[Centuria Quinta]

Dedicatio. Nobilissimo, Amplissimo, Excellentissimo DOMINO Iohanni Danieli Horstio, Medicinae Doctori Experientissimo, Serenissimi Hassiae Principis Archiatro h. t. in Republ. Francofurt Practico Felicissimo Meritissimo Patrono meo. 1. Horstius - Tu Rosis. Ros Tuis. Epigramma.

PRincipibus celebrate! Tuas heic Carmine laudes
Dicere? nec mea mens, nec locus aptus erit.
Nempe Tuum dudum superavit Sidera Nomen:
Et minor est meritis laus Venusina Tuis.
Te Numen Caelo miseris demisit; ut esses
Hic Medicina aegris et Panacaea viris.
Hinc Natura Tibi ad Nutum reserata ministrat:
ROS et Manna ROSIS mixta alit aura TUIS
Aeternus summi maiorem sorte Parentis
Te fecit: Culpa non ego onustus ero.
Si precor, ut medica superet Te filius Arte,
Doctior ut Te sit, sit quoque Te melior.
Si precor, optata ut Tu posteritate Nepotes
Maiores Nato Te videasque Tuo,
Mos erat haec priscis vota adclamare recenter
Nato: sit maior me puer et melior!

2. Omnia sunt adversa mihi.

IN tantum male velle mihi mortalia; signum est
Non male velle mihi, sed bene velle Deum.
Cui Mundus, cui Terra favet; quem gratia Regis
Nutrit, eum Caeli vix alit Aula virum.

3. Arithmetica Lentuli.

Nuper Arithmeticam didicit fur Lentulus: Ille
Non alias, quam quas subtrahit, addit opes.

4. In Verbi crepam.

SI verbis pugnare iuvat, superare leonem
Scis; at si gladiis? es, Modaline, lepus.

5. In Hennicam Impostorem.

FIngito, si malus es genio, quodcumque placebit.
In faciem loquitor Hennica si bonus es.

6. Par Haesitantium. Greta et Gasto.

HAec tibi ab ignoto missa est Cucucurbita, Gaste
Dono: inquit sponso Greta marita suo.
Haec mihi grata refert, dici Mumu munera possent,
Ni foret e Cucucur fraus patefacta tuo.

7. Morior q. Melius ORIOR.

MOrte carent animae, revirescunt Corpora morte:
Quique pie moritur, Vir, melius oritur.

8. Aulisum Vale.

Aulica vita vale! vita ingratissima! Musis
Caula quidem grata est, si modo grata satis.
Aulica vita vale! vidi satis undique fletus
Et dolor et labor est: et dolus et NIHIL EST.

9. In Indoctum Poetam.

SAepius in somno recites quod Carmina, dixti:
Stultorum semper somnia somnus habet.

Expergefactus noctu mox Carmina scribis,
Multa tenebroso sunt malefacta loco.

10. De Mortis Effectu.

CAusa eadem Mors est mortis vitaeque salutis
Introitusque bonis Interitusque malis.

11. Panis Quottidianus Aulicorum.

SI Cubitu surgis? momus, mala bestia surgit:
Si dormis? vigilat non minus illa tamen.
Si prandes? odium; si caenas? Invida tecum
Discumbit fraudis perfidiaeque Cohors.
Imminet ingenuis maledicta Calumnia-Vita est
Aulica praecipuis Exitiosa viris.
Quicquid agis tandem: Mos est antiquus in Aula
Convitiis omnes cum Vitiisque mori.

12. Mors Aulica.

VIvere quantum vis speciosa videtur in Aula:
Crede mihi Res est Exitiosa mori.

13. Omnis Stultus est invidus.

OMnia qui laudat, stultus; sed et invidus ille est
Omnia qui rabido carpere dente solet.
Tu si nec stultus, nec sivis invidus esse:
Optima fac laudes, pessima carpe! vires.

14. In Cottam Suo innitentem merito.

IN merito Christi cum nolis vivere Cotta;
In merito merito sic moriare tuo.

15. Naturam expellas.

FUstibus expellas furem, tamen usque recurret;
Ni collo ad furcam fune ligetur, abit.

16. Cara nec cara.

SIncero nihil est animo pretiosius. Ergo
Cur Nil sincero vilius es animo?

17. In Brallum. Iracundum sed Impotentem.

IRa commotus minitantia fulmina frendis;
Fulmina sed primo debilitata sono.
Verba virum iactant, prodit dementia vires:
Longa solet solis regibus esse manus.

18. Amorbus

INcipit ut primum dat vel capit oscula morbus,
Et post insano more laborat Amor.

19. Otium inhonestum.

OTia qui sequitur, Virtutem expellit, et infert
Viribus, ingenio vim genioque suo,
Nullius est factu tam detestabile crimen
Vita lubens quod non desidiosa patret.

20. Necessitas Solis-Salis-Amicitiae

IN mundo tria sunt homini gratissima, Solis
Atque Salis, Caeli dona, et Amoris Amor.
Sol pater est vitae, vitae Sal Mater: Amorem
Conciliat Solis visque Salisque fovet.
Pacis Amor pater est [Note: * Pectora iungit Amor, et vita est filia Pacis.] Ideoque ambire beatus
Nemo salum solus sole sub hocce potest.

21. In Marcum Impotentia falso suspectum.

Quite Marce virum negat, errat, testibus illi
Non opus est testes quem docuere patrem.

22. Definitio Aulici.

AUlicus est Animal varium, miserabile, mendax.
Cuncta timens et inops, Ambitione tumens.

23. In Mummulum. Natura contrarium.

Mummule cur semper ruis in contraria. fortem
Fles mitem: rides, quae lacrumanda, malam.
Duceris ad furcam vinctus? sed stulte cachinnas?
Haec res nec Risu nec locus aptus erit.

24. In Poetastrum.

NOn sapiunt quasi desipiunt. Mihi Carmina Cottae
Non sapiunt: Cottae Carmina desipiunt.

25. Ad Victoriam, Navem Ferdinandi magellani ex Indiis reducem 1521.

AMbitio tua summa fuit, quia prima rotundum
Ambierasque solum transierasque Salum.

26. In quendam Poetam infinitum.

COntra Naturam tua Carmina scripta leguntur:
Huic (bona) pauca satis; sed (mala) multa tibi.

27. Amor omnia.

OMnis Amor labor est: veluti labor omnia vincit
Improbus, et constans omnia vincit Amor.

28. In Bistam Feminam Communem.

BIsta quid insanis? iuvenes ita fallere nondum
Sufficit? ad Canos quid iuvat ire senes?
Scilicet ut tecum simul aetas concidat omnis?
Sic Commune, tuum quod fuit ante, facis.

29. In Brallum pertinacem

COnabar verbis, Conabar verbere Brallum
Vincere, Sed surdo fabula dicta fuit.
Verba cavillatus, delusit verbera: Brallus
Semper enim stultus, ceu solet esse, manet.

30. In Adamum Patrem omnium.

HUmani generis dicunt te Biblia patrem [Note: (a) Gen.]
Biblia te primum Mortis, Adame, Patrem. [Note: (b) Rom. 5. Mors per unum hominem]
Tun' Pater es Mortis? Cur mors, cur ergo parentem
Filia, cur fratres nos necat illa soror?
Non tamen inde Rea est; verum excusanda; rapit nos
Monstret ut ad matrem rite venire potes. [Note: (c) Terra.]

31. Regulae incertitudo.

REgula credatur quaevis certissima: verum
Excipe; cum dicis, Regula; certa tacet.

32. Poculum Fraternitatis!

AUrea quantumvis non vitrea pocula sumas,
Pocula laeta licet pocula lauta licet,
Pocula sparsa licet violis et Nectare; verum
Nec repleta fide, nec saturata fide.

Sunt ingrata tamen, quia non creduntur honesta
Pocula quae finem non habuere fidem.

33. Favendum Afflictis Cicer. pro Murana.

INgressis eadem quae nos discrimina quondam
Ingressi, socius vult foveamus Amor.

34. Das Füßlen.

QUis tantas caecis artes invenit in umbris?
Et docuit lusus hos Venus aut didicit.
Nempe loqui pedibus docuit Venus improba; Linguae
Cum vetet officium turba oculata suum.

35. Divitiarum onus.

NOn male Divitiis curae sociantur avaris;
Divitibus Curae corque animumque vorant.

36. Armorum Derivatio.

Arma vocant: ARtem quoniam coniungere MArti
Debeat is fausto qui cupit ire vado.
Arma vocant alii piperato ab Aromate: quidam
Vel quod amara sient: Res vel amara mori.

37. In Schanruffum.

QUem Calamistratis Schanruffum Marce Capillis
Parlantem muta cum gravitate vides.
Dum Curias simulat assertoresque Camillos
Nolito fronti credere, crine rubet.

38. Ad Germanos Parodia.

DIsiunctis adeo circum cur curritis armis?
Vos iungat Patriae lex ca summa, salus.

39. In stabulum Encolpianum.

Nil adeo miror praeter quod cana vetustas
Publica concessit scorta habitare domi.
Suspendunt fures, fortunae qui bona tantum:
Omnia sed perdunt, quae tria dona fovent.
O Patriae Patres, divinae sumite leges
Codicis, et diras eicitote feras!

40. Fama.

DE Fama quicquid Sapiens concludat; ego ausim
Nil Fama peius dicere, nil melius.

41. Coniugii Medicina.

Nosse Crucem bene, posse crucem bene ferre: salubris
Haec duo Coniugii sunt Medicina pii.

42. Ex Malis Minimum.

UXorem parvam magnus cur duxit Alanus?
Scilicet haec brevis est, nec satis apta viro.
Anceps Uxorem res est sibi iungere, dixit:
Ex magnis ergo parva petenda malis.

43. Philotheca.

HIc liber est sertum. Flores sunt, Fautor, Amicus:
Hi decorant Nomen; serta sed ista Caput.

44. In Furem.

NUnc ego Grammaticis H non est littera credo,
Fur Abitu ad furcam es, cur? quia fur hAbitu.

45. Amicitiae et Paupertatis Laus.

NOn is cui nummi desunt, sed quisquis Amicum
Non habet, in vita vir miser ille iacet.
Tantum habet in vita vitae qui nescit Amicum:
In bello quantum miles inermis habet.

46. Evae Lapsus.

PEccasti morsu? levis est tua culpa? mereris
Mortem? Non levis est, sed tua poena gravis.

47. In Ponticum Nothum, Legitimum, sed furem.

DUm metuis nostras propter tua Crimina leges:
Iure potes dici, Pontice, legitimus!

48. De Amicitia Quaestio.

INter sanciri quaero num pocula possit
Perfectum verae foedus Amicitiae?

Responsio.

49. In Hennicam sordide avarum.

HEnnica, nec solvis pretium? et mea carmina culpas?
Parcus es in nummis, Porcus es in numeris.

50. Amicitia Camillae,

VUlgus amicitias probat utilitate, Camillae
Anus amicitias futilitate probat.

51. Theiologus. Iuridicus. Medicus. Miles. Extra officium officiunt.

[transcriber: Planetary symbols in original have been expanded] Theiologus Solis, Lunae Iurista, Iovisque
Gallenus: Miles Martis imago fuit.

Fixus is: Haec varians: Relevans hic: strenuus ille.
Relligione, sacris legibus, Arte, manu.
Theiologus Lunam, Martem Iurista, Saturnum
Nunc Medicus, Nudam miles amat Venerem.
Ille fide varius: gladio ius dirigit alter:
Hic necat: hic homines, dum fugit arma, facit.

52. Fidei Circulus.

[Gap desc: illustration]
NEmo patrem patrem novit sine Christo: Noscere nullus
Te sine Divino Flamine, Christe, potest.
Sanctus hic aeterno venerabitur orbis in orbe:
Omnia, sed sola credimus ista Fide.

53. Pietas Omnia.

Qui Dominum timet, atque colit, tenet omnia. Caeli
Cum sator est Dominus, fit satur omnis homo.

54. In Felem Turturum Raptorem Phaleucus.

CAstis turturibus nocere dirum est,
Et dignus sudibus furor scelusque:
At vitae insidiarier nefandum.
Nullum est turturibus magis ferendum.

Nullum est innocuum magisque castum
Nullum candidius magisque carum
Nullumque est animalculum fidele
Magis, suave magis, magisque, gratum:
Proin turturibus nocere dirum est.
Et dignus sudibus furor scelusque.
At vitae insidiarier nefandum.

Ergo

55. Vere Nobilitas.

NObilitas multis in Mobilitate locatur
Multis in Vitiis Divitiisque nitet.
Divitias animam dives putat esse, et opimas
Dona dapes, et opes Nobilitatis opus.
In vitiis plures contendunt vivere; pauci
Virtutis vera Nobilitate valent.

56. In Pontiam luxuriantem.

INvitas nullum nisi cum quo Pontia potes:
Patronosque tibi pocula sola probant.
Miror ego quare numquam me Pontia poscas?
Sed scio me sobrium displicuisse tibi.

57. Aurum cur fulvum?

AURo cum Thaidis Vulvam licitentur amici;
Dici Romanis Aurea fulva solent?

58. Dissidium Veneris et Martis.

CUm lectu mihi Mars condigno Carmine nuper
Visus, et huic blande consociata Venus:

Dispeream, Phoebo haec si sunt rata vota diisque
Dixi, et quod dictum est hac ratione probo:
Errantes inter stellas non ulla videtur
Quam Venus et Mavors dissociata magis.
Illa virum dictis animos regit inque nocivis
Retibus adstringit quos libet illa suis
Marte licet nullus reperiri posse putetur
Saevior, et precibus vincitur ille tamen.
In paucis Mavors dominatur partibus Orbis;
In toto cunctis Haec simul orbe prae est.
Mars mera mediaque die modo gaudet; Amicam
Sola diei noctem praeferet alma Venus
Mars quando pugnat, Cataphractus pugnat, et ipsa
Saepius arma capit, sed sine veste Venus.
Mars miseros ferroque necat flammaque colonos
Ipsa Venus contra, quos necat ille, facit.

59. Legitimatio.

Dum timet in spurios repetitas ordine Leges:
Iure potest dici Hennica Legi-timus.

60. Anagramma Paris-Spira.

Illic Gallorum est summum summumque tribunal
Hic Germanorum, Iuris uterque polus
Germano Spira est, Gallis sanctissima Paris
Sedes, hinc eadem nomina nacta tenent.

61. Nisi fueritis sicut Infantes.

IN Caelos velut Infantes ascendimus. Atqui
Infantes meriti Commoditate carent,
Et sic salvantur: Salvandi gratia namque
Christe datur meritis, non aliunde tuis.

62. Anagramma. Meditatio-Otia demit.

OTia si tollas, periere Cupidinis arcus:
Deest quod agas? aliquid fac meditere boni,
Otia divini verbi meditatio demit:
Qui pius est, numquam desidiosus erit.

63. Longaevitas.

LOnga tibi vita est? longa est Crux, longa manendi
Poena; piis omnis est mora longa Mori.

64. Nobilitatis Arrogantia. Ich bin ein Cavallier! Ad Ponticum.

AScendunt tituli; Descendit, Pontice, Virtus.
Nullus in immodica est Nobilitate modus.

65. Fortunae Lusus.

SEmper in Ambiguis versat fortuna triumfis.
Vincitur is, vincit hic: Stat is, ille cadit.

66. SS. Bibliorum Infallibilitas

BIblia sancta Deus dedit Unica et optima: Glossas
Diversi Incerti composuere viri.
Magna immensa atque infinita Volumina Glossas:
Pauca dedit summus, sed meliora Deus.

67. Anceps Victoria praestat.

DUm forma Venus apta tuos invitat Amores
Dum malus esse potes. despicis ista, fugis!
O quam vincendi genus est hoc nobile" pondus
Incerta ac anceps gloria maus habet.

68. Facti species. Virgo ad iuvenem.

DUm procus esse cupis, multos numerabis amicos;
Ast tibi cum fuero femina, solus eris.

Decisio Iuvenis ad Virginem

69. Commissarius. Anagr. Commissus Ira.

IMpletum in nostris hoc est Anagramma diebus
Uno ego Durando nunc tibi teste loquor.

70. Dei Amor.

IGnoras quantum ante animalia cuncta Creator
Humanum soleat Rex adamare genus?
Aspice salvantis stillantia vulnera Christi!
Natum offert servos servet ut ipse suos!

71. Bonitas coniugalis.

Tam cito posse virum mirum est a Coniuge vinci;
A paucis cum sit femina victa viris.
Uxori timuit contra fecisse maritus;
Peccat, at, in facilem femina prompta virum,
Femina casta suo est ultro subiecta marito,
Et facit a votis non aliena viri.
Vir pius in Castam facilis solet esse maritam,
Saepe potest rigidus rem temerasse Cato.

72. Tri/a De/lta ka/kista Au Colonel Besmne. 1632.

DAemonibus servis: Desperas Besme salutem:
Discordi mentes pace ferire studes.
Magna quidem factu! sed si tibi praemia poscis?
Daemonibus meriti praemia posce, dabunt.

73. Pietas.

COnstanti pietate nihil minus approbat orbis [(printer); sic: orbem] .
Quod fixum est fluxo non amat esse loco.

74. Disciplina Militaris.

QUondam laudatis tractabat viribus ensem
Miles, et Agricolas carpere crimen erat;
Nunc belli pia Norma iacet, miserique salutem
Agricolae Exilio vel sibi morte petunt.

75. Militia a)na/gr. Ima liti

PRima sedes Paci, Prima est tribuenda pudori;
Ima sedes liti convenit, ima dolo.
Nullus honor superest illi qui pellit honorem:
Non potes et vitiis et placuisse Deo.

76. Concordia a)na/gr. Dic Corona!

Pax iungit mentes; Concordia Corda reunit
Dic salve sancti summa Corona Dei.

77. Discordia a)na/gr. Dico diras!

LIs refricat Mentes; Discordia corda repellit.
O bello diras dic pie Christe suas!

78. Calamitas a)na/gr. alit casam.

Certamen rato sequitur, praeit omne Coronam:
Ni quis amara legat, dulcia nulla leget,

Ni fueris quondam miser, haud potes esse beatus.
Crux hominem salvat, Crux alit alma Casam.

79. Germania. Graminea Armigena.

GRaminea es, nec me fallit metagrammatis Ome:
Aurea, si famae credimus, esse potes.
At si devictas nostro conamine gentes
Quaerimus, aut Delphos quaerimus? Armigena es.

80. Perpessi graviora.

IMperat: Et verbis feriens ceu fulmine Miles
In miseros gladio cuncta secante furit.
Sic nunc est. olim non sic sua fulmina summus
Mittet, inhumanas pellat ut Orbe feras.

81. Bellum Planeticum. [transcriber: Planetary symbols replaced; cases uncertain]

Mars Venerem medio compressit Sole; marito
Immerito tandem cornua Luna dedit.
Tristior hicce Iovis iuratus corde Saturnus!
Mercurium solitae praebuit historiae.

82. Disciplina militaris.

VErberibus quondam castigavere locutos
Agricolis tantum ferrea Verba viros.
Temporis at nostri mos est hic pessimus: ut vix,
Agricolis si dant verbera, verba sonent.

83. Vita Urbana et Rustica.

URbice! quique rudi degentes rure beatos
Disseris, in tuta falleris Urbe tua.
Quaeso veni nostras nobiscum vivere Mortes,
Urbe frui summum dixeris esse bonum.
Principium Pacis Deus alme, et Clausula! Pace
Da mihi in Urbe frui; Nam satis Orbe fui!

84. Nobilitatis Genealogia.

NObilitas Quondam Virtutis filius: olim
Namque parens Virtus Nobilitatis erat.
Nobilitas hodie Virtutis non est Natus
Legitimus, Baccho sed vitiante Nothus.

Apologia Grammaticalis.

85. Corpus-Porcus.

IPse sibi toto est infensus corde, salutem
Non curans animae nobilioris, Homo,
Hoc Anagramma igitur debet fatale vocari:
In pingui ut Porcus Corpore vivit Homo.

86. De Avaro. Ad Pontilianum.

QUicquid agit, quic quid furax meditatur Avarus.
Unicus in furto et foenore foenus agit,
Sordidius nihil est, cum nec respectus amici
Nec Virtutis habet, Pontiliane, locum,

87. In Gallum Unum aliquem Gallophagum.

GAllorum quis quis tandem est bellator, id unum
Nititur ut gallos devoret atque capos.
Tam stricte cum quisque suos conservet amicos
Mirum est, in Patrium quod ruat iste genus.

88. Pax.

DIvitiae Argentumque Moneta Pecunia, Nummi.
Aurum Dis, Plutus, Numerata pecunica. Pluto.

89. Procus-Porcus.

Omnis Amans Ratione caret, cum nesciat uti:
Brutum animal Porcus corpore; Corde Procus.

90. In Trullum. Poculatorem pessimum Maximum.

IN sanitatem Principis Trullam bibis!
Et quaeris ex me, Trulle, num belle bibas?
Immo [(printer); sic: Iramo] bibit belle bibens ex urceo:
In sanitatem qui bibit, belle bibit,
Insaniam si qui bibit, belle bibit.

91. Nobilitatis Index.

BI in Biblis longa est: Brevis est in Nobilis: Iram
Nobilis ingenuus debet habere brevem.

92. E Morte et vulnere vitam.

Surrexit Christus: Damnatio cessat. Habetur
A Patiente Salus, in Moriente Polus.

93. Sancta Simplicitas.

IN Sacris simplex crede; haut ita cede profanis:
Fulcitur sancta simplicitate Fides.

94. Vitia Proximi

Me videam da Christe, meus si Proximus errat?
Propria cum terrent Crimina, Te videam.

95. Ad Cynthiam suam Estheram.

MAmmellae mihi manna tuae, mea Cynthia, mane:
Propinant Mammae vespere mella tuae.

96. AD Censores, non Equos.

SIs aequus, non Censor equus, non Censor asellus;
Qui non aequus erit Censor, iniquus erit.

97. Bella.

BElla quidem bello titulantur nomine; Bello
Nil tamen, ut bellum est, turpius esse potest.

98. Vestes.

VEstis honesta viris decus est Prudentibus. Omnis
Dedecorat stultum vestis honesta virum.

99. Bella.

BEllorum Impietas est Corpus: Scommata Nervi:
Pellis scorta: Animus furta: quid ossa? furor.

100. Ad Lectorem.

CRimina si Phoebus de Carmine cuncta tulisset;
Non esset venia strenue Lector opus.