Juni 2002 Rüdiger Niehl
TEI header added, structural corrections, lines, searchlinks Editorial description: typed text - structural tagging complete - semantic tagging complete - manual spell-check


page 59, image: s059

MART. [Abbr.: MARTINI] OPITII SILVARUM LIBER III.


page 60, image: s060

MART. [Abbr.: MARTINI] OPITII Silvarum Liber Tertius.

IN OBITUM CELSISSIMAE PRINCIPIS LIGNICENSIS.

O clara divae stella Silesiae,
Heroa coniunx impete quo tibi,
Nil tale quicquam cogitanti,
E mediis properante fato
Aufertur ulnis, dum superest catae
Fervor iuventae, nec roseus fugit
Candor genarum? iure maestis
Numina sollicitas querelis,
Demptasque luges delicias, memor
Harum sodalis quas thalami trahit
Dulcedo rerum. sed protervus
Cuncta feret per inane Corus.
Ius quippe leti sanctaque vis deûm [Reg: deorum]
Quemquam reverti post obitum vetant
Ad nos in has orbis minantes
Interitum putridi ruinas.
Nobis terenda est haec quoque semita,
Iusto sorores stamina pollice
Cum fluxa deducunt, virili
Interea tolerare sortis
Multum frementis tela animo decet,
Certos nec isto nos stabiles solo


page 61, image: s061

Durare semper, nec perenni
Compositos recubare terra.

AD AQUAS GLACENSES PRO SALUTE ILLUSTRISSIMI BURGGRAVII DONENSIS.

VItrei fontes et amoena Tempe,
Queîs [Reg: Quibus] suas, grato sale temperatas,
Credidit lymphas genitor medentum
Magnus Apollo,
Ille Musarum Pater, ille Martis
Filius, soli metuendus hosti
Annibal, vestris avidus medelae
Utitur undis.
Vos vocat cura haec latices benigni,
Vos decet vena saliente tellus
Quotquot indulsit sat amica vobis
Promere vires.
Hoc sciant vestri teneantque rivi,
Hoc aquae carmen praeeant salubri
Fontium Nymphae comites; in uno
vivere multos.

IN III. NON. [Abbr.: NONAS] DECEMBR. [Abbr.: DECEMBRES] NATAlem Iani Gruteri.

ET nobis taciti quiete plectri
Lux omni ingenio canenda vergat?
Hoc Phoebus vetet, hoc novem sorores.
Hibernis age me rosis, Cythere,
Si te rite colo canoque, cinge.
Idaei melius virete colles,


page 62, image: s062

Et plus Castaliae vagentur undae;
Et si qui nec adhuc nivi patescunt
Laetis floribus explicentur horti.
Sint festa omnia, sint procul labores,
Sint curae: proprius dies Gruteri
Saturnalitias requirit horas,
Et plenam solida quiete vitam;
Qualis, magne virûm [Reg: virorum] , tuae senectae,
Postquam gloria nil requirit ultra,
Et mundum volitas per universum,
Dein semper quoque debet imputari.
At specta temerarium Poetam,
Versu ludere non suo volentem,
Et vox destituit fugitque longè.
Invitus tamen istud addo Musis:
Pro vitae auspicio meae Decembri
Multum debeo, summa pro Grutero.
Plus nulli dedit, et dabit December.

AD DAVIDEM A SCHWEINIZ, Equitem Silesium.

FEstum Schweinicio diem frequentet
Quisquis vult bene nobili iuventae.
Non illum canibus vacare solis,
Milvorum insidias, equos feroces,
Imbelles leporum sequi catervas,
Enses saepe loqui, videre numquam,
Altum stertere, virgines arare,
Vinum educere, devorare census,
Ut nunc patricii solent nepotes,
Et sol exoriens videt cadensque.


page 63, image: s063

Sed mens eximiis dicata rebus
Ridet delicias ineptiarum,
Et gratas melius resolvit horas.
Nil hîc nobilitas genusque Musis,
Nil Musae generi nocent avito.
Hoc ergo hic niteat dies quotannis,
Vel multo quoque laetiore vultu:
Nam ceu prae reliquis decora virtus
Illum nobilitat, secundiores
Sic et prae reliquis meretur annos.

AD CASP. [Abbr.: CASPARUM] KIRCHNERUM, Sponsum.

QUod ver praeterito redibat anno
Consueto citius, tibi imputabam,
Vatum maxime: nam tuo serenis
Adventu radiis polus micabat;
Et si non radiis micasset illis,
Prae lucis facula tuae, pruinis
Nil quicquam licuisset: at vicissim
Quod, Phoebus licet altiore caelo
Incessu graditur, tamen paternum
Sero constiterit gelu fluentum,
Et secura sui rigensque leges
Veris sumit hiems, negatque campos
Dulces dicere, sobriasque terras,
Et laetas volucres, nivesque canae
Luctantis radios premunt Olympi;
Hoc, Kirchnere, tibi quoque imputamus.
Nam postquam lepor unius puellae
Praefertur teneris tuis Camenis,
Et prae vertice gratiore Pindi,


page 64, image: s064

Parnassum [transcriber: metaphor: breasts] dominae requiris unum;
Cum Musis Pataraeus [Reg: Patareus] universis
Infandùm gemit: ergo nec decora
Gaudent cum dominis suis vireta,
Nec silvae solitos nemusque cantûs
Absolvunt, zephyrusque murmurante
Ludit florifer undiquaque vento.
Sed quod iam posito gravi Maronis
Summi pondere, castiore gressu
Gyros contraho carmen in minores,
Quid mirum tibi? si tuae puellae
Acclinis lateri, brevi patrabis,
Quod numquam quoque forte perpetrasti.

IN NUPTIAS EIUSDEM

SCilicet hoc reliquos pretio sublimibus alti
Vincimus ingenii curis; hac lege per oras
Tendimus innumeras, et vastum currimus aequor;
Ut post tanta viae discrimina, vela legamus
Virgineo defessa sinu. sic saltibus Anglis
Imposuit certum Aeneae tibi mater amorem.
Namque ferunt illic, qua regia collibus altis
Aerias Windsora domos ostentat, et amne
Vicinos Tamesis clementi illabitur agros,
Te placidam vidisse deam, et post mille viarum
Taedia, et audacis metuentia lina carinae,
Hîc portum fixisse tuum; hac mercede tot annos
Absolvit divina Venus, geniique labores
Ausaque digna tui, facunde Poeta, rependit.
Idcirco docti miracula dissita caeli,
Astrorumque vagos iuvit lustrare recursûs,


page 65, image: s065

Et quicquid non novit humus? hoc denique centrum
Quaesisti, radium toties cum lignea sensit
Terra tuum, et penito natura occulta recessu
Uranie studio docuit te diva benigno?
Virtutis dos ista tuae est: repete alma libellos
Roma tuos, reddique tibi, Grassere, coronae
Dona iube, frustra iuvenis miratus es, Heinsi,
Doctrinam et dulces numeros, tam grandibus ausis
Invenit Cytherea modum: quodcumque requiret
Posteritas, hoc virgineis scribetur in ulnis,
Maximaque exiguis requiescet gloria metis.
Felix quem externis nitentem assurgere chartis,
Invadit tam faustus amor, vitaeque reponit
Innocuae spes tanta sibi, parvoque quiete
Sed proprio contenta domus: sitis ardua Famae
Vix umquam est secura sui, et vicinior astris
Laus semper suprema petit: vix nomen inane est
Quicquid inexhausto noctuque dieque labore
Prodigus ipse tui et vitae paene inscius optas.
Et iam quod reliquum est, merito, Kirchnere, requiris,
Si fines tua Fama suos habet, hactenus omnes
Dilectis operas licuit consumere Musis.
Vindicat hanc natura sibi; depone tributum,
Vates docte, tuum: Cypri regina Poetis
Destinat, eventu tamen impare, vulnera cunctis.
Tu voti sat compos abis: tibi casta puella,
Et formosa tamen, animoque simillima fronti,
Ducitur, et nox illa polo descendit amico,
Quam vix ipse queas digna celebrare Camena.
At mihi, si, quamvis ab avo descendimus uno,
Praesenti non esse licet, vultusque meorum,
Asterienque meam cogor vitare, benignus


page 66, image: s066

Fatorum concedat amor, reduci alite laeto
Ut vestros detur tamen olim cernere natos.

AD EUNDEM peregre Abeuntis.

FRustra retentas, patriam si quis fugit,
Abire certus: ille amicorum preces
Qua recipit aure reddit, et patriae immemor,
Quacumque tendit patriam invenit suam.
Temnit viae molestias, quisquis cupit.
Multos paterni caritas retinet soli,
At nos abegit: patriam amplecti meam
Nequeo, nisi absens. [(transcriber); sic: ] dulce praesenti quidem
Audire vestri nobiles animi iocos, [(transcriber); sic: .]
Eximie vatum ocelle: sed vester lepos
Salesque docti inire praecipiunt viam,
Ut afferam quae imposterum redux quoque
Vobis queam referre: gratis audiit,
Lingua sodales si quis impari gravat.
Quare valete prospere; et tu civitas
Mei imperatrix atque seiren pectoris,
Et si quid uspiam tui placuit, vale.
Nos ad beatos vela portûs mittimus,
Lassi quiete. nulla secreti laris
Ultra voluptas, atque natalis soli,
Quem gloriae cupido transversum rapit.
At seu cito, seu serius redibimus,
Seu forte numquam, nominis vestri dies
Quaecumque amorem mî [Reg: mihi] eximet, vitae eximet.

AD NICOLAUM TROILUM A LESSOT, Pro Christiani Conradi Laurea.

COmmendo tibi filium Poetae [(transcriber); sic: ,]
Optimi, haud minus optimum [(transcriber); sic: optimnum] Poetam,


page 67, image: s067

Ipse pessimus omnium Poeta,
Magne Troile, cui datum merentes
Lauru cingere pervirente vates.
Si nescis, novus hic tuus Latinas,
Germanasque simul colit Camenas,
Seu lyram, aut elegos, levemque soccum,
Seu gravem tibi mavelis cothurnum.
Quare, ô spes patriae decusque, frontem
Hanc adhuc iuvenem, sed eruditam,
Semper virginibus reconde ramis;
Sic te Phoebus amet, tuique posthac
Ex voto bene transigantur anni;
Sic vates tibi, quos soles creare,
Digna laude creent perenne nomen.

AD IOH. [Abbr.: IOHANNEM] GEISELIUM De Epithalamio ei transmisso.

QUod expetisti nuptiis carmen tuis,
Quis verba denegaret, illud hîc habes:
Sed non Latinum. Nam quid hos moros morer
Qui rure natas Teutonum voces putant,
Sibique probro ductitant linguâ suâ
Altae expedire sensa mentis? atque ita,
Magni nepotes Romuli, potant, vorant,
Stant et sedent, quid plura? concumbunt quoque
Credo Latinè. non inaequales iis
Quorum catervas hîc videre tot licet,
Qui nec pedem extulere finibus Alpium,
Et mentiuntur se tamen Gallos meros,
Veste atque voce. qui mihi galli quidem
Damnentur absque testium auxilio velim.
Porro iocantem ferre me si quis nequit,


page 68, image: s068

Paulisper exspectet precor; brevi liber
Prostabit ingens, arte protrusus meâ
Corneliae de nuptiis, in queis [Reg: quibus] senis
Mentum Catonis, et supercilium grave
Veterum parentum, et Stoa tota gens erit.
Quod si nec hoc me excusat, illis qui deam
Amoris opere quam logis malunt coli,
Assentior libenter: illa quae tori
Requirit ordo et lex maritalis iubet,
Utut Poetae classico non accinant,
Fieri queunt. Vale, atque praesta te virum.
Urgente prelo raptim et insubida manu
Dabantur Heidelbergae ad actas Neccari,
In messe, quam tuam esse non minus putes.

AD CASP. [Abbr.: CASPARUM] BOITHIUM, SPONSUM.

BOithi, deliciae novem sororum,
Cuius pagina tota Livianos
Lepores sapit, atque si quid istis
Est doctum magis, et magis Latinum:
An tibi quoque, ceu solet, libellis
Paulum sepositis, amoris ardor
Succendit cor, et intimas medullas?
Sic est: et licet hactenus nec illa
Nostrae Teutoniae, nec ista vestra
Cypris te patriae (venusta quamvis
Sat sit utraque,) quiverit movere;
Versa sorte tamen priore, dulces
Amplexus lepidae petis puellae
Productaeque fugis molesta noctis
Posthac taedia, et irritam quietem.
Omnino bene: nam quis inter istas,


page 69, image: s069

(Saltem consilium sciat) pruinas,
Concretumque gelu, nivesque, solus
Aequa mente torum premat rigentem?
Nos, queîs [Reg: quibus] dura necessitas acerbam
Hanc legem posuit, feramus ultro
Numquam corrigitur quod absque fatis.
At tu quem melior nitente vultu
Phoebus respicit, et parens Amorum,
Uti disce bonis tuis, et ausu
Fac non deside, ceteri quod optant.

PROPEMPTICON DAVIDIS a shweiniz et Iohannis a landskron.

AMice Bacchi, fluminum pater Rhene,
Quotquot vagi feruntur ad maris stagna,
Augentque pontum creditum, tibi serva
Florem iuventae, finibusque felices
Mihi Batavis infer optimos fratres.
Et tu corona gentium atque terrarum
Quotcumque sol hic aspicit venustarum,
Amica Martis et nepotis Atlantis,
Phoebi officina, grande lumen Europae,
Batava tellus, suscipe [(transcriber); sic: ,] advenas vultu
Novos sereno, hospitesque dilectae
Olim remitte Slesiae [Reg: Silesiae] , et tuo, Diva,
Plenos lepore ad patrium applica litus.
At nos procul te dissiti salutamus,
Et te tuasque, pulchra Leyda, gestimus
Videre Musas, Heinsiumque maiorem
(ignosce verbis, diva) teque, Musisque.
Haec si tamen, quod nescio, meis votis
Fata invidebunt, pareo tibi, Numen,


page 70, image: s070

Ducique cupio, patriaque, si mandas,
Extorris ipsa et ultimos petam Cimbros,
Ac si quid ipsis est remotius Cimbris.
Et hîc ibique trames unus ad caelum est.

AD MICHAELEM BARTSCHIUM. Cassoviae perscriptum.

BArtschi (namque tui modo recordor,
Aestus cui libet explicare nostros)
Quid caram, superos rogo per omnes,
Me rellinquere patriam coegit,
Cum nuper, quasi conscius malorum,
Aut prorsus capitis reus, citato
Usque ad Dacica tenderem arva cursu?
Quamvis Musa meos venusta sensus
Nasonis rapiat, tamen profecto
Nil dignum exilio illius patravi,
Si recte memini. nec atra egestas
Huc me, curtaque compulit supellex,
Dîs [Reg: Deis] sit gratia: quin et heîc [Reg: hic] amicos
Et multos et amabiles habebam,
Queîscum [Reg: Quibuscum] futile tempus otioso,
Cantando simul, et simul bibendo,
Et quod forte caput rei est, amando,
Prorsus fallere suaviter licebat.
Nos patrem tamen, et patris penates,
Kirchnerumque meum tuumque, et illum
Cui nux iuncta viae suave nobis
Cognomen dedit, et piam puellam
Plane sprevimus, ut solent novarum
Quos ardet facilis cupido rerum.
Sed nunc alea prima iacta ferme est,


page 71, image: s071

Victâ Pannoniâ: secunda restat
Mox calcanda via, haud quidem illa lethi,
Quae communis erit mihi, tibique,
Multis asperior tamen vepretis
Illâ, quae tibi devoranda bellae
In complexibus est brevi maritae:
Quamvis tanta meam in dies frequentat
Pars plebis; tua trita non nisi uni est.
I, coeptosque locos capesse, cumque
Te fortasse sinum per hospitalem,
Frater, vela vehent secunda; noster,
Dic, quam mallet Opitius negatam
Hanc tentare sibi [(transcriber); sic: ,] viam, nec udam
Multum spernere humum ferente pennâ;
Qui nunc Danubium colens ferocem,
Scit quid liquerit heîc [Reg: hic] , boni quid illic
Posthac inveniet malique nescit.

AD CHRISTOP. [Abbr.: CHRISTOPHORUM] GEORGIUM DE BERGK, SPONSUM. Admodum iuvenis, unà cum sequentibus libri huius carminibus.

Felix, coniugii cui mollia fata prioris,
Et fortunati dulcis concordia lecti,
Ad memores laeta revocatur imagine sensus.
Non ille, innuptae commendans otia vitae,
Laudat damna tori, viduosque amplectitur annos
Tristis, et iratis teneros incusat amores
Vultibus, ac thalamo sese traducit inerti.
Sed, quoties raptae non fictus coniugis ardor [(transcriber); sic: ,]
Et desiderium rediit, [(transcriber); sic: ;] alimenta caloris


page 72, image: s072

Se nova concipiunt, serisque doloribus aegro
Speratos blanda vi Cypria sufficit aestus,
et penitis flammae reparat fomenta medullis.
Ac veluti tacitae cum grata silentia noctis
Composuêre solum, defessosque occupat artus
Alta quies; subit attonitae per somnia menti
Quod sibi quisque cupit, vultusque videmur amicos
Cernere: decepto sed ubi temeraria corde
Vota sub abrupti meditamur stamina somni,
Quod solum nobis superest, spe vota potenti
Irrita prosequimur, fictoque illudimus igni
Igne novo, et vanae sic obliviscimur umbrae.
Nec tu aliter, generis dignissima gloria vestri,
Et flos nobilium, et virtutis sidus avitae,
Postquam, connubio bis despoliatus amico,
Sensisti vacui non mitia frigora lecti [(transcriber); sic: ;]
Vitae damna tuae, inflammatus amore recenti,
Fatique immites occulti ulcisceris ausus.
Et merito: quis enim, quoties felicia secum
Vincula et amplexus fidei iucunda maritae
Pignora, consortesque toro considerat annos, [(transcriber); sic: ;]
Mallet inexplicita damnare iugalia pacta
Pigritie, quàm sideribus Zephyroque secundis
Currere desueto placidum per Nerea passu?
O fortunatum, qui curas pectoris omnes,
Qui secreta animi sensa, absque pudore metuque,
Suaviter in dominae gremio diffundit amicae:
Qui postquam studiis sese lassavit honestis,
Liber et intrepidus, somno cum mundus inerti
Occubuit, rebusque dedit nox otia fessis,
Uxoris cupidis dilectae audacter in ulnis
Seria sollicitae deponit munia vitae.


page 73, image: s073

O fortunatum, cui dura negotia gratus
Diluit aspectus natorum, et dulce paterno
Pendet onus collo, genitorisque ora labellis
Excipit implicitis. Hoc gaudia fine laborant
Cetera; femineique sinus sunt unica verae
Semita laetitiae, gravidae queîs [Reg: quibus] pondera barbae
Submisit rigidi virtus intonsa Catonis,
Atque Laertiadis prudentia, duraque ferro
Aut adamante magis sapientis porticus aevi.
Scilicet hoc matri Naturae solvimus omnes
Vectigal merito; nec amore venustius uno
Quicquam caelicolûm [Reg: caelicolorum] favor has produxit in auras.
Hic naevos hominum varios et crimina peplo
Obnubit quasi candenti, innatamque perenni
Nequitie excusat specioso lumine culpam.
Omnia divini ardori debemus Amoris.
Hunc tu, Bergiade, taedarum nempe priorum
Connubiique memor, victrici vivere charta
Iussisti, et nostram quoque non nescire iuventam
Passus es, ingenti quàm vivant parte beati,
Quos irrupta tenet iurati copula lecti,
Et mansura fides. Nos te, praeclare virorum,
(Hoc solum nobis regnum fati ordo reliquit,)
Quamvis te celso laus propria donet Olympo,
Sublimi idcirco tollemus ad astra cothurno.
Transcribet solidi flore ipso cusa metalli
Penna procul positis ausa haec illustria terris:
Et dum iucundae lato superabit in orbe
Nomen amicitiae, dum foedera mentis, amorque
Dum super ullus erit, Paphii dum diva vireti
Corda Cupidineis unget mortalia succis, [(transcriber); sic: ;]
Ingenii monumenta tui, tantique leporis


page 74, image: s074

Posteritas agnoscet opus, generisque decorem
Et titulos post se tua gloria linquet avitos.
Atque vide, Venus ipsa tibi pro munere tanto
Dignum operae pretium (tam grata est diva) rependit,
Matronale decus. Haec te largissima merces,
Haec te dona manent. I nunc et praemia Musas
Posce tuas, quisquis vigili noctuque diuque
In studiis genii defraudas pensa labore:
Haec Erycina suis deponit fenora mystis.
Ergo femineum dilecto, sponsa, pudorem
Ultro, nam tua res agitur, submitte marito.
Iam puer Idalius viduatae taedia noctis
Longa recompensat, iam roscida sidera vestro
Indulgent, et Luna tori non inscia ludo.
At tu, cui tot saepe dies (dum vindice dextra
Facundas aevum fecisti vivere flammas [(transcriber); sic: .] )
Sponse, prius consecrasti, iam noctis Amori
Iunge operam, ne laus hîc solum parta laboret.
Fallor an ex sancto (modo si mortalia Manes
Credibile est defunctorum perpendere) caelo
Ipsae, quas superûm [Reg: superorum] lex abstulit alta, maritae
Bergi magne tuae, linguis animisque faventes,
Spectant festa, tibique novum gratantur amorem.

AD TOBIAM SCULTETUM.

AEstuo, nec voti novit se terminus, omnis
Incerta sub mole precum versatur imago.
Plus est quod vero patriae debemus amori,
Quam quod quisque sibi, nec commoda publica tanto
Sunt fraudanda bono. Deus est, Deus, ille vigorem
Et menti commissa tuae sacra munera forti
Confirmabit ope; quamvis tot mille labores
Incumbunt, Scultete, tuis clarissime rebus.


page 75, image: s075

Non equidem invideo requiem, et iam tempora cana
Multum sparsa nive, faciesque exercita curis,
AEtatem superant: sed tu tamen ardua facta
Sublimesque animos patriae ne subtrahe nostrae,
Et famae superesto tuae. plus tendimus ultra,
Qui reliquos infra nos linquimus. una quietis
Spes generosae animae est, nullam sperare quietem.
Saltem parce tibi, pater, et te coniugis oro
Dilectae, natique tui non improba vota
Commoveant. tantum vix Thessala pharmaca vitae,
Quantum cura nocet. praestat superesse tenello
Incolumem Ascanio, celeri quam morte peremptum
Linquere divitias heredi. exempla parentum
Plus quovis rectore valent. AEnêia virtus
Et facies veneranda patris prolem omnia magna
Attentare iubet. spectaclum [Reg: spectaculum] haud pulchrius ullum est,
Ac quando magni patris non degener heres,
Virtutem assequitur clari genitoris avitam.
Hos numeros tibi pono, pater carissime. sed tu,
Alme Deus, si te communia flectere vota,
Si possunt lacrimae, sero tibi tale reposcas
Depositum caeli: gratam concede quietem,
Et morbos dispelle [(transcriber); sic: cispelle] malos, curasque voraces
Praepes Hyperboreas Aquilo deportet in undas;
Donec ovans animi, vitae satur atque dierum,
In laetas patrii sedes succedat Olympi.

DAPHNIS ECLOGA. AD EUNDEM.

Forte sub egelidis quercûs prostratus Iolas
Frontibus, irriguis Viadrus qua labitur undis,
Et rauco montis pulsat concussa susurro


page 76, image: s076

Oppositi latera, ac cedentia dorsa fatigat;
Illic hos tenui ludebat arundine cantus:
Hic tibi, Daphni, pater mitissime, pauper Iolas,
Silvestres calamos quercûs de robore pendit.
Da veniam, si plura nequit. his Tityrus olim
Demulsit rigidas dilectae Amaryllidis aures.
Haec mihi pastorum liquit solacia noster
Tityrus. O quoties dulcis Galatea canenti
Favit, et obliquis arrisit Alexis ocellis!
Saepe illum tenerae caris cum matribus agnae,
Saepe etiam sanctae stupuerunt numina silvae.
Haec abiens mihi dona dedit, hoc pignus amoris,
Dixit, habe: ecce Syracosii tibi munera vatis,
Munera pauca quidem, sed non incognita nymphis
Naiasin, Panique tibi; te sacra Lycaei
Culmina non tenuere, et tanti Maenalus ipse
vix fuit, ac suavis Siculi pastoris avena.
Tu quoque, nostra licet curis sint cantica, Daphni,
Inferiora tuis, tenues ne despice cannas,
Et non excultae modulamina rustica Musae.
Nec te paeniteat, pecoris quia pauperis heres
Incedo, sub tecta meas intrasse capellas.
Crescet ager mecum, crescent armenta gregesque,
Quantum vere novo florem flos trudit, et arbos [Reg: arbor]
E tenui radice venit, ex arbore silva,
Silva olim seris factura nepotibus umbram.
Non indigna cano, nec degener incola campi
pastorum vereor cantûs [Reg: cantus] , et nuper Hyella
Nympharum flos atque decus prolixa favoris
Argumenta dedit: Pan has laudavit avenas,
Et Satyri, Faunique, et monticolae Silvani.
Sunt Musis, sunt et Phoebo mea carmina curae,


page 77, image: s077

Hic mentem intrepidam de sordibus eximit aevi,
Et me simplicibus curis beat: unica virtus
Daphni, tua has me sponte mea deduxit in oras.
Iam sex ferme pater Titan per signa cucurrit,
Cum mihi fausta tuos persuasit ab ilice cornix
Aspirare lares, et idem quoque carus Amyntas
Pierisin, multum sperato in cortice scripsit.
Nec mens laeva fuit. Satis ô satis omnia votis
Respondere [Reg: Responderunt] meis; iuverunt sidera sortem.
Non alibi licuit numen praesentius ullum
Cernere: tu nostrae concedis dulcia Musae
Otia, et agrestes cantus et rustica verba
Aspicis his oculis, patriae quîs [Reg: quibus] commoda nostrae
Collustrare soles, rebusque occurrere fessis.
Tu quando tenerae fastus recitamus Hyellae,
Crudelesque oculos, et durae spicula formae,
Oblitum revocas ignem, et suspiria docta,
O inter lacrimas suspiria exhalata,
Aphrosynaeque dolos, sophiaeque adamantina corda:
Quae te sub caeli tulerunt [transcriber: second syllable of tulerunt shortened!] vaga sidera, mollis
Ante genas certa lanugine vestiit [Reg: vestivit] aetas.
Fortunate virûm [Reg: virorum] longe indulgentia Famae
Concessit se tota tibi, tua praetulit annis
Gloria primaevis meritae virtutis honorem.
Non modo vicinos saltus, vicinaque circum
Litora, Daphni, tuos laudavit cunctus amores
Pastor: et Arcadiae [(transcriber); sic: Arcadia?] cecinit gens omnis in arvis
Ingenii monumenta tui. te Tibridis undae,
Te Rhodanus stupuit; te pulchra Garumna Tagusque
Plausibus excepit laetis. Nordwicides agnae
Exsiliere tibi: Benaci fluminis exul
Infelix, soboles magnorum invicta deorum,
Omnia rura, tuos retulerunt omnia cantus.


page 78, image: s078

Iam quoque, sollicitae post mille negotia vitae,
Si libet ad lucos et amoena vireta reverti,
Te veniente nemus gaudet. [(transcriber); sic: ,?] audisne canoro
Ceu volucrum ingeminat gens candida gutture carmen?
Non tot inaurata lusit testudine voces
Ingenioso Orpheus Thrax pollice, non tot

Iopae


Criniti musaea chelys, non tibia diae
Euterpes, quot sola modos Philomela sequaces
Caelesti ore facit. tibi laude oppleta loquuntur
Avia voce notha: Daphni, ô Daphni, omnia clamant,
Omnia clamabunt, raucis dum rura cicadis,
Dum suavi volucrum resonabunt litora cantu.
Ipse ego, si te forte movent mea munera, purum
Quotquot erunt anni mactabo altaribus agnum,
Et lauri foliis, hederaque altaria cingam:
Ac cum iam superae fueris pars nobilis aulae,
Atque aliquis laetas ibit novus hospes in oras,
Narrabit grati laudabile carmen Iolae,
Cum Daphnin campi et segetes, cum lustra vocabunt.
Te mea Musa canet; quamvis sit rustica, nullo
Per silvas et rura tamen reticebitur aevo.
Interea hos calamos, cantor quae Tityrus ipse
Simichidae mihi dona dedit, facili aspice vultu,
Sic, ô Daphni, tuis responsent omnia votis.
Haec proiectus humi secum cantabat Iolas;
Cantanti eripiunt surgentia sidera lucem,
Sesamaque e sudo spargunt super arbuta rore.

NISA ECLOGA.

Hanc peram et facili celerata foramina buxo
Nisae servo meae: certantem nuper Amyntam
Audivit mecum, facilique mihi annuit ore.
Mollia pascentes stabant super antra capellae,


page 79, image: s079

Stabant, et mites animabam cantibus haedos
In sua bella mares teneris cum matribus; et nunc
Nisa venit. blandi lusum revocemus Amoris.
Nisa venit, saliant haedi, venit aurea Nisa.
Ut post

ingrate

cum caeca silentia noctis
Defendit tristes dulcis Matuta tenebras,
Et croceo timidis illudit lumine campis:
Ut post squalentis non mollia frigora brumae
Ver refit, et suavi Zephyrorum amat arva susurro:
Non aliter quoque Nisa mihi procedit amica.
Cernis ut in viridi se gramine sternit, et artûs [Reg: artus]
Ad somnum niveos placida componit in herba?
Venit Nisa, haedi saliant, Nisa aurea venit.
Iam libet incautae mites inducere somnos,
Et tacitis mollem cannis suadere soporem.
Musica dulcis ades somni soror: ipse ego nuper
Lenibus exiles ducebam vocibus auras;
Vix sensit vicina mihi dilecta Neaera;
Sentiret vix illa licet, tamen inscia fraudis,
In somnum cantu suavi pellecta cadebat.
Venit Nisa, haedi saliant, Nisa aurea venit.
Ipse sopore etiam victus componor in herba
Suaviter ingenua formosam pone Neaeram;
Gratisque optatos somnos confundimus umbris,
Et tenuis de marcente halitus ore cucurrit.
Vos ô narcissi, vos languidulae cypressi,
Vos meministis adhuc, et sunt nota omnia vobis

,


Ceu dilecta Neaera meis immarcuit ulnis.
Nunc etiam similes cantando inducere noctes
Nisae spero meae, rudis est licet illa puella,
Est rudis illa licet, nec conscia nympha mariti,
Ulla nec alterius subduxerit oscula somno.


page 80, image: s080

Venit Nisa, haedi saliant, Nisa aurea venit.
Vos ô vos querulae suavissima sibila cannae,
Carmine conspirate Hymenaea sonora palustri;
Sic vos nullius disturbent murmura Cauri,
Sic vos fecundi foveat grata aura Favonî [Reg: Favonii] .
Haec Nisae cantabat amor, dulcissimus AEgon:
Haec cantabat, et incertae rapit oscula Nymphae,
Oscula blanda animae dulci commissa sopore.
Ast illis haedis salientes suave capellae
Abripiunt pleni gratissima munera somni.

EPITHALAMIUM IAC. [Abbr.: IACOBI] NICOLAI A BUCKAW ET ANNAE MARIAE GEISLERIAE.

Nuper ab herbifero procul huc devecta Cythero,
Gradivum Venus alma suum quaerebat, et inter
Tot deplorati furibunda tonitrua belli
Invento, quo ferris [Reg: fereris] , ait, Mars saeve, tumultu,
Committisque feras in propria viscera dextras?
Non satis innocuo stagnavit sanguine Mulda
Natorum, et miseras viduarunt proelia matres,
Albicolisque enses avidi maduere Bohemis?
Nequicquamne novis candens flagraverit aether
Ignibus, et tanto volitantem lampada tractu
Impune altitonans caeco suspenderit orbi?
Quicquid Orestea Discordia mente volutat,
Iam gladii fecere tui. velut agmine facto
IN sua fata ruunt, lentoque morantia passu
Funera sollicitant. pestis quoque tabida quovis
Saevius hoste furit, ignavaque aegra queruntur
Corpora morte mori, nec stantia posse perire,
Et sibi se superesse dolent; felixque putatur


page 81, image: s081

Quisquis caede perit, quemque oderat opprimit, atque
Luctantem patrias animam proiecit ad aras.
Ipse fatigatis vix ad sua litora velis
Bracchia lassa refers Porthmeus, metuensque resolvi
Attritam ingenti permutat classe carinam.
Quin et Taenarias iterum rupisse catenas,
Ac superas didicisse pati canis inferus auras
Fertur, et horrendo regna irritasse ululatu.
Iam tandem ludo, Mavors, satiate cruento
AErumnis impone modum, armorumque furori
Non satis assuetas paci rursum assere gentes;
Sic Paphiae cupis ora tuae. quodcumque ruinis
(Si nescis fortasse) tuis festinat at umbras,
Hoc regno perit omne meo. Sic fata, virique
Discedens niveis loricam amplexa lacertis,
Ad detestatos nequicquam bella Silesos,
Idaliis vehitur liquidum per inane columbis.
Atque ubi magnanimi sacratas principis arces
Contigit, et valido surgentia moenia vallo
Lignicii veteris, Geisleri fertur ad aedes,
Tectaque inassueto replet splendentia cultu.
Olli Suada potens a primis astitit annis,
Et linquam pro dote dedit. non talibus acer
Eloquiis Laertiades deiecit Achivos,
Indomitis ad pugnam animis sine lege ruentes.
Seu cum olim posita fronte exorare beatum
Sustinuit veteri pro religione Rodulphum;
Qui iam (si qua movent manes terrena sepultos)
Austriacos inter proavos, ex orbibus illis
Quos Pelusiaca toties descripserat arte,
Et frustra ringente Pharo signarat, avitos
Ingemuit tanta quassari mole tiaras,


page 82, image: s082

Funestaque orbos misceri clade colonos.
Sive parens regum turrita Vienna potentum
Cum stupuit nuper vix mortali ore loquentem,
Ac septemgeminis exundans amnibus Ister
Maiores provolvit aquas, nec pulchrius umquam
Libertas meminit sese Germana locutum [(perhaps: locutam)] .
Haec postquam [(transcriber); sic: postquum] arcano secum dea corde volutat,
Pro tanta pietate viri Venerem excutit omnem,
Quei [Reg: Qui] prodesse queat, generumque anquirit, et acri
Buccavio penitas succendit amore medullas.
Ille Budorgiacas extemplo spernere nymphas
Occipit, et quod nescit amat; tamen ardet, agrosque
Defertur Ligios, urbemque accedit, et illic
Discit qua patrias damnarit [Reg: damnaverit] lege puellas.
Nam iuveni vix visa omnes Geisleria sensus
Eripit: eximii tantum indulgentia vultus
Et species divina potest, hoc prodiit igne,
Aurea cum totum furata est Cynthia Phoebum,
Et nitida fratres exstinxit luce minores:
Incussum plaustro tardi luctante Bootis,
Gnosiacaeque diu contra nitente coronae
Circuitu; fortique sacri victore Draconis,
Orpheaque lyra (quae quondam saxa ferasque,
Nunc rapit immensi secum quoque sidera mundi)
Cornibus oppositi frustra insurgente sereni, [(transcriber); sic: .]
Ac quotquot tristes defendunt astra tenebras.
Talis Dardanii fuerat sub culmine montis,
Cum meruit facilem genitrix Aeneia palmam,
Et cunctis praelata fuit. his Tyndarus olim
Laomedonteas accendit dotibus arces.
Hoc placidam Pario de marmore fronte Dianam
Praxitelis finxere manus; lapidumque decorem


page 83, image: s083

Nativae damnat vis laudatissima formae,
Et castigato cedit bacca Indica collo.
Nec quicquam teneris emendati artubus oris
Nobilium minor est pulcherrima gratia morum,
Et sexus oblita sui viridisque iuventae
Maiestas gravitasque decens, ac sola disertum
Ambrosia linguae prodentia verba parentem.
Tam raris excussa deae virtutibus ultra
Vix se flamma capit; curisque ingentibus impar
Paulatim suspirat amans, nataeque doloris
Succedunt lacrimae, sic primum sparsa favillae
Scintilla exiguae stipula vix vivit inani.
At si forte ferens illam sufflaverit Auster,
Maiores sensim late considit in ignes,
Indomitumque furit, vastosque impune penates
Corripit et totum fumo confundit Olympum.
Ergo conspectu sperans propiore mederi
Flammis posse suis, accedit, et verba procorum.
Primas visus agit, vultuque lacessit in ipso
Deprendi castae metuentia lumina nymphae.
Hinc gemitus pro voce decet, mittitque profundo
Pectoris oratum suspiria docta recessu.
Dum tacitis tandem succrescens gressibus, omnem
Dedidicit mens laesa metum, positoque pudore
Ingenuas sumsit sibi confidentia vires.
Tum vero nil vile sonat, sed verba sequuntur
Cecropiis etiam vix concessura loquelis,
Atque omni maiora [(transcriber); sic: maiori] fide: nec laeta colorum
Tot facies roseo Thaumantia sumit amictu,
Cum bibit Oceani, quas mox tamen evomat, undas.
At virgo secura sui duransque, nec uno


page 84, image: s084

(Ut genus hoc duplex consuevit) mobilis ictu,
Non magis instanti iuvenis sermone movetur,
Quam pelago certante silex; licet aequora iuxta
Iratis scopulos tundunt et saxa procellis,
Insultantque iugis, et vasto murmure Cauri
Suspensos rauco latratu ad litora fluctus
Propellunt, omnemque ferunt sub nubila pontum.
Heu stolidas hominum mentes! quid Fata morentur,
Si quid virgo velit? tamen imo pectore grande
Nescia vulnus alit, tacitoque venena meatu
Viscera pertentant, nec dulci membra quiete
Deficiunt, gratoque absolvit lumina somno.
Donec in expressum marcens et pallida languorem
Incidit, et macies artus ieiuna venustos
Distulit, ac solitum liquerunt membra vigorem.
Quid faciat? medicis aperit sua vulnera; febrim
Dicunt, Paeoniae quaeruntur montibus herbae,
Et quotquot didicit gens docta Machaonis artes.
Risit Amor, dominaeque thoro iuvenem applicat: ille
Verborum ambrosia succoque salutis inemptae
Nunc digitos, nunc ora fovet; vix ipsa valere
Tanti virgo putat: tamen exsilit, atque salutem
Esse videt quod morbus erat, charique vicissim
Vires non propria fractas febre mulcet amantis,
Obtentaque genis vix summovet [Reg: submovet] oscula palma.
Iam cursum quem sancta dedit Cytherea peregit
Virginitas intacta suum: iam lumina Titan
Claudet, et auricomos stagna in Tartessia currus
Pertaesus longarum operum, demerget, et alas
Nox pandet tranquilla suas, roseoque micabunt
Noctivagae super axe faces: iam nobile fastus,
Sponse, tibi debet spolium, iam lenta morarum,


page 85, image: s085

Si quid cordis habes, ulciscere puncta tuarum,
Denique iam totum audacter coniunge maritum.
Hespere qui. sed tam speratae gaudia noctis,
Et quae nec vigiles admittunt sacra lucernas,
Forte Dioneo vates felicior oestro
Nectareis ibit melius describere verbis.

POETAS FACILE CALUMNIAS REFUTARE.

Quamvis sat innocentia eloquentiae est,
Et liberale pectus haud linguas timet
Vulgi maligni, conscium satis sibi,
Parmaque tectum ahenea [Reg: aenea] : tamen modo
Nullo ferendi sunt iniqui vultures,
Qui pectoris morbo maligno conciti
Ungues acutos in virum stringunt bonum,
Et vi doloque nomen involant polo
Licet repostum, maius omnino probris
Quam quod moveri possit horum alastorum.
Si non silebit iste livor impius
Vatisque famam ludet, et morum decus;
Impune non lacesset. est nobis stili
Mucro tremendi, quem lacertosa manu
Cohortis intentabimus collo sacrae. [(transcriber); sic: ]
Et sufferamus infimas plebeculae
Faeces lutosae iudices, quonam modo
Sit vita nobis transigenda? ne dii
Sinant amici: Si venustas et lepos
Nos femininus acrius paulum lacit,
Et vi benigna stringit, hoc cum maximis
Heroibus commune nobis est iugum.
Odium meretur omnium, qui nil amat.


page 86, image: s086

AD ANDREAM GEISLERUM, cum ei Auctor Hymnum Dan. [Abbr.: Danielis] Heinsii in BACCHUM GERMANICE a se redditum dicaret.

Si nostris leviter vacare Musis
Tot te continui sinunt labores,
Huc, vir magne, veni, novoque Pindi
Mecum Teutonici quiesce luco,
Cuius nos pia sacra, cuius umbras
Primi pandimus, abditosque fontes;
Ni maesti rabie vetamur aevi
Armorumque sono, nec ille, magnis
Livor mentibus additus, virentem
Saeve fregerit impetu iuventam.
Sed vivent nitidi canora plectri
Olim carmina, nec sacros Opitî [Reg: Opitii]
Vestri deteret illa sors calores,
Aut aestus Stygis occupabit atrae.
Nec tu non etiam potentis ausus
Acres ingenii ferente vento
Ultra futile litus, et profanas,
O Geislere, vehes, amice, curas.
Hoc Phoebi lepidae rogant Sorores;
Quarum, si vacat (et vacet, Lyaei
Festo laetifici) recente Pindo,
Ad myrtos Paphias, tuasque laurûs
Et rivi vada garruli quiesce.

HIPPONAX AD ASTERIEN. Casp. [Abbr.: Casparo] Kirchnero et B. Guil. [Abbr.: Bernhardo Guilielmo] Nüsslero ab adolescente inscriptus.

DIvina virgo, dulcium puellarum
Flos, nemini mortalium prius tacte,


page 87, image: s087

Tangende nulli prurientibus verbis,
Aut gestibus factisque non verecundis.
O astrum amicum, quis furor tuum pectus,
Illud beatum, candidum, innocens pectus,
Quae strix nocente fascino profanavit?
Tot delicata verba quae polo Phoebum
Deducerent Lunamque dissipat Cori
Ferocientis impetus truci flatu.
Et tu, rebellis, obstinata me linquis,
Ac ut timoris hinnulus tener plenus
Iugis inerrat montium exul et clivis,
Timetque tuta cuncta; sic tuum vatem
Nimis vereris, aufugisque nequicquam.
Non impudicus, non adulter et moechus
Obscaenus, alta nocte depudicare
Accedo, diva, virginem tuum lectum:
Qualis medullis Phoebus intimis ardens,
Daphnen misellam deperire tentavit:
Aut pullus ille Martis acer Aeneas
Didûs [Reg: Didus] pudori fraudulenter illusit.
Absit venenum tale cordibus sacris
Vatum piorum, quos amabilis candor,
Noxaeque vita non amica per caeli
Fert arduis volubiles plagas pennis.
Sed unico favore me frui saltem
Concede vestro nec superba subduce
Sidus tuorum luminum venustorum.
Nam non ego felicitatis indignus
Incedo tantae: quamlibet suburbanis
Stipatus, undique haud superbio villis,
Bobusque fundos divites aro centum.
Parvo beatus, atque sorte contentus


page 88, image: s088

Quae numinum favore contigit nobis,
Omnes avaros atque sordidos infra
Me sperno liber, et quietus eludo.
Honesta res est namque laeta paupertas,
Et se satis contenta. nemo tam pauper
In orbe vivit, atque pauper est natus.
Fortes timet Fortuna, vexat ignavos,
Et saepe litus transit, atque sublimi
Rates in alto quaerit, invias nubes
Quarum superbo vela supparo velant.
Istaque mens serena se fide lactat,
Nil esse maius uspiam sua sorte
Quam compotivit, et nihil minus credit.
Hac lege defaecata, contubernalem
Admittit ulnis obviis egestatem,
Suaque se virtute dives involvit.
Haec te pudica vota non retardabunt,
O inclyte astrum; nec quod impio fastu,
Et vestium fulgore gloriosarum,
Pompaque verbis non onustus impono:
Ut delicata musteae iuventutis
Solet caterva, quae suos quidem exosa
Cultûs, decorem mollium puellarum
Paene aemulatur: frangit in gradus crines
Ferro erudito, circulus fluit collo
Maeandricum ceu syrma, palla subtili
Bombyce commendata, funis in morem
Contorta nervos circumambit enerves,
In textilique nube diffluens corpus.
Quin et manus stant gemmeis relucentes
Et fulgurantes ignibus: pedes docti,
Laxis superbi fasciis, timent terram


page 89, image: s089

Gravi pedatu tangere; ergo suspensi
Sese gradu librant volante Semones,
Et evirato confitentur incessu,
Quid impudico corde ruminent secum.
Hos, diva, castitatis aucupes vestrae,
Hirudinum relinque sanguisugarum
Claustris pudendis, quae parabiles parvo
Nil praeter unum virginis tenent nomen,
Vultuque nequam ad quodque liberum verbum
Minantur, argutantur, annuunt, nictant,
Sciuntque iam quod nesciunt, premi gaudent,
Et improbos lassantur inter amplexus:
Quae spe vagisque devorant viros votis,
Succo carentes atque larva deformis,
Et petra pumex pallidae magis buxo.
Hoc namque schema more musteo quodam
Natoque nuper obtinet: placet pallor
Quaesitus arte pharmacisque, vel noctis
Ieiunio frequentis: his nocens pruna, [(transcriber); sic: ]
His [(transcriber); sic: Hic] calx cinisque vile sanguen educit,
Aut acre acetum, aut gleba turpis, aut creta.
Haec nempe cura delicatulas torquet,
Ne non pudorem cum superfluo cunctum
Rubore proiecisse censeat quisquam.
Has virgines non virgines, inexhaustas
Voragines virilitatis infaustae,
Muscasque sanguinis virum suburranas
Non aemulare. Sancta castitas omnes
Multum antecellit longo honore virtutes:
Velut minorum siderum antesignanus
Praeit trilustris Lucifer, vel augusti
Ales parentis reliquam alitum turbam.


page 90, image: s090

Frustra decentem corporis venustatem,
Frustra lepores et facetias oris
Iactas superbi, et quicquid in tuam cedit,
O virgo, famam, ni modestiae laude
Stipata circum sit corona virtutum.
Puella quamvis dotibus suae formae
Ausit decorem provocare Ledaeae,
Si sit pudoris nescia, annuli est instar
Cui gemma non relicta nil locum praeter
Sui reliquit, et foramen attritum.
Hoc tu diserta saepe voce commendas,
Hoc usque iactas, hoc tuo doces ipsa,
Typus beatae Castitatis, exemplo.
Festivitatis et leporis idcirco
Prorsus tamen carere non decet sexum
Cui dura divi cuncta proposivere.
Facetiarum nutriendus est melle,
Iocisque amoenis suscitandus et risu
Ordo tenellus mollium puellarum.
Quid osculum nocebit intime raptum
Amantis ore? caritatis hoc signum
Et pignus est fidelis. ipsa mens imo
Cordis barathro provocata, concursu
Hiantium committitur labellorum.
Os nempe porta et promptuarium est mentis,
Et valva cogitationis humanae.
Hoc cordium Cupido limine angusto
Coit duorum contubernio dulci.
Hac ergo nobis parte, si licet salvo
Pudore, te non illibenter indulge,
Insignis heroina. Castitas dia,
Amorque non adulterinus, haud pugnant.


page 91, image: s091

Hic me subegit, hic mihi potestatem
Excussit omnem: vestra solus aspiro,
Virgo, venusta lumina. huc meum fatum,
Huc vota tendunt, unicus lepos vester,
Formaeque vis divina me mihi furto
Subducit amplo. nempe corporis vestri
Externa pulchritudo mentis internae est
Clarus character: illa vera virtutis
Abstrusa imago ab hoc splendore resplendet.
Sic quando Titan mortis algidae fratrem
Brevi relinquet, nobile antecedenti
Iubar nitore sensa nostra delectat,
Stringens cacumen montium serenorum.
Mens pulchra pulchro quippe corpore elucet,
Ut flos ab unda. plura quaerit in vobis,
O nympha, quam vos, et decentiam formae
Artûsque bellos, quisquis aspicit velo
Pulchrum remoto, et arbitratur ex vero.
Persona nuda est aureae venustatis. [(transcriber); sic: ,]
Quicquid venustum fertur inscii vulgi
Opinione: clara fax ocellorum
Transenna foeditatis absque virtute est;
Os, intimorum dulce sensuum litus,
Lasciviae canalis; alvus, optatae
Fecunditatis illa pyxis, obsceni
Cloaca foeda caeni, abyssus infandae
Libidinis specusque; fons papillarum,
Rivus sororiantium gemellarum,
Scatebra Circes poculi, sinus, vitae
Portus severae, centrum amoris et limes,
Pruriginis palaestra, fossa peccati,
Castrumque velitationis impurae.


page 92, image: s092

At quando mens decora corpori iuncta est
Non indecoro, pulcher in domo pulchra
Hospes moratur. ista dos tuam formam,
Amica, adornat, ista lancinat vatis
Cor immerentis, vultur atque fatalis
Fibras Titî [Reg: Tityi] iecurque fertile immiti
Percurrit ore pabulumque depascit
In damna crescens propria atque decrescens.
O dulce lumen, ô chori puellaris
Illustre sidus, ô benigna regina
Et imperatrix omnium venustarum,
Relinque quicquid aestimat puellarum
Plerumque fastus: quamlibet tibi nullus
Nec formae honore, nec parentium stirpe,
Largaeque liberalitate Fortunae,
Dives sagacis unico ingenî [Reg: ingenii] censu,
Sim comparandus. nobilem facit virtus,
Non laus avorum sanguinisque maiestas,
Vanumque nomen. nec pudere me nostrae
Natura iussit patriae. loci splendor
Celebriorem neminem licet reddat;
Tamen Bolesla nos in aureum Phoebi
Non paenitendo lumen extulit partu;
Bolesla grande Slesiae [Reg: Silesiae] decus nostrae,
Et hortulorum fontiumque amoenorum,
Nec non virorum alumna feta doctorum,
Quos censeat fors, non recenseat quisquam.
Elucet inter ceteros tamen cunctos,
Senftlebianae gratia et lepos Suadae,
Et musa nostri delicata Kirchneri.
O dulce par mortalium venustorum,
Quotquot benignus Iupiter cata mente


page 93, image: s093

Et litterarum laude rite donavit!
O cara biga, contubernio vestro,
Vester sodalis, civis, atque congerro,
Quando beabor? quando, quando vos inter,
Et inter Asterin meam, Asterin stellam
Decusque virginum omniumque stellarum,
Propter vireta amoena nobilis Quecci,
Et obstrepentes voce garrula rivos
Quietus ibo; vel quae amabilis ripa
Bobrae salacis undae [(transcriber); sic: unde] amore lascivit,
Anfractuoso devehens aquas cursu?
Hîc, ô puella, amoenioribus grati
Risûs susurris atque lusibus blandis
Vitae tyrannas aufugabimus curas.
Nec tu Poetas obstinata fastidi,
Aut extimesce: Numini suum et sancto
Propago nostra semen imputat caelo.
Me laus scientiae aureae et fames famae,
Genî [Reg: Genii] que calcar campo honoris instigat;
Me litterarum fervor e sinu mundi
Molestiis subducit atque secernit
Plebe implicata multum inanibus curis.
Non sum minor misellulis Poetastris,
Qui prostitutae honore laureae imponunt
Plebi insciae sibique; nempe ne gratis
Cogantur insanire: non velut blatta,
Aut tinearum [transcriber: the first syllable should rather be long!] grex iniquus affixus
Libris adhaereo unicis et intentus,
Meque hospitem reddo mei; ut solet foedo
Sentina caeno nata Grammatistarum,
Qui vim potentis ingenî [Reg: ingenii] scopo certo,
Domesticaeque angustiae suae clatris


page 94, image: s094

Sublime, fertile, igneum, polo lapsum,
Prorsusque non mortale pectus affigunt.
Vos scilicet iecur Cratetis intravit,
Vos estis illud alpha litteratorum,
O paedagogi, ceteri cinis tantum
Feruntur, et vix umbra nominis vestri.
Vos Tulliano verba melle condita,
Merumque rorem funditis Caballinum.
Nos pulli, ephebi, transfugaeque cunarum,
Rudes, inepti, barbari, inscii, insulsi,
Omnisque iudicî [Reg: iudicii] , artis expertes,
Qui quicquid erudita relliqui [Reg: reliqui] fecit
Antiquitas, cura et labore inexhausto
Noctu diuque evolvimus, magistellis
Nil fracta praeter vitra, vel nuces cassas
Quicquam tenemus. ô miserrimae mentes!
O noctuini! ô semivultures! Famae
Canes benignae, Cerberique vivorum!
Vestrisne nostra caelica ausa cancellis,
Vestrine limite ingenî [Reg: ingenii] veternosi
Et angiporto clauditis? cor excelsum
Plus tendit ultra, nec Scholastici regni
Pomeriis quiescit; immemor metae,
Flagransque laudis igne, libero cursu
Scientiae omnis atque disciplinarum
Decurrit aequor omnium: velut frenis
Equus remissis acer indolem magni
Probat vigoris, carceresque deridet
Hinnitu alacri, despicitque rectorem.
Nec Posterorum me favor situ putri
Umquam sinet iacere si integer vitae
Labisque purus, unico fretus mentis


page 95, image: s095

Sanae furore ad templa celsa doctrinae
Laudisque purae regia via grassor.
Hoc inter auras aliti ferar curru,
Aevo superstes et mihi, vehens mecum
Tuas, virago, caelicas venustates.
Hac lege nubes pauperi quidem vati,
Sed non pudendo: quippe provocat lethum,
Ultroque securus sui rogum invadit,
Qui iam ante vitae fatum terminum explevit,
Premitque mortem quam odit. hac tibi dote
Absolvar, hoc stipendio: modo celsae
Aeternitatis non repelle mercedem.
Quid quaeris ultra? luctus et dolor vultûs
Errat per omnes: aestuo velut ponto
Minuta navis arduo, Notus saevo
Cum fluctibus furore totus incumbit.
Flammam occupavi; saevior coquit mentem,
Quam qui camino insanit ignis Aetneo.
In me Dione viribus ruens cunctis
Cyprum suam reliquit: huc et huc curro,
Incerta qualis cursibus vagis fertur
Succensa Maenas Liberi sui flammis,
Nisae superbi vertice aut iugis Pindi,
Sacroque pectus incitum ferit cultro.
Te quaero, investigo, ceu suis tigris
Crudelis orba liberis, nemus multo
Gangeticum maerore lustrat, et vastis
Terret querelis. lacrimae obruunt vultum,
Cor fluctuatur omne, spemque formido,
Spes occupat formidinem. Ô venustatis
Formaeque cunctae terminos supergressa
Festiva Syren, Scylla mentis et portus,


page 96, image: s096

O dulce monstrum, nescium ullius labis
Naevique, pura stella saeculi et morum,
Quies mea, at laboriosa, dos, mulcta,
Morbus, medela, lumen, umbra, mors, vita,
Amica et hostis, tota flos, lepos tota,
Adiuncta Gratiis tribus soror quarta:
Tui decoris cultor atque adorator
Virtutis adsum; [(transcriber); sic: ] cede cede Fortunae,
Dîs [Reg: Deis] cede magnis: quicquid imperant, opto.
Non est in illis partibus minus Fatum,
Quas vester abscondit sinus: duas mentes
Divina conspiratio remotorum
Non raro ad unam siderum trahit metam.
Occurre iussis caelitum: manum fatis,
Os dede nobis suave nectar exhalans,
Suavesque flores: dede basium nobis,
Signum futuri et dulce foederis pignus.
Nec forte taedeat mei, quod informi
Te choliambo, qui pedem trahit claudum,
Ut Mulciber suam Dionem, accessi:
Quod si ferens me ventus ad tui, diva,
Portum favoris applicabit, et casti
Torum cubilis, atque dulcis appendix
Haec colla [(transcriber); sic: collo] stringes vinculo lacertorum
Blando tuorum, gratioribus nervis
Te demerebor, claudicans nihil quicquam.
At si querela nulla, lacrimae nullae,
Nullae preces movere dura te possunt;
Hic ipse Iambus fulminans suas discat
Probare conscientiae tuae vires.