---

image: s0002

[Illustration:

SERENISSIMO PRINCIPI AC DOMINO, DOMINO FRIDERICO, HEREDI NORWEGIAE, DUCI SLESWICI, HOLSATIAE, STORMARIAE ET DITHMARSIAE, COMITI IN OLDENBURG et DELMENHORST, etc. etc. PRINCIPI AC DOMINO MEO CLEMENTISSIMO.

SERENISSIME PRINCEPS, DOMINE CLEMENTISSIME,

MAGNANIMI SOBOLES CONSUMMATISSIMA PATRIS,
Aeternum PROAVUM, DUX FRIDERICE, decus.

Te compello, TUUM PRINCEPS CELSISSIME, Nomen;
Addere si nugis nomina magna licet:
Nomina perpetuos semper celebranda per annos,
Ausibus Augustis nomina clara TUIS.
Nomen et omen adest: nec enim felicius omen
Esse potest Cimbris; nomen et omen adest.
Maxima de summo hoc manarunt nomine quondam
Commoda Cimbrorum, commoda quanta! jugis:
His sub nominibus vitam duxere beatam
Majores, tantis his viguere DEIS:
Hisce sub Auspiciis libra pendebat utraque
Justitia immota, firma tenaxque, manu.

Nec minus et studiis fuit olim gloriae doctis,
Nec tenuis Musia pars quoque laudis erat.
Nam restaurati veteris fuit ille Lycaei
Bordesholmensis maximus auctor AVUS:
ALBERTINA suam trahit hinc ACADEMIA vitam,
Principium Pindi, semen eratque TUI.
Cetera quis parvo concludet commoda versu;
Integer hava factis sufficit hisce liber.
Gloria tanta fuit FRIDERICI NOMINIS olim,
Nomine quae summo jans renovata TUO est.
Quae fuit in PRO AVIS quondam quam maxima virtus,
Intulit hanc uni Divus Apollo TIBI
Quanta in fronte TUA dulcedo pectora mulcet! Augustiquantus splendet et oris honos!

Lumina perfacilem spondentia civibus aurem
Splendorem tanti Nominis usque ferunt.
His ergo rebus confisa palatia scandit,
Preaesidiumque TUUM Musa Paterna petit.
Illa inscripta gerit prima TUA NOMINA fronte,
Nomina quae studiis semper amica bonis.
Morhofium nosti vatem, nostrumque parentem
Heu quondam! cujus molliter ossa cubent!
Ille TUUM primus Pindum conscendere jussus,
Et facili Phoebi plectra movere manu
Ille TUUS quondam, qui te nascente poeta
Sic iniit cantus: REGIE VIVE PUER!

Qui Divum cecinit PATREM, cui DANA VIRAGO
Materies cantus REGIA MATER erat.
Ergo vade liber studio prognate paterno,
Et vefer ad Dominum munera parva meum:
Vos ite o Charites praeclaro nomine Divae,
Vos Veneres, Manes, denique tota cohors.
Ite ergo et Domino junctim vos sistite vestro,
Istaque submisso dicite verba sono:
Adsumus en prim Pindi sub culmine faetus
Progeniti quondam, PRAESES APOLLO, TUI.
Adspice nos facili, mos ut TUUS, adspice vultu;
Sic nobis tanto ex Nomine splendor erit.

Denique supplicibus vos vota adjungite dictis,
Et bona pro tanto fundite verba DUCE:
Vive diu selix PRIN CEPS! TE sospite namque
Sospes erit collis, Pieridumque nemus:
Aeternum per TE stabit Parnassia rupes,
Castalii fontis gloria semper erit.
Adsint Augustis semper bona Numina coeptis!
Adspiret factis Gratia trina Tuis!
Praesideat Venus Alma toro TIBI conjuge lectum
Illa beet, Cypriae quae ferat ora Deae:
Junoni par dote Deae, Ingenioque Minervae,
Hinc videat Juvenern Cimbrica terra DEUM.

Ad Manes sero venias, mala numina Parcae
Sint faciles tanto propitiaeque DUCI.
Sic immota Domus stabit, DUX MAXIME, Cimbrum;
Sic fortuna TIBI prospera semper erit.

Ita vovet SERENITATIS TUAE subjectissimus servus CASPAR DANIEL MORHOFF.

Nobilissimo Vatum Pari, PETRO FRANCIO ET JANO BROUKHUSIO, Fugientium Musarum Statoribus, Patriaeque suae Luminibus inclutis, S. P. D. HENRICUS MUHLIUS.

NUnquam anteacti temporis recordor, quin inprimis illud, quod svavissime in Belgio transegi, in mentem veniat: quo Viris ejusmodi,

qui eruditionis laude apud Vos excellunt familiarius innotescere, quo Vestri ingenii et consvetudinis svavitatibus frui datum fuit. Er o mirificam illam comitatem, studium, humanitatem! o prothymiam summam! cujus me persaepe admonet dulcis ante omnes terras Batavia Vestra; cujus sine animi sensu recordari nunquani possum. Sane adhuc me tenet illud delicium terrarum, non tam amoenitate, pulchritudine, magnificentia sina, quam tot egregiis celeberrimisque in ea Viris. Laetentur alii, seque felices beatosque depraedicent, cum gemmam invenerint; ego potius caelum me tetigisse putabam, aut regnum possidere, quando horum amicitias, doctas et innocuas, diu multumque desideratas, hauduno congressu, fide et voluntateutrinque spectata, pulcerrime mihi pararam. Has enim unice, et, ut cum Comico dicam, efflictim expetere atque ambire soleo, easque, secundum Theocriti [Gap desc: Greek word]

In his certe profectionis meae in Batavos maximum fructum posui. Et o niveam lucem, quae Wayenio, Roelio, Rhenferdo,

Perizonio, Graevio, Witsio, Limborchio, Gronovio, Almeloveenio, Meyero, Baylio, aliisque, quae me Vobismetipsis, o nobile par Vatum, tradere potuit! Consecravi subinde fortunam ejusce diei, et profecto videbar mihi ire polo, nitidosque errare per axes, quando cum tot luminibus decoribusque et suae et Reipublicae literariae coram conversabar, et omnem affectus vim in ipsorum sinum effundebam. Occurrit etiam nunc mitis et mansvetus ille vultus, illa in amorem nostri effusa benignitas, ille candor. Nec dici potest, quanto abundarim gaudio, quum irein tot amplexus, et applicare collum, jucundum os oculosque svaviari; quin imo cum in Vestrum illud, nobilissimi Vates, et aliorum juxta literarium adytum subire penitius, et inter oscula mutua de rebus literariis et sacris garrire inter nos et sermocinari licuit. Quicquid eorum hodiedum lego, quicquid publice privatimque meditor, ad memoriam istorum temporum invitat, mihique tot magna amicissimorum hominum nomina subjicit, quos in publicis aliquando chartis ambitiosius nominare, quoties

res et occasio ita fert, et laudi et gloriae mihi summopere duco. Idque ut voluntarem nempe in viros magnos et celebres egregiam et studium plane singulare ostendam, veteremque illum affectum haud obscure ingeram, probatumque adeo faciam, inviolatum et integrum scilicet eundem adhuc dum constare, nec quicquam decessisse reverentiae ac admirationi, qua divinas et incomparabiles illas dotes amplector, meque, licet in literis dandis fuerim summus cessator, non tamen in amando cessasse ac frigidum fuisse. Fatendum enim est, inter molestissimas curas atque solicitudines, per tot implexas occupationes, quibus publice ac privatim domi forisque circumsessus ac pene obrutus, vix ac ne vix quidem scribendi, et tot doctissimis literis, quibus mihi nec sanctius quicquam nec charius, respondendi copiam esse. Ego vero indignissimus sim doctissimorum Virorum amore, si non doleam meam hanc sortem, quae me incumbere votis meis haud sinit, et, quo invitat ac rapit animi impetus, inde invitum trahit ac reluctantem. Hoc tamen Omnibus maximopere nunc velim persvasum, quamvis contingat, ut nihil scribam, quod saepe necessum

est, me nec oscitatorem securum esse, aut superbum contemtorem, sed observantiam, studium, honorem, cultum, quem me debere libenter fateor, tot amicissimis hominibus et eruditissimis ipsorum Musis sanctum et incorruptum perpetuum servare. Hunc Vobis quoque, o carissima pectora! vehementer testatum cupio, dum majorefide quam pompa Morhofianas Musas nunc in conspectum Vestrum produco.

Postquam enim semel iterumque a me Bibliopola petierat, et quasi pro suo jure exposcebat, ut in commendando ornandoque isthoc opere voto et desiderio ipsius honestissimo satisfacerem, nihil magrs conveniens esse putavi, quam ut Vestra celeberrima nomina tanquam pulcrum aliquod emblema admiscerem, indeque plane eximium ornamentum, et velut mangonium, arcesserem. Neque sane indignum Vestris oculis esse censeo, et spero omnino ad stomachum, ad palatum, futurum. Quod si obtineat, si Vobis judicibus omnium, quos nunc novi, exactissimis se approbabit, facile quoque impetrabit publicum favorem, ut de se jure possit jactare, quod flaccus olim de se: odi prophanum vulgus et arceo.

Et quid quaeso majus praestantiusve dici posset, quam Morhofiana poemata ejus pretii videri, ut Vos censores vereri non debeant. Quin Vosetiam sincere et exacte judicabitis, acin Morhofio nostro rerum illarum decus ubertim agnoscetis, quas in Vobis omnes tantopere amamus pariter et admiramur.

Scilicet de Poetis judicare non nisi Poetarum est, ideque non omnium, sed optimorum, quorum et nomen et gloriam et titulos plene perfecteque sustinetis. Est quandoque cum et alii sibi dictaturam arrogant, versificatores potius quam Poerae, quibus tamen hac ipsa in re cor plane non sapit, et prava ac affectata, et, ut ita dicam, cruda et mustea magis arrident, quam tersa et elaborata, docta et castigata carmina. Quibus haec Morhofiana semper et ubique mallem displicere, quam Vobis, qui dotes omnes, quae in hujusmodi scriptis requiruntur, satis cumulate possidetis, eas penitissime pervidistis, et Sacra omnia Divinissimae artis in numerato habetis. Nec est, quod eorum supercilium nos moveat, qui nonnisi recentiorum stribligines, illam scabiem, impense amant, veteres elegantias ignorant, et ex languore illo et frigore omnia aestimant. Quo

fit, ut tam abjecte atque humiliter, praveque ac corrupte sentiant, et optimis ac praestantissimis Poetarum non dicam mediocres, sed pessimos omnino, anteponant. Haec judicandi ratio perversa ac sinistra jam olim obtinuit apud multos, quam prisci subinde Vates ac Scriptores experti sunt, quibus hodieque passim fungos ac verveces, i nconditas praeferunt eluviones, eosque prae suae aetatis aut regionis hominibus despiciunt, a quorum coquis, aut mulionibus, si jam nunc viverent, scribendorum carminum laude facile vincerentur. Vobis tam cornea fibra non est, qui longe aliter censetis, nec posse hodie aut comtioris aut perfectioris Poeseos genus, quam ex Veterum Poematibus addisci, si quis haec diligenter verset et cum judicio tractet, exemplo Vestro abunde probatis. Et haec frequens Auctorum antiquorum lectio Vos aliquantum fastidiosos et delicatos reddidit, ut nihil incomtum, nihil tritum ac vulgare, quodque remotum longius ab antiquitatis genio, ad gustum faciat. Atqui ita Morhofiana ista comparata sunt, quae in conspectu Vestro nunc audent apparere, ut antiquioris Mosae speciem, puram illam et incontaminatam facilitatem ac elegantiam,

abunde praeferant, Et fuit in Morhofii nostri laboribus id palmarium, ut priscos illos et maxime probatos Auctores in sinu, in oculis, quin animo potius atque memoria ferret, et ad eorum rationem se penitus fingeret aliosque. Hos et assidue et diligenter versabat ipse, et ad optima quaeque in literis capessenda excitabat alios, ut regulam quandam et normam in erudita antiquitate sectarentur, ad quam componerent sua et exigerent, nec se vel distrahi ad varia, vel deduci ad deteriora exempla libenter paterentur. Talem viam praeibat ipse cum laude, et ad istos fontes plures secum ducebat scilicet. In quo certe praecipuos boni Magistri numeros mihi videtur absolvisse, qui quod sanum maxime optimumque sit dispiciebat accurate, et candide juxta utiliterque Suis monstrabat, necleviter et perfunctorie tot gravissimis monitis exemplisque inculcabat. Nescio enim quo malo fato accidat, ut juvenum animi in pejora fere labantur, et optimum quemque Scriptorem plerumque negligant, nec sibi ad imitandum proponant, corruptos vero, quique turgent inaniter, ac nubes et inania captant, admirentur et effingant.

Verum haec non juventutis tantum, sed adultioris etiam aetatis labes est, quae summos principesque nostri ac superioris saeculi viros quandoque infecit. Quid Ciceroni factitatum nolo altius repetere, a cujus lectione Politiani ac Pici auctoritas jam olim plures abstraxit. Arenim Politiano Paulus Cortesius, Pico Petrus Bembus, obviam iverunt, et ad Ciceronianam lectionem imitationemque suae aetatis homines revocarunt. Id quod pensi quoque habuerunt Julius Caesar Scaliger et Stephanus Doletus, caveruntque sedulo, ne quis Erasmi dialogo a vera et incorrupta Tullii eloquentia dimoveretur. Sed longe meliora monet pugnantique istis Erasmus ipse, dum jam jam senior factus ad Johannem Ulattenum hisce verbis scribit: Mihi puero minus arridebat Cicero quam Seneca; jamque natus eram annos viginti, priusquam ferrem diutinam ejus lectionem, cum coeteri pene omnes placerent. An aetatis progressu

profecerim, nescio; certe nunquam mihi magis placuit Cicero tum, cum adamarem illa studia, quam nunc placuit seni: non tantum ob divinam quandam orationis felicitatem, verum etiam ob pectoris eruditi sanctimoniam. Profecto meum afflavit animum, meque mihi reddidit meliorem; itaque non dubitem, hortari juventutem, ut in hujus libris evolvendis atque etiam ediscendis bonas horas collocent potius, quam in rixosis ac pugnacibus libellis, quibus nunc undique scatent omnia. Me vero tametsi jam vergente aetate, nec pudebit nec pigebit cum meo Cicerone redire in gratiam; pristinamque familiaritatem nimium multis annis intermissam, renovare. Scilicet illa Latini sermonis facilitas et puritas, quae fundamentum sinceri styli ac incorrupti est, ille nit or ac cultus mire jucundus ac elegans, leniterque ac naturaliter fluens, plerumque adeo sordescit, dura vero, frigida et inflata oratio, utpote non ita trita, et fortasse arguitor,

magis arridet. Qualis est Apuleji, Flori, Barclaji aliorumque, quorum hominum glandes arbitrantur esse suaviores, quam sit Ciceronis nectar et ambrosia.

Similis fatuitas eorum quoque, qui Poeticis studiis operam navant, animos subinde occupavit. Heic enim fastus ille et contemtus optimorum Poetarum apud multos hodieque dominatur, ut Per sius quam Horatius, Statius aut Claudianus quam Virgilius et Ovidius, libentius et majore cum studio pervolutentur; ac fere

Carmina nulla probent, dulci quae tramite currunt;
Sed quae per salebras altaque saxa cadunt.

Imo ut lasciviam illam atque inanem verborum granditatem, ampullas et nugas illas canoras, pluris faciant, quam versus faciles, eruditors atque elegantes, qui et Latinae proprietatis studiosiores sint, et recti sermonis regulam custodiant magis. Quo vitio nunc passim laborant frequentius vero apud

Germanos, et ut libere Vobiscum agam, Viri Celeberrimi, apud Vestros etiam Belgas. Inde sit, ut argutum et affectatum illud scribendigenus, quod per quosdam Poetas Hispanos post Augusti temporain Latium invectum, ubivis ferme locum habeat, ac candor ille prioris et melioris aevi, delectusque acexquisitus nitor, sed ingenuus, nihilque affectatus, nativus lepor et gratia, magna ista solicitudo numerorum et accuratio, non semper eo aestimentur pretio, quo debebant apud peritos harum amoenitatum censores. Profecto novi ego, quinon tantum in Germania nostra, sed etiam apud Vos, Propertium, Catullum, Virgilium, aliosque antiquae monetae scriptores, nequaquam ea existimatione dignos censent, et Lucanum aut Claudianum, et quihos exprimunt, majoris omnino faciunt, quam omnes Virgilii imitatores. Et abunde cognitum Vobis itidem est istud seclum insipiens et inficetum, quod Thersiten cum decoro, agrestem cum erudito comparare saepius audet, et vel praestantissimis Poetarum accenset, qui tanti non sunt apud Vos Vestrumque similes, et ut infelices olim Megarenses,

[Gap desc: Greek section]

Nolo hujus rei exempla arcessere, et nonnullorum odium vel offensam in me concitare. Sed de Barlaeo tamen quid dicam? Ut ut enim non negem egregium fuisse Poetam, nec invito Apolline natum, qui tam benignum faventemque se ei exhibuit, ut nulli recentiorum, ne Grotio quidem aut Heinsio vestro, hac in parte sit postponendus. Dictio tamen ejus, si honeste et candide peragenda censura, prava et corrupta est, tota [Gap desc: Greek words] affectataque, et ad pompam acinanem speciem, ad ineptam putidamque ostentationem composita. Floriditas quoque declamatorio magis affectui obnoxia, quam summorum auctorum auctoritas ferat. Quod olim Caspar Barthius de Curtio censebat. Quantus in eo tumor? Quanta sermonis impuritas? Ratio nulla verborum aut rerum, et maxima Poeticorum numerorum incuria. Sententiae vero frigidae ac subputidae, et licet in Elegia ac Scazonte quaedam gemmulae insertae sint, clavi velut late splendentes intertexti, illa loquacitate tamen, illo dicendi

squalore non aliter contaminantur,

Ac Aretinae violant crystallina testae.

In Heroicis autem, in Epicis, quamvis optime sonantia sint verba, et pleraque jucunde ac molliter ad aures allabantur, animum tamen non feriunt ac vincunt, et judicio fere atque sensu destituuntur. Et sane aliter fieri non poterat, cum non optimum quemvis, quod recte vir disertissimus in Epistolis monet, sed Claudianum ad imitandum sibi proponeret. Cujus se umbram esse gloriatur in isto Claudiani elogio:

Te sequimur Phario vates celebrate Canopo,
Solaque laus nostri carminis umbra tui est.

Est ille quidem inter disertissimos Poetarum, cujus dictio numerosa satis ac sonora floridaque, et ultra saeculi sui genium castigata. Vehementer tamen a Virgiliana, aurea illa et incorrupta, Poesi discrepat, adeo ut inter optimos et praestantissimos Poetarnm, quod Buchnerus et alii existimant, locum difficulter tueri possit. Est enim in carminis ejus mensura, ut alia mittam, nescio quid

puerile ac subsultans, quod imperitorum quidem aures titillat, sed elimato judicio, quod in convenientia rerum et verborum fundatur, parum sane convenit. Neque potest unus idemque semper tenor in carmine usurpari, sed debet is pro varia periodorum Poeticarum ratione distingui. Et ut insurgat decore et intumescat aliquando, iterumque remittat, ubi opus est, consequimur caesorum ac periodorum sola inaequalitate. Quod pulcerrime observat Virgilius, cujus alia mensura, alia pedum compositio est in narrationibus, descriptionibus, orationibus, et tanta periodorum numerorumque variatio, ut ad eam perfectionem nihil addi possit. Hujus rei quanta negligentia in Statio, Lucano, Claudiano, Silio Italico? Ubi admirabilis illa harmonia, svavitas, gravitas ipsorum pedum aequaliter inaequaliter temperatorum, per clausulas verborum fractorum, ac intra regiones suas aliter aliterque interceptorum? Ut de junctura illa literarum nihil addam, cum vocales ac consonantes ipsae que syllabae ita miscentur, ut rei naturam tam apte jucundeque exprimant, ut ea geri potius quam cani, spectari magis

quam audiri videatur. Talia infinita sunt apud Virgilium, quae captum imperitorum longe excedunt, doctiores vero et prudentiores impense admirantur; quae nihil tritum, vulgare, hiulcum, nihil elumbe ac contortum patiuntur, ac nescio quid virile et stupendum plane, ac majus humana voce videntur sonare, Claudianus certe istud fastigium non attingit, et quod in Maroniana dictione, in illa periodorum ac numerorum varietate praeclarum putamus, vix est, ut ejus vel levem umbram ostentet. Sic eadem semper oberrat chorda, quod ridiculum existimat magnus iste dicendi magister. Hunc qui in exemplum sumunt, et ad ejus imitationem se componunt, a Germana ac aurea antiquitate plurimum desciscunt ac degenerant, neque terse ubique satis, sed affecta te saepius et puride loquuntur. Quid quod cincinnis ac calamistris declamatoriis, fucis atque coloribus, valde quam multos trahunt, nativa illa et infucata castitate, ingenuaque pulchritudine, non placent. Et hi naevi Clarissimorum Poetarum opera hodie non raro deformant, nec diffiteor in castigatissimis Nicolai Heinsii Poematis esse

multa, quae culpam hanc et Claudianisminotam effugere non possunt. At vehementer ingravescente aetate doluit, et prope indignatus est Vir doctissimus, quod adeo frequens et assiduus cultor fuerit hujus Poetae, unde luxuries illa atque inanis tumor, qui longe sane abest a sublimitate, vel invito nolentique obrepere solet, nec ulla magis via in [Gap desc: Greek word] itur. Quod omnium in eloquentia (soluta juxta ac ligata) vitiorum pessimum esse recte dudum praecepit Quintilianus, VIII. 3. [Gap desc: Greek word] vocatur, quicquid est ultra virtutem, quoties ingenium iudicio caret, et specie boni fallitur: omnium in eloquentia vitiorum pessimum. Nam cetera cum vitentur, hocpetitur. Haec tamen eo accipi velim, non quod Poetarum disertissimum plane excutere elegantiorum hominum manibus cupiam, sed quod cum judicio potissimum et delectu legendum putem. Ne pro Junone nubem, frigida ac arida pro concinnis, [Gap desc: Greek word] pro grandibus et magnificis amplexemur, ac sanis et exactis corrupta et vitiosa, recentiorum aes et plumbum auro Virgiliano, praeferamus.

Id quod praesertim in lubricailla aetate proclive admodum est, quae raro hodie ad meliora adsvescitur, et virtutes antiquorum praestantiamque non satis capit, nec diiudicare potest, quid distent aeralupinis. Hinc saepe ego vicem Juventutis ex animo doleo, qui in isto lubrico ac primordio studiorum a prudentioribus Magistris destitui fere solet. Memini cum ego quoque Statium et Claudianum Virgilio anteponebam, et stolidae inconsultaeque menti adeo indulgebam, ut prae recentioribus antiquos insanire fere putarem. Et in eo me juvabant suffragia aliorum, certe qui cautiorem aliquanto ac diligentiorem redderet, prudens monitor non aderat. Donec tandem divino beneficio velut [Gap desc: Greek words] aliquis contingeret, qui ab his portentis omni opera ac studio avocabat, muniebatque contra blandos istos errores. De quibus alii valde gratulantur, et tanto magis sibi plaudunt, quo propius ab istis ineptiis et lenociniis absunt. Id enimvero maxime solenne nunc est, ut quae corrupta sunt eximia et praestantissima habeantur, vulgariaque ac communia, in quibus ipsa vis orationis Scriptorisque virtus

praecipue patet, tum pulcra venustaque, quae fcusi illita turpitudinem suam dissimulant. Quae temeraria ratio ne disciplinae suae alumnis fraudi esset, operam sedulo dedit Morhofius noster, et ad Veterum lectionem imitationemque faces praetulit. Quod ipsi versus non tantum abunde testatum faciunt, sed et plura ingenii monumenta luculentissime docent. Nec potuit Vir optimus, quin sub finem Polyhistoris sui literarii, cap. XIII. XIV. XV. XVI. de hac methodo nonnihil ageret, rationem imitandi erudite monstraret. Est tamenin vicina Academia Vestra, qui eam operam Morhofii minutiorem ac putidam sibi videri mihi coram dictitabat. Cumque multa in incomparabili isto opere reprehenderet, hoc item velut indignum et ad pueros ablegandum, nescio quo supercilio, notabat. Quod cui humaniori et doctiori paulo persvadebit? Nemini sane, qui Sturrnii, Riccii, Gyraldi, Mirandulani, Vossii, Ferreri, Doleti, Schotti aliorumque similes labores in pretio habet, quos ille censor nec digne satis poterit aestimare. Ut alia Morhofii praeteream, ubi vetustior illa imitatio totelogiis

insgnitur, egregiisque argumentis praecipue svadetur. Idque nec immerito, cum omne punctum haec imitatio ferat. Quicquid sapimus, quicquid etiam desipimus in literis, id omne ab imitatione est. Sicut in pictura contingit, ut ii omnino excellant, qui doctorem, et quem imitarentur, vel Protogenem vel Apellem aliquem habuerunt. Jam vero sint pictores parietinarii, quod sorte mala obvenerit ipsis ejusdem census momentique magister. Ita qui sibi proponunt imaginem quandam admirabilis pulcritudinis in eloquentia ac Poesi, quam dicendo scribendoque exprimere repraesentareque adsvescant, nec ludent operam profecto, et ad summam laudem perfectionemque apprime proficient. Quod ipsum Vestro, Celeberrimi Viri, exemplo abunde comprobatis. Factum enim est, ut Tu, Mi FRANCI, ex assidua illa Ovidii et Virgilii lectione ac imitatione istud culmen attingeres, at Tu, Mi BROECKHUSI, cum Propertium Tuum ad unguem fere exprimas, huius quasi aevi Propertius jure meritoque saluteris. Scilicet hic ille campus est in quo praecipue ingenium

industriamque exercetis; certe Divinissimam artem Vos ita tractatis, ut pauci, imo nulli, hodie ea laude Vobiscum conferri possint. Hac etiam fama cum jam a pluribus annis effloresceretis, eandem Vobiscum viam ingredi nunquam non laudi ac gloriae sibi Morhofius duxit. Et licet fortasse in id quod optavit fastigium non ascenderit, licet tanta elegantia et puritas, vel sobrietas quoque, et facilitas, in hisce ejus carminibus ubique non adsit, uberem tamen quandam a natura venam, et Divinum quoddam ingenium, et bonorum lectionem Scriptorum, usque quaque perspicietis. Inter quos vetustiores potissimum eminent, ad quorum imitationem se componere cum cura solebat. Neque tamen formam semper eandem, nec ubique similem, secutus est, quae in istis ut non una, ita nec antiquorum ubivis genium sapit. Uc virtutes eorum praestantiamque intelligerec rectius ac plenius, etiam alios subinde legebat. Rudem enim esse in nostris plane Poetis, aut inertissimae segnitiae videbatur, aut fastidii delicatissimi. Nec quia Sopbocles in Tragoedia excellit, idcirco Aeschylum Euripidemque contemnimus.

Non si priores Maeonius tenet
Sedes Homerus, Pindaricae latent,
Ceaeque et Alcaei minaces
Sthesichorique graves Camenae.

Neque praetereunda saeculi nostri ingenia, quibus nihil disertius interdum, eruditius, cultius in hac arte, quin addo et sapientius. Habent Itali, Galli, Belgae, Scoti, Germani, quos cum ipsis Veteribus comparare non temere possint. In Heroico carmine quid Rapini Poematibus elegantius? Cujus eclogae et libri de cultura hortorum dictionem Virgilianam adeo exprimunt, ut nec ovum ovo sit similius. Inter Germanos Heroicorum scriptores insignis plane est Buchnerus, cujus exstant pauca quidem in isto genere, sed docta, venusta, florida. In Elegiacis nihil est Petro Lotichio Germano svavius, quem ipsum pene Ovidium interdum vincere dixerim. In Jambis Dominicus Baudius antiquis certe palmam ambiguam facit. In Satyricis et Lyricis omnino elegantissimum ingenium Baldei. Grotius sicut ubivis magnus est, ita Divinus plane in omni carminum genere.

Et quid quaeso Danieli Heinsio in quovis carmine ad [Gap desc: Greek word] , ad summam praestantiam deest? Quid Commirio, Ruaeo, Vavassori, Petito, Menagio, Huetio, Santolio? Quam lectissima sunt et longe remota a scribentium vulgo septem Virorum illustrium Poemata? In quibus prae ceteris eminent illa Ferdinandi Furstenbergii, Episcopi Paderbornensis et Monasteriensis, itemque Jo. Rotgeri Torillii, Praepositi Mindensis, etc. Paene omiseram inter Danos Christianum Hagardum, Vitum Beringium, Olaum Borrichium, in quibus omnia eximia sunt, nisi quod ille tumor ac fucus, et affectata Barlaei luxuries interdum occurrit; inter Flandros Sidronium Herschium et Jacobum Wallium, quorum elegiis et phaleucis, ceterisque nihil fingi formarique elegantius, et ad omnem antiquitatis saporemdulcius et exactius poterat. Atque plura adhuc de Vestris, amicissimi Viri, Musis memorarem, quae cum priscis eruditione et elegantia certare omnino videntur. Sed modestia Vestra mihi frenos injicit.

Horum omnium virtutes noster aemulabatur, quas pro lege ac norma semper habebat. Hinc magna in eo verborum cura, delectusque, magna solicitudo numerorum. Quantum sententiarnm acumen est? Quae argutiae? Quae lumina earundem et gemmae. Atqui omnia ista laborem satis enixum, et studium incredibile, ac ungues demorsos, praeferunt. O'v [Gap desc: Greek words] : Non enim erat e numero vomentium, sed cum cura aliquid elaborantium, quod Aristides olim Marco Imperatori roganti, quando eum esset auditurus, Eunapio in Proaeresio testante, respondebat. Nec aemulabatur Agatharcho pictori, cui de celeritate sua in pingendo glorianti Zeuxis ajebat, dici se pingere, quia pingeret aeternitati. [Gap desc: Greek words] . Facilitas

quippe operis ac celeritas, ut Plutarchus in Pericle monet, non addit illi solidum pondus, neque accuratam elegantiam. At si labori tempus longum quasi foenerato accesserit, robur nascenti additur operi. Sunt tamen etiam, quae sine cura ac meditatione, et quadam festinandi voluptate, fluxerunt, ita ut nonnulla laude pariter ac culpa vacent; alia propius ad dulcia illa, quae Fabius vocat, vitia accedant. Multa quoque nolim excusare; et si res mei arbitrii fuisset, mallem ut Typographus plane omisisset. At cum jam opus ad finem perduxisset, tum demum, qui sumtus faciebat, praefationem meam summopere efflagitabat. Ut in poliendis adeo et retractandis nonnullis lima plane nulla adhiberi potuerit. Quod tamen vehementer olim exoptabat beatissimus Vir; ac libenter in ea quae scripserat amicorum censuram admittebat. Memini cum meum quoque, quod praefiscine dixerim, judicium exposcebat; et sub incudem identidem sua scripta revocabat, nec sibi fere unquam in iis satisfaciebat. Ac eam pene operam impendit, quam parturientis laboribus ipse compatare solebat,

ut [Gap desc: Greek word] certe et anxiae nimis diligentiae accusariposset. Quam influentia tamen subinde negotia interturbabant, ut otio et poliendi tempore saepius destitueretur, et nec naturam sequi liceret, nec impetum, vel sacrum illum instinctum, sine quo vel magnum vel excellens, nec fuit quicquam in hac arte, nec unquam erit. Et ita fere cum Poetis ut cum gladiatoribus olim agitur, qui ad alienum arbitrium edebant, non ut bene viverent, sed ut fortiter perirent. Neque semper ad nutum illi Musas habent; aspernantursaepe delicatulae istae Deae suorum amplexus et refugiunt; ac licet nihil tam difficile sit nonnunquam, quam carmen non scribere, interdum tamen facilius e pumice aquam, quam ex fecundissimo etiam pectore guttam humoris Poetici elicias. Sic Morhofii quoque ratio erat, qui nec se abomni culpa labendique periculo prorsus immunem fatebatur. Et quotusquisque tam propitia Minerva natus est, ut nunquam dormitet vel erret? Inter optimos etiam Poetas nullus unquam exstitit, qui non humani aliquid patiatur. Neque id statim legenti persvasum sit,

inquit Quintilianus lib. X. cap. I. omnia, quae magni auctores dixerint, utique esse perfecta. Nam et labuntur aliquando et oneri cedunt et indulgent ingeniorum suorum voluptati; nec semper intendunt animum et nonnunquam satigantur; cum Ciceroni dormitare interdum Demosthenes, Horatio vero etiam Homerus ipse videatur. Summi enim sunt, homines tamen: acciditque iis, qui quicquid apud illos repererunt, dicendi legem putant, ut deteriora imitentur, (id enim est facilius) ac se abunde similes putent, si vitia magnorum consequantur. Nec praetereundum, quod continuo subjungit; Modeste tamen et circumspecto judicio de tantis Viris pronuntiandum est; ne quod plerisque accidit, damnent, quae non intelligunt: ac si necesse est in alterutram errare partem; omnia eorum legentibus placere, quam multae

displicere maluerim. Non attingam ea, quae Julius Caesar Scaliger, Gerard. Jo. Vossius, aliique de Poetarum erroribus abunde notarunt, ne cupressum, quod ajunt, simulare videar. At enim quis frigidos in Plauti Comoediis sales, et [Gap desc: Greek words] , quod in iis frequens omnino, volet aemulari? Quis in Epigrammatis amet hiatus vel crebras synaloephas Catulli? Quis in carmine epico, qui est summus Poeseos conatus, cui tam pauci etiam ex antiquitate suffecerunt, imperfecta Maronis hemistichia probet? Quae morte praeventus non potuit cum incomparabili Aeneide sua ex sententia perficere.

Memini cum hoc ipsemet in laude ponebam, quod in tribus libris de immortalitate animorum imitandum quoque sibi existimavit Aonius Palearius, felicissimus omnium, quotquot novi, tum qua dictionem, tum qua numeros, in re Oratoria Tulli, et Lucretii in Poetica imitator. Cujus sane quam nitidam editionem Vester nuperrime Wetstenius procuravit. Et solet ille venustius atque

politius dare, et rerum suarum magis satagere, quam nostri homines, qui saepius ex aliis nundinis in alias tricas nectunt ac moras, et cunctando penitus rem perdunt. At quam vellem illae epistolae accessissent, quibus meam locupletare editionem cogitaram. Sed haud scio quomodo acciderit, ut eae spes frustra fuerint. Quin imo est in Tuo quoque Ovidio, Mi FRANCI, est in Tuo Propertio, BROECKHUSI, quod ego nolim imitari. Absit tamen ut Victorio assentiar, qui Ovidium ut vita ita oratione et versibus enervatum censet. Absit ut Julii Caesaris Scaligeri judicium meum quoque faciam, qui unam elegiam Balthasaris Castilionaei plurimis Propertianis praeponit, quodamico non vero datum rectius omnino judicavit Lipsius. Et utinam a Vobis horum praestantissimorum Poetarum luculentiorem, quam adornatis, editionem propediem haberemus. Egregie sane de Publico hoc etiam nomine uterque Vestrum merebitur. Ac quis melius id exequi poterit quam Vos, qui nihil in istis auctoribus inexcussum reliquistis?

Ceterum haec mea item ratio est, ut eorum admirator sim, qui more antiquorum scribunt, nec illis quidem omnia condonant. Quod nolim quoque fieri Morhofio, cujus erroribus ecquis impune assentabitur, quibus passim et subinde haec opera Poetica scatere, nec a tam pulcro corpore maculas omnes ac sordes abesse, iterum iterumque confiteor. Interim tamen licet nonnulla ei exciderint, a quibus mallem abstinuisset, carminibus tamen suis semper aliquid argutum, quod lectorem alliciat, aut eruditum, et quod [Gap desc: Greek word] habet, aut morale aut politicum interserit. Et ad invenienda venusta argumenta ingenii felicitas nusquam deest, nec ad ordinanda judicium. Sed nec eloquentiae facultas abest, nec sermonis puritas et suavitas. Vis et elegantia in clausula fere arguta et aculeata, quam noster summopere captabat, nec lepores detrectabat ac sales, aut alios ingenii lusus, sed doctos, sedurbanos, et qui ab antiquorum elegantiis non recedunt. Hinc versus [Gap desc: Greek words] , Ecchoici, [Gap desc: Greek word] , aliique ejus generis, aut nunquam aut raro apparent,

Qualibus nugis qui maxime capiuntur, eos, ut ait Martialis, mattya sola juvat, non pane, et, quae famem explent, obsoniis delectantur; cum revera nihil sint aliud, nisi merae quisquiliae, quas merito irrident saniores Poetae atque exagitant, et ut illepidam insulsitatem ad imperitorum circulos ablegant. Certe barbarorum saeculorum hoc inventum fuit; quae cum ad illam antiquorum in versibus majestatem aspirare non possent, ad nugatoria ista levia atque inepta desciverunt. A quibns multum abfuit Morhofius noster, qui veram magis Poesin in pretio habuit, nec in hisce illius imitamentis, seu potius dehonestamentis, operam et industriam occupavit.

Sed de illo satis. Nolo enim, nec vacat nunc, plura addere, ut Vobis judicium omnino integrum reservem, qui et verissime de talibus judicare potestis, et id serio omnino agitis, ut humaniorum artium linguarumque studia revocentur denuo, et, quo obducta jacent, a contemtu et squalore vindicentur. Haec nostrae Germaniae, haec patriae quoque Vestrae calamitas est, quae nisi emendetur mature a Vobis Vestrumque similibus, quorum pauci admodum

in Belgio sunt, pauciores in Germania, non desperatius modo jacebunt literae, sed penitus interibunt. Ceterum bene sit tam eruditis, tam candidis apud Vos animis! Graevio inquam, Gronovio, Perizonio, Almeloveenio, aliisque, quos omnes multa et officiosissima salute impertietis. Bene etiam Vobis, par nobile Vatum, quos literarum bono superesse quam diutissime, et inter saeculi nostri clarissima decora florere deinceps, tum veterem illum in me, quem amici ex Amstelodamo Vestra subinde depraedicant, abundantissime servare affectum, voveoque unice ac opto!

Scribebam raptissime, KilonI Holsatorum, ad. d. II. Februarii, A. clc Icc XC VII.

Inter tot curasque catenatosque labores.