum. Quid nuntietur faustius?
Habes quod exspectando quam cupidissime
Virgo gemebas, quodque tot suspiriis
Spectare avebas. En Dei delabitur
Compar parenti filius; aperi sinum,
Pande gremium, praepara uterum, venit Deus.
Tu nunc eris parens parentis omnium.
Tempus legebas affuturum, quo sacer
Allapsus ora spiritus celssissima [(transcriber); sic: celsissima]
Influeretque aluum virginis lectissimae,
Faceretque fetam conditore protinus.
Ipsum hunc videre, matrem et ipsam cernere,
Felicem, et humanis solutam legibus,
Illius et dare osculum vestigiis
Totis avebas scilicet praecordiis:
Nec dum tua tibi nota erat felicitas.
Optare nunc iam desine, et aperi sinum,
Pande gremium, praepara uterum, venit Deus.
Tu nunc eris parens parentis omnium.

III. Eva, et Maria collatae.

MAter prima hominum miserrima Eva,
Te propter morimur, doloribusque,

Et malis agitamur, heu trecentis.
Tuis pestiferum auribus venenum
Infudit malesuadus ille serpens.
Hic te ad exitium dedit, virumque
Deceptum tibi, posterosque cunctos.
O factum male, o sceleste serpens.
Tu mater Maria es secunda nobis,
Felicissima quotquot aut fuerunt,
Aut sunt, aut aliis erunt in annis.
Per te vivimus atque liberamur
Malis omnimodis, bonisque, magnis,
Mansuris simul affatim beamur.
Tuis vivificam auribus salutem
Immisit Gabriel sacratus ales.
Hinc nobis data vita sempiterna.
O factum bene, o canenda mater.

IV. Admirationes.

O Quale quale sacrum
Haruncce nuptiarum?
Sponsa est viden' puella,
Creator ipse sponsus,
Paranymphus angelusque.
Connubio quid isto

Divinius reamur?
O collo cutionem
Mysteriis refertam
Geniique, Virginisque,
Quid ni puella sancta,
Simillima angelorum
Viraque moribusque,
Affatibus benignis,
Aspectibusque gratis
Caelestium fruare?
Ni Virgo credidisses,
Dictisque obediisses,
Disperderetur omnis
Summoque iure mundus.
Quid hacce iudicetur
Auctoritate maius?
Quam pauca, quam pudenter,
Graviterque, provideque
Cum nuntio locuta es?
Modestiam fidemque,
Obedientiamque
Tuam quis aestimabit?

V. Humilitas Mariae, se Deo gravidam sentientis.

NUmen sacratum, optata terris gaudia,
Secreta quae non noverat, iam coeperat
Gestare sine onere venter almae virginis,
Seruabat illa creditum tutissime,
Seseque tantis iudicans honoribus
Longe imparem, et miratione maximae
Defixa, secum agitabat haec in pectore.
De matre Domini quid canant oracula,
Equidem scio: sed ego ne illa mater sim Dei?
Tantine ego? nunquam: minima sum ancillula.
Sum gravida, sentio, tumet veterus, sentio:
Sed tactioni vix fidem, vix et oculis
Accommodo, praestantiam ob miraculi.
Ast facile quodcumque voluit Deus facit.
Quapropter ego tot antelata milibus?
Quid tantopere tibi placitum est in me, Pater?
Mene tibi sponsam, me tuam puerperam?
Ut famula sim, non digna sum, et parens ero?

VISITATIO.

I. Ambulatio Mariae Hierosolymam.

AGnatam Elisaben ut alma virgo
Defessam senio audiit solutam
Infecundi uteri probro, atque prole
Concepta sterilem tumere ventrem,
Longum invadit iter, videndae anusque
Praegnantis, studioque gratulandi.
Cohors aligerum it comes puellae;
Ventorum furiae repente ponunt,
Et leni Zephyrus susurrat aura.
Ridet lumine puriore caelum;
Quaque incedit, humus soluta flores
Summittit pedibus, crocosque spirat.
Blandum nubivagae canunt per agros:
Valles exiliunt [Reg: exsiliunt] , ovantque colles:
Pinus aeriae caput remittunt.
Sed quae gaudia tum fuere matrum,
Amplexus ubi mutuos dederunt,
Et labris sua labra compararunt?

Quam suaves ibi redditae loquelae?
Spectando obstupuere templa divum.

II. Et unde hoc mihi, ut veniat mater domini mei ad me?

QUi me creavit, quique verbo condidit
Hunc orbis ingentem globum,
Dominus meus Deusque, rector omnium
Te concupivit, et tuam
Speciem adamavit, te sibi tabernaculum,
Matremque legit virginem.
Tua id licet tacitum habeat summissio,
Novi tamen divinitus.
Et signo id ipsum comprobat certissimo
Quam ventre porto sarcinam,
Nam gestiens infans hilarulis motibus
Adesse clamitat Deum.
Domina igitur mea, famulam quare tuam
Digna es ultro visere?
Tu sacrosancto facta mater pneumate
Accedis ad me sordidam?
Qua propter hunc viae laborem suscipis?
De te bene merui nihil.

Aetate ego, tu sed opibus longe es prior
Charismatum caelestium.
Haud digna sum aspectu tuo, nec quae tua
Premam osculo vestigia.
Erat mearum partium ad te currere,
Tibique gratularier.
Habere te pro dignitate non queo,
Et hoc dolet cordi meo.
Nam post eum, quem virgo fecunda paries,
Nil uspiam te dignius.

III. Duarum matrum contemplatio.

O Matres geminae, quibus sat ornem
Vosmet laudibus? o colendam utramque.
Quarum nulla pares videbit aetas.
Ambas nobilitat domus vetusta:
Davidis genus ipsa Virgo, Aronis
Germen Elisabetha: baiulantque
Nostrae primitias salutis ambae,
Praeconem mulier, puella Regem.
Haec ignara mariti: at illa demum
Pressa aevo, et sterilis: stupendum utrunque [Reg: utrumque] .
Conceptum quoque et hunc, et alterum idem

Penniger cecinit volans ab alto.
Matres o ter, et amplius beandae,
Natos o venerabiles daturae.

PUERPERIUM apud BETHLEEM.

I. Maria qualis, et quanta mater.

TOT myriades o sidera incolentium,
Quibusque prognatis humo, patria humus est,
Mirabilem miremur hanc puerperam,
Amplis vehentes praedicationibus.
Vigor potens cuncta, vigor implens omnia,
Pudoris absque labe, et absque vi, sacrum
Descendit in uterum: pavescunt viscera,
Tremunt et artus numinis praesentia.
Innupta nupta, nec viro unquam [Reg: umquam] cognita,
Euadit, en, silente natura parens,
Editque nullis puerulum obstetricibus,
Vacatque parturientium cruciatibus:
Omnino clausis atque virginalibus,
Non aestimando filium dat gaudio,

Dei et suum (clamante ter io) filium.
Fluore lacteo sacra tument ubera,
Ubera puellae caelitus scatentia.
A quo ipsa condita est prius, eum parturit,
Et quo modo libet, tractat auctorem omnium.
O singularis feminae sublimitas.

II. Ad Genitricem, de eius officio.

QUod facis, puerum tuum,
Nec non et dominum tuum,
Sic faeno postium super
Procumbens venerare.
Vide ut caelituum [Reg: caelituorum] manus
Circumfusa, precatibus
Indulgens, puerum piis
Gestibus veneratur.
Sufficit, manibus leva:
Plorantem gremio accipe,
Atque hinc officii tui
Imple sedula partes.
Stringe hunc fasciolis age:
Cantillans face dormiat:

Lactis fonticulum exhibe:
Iunge basia iunge.

III. Maria ad puerum modo genitum.

DIuinissime parvule, ipsa quo te
Vocem nomine congruenter, oro?
Dicam te ne hominem? at Dei propago es,
Et cum illo Deus unus, ac perennis.
Dicam te ergo Deum? at figuram, et artus
Humanos video. Quid incipissam?
Praestabone tibi usitata matrum?
An te ancilla velut colam ministrans?
Te ne ut filiolum geram lacertis?
An supplex dominum ut meum rogabo?
Tuis ubera porrigamne labris?
An magis dabo suave thymiama?
O mysteria comprehensionem
Cuiusque effugientia. O thronus cui
Caelum est, tu genibus meis sedebis?

IV. Sympathia

ARridet tibi parvulus,
Rides mutua parvulo.

Blando lumine respicit,
Tu blandissima respicis.
o quae gaudia cerno?
Ad te brachiolis modo
Extensis tua stringere
Colla nititur: osculum
Nunc ori roseum applicat
O quae gaudia cerno?
Nunc manus teneras hians
Maternum inserit in sinum,
Utque infantibus evenit,
Altrices repetit suas.
O quae gaudia cerno?
Interim [(transcriber); sic: Intetim] tibi mens salit,
Et perfusa liquentibus
Corda laetitiis micant:
Vix temet capere es potis.
O quae gaudia cerno?
Rores iam modo pectoris
Offers sedula, iam modo
Decentes genulas pie
Delibas labiis tuis.
O quae gaudia cerno?

V. Virginitas, et Maternitas invicem osculatae sunt.

MAternitati, et Castimoniae prius
Erat duellum acerrimum.
Vixere discordes ab orbe condito,
Nec mutuum placabiles.
Eas tamen restituit in concordiam,
Sanctoque iunxit foedere
Regina divum, dum pudoris integra
Fit mater admirabilis.
Nunc ergo charis lusitant amplexibus,
Reciprocantes oscula.
Quid virgine ista apparuit fecundius?
Quid hac Parente castius?

LUSTRATIO.

I. Summissio Mariae.

QUanquam [Reg: QUamquam] es aethere purior,
Quanquam [Reg: Quamquam] sole liquentior,
Quanquam [Reg: Quamquam] candidior nive,
Nec piamine digna:
Tamen consule posteris,
Exemploque tuo mone

Conseruare modestiam.
Qua gaudet Deus ipse.
Mens summissa tibi decus
Indelebile conferet.
Dies lustricus advenit,
Lustranda o pete templum.
Res angusta domi vetat
Balantem dare muneri.
Pende pende columbulas
Deo chara columba.

II. Gratulatio.

RUrsum gaudia, Diva, gaudeamus.
Haec lux fert tibi proprios honores,
Dat novam tibi claritudinemque:
Dum grandaevus, et inclitus sacerdos
Praesago canit ore te, tuumque
Quod pignus geris expianda tecum.
Nam palam Deus esse nuntiatur
Novella haec soboles, et ipsa mater.
Ob os inde tuum suos cateruae
Obuertunt oculos, nec intuendo
Explentur. Quis enim Dei parentem
Tanto lumine fulgidam iuventae,

Vultu sidera et ipsa provocantem
Cernendo satur esse possit unquam?

OBDORMITIO, ET IN CAELUM PROFECTIO.

I. De morte Deiparae.

HORAM supremam nuntiavit Angelus,
Ut fas, sacratae, creditote, Virgini.
Nec talis illam territavit nuntius.
Tantumne? miris immo gavisa est modis,
Seseque decessuram amicis rettulit.
Quin obitus ipse vacuus a cruciamine,
Quies placidula, somnus et lenis fuit.
Adhaec Deus matrem propinquam funeri
Solaciis permulsit immortalibus.
O suave lethum, o fata quam rarissima.

II. Ad Virginem abituram.

PRudentissima Virgo, iam tibi sat
Abunde est oleo referta lampas,

Ardet flammigeraque luce lychnus,
Arsurus spatio perennitatis.
Tempus surgere, ferre et obuiam se
Sponso filio olympicas vocanti ad
Nuptias. Age iam vocata prodi,
Quotque es tot precibus precata semper,
Cum nato superas tenere sedes,
Inter gaudia terminanda nunquam,
Lubens laeta cape. En habes paratos
Millenos comites, ducesque fidos.
Alati iuvenes ruunt ab axe,
Exspectant dominae emigrationem.
Ad sponsum ergo tuum beata mater
Matura properare, ne moreris.

III. Mariae moriturae, et Ioannis extremus sermo.

FIli Ioannes omnium charissime [Reg: carissime] ,
Quam de cruce olim traditum voluit mihi
Tuus magister, filius et idem meus,
Quo sim statu aspicis, dies suprema me
Hinc evocat, et artus relinquent spiritum.
I. Maria mater, mater o dulcissima.
Quam de cruce olim traditam voluit mihi

Meus magister, filius et idem tuus.
Inire te mortis equidem cerno vias,
Ob idque summis differor doloribus.
M. Quin imperas doloribus, homo nata sum,
Mortalis ex mortalibus. Fui hactenus
In carcere: at nunc evolo e custodia.
Vale memor mei, vale charum [Reg: carum] caput.
I. Poenas luant, qui digna poenis factitant.
Peccantibus statuta mors tantummodo.
Sed sic Deo visum. Vale o mater mea,
Meique ne fueris apud Iesum immemor.

IV. Maria ad IESUM filium.

EX hoc abibo prompta diversorio,
Quum sic iubes mi nate, mi Deus. Precor
Tecum sinas habitare me, ut ubi tu mea
Stirps vivis, ego vivam simul tua genitrix.
Mori lucrum est. Ad te venio, qui maximi
Missu parentis lapsus es in uterum meum,
Pendere nec mea horruisti ad ubera.

IESVS ad matrem.

AMica mea, columba mea, sponsa et parens,
Electa mea surge et veni, o tandem veni,
Habere honorem iussi ego parentibus,
Seruabo quod iussi. Sedebis in throno
Ad dexteram meam, tuoque vertici
Dabo coronam margaritis lucidam:
Regnabis una saeculorum milibus.
Semper ministra mihi fuisti sedula:
Et quod homo sum, tu sola donasti mihi;
Tuis rependam praemium laboribus.
O tota pulchra, o vacua labis aduola.
Te sole vestiam, angelos omnes supra
Teque eveham: tibi populi vota facient.
Benedicta mea veni, iam hyems [Reg: hiems] fera transiit,
Fugereque nives, tegitur arbor frondibus,
Pinguntur horti floribus, vinetaque
Fundunt odores rura pergratissimos.
Surge propera dilecta mea, genitrix mea.

V. Apostolorum collacrymatio.

HEu quis casus atrocior,
Quod damnum exitiosius,

Quae iactura nocentior,
Quae clades lacrimosior
Ullis contigit annis?
O grex mystice, quae tibi
Haec dies mala contulit,
Quae tantam tenebris suis
Lucem occumbere compulit?
O nati sine matre.
Ah ah flebilis orbitas,
Matrem perdere tam piam.
Paupertas miserabilis,
Quo nil divitius magis
Thesauro spoliari.
Tu doctrix sapiens eras:
Tu rectrix vigilans eras:
Tecum noster honos abit:
Tecum deliciae occidunt:
Tecum gaudia nostra.
Hem vita, hem decus, ergone
Sic nos deseris orphanos?
Natus lumen erat tuus
Nobis, tute sed alterum,
Ah amisimus ambo.
Nunc quod linquitur unicum.

Corpus spargere fletibus,
Membris oscula figere,
Membris virgineis, tibi
Praestamus peramanter.

ANGELI. VI. [(transcriber); sic: V.] Quae est ista, quae ascendit de deserto, deliciis affluens, innixa super dilectum suum?

QUaenam quae novitas, quis iste splendor,
Qui vincit genus omne claritatis?
Quae tam mirifica ista pulchritudo,
Cui nulla equi paranda pulchritudo est?
Venustatibus ut venusta cunctis?
Dilecti, en, humerum premit sinistra,
Inter se placitumque colloquuntur,
Amplexusque ferunt beatiores.
Curramus socii, deique sanctam
Cingamus, comitemur atque matrem.
Poscamus citarasque, tibiasque,
Et cantu aurea tecta compleamus.
Haec nostra est hera, nostra et Imperatrix.

VII. Divorum triumphus in aduentu Mariae resuscitatae.

NOn tanta linguae Tullianae flumina,
Nec vena dives ita poetarum Dei,
Ut assequi valeant triumphum nobilem,
Quem olim triumpharunt beati caelites:
Ubi rediuiva, artubus et induta roseis,
Per collum eburnum effusa crines aureos,
Palla coruscans aurea, et fragrantiam
Spargens Sabaeam a filio Iesu suo
Deducta caelo est, regna ad illustrissima.
Cuncta resonare cantibus mellifluis.
Pars buccina raucum strepere: pars tibia
Facere modos: percutere pars mollem chelyn:
Pulsare pars testudines doctissimas.
Hi se obuiam intranti ferunt: alii latus
Stipare gaudent: hinc et hinc assurgitur.
Aduertit ad sese ora: vultusque omnium:
Tuendo inardescunt, eunti quoque pie
Genuaque ponunt, capitaque inclinant sua:
Heram salutant, obsequia sua deferunt

VIII. Maria S. Trinitatem adorans.

VEnerabilem natus parentem adduxerat
Ante solium regale, ubi divinitas
Residens panomphaea, triplici sub nomine
Genitoris, et Geniti, et sacrati Flaminis
Se perfruendam caelitibus attemperat.
Ut venit huc, ingens stupor eam percipit.
Quid ni, ter almi ad numinis praesentiam?
Prona cadit, et tollens manus, trinum unicum
Colit Deum, sic alloquens ipsum patrem.
Te laudo rerum conditor sanctissime,
Cum mihi tuum gignere dedisti filium,
Sine principatu temporis tibi genitum:
Cui similiter grates ago, cum se meo
Utero latere voluit, uberaque mea
Sugere puer, iussusque nostros exequi.
Te sancte veneror Spiritus, cuius opere
Temerata nulli facta sum mater Dei.
Fastigio subuecta sum quam altissimo,
Fatuque difficilibus aucta honoribus,
Dignatus es quibus haud idoneam o Deus.

IX. Coronatio, et maiestas Mariae.

HIs vocibus contra hasce voces rettulit
Paterque, Filiusque, et amborum qui Amor.
Electa mea veni, nondum satis tuus
Conspicuus honor, eximia nondum gloria.
En accipe coronam in caput praefulgidam:
A sobole proximam tua sedem occupa:
Salomonis etenim vera veri materes.
Aeterna cunctis iura tu mecum dabis.
Te superus omnis hicce mundus, et inferus
Reverebitur, te supplicibus omnes loci
Votisque, donisque ut patronam atque dominam
Colent potentem, donec homines supererunt.

X. Veneratio Mariae, super choros angelorum exaltatae.

O Qualibus praeconiis
Caelestium, terrestrium,
Silentiumque Principem
Te magna mater efferam?
Cunctis es una celsior,

Divinitati proxima.
Tu Cherubin formosior:
Tu Seraphin illustrior.
Tu stella solem proferens,
Caelestium festivitas.
Corona tute es aurea,
In qua facit gemmam Deus.
Tu prima suave canticum
Modularis inter virgines:
Agnique per vestigia
Tu dux es incedentium.
Veram videte Bethsaben,
Dextra assidentem filio.
Mater rogat quidquid lubet,
Praestat rogata filius.
Regina salue praepotens,
Nostrisque rebus consule.
Tuos ab alto mitius
Mundi sequestra respice.

FLORIDORUM LIBER QUINTUS, QUI ET SECUNDUS DE VIRGINE MATRE.

I. Appellationes.

SALVE praesidium Maria nostrum.
Salue grandis honos, medela, virtus.
Salue Christiadum anchora, aura portus.
Salue amplissima supplicum patrona.
Salue o feste dies virum piorum.
Salue lux hominumque, luxque divum.
Salue commiserationis o fons.
Salue delicium utriusque mundi.
Salue uno inferior tonante tantum,
Salue omnes simul antegressa laudes.

II. Maria sibi Musa.

LUce o lucidior, lapillulisque
Eois radiantior, coruscis
Poli lampadibus magis corusca,
Nive o candidiorque, lilioque,
Argento simul, et simul ligustro,
Cygno, marmore, eburneisque signis.
O flores superans odore, et herbas,
Et unguenta fragrantia, atque thura [Reg: tura] ,
Decentissima sola feminarum.
Fias Melpomene mihi necesse est,
Mihi labra riges tuisque lymphis,
Si te pro meritis cani expetessis.

III. De innumeris eiusdem miraculis.

NOn tot flumina piscibus natantur,
Non tot aera remigant volucres,
Non tot silva feras, favos tot Hybla,
Non tot Parthus habet ferox sagittas,
Non tot aequora fluctibus tumescunt,
Non tot spicea serta gestat aestas,
Non tot arboribus comae virescunt,
Non tot robora montibus creantur,

Non tot astra micant tacente nocte,
Quot exempla tuae benignitatis
Humanum in genus, in tuos clientes.

IV. Poeta Deiparae.

AMo te mea vita, spes, salusque.
Amo te mea sancta suavitudo.
Amo te mea certa liberatrix.
Amo te mea fida deprecatrix.
Amo te mea sospita, atque custos.

IVa. [(transcriber); sic: IV.] Deipara Poetae.

AMo te mihi crebra supplicantem,
Amo te mihi temet offerentem.
Amo te studiosius me amantem.
Amo te veterem meumque mysten.
Amo denique te meum Poetam

V. Preces.

AUdi parens clementiae
Precationem sontium,
Quam condolentes affatim,
Et lacrimantes mittimus.
Quot habent arenas littora,

Tellure quot sunt gramina,
Guttas quot imber continet,
Quot silva nutat frondibus,
Tot nos modis, eheu, tui
Decreta nati rupimus:
Tam multiformi crimine
Ah nosmet impiavimus.
Hinc ille quam iustissima
Incensus ira perfurit:
Contraque multiformibus
Poenis reos ulciscitur.
Qui iustus ergo irascitur,
Mitescat ut placabilis.
Qui non pepercit sontibus,
Bonus esto paenitentibus.
Te interprete malis omnibus
Regina liberabimur.
Te sordidati quae sumus
Succurre perditissimis.

VI. Summa laudum.

TE cantare solent sacri Portae:
Te tonant quoque Rhetores diserti,
Ore hi magniloquo, rotundo at illi,

Nec laudando queunt modum invenire.
Ego te cano voculis duabus
Perquam magnificeque, regieque,
Ni sententia fallit, aut fefellit.
MATER ALTITONANTIS. Hocce totum est,
Quod nec plurima turba scriptitantum
Longis est potis explicare chartis.

VII. Maria dulcissima virgo, et honestissima mater.

QUid dulcius virginibus est tandem? nihil,
Quid matribus honoratius tandem? nihil.
Maria virgo, et omnium dux virginum:
Maria mater, et omnium matrum caput.
Hac ergo virgine nihil usquam dulcius.
Hac matre nihil extabit [Reg: exstabit] usquam honestius.

VIII. Carmen saeculare

MAriae sumus in fide
Puellae et pueri integri,
Mariam pueri integri,
Puellaeque canamus.

O Maria ter optima,
Summi progenitrix Dei,
Quam mater sterilissima
Dextro numine fudit.
Tu praestantior omnibus,
Su beatior omnibus:
Filio tibi proximos
Nam sacramus honores.
Tu virgo, domina, et parens,
Mundi et arbitra diceris:
Tibi posteritas tua
Fecit nomina mille.
Sis quocumque placet magis
Sancta nomine, filio et
Addictam, ut solita es, bona
Sospites ope gentem.

IX. In nomen Mariae.

NOmen mellifluum MARIA, nomen
Scitum, suaviculum, eligans, rotundum,
Nomen lilia olens, et hortulorum
Omnes laetitiasque, gratiasque,
Nomen dulcisonum, aureumque prorsus,
Sanctitate, et amoribus refertum,

Castas laetificans, piasque mentes,
Cunctis nomen amabilissimumque,
Tonanti quibus est placere cordi,
Et quos lumine respicit faventi,
Quem Maria hominem Deumque fudit.

X. Hymnus.

FEsta matris Christiani,
Matris atque Virginis
Caerimonia decenti,
Et sonoris cantibus
Euge sedulo colamus,
More avorum scilicet.
Vita mundi, lumen orbis,
Lumen immortalium,
Trinitatis grata sedes,
Aula sancti spiritus,
Prima gratiae repertrix
O Maria diceris.
Antequam Deus locaret,
Orbis istanc machinam,
Te sibi delegit ipse
Prae puellis omnibus:

Et parentem nominavit
Exitu mirabili.
Non rigata, non arata
Terra frugem reddidit,
Quando virgo non marita
Germinasti filium.
Ima summis copulasti,
Fluxa cum manentibus.
Gloria et decus sit illi
Sempiterna in tempora,
Qui Mariam consecravit
Tam novis honoribus:
Nempe Patri, Filioque,
Et sacrato Flamini.

XI. Amor, et cultus Mariae.

ILle ter felix pote nuncupari,
Qui tuam Virgo, o bona Virgo prolem
Corde sincero colit, et flagranti
Ambit amore.
Ille mi felix etiam videtur,
Qui tibi tradit sua cuncta, teque
Cor de sincero colit, et flagranti
Ambit amore,

Tu meum pectus semel occupasti;
Me tui vivax edit ecce flamma.
Te colam donec mihi vita quondam
Liquerit artus.
Sive lux summos tenet orta montes,
Sive nox fusco parat ire curru,
Te voco semper sociam laborum
Rite meorum.
O meum tutamen, et aduocata,
O et adiutrix operum fidelis,
O meum, Mater, columen, mearum, o
Gloria rerum.

XII. Salutationes.

AVe salutis ostium,
Speculumque lucidissimum,
Vivens Dei palatium,
Tutela te colentium.
Aue fugatrix daemonum,
Et mortis interemptio,
Tabula secunda naufragis,
Mater beatitudinis.
Aue rosa inter spinulas,
Rube incremate, civitas

Dei optimique, et maximi,
Vellusque Gedeonicum.
Aue cypresse, balsamum,
Electa myrrha, palmaque,
Et platane diffusissima, et
Oliva speciosissima.

XIII. Preces.

QUam multa nos ah undique
Circumdedere incommoda?
Nemo potest evoluere
Queis [Reg: Quibus] obruamur fluctibus.
Ad cuius ergo dexteram
Nos applicemus tutius?
Cuius fidem testabimur?
Quem sentiemus vindicem?
Te mater intactissima.
Defende, serua, libera,
Quibus piandis filius
Crudele fatum pertulit.
Nam quae tua est benignitas,
Prodesse vis mortalibus:
Et quae tua est potentia,
Nil machinaris irritum.

Solare maestos blanditer,
Solamen o maerentium.
Fessos leva laboribus,
Levamen o sudantium.
Miles vagatur impius,
Et arma nos circumsonant.
Annona non fit laxior,
Saevitque mors impunius.
Compesce Martem, et auream
Tranquillitatem suffice:
Morbos, famemque in efferos
Immite Turcas, obsecro.
Iactamur en erroribus,
Praepande nobis semitam.
Quod cernis, exules [Reg: exsules] sumus,
Fac patriae nos compotes.
Tu puritate purior,
Nos inquinati sordibus.
Tua euge sanctimonia
Nostros reatus abluat.

XIV. Depotentia Mariae.

PApae, quis huius Virginis potentiam
Seu mente secum consequatur cogitans,

Seu comprehendat paginarum milibus?
Lustrare qua terras novus sol incipit,
Et qua color iam rebus esse desinit,
Tua populi venerantur omnes numina,
Placantque donis te probatioribus,
Suae salutis confitentes auspicem.
Qui congerere postest opes, et cui soli
Fertilis arantur vel trecenta iugera,
Ad templa tua fert ditiora munera.
Te pauper humiliore victima colit.
Quis pressus, oro, incommodis non ad tuam
Confugit opem? quis non timens hostilia
Tibi accidit? tu liberas ab hostibus.
Immaniore fractus aegritudine,
Te sospitante vivus, et valens fuit.
Quid praedicem ereptos marino gurgite,
Dum foedere tuo premis habenas flaminum,
Pacem procellis imperans frementibus?
Quis impeditus arduis negotiis
Monitu tuo non se expedivit dextere?
Sint magna quamuis ordienda et aspera,
Fide tua freti, opibus innixi tuis
Vel maxima etiam audemus, atque asperrima.
Audis laborantes vocata puerperas,

Animamque reddis artubus frigentibus.
Quid denique soleas, quid et liceat tibi,
Tabella multa in aedibus pendens tuis
Quemcumque signis edocet notissimis.

XV. Hymnus in festos dies Mariae.

O Sola maior omnibus,
Conceptu ab ipso sanctior,
In qua veteris haud extitit [Reg: exstitit]
Contagio piaculi.
Te nascituram Gabriel
Praedixit afflicto patri:
Quam venter Annae perdiu
Infructuosus extulit.
Te parvulam puellulam
Vindemiam post tertiam,
Solymam parentes patrio
Duxere sacrandam Deo.
Stellata ab arce nuntius
Tuum in cubile mittitur,
Virumque passa neminem
Verbum paternum concipis.

Post ista Bethlae ad oppidum
Astricta nullis legibus,
Doloris expers, clausaque
Rerum monarcham eniteris.
Succedis hinc templo, velut
Lustrationis indiga:
Illic et annis obsitus
Tibi futura praecinit.
Nexu levata corporis
Ad astra tandem commigrans,
Poscendo nostram ibi vicem
Delicta mundi diluis.

XVI. [(transcriber); sic: XV.] In Mariomastigas.

QUae vos Erinnys in rabiem agit incitos?
Quis hic furor sceleris abundans plurimi?
Itane Dei, quaeso, optimam atque maximam
Ausi parentem criminosis vocibus,
Et ore maledicto palam conscindere?
Vosne maculis nescio quibus dum viveret
Foede inquinatam fingitis? vosne similem
Vestris eandem uxorculis mentimini?
Omnes per annos nec pudorem creditis

Seruasse, mente et corpore integerrimam?
Abite abite in pestem, et in malam crucem:
Cerebro vacantes ite vos cucurbitae,
Ventres edaces, daemonum vaga pecora.

XVII. Preces.

DEvenire nos ad illum
Virgo per te fas siet,
Qua duce ad nos ipse venit,
Saeculorum conditor.
Perque temet consequamur
Illius clementiam,
Qui per ipsam te subivit
Sponte nostram miseriam.
Te per ipsam nos receptet,
Per quam eum nos cepimus.
Tua apud illum integritasque
Nostra minuat crimina,
Multitudinemque tollat
Copiosa charitas [Reg: caritas] .
Eia fecundos meritorum
Praestet tua fecunditas.

XVIII. Admirabilitas Mariae.

NAtura quod recusat,
Quod usus ipse nescit,
Quod nulla mens prehendit,
Quod sidera obstupescunt,
Quod terra contremiscit,
Quod omnia reverentur,
Vis, Christiane, dicam?
VIRGO, DEIQVE MATER.

XIX. Maria auxiliatrix.

LAudes silete Virginis,
Quicumque duris casibus
Illius incassum fidem
Rogasse meministis probe.
Laudes sonate Virginis,
Quicumque duris casibus
Illius orantes fidem
Factos tenetis compotes.
At quaeso quis mortalium,
Per iniquiora tempora
Ad tam benignam Virginem
Preces profudit irritas?

Commune asylum est omnium,
Et deiuvare non potest.
Ipsius illa mater est,
Qui diligit quos condidit.
Quapropter omnes Virginem
Laudate clementissimam:
Vobisque centum guttura,
Centumque linguas poscite.

XX. Uterus Mariae.

AD este quaeso exercitus caelestium,
Terrestriumque copia.
Cantemus uterum Virginis ter maximae,
Ter nobili praeconio.
Venter Mariae hortus fuit pulcherrimus,
Multoque fragrantissimus.
Cuius rosarum flosculi bellissimi
Suprema castimonia.
Auxitque odores, auxit elegantiam,
Quantum assequi nemo potest,
Nullis silenda aetatibus conceptio:
Concepit ipsummet Deum,
Nullo satu: o fecunditas sine socia,
O efferenda dignitas.

Paradisus ecce hic ipse quam certissimus,
Labuntur ex quo flumina,
Unde universus orbis aeternum bibit,
Et irrigatur affatim.

XXI. Salutationes.

EGo te saluto plurimum,
Amicta sole femina,
Turtur, columba, et hortule,
Quem nulla consevit manus.
Saluto te sexcenties,
O porta clausa Principi,
O mulierum fortissima,
O virginumque gloria.
Ego te saluto plurimum,
Caelestis aulae ianua,
Cynosura navigantium,
Secunda spes mortalium.
Apiculam te dixerim.
Res Veneris illae nesciunt,
Et liberae doloribus,
Cum melle fingunt cerulas:
Sic tu pudica permanens,

Nullisque prorsus nixibus
Verum et hominem, verum et Deum
Mater tulisti regia.

XXII. In hostes et obtrectatores Mariae.

NAti gigantum, impia serentes dogmata,
Calumnientur, obloquantur, oblatrent,
Apella torqueatur, et derideat,
Cultor deorum barbarus inique ferat,
Frendeat Erebus, undisque terras misceat,
Nil virgine ista maius, excellentius,
Illustrius, praestantius, divinius.

Ad misericordiae matrem, pro Re pub. Augustana.

COmmunis hera, communis ara gentium,
Et deprecatrix orbis una et urbium,
Augusta mater, en supinas tendimus
Ad te manus, damusque dicta supplicum.
Sereno lumine hanc, precamur, aspice
Urbis vetustam Romulae coloniam.
Quid illa te, tecumque progeniem tuam

Per templa votis poscat ardentissimis,
Scis ipsa, quam secunda sors, et altera
Non est latere possit ut mortalium.
Augusta nostra augustior sit effice,
Amplissimis ornata rebus fulgeat.
Ah ne preces tibi ferentes abiice.
Dignare nos ope, et opibus Virgo tuis,
Interque multa civitatum milia,
Quas te magis certum est colere, nostram quoque
Numero aliquo tibi esse ne refugeris.
Regina regem affare, mater unicum,
Priscamque nobis impetra concordiam:
Sacris honorem, sospitatem curiae,
Civique pacis dona candidissima.

FLORIDORUM LIBER SEXTUS, QUI ET PRIMUS SPONSALIUM.

D. Bernard. super Cant. FRustra ad audiendum, legendum ve amoris carmen, qui non amat, accedit: quoniam omnino non potest capere ignitum eloquium, frigidum pectus. Quomodo enim graece loquentem non intelligat, qui graece non novit: nec latine loquentem, qui latinus non est: sic lingua amoris ei, qui non amat, barbara erit, sicut aes sonans, aut cymbalum tinniens.

SPONSA SPONSO. I. Osculetur me osculo oris sui.

IESUS me proprio osculetur ore.
Illum amo, ulteriusque amare tendo,
Nec mi sufficiunt trecenti amores:
Tantus ardor habet meas medullas,
Nec possum tacitas habere flammas.
Sub caelo sine te quid expetamus?
Et caelum sine te quid incolamus?
Tecum dummodo sim, benigne IESU,
Sim vel Sauromatas apud, Getasue,
Sim mari in medio, sim apud silentes.
Te vastus tremit orbis, ipsa rerum
Te natura stupens adorat omnis:
Una ego ebria charitate [Reg: caritate] multa,
Divinis ego sauciata curis,
Istuc praetereo recogitare:
Atque ambage procul, prooemioque
Rem magnam audeo postulare Magnum.
Amoris, mihi crede, amoris inquam,
Audentem iubet esse magnitudo.
Qui me luminis has vocasti ad oras,

Qui sponsam tibi meque concupisti,
Qui solus satis es meoque cordi,
Da te, da mihi, quaeso, mi creator,
Da te, da mihi Sponse mi fruendum.
O IESU, in pelagus precor tuarum
Me tuam bone merge suavitatum.
Sit rex regibus expavendus ipsis,
Sit quantuslibet ille praepotentum,
Non me colloquio, osculoque Sponsi,
Non amplexibus abstrahet pudicis.
Ipse provocat, ipse mandat, ipse
Vult sese oscula sanctiora posci.
Ergo me ore suo ipsus osculetur.
Ipse, dicam iterando, me osculetur.

SPONSUS SPONSAE. II. Amica mea, soror mea, Sponsa mea.

SUnt tuae, o soror, o amica, Sponsa,
Perceptae mihi flagitationes.
Quod optas dabitur, feresque cuncta
Nostro a numine prorsus impetrata.
Haeres visceribus meis, fides te
Et virtus tua multa, magna, firma

Astrinxere mihi tenace vinclo.
Non quamuis animam rogare fas est
Complexusque meos, meum osculumque.
Odi gaudia vana persequentes,
Rebus implicitas fluentibusque.
Non has non thalamum subire nostrum
Mos permiserit ullus aequitatis.

SPONSA III. Vulnerata charitate [Reg: caritate] ego sum.

NImis decorum credite
A charitate [Reg: caritate] vulnus.
Alium Cupido sauciet
Suis malus sagittis.
Det alteri labentium
Vulnus cupido rerum.
At nos Dei blandissimas
Gustavimus sagittas.
Gustate vos illas quoque,
Optate vulnerari.
O sauciandum his arcubus
Vestrum datote pectus.

Nudate vos hisce iaculis,
Eat per ima vulnus.
Quid suavitatis non habent,
Non pulchritudinisque,
Accepta caelo vulnera,
Per charitatis arcum?
Inaestimabilis mihi
Decor Dei patescit,
Praestantiamque Numinis
Quantum licet prehendo.
Hinc me rapit amor aestuans,
Quem nosco, concupisco.
Hoc est beatum hoc inclitum
A charitate [Reg: caritate] vulnus.

SPONSA SPONSO. IV. Trahe me post te, curremus in odorem unguentorum tuorum.

O Lux fulgidula effugans mearum
Noctem tristificam inscientiarum:
O ignis facibus severioris
Mihi corda Cupidinis perurens:
Ingens o pietas, fovens, remulcens.

Et mentem bene roborans labantem,
Vincit omnia vestra dulcitudo,
Vestrae perlecebraeque, gratiaeque.
Unguenta, ut reor optimorum odorum
Dicentur satis apte, et erudite.
Tali curram in odore, si trahas me.
Omnis copia narium mihi tu
Nate Virginis, arbiterque mundi.
Quam pulchre est mihi, quam bene, ac beate?
Nec pili facio creata quaeque.
Tu fragrans satis es superque solus,
Lutum cetera olent vel universa.
Nunquam fessave, paenitensue nunquam
Tuis curram in odoribus per aevum.

SPONSA. V. Ego dormio, et cor meum vigilat.

TUrbas non probo, non fero tumultus,
Non sum sollicitis amica curis,
Non possum strepitus pati molestos.
Haec est illa quies mea, hic meusque
Quem dormire iuvabit usque somnus.
Verum mens animi sopore cassa est,

Uni perpetuo alligata IESU,
Uni tota vacansque, seruiensque.
Cum IESU exigo ludibunda soles:
Idem se mihi saepe dormienti
Obiectans, hilarescit ore toto,
Mecum et salvificas serens loquelas
Solatur, monet, erudit, movetque
Me sibi ad genus omne sanctitatis.
Quin cum membra iacent soluta somno,
Consuetas obeo precationes,
Consuetas sono cantibusque laudes,
Et caelestia iubilans revoluo.
Nam cui quis studio obligatus haeret,
Aut in queis [Reg: quibus] sumus ante commorati,
Quoque est mens operata diligenter,
In somnis agere illamet videmur.

ADOLESCENTULAE AD SPONSAM. VI. Meliora sunt ubera tua vino, fragrantia unguentis optimis.

QUae nos ceu pueras, alumnulasque
Ut nutrix alis, et parentis instar

Procuras vigilanter, atque amanter,
O tuam pete parcius quietem,
Ne sic ne latebras sequare, neve
Pertendas ita publico carere,
Ne sic oscula captitare Sponsi
Insistas, tibi cura parua nostri
Esse ut incipiat: nimis dolenter
Istuc cernimus. Oh tuis egemus
Exemplis, tua et eruditione.
Ista lacte velut probe educamur:
Nos illa ambrosio trahunt odore.
Hinc nos turpificas iubemus ire
In malum exitium, in malamque pestem
Omnes delicias, quibus liquore
Pronuper quasi Bacchico ebriosae
Ferebamur. Habent salubriores
Tuae delicias profecto mammae.

SPONSUS ADOLESCENTULIS. VII. Adiuro vos filiae Hierusalem, ne suscitetis dilectam, donec ipsa velit.

EN dilecta quiescit, en abivit
Tota a sensibus, et superna secum

Attento speculata cogitatu
Laetatur penitissimis medullis.
Puellae comites cavete nostram
Suscitare, vetante me, sororem.
Factum hoc quippe sinistrum, et invenustum
Foret, cum domino suo loquentem.
Quin cum rege suoque conferentem
Quamuis seria, plena ponderisque,
Ipso rege negante praepedire,
Atque avellere cum pudore nullo.
Quanto hoc improbius decet videri,
Cum regum domino, ac parente divum
Coniunctam meditatione sancta,
Devinctam speculatibusque castis
Perturbare? Igitur cavete, mando,
Expergefacere hanc meam columbam.

CHORI DUO. SPONSI SODALES, SIVE ANGELI.

IESVS voluptas unica
Integriorum mentium,
Spes tuta, lux, solacium.
Perennis et custodia.

Frequens Iesu memoria
Frequentia parit gaudia:
Sed melle dulci dulcior
Illius est coniunctio.

ADOLESCENTULAE SODALES SPONSAE.

Quid cogitetur suavius,
Quid efferatur blandius,
Quid insonet iucundius,
Quam Patris almi filius?
Vox nulla declaraverit,
Nec ulla signa panderint:
Norunt amantes quale sit
Divinitate perfrui.

SPONSA. VIII. In lectulo meo per noctem quaesivi, quem diligit anima mea: quaesivi, et non inveni.

OLim iam mea mens caduca mundi,
Omnes illecebrasque inanitatum,
Quidquid suspicit, appetitque vulgus,

Auersas ratione motiones
In malum cruciatum abire iussit.
Hic mi lectulus est quasi apparatus,
In quo somniculum capesso quendam,
Et parta est requies secunda nobis.
Sed solaminibus carere Sponsi,
Fraudari facie, et locutione
Non possum: tenebris nigresco tota,
Maestis mordeor, obruorque curis,
Nil est me aridiusque, fractiusque,
Ergo noctibus hisce quaeritavi,
Cuius me immodici tenent amores.
Formosissimus est, amabilisque
Supra quam memorare sermo possit.
Nec quantum ipsus amat potest amari.
Sed quem quaerito, quaeritavi, eundem
Nusquam est, pro dolor, invenire, nusquam.
Quem ad finem miseranda quaeritabo?
O quando reperire te licebit,
O vita, o mea vita, mel, voluptas.

IX. Num quem diligit anima mea vidistis?

O Sponsi comites, satellitesque
Sancti caelicolae, cohors beata,
Quibus me esse scio, et fuisse cordi,
Mecum, amabo, meos dolete casus,
Et si qua est via, perditam adiuvate.
Heu quem plus oculis amo, atque amavi,
Quonam nescio clanculum recessit.
Hunc quaesivimus omnibus plateis,
Hunc quaesivimus omnibusque vicis,
Per urbem, per agros, per angulosque:
Nec sese tulit obuium uspiam, heu heu.
Non vidistis eum? rogo indicate,
Atque angore meum levate pectus.
O desiderium meum, o meum cor,
Qua tandem regione te requiram?

X. Adiuro vos filiae Hierusalem,si inveneritis dilectum meum, ut nuntietis ei, quia amore langueo.

PRaedulces animae, piae sorores,
Meam noscite postulationem.

Hoc vos o sociae volo rogatas.
Si dilectum eritis meum assecutae,
Votis sollicitate duplicatis,
Ut se reddere ne mihi gravetur,
Abs quo vitam agitare mortis instar.
Queis [Reg: Quibus] languoribus eius ex amore
Sim peresa simulque nuntiate.
Mens percussa mihi velut sagitta est:
Cor depascitur insolente flamma:
Nec sensum queo celitare nostrum.
Hinc genas mihi pallor involavit:
Flendo hinc saepe mei rubent ocelli:
Serpit debilitas per omne corpus:
Et suspiria crebrius trahuntur.
Tantum castifici valent amores.
Iesu langueo amore, et ille puri
Magister sapiens amoris ipse est,
Cui nostri manifesta vis caloris,
Quales progeneret molestiasque
Suo vel modicum carere amato.
Quapropter precibus rogate Sponsum,
Ad me praecipitans moras revisat.
Destituta macesco, consenesco.

ADOLESCENTULAE AD SPONSAM. XI. Quo abiit dilectus tuus? o pulcherrima mulierum.

O Virgo pudibunda ter quaterque,
Venustissima virginumque virgo:
Hoc venusta magis, mage et canenda,
Quo Iesu amplius involuta amore.
Quo fugisse bonum arbitrare Sponsum?
Hem quibus latebris latebit ille,
Quem sic diligis impotente amore?

SPONSA ADOLESCENTULIS. Quaesivi, et non inveni: vocavi, et non respondit mihi.

SUm lassata labore quaeritandi,
Ad ravim totiesque clamitavi.
Quaesivi, potui nec invenire:
Vocavi, retulere saxa vocem.
Ah verba, ah mea distulere venti.
Quid nunc me faciam, quid ordiarue?

ADOLESCENTULAE AD SPONSAM. Quo declinavit dilectus tuus? et quaeremus illum tecum.

TE indagando iuvabimus fideles.
Stat sententia permeare tecum
Valles, oppida, castra, rura, montes.
Tecum sustinuisse duriora,
Iucundissimus omnium laborum.

SPONSA. XII. Inveni quem diligit anima mea: tenui eum, nec dimittam.

MAter suum pusillum
Tempusculo relinquit,
Vestigat ille plorans
Absconditam parentem,
Ad eamque cursitare,
Eique adhaesitare
Feruentiore deinceps
Affectione discit.
Sic Sponsus ille noster

Dum paululum recedit,
Solamque me relinquit,
Gemendo, lacrimando,
Plus expetendo plusque
Tandem mihi est repertus.
Videbat inquietam,
Videbat eiulantem,
Videbat anxiamque
Sine fine quaeritantem
Castissimo ex amore,
Plenissimo ex amore.
Quapropter est misertus,
Mihique restitutus.
Teneo hunc, et hunc tenebo
Arctissimoque nexu,
Adamantinoque vinclo.
Deus est meus, meusque
salvator, omnibusque
Est iure praeferendus.
Manebit ille apud me,
Apud eum ego manebo.
Me nullus appetitus,
Tentatioque nulla,

Sub sole res nec ulla
Sponso a meo revellet.

SPONSA SPONSO. XIII. Quis mihi det te fratrem meum sugentem ubera matris meae, ut inveniam te foris, et deosculer te, et iam me nemo despiciat?

SUblimius nostro genere factum est nihil,
Deus ipse postquam factus est humillimus.
Descendit ille propter hominem ad infima,
Ascendit homo vicissim ad excelsissima.
Quem seiugatae a mistione corporum,
Celerrimaeque mentium comprendere
Minime queunt, reverentur et adorant, meum
Dominum atque conditorem, et arbitrum simul,
Fratrem vocare libere permittitur.
Permittit istuc eius immensa pietas,
Et nescia modum ponere sibi charitas [Reg: caritas] .
Mi frater itaque, mi Deus, Iesu bone,
Qui lacte vixti [Reg: vixisti] virginis purissimo,
Quam matris in loco veneror, ac diligo,
Obsecro, sine ut etiam foris te reperiam,

Negotiisque negotiosa quamlibet
Nunquam tui non meminerim, te quoque velut
Coram intuear, et flammulis semper tuis
Crepitet foculus interior. Haud quidquam queat
Hunc pectoris statum mei convellere.
Seu membra dapibus foveo, seu finio sitim,
Seu quid laboris facio, seu sermonibus
Me dedo mutuis, quies seu me premat,
Absens uti praesens tibi assiduo siem.
Noctes diesque diligam, et desiderem,
Te somniem, teque maneam, te cogitem,
Te sperem, et ex te gaudium faciam mihi.
Tu mecum, ego tecum: nihil me separet
Amplexibus precor tuis: te reperiam,
Contempler atque admirer, et colam omnibus
In rebus ad sensus meos manantibus.
In floribus, in herbis, in arboribus, agris,
Pratisque, vineisque, fluviis, nemoribus,
In montibus, pellucidisque fontibus,
Tellureque vaga, et fluctibus spumantibus,
Auris et aetheriis, et astrorum ignibus,
Et saeculis ferarum. In his cunctis ego
Te diligam, te admirer, atque exosculer,
Mediisque te complectar in praecordiis.

Hinc nemo me mortalium, immortalium
Sponsam minus fidam tibi coarguet.
Me faxo nullus audeat contemnere,
Si tot fuero tecum implicata vinculis.

CHORI.

CUr fluxa rerum quaeritis
Vesana gens mortalium?
Cur improbis laboribus
Nil profutura discitis?

Iesus amor dulcissimus,
Et omnium castissimus.
Iesus amor tutissimus,
Et omnium laetissimus.

Iesum lubentes quaerite,
Iesum lubentes discite.
Vobis sit instar omnium,
Per quem cohaerent omnia.

Potus, cibusque noster est,

Quies, labor, securitas,
virtus, honos, felicitas,
Et copiarum copia.

Illis nihil felicius
Sedem Deo qui praeparant.
O expetenda societas
Omni carens fastidio.

Magis magisque vulneret
Tua nos Iesu charitas [Reg: caritas] .
Te non amare perpetim
Maius malis est ultimis.

SPONSUS SPONSAE. XIV. Quam pulchra es amica mea, quam pulchra es?

TEcum maxima nata bellitudo,
Miro sideribus decore praestas.
Ter almae triados tu imago vera,
Unam habens animam unicamque tantum,

Triplex quam sibi vendicat potestas.
Magnum est percipere atque velle, magnum est
Tot rerum meminisse, tamdiuque.
Mens viget sapientia, voluntas
Flammulis flagrat utriusque amoris.
Non es sordibus inquinata foedis
Pravarum, mea Sponsa, motionum.
Refraenare [Reg: Refrenare] libidinesque nosti [Reg: novisti] :
Incessusque tuus, tuusque vultus,
Nec non et tua dicta, facta, sensa
Virtutum proba signa sunt tuarum.
Non vivis modo tu, sed ipse pro te
Vivo, sum tua vita, spiritusque.
Sic pulcherrima es undecumque, et omni
Quam dignissima praedicatione.

SPONSA. XV. Anima mea liquefacta est, ut dilectus locutus est.

MEl est amaritudo,
In saccharo venenum,
Merum merum est acetum,
Maestum canunt volucres,
Ululat et ipsa Siren,

Strident inepta nerui,
Nil dulce, nil suave,
Ad sempiterna Sponsi
Si dicta comparetur.
Dulcissimae loquelae,
Suavissimaeque voces
Quas promit ore IESUS.
Sive audio loquentem,
Sive eius e libellis,
Sive eius e cathedra
Effata disco, semper
Calesco tota, totis
Resoluor et medullis,
Cerae instar et liquesco.
Valete iam Sophorum
Ratiocinationes.
Valete rhetorumque
Cincinnuli, atque fuci.
Valete stulta vatum
Commenta, nil moror vos.
De cetero eia vestras
Tot disputationes,
Tot plaustra opinionum,
Nugasque tam canoras,

Segetesque tabularum
Obtruditote cuivis,
Ne polluamur aures.

SPONSUS SPONSAE. XVI. Favus distillans labia tua Sponsa: mel et lac sub lingua tua.

QUotquot verba cadunt tuis labellis,
Nil his suaviloquentius videtur:
Lactis atque favi os tuum scatebrae.
Seu me carminibus pie celebres;
Seu tuas fateare lapsiones:
Seu grates mihi debitas loquare:
Seu te ipsam abiiciasque, despuasque;
Seu mirere meum, colasque numen;
Seu quocumque alio modo, viaque,
Ut mos est tibi, fabulere mecum.

SPONSUS SPONSAE. XVII. Vulnerasti cor meum, soror mea, Sponsa mea: vulnerasti cor meum.

QUod vulnus mea mi soror dedisti?
Quod vulnus mea Sponsa mi obtulisti?
O quantum mea corda sauciasti?
Tui immensus, inexplicabilisque
Me transfixit amor, tibi relicta
Maiestate mea, throno meoque
Descendi pius has ad usque valles,
Humano simile induique corpus.
Hinc te nominito meam sororem.
Dein immania plurae propter ipsam
Temet perpetiens, necemque saevam,
Redemi pretio nec eloquendo,
Perlavique meo cruore quondam,
Et Sponsam mihi idoneam paravi.
Tali quid rogo charitate [Reg: caritate] maius?
Quid te nobilius, beatiusue?

IDEM. XVIII. Pone me ut signaculum super cor tuum, ut signaculum super brachium tuum.

FAc soror mea sis memor per omnem
Aetatem, quid ego libens, et ultro,
Et quantum tulerim tui ex amore.

Poenas multigenas, mimisque diras,
Necem turpificam, nimisque saevam.
Isthaec volve, revolve continenter,
Armillae tibi, symbolumque sunto,
Non secus meditatione sola
Per praecordia suscita dolorem,
Quam si lumina me tua inter ipsae
Viderent cruciamina, atque ab alta
Pendentem lacerum trabe, inter ipsos,
Ceu parem scelere impio, latrones.

SPONSA SPONSO. XIX. Fasciculus myrrhae dilectus meus mihi: inter ubera mea commorabitur.

MEum ob caput nefanda
Quaecumque pertulisti:
Iesu tuos labores,
Iesu tuos dolores,
Ceu fasce colligatos
Condamque condidique
In pectoris recessu.
Solerter [Reg: Sollerter] ista mecum

Perscrutor, et voluto.
Libenter ista canto,
Libenter ista narro,
Libenter ista scribo,
Libenter ista pingo.
Qui saepe non recorder,
Qui possit excidisse,
Mala quae puellus infans
Es perpeti coactus?
Qui saepe non recorder,
Per viculos et urbes
Docendo dum vagaris,
Erroneam requirens
Ouem, tuos labores
Molestiasque longas?
Qui saepe non recorder
Frigus, famem, calorem
Insomniam, dolosque
Tibi pessime volentum?
Qui saepe non recorder
Heu tot periculorum,
Heu lacrimationum,
Heu contumeliarum?
Qui saepe non recorder

Opprobria, et flagella,
Nefarios cachinnos,
Et verberationes?
Qui saepe non recorder
Sannasque, purpuramque,
Et sputa cum corona,
Mortemque despicatam?
Vitalis aura donec
Me paverit, tuorum
Non immemor dolorum
Manebo. In omne saeclum
Altissime reposta
Praecordiis latebunt
Tua haec inusitatae
Monumenta charitatis [Reg: caritatis] .

AD EUNDEM. XX. Veni dilecte mi, egrediamur inagrum, commoremur in villis.

SEu terram pedibus meis,
Seu remis mare carpsero,
Quo me cumque vocaverit
Importuna necessitas,

Ubicumque quievero,
Et quaecumque peregero,
Tu mecum proficiscere,
Tu me desere neutiquam,
Devotam penitus tibi,
Dignatam et thalamo tuo:
Quo me haud dignor honore.

SPONSUS AD SODALES. XXI. Sicut lilium inter spinas: sic amica mea inter filias.

QUid vos o socii, quid aestimatis?
Multis virginibus quam ego libenter
Praetuli, thalamoque destinavi,
Cuinam dicitis esse comparandam?

Lilium velit enitescit inter
Sentes vulnificos, supraque longe
Effert albicomum caput, suaque
Vernanti specie, atque odore vepres
Milibus superaverit trecentis:
Sic quae cara tibi, magisque cordi est,
Tui fervidulum gerens amorem,

Et digna in thalamum tuum venire,
Inter improbulas micat puellas,
Quas pungunt vitia, et leves cruentant:
Quaeque rursum alios sat impudenter
Cum sua vitiositate pungunt.

SPONSA ADOLESCENTULIS. XXII. Sicut malus inter ligna silvarum: sic dilectus meus inter filios?

Quid vos o sociae, quid aestimatis?
Multis milibus ipsa quem praeopto,
Dilectumque meum, meumque sponsum
Cui nam dicitis esse compar andum?

Silvarum in medio, arbores ut inter
Mille infrugiferas, inutilesque
Malus eminet elegantiaque,
Fetusque haud numerando, odore, gestu:
Sic Sponsus tuus ille vincit omnes
Mortales, ut agrestiora ligna.
Solus poma dat ipse, habetque solus.

SPONSA SPONSO. XXIII. Sub umbra illius quem desideraveram sedi: et fructus eius dulcis gutturi meo.

SUb tegmine huius arboris quietem ago.
Iesu sub umbra capto opaca frigora.
Affectionum pello sic aestus graves;
Cupidinum defendo sic incendia.
Tuere me Iesu bone sub alis tuis.
Tua sub umbra considentem protege
Contra meorum impressiones hostium,
Ab inferis sese specubus agentium.
Securitate ipsamet ero securior,
Si me iuves, et si meo fructus tuos
Iterum iterum gustatui concesseris,
Sapidissimos, et fructuum dulcissimos.
Nam quicquid est virtutis in me candidae,
Omnis mea sapientia, et merita omnia,
Meum in sinum ramis ab hisce defluunt.

CHORI.

REx noster astris pulchrior,
Et balsamo spirantior,
Scito sapore sapidior,
Et barbito iucundior.
Est ductor ambulantium,
Portusque navigantium:
Salus quibusque perditis
Quot sunt, fuerunt, quotque erunt.

O amplius sexcenties
Beatus ille, qui Deum
Amare novit intime,
Illumque praeter nil amat.
Amemus hunc medullitus,
Quo nil amari dignius.
O nostri amores ipsius,
Amoribus respondeant.

SPONSA. XXIV. Dilectus meus mihi, et ego illi: qui pascitur inter lilia.

NEc silere, nec expedire verbis
Sat possum, mea mens quod experitur.
Dilectus mihi, ego vicissim eidem.
Hoc quid sit rogitatis? est amoris
Plenum mutui, omnibus refertum
Simul blanditiis, leporibusque,
Simul deliciisque, gaudiisque,
Suavitate, et amoenitate multa,
In me totus, egoque tota in illo.
Hoc tantum breviter queo profari
De nostra tibi copulatione,
Per te cetera tute cogitabis.
Ast nil mundius est, pudiciusque
Quam dixi modo copulatione.
Sponsus namque meus qui esse gaudet
Inter lilia, flosculosque puros.
Quare quisquis ab hoc studes amari,
Nil cum rebus habe libidinosis,
Neu corpusque animumque provocatus
Lusu pollue lacrimis piando.

XXV. Colloquium adolescentularum, et Sponsae, super illo, Dilectus meus mihi, etc.

DOctrix nostra, eademque nostra rectrix,
Et dux fida, eademque chara mater,
Quid hoc, quae sumus, est quod ore blando,
Ut nunquam magis, altiore voce,
Ac dulci nimium sono profantem
Exaudivimus? Hem quid est quod inquis?
Dilectus tuus o tibi quid, illi
Quid tu? obscurior iste sermo nobis.
S. Dulces discipulaeque, filiaeque,
Et meae comites, rogatis istuc?
Non vobis similis, mihique sensus,
Non mens est paribus referta rebus.
Inde est quod mea verba tectiora
Ut sint discupitis patentiora.
A. Ergo o sancta anima, o Deique sponsa,
Dic, quidnam tuus ille quid tibi, quid
Tu illi? mutua quae necessitudo
Inter vos adeo viget stupenda?
Quaenam est ista reciprocatioque
Tam mirabilis, ante visa nunquam?

Tibi ille. Ergo quid? ipsa ei vicissim.
Quid tandem? Ecquid idem tibi, quod illi
Tute? an vero aliud? refer, precamur,
Ne nos, o pia, differas rogantes.
S. Affectus meus hos sonos profudit.
Nam sermone mei remulsa sponsi,
Modis mirificisque, et explicatu
Arduis recreata, postquam abivit,
Nec vocem potui tenere, nec quid
Sensissem appositis referre dictis.
Sunt affectibus et suae loquelae,
Sunt et indubitata signa, per quae
Monstrantur. Trepida est paventium vox
Auditur gemebunda vox dolentum [Reg: dolentium] :
Auditur bene laeta vox amantum [Reg: amantium] .
Et flagrans amor, impotensque Iesu
Dum sese cohibere nescit intus,
Ebullitque foras, nihilque pensi
Habet, qua serie, quibusque, quamque
Multa fas siet edidisse verba.
Quin verbis quoque vocibusque saepe
Nullis indiget, ac profunda solum
Per suspiria, lacrimasque claret.
Quare ego eximium, nimisque magnum

Meo in pectore sentiens amorem,
Sanctum, iustificum, beatum amorem,
Suspiro, modicum loquens, et ipsum
Quid, aut quale sit, haud laboro sane.

SPONSA. XXVI. Fortis est ut mors dilectio.

ET mobilis, et instrenua,
Fugiens molestiarum,
Sitiens voluptatis suae
Affectio est amantum,
Dum corpori solubile
Haerere corpus instat.
Sed fortior, constantior,
Feruentiorque longe,
Proclivis ad quaeque gravia
Exhaurienda semper,
Amor beatis sedibus
Demissus has in oras.
Deum anteponit omnibus,
Quae sunt creata cumque.
Pro quo mori trecenties
Nec paululum timescit.

Haud molle fatu perpeti
Quid hic, putas, recuset?
Amantium ardenter Deum
O fortitudo salue.

SPONSA SPONSO. XXVII. Veniat dilectus meus in hortum suum, et comedat fructum pomorum suorum.

MI dilecte, meam petitionem
Ne contemptam habeas. Precor pudenter.
In tuum semel hortulum venito,
Menti illabere, quam ipse fabricasti.
Is hortus tuus est, in hunc venito,
Collustra hunc radiis tuis, tuaque
Sol clarissime claritate vesti.
Hunc totum arripias tibi licebit.
Communi, tege, redde cultiorem,
Ornatumque magis, malas et herbas
Ab radicibus usque vellicato.
Scatentissime fontium, tuis hunc
Oro ne fugias rigare lymphis:
Halantum [Reg: Halantium] et genus evocare florum,

Fructus omnimodos et excitare.
Quin dignare tua esitare poma,
Quae tumet mihi contulisti, et ipsis
In tuis tibi complacere donis.

SPONSUS SPONSAE. XXVIII. [(transcriber); sic: XXVII.] Veni in hortum meum soror mea, Sponsa.

HEm Virgo mea, quod tuos in hortos
Me venire cupis, tua atque poma
Degustare ego te meos in hortos
Invito potius, feraciores,
Rebus omnigenis refertiores.
Quidquid dulce potest, imaginare,
Quidquid magnificumque, commodumque,
Quidquid eximium, decens, venustum,
Quidquid omnimodisque persequendum,
Et quidquid pretium antecellit omne,
Id totum meus exhibebit hortus,
Cunctis efficiet bonis beatam.
Nec pudor subeat venire, non te
Ancillam voco, sed voco sororem
Quin quod suavius est, voco ecce Sponsam.
Et virtus, et amor viam praeibunt.

Veni o Sponsa, meisque perfruare
Tot bonis quasi propriis, tuae sunt
Opes namque meae, et tuae meae sunt.

SPONSUS OMNIBUS SUI AMANTIBUS XXIX. Comedite amici, et bibite, et inebriamini charissimi [Reg: carissimi] .

DUlces amiculi, fideles animulae,
Venas per imas vulneratae amoribus,
Adeste, nostris et epulis accumbite:
Comedite largiter, bibiteque avariter.
Quae dona vobis confero, quae conferam,
Vestram ad salutem plurimum valentia,
In vos meae pietatis et abundantia,
Si intelligatis, mensa constructissima est.

SPONSUS SPONSAE. XXX. Surge, propera amica mea, columba mea, formosa mea, et veni.

QUid soror mea, quid columba, quid tu
Tetro in carcere tamdiu moraris?

Tene istis adeo iuvat teneri
Vinctam compedibus? laboriosa est,
Aerumnis cumulata, casibusque
Quos nulla enumerare lingua possit,
Et mors verius ipsa nuncupanda
Quam vivunt homines, trahuntque vitam.
Apud me meliorque, tutiorque
Vita degitur, omnium malorum
Expers funditus, atque sempiternis
Dives deliciis beatitatum:
Quas nullus pote contigisse sensus:
Nec mens quamlibet ampla continebit.
Huc gressus igitur citatiores,
Huc huc flecte viam, o amica, Sponsa,
Iam pridem ad thalamos tibi paratos,
Ad connubia laeta transuolato.
Quid soror mea, quid columba, quid tu
Tetro in carcere tamdiu moraris?

ADOLESCENTULAE AD DESERTRICEM. XXXI. Revertere revertere Sunamitis, revertere revertere, ut intueamur te.

TE mystici ius perfidam connubii
Temerasse, et evasisse moecham cernimus.
A spiritalibus bonis ad corporum
Spurcas voluptates miserrima mulier
Praeceps abisti, amplexa pro caelestibus
Terrena, pro Deo marito adulteros.
Hoc est dolore corda quod nostra cumulat.
Sed siquis est monitis locus, sive precibus,
Quam prodidisti denuo praesta fidem,
Factique paenitens redi ad sponsum tuum.
Pone vitia, elue maculas, quibus animam
Foedissime infectam geris. Rursum incipe
Sacrare mentem affectibus liquidissimis,
Et ore sancto verba sancta proloqui,
Studereque piis semper actionibus.
Haud te reversam Sponsus aspernabitur.
Nos gratulantibus oculis sociam ut prius
Spectabimus, iam desitam spectarier:
Amabimus, palamque collaudabimus.

CHORI.

PUellae Iesu amabiles,
Quae vos tenet dilectio,

Strictis resistat ensibus,
Nullum timescat impetum.

Queis [Reg: Quibus] maceramur flammulis,
Nec ipse Nilus opprimat.
Quibus calemus ignibus,
Nec ipse pontus obruat.

Pulcherrimus, ditissimus,
Longeque nobilissimus,
Vere monarcha maximus
Dei quem amatis filius.

Iesus mea est possessio,
Formositas, et claritas:
Iesus mea est potentia,
In hoc mihi sunt omnia.

Repertor est clementiae,
Cui nemo frustra supplicat:
Eiusque misericordiam
Nullus coercet terminus.

ADOLESCENTULAE.

Quicumque Iesum diligunt,
Peccare quid sit nesciunt.
Quicumque Iesum diligunt,
Nec occidentes occidunt.

Quidquid movetur, et viget,
Cum Patre Iesus condidit:
Et is dat unus gloriam,
Unus beatitudinem.

Vocavimus te millies:
O quando dilecte venies?
Iam nos tui nimis ah diu
Fatigat exspectatio.
Adesto iam charissime [Reg: carissime] ,
Iesu veni suavissime.
Te noster usque floridus
Arcessit adse lectulus.

FLORIDORUM LIBER SEPTIMVS, QUI ET SECUNDUS SPONSALIUM. IN SANCTISSIMAM EUCHARISTIAM, DIVINI AMORIS ALIMENTUM.

I. Figurae, dignitas, effectus. SPONSA.

ESCA dulcis, esca laeta.
Venit ad nos caelitus.
Panis almus angelorum
Fit cibus mortalium.
Panis hic est filiorum,
Gaudeamus intime.

Manna verum, manna sanctum
Venit ad nos caelitus.
Venit agnus Pascha verum.
Umbra cedit lumini.
Manna et agno victitantes
Gaudeamus intime.
Rex potens Asuerus ille
Ornat en convivium
Splendideque ac sumptuose
Omnibus communiter.
Hic edentes, hic bibentes
Gaudeamus intime.
Mensa Regum nil ad istuc
Ferculorum ferculum.
Carne Christi quid potestis
Invenire dignius?
Hac famem soluisse fas est.
Gaudeamus intime.
Vita mundi panis iste:
Fortitudo imbellium:
Et medela morbidorum:
Et triumphus sospitum:
Dux oberrantum [Reg: oberrantium] fidelis.
Gaudeamus intime.

Hic dator solaciorum
Rebus in contrariis:
Perduellium fugator:
Terror, horror daemonum:
Vena cunctorum bonorum,
Gaudeamus intime.

II. Sed tu muta beris in me.

O quando quando tandem
Dies vehetur illa,
Qua de duobus unum
De meque, teque fiat?
Dilecte mi per istam
Quam sic frequenter abs te
Buccellam capesso,
Buccellulam beatam,
Temet rogo per ipsum,
Migrare me fac in te.
Nil insuper, sed unum
Te noverim: sat istud.
O mi dapes amatas
Dapesque flagitatas.
O indices amoris,

Quid o quid huic amori
Possim referre contra?
En totum habe meum cor,
Quod saepius dicatum
Tibi saepius dicabo.

III. Desiderium vitalis alimoniae.

ESuritio te mea,
Te sitis mea flagitat.
Iesu ad te rapior, viden?
Ante aras iaceo tuas,
Imple largus inanem.
Quae quis expetit, omnia
In te reperio [(transcriber); sic: repperio] : domum
Dilecte ingreditor meam,
Imple pectora iubilo,
Imple largus inanem.
Ni tu me, bone, nutrias,
Ni des te mihi pabulum,
Atque id crebrius actites,
Membris attenuor nimis:
Vita me fugit ipsa.

Desertis melioribus,
Ad peiora statim ruo.
Urgent namque me identidem.
Quae contagia ceteros,
Culpae innata vetustae.
Sed corpus quoties tuum
Corpus vescitur hoc meum,
Spretis deterioribus,
Tuo percita numine
Consector meliora.

IV. Dulcissimi sensus.

FElix anima, felix nimis
Cum Iesu ad epulas accubans:
In queis [Reg: quibus] edendus ponitur
Quem diligit plus omnibus.
Ut ipsa sese non capit
Tale aduocata prandium?
Manant sub artus flammulae,
Malis pie rorantibus.
Immensa Iesu charitas [Reg: caritas] ,
Immensa liberalitas.

Ancillulis, et servulis
Se dat suis edulium.

V. Fortitudo, et victoria tentationum.

SUrgo caelesti dape recreata,
Surgo divinis onerata donis,
Surgo sublimi generositate
Macta, animisque.
Iam licet nullum timuisse bellum,
Aere florentes cuneos fugabo:
Ipse nam Sponsus dedit esse doctam
Vincere pugna.
Hostibus qui non oculo hauriuntur
Certo, me caecis operire telis
Per dies instant simul, et tenebras,
Sed sine damno.
Cingimur contra, similique Marte
Frangimus vires temerariorum,
Et suis hostem viduamus armis
Auspice Iesu.
Mensa me Iesu bene pascit, illa
Rebus infestis mea corda fulcit:

Inde mi nunquam male praeparatum ad
Turbida pectus,

VI. Invitationes mutuae.

VEni veni columba,
Nil te sinas morari.
Mea o soror venito,
Accumbe, nam tibi de
Memet dapes paravi
Vivasque, regiasque.

Thesaure mi venito,
Nil te sinas morari.
Veni mea o voluptas
Recubare in hoc, tibi quod
Constravimus cubile
Castumque, suaveolensque.

Sum puritatis auctor,
Castas amoque mentes,
Non sordidumque corpus.

Eo venire gratum est,
Huiusmodi immanere
Semper velim cubili.

Quod praedicas, quod optas,
Hoc tumet ipse donas.
In me ergo virginale
Tibi excita cubile:
Nostras ut inter ulnas
Suavissime quiescas.

VII. In refugientes a sacra synaxi.

MEnsam videtis apparatu regio
Novis onustam lautiis.
Libanda vobis ipsamet proponitur
Mundi salus, et hostia.
Invitat idem vocibus amicissimis,
Qui gratis esca factus est.
At vos agrestum [Reg: agrestorum] more terga vertitis,
Obire nec vultis dapes.
Hic est medela, vos medelam spernitis,
Heu sanitatis indigi?

Hic robur est, vos robur istuc spernitis.
Heu viribus fractissimi?
Hic sunt talenta, vos talenta spernitis,
Heu pauperum pauperrimi?
Hic lumen est, vos lumen hocce spernitis,
Heu obsiti caligine?
Hic est levamen, vos levamen spernitis,
Heu obruti tot molibus?
Manat bonorum varietas hinc multiplex,
Auctore ab ipso perpetim.
Vos interim tantam bonorum copiam
Dementer aversamini.
Per mare malorum curritis, recurritis:
Velis viam quin flectitis?
Hic mare bonorum est, huc rates aduertite,
Velorum et alas pandite.

VIII. Mors est malis, vita bonis.

HAec esca vitam sufficit,
Haec esca lethum parturit:
Tantum boni, tantum mali
Eandem habent originem.
Vita quid est iucundius?

Quid morte contra tristius?
Hoc pabulum veruntamen [Reg: verumtamen]
Utrunque [Reg: Utrumque] fit sumentibus.
Nil ergo eodem dulcius,
Et nil eodem amarius.
Sed improbos interficit,
Probosque vita munerat.
Quapropter omni crimine
Piati ad hoc convivium
Vos ferte, pleni sobriis,
Sanctisque cogitatibus.

IX. Quid retribuam Domino?

O Sempiterne conditor,
O mi redemptor, o parens
Meae salutis, o vigil
Custos meus, rector meus,
Tutorque constantissime,
Adiutor o promptissime
Amator o fidissime,
Largitor effusissime,
Ut me tibi propter tua
Debere dona sentio?

Sed debeam cum plurima,
Nec pauca possum reddere.
Quidquid meum est, prius tuum est,
Tu mi dedisti singula.
O quid tibi rependerim?
Sum quanta quanta, sum tua.
O quid tibi rependerim?
Sed in super mirabili
Splendore, honore, gloria,
Felicitate, copia,
Amore percussus facis
Me sancte Iesu nobilem,
Dans temet in cibum mihi:
Ut spirituque, et artubus
Sim iuncta, nodo duplici.
Cuius thronus sunt Cherubin,
Ego facta sum thronus tuus.
Quid me potest honestius,
Quid me potest beatius
Haberi, et excellentius?
Quid ergo prolixissimis
Donis tuis rependerim?

X. Corpus Christi donum optatissimum.

DA morbidis salutem,
Da naufragisque littus,
Clientibus patronos,
Egentibusque sumptum.
Da regibusque gentes:
Da militique robur,
Ducibusque da triumphos,
Patrium larem profectis,
Patriamque ab hoste captis.
Orantibus colonis
Da fertiles agellos.
Orantibus maritis
Da liberos trecentos.
Da cuique da benigne
Rectissime quod optat,
Mihi quid est datur us?
Mortale nil capit me,
Nihil lubet caducum,
Te da mihi frequenter
Sub crustulo pusillo,

Sub candidaque fruge.
Te nam replenda solo est
Mei amplitudo cordis.

DIVINAE LAUDES.

I.

QUOS sol priores ore spectat aureo,
Vasto revertens gurgite:
Quique hunc diurna languidum vertigine
Propius cadentem cernitis:
Et qui frequentes imbribus madescitis
Austrum colentes humidum:
Demum furentes qua procellas suscitant
Septentrionum filii:
Telluris omnes incolae antiquum patrem
Cantate festis plausibus.
Eius perennem agnoscite indulgentiam,
Agnoscitote munera,
Huic pangitote melos, adorate, et nova
Afficite caeremonia [Reg: caerimonia] .
Quantum potestis, mentibus, sermonibus,
Tubis, lyris, et tympanis,

Et cymbalis, et tibiis, et nabliis,
Et barbitis, et organis
Efferte numen omnium sanctissimi.
Regisque regum maximi.
Laudationem promeretur quamlibet,
Quibusque maior laudibus.

II.

CUi templa sacra educimus,
Cui thura [Reg: tura] flammis addimus,
Quem comprecamur in dies,
Verusque Deus, et unus est.
Aeternus idem, et iustus est,
Pius, potens, ac providus,
Clemens in omnes, omnium
Rector, patronus, artifex.
Miscetur ille singulis,
Plena ipsius sunt omnia.
Nec terra, mare, nec sidera
Totum queunt includere.
Deus tacetur verius
Quam dicitur: nec nostra mens
Natura quae sit numinis
Indagine ulla concipit.

SANCTUS DEUS. Iteremus hoc:
SANCTUS DEUS, SANCTUS DEUS.
Sit laus Patri, sit Filio,
Utriusque sit Spiramini.

III.

CUm Deum canere ordior,
Unde exordiar ambigo.
Incertum est ubi desinam,
Sic me copia pauperat,
Ingens copia laudum.
Quare vos opera illius
Diversissima et optima,
Vestro pro modulo impigre
Communem dominum ac Deum
Hymnis concelebrate.
Hunc vos milia millium,
Ministri innumerabiles,
Partiti ordinibus novem
Ne silete, sed indidem
Hymnis concelebrate.
Ignis, ros, pluviae, nives,
Frigus cum glacie, et gelu,
Undae, flamina, grandines,

Tellus magna parens, Deum
Hymnis concelebrate.
Aequoris vada caerula,
Fluctus, flumina, rivuli,
Stagna cumque paludibus,
Fontes cum lacubus, Deum
Hymnis concelebrate.
Saltus frondiferi, iuga
Excelsissima montium,
Umbrosissima vallium,
Quidquid prodit humo, Deum
Hymnis concelebrate.
Aquarum incolae, et aera
Queis [Reg: Quibus] transmittere ludus est,
Ferarum, et pecudum genus,
Et quodcumque animal, Deum
Hymnis concelebrate.

IV.

QUamdiu solis radium tuebor,
Mique decretos agitabo menses,
Fata me donec patientur istoc
Aetere [(transcriber); sic: Aethere] vesci,
Semper auctorem venerata mundi

Debitum impendam studiosa cultum:
Semita incedam dominique semper
Pectore laeto.
Hunc pia semper memorabo lingua,
(Aequius nemo memoratur illo)
Absque divina mihi laude nulla
Effluet hora.
Mi Deus carmen meus est futurus,
Voce laudabo, penetralibusque
Cordis illius reputabo mecum Plurima dona.
O quibus me non meritis honestans
Partibus multis simul ante multos
Extulit? quaenam Deus hisce donis
Dona rependam?

QUERIMONIAE IN TENTATIONIBUS.

I.

REX aetheris ter maxime,
Aduerte sis huc lumina.
Qui differant me turbines

Si respicis, age respice.
Imber malorum effusior
Supra caput meum astitit.
De me trophaea cogitant
Chiliades oppugnantium.
Me continenter involant,
Inducias [Reg: Indutias] que denegant.
Nec quippiam, meum nisi,
Heu, concupiscunt sanguinem.
Tantis age in periculis
Succurre mi quam diligis:
Neu me fer a latronibus
Perire funestissimis.

II.

PLutonii satellites,
Lethaea monstra quid meum
Dire caput lacessitis?
Fraudes, dolos quid nectitis?
Quid eia tot me casibus
Iactare delectamini?
Quid me labores, improbi,
Tantos adire cogitis?

O gentium immanissima,
Quam noxiam, narra, tibi,
Quamue attuli molestiam,
Quamue irrogavi iniuriam?
An quod probare me Deo
Enixius contenderim,
Eiusque sanctis iussibus
Feruenter obsecuta sim?
Quod spes in illo colloco,
Quod tota ab illo pendeo?
Amare quod medullitus
Ipsum nec unquam [Reg: umquam] desino?
Hoc istud est, miserrime
Quod tartari invidentiam
Flagellat. Oh quid interest?
Flagellet immortaliter.

III.

PRo pro quid hoc incendii
Meat per ossa lentius?
Haud e supernis sedibus
Descendit iste spiritus.
Cocytus illum suscitat.
Cocytus hunc ignem creat.

Subduntur hinc nobis faces
Taeterrimae libidinum.
Pridem malum Cupidinem
Abire iussi in rem malam:
Fugere, ah dolor, nondum queo
Fugisse quod putaveram.
Quid sic, caro, quid sic furis?
Dominam in tuam quid calcitras?
Ni conquiescis, te modo
Vexabo lamentabili.

IV.

PRoclive non est dicere,
Quot me tuis, Iesu bone,
Obtemperantem legibus
Tentationes avocent.
Ut irrito me foedere
Privet tuis amplexibus,
Abducat ut Sponsam tuam,
Quid mundus ah non incipit?
Promittit aurum barbarum,
Opesque plane divites,
Plausus, honores, gratiam,
Nomenque mortis nescium.

Huic inquio: nil promoves:
Aurum meum, gazae meae,
Plausus, honores, gratia,
Et nomen, est Iesus mihi.
Vis sentiendi multiplex
Dat multiplex negotium,
Blandisque suasionibus
Ad indecora pellicit
Sensus feruntur ad malum
Aetate ab usque primula:
Quoduis voluptatum genus
Nunc iste, nunc ille offerunt.
Conflictus hic atrocior,
Quanto hostis est vicinor.
Ah, in sinu semper meo
Hostem meum circumfero.
Ictus remetior ictibus,
Succumbo victrix denuo.
Quod vincor est ignaviae:
Quod vinco, tu Iesu facis.
Trifaux et ille Cerberus
Latratibus me territat
Cuius rabiem avidissimam
Sopire nosti [Reg: novisti] perbene.

V.

NUperrime, o salus mea,
Ubinam eras, exercitus
Cum me frequens invaderet
Ferro stupendum saeviens?
Cur non meis clamoribus
Permotus atque lacrimis,
Ut postulabat res, opem
Mihi ferebas tempori?
An non ego miles tua?
An non tibi charissima [Reg: carissima] ?
Dilecte mi, cur absque te
Pugnam horridam pugnavimus?

Haud longius recesseram,
Tecum manebam clanculum,
Tuoque non vulgariter
Laetabar in certamine.
Addebam ego robur tibi,
Teque adiuvabam strenue:
Nec absque me tam nobilis
Tibi contigit victoria.

Tu proeliator acriter,
Meisque nixa viribus,
Quas affuturas spondeo,
Ducas triumphum crebrius.

ZELUS DIVINI HONORIS.

I.

QUousque, mi Iesu, tuos
Videbis aduersarios
Tetris opertos pestibus
Impune vita perfrui?
Rident Scythae ritus tuos,
Mactantque saxis victimas,
Te Sabbatharius iterum
Cruci libenter traderet.
Calvinus, et Suenkfeldius,
Unaque Trinitarius,
Et Zuvinglius cum Flaccio
Regnis fugant, et urbibus.
Altaria tua destruunt,
Necem Prophetis inferunt,

Per impiamque audaciam
Leges tuas pede proterunt.
Quousque, mi Iesu, tuos
Videbis aduersarios
Diris opertos pestibus
Impune vita perfrui?

II.

NUmquamne qui licentius
Ausi Deum contemnere,
Factis scelestioribus
Poenas dabunt non impares?
Qui se potentes efferunt,
Armisque caelum territant,
Qui divites obambulant,
Fastu indecoro turgidi,
Amplissimam qui congerunt,
Dum foenerant, pecuniam,
Quos lingua alit periurio,
Piacula non luent sua?
Magnum ebriosis da malum:
Inflige poenam adulteris:
Inflige grassatoribus:
Inflige proditoribus.

Divina qui superbius
Praecepta conculcaverit,
Istunc (quod est aequissimum)
Ad inferos devoluito.

III.

QUi Christiani dicimur,
Christum colamus verius:
Mittamus oro nuntium
Stultis opinionibus.
Qui Christiani dicimur,
Christum colamus sanctius:
Mittamus euge nuntium
Tot moribus pravissimis.
O sentiamus singuli
Omnes quod una sentiunt.
O sentiant omnes simul,
Quod sentiunt vel singuli.
Ne nos amor labentium
A sempiternis abstrahat.
Hic namque diversorium
Ad patriam tendentibus.

ASCETICA, SIVE QUOTIDIANA SPONSAE EXERCITIA.

I. Compunctio cordis

DElicta mea recogito,
Pectus meum diverbero,
Irroro vultum lacrimis.
Tibique supplex accido.
Iesu tuae clementiae
Ah ne graveris obsequi.
Ne perde iustus noxiam,
Serua misertus supplicem.

II. Gratiarum actio.

PRo tantis meritis tuis,
Pro tot muneribus tuis,
Indignam quibus afficis,
Quas reddam tibi grates?
Dignas soluere gratias
Haud istuc opis est meae,

Nec quidquid manet uspiam
Nostrae conditionis.

III. Spes.

MItissmus [(transcriber); sic: MItississmus] , suavissimus
Sese Deus colentibus,
In se Deus sperantibus
Pax, gaudium, securitas.
Sperabo dum spiravero,
Colamque in omne saeculum.
Sperate, colite altissimum
Quotcumque Phoebus aspicit.

IV. Amor.

ADhuc Deus laboro
Te plus amare plusque,
Totaque mente, totis
Te viribusque fas est,
Vires et ultra amari.
Te diligam supra omnes,
Supraque memet ipsam,
Tu turris, atque rupes,

Tu murus, atque vallum,
Tu castra mea, meusque
Arcus, clypeus, et arx es.

V. Timoringenuus.

SI tu mi pater es Deus,
Atque ego tibi filia,
Cur te mancipium velut
Quoddam vile timebo?
Non me supplicium movet,
Herum laedere nescio:
Sed offendere abominor
Pium nata parentem.

VI. Pro peccatoribus.

VIx unus atque alter tua
Mandata Iesu factitat.
Scelesta perpetrantium
Referta tellus undique.
At tu scelestos corrige,
Culpas et obliviscere.

O praeda ne sint tartaro
Tuo coempti sanguine.

VII. Principium, et finis actionum Deus.

IESU principium meum,
Idem finis ades meus.
Verba tu mea tempera,
Facta tu moderare.
Tu da rebus in omnibus
Abs te semper ut ordiar,
In te denique desinam.
Adsis rite vocatus.

VIII. Dolor de vitiosis affectibus.

MEcum tot annis praelior,
Et memet ipsa persequor:
Sed absoluta contigit
Nondum mihi victoria.
Affectionibus meis
Menti parum audientibus,

Hem quot cruces, hem quot neces
Pridem intulisse debui?

IX. Exultatio [Reg: Exsultatio] spiritus.

UT blanda motionum,
Sensusque suaviores
Pectus meum pererrant?
Mens exilit [Reg: exsilit] , Deoque
Afflata, iam relictis
Mortalibus, supernis
Se miscet icta regnis.
O saepius revise
Me dulcis hora: namque
Felicius quid unquam
Tali precemur hora?

X. Desiderium propter Christum aduersa patiendi.

QUi multa gravia, et aspera
Te propter, o Iesu, potest
Perferre quam fortissime,
Is diligit feruentius.

Amare feruentissime
Ego tua te desidero.
Hinc est quod aduersissima
Te propter opto perpeti.

XI. Resignatio.

EN me premunt dolores,
Et lingua me lacessit,
Nimium poterva lingua.
En res abacta furto est.
En voluitur superbas
Incendium per aedes.
Charissimum [Reg: Carissimum] parentem,
Charissimum [Reg: Carissimum] que fratrem,
Charissimam [Reg: Carissimam] sororem
Avara mors ademit.
Pecuniaeque, opesque,
Famulaeque, servulique
Erant mihi: sed ecce
Ad inopiam pudendam
Te non vetante veni.
Libenter omne durum
Veruntamen [Reg: Verumtamen] feram, si

Tibi sciam placere:
Tua mea sit voluntas.
Nos saepe velle nostrum
Deludit atque fallit.
Tua Deus ast voluntas
Est ipsa rectitudo.

XII. Afflictatio corporis.

UT animus imperet meus,
Moderetur atque sensibus,
Hoc punio corpus meum,
Et servitute comprimo.
Mansuetus utique, ac mollis est,
Multumque delectabilis,
Qui nostra torret intima
Facibus suis amor Dei.
Sed dura facere, et perpeti
Praegestit idem. Ludus est
Ieiuniis pallescere,
Humi cubile sternere,
Fraudare se soporibus,
Noctem precando ducere.
Setosa tunica, et hispida

Mi saepe corium defricat.
Quin et frequenti verbere
In memet ipsa saevio.
Oluscula, et radiculae,
Leguminumque vilia,
Sine sanguine mihi cena sunt,
Et artis expers mensula.
Mihi Falerna pocula
Sunt nota tantum nomine.
De vitreis nam fontibus
Sitim levamus aridam.
Et haec, et alia plurima
Laetaque, lubensque perfero.
Maiora longe passus est,
Quem diligo, sponsus meus.

XIII. Solitudo, et quies.

DUm sola sum, non sola sum:
Si sola non sim, sola sum,
Ipsaque me fio minor.
Quid turba nisi turbas ferat?
Quietis heu non dubia mors,
Qua cum Deo, et caelestibus

Divina, et immortalia
Tractanda sunt negotia.
Sedes Deo gratissima
Sedata mens, silentio, et
Devota solitudini.
Nolo foris vagarier,
Oculisque simul, et auribus
Rerum sequi vanissima.
Domi sedere me iuvat:
(Chara domus est, domus optima)
Actis procul tumultibus
Habitare mecum, et olympicis
Liquescere voluptatibus,
Dum sancta lego volumina:
Regem, et beato ordines
Dum mentis acie contuor,
Et rebus a pereuntibus
Illuc abire concitor.

XIV. Examen conscientiae.

NE iudicum iustissimus
Me luce in illa iudicet,
Aperta qua divinitus

Reddent sepulcra mortuos,
Ego ipsa me severius
In singulos iudico dies.
Excutio memet sedulo
Animi recessus intimos
Perscrutor, et remetior
Cum cogitatis omnia
Quae dixerim, quae fecerim,
Asole primo in vesperam.
Iniqua Christi legibus
Quae perpetrata reperio,
Gemitu, dolore, atque precibus
Et lacrimis oblittero.
Licebit o cui dicere
Nullo reus sum crimine?
Laedere Deum est facillimum.
Horis diurnis quot fluunt,
Et antequam Phoebus cadat,
Num septies iustus cadit?
Tam saepe si iustus cadit,
Iniustus, heu, quoties cadet?

XV. Cum mane surgitur, hymnus.

RUrsum purpureis alma iugalibus
Aurora invehitur, iam vaga sidera
Axem deseruere,
Novus lucifer appetit.
Stratis desiliant corpora segnibus,
Tendamusque Deo brachia supplices,
Et grati veneremur,
Per quem rite quievimus.
Oramus, bone Rex, da vigilantibus
Semper iustifico pectore, serium
Exspectare diem illum,
Magni iudicii diem.
Tum nos inter oves allege dexteras,
Sanctorumque pius coetibus insere,
Aeternique diei
Fac attingere gaudia.

XVI. Ante studia.

CIrcumfusa animis densior impedit
Caligo supera cernere, et infera,

Nec mores mediorum
Promptum est noscere planius.
Nubes inscitiae mentibus incubant;
Hem nobis nihil est insipientius,
Nil indoctius. Ergo
Te succurrere poscimus.
Rumpe o rumpe moras, optime Spiritus,
Et praepande piis lumina mentibus,
Quo Musis valeamus
Pectus fingere dulcibus.
Quodcumque auxiliis assequimur tuis
Doctrinae in studiis, id tibi reddimus.
Doctor sancte, precamur,
Veram da sapientiam.

XVII. Ante cibum.

MUndi creator praepotens,
Curator atque provide,
Qui largitate plurima
Victum paras viventibus,
Quam hora monente ponimus
Mensam tuorum consecra:
In nomine siquidem tuo,

Sicut iubes, accumbimus.
Quantum fovendae postulant
Vires, edamus sobrie:
Ne ventrem avarum crapula
Distendat oh turpissima.
Terrena corpus nutriant,
Mens victitet caelestibus;
Utrun [Reg: Utrum] que cuius est opus,
Utrun [Reg: Utrum] que pascat iugiter.

XVIII. Post cibum.

MUnere tuo parens Deus
Expleta dapibus est fames:
Bibendo, edendo corpori
Factum satis vilissimo.
Tibi ergo pro donis tuis
Quas possumus, quas et decet
Nos ore grates consono
Homunciones soluimus.
Te, quidquid abs te pascitur,
Ferae, natantes, bestiae,
Aues, et omne hominum genus,
Te laudet universitas.

Hic victus esto robori,
Et sanitati (qua nihil
Haec vita melius possidet)
Ad gloriam unius Dei.

XIX. Rebus laetis.

COelum nubivagum iam sine nubibus
Purum est, et radios sol iacit aureos,
Spirant lenia venti,
Rident aequora pontica.
Unde exorta, precor, tanta serenitas?
Tam felix mihi sors provenit undenam?
Abs te, Christe meus Rex,
Tute hanc laetitiam seris.
Sed formido tamen, prospera ne cito
In sortem remigrent funditus alteram,
Et ne nubila Phoebum
Abscondant iterum mihi.
Quocirca, oro, meum comprime spiritum,
Ne se quam satis est altius efferat.
Intra limina, Christe,
Consistant mea gaudia.