14 March 2004 Kim Barkowski
typed text - structural tagging complete - semantic tagging complete - Morpheus spell-check


image: s017

LIBER MISCELLANEORUM.


image: s018


image: s019

AUSPICATISSIMUS MAGNI PRINCIPIS ADVENTUS, ET SAXONICI IMPERII, IN REGIAE CELSITUDINIS PRINCIPEM, SERENISSIMUM AC POTENTISSIMUM DOMINUM FRIDERICUM AUGUSTUM, REGNI POLONIARUM, ET MAGNI DUCATUS LITHUANIAE, PRINCIPEM, ETC [Abbr.: et cetera] . ETC [Abbr.: et cetera] . INTER VOTA PUBLICA COLLATI, SOLENNIA AUSPICIA, RELIGIOSISSIMIS VOTIS A. MDCC XXXII. CELEBRATA, AB ACTORUM ERUDITORUM, QUAE LIPSIAE FLORENT, CONDITORIBUS.

Stabat enim, pallensque genas, salsasque soluta
In lachrymas, et tota tremens, et tota molestum
Intus alens luctum, magnumque per ima dolorem
Ossa coquens, et multa timens, et multa medullis
Horrorum mala monstra ferens, et cara suorum
Pectora, dilectam sobolem, orbatasque sorores,
In gemitus planctusque vocans sociasque querelas,
Et cladis spectacla suae, tristesque revolvens


image: s020

Semianimis, moritura, vices, et prisca parentum,
Non ad venturos unquam reditura nepotes,
Otia, et ingentem, qua maior nulla tremendis
Venerat a Superis, occulto murmure secum
Commemorans stragem, et duri praenuntia secli
Ipsa sibi, immotis oculis Philuraea labantem
Rem patriam, et sacri concussa cacumina Pindi,
Et nimium longinqua sui lachrymosaque Regis
Funera, spectabat. Mene haec, ait, aspera tandem.
Fas fuit, in longi servari tempora luctus,
Horrendisque tegi tenebris, coecisque sepultam
Noctibus, ignavum sine luce et solibus aevum
Ducere? Et in nostrum caput hoc, et in intima matris
Viscera, nunc atrox tandem et male sana malorum
Turba ruet, tantaeque senex terrore ruinae
Opprimar, et totos diffusum vulnus in artus,
Sic fuit in fatis, patiar? Nec stabit eodem,
Quo steterat, fortuna loco? Nullumne deinde
Nomen erit Philyres, magnique erit irrita Regis
Gloria? Quaeque meas gestabam pulchra coronas
Nuper, et excelsas tuleram sub sidera turres,
Illa ego me posthac deformi sordida veste
Involvam, squalorque meos edet horridus artus,
Foedaque canities fronti, atque ingloria membris


image: s021

Haerebit macies? Nec nos ira vireta colonos
Scilicet invenient posthac, nec, ut ante, superbo
Vertice se tollent tiliae, amissumque querentur
Vestitum, atque suo spoliata putrescet honore
Illa meae quondam decus unum frontis, et ipsis,
Laurus, amata Diis? Et ego contemta iacebo
Finitimis circum populis, nec splendida dicar,
Quae fueram quondam, Philyris? Communeque mecum
Plissa pater, iam triste suis caput abditus undis,
Ludibrium damnumque feret, quaeque ante virebant
Sponte sua, AUGUSTIque sacrum et memorabile nomen,
Magnaque sponte Dei resonabant facta, nihilne
Magnificae reddent vocis, clausoque silebunt
Gutture, nec priscum servabunt, littora, cultum?
Et nullos adeone mei, nullosne meorum
Tanget cura Deos, et, quo me verto, cruentae
Signa manus, mortemque nigram, exitiumque nefandum,
Infelix ego nempe satis, patriosque vetusta
Et placida pulsos spectabo sede penates,
Atque repentino in praeceps ruere omnia lapsu?
His sua flebilibus repetentem fata querelis,
Atque indignantem casus, seque omine falso,
Et formidinibus, cruciantem, multaque frustra


image: s022

Dicentem in Superos, Philyrin, forte alma supremis
Audiit ex domibus, venturae praescia sortis,
Saxonicis quondam Dea custos addita terris,
Et tutata suum praesenti numine regnum,
IRENE, et, subito dum vidit quassa fragore
Moenia, dum lachrymas Philyres, raptumque sonantes
AUGUSTUM voces, et moestam viderat urbem,
Desuper ingemuit, sortique iacentis alumnae
Indoluit, verbisque piis solata querentem est:
Quid, mea nata, times, inquit, quid sordida turpi
Tempora praecingis peplo, dictisque lacessis
Inconsulta Deos? non haec perfusa cruore
Vitta decet frontem, non hic color ater, et umbrae
Pallenti similis vultus, non iste genarum
Squalor, et insano suspiria mista tremore,
Dilectam Superis Philyrin. Tu, maxima quondam
Saxonicas inter, sed posthac clarior, urbes,
Tu, toties praelata aliis, totumque per orbem
Inclyta, tu nitido quondam cultissima vultu,
Nec posthac habitura parem, sicne, omnibus una
Splendidior, quos fata tibi meditantur, honores
Ipsa tuos nescis, nec, quae sunt publica, curas
Gaudia, nec festae te tangit gloria pompae?
Tolle oculos, pressamque diu tandem erige frontem


image: s023

Laetior, et stantes late circumspice muros,
Ut rutilent fulgore novo, magnique tumescant
Principis adventu, et patriis data Numina terris
Expectent; ut flore novo vestita virescant
Pulchrius, et roseos sumant tua prata colores,
Non olim sic picta croco, sic picta viretis;
Ut faciem visura Dei, et cupidissima Solis,
Prosiliat tellure frutex, umbrasque ministret
Agricolis; ut Plissa pater iam lenius undas
Provolvat, latosque procul spatiatus in agros,
Et velut exultans, sua miserit obvia Regi
Aequora. Mutatis etenim nunc omnia formis
Candidiora micant, et iam sua gratia lauro,
Iamque hederis vernale decus, redit, altaque circum
Brachia, et amissum revocat natura nitorem.
Et tu sola times? Tu non orientia nempe
Sidera, iamque novo nascentia secula cernis
Ordine? Et illa tuis tu non innexa capillis
Serta vides? Venit ecce procul tibi longa sororum
Turba, fremens plausu, medioque sedentis in ostro
Admirata decus, magnos gratatur honores,
Et fortunatam, quia te sic magna tuentur
Numina, prae reliquis iam te vocat omnibus unam.
Scilicet AUGUSTUM luges? Maiora nec unquam


image: s024

Funera deflesti [Reg: deflevisti] , et sorte indignaris eadem
Posse Deos hominesque mori? Taedetque molestam
Ducere iam vitam, et tanto cum Rege sepultam
Spem patriae patriamque vides? Tu posse renasci
Maiorem similemve negas? At fallere turpi
Omine tu Superos noli, et, quae deinde sequentur,
Augurio meliore proba. Non sceptra potenti
AUGUSTI cecidere manu, redit alter et idem
AUGUSTUS, redit his ingens ex ossibus heros,
Magna patris magnis proles, quem regia frontis
Grataque maiestas, et avitae gloria stirpis,
Et Witichindaeo turgentes sanguine venae,
Semideum spondent patriae populisque remotis.
Non ita sunt aquilis aquilae, Libycove leoni
Est sua consimilis soboles, ut corpore toto,
Flammiferisque oculis, atque igne rubente genarum,
Herculeisque humeris, formaeque potentis honore,
Exprimit AUGUSTUM AUGUSTUS. Collecta redire
Cernis in hoc uno magnorum robora Regum,
Heroumque, sacris Venedus quos belliger aris
Sauromataeque colunt, aut quorum nomina duro
Marmore Saxo legit. Non haec indocta capessit
Imperium sceptrumque manus; dudum ultimus orbis
Ingenium regale Ducis fortesque labores,


image: s025

Et magnos animos, stupuit, dignumque coronis
Hoc caput, hanc frontem, dixit, nec vana canentum [Reg: canentium]
(Iam memini,) quondam fuerant praesagia vatum.
Ille etenim, patrio cum nondum poneret orbi
Iura sua, imperio regere, et sibi subdere, gentem
Saxonicam, et dominari animis, laetamque stupenti
Spem populo facere, et magno praeludere regno,
Sciverat AUGUSTUS. Teneris iam riserat olim
In cunis, et pulchra sui dare signa nitoris,
Et super aetatem niti, et sacra pectora flammis
Urere, et egregio, magni inter vota Parentis,
Votaque Saxoniae, visa est adolescere cultu,
Nunc matura satis virtus. Hoc auspice tandem,
Fatidicae mihi crede Deae, sua sola superbus
Rura colet, latitansque suis securus in hortis,
Et patriam laudans, totum fastidiet orbem,
Attalicas nec poscet opes, nec in ultima votis
Auriferi tendet Gangetis littora Saxo,
Iam suetus nescire parem. Non horrida rauco
Murmure vicinos posthac tuba perstrepet agros,
Iam soli mihi nempe sacros, non dira quietem
Et placidas aures turbabunt bella, feroces
Bisaltas Maurosve inter camposve gerenda
Per Geticos. Ego, pacis amans, et nescia pugnae,


image: s026

IRENE, foecunda sinu, distentaque melle
Ubera profundens, hominesque Deosque perenni
Foedere consocians, et miti libera vultu,
In partem veniam regnis, et, quas fronte manuque
Tuta fero, patriis frondosas finibus umbras
Inducent oleae. Fueras tu maxima quondam
Cura mea, o Philuraea, et eris mea cura deinde
Maxima, dumque aliquis superest et dicitur arcem
Plissiacam AUGUSTUS regere, et dum longa manebit
Posteritas AQUILAE, medio quam Sole sedentem
Teutonico, fortem docuit progignere prolem
Iupiter Austriacus, non haec ego florida linquam
Limina. Sic iuro, per me tibi pulchrior olim
Stabit honos, venientque, tuo sub tegmine dulces
Ducere qui cupiant somnos, et sanguine tecum
Se iunctos thalamisque velint, festivaque densis
Carmina sub tiliis tecum modulentur, et illa
Aurea Traiani revocato tempora cursu
Ex uruis rediisse canant, nec mollius usquam
Hospitium sibi posse dari, meliorave nasci
Secla, putent. In te nil posthac barbara possint
Arma, nec horrendi quantumvis improbus hostis
Incursus noceat quidquam, nil atra cruentis
Atque venenatis in te Discordia telis


image: s027

Audeat, et victrix fera monstra trucemque domabis,
Tollentemque minas, et squallida colla tumentem,
Invidiam. Pudibunda suis latitabit in antris,
Dente fremens, mordensque suas, Fraus dira, catenas,
Et scelerum deforme genus, Stygiaeque catervae
Foeda lues. Tanti conspecto Principis ostro,
Ipsa redit, meditata fugam, iamque occupat urbem,
Sancta Themis, radiansque Fides, et luce coruscans
Multiplici Virtus haec splendida tecta sacrosque
Ingreditur muros magnos cum Rege triumphans.
O te felicem, patriam quae cernis ovantem,
Nascentesque vides ex Regum sanguine Reges,
Et meliora bonis orientia secula seclis!
O te felicem, rutili quam Solis obumbrat
Occiduum nunquam iubar, immortaleque fidus,
Hospitioque Dii dignantur, verque beabit
Perpetuum, Philyrin! Ridentem noscere sortem
Incipe, quaeque tibi IRENE, tua mater et altrix,
Fata fero, ventura puta, et iam vincere tandem
Foemineum, o Philyris, spe magna disce timorem.
Audiit haec, moriens nuper, nunc gaudia pleno
Effundens concepta sinu, Philuraea, canentis
Verba Deae, sensitque animam, sensitque ruborem


image: s028

Sponte suum rediisse genis, et pristina nervis
Robora, et enectis foecundos ossibus ignes.
Ac, velut, insolito pressum quem forte sopore,
Nocte super media, vastae ludibria formae,
Et Furias imitata oculis, imitata minaci
Gorgoneos dentes fremitu simulacra, nocensque
Murmur, et obiectus male conturbaverat horror,
Mox, ubi, dispulsis tenebris, meliore refulget
Sol ortu, somnusque oculos tristisque reliquit
Monstrorum species, et iam placidissima pleno
Succedunt spectacla die, sua laetus aperta
Lumina circumfert, caecisque irascitur umbris,
Ignavo genitis somno, falsosque tremores
Exprobrat ipse sibi, sic se Philuraea, futuris
Ominibus recreata Deae, et florentia circum
Prata videns, rutilasque domos, et fronde recenti
Ornatas pictasque vias, iam sordibus atris
Proripit insani luctus, faustumque faventis
Accipit augurium matris, dumque undique stantis
Saxonis effusos plausus, magnumque sonantes,
FLOREAT AUGUSTUS, populos, pulsataque late
Tympana, et herbosi Plissae iam lene fluentes
Audit aquas, haec certa putat iam signa propinqui
Numinis, et patrii iam non ignara triumphi,


image: s029

Et veteres gemitus miserasque oblita querelas,
Dissimilisque sui, geminas ad sidera palmas
Tollit, et, o Superi, non haec ego munera quondam
Expectata fero, sunt haec maiora petitis.
Sunt votis maiora, ait, et iam laeta profundis
Prosilit ex domibus, redivivaque robora surgene
Explicat, et tot visa est revirescere vultu.
Nec mora, dispersos passim, errantesque frequenti
Agmine per campos, famamque iubarque sequentes
Sideris ingentis, confusaque carmina raucis
Miscentes citharis, laetantis et otia matris,
Et bona venturi narrantes omina regni,
Colligit in turbam natos, prolisque tenellae
Quicquid habet, cantusque inter mollesque choreas,
Egreditur portis, nec nubes densa volantum [Reg: volantium]
Currentem prohibet; rapidis velut aethera pennis
Scindit avis, sic illa procul venientis inunctas
Sistitur ante rotas currus regalis, in auro
Fulgentis medio, et Sidus venerata renidens
Luce nova, AUGUSTUM Sidus, quo pulchrius orbis
Non coluit, dextramque Dei complexa potentem,
Inque oculis haerens, mollemque loquentis amorem
Divinae radiis frontis, regale prehendit
Iam sceptrum, iuratque fidem, et praesentia priscis


image: s030

Tempora, et amissis melius iam reddita praefert
Gaudia, et ex imo duxit sua pectore vota:
Hunc prohibete mori, et Superum date vivere'vitam
AUGUSTO, bona fata, Deo, ut per longa nepotum
Stemmata Sarmatici memoretur gloria sceptri,
Et sit Saxonicus magno par orbis Olympo.

GRATULATIO AD FRIDERICUM AUGUSTUM, REGEM CLEMENTISSIMUM, DE REDITU E POLONIA, IN SOLENNI PANEGYRI ANNO MDCCXXV. DICTA.

Ergo, si quis adest generoso sanguine natus,
Si cui mens erecta latet, pietasque medullis
Insidet, huc properet, venienti munera Regi
Offerat; huc rapidis ponat solennia flammis


image: s031

Thura, suisque struat sacrata altaria dextris.
Nunc nobis lux nostra redit, nunc tristia tandem
Tempora diffugiunt, nubes abiere, caduntque
Venti, quaeque suis procul hinc agitata furebant
Fluctibus, haud solitas spumant freta dira procellas,
In lentos abeunt motus, suavique susurro
Exhilarant agros, placidas modulata per undas.
Lugebant sylvae, foliisque orbata dolebat,
Demisitque caput, platanus, nec frondibus ipsa
Stirps alimenta dabat, macie peritura ruensque;
Rex venit, en subito ramos expandit, et astra
Fronte petit, revocatque animam, viresque capessit,
Et frondet, foliisque novis induta, decoram
Gaudentemque gerit faciem, Regemque salutat,
Stridula iamque alacres modulantur carmina rami.
Laeta cohors volucrum sylvas habitataque linquit
Antra, quatit pennas, et dulci murmure Regem
Excipit, et soliti redit hinc ad culmina tecti.
Agnos ursus amat, pecudi pecudisque magistro
Alludit, sequiturque gregem, colit arva, suisque
Unguibus exuitur, queis [Reg: quibus] quondam bella leoni,
Queisque [Reg: Quibusque] lupo, intulerat, perque horrida saxa furebat,
Nunc custodit oves, balatum imitatur eundem,
Pabula sunt eadem, sylvas commutat ovili.


image: s032

Aurea Tu rediens Tecum, Rex, secla tulisti.
Hactenus omnis erat densa caligine tellus,
Nocteque perpetua, magnoque dolore, sepulta.
Nam sidus, Rex alme, Tuum, migraverat altis
Egressum domibus, patriumque reliquerat orbem.
Iamque vocata redit lux nostra, novisque renidet
Solibus, et radiis iam splendidioribus ardet.
Hunc venerare igitur, dextrisque amplectere, Regem,
Saxoniae Stirps magna, Tuum, perque aethera transi
Plausibus, et viridi niteant fac tempora myrta;
Nunc et in umbrosis sanctissima munera lucis
Ferre decet Superis, quorum stas Numine, Princeps.
Quique sua Herculeis inspirant robora nervis.
Sive aliquando ferox in Te prosurgat, et ensem
In caput augustum procudat et asperet hostis,
Teque furens frendensque petat, Tua dextra cruentam
Edere tunc stragem didicit, perque agmina rumpit
Infaustae turbae; seu Te per inhospita saxa
Martis opus rapiat, nimbi nebulaeque malusque
Iuppiter exagitent, immota fronte minantes
Respicis horrorum turmas, haec monstra timere
Nescius. Heroum genus est coeleste, nec ulla
Hos mala fata premunt. Ergo, quibus integer aevi
Est sanguis, solidaeque suo stant robore vires,


image: s033

Huc agite, o cives, venienti plaudite Regi;
Namque redit, sceptrumque capit, civesque tueri,
Et regere imperio, et molli coniungere lege,
Suscipit, et magnos patriae meditatur honores.
Arma tenet, firmat dextram, nostrisque minatur
Hostibus exitium; non barbara turba penates
Exturbare loco, non, tanto Rege tuente,
Audeat horribiles telorum huc mittere nimbos.
Ille suis dux est, et erit fortissimus ultor,
Saxonibus, secumque feret tibi, Lipsa [Reg: Lipsia] , salutem.
Iam, quaecunque latent ferali monstra barathro,
In turmas aciemque ruant, nunc arma capessant
Terribiles Furiae, et sparsis huc crinibus adsint,
Nunc atrox regat ossa furor, nunc atra minentur
Praelia, nunc flammas oculis, nunc ore venenum,
Sanguiferamque luem, spargant, pestemque nefandam;
Impavidum furor ille petit, non agmina terrent;
Victor adest, fugiunt Furiae, Furiisque triumphat.
Quo nos cunque igitur fato meliore trahamur,
Ibimus, o socii, nil est hostile timendum,
Nec desperandum duce tanto, ac auspice tanto.
Tecum pax nata est, in Te spes nostra recumbit,
Gentis amor, Tu, magne tuae, multisque triumphis
Restitues nobis tandem Saturnia Regna,


image: s034

Pacatumque reges patriis virtutibus orbem.
Aspice, venturo laetentur ut omnia seclo!
O mihi tam longae maneat pars ultima vitae,
Et vivam, ut possim praesens Tua facta tueri,
Atque Tuum supplex venerari Numen, et artus
Hos Tibi consecrare meos, et ad astra relatum
Cernere, festivumque Tibi contexere carmen.
Namque Deum dabitur Tibi vita, Diisque videbis
Permistos heroas, et ipse videberis illis.
Terreat exiles inopum mors atra tabernas,
Non Regum turres quatiet, quas moenia cingunt
Ferrea, quaeque sua tendunt ad sidera mole.
Sunt, FRIDERICE, Tibi maiora habitacula fatis,
Est maior decreta domus, mortalibus omnis
Quo praeclusa via est, huc Te Tua sata vocarunt,
Huc alacris properas, veherisque vocatus ad astra.
At nostri miserere tamen, nec ad astra vehare
Tam subito, noli terrestres spernere sedes;
Hic maneas, donec sit felix reddita tellus,
Donec inaratus per se ferat omnia campus;
In coelum serus redeas, populoque fideli,
Saxonibus, praesis, magnis invicte triumphis,
Duxque paterque Tuae dicaris gentis et ultor,
Et patriis Musis magnus domineris Apollo.


image: s035

ODE LUGUBRIS, CONCENTIBUS MUSICIS IN SOLENNIBUS PARENTALIBUS ANNIVERSARIIS AUGUSTISSIMAE POLONIARUM REGINAE, CHRISTIANAE EBERHARDINAE, DIE VIII. SEPT. AN. MDCC XXVIII. AB ACADEMIA LIPSIENSI CELEBRATIS, DESTINATA.

ANTE ORATIONEM.

Quid Tibi siccae lachrymis et imbre,
Quid rosa et laeto nitidae rubore
Stant genae? Nullo tibi, Musa, squallent
Corda cruore?
Flebilis nondum satis est doloris,
Non satis sparsi tibi sit capilli,
Fulmen et terror superest, sedetque,
Respice, tergo.


image: s036

Iam tibi tristes redeant tremores,
Musa, per venas trepidatioque,
Iam novos luctus, nova, fac, sonare
Funera plectrum.
Volve rorantes lachrymis ocellos,
En adest sacro tibi statque nimbo,
Splendidis surgens domibus, nitensque,
Umbra, coronis.
Ridet ex blandis oculis prioris
Suavitas aevi, micat ille priscae
Purpurae splendor, rutiloque fulgent
Sceptra metallo.
I, tuae, tristi revoluta peplo,
Pallidas gestans manibus cupressos,
Offer Augustae tua casta matri
Oscula supplex.
Nam redit plenus lachrymarum, et ater
Annus, et moesti redit hora busti,
Hora lamentis celebranda, luctus
Conscia nostri.
Ut fugit, aevis sagitata [Reg: sagittata] telis,
Per nemus densum, tenebrasque sylvae,
Et sui quaerit requiem doloris,
Saucia cerva;


image: s037

Nos ita errantes grave vulnus intus
Torquet, ac imis sedet in medullis,
Plangimus magnae gemimusque matris
Numen ademtum.
O tubam rauco resonam metallo,
Prima quae nostras cecinit per aures
Regium funus, quatiente duro
Frigore membra!
Pinxit exanguis veneranda pallor,
Floribus quondam redimita nostris,
Saepe et AUGUSTI madefacta castis,
Ora, labellis.
Nescit AUGUSTUS placidam cadentum [Reg: cadentium]
Imbre guttarum prohibere frontem
Pignus ereptum queritur lacertis,
Robora nervis
Adstat, et pingues tumulis odores,
Myrteas spargit, pia turba, frondes,
Saxonum, sentit sua nuda festis
Tempora sertis.
Pallet et funus comitatur atrum,
Et suum plorat columenque spemque
Contegi terra, sacra virgo, coeli
Sedibus orta.


image: s038

POST ORATIONEM.

Explica frontem, caput ad supremos
Verte, nam surgunt redeuntque, soles,
Candidas pressis humeris resume,
Patria, vestes.
Namque te largis decorata gemmis,
Stansque sublimi mage pulchra sede,
Mulcet, et risus tibi vult redire,
Mater, ovantes.
Cernis, ut molles decoret lacertos
Purior coccis Tyriis amictus,
Cernis, ut firmum gerat et perenne
Dextera sceptrum.
Despicit tristes procul in misellae
Carceres vitae, meliore fulgens
Sorte; terrestres pedibus coronas
Calcat et aurum.
Splendidis fulgent radii capillis,
Hactenus nulli Superum negati,
Pulveris nulla cinerisve sorde
Corpora squallent.
Haec sacrae nobis igitur siet umbrae,
Stet piis haerens animis imago,
Nec Tuum nobis fugitiva sydus
Auferat aetas.


image: s039

At Tibi volvant Superi per artus,
O decus nostrum, FRIDERICE Princeps,
Sponte quod ponit Tua magna Coniux,
Robur et annos.
Crescat extensis vigeatque nervis
Dextra, gemmanti decorata sceptro;
Tu diu Phoebus facias Camoenis
Mitior umbram.

IN NUPTIAS VIRI PERILLUSTRIS ATQUE EXCELLENTISSIMI, DYNASTAE IN DAHLEN, DOMSEN, GOELNITZ, ET GROSTAUSCHWIZ etc. [Abbr.: et cetera] POTENTISSIMI POL [Abbr.: POLONIAE] . REGIS ET EL. SAX. [Abbr.: Saxoniae] SUMMI SENATUS ECCLESIASTICI PRAESIDIS, etc. [Abbr.: et cetera] ET ILLUSTRISSIMAE GENEROSISSIMAEQUE ERDMUTHAE FRIDERICAE COMITISSAE DE HOYMB, DTB XXIII. NOV. A. MDCC XXIX. GUDEBORNAE CELEBRATAS.

Tuque adeo, cui rore sacro, cui fontis Apollo
Castalii perfudit aquis lavitque capillos


image: s040

Nascenti, summumque dedit decus esse virorum,
Formosae iam sponse Deae, quo pulchrior alter
Haud Veneris per regna nitet, quoque ardeat omnis
Naiadum Dryadumve chorus, poscatque maritum,
Aggredere o! magnum (non hic TIBI flammeus ima
Permeat ossa calor frustra, volitatque per artus,)
Quod Venerem delectat, opus, viridesque recenti
Gramine, et umbrosos Charitum iuvet ire per hortos,
Et thalamis succede novis, magnusque superbi
Iam dominus dicare tori, quem plurima circum
Gemma micat, Cypriis quondam generata sub undis,
Nexilibusque hederis et muro sepsit eburno,
Dextra Deae. Roseo TIBI iam formosior igne,
Candidiorque suis procul en! Tithonia coniux
Advehitur bigis, festae praenuncia lucis,
Atque TUAE rutilos super alto vertice frontis,
Et sponsae super ore TUAE, radiosque facesque
Explicat, atque TUOS aeterna lampade custos
Sistitur ante lares. Venerum TIBI turba iocantum [Reg: iocantium] ,
Et totus iam servit Amor, TIBI flammea soli
Arma gerit, dextraeque satis confisus et arti,
Fert iaculis plenum non exitialibus arcum,
TEque suis notat unum oculis, TEque haeret in uno,
Seque TUA simul ipse manu, simul implicat ulnis;


image: s041

Nunc sedet ad thalamos, nunc TE comitatur euntem,
Et moles docet ire vias, myrtisque rosisque
Spargit humum, tenerosque ipsis TIBI surgere flores
Sub pedibus violasque facit, mediasque per auras,
Perque TUAS, quibus ipsa suos mutare Camoena
Optet agros Phoebusque, domos coelestia iactat
Flamina, et ambrosio nares TIBI mulcet odore,
Milleque TE circum risus et amoena iocorum
Agmina, mille suis modulantes carmina plectris
Convocat, atque TIBI inbet uni plaudere, Nymphas,
Et placidum cantare melos; mox corpore toto
Vertitur, atue humeris pendentem corripit arcum,
Inque TUUM prisco tepidem de vulnere torquet
Confestim nova tela iecur, perque ima calentes
Pectora labuntur flammae, generosaque longo
Corda pererrat amor, seque abdit i ilia, cursu.
Iamque TIBI maiore Deo inflammata repente
Ossa calent, ustasque agilis fervensque medullas
Sanguis habet, plenisque salit TIBI guttula venis,
Vimque manumque Dei sentis, neglectaque dudum
Gaudia, ferali multum interrupta dolore,
Auspiciis iterare novis flammaque recenti
Iam properas. Vix illa TIBI spectatur, Amorum
Egregium magnumque genus, Cythereia proles,


image: s042

Saxonicas inter longe pulcherrima stellas,
Saxonicas dudum celebrata nitensque per oras,
HOYMBIA, coelesti similis splendore Dionae,
HOYMBIA, magnorum vota et spes una virorum,
Purpureas decorata genas, et hymettia castis
Mella gerens labiis, oculis Titania iactans
Fulmina, et auratis cervicem tecta capillis
Lacteolam, vix illa procul TIBI visitur, intus
Urit amor, vinctumque tenet, perque ultima currit
Viscera, terrestrem iam TE vidisse puellam
Ipse negas, vidisse Deam aut rutilantis alumnam
Iurares pulchrumve putes TE sydus Olympi.
Illa etenim mortale nihil, nec fronde decora
Quidquam non Superis placiturum et amabile praefert;
Quot numerat proavos atavosque, tot illa sub astris
Heroas, nostrisque refert tot splendida terris
Nomina, nunc et idem magnos agitare parentes
Cernit iter, super hisque suae iam stare columnis
Fortunam gentis, totamque recumbere molem.
Tantorum soboles ingens et sanguis avorum,
Ut magnos aequare patres illustribus ausis
Inciperet, patriasque educeret altius arces,
BUNAVIOS soles facibus coniungit avitis,
Ut geminae crescatque magis surgatque coronae


image: s043

Permixtum sociumque iubar, seque efferat auris
Altius aethereis, procul et sua lumina vibret;
HOYMBIACIS exit laribus, tectisque superbis,
BUNAVIAS splendet late radiatque per aedes,
BUNAVIOS intratque toros, mollemque capessit
Iam sponsi castamque manum, gaudensque salutat
Ipsa virum, aeternumque sacro TIBI foedere lecti
Iungitur, et tanti thalamis sociata mariti,
Ipsa magis sibi sponsa placet, magis ipsa suarum
Nunc amat exornatque rosas floresque genarum,
Mollius ut pascas oculos, sensimque venustae
TE capiat mage frontis honor, caleasque videndo.
Non TU, quas tenuit ditissimus Attalus olim,
Quasve gerit vastis Panchaica terra cavernis,
Non Indae telluris opes, Paridisve Lacaenam,
TU tunc a Superis posces, cum candida collis
Colla TUIS, niveasque humeris circumdabit ulnas,
Et TE centenis iterumque iterumque beabit.
HOYMBIA basiolis, placidas traducere TE cum
Molliter aetates, TE cumque optabit in aevum
Vivere, et egregios faciet TIBI surgere natos.
Cernis, ut ingentem vatum pia turba canentum [Reg: canentium] ,
Quos aliquis Deus intus agit, vique insita Phoebi
Dicere vera iubet, mixti glomerentur i orbem,


image: s044

Longinquis ut quisque TIBI peregrinus ab oris,
Dum procul ardentes viet alto lumine taedas,
Approperet, subitis instructus ut advolet alis,
Ut socient iungantque manus, et mutua firment
Foedera, TEque suis celebrandum, Sponse TUUMque
Sponsa, decus, capiant citharis, ut plectra fidesque
Nil nisi molle sonent, ut nil nisi dulce per auras,
Per iuga, per ripas Plissae modulentur et Albis.
Audis, BUNAVI, strepitantes undique cantu
Suavisono Musas, audis TIBI missa canoro
Omina de Pindo, non haec TIBI vana putentur
Auguria, aut falsae nimis irrita somnia mentis.
Ipsa TUAM TIBI namque scias iam Numina sortem,
Laetaque succensae venturaque gaudia taedae,
Carminibus citharisque sacris praedicere vatum.
Ergo age, iam patulis sponsae succede lacertis,
Illa suis TE nempe oculis, nutuque loquaci,
Iam vocat, et thalamos TE cum conscendere molles,
Deque TUA dici iam vult BUNAVIA gente.
Ipsa praeit, TU, Sponse, Deam comitare, sub ipsis
Undique iucundus candentia lilia lectis
Stravit Hymen, plenisque tulit Cytheraea canistris;
Iam pulchras TIBI serta comas, iam laurea dextram,
Exornant, viridansque domos oleaster obumbrat.


image: s045

Nunc et multorum TIBI spes praeclara nepotum
Exoritur, iunctaeque dabit sacra pignora flammae
HOYMBIA, felicis decus assumtura parentis,
Atque aliam ex alia, ceu palmes nobilis uvas,
Sufficiens prolem, pulchros educet aletque
Filiolos, quibus ipsa suum virtutis amorem
Ingeniumque dabit, generosaque gentis inuret
Nomina, queis [Reg: quibus] faciae TUA tota notetur imago,
Ille TUUS tremulo caleat sub pectore sanguis,
Ille TUUS stet fronte decor, stetque illa tenellis
Gratia picta genis, et toto purpura vultu,
Et generis signatus honor, fluitentque sub ipsis
Mella paterna labris, et iam praesaga futurae
Omina virtutis mediis volvantur ocellis.
Plaudite, Pierides Musae, primamque per altos
BUNAVIO colles Pindi decernite sedem,
Sceptraque cum vestro communia tradite Phoebo.


image: s046

IN EASDEM NUPTIAS ODE, NOMINE ALIENO SCRIPTA

Desinas tandem calidos sacrosque
Coniugis raptae, sociae Dearum,
Desinas atris cineres cupressi
Spargere ramis.
Nunc et occultos, age, mille luctus
Laetus o! ventis dabis hinc protervis
Ferre Dictaei procul in remota
Aequora ponti.
Turgidis labi TIBI nempe nullas
Cernimus guttas oculis, BUNAVI,
Iamque singultu TIBI rariori
Ossa tremiscunt.
Callidi TE nunc iterum subactum
En suis gaudent placidis Amores
Vinculis; prisci redeunt in artus
Sponte calores.


image: s047

Iamque nostrarum comes ipsa praesens
Atque spectator querimoniarum,
Laetior vultu, citharam resumat
Musa iocantem.
Quaeque Te nuper madidis piisque
Vidit undantem lachrymis et imbre,
Myrteis Te nunc videat nitentem
Dresda coronis.
Fulgeat celsis radietque pulchre
Additus stellis, domibus beatis,
Ille DOERINGI rutilans et altus
Splendor honoris.
Cuius in vultu decor, et venusta
Suavitas sedit Charitum, leporque,
Flosque vernantis roseus iuventae
Risit et ostrum;
Quaeque tunc sortes aditura summas,
Mox in amplexus TIBI venit, unde
Proximus duxit gradus ad potentum [Reg: potentium]
Tecta Deorum.
Illa, venturis memoranda seclis,
Iam suis pallens labiis genisque,
O mei, dixit, similis futuros
Carpat amores.


image: s048

Audiit fractos gemitus, sacrisque
Annuit votis Venus, et, placentis
Quicquid est formae decorisque, Nymphae
Addidit uni.
Si quid et passim Paphios per hortos
Lilii ridet nivei, rosaeque
Purpura pictae, ponit per unam
Callida frontem.
Qualis emissi crocei renidens
Aureis Phoebi radiis iaspis,
Dividit late sua per patentes
Fulgura campos.
Atque gemmarum lapidumque solus
Dicitur princeps, imitatus ipsos
Ignibus Soles, superansque puro
Astra nitore;
Tale mox pulchris Veneris paratum
Surgit et cultis opus ossicinis,
Praeferens tota Veneris notatos
Fronte colores.
Una prae multis face nuptiali,
Una prae multis TIBI digna iungi,
Una formosae Dea nominari
Digna catervae.


image: s049

Ipsa, magnorum calidus parentum
Sanguis, AUGUSTO patriaeque natus,
HOYMBIIS dudum meritis in omne
Nobilis aevum.
Ergo, frondosis ubi pinus alta
Populusque ingens sociantur umbris,
Advolans spreto petet hic sopores
Rure colonus.
Crescat immensis patulisque celsa
Brachiis arbor, spatiisque campos
Permeans vastis, querulis ministret
Tegmina Musis.
I, Dionaeae dominae reclusis,
Sponse, succedas placidus viretis,
I, favent Nymphae, TIBI floret omnis
Hortus Amorum.
Iam patens late TIBI gaudiorum.
Panditur campus, laterique mollis
It comes, castis repetita solvens
Oscula labris.
Pone iam, sortis columen decusque
Maximum nostrae, (sibi namque poscit
TE Venus totum,) vigilis molesta
Taedia curae.


image: s050

Pone, pro magno patriae Parente
Queis [Reg: Quibus] fatigaris, cumulos laborum,
Spectat AUGUSTUS TUA namque blando
Otia vultu.
Iamque fervescens operosiusque
Laureis cinctae studium Minervae,
Teutonum duro monumenta cessent
Scripta metallo.
Pulchra TU plenis cape laetus horae
Dona praesentis manibus, bibasque
Melleos sacri cupido liquores
Nectaris ore.
Exeat celsis Erycina Cypri.
Sedis antiquae, domibus paternis,
Deserat structae manibus Deorum
Marmora Memphis;
Huc et, arguti genitrix leporis,
Et voluptatum Dea mellearum,
Imbuens grato tenues odore
Molliter auras,
Huc leves adsit Zephyros secuta,
Lene spirantes, niveisque cygnis,
Aut iugo natis tenero superne
Vecta columbis.


image: s051

Adsit, et comto nitidoque suavis
Rideat vultu, radiantibusque
Semper arsuros bona Diva taedis
Nutriat ignes.
Hanc et ornatae variis sequantur
Gratiae sertis, caput impeditae
Suaviter myrto, calathisque fundant
Mella repletis.
Iungat his tandem tremulo sodalem
Musa se gressu, teneram recincta
Pampino frontem, geminetque dulci
Carmina plectro;
Moxque, festivos celebrans honores,
Delphica sponsum, Paphicaque sponsam,
Nobiles ambo, sua blanda, donet,
Numina, lauro.


image: s052

GRATULATIO AD PERILLUSTREM EXCELLENTISSIMUMQUE DOMINUM CHRISTIANUM DE LOSS, SACRI CUBICULI REGII COMITEM, AULAE IUSTITIAEQUE CONSILIARIUM, DE COLLATO IPSI A. MDCCXXX. SUMMO IN SUPREMO CONSISTORIO PRAESIDIO.

Nempe sibi rata nostra tamen Di vota precesque
Esse iubent, atque illa suo venit aurea tandem
Igne dies, totiesque mihi, totiesque Camoenis
Optatum iam tempus adest, quo turpe pudoris
Excutiens cervice iugum, somnisque profundis,
Et tenebris emersa suis, et libera volvens
Lumina, et ingentes alto sub pectore flammas
Intus alens, comto Tibi nostra eat obvia vultu,
Seque ferat Tibi Musa sacram, sydusque iubarque
Contemplata Tuum stupeat, supetisque locatum
Sedibus, et tota Tibi dum nitet ignea fronte
Purpura, Te pulchro supplex veneretur in ostro,


image: s053

Et sumtis, quae sponte solent Tua reddere facta
Pulastae, resonantque Tuum memorabile nomen,
Te cytharis plectrique canat, laurique recentis
Frondibus ipsa Tuas gratum et spirantis odorem
Officiosa comas sertis circumdet amomi.
Hactenus illa Tuae praeclarae conscia laudis,
Quaeque Tibi dudum comes ivit, ovansque laborum
Certaque sectatrix aderat, supremaque Tecum
Culmina conscendit, nec falso maxima quaeque
Augurio patriis ostenderat omina terris,
Longinquas Te fama tulit pennata per urbes,
Praecipitique tulit Te mille per ora volatu,
Teque virum cecinit, quo non praestantior alter,
Quo melior maiorque animo et felicibus ausis
Non caput extulerit, non gente sit editus ulla,
Non sit vicinis, non nostris, visus in agris,
Qui magnum, dum surgat, opus meditetur, et almae
Saxoniae aeternos olim portendat honores,
Et summi, quo posse regi non ultima laus est,
Sceptra suis reddat factis mage splendida Regis,
Nobilitetque magis, praeque omnibus altior unus
Exeat, atque sui sit maxima gloria secli,
Quo patriae crescente salus splendorque decusque
Crescat, et artifici nuper super aethera ducti


image: s054

Heroum dextra, nova nec mentita colonis
Spes veniat Pindi, viridique Heliconia flore
Atque hederis vestita novis, et gramine picta
Purpureo, niteant, et cultis rura viretis,
Quem Clariis residens domibus, Iovis ipsa propago,
Cynthius aeterno iunctum sibi foedere stantis
Imperii socium sceptrique adsciscat Apollo,
Et patula complexa manu bona turba sororum
Pieridum multis e millibus eligat unum,
Et cupiat poscatque, ducem, venturaque Tecum
Otia praecipiens animo, secumque revolvens,
Ipsa sibi putet esse patrem, et mitissima dantem
Iura colat, videatque suos animosius hostes,
Si quis erit, sortis superantem more leonis.
Talia multa, suum quibus omen inesse suumque
Prodigium voluere Dii, quaeque illa refulgens
Prodidit, effusis pulchro dum germine gemmis
Succrevit valido surgens Tibi robore, virtus,
De Te fama loquens, maioraque multa vetustis
De LOSIAE meritis gentis, quos illa parentes,
Quos olim numerarit avos, quantusque sit illis
Partus honor, quantumque decus, quas gesserit olim
Forti quisque manu palmas, quas fronte coronas,
Magnificis memorans dictis, et singula pleno


image: s055

Ore sonans, atque has atque illas garrula circum
Exspatiata plagas, omnemque his vocibus implens
Saxoniam, nostras non ultima venit ad aures,
Et citharas stetit ante meas, subitisque perurit
Ignibus atque Tua mihi mulcet imagine pectus,
Dumque meae videt esse etiam sua plectra Camoenae,
Quaeque sciat resonis numeros intendere nervis,
Esse manum, et, placido qui se mihi saepe canenti
Det socium vultu, et viridi me forte sub umbra
Maeonium raucis modulantem carmen avenis
Audiat, esse Deum, me protinus ipsa meamque
Increpat Euterpen, LOSIUM quod rustica nondum
Fistula cantarit nomen, quo sanctius esse
Haud aliquod poterat, nec Tu, quem publica plebis
Vota canunt, iunctique suis, Tua cura, poetae
Carminibus celebrant, Plissaeque loquacis alumni,
Atque huic contigni quos littora vasta colonos
Albis habent, meritis crines cinxere coronis,
Videris ulla Tuis nostra superaddita dextra
Thura focis, nec sis mihi rite vocatus Apollo,
Quem fore Te, dudum pulchris faustisque notatis
Astrorum flammis, exploratoque volantium [Reg: volantum]
Alituum cantu, non unus senserat augur,
Et poteram, modo scire aliquid mihi fata dedissent,


image: s056

Forsitan ipse meis etiam praedicere Musis.
Ergo, ubi prima Tuas tantarum nuntia rerum
Me docuit numerare Dea et cognoscere laudes,
Quaeque die memorato hominum vulgataque linguis,
Et fuerant cantata diu, mihi (turpe relatu)
Nota fuisse parum, vidi, paene hactenus uni;
Sollicitus subitusque mihi rubor occupat ora,
Atque meis stetit ira genis suffusa, pudorque
Ossa mihi tremefacta coquit, torpentque labantis
Spiramenta animae, salsusque tepensque per artus
Sudor iit, videorque mihi miserandus, et aegre
Contineo lachrymas, oculos nec tollere sursum
Audebam, tempusque mihi periisse putabam
Omne, Tibi non ante sacrum, nunc, astra, querebar,
Ut miseri plerumque solent, mihi sola doloris
Esse mei causam, sperataque gaudia spemque
Destituisse meam, nunc intolerabilis urget
Me furor in memet, iamque accusator et hostis
Sum meus ipse mihi, nec, quod praetexere culpae
Ipse meae possim, quod me Tibi purget, amore
Indignum iam paene Tuo, meritasque luentem,
Si iubeas, poenas, quidquam scio, ferre paratus
Supplicii genus omne statim, modo reddere tandem
Te mitem placidumque velis, redeatque sereno


image: s057

Ille mihi posthac Phoebus venerabilis ore,
Atque aliqua tandem felix sim parte, nec omnem
In tenebris, torpore gerens velut atque sopore
Perpetuo plenos oculos, sine Teque Tuoque
Sydere, tot rutilo flammis, traducere vitam
Cogar ego; ex imo mihi tum per membra repente
Pectore prorupit sanguis, tremulusque solutis
Aestuat in venis calor, et mihi corda cavernis
Exultant gaudentque suis, gelidusque medullis
Iam morbus languorque fugit, laetumque profunda
Exsurgit mihi nocte caput, iam plectra sonare
Dulcius, et faciles in mollia carmina Musae
Esse mihi incipiunt, iam me puto posse canendo
Omnia, et audaces, quot alit mea Lipsia, vates,
Conveniant mecum, si stet sententia vinci,
Atque suis, iubeo, mecum experiantur avenis,
Et numeris citharisque strepant, atque omnia tentent,
Insultans ego victor ero, et victoria laudis
Non expers tamen omnis erit, cantusque probabis
Ipse meos, (quid enim mihi poscam plura?) favensque
Spectator nostrae iudexque vocabere pugnax
Solus, et, officio ne me certasse priorem
Poeniteat, mihi posse Tuis succedere, LOSI,
Ipse dabis posthac adytis, nemorisque patebit


image: s058

Umbra Tui, quae sponte mihi secura ministrans
Tegmina, me facili pulsantem pollice nervos
Protegat, et leni totum permulceat aura.
Namque ego, surgentes gravidis super aethera ramis
Dum cedros spectabo procul platanosque sequente
Vix oculo, densa prostratus valle, levique
Conditus arbusto, quem sors mihi blanda clientem
Iam facit esse Tuum, et, quicquid mihi roboris intus
Atque animae guttaeque calet, Tibi ferre sacratum
Fata iubent uni, quas tandem pellar ad oras,
Semper ego nomenque sciam cantare decusque
Immortale Tuum, et fervens pietate, superbas
De meritis audebo Tuis extollere voces.

AD EUNDEM DE EODEM ILLUSTRI MUNERE GRATULATIO, NOMINE ACADEMIAE LIPSIENSIS COMPOSITA.

Qualis, hybernis ubi stat quietum
Et procellosis mare murmurantis
Africi nimbis, resonantque nullo
Littora fluctu,


image: s059

Iamque sub pulchris micat altus astris
Desuper Castor, roseaque Titan
Purpura fulget, placidisque Nereus
Plaudit in undis,
Tata pacatum secat et pererrat
Aequor inflatis agitata velis,
Nilque formidat, sequiturque fausta
Sydera navis,
Currit, et suavi tremulum sub ipsis
Stridet antennis pelagus susurro,
Permeant totam Zephyri secundo
Flamine puppim,
Temperat remis, et amoenioris
Rivulos laetus fluvii loquaces
Audit, et summis sedet otiosus
Navita transtris,
Nunc Thetin sumto canit et marinae
Arbitras pacis calamo, venustas
Naiadas, nunc et sua subdit alto
Tempora somno;
Talis, in nostris ubi nuper ingens
Fama BUNAVI, Superum merentis
Nectar et vitam, nituit stetitque
Splendida templis.


image: s060

Sancta nos inter Themis atque Virtus
Alma securas tenuere sedes,
Ivit exultans Pietas aperto
Libera vultu;
Teutonis proles, meliore nunquam
Se, Fides, dixit positam sacello,
Candido semper redimita purae
Frontis amictu;
Ipsa Musarum pia, blanda, concors,
Atque supremo sacra turba Phoebo,
Huc tulit sacros, veteri relicto
Colle, penates,
Mox at, antiquus manibus peritis
Rector ut clavum posuit, potentis
Visus AUGUSTI propius locari
Dignior aris;
Horrido pallet trepidatque casta
Nuntio Virtus, Pietasque peplo
Obtegit vultum, capiuntque moesta
Omina Musae.
Scilicet fixis oculis in illo
Haeserant omnes, velut in parentis
Lucidis haerent oculis honestae
Lumina prolis.


image: s061

Mitis effusas gemitu frequenti
Contremiscentum [Reg: Contremiscentium] lachrymas fororum
Vidit AUGUSTUS, patriis ministrans
Otia terris.
Vidit, et sortem miseratus atram,
Ut daret fractis animos Camoenis,
Martiae Pindum statuit regendum
Tradere dextrae
Inclyta Heroum supereminentum [Reg: supereminentium]
Astra, ceu clarae rutilante coelo
Lampades, celsi radiant per ampla
Atria Regis.
Ornat augustae sua quemque frontis
Pulchra maiestas, sua quemque vulgo
Segregat laurus, numeransque summos
Stemma parentes.
Emicat stellas tamen inter omnes
LOSIUM sydus, tenebrosioris
Nescium prorsus maculae, suoque
Crescit in igne.
Clara, Tu, divum soboles avorum,
Nobilis quorum Pariis inusta
Fama stat saxis, stat imago duris
Posta columnis.


image: s062

TU, novum iungens nitidumque priscis
Gentis antiquae decus ipse palmis,
Quem tulit fausto genuitque mater
Maxima partu.
Unus AUGUSTI patriaeque dudum,
Et diu nostris, oculis notatus,
Alta conscendis TIBI destinati
Culmina Pindi.
Namque TU totum (satis ipsa nescit
Musa mirari) geris exprimisque
Ore BUNAVUM, veterisque reddis
Tempora Phoebi.
Roscidi stillat TIBI mellis idem
Rivus ex labris, similisque ridet
In genis candor, similisque toto
Gratia vultu.
Surgit et castis nova spes, et omen
Iam recens, Musis, Aganippidosque
Saepe coelestes bibis Hippocrenes
Flumine succos.
Nempe, quae plenis sedet in medullis,
Et graves urit TIBI flamma venas,
Intus erumpens, TIBI sola tantos
Imperat ausus.


image: s063

Gloriae longum superare cursum
Sueta constanti validoque nisu,
Sordidam nescit renuitque virtus
Ferre repulsam.
Ipsa, ceu laetis humiles racemis
Arbores inter generosa vitis,
Erigit sese, gravidisque sensim
Intumet uvis.
Et suis pulchre decorata gemmis,
Altius surgit, properansque robur
Servat antiquum, propriasque nectit
Ipsa coronas.
Nil sibi celsum nimis arduumve,
Nil nimis durum putat aut molestum,
Quicquid est summum, huc animosa plausis
Evolat alis.
Frangitur nunquam, rigidoque constans
Subdit ingentes oneri lacertos,
Et fatigatis nova semper addit
Robora nervis.
Splendidos non haec popularis aurae
Sumit afflatu titulos honorum;
Non vagae sunt haec male distributa
Munera fortis.


image: s064

Sponte sudanti madidaeque fronti
Nobiles palmae veniunt, virensque
Sponte robustam meritamque cingit
Laurea dextram.
Ut coruscantem superas per auras
Aurei Phoebum radii, micansque
Splendor, et pictae roseo sequuntur
Fulgure stellae;
Pulchra sic post se decus et perennem
Gloriam virtus trahit, igneamque
Purpuram gestat, rutiloque semper
Lucet in auro.
Currit Heroum coquiturque solus
Iste per fortes sacer ignis artus,
Nec per ignavae cariosa plebis
Aestuat ossa.
Ergo TE totus veniente, LOSI,
Gaudet, et plaudens Helicon superbo
Se super celsos generosus effert
Vertice montes.
Laetius nunc et TIBI consecrata
Germinat laurus; TIBI sub profundis
Debitum venis generabit unda
Castalis aurum.


image: s065

Quaeque iam Plissae vada sacra circum
Turba Musarum TIBI servit uni,
Aemulo Phoebi canit imperantis
Carmine sceptra.

LESSUS FERALIS IN FUNERE FOEMINAE PERILLUSTRIS ET GENEROSISSIMAE DOMINAE AUGUSTAE HELENAE DE BUNAU, EX GENEROSISSIMA GENTE DOERINGIORVM ORIUNDAE, PERILLUSTRI ET EXCELLENTISSIMO DOMINO HENRICO DE BUNAU, DYNASTAE IN DAHLEN, DOMSEN, GOEINITZ, etc. [Abbr.: et cetera] POTENTISSIMI POL. [Abbr.: POLONIAE] REGIS ET EL. SAX. [Abbr.: SAXONIAE] SACRI CUBICULI CLAVIGERO, SUMMI SENATUS ECCLESIASTICI PRAESIDI, etc. FELICISSIMO CONIUGIO NUPTAE, AT IN MEDIO AETATIS FLORE, ANNORUM NONDUM TRIUM ET VIGINTI, DIE IX. NOV. A. MDCCXXVIII. EX HAC VITA EGRESSAE.

Ergo tuis rigido si non exusta tremore
Guttula iam superest venis, animosaque virtus


image: s066

Atque aliquis redit ore vigor, redit acre medullis
Invalidis robur, lachrymosaque fistula voces
Reddit, Musa, suas, fractaeque ad flebile carmen
Sufficiunt citharae, nec frigora dura lacertos,
Nec rigidus gelat offa pavor, succusve calorve
Exiit atroci percussis fulmine membris,
Pectore nec torpes toto, nec funera summis
Visceribus miseranda geris; nunc planctibus adde
Te sociam, bona Musa, Tui, quo pristina dante
Gaudia captabas, Phoebi, gemitusque loquentes,
Et querulum profunde melos, nunc horrida luctu
Atria, nunc fletu resonantia tecta recenti,
Undantesque domos lachrymis, avulsaque fulcris,
Et iam culminibus viduata palatia summis,
Et trepidos accede Lares, ubi nulla superstes
(Horret enim meminisse animus) splendoris imago
Te capiat prisci, non ille refulgeat auri
Antiquus rutilantis honor, non ampla coruscis
Irradiet gemmis facibusque micantibus aula,
Non ostrum decoret postes, surgensve renidat
Murice fulgenti paries, nec amoena calentis
Leniat intrantem veris nec mulceat aura,
Mollibus aut violis, viridive superbiat ingens
Flore pavimentum, teneris sed marcida spectes


image: s067

Serta rosis, lauroque putres florente coronas,
Demissasque caput casias, et inane papaver,
Et sparsas Borea segetes et in arbore frondes,
Prolapsasque repente cedros, stantesque cupressos,
Ferali informes habitu, densisque tremendas
Noctibus, obductosque peplo pendento penates,
Ad gelidum stantes tumulum, dominamque rigantes
Fletibus amissam, atque Deos atque astra vocantes
Conscia tam miserae cladis, fortisque ruentis,
Et mistas querulis totas ploratibus aedes,
Et vacuos flammis thalamos, tristesque Hymenaeos,
Irriguis madidos oculis; huc, pallida, firmo,
Quantum fracta vales, Clio, te proripe gressu,
Et luctus hos esse tuos, et rebus ademtum
Esse scias decus omne tuis, et mollia plectris
Otia raucisonis, fragiles sic triste per artus
Vulnus alas, longasque trahas per saucia curas
Pectora, quaeque dolor tibi carmina suggerit atrox,
Quaeque manu trepidante potes digitisque recurvis,
His moestos solare animos, subitumque gravemque
Excelsae casum tecum indignare columnae,
Et cineres venerare sacros, quos ipsa reponit
Delubris Cytheraea suis, Charitesque sepulchris
Magnificis condunt, generis cen nobile flentes


image: s068

Delicium proprii. Quis enim, quis talia fando
Funera, quis tantas memoransque canensque ruinas,
Temperet a lachrymis? Nec tanti sydus honoris,
Coelesti splendore sacrum, superisque repostum
Sedibus, atque procul sua flammen lumina longis
Dispergens radiis, maculis deforme nec ullis,
Imbriferis densae nebulis se condere noctis
Ante diem, tenuesque gemat nunc ire sub umbras?
Namque cadit flos ille suae, BUNAVIA, gentis
Purpureus, patriis olim suavissimus hortis,
Qualis in Hesperidum non pictis nascitur arvis,
Non tellus Nabathaen ferat, nec fertilis Indus,
Quem non ambrosius narcissus vincere forma,
Non violae possint, non ipse hyacinthus odore;
Ille cadit marcetque frutex, dum surgeret altis
Formosus foliis, staretque decorus opacis
Frondibus, et pinguis gemmaret stirpe propago;
Illa cadit, si stemma dabit thalamusque coronas,
Heroas venerata patrem, venerata maritum,
Sit satis hoc, dixisse Deam, nec poscere laudis
Plus ausit, quicunque Tuum miretur Olympo
Iam positum radiare iubar, rutilisque sub astris.
Vos, o Saxoniae flantes sublime columnae,
Vos, o Vos tantae praeclaris laudibus ipsi


image: s069

Sufficitis Divae, vestroque refulget honore
Illa nitetque fatis, sic et bona fata volebant,
Nascenti daret ille decus, daret alter adultae.
Amborum sic mixtus honor consedit in una,
Emicuitque magis, scatebrisque perennia binis
Semina virtutis traxit, tantique mariti
Iuncta toro, patrios potuit meminisse penates.
Scilicet his stimulis, hoc fervens sanguine venis,
Haec spectans exempla Patrum generosa, calensque
Iam propius virtute Viri, spectansque superbum
Nobilitatis opus, didicit praecedere sancta
Mox generi probitate suo, cunctisque stupori
Esse aliis, meritasque suas sibi nectere palmas.
Quam vellem, Aonii liceat mihi dicere Phoebi
Iam plectris, Pallasque suam mihi commodet artem,
Ut tantae mihi digna fluant praeconia famae,
Ipsa nec aethereae me fallat imaginis umbra.
Non opus aggrediar tantum, vix vatibus aptum
Threiciis, raucis tot munera casta Deorum
Haud fas est cantare sonis, namque illa calebat
Tota Deo. Stupui quondam, fateorque stuporem
Nunc etiam superesse mihi, sed dicere nunquam,
Quid stupeam, potui, tantus nec splendor agresti
Par fuit ingenio. Veneri vix gratia formae


image: s070

Mollior, et maior vix risit in ore venustas.
Aureus ut cunctis Phoebus formosior exit
Syderibus, summisque micat venerabilis astris,
Candidulis sic illa humeris, niveisque lacertis,
Sic vultu, sic fronte sacra, sic melle leporis,
Illa Deas, quaecunque placent, superaverat una.
Non adeo Tibi, nate Diis, decus ipse virorum,
AUGUSTI patriaeque favor, generose BUNAVI,
Non adeo maiora Tuae tunc munera dextrae,
Tunc thalamis, potuere dari; debebat ab illa
Stirpe capi, quamcunque sacro Tibi foedere lecti
Acciperes sociam, centumque beare per horam
Basiolis possis, nec sic fatiere iocando.
Sic Soli sociata Venus, sic digna merenti
Traditur, et magnam gaudet sibi surgere prolem,
In Patris expressam vultu, gentique minantem
BUNAVIAE sublime iubar, praestantibus olim
Quod proavis atavisque sacrum, nunc evehit ingens
Par hominum, magnusque Pater, Natusque stupendus,
O Te felicem quondam! Tibi tanta repente
Gaudia, tanta Tuae rapitur iam portio vitae!
Vis coeptus iam pallet amor, vix tota calescens
In cineres rediit thalami Tibi taeda iugalis,
Extinctasque faces, disruptaque foedera lecti,


image: s071

Et nudos custode lares, dulcemque sodalem,
Illam animae partemque Tuae Tibi plangis ademtam,
Ut soler erepta gemebundus coniuge turtur,
Nescius auxilii, nunc et desertus amica,
Quam teneris foveat pennis, quaeque areat ipso.
Sic, Tibi quae dudum stabant redimita sacratis,
O Musis insigne Tuis decus, alter Apollo,
Tempora laureolis, tenerisque decora Minervae
Et Veneris myrtis, eadem moestisque nigrisque
Frontibus infaustae Tibi stant praecincta cupressi;
Quaeque Tibi pro Rege Tuo, gentisque coronis
Teutonicae, docto sudavit dextra labore,
Aurea totque dedit, Musis praeeuntibus ipsis,
Stamina, non fragili deducta aut condita fuso,
Illa Tibi subito percussa tremore labascit,
Atque gelu constricta riget, digitusque laborem
Horret, et inceptum nescit contexere pensum.
Pallenti nunc ergo dabis Tua basia fronti,
Quantumvis Tibi flagret amor, nec mutua posthac
Oscula captabis, quorum tot millia paucis,
Hoc nosti [Reg: novisti] , sunt rapta Tibi, dum viveret, annis.
O quoties teneros Tibi suasit id aestus amorque,)
Implicuit collis digitos, labiisque labella
Iunxit amans, ulnisque suas circumdedit uluas!


image: s072

O quoties lachrymis (in tantis luctibus unum
Hoc etenim meminisse iuvat, sistitque cruorem,)
Palluit ipsa Tuis, et Te comitata dolentem est,
Atque Tuos eadem risus, eademque molestas
Tecum sustinuit curas, partemque poposcit
Ipsa sibi, fecitque Tuum tolerabile vulnus!
Nunc eat, et tristes post funera tanta triumphos
Terribili ducat pompa Libitina, trucesque
Efferat illa oculos, nunc exitiabile robur
In telis probet atra suis, laudetque nocentis
Nunc aciem ferri, cunctisque hanc praeferat unam
Cladibus, et, quicquid magnae est virtutis, in una
Se iactet rapuisse Dea. Praestantius ista
Nil etenim potuit, nil priscis tollere seclis,
Nil etiam nostris; adeo surgebat honore
Fama Deae, tenerisque adeo iam creverat annis.
Tune igitur, cui fata suum pretiosius auro
Diripuere decus, casu gemebundus acerbo,
Coniugis exstructo nunc immoriare sepulchro,
Et tantis flectare malis, tantisque ruinis?
Non ita; sed patriae fas est haec robora vitae
Servari non fracta Tuae, soleris et ipsam
Tu salvus, stetque illa Tuis animosa columnis.
Non erepta suae Coniux, sed reddita, vitae est,


image: s073

Ominibus plausuque bono dignissima, nullis
At lachrymis; nam, mixta Deo, fulgentia cernit
Sydera sub pedibus, celsoque moratur Olympo,
Cumque suis versatur avis, similesque mariti
Heroas, tot casta suis simulacra Virorum
Gaudet et Augustos oculis occurrere Divos.
Erige sic animos, et, si mea vota Deorum
Sunt rata consilio, nec fallax dicor aruspex,
Maxime BUNAVI, raptos Tu Coningis annos
Iunge Tuis, natisque dabis venientibus umbram.

LAUDES LIPSIAE, DULCISSIMAE PATRIAE, ORATIONE SOLENNI, HABITA DIE XXV. AUG. A. MDCCXXIIX. CUM MEMORIA DANIELIS AEGIDII HEINRICI, ICTI CLARISSIMI, RENOVANDA ESSET, DECANTATAE.


image: s074

DEDICATIO AD VIRUM ILLUSTREM ATQUE EXCELLENTISSIMUM, DOMINUM MICHAELEM HENRICUM GRIBNERUM, IURISCONSULTUM CONSUMMATISSIMUM, POTENTISSIMO REGI POL. ET ELECT. SAX. A CONSILIIS AULAE ET IUSTITIAE, IN CURIA SUPREMA PROVINCIALI, QUAE LIPSIAE FLORET, ASSESSOREM PRIMOREM, etc.

Plissiacas nuper Philyre consedit ad undas,
Effundens pleno gaudia mille sinu;
Floribus et variis molles decorata lacertos,
Carmine per patulos ludere coepit agros.
Altaque magnifico radiantia respicit ostro
Moenia, culminibus non ruitura suis.
Quaeque videt Pariis, miratur, stare columnis,
Et Superum valida furgere, tecta, manu,
Pieridumque sacrum Musarum limen, et urbem
Per mediam Clario Castra locata Deo.
Nunc mihi funestam meditentur fata ruinam,
Stans ait, et nostros terreat imber agros,


image: s075

Terreat, et sacras petat atro grandine turres;
Stabo, nec antiquo frangar agarve loco.
Maior erit fatis Philyre, seque efferet astris,
Donec erunt natis robora prisca meis,
Donec et in tantis virtus erit ignea fulcris,
Et dicar fortes progenerare viros.
Iam mihi quaeque domus firmatos robore natos,
Urbsque mea heroum millia multa, capit.
His scio, si rapidum quatiat mihi moenia fulmen,
His scio me ducibus condere posse nova.
Quid? Mihi GRIHNERI Famuletur dextra potentis,
Una manus magnum sic reparabit opus.

RECTOR ACADEMIAE MAGNIFICE, VIRI CETERI PRAESTANTISSIMI,

Tuque mihi dilecta cohors, dilecta Minervae,
Qua per Plissiacos nihil est pretiosius agros.

Surgite, quos tacitis generoso pectore flammis
Hactenus urget amor patriae, quos commovet ultro
Vis agitata Deo, Deus et quos excitat ipse,
Vos, quibus arbor inest, pietasque animosa medullas
Excoquit, atque sacro quos virtus permeat igne,
Surgite nunc roseo, nunc tollite membra, cubili,


image: s076

Fortunata cohors, quam splendida Lipsia blando
Demulcet gremio, patulisque amplectitur ulnis,
Ferte pedes agiles, agedum, concurrite cives,
Tollite mecum animos, socias mihi iungite dextras,
Et date, quae vestros sunt optima dona per hortos,
Spargite nunc flores, nunc oscula mollia terrae
Figite florigerae, et votivum dicite carmen.
Non etenim vobis data sunt coelestia frustra
Otia, sed magnam fas est celebrare parentem
Laudibus, et meritis fas est decorare coronis.
Quisque mihi vestrum dux sit, penetremus ad aras,
Decite me tumidi per summa cacumina montis,
Nam sequar, et precor hoc, erit haec suavissima sedes,
Hac sequar, unde tuas mihi detur, Lipsia, turres,
Moenia, prata, vias, sylvas, hortosque domosque,
Atque viros Nymphasque tuas, decus omne superbum,
Et quicquid solido tibi splendet et emicat auro.
Erranti spectare oculo, placidosque Penates
Visere posse procul; sacro tunc igne calescam,
Immensas miratus opes, et facta Deorum
Atria celsa manu, mihi tune stupefacta resolvet
Ora Deus, pascensque animum dulcedine terrae,
Effundam placidas imo de pectore voces.
Vix etenim quisquam, modo non sit truncus et excors,


image: s077

Aut sit inhumani nutritus Oaxis ad undas,
Aut per Caucaseas fera fugerit ubera rupes,
Vix erit, aerias procul has cum viderit arces,
Qui Superis neget esse sacras, neget auspice summo
Stare Iove, et tantum tenuisse cacumen, et isti
Se iactet vidisse pares aut praeferat urbes,
Nec stupeat tanta confusus imagine rerum,
Quas alibi quaeras frustra, tibi, Lipsia, soli
Sponte dedit natura parens, nec mollia captet,
Queis [Reg: Quibus] fruimur cives a longis, otia, seclis,
Nec velit in nostris dici novus incola terris.
Non, mihi Larissae si detur campus opimae,
Aut Pelusiaci pinguissima rura Canopi,
Semideis habitata viris, ubi flumine Nilus
Effuso foecundat agros, ditatque colonos,
Quosve iubet media pendere Semiramis aura,
Ut flatu penetret propiore Favonius, horti,
Ver ubi purpureum divinos spirat odores,
His licet aeternum iubear considere terris,
Et stabiles firmare domos, et mollibus omne
Ducere deliciis aevum, nullisque carere
Divitiis Superum, non his, o Lipsia, tectis
Egrediar, nostros aliquis dum spiritus artus
Permeat,his nunquam rapiat me Iupiter arvis,


image: s078

Nec pede dimoveat, meliora nec ulla paternis
Rura dabit, qua terra patet, qua volvitur aether;
Nulla placere magis poterunt, haec sola sub umbris
Me recreant placidis, faciuntque capessere somnos;
Seu vivam, patriis liceat mihi vivere tectis,
Seu moriar, patriis quoque sint mea funera campis.
O mea, iam patulis mihi complectenda lacertis,
Inclyta, et egregios posthac genitura nepotes,
O dilecta meis, o terra habitata Camoenis,
Blanda parens, mortale nihil cui fata dederunt
Prospera, quae teneris humilem me semper ab annis
Huc molli duxisti oculo, mihi mille parasti
Gaudia, mille meis fecisti rebus amicos,
Sim licet indignus, nec nunc has deferis aedes,
Quas mihi nascenti dederas, sed protegis ultro,
Auxilioque foves, et me pinguissima quaeque
Munera, si vivam, seros sperare per annos,
Te tribuente, iubes, nec spe frustraris inani,
O mihi sint imis cuncta haec infixa medullis,
Et memori maneant semper mihi mente reposta,
Teque colam, multoque mihi sis carior auro!
Nunc quoque fac aliquos tibi nostra rependat honores
Musa rudis, moveatque alacri sua tympana plectro,
In laudes pulsanda tuas; huc blanda canenti


image: s079

Ora feras, nitidis venias ornata lapillis,
Et pulchro formosa habitu, gemmisque superba,
Qualem saepe solet radiis te Phoebus aentis
Pingere, cum mediis rutilo stat lumine coelis,
Sic decorata veni, sic te cecinisse iuvabit,
Si nihil ex tantis, quae te fecere superbam,
Divitiis nostrae modulanti desit avenae,
Omnia sed pleno lustrem spectacula campo.
Multa placent aliis, placet haec mihi sola voluptas,
Dicere de patriis mecum pia verba coronis,
Quis Superum quondam tantas evexerit arces,
Excelsasque domos, et in haec fastigia turres
Quis Deus extulerit, quae sint tua, Lipsia, fata,
Qua tuleris virtute caput, qua creveris arte,
Quasve peregrinas vigeat tua fama per oras.
Novi equidem, non esse meos e flumine natos
Castalidum versus, nihil esse leporis et artis,
Iucundique nihil, nec dulce et amabile quidquam,
Nec placido quondam nascentem lumine vidit
Melpomene, calamo sed ludere iussit agresti;
Nunc quoque, cum timidum selectus quisque virorum
Dicere me iubeat, gracilesque intendere venas,
Rauca sonant nimio, fateor, mea plectra timore,
Et caderet penitus Musae fiducia nostrae,


image: s080

Abiiceretque animos, nisi me temerarius ausus,
Et pietas patriae, solitos revocaret in ignes.
Scilicet illa tamen nostrae sit gratia Musae,
Quod Vestrum natale solum, celebrataque dudum
Moenia Saxonibus, sedesque domosque beatas,
Quas avus et proavus coluere, colentque nepotes,
Tectaque prae magnis caput extollentia tectis,
Et faciles experta Deos, largosque Penates,
Nunc rudiore licet calamo memoretque canatque,
Iamque mihi video sensim mollescere venas,
Et bene nutritas tacitis turgescere flammis,
Atque agilem gaudere animam, viresque canendo
Sumere, et effuso multum sibi plaudere cantu.
Tu modo nunc castas inter regina Camoenas,
Calliope, facunda tuo re proripe Pindo,
Monte sacro, et levibus sublata per aethera pennis,
Linque domos patrias, et gaudia rumpe sororum,
Et lateri te siste meo, nec desere vatem
Blanda tuum, (te poscit enim,) citharamque fidesque
Affer Threicias, huc affer Apollinis artem,
Et iucunda rudem doceas modulamina dextram,
Et molles numeros, et verba his digna Virorum
Auribus, et vocem fac esse canentis amoenam.


image: s081

Sint Baccho Thebae, decori sit Roma Gradivo,
Extollat Citherea suae sublimia Troiae
Moenia, sint duro sua curae Maenala Pani,
Quasque Iovis coniux olim sibi condidit arces,
Ipsa colat, Spartamque suo de nomine dicat;
Nec quoque nostra iacent viridantia rura potenti
Desolata Deo, est et nostris Numen in agris,
Est auspex, statorque tuos, Philuraea, per hortos,
Quo capias moderante decus, praeque omnibus una
Emineas aliis, longo celsissima muro.
Te Pallas, te Phoebus amat, Charitesque venustae,
Castalidesque suo dignantur Numine Musae.
Hi tibi quaeque serunt sun largis munera dextris,
Altaque Plissiaci defendunt culmina Pindi.
Scilicet aethereis olim cum quisque Deorum
Sedibus egressus, terrestres viseret oras,
Et turrita suis exquireret oppida sacris,
Fas ubi sit plenis venerari Numen acerris,
Quae colat atque suis faciat dignissima donis,
Auxiliisque iuvet, celsoque extollat Olympo;
Quilibet inde suam tenuit sibi protinus urbem,
Et cinxit muro, dux et consedit in illa,
Ut placuit quaecunque magis, meliusve refulsit,
Et cessit Superis mox praestantissima quaeque,


image: s082

Nulla tamen Phoebo, qui, celsis ultimus astris
Huc vectus, simili, sed inani, quaesiit ausu
Moenia digna Deo, similique nitescere cultu.
Huc videt ac illuc, totum circumspicit orbem,
Qua rutilus surgit Titan, qua conditur, ora,
Terrestres iteratque vias, secumque Penates
Fert nube instabiles, cupit et sua ponere sacra
Sedibus aeternis, plenas sed conspicit urbes
Numine quasque suo, et rutilo fulgore superbas,
Non iter erranti, nullumque patescere limen,
Conqueritur secum, manet hinc desertus, et haeret
Aethere sub medio, nec, quam sibi deligat urbem
Ex aliis, statuit, quae dulcia rura frequentet,
Mox tamen afflictam subit haec sententia mentem,
Fallere nunc Superos, propriis et viribus uti,
Artificique manu pulcherrima tecta locare,
Turribus alta sacris, queis [Reg: quibus] splendidiora nec ullus
Monstraret Superum, nec pristina viderit aetas.
Fert animus, celsas sub sydera ducere moles,
Et suavi fundare loco, saxisque vetustis,
Et templis ornare suis, nec parcere gemmis.
Inde suas subito per tympana laeta Camoenas
Convocat, et facili docet haec molimina vultu,
Quidque putent, rogitat, veteremque iuvare sodalem


image: s083

Per sua sceptra inbet, nunc et dare membra labori,
Ingenium curis; hinc toto prospicit orbe,
Quae loca, quae tellus tantis sit moenibus apta,
Otia florigero quo sint suavissima campo.
Omnia percurrit late loca dissita terrae,
Per Dacos Arabesque ruit, ditesque per Indos,
Perque vias Libycas, Libycis nec considet arvis,
Hinc abit ad Thraces, placuit nec Thracia tellus,
Inde per Europae cultissima rura potentis
Dum versat volvitque oculos, et cernere gestit
Has regionis opes, dum prata virentia Rheni,
Et volucri cursu Germanas exit in oras,
Hic princeps media Phoebus stans eminus aura,
Saxoniae miratur agros, hortosque patentes,
Aethere sub placido florenti gramine pulchros,
Audit et ipse procul stillantis murmura fontis
Fluminei, et lento volvi per prata meatu
Fontis aquas, Plissam veteres dixere coloni,
Audit, et inventis secum gaudebat Apollo
Ruribus, et levibus subito demittitur alis,
Atque suis consistit agris; hic moenia nostris
Sunt statuenda sacris, dicit, mollique recumbam
Hic thalamo, et superas potero contemnere sedes,
Sic opus aggreditur, plauduntque probantque Camoenae,


image: s084

Plissiaci circum glomerantur fluminis undas,
Ominibusque novos celebrant et carmine muros,
Et sua laurigero tradunt munuscula Phoebo.
Iamque parant iunctis educere viribus urbem,
Invictam celebremque Diis, altasque sub auram
Aedificare domos, arcesque locare superbas;
Incipiunt alacres, duroque ex marmore celsa
Moenia conficiunt, quae sint dignissima Phoebo,
Moxque manu properante decus captare laboris,
Ad finem perducta vident nova tecta Camoenae,
Excelsamque vident urbem, nitidumque repente
Materiem superavit opus, stant aethere turres
Vertice sublimi, nitet ars praeclara Dearum,
Cuncta micant auro, fulgent et postibus aera,
Aera cavernosis nuper fabricata Cyclopum
Carceribus pulchre, multoque polita labore;
Desuper ipsa suo rutilant quoque tecta metallo,
Artificemque Deum produnt, dextramque potentem.
Tantae molis erat, patrias educere turres,
O cives, sedesque Diis aptare perennes!
Ut videt exstructam Deus ac intravit in urbem
Cynthius, ac hilari lustravit singula vultu,
Obstupuit, mediaque stetit celsissimus aura,
Atque suum miratur opus, miratur et ipsas


image: s085

Castalides, sociasque nova sibi iungit in urbe.
Nunc agite, o vestris, ait, haec sint praemia dextris,
Quae mihi structa patent, pateant quoque moenia vobis,
Has habitate domos, erit hic quoque mitis Apollo.
Huc citharas artesque sacrae nunc ferte sorores,
Non eritis bifidi posthac Heliconis alumnae,
Hic Parnassus erit, Philyren nunc dicite Pindum,
Sola placet Philyre, Philyre mea sola voluptas,
Haec adeunda patent Musae iuga grata canenti,
Nostraque Plissiacis resonent pia plectra sub umbris.
Annuerant dictis Musae, sedesque relinquunt
Antiquas, Phoebumque novam comitantur in urbem.
Talibus auspiciis, tanti sub Numinis astro,
Immotis quondam stetit inclyta Lipsia fulcris;
His manibus fundata decus tulit alma perenne,
Nec magis a primo, nostis [Reg: novistis] , splendore sequentes
Degenerasse dies; non, his dum sedit Apollo
Moenibus, haec unquam veniens everterat aetas,
Nec cecidere suo celsissima culmine tecta,
Sed seclo properante suis urbs creverat hortis,
Creverat urbs domibus, maiori fulsit honore,
Emicuitque magis; magis his resplenduit annis,
Queis [Reg: Quibus] vestra, o Cives, renovat solertia muros,


image: s086

Hic agitare novas, illic reparare labantes,
Gaudet dextra domos, gypsoque ornare tenaci,
Et sibi vicinos superare nitore Penates.
Vos, agedum, Socii, totam mecum ite per urbem,
Hac iter ipse via carpam, vos ibitis illa,
Et loca, quae nobis, numerate, inculta supersunt,
Non ubi stent tectis circumdata tecta propinquis,
Contiguisve domus domibus, non arcibus arces,
Talia, dispeream, si nos numerabimus ulla.
Haec etenim, o Philyre, maneat laus splendida summis,
Quos alis alma, viris, haec stabit gloria natis,
Quod memores, Laribus quae sit reddenda paternis
Gratia, quaeque suas tueantur Numina terras,
Te foveant decorentque suis ornentque coronis,
Et primus tibi quisque novos persolvat honores,
Atque suis faciat tibi surgere moenia dextris.
Finge tibi, ad nostras si quis descenderit oras,
Longinquis egressus agris, ac paupere terra,
Numine deserta, parcoque ubi vivere cultu,
Atque humiles habitare casas, ac saepius olim
Ducere sub patulo consueverat aethere vitam,
Finge tibi, huc veniat, (venit huc saepe Indus et Afer)
Structaque marmoreis haec lustret moenia saxis,
Artificum firmata manu, celsisque sub astra


image: s087

Aeternum, si fata volunt, educta columnis,
Et nullo ruitura ictu, solidoque superbas
Aere, et perpetuo valli munimine, portas,
Et validos pontes, et propugnacula belli,
Magnificumque decus, iucundaque strata viarum,
Turrigerasque domos, stantes in nubibus alto
Vertice sublimes, quibus auri pondera puri
Ac ebur Attalicum renitet, fulgensque lacunar,
Divitiaeque omnes, et magna palatia magnis
Passim structa viis, ferus haud quae diruat Auster,
Fraxineasque trabes, et marmora splendida pictis
Strata pavimentis, hominum vix ista putaret
Esse parata manu, vix haec mortalibus unquam
Esse habitata viris, hic atria sacra Deorum,
Hic ipsos putet esse Deos, sedesque beatas
Felici fixisse solo, sua templa domosque,
Et grave concilium, et Venerum penetrale, sacrumque
Quicquid habent Superi, nostram posuisse per urbem.
Vos quoque nunc ipsi, quibus hic praesentibus uti
Contigit, et placida spectatis fronte canentem,
Vos, sua quos dudum Plissenses misit in oras
Patria, nec vetuit meliores cernere terras,
Vos, patria egressos quos optima fata Deusque
Huc docuere vias, huc et duxere volentes,


image: s088

Quos fovet, et tenero Philyre sibi iunxit amore,
Vos mihi nunc testes eritis, vestrasque per aures
Non ego iam fumos dixisse videbor inanes;
Dicite, cum propior nostris accederet arvis,
Iamque propinquaret portis impulsa carina,
Moenia iamque oculis starent haec obvia vestris,
Dicite, (namque licet,) vestros tunc qualis imago
Perculerit sensus, qua vos tellure potitos,
Quos tetigisse locos, qua consedisse sub ora,
Quaeve intrasse vagam, dixistis, littora navem?
Talia num quondam conspecta palatia vestris
Vos meministis agris? Huc laeto sydere vectos,
Tunc vos poenituit, patriasque revisere terras
Optastis [Reg: Optavistis] reduces, aut vertere carbasa retro?
Non ita; sed lacto scio vos clamore Penatum
Hoc subiisse novos venerabile limen alumnos,
His ego, (namque tuos quis, Lipsia, spernat honores?)
His nunquam, dum vita calet, vos cedere tectis,
Non ego vos aliis cernam considere campis.
Felix, heu nimium felix, quem lenior aura
Huc tulit, hic stabiles dederant cui Numina sedes,
Otia et ad longos licet haec proferre nepotes!
Nunc, age, conspectis celebratae moenibus urbis,
Musa, vias medias, ac atria linque domosque;


image: s089

Sit satis, in tantis tibi iam defixa stetisse
Lumina culminibus, satis, hoc stupuisse nitore;
Non haec sola tuo sunt carmine digna modisque,
Verte oculos, nam plura tibi miranda supersunt;
Sunt meliora tibi patulis spectanda theatris,
Quaeque magis placeant; divini splendor honoris
Plissiacos intra muros effulget et extra;
Porrige blanda manum, iuvet ultra vadere mecum,
Iam pateant portae, portis gradiamur apertis,
Quaeque sub extremis Philyres sint finibus arva,
Quae loca culta domos, qui cingant moenia campi,
Quaeve solum natura colat, quae leniat aura,
Lustremus propius, virides spatiemur in hortos,
In sylvas, et prata suo ridentia flore.
O mihi quam variis gemmantes floribus horti,
Quantus honor veris, quae cultae gratia Florae,
Ridet, et ambrosio spectantem mulcet odore!
Si quid habes pulchrum, si quid, Philuraea, venustum,
Dulcius haud aliquid pictis geris alma viretis.
Saepius aequorea veniens Venus optima Cypro,
Sprevit opes Cyprias, huc et diverterat hospes;
Saepius hic Dryades, neglecto monte, puellae
Arbore sub patula socias duxere choreas.
Hic homines mixti Superis, Nymphisque venustis,


image: s090

Mutua coniunctis coeunt in foedera dextris.
Sim licet Elysiis iussus succedere campis,
Vix tamen Elysiis mihi sint haec otia campis.
Surgat ab extremis spatiosi sinibus orbis
Artificum selecta manus, quae verberat alis
Aeriis auram, vastos agitatque Colossos
Aethere sublimi, cui sunt impervia nulla
Aequora Neptuni, non insuperabile coelum,
Nil nimis excelsum est, dextram quae iactat et artem,
Surgat, et, ingenii si quid valet impiger ausus,
Si quid dextra potest, opera nec ludit inani,
Hoc imitetur opus, talis formetur imago,
Qualis, Plissiacos Zephyria mulcentibus hortos,
Panditur, et nitido radiat pulcherrima cultu.
Hic, misero quicquid premit anxia corda dolore,
Quicquid et occultis urit sub pectore flammis,
Et cruciat, molli licet hic lenire sopore,
Diffugiunt curae, duris dolor ossibus exit.
Sunt virides umbrae, sunt densi tegmina rami,
Solibus in mediis ubi frigus detur opacum,
Mollior et veniat Zephyris spirantibus aura.
Hinc aqua per pronum trepidat cum murmure rivum,
Claro splendidior vitro; puteisque loquaces
Desiliunt lymphae, quibus omnis gaudeat herba,


image: s091

Quasque bibant avido violaria roscida potu.
Hinc latet umbriferis sinuosum frondibus antrum,
Arte laboratum nulla, nisi finxerit artem
Ingenio natura suo, multa arbore septum,
Solis inaccessum radiis, ubi saepe decorae
Conveniunt nostrae et miscent sua gaudia Nymphae.
Sen tibi sub patulo placeat considere coelo,
Ut possis spectare tui decus omne vireti,
Respice, sunt viridi tibi viva sedilia lauro,
Pendent intonso latebrosa cubilia saxo,
Stat propius Pario ductus de marmore Morpheus,
Quem circum volitant mutatis somnia formis,
Et mulcet teneris tibi tempora frontibus ulmi;
Stat Venus et nudos offert tibi blanda lacertos,
Atque suo vult esse sinu tibi gaudia somni,
Mollius ut recubes; hinc vultu Flora sereno,
Et plenis adstans calathis, viridique corona,
Te monet, ut vigiles, oculisque insomnibus amplas
Prospicias telluris opes, quas sparserat ipsa.
Sive per apricos horti iuvet ire meatus,
Et tacitas tecum spatiando volvere curas;
Huc iter ac illuc dabitur, patet ampla viarum
Semita, quas decies, roseos nisi spernis odores,
Ire redire licet, nec sic satiabere visu.


image: s092

Te vertas, quocunque libet, quo tramite dulce
Esse putas gradientis iter, risusque iocique,
Et Veneres, Charitesque omnes, zephyrique faventes
Semper erunt comites, semperque sequentur euntem.
Hic lento spatiare gradu, partesque per omnes
Pasce oculos; dedit ampla suis Pomona viretis
Munera, pande manus, veniet tibi sponte, quod optas.
Arbore sunt segetes, sunt poma gravantia ramos,
Carpere quae liceat maturis mitia succis,
Et signis variis, et vivo picta colore,
Poma, nec Italicos tibi conspicienda per hortos.
Hinc auro similes in longis vitibus uvae,
Purpureae, dulci turgentes fruge Lyaei,
Unde vigil messes speraret vinitor amplas,
Hinc suaves pendent cerasi, mulcentque palatum,
Castaneae pendent molles, ac persica poma,
Et pyra, quae pingues, alienis insita ramis,
Accipiunt succos, laetoque sub aere crescunt
Laetius. Huc etiam tibi fas est vertere vultum,
Falcibus aestivis ubi scissa a corpore matrum
Mala vides generare pyros, et in arbore rursus
Nunc alia prunis lapidosa rubescere corna.
Quae tibi sub pedibus tenerae virgulta myricae
Serpere cernis humi, furtim tollentia ramos,


image: s093

Ne frustra florere putes, namque altius olim
Ista ferent arbusta caput, tollentque sub astra
Proceros apices, novus hinc progerminat hortus,
Hinc nova progenies frugum, novus exit agellus,
Qui recreet, seris faciatque nepotibus umbram.
Musa, quid exiguis coelestia dicere rura
Aggrederis plectris? Sunt haec maiora canentis
Ingenio, et melius, quam possis dicere, splendent.
Quo ruis, et campi quo te duxere patentes?
Iam tibi torpor iners, viridantis et otia ruris
Ossa tenent nimium, dulci te proripe somno,
Mollibus et stratis, non his incumbere fas est;
Collige, quos nitidis sub gramine ludere flores
Cernis imaginibus, violisque rosisque coronas
Necte sacras, niteantque tuis haec serta capillis;
Sic decorata redi, sic longius ire iuvabit.
Horridiora canam, sylvestre decentia Numen,
Pan, nemorum custos, calamos inflare palustres
Qui potes, atque iugis sylvisque vagaris opacis,
Tu quoque, qui teneram gestas, Sylvane, cupressum,
Vos Satyri Faunique omnes, Dryadesque loquaces,
Vosque alii, sylvas quibus est habitare voluptas,
Ducite, quae nostris sunt frondosissima terris,
In iuga me faciles, adytis succedere vestris


image: s094

Me sinite, et vastos nemorum lustrare recessus,
Est nemus antiquum, multa spectabile quercu,
Plissiacos circum quod pandit brachia campos,
Et late perrumpit agros, pratisque dat umbram.
Hic roseos Zephyrus placidissimus halat odores,
Inde nemus roseum nostri dixere parentes,
Excipit intrantes annoso robore pinus,
Una nemus, fixis alte radicibus haerens,
Atque sua attollens intonsa cacumina coelo;
Huc pecus horrendum, numerosa caterva ferarum,
Tempore nocturno, cunctisque silentibus Austris,
Decurrit latebris, sociisque cubilibus altos
Ducit et immani proflat de pectore somnos,
Atque omnes pariterque silent, pariterque quiescunt.
Panditur inde viis densum nemus omne profundis.
Quo placet ire, sacram discernit semita sylvam,
Et tollit tibi quaeque suos celsissima ramos,
Dum venis, arbor humo, ne forte morentur euntem;
Per iuga sic nemoris facili spatiabere gressu,
Et longum superabis iter, frondesque videbis
Surgere populeas, et crescere laetius herbas,
Hinc terrae infixas radices currere fagi,
Ceu tenerae fluitant humano in corpore venae,
Hinc ad proceras hederam se tollere quercus,


image: s095

Quantum lenta valet; nemoris mox inter opaca
Tegmina gaudebis postis ex ordine pratis,
Et procul Elistrae praeterlabentibus undis
Murmure iucundo; solet huc aestate calente,
Huc Dea venatrix cum multis Cynthia Nymphis,
Funera per sylvas postquam dedit ampla ferarum,
Insidiisque lupos, canibusque fefellerat apros,
Huc properare solet venatu fessa cruento,
Per nemus umbrosum, saltumque vagata per omnem,
His recubat pratis, his tingit corpora lymphis,
Coeruleique sedens ad mollia littora rivi,
Undique sylvestres ac densas prospicit umbras.
His ubi iam patulis fueris digressus ab arvis,
En! iterum sylvas! iterum nemorosa patescunt
Limina, quae solis data dicas esse poetis.
Horresces, quatietque tibi timor anxius ossa,
Has ubi tu primis tenebras noctesque profundas
Prospicies oculis, dices procul atra videri
Monstra tibi, furiasque omnes mala quaeque minari,
Non tamen hic fugias, propius cum veneris, omnis
Horror inanis erit, tenuis te terruit umbra,
Aut falsa imbellis delusit imagine truncus.
Quid trepidas? Hic molle tibi per lustra ferarum
Est iter, et dulces facient tibi Numina somnos.


image: s096

Obvius hinc celeres ducens post terga Molossos,
Inque humeris laqueos, et tela, et retia, gestans,
Per iuga venator dumosaque saxa vagatus,
Quem iamiam decima cum nocte fefellerit ursus,
Aut aper immensa membrorum mole cruentus,
Dentibus edoctus patulos deludere casses,
Suspectosque olim laqueos, foveasque malignas,
Et sibi funestis non subdere colla sagittis,
Non redit ipse domum, non urgent somnus et uxor,
Quo magis ille fugit, magis implacabilis ipse est,
Undecima sed nocte ferae vestigia quaerit,
Et Iove sub gelido manet indefessus, et alta
Illice prospectat sylvas, habitacla [Reg: habitacula] ferarum,
Impavidus, cauteque feras speculatur euntes,
Nec prius insidiis canibusve lacessere praedam
Desinit, aut pharetris abscondit missile telum,
Effuso donec sudantia sanguine crura
Viderit, et toto prolabi corpore monstrum,
Possit et innuptae sua munera ferre Dianae.
Obstrepit hinc tremulo Philomela canora susurro,
Demulcetque aures, et opacis abdita ramis,
Dulcisono raucae gaudet sibi murmure vocis,
Quaque placet, longas habitati personat antri
Garrulitate vias, primoque a lumine coeptum


image: s097

Noctibus in mediis modulatur amabile carmen.
Hos tibi,non aliis, credis patuisse recessus?
Falleris; ecce procul tibi lamentabilis aures
Vox hominis penetrat, venit en! quem dixeris umbram
Esse hominis, sed homo tamen, atque miserimus ipse.
Prodit ab occultis, ubi sat latitaverat, umbris,
Demissis in terram oculis, volitante capillo,
Suffusus pallore genas, macieque lacertos
Fractus, et indomiti flammis exustus amoris,
Infelix Corydon, nuper cui virgo precanti
Oscula, et amplexus, mollesque negaverat ulnas,
Et quicquid sibi poscit amor, tristique supremum
Dixerat ore vale; nunc sylvis errat opacis,
Nunc latet arbustis, coecisque moratur in antris,
Et secum sua fata dolet, secumque cruentum
Vulnus alit, queruloque aevum miserabile luctu
Transigit, atque, aliis mage quam dilexerat unam,
Hanc sibi suspirat, queritur, lachrymatur, ademtam,
Nunc furit in Superos, tumidos nunc supprimit aestus,
Et, miseram tollant, rogat optima Numina, vitam,
Aut reddant sociam; nemorum nunc ipse silentum
Poscit opem, poscitque suos miserentur amores,
Seque tegant umbris; ullum nunc unde petendum,
Nescius, auxilium, precibus quas moestus ad aras


image: s098

Se vertat Superum, sedet arbore tectus opaca,
Sollicitumque levi solatur pectus avena.
Vos precor, o Superi, si sunt sua fulmina tergo
Expectanda meo, si quid me odistis, et aedes,
Quas colo, diripitis, patriaeque penatibus urbis
Exul agar, iubearque sinn migrare parentum,
His, Superi, miserum si stat sententia civem
Excruciare malis, nec sit mihi semper avitas
Fas habitare domos; roseis modo detur in antris,
In sylvis, stabiles mihi detur figere sedes.
Hic, ubi sylvestres tot Phoebus dividit umbras,
Tot parit aestates, pluviasque tot arcet et imbres,
Hic, ubi non Boreae penetrabile frigus adurit
Corpora, nimbosus nec territat Auster euntes,
Hic aeterna meae placeant habitacula Musae,
Hic mecum ipse loquar, cunctis desertus amicis,
Nunc citharas pulsabo meas, nunc carmine somnos
Invitabo leves, viridi prostratus in herba,
Nec patrios optabo focos, nec ruris et urbis
Tunc aliquis mihi surget amor, sed mollibus ipse
Inclusus latebris, urbanae taedia vitae
Permittam, cuicunque placent, securus ab hoste,
Tutus ab insidiis, linguisque intactus acerbis.


image: s099

Hactenus, o Socii, patriam spectavimus urbem,
Qua gerit et turres, et cultis cingitur hortis,
Sylvarumque iugis; nondum pia desere vatem
Turba tuum; nos urbis honor iubet esse loquaces.
Nunc iuvet arvorum cultus, nunc sydera, nostras
Quae pascunt segetes, Cereris nunc munera largae,
Carminibus memorare sacris; his namque reclusus
Visceribus terrae latitat nervusque vigorque
Excelsae Philyres, hinc venis robur opimis,
Atque graves labuntur opes, hinc nascitur aurum,
Perque tuas, veneranda parens, diffunditur aedes.
Non haec vana loquor; patulis, o Lipsia, campis
Haec geris, haec veniens peregrinis hospes ab oris
Prima videt, visuque stupens haec prima fatetur
Non aliis sibi visa locis, gaudetque superbis,
Quas vigil eduxit congestis messor acervis,
Turriculis; hinc flava cadunt frumenta, coloni
Falce resecta gravi, longas implentia dextras,
Et patrio divulsa solo se gramine condunt
Florigero, stipulasque tegunt tellure latentes.
Haud procul erectis effert se culmus aristis,
Et caput ad soles vertit, ventisque petitus
Non ruit horrisonis, nec turbine flectitur ullo,
Nec ferrum fatale timet, quo tactus in altum


image: s100

Respicit, et toto firmus stat robore contra,
Nec nisi perpetuo defessus frangitur ictu.
Salve, magna parens frugum, ditissima tellus,
Quae natis alimenta tuis, omnique ministras
Saxoniae, et larga repletas fruge quadrigas
Hinc facis ire procul, cuius se dicit alumnam,
Quae iacet Hercyniae confinis Rhaetia sylvae,
Quaeque sub immensis latet abdita terra metallis,
Atque aliae multae, quin ipsa Boemia, quondam
Fertilis illa satis, nunc nostris pascitur arvis.
Dic, ubi per vastos sint pinguia prata Sicambros,
Frugiferosque Indos et opimos terra Sabaeos,
Cui faveat magis alma Ceres, cui germina florum
Splendidiora daret, crescant ubi laetius orni,
Plus tepeant hyemes, et gratior imperet aura,
Agricolaeve suos renovent felicius agros,
Promtius aut gravidis seges ampla legatur aristis.
Terra ferax mellis nostra est, foecundaque frugum,
Glande nemus, pomis arbor, vitisque racemis
Crescit onusta nigris, spectatque cacumine terram.
Sponte sua vigili frondent arbusta colono,
Hunc ditat Pomona, illi felicius herbae
Prosiliunt terra, cunctis iniussa virescunt
Germina, nec vanis ullum delusit avenis


image: s101

Expectata seges, tellus inarata quotannis
Dat Cererem, facilesque ferunt sua pabula campi,
Atque suis lolium gaudent procul esse viretis.
Saepius immensae ruperunt horrea messes,
Saepius, impletis ubi defuit area plaustris,
Cunctaque triticeis tumuerunt turribus antra,
Larga seges medios iacuit dispersa per agros,
Quae, domino neglecta suo, tot pascit egenos,
Tot satiat patulo volitantes rure columbas.
Hinc adeo, quaecunque solent plerumque timeri
Agricolis, ac saepe bonos cum frugibus agros
Exurunt, luctuque domos, et rura querelis,
Implent, hic frustra quaeras, miseranda nec unquam
Arboribus pomisve lues, nec lethifer annus,
Nec mala quaeque ferens tempestas venit et Auster.
Non sunt, quas nostris inducat Iupiter arvis,
Undantes nebulae, gravidae non imbre procellae,
Nec terras quatiens Eurus, male turbidus, unde
Turribus exitium est, paupertas certa colono,
Invictaeque cadunt magnis cum moenibus urbes,
Non torret sitis ulla herbas, non Iupiter istis
Diluviem meditatur agris, non fluctus aquarum
Obruit arva ferox, rapida qui fauce volutus,
Annosas cum stirpe rapit platanosque cedrosque.


image: s102

Nec tibi, Lipsa, tuas audent evertere messes
Illa satis nocitura cohors, avida agmina murum,
Aut rapidae volucres, nostros quae saepe labores
Frustrantur nimium, seu vis male sana tyranni,
Falcesve hostiles, tristisve iniuria belli,
Terribile aut si quid magis est ac turpius istis.
Quae mollit campos placidi clementia coeli,
Et succos infundit agris, floresque viretis,
Nos eadem, patriis qui nunc habitamus in arvis,
Demulcet firmatque animis, fortesque lacertis
Et validos reddit nervis, totoque vigorem
Corpore dispergit, tumefactae ut sanguine venae
Exultent, solidaeque suo stent robore vires.
Invadat, quascunque velit, mors atra tabernas,
Non nostras quatiet turres, non funera nostris
Ulla dabit tectis, fugit hinc, Iove pulse secundo,
His muris proscripta fugit, secumque cruenta
Agmina morborum, pestesque febresque furentes,
Terribilique trahit grassantia monstra veneno.
Tu miser, o quisquis procul hinc squallente sub aura
Tecta focosque tenes, membris iam fractus et aeger,
Et moestis haerens thalamis, fatalia ducis
Otia, et invalidus miserabile transigis aevum,
Fac, age, praecipitis te faucibus eripe fati,


image: s103

Spes superest vitae, tenebrosas linque cavernas,
Plissiacas accede domos, hoc utere coelo,
Huc tecum non aegra feres, non languida, membra,
Non facie pallor, non lurida corpore tabes,
Non aliquis super ossa dolor, motisve minantis
Horror, erit, patulam simul ac intraveris urbem,
Vita calorque tibi roburque virile medullae,
Et vigor, et nervus, fractos remeabit in artus,
Et vives, longumque tibi numerabitur aevum,
Nec nisi tarda tibi veniet post secla senectus.
Haec Philuraea dabit, Philyre, qua nulla per omnes
Splendidior fulget terras, nulla altius exit.
O mea, carminibus dignissima, Lipsia, Phoebi,
Haud nostris, (divina Deos nam dicere fas est,)
Accipe promeritos famae surgentis honores,
Namque Diis tua tecta placent, superasque nitore
Astriferi celsasque domos imitaris Olympi.
Perge tuum extremas venerabile nomen ad oras
Ducere, teque tuis ad sydera tollere palmis.
Hactenus immotis stetit haec tibi fama columnis,
Robore firma suo, venit exterus omnis, et almam
Terrarum dominam Philyren vocat, atque parentem.
Non adeo poterit nobis res mira videri,
Aut Philyres maior meritis, quod tanta per urbem


image: s104

Turba hominum mediam spectetur, tanta virorum,
Perque forum, patulasque vias, per longa theatra,
Plebs gressus numerosa ferat reseratque frequentes,
Hac stent parte senes, iuvenes spatientur in illa,
Nunc discurrentis resonent vaga murmura vulgi,
Nunc veluti nubes, effusis undique turmis,
Millia multa virum densum glomerentur in orbem,
Haud secus ac lituo miles capit arma sonante,
Ut credas rumpi densatis atria tergis,
Nunc iterum subito (quantum hoc mirabile dictu!)
Effugiant oculos, perque abdita quisque viarum
Exeat hinc turba, sed non videatur abire.
Sive die medio, coeca seu nocte fenestris
Prospicias, aliquis semper strepitusque sonusque
Praetereuntis erit, semperque videbere civi.
Haud fugiet vestrum quemquam, nisi forsitan omnem
Hactenus ignoret Philyren, quot Lipsia passim
Templa gerat, vastis quam sint spatiosa sacellis,
Ut fere dent urbis speciem formamque minoris;
Ista tamen, senis festo redeunte diebus,
Singula sunt hominum diffusis cincta coronis,
Nec superest spatium tarde venientibus ullum,
Aut locus, aut sedes, quam non iam ceperit alter.
Saepius hinc olim mecum mirabar, et ipse


image: s105

Haerebam dubius, qui tantae copia gentis,
Tot capitum spectata manus, quae creditur amplo
Sufficere imperio, socia simul urbe morari
Plissiaca possint, coeloque fruantur eodem,
Aut qua quisque domo latitet, quibus abditus antris?
Nil ego dissimulo, fateor, mihi saepius olim
Pro monstro res ista fuit, res plena stuporis,
Nunc nihil id miror, postquam huc spatiatus et illuc,
Immensas vidi latebras, sociosque penates
Saepe viros centum communi claudere tecto.
Huc etenim plenis Italus Gallusque quadrigis,
Huc et hyperboreis latitans procul hospes in arvis,
Quemque suo Philyre fulgenti perculit ostro,
Excitus immensi peregrinis finibus orbis,
Advehitur, multamque gerit cum coniuge prolem,
Atque novam hic generat, longaque propagine crescit,
Ingentisque pater stirpis proavusque vocatur.
Ipse ego non paucos memini, per inhospita saxa
Qui latuere diu, seu longa per aequora iacti,
Per freta, per terras omnes, montesque viasque,
Ventorumque minas, fluctusque furore tumentes,
Atque Iovem experti rapidum, saevasque procellas.
Ignari, quae tecta petant, quibus otia campis
Certa sibi tandem sperent, ubi coena Laresque


image: s106

Sint stabiles, placidis ubi sit requiescere lectis,
Huc puppes vertere vagas, hic posse ruentis
Surgere fortunae columen, duxere, suisque
Confisi Superis, vectique faventibus astris,
Hic tandem profugos laeti posuere penates.
Inclyta quid memorem, longisque illustria seclis,
Stemmata, multorum iactantia nomen avorum,
Non una diffusa domo, radice sed alta,
Et patulis ramis, totam dispersa per urbem,
Quae licet a tenui quondam sint condita stirpe,
Atque humiles venerentur avos, labentibus annis,
Innumeris crevere viris, istisque refulgent
Moenibus, et, nostrae qua fertur gloria gentis,
Inclyta Plissiacae dicuntur sydera terrae.
Inde per antiquas proles WINCKLERIA palmas,
Per propriae virtutis opus, laudesque parentum,
Surgit ad aeternae praeconia splendida famae,
Fulgentisque capit decus immortale coronae.
Hinc claret RIVINA domus, tot maxima patrum
Atque suis meritis, tot avitis inclyta factis,
Quae, calido fervens generosi sanguinis igne,
Perpetuumque gerens valido sub pectore robur,
Nunc quoque, qua priscis effulsit splendida seclis,
Nobilitate viget, nunc et praestantibus ausis,


image: s107

Qua virtus hortatur, eunt, et fortiter almae,
Qua fuerant geniti, meditantur commoda terrae,
Aeternumque decus patriae, propriaeque coruscum
Splendorem genti, summosque minantur honores.
Quem fugit at nostrum, qua stirps OLEARIA prole
Latius exierit, cunctasque impleverit oras?
Nam, bene si memini, per plurima secula robur
Sustinuit gens ista suum, summasque per urbes
Digressa, huc pleno consederat agmine, moxque
Tot dedit ampla viros, quot surgunt culmina cedro
Umbrifera, quot larga solet dare messis aristas,
Et viridi pingues baccae carpuntur oliva.
Me mea, spectantem Aonii tot sydera Pindi,
Lumina deficiunt, propius dum lustro, refulgent
Carminibus maiora meis; quis dicere magnos
Ausis STEGEROS, BOSIOS, celebresque SCHACHEROS,
Et, purum aeternis stillantes Fontibus aurum,
Magnos BORNIADAS, totum quos fama per orbem
Inclyta iam loquitur, propiusque locavit olympo?
His adeo, centumque aliis, quos dicere tempus
Et pudor haud patitur, quamvis sint carmine digni,
Quales vix ullis aleret Germania campis,
Vix procul ostendat tot clarus civibus orbis,
His adeo longis plaudit Philuraea nitetque


image: s108

Ordinibus generum, primosque in fronte virorum
Constituit, dicitque suis data fulcra lacertis.
Nec minus a reliquis, quibus haec habitanda favente
Numine contigerat tellus, quos nuper utraque
Sponte mann admissos Philuraea tuetur, alumnis
Accipit alma decus; tenet hanc sibi Lipsia laudem
Per Superos propriam, ventura nec auferet aetas,
Ingenuam quod semper alat dignamque coronis
Magnificis gentem, cui fortia brachia nervus
Cingat es aes triplex, imis et semina recti
Visceribus sedeant, ac taedia nulla laboris,
Unde et felicis sibi surgat gloria prolis.
Ergo, sub eductis quales tibi, Lipsia, muris
Sint cives, variam quo iungas foedere plebem,
Quo niteant cultu, qua relligione sacrarum,
Quas dederas, stabilem legum tueantur honorem,
Calliope, mea Musa, canat. Virtutis eodem
Quisque calore viget, perque ignea pectora firmum
Robur habet stimulante Deo, rapiturque ruitque
Aeternae per laudis iter, gaudetque per istas
Fortius ire vias, socios et vincere cursu
Praecipiti cives, et castis cedere nulli
Moribus; hinc nullis concordia rapta querelis,
Candida Musarum nutrix, sacrisque refulgens


image: s109

Laureolis, patriis nunquam fugit exul ab oris,
Sed stabili firmata loco, per mutua gentem,
O Philyre formosa, tuam coniungit amoris
Vincula, ut optatae sint dulcia gaudia pacis,
Unaque sit cunctis facies, amor omnibus unus,
Una quies, sociaeque domus, nec mollius unquam
Frater amet fratres, tenerasve columba columbas.
Per caput hoc iuro, per conscia Numina nostrae,
Qua fruimur, vitae, per, si qua putetur et istis
Esse fides dictis, non istis moenibus ullum,
Dum steterant, latitasse virum, qui struxerit atras
Insidias patriae, Stygiis aut percitus hydris,
Horribilem nostro foedarit sanguine dextram,
Inque iecur Philyres furialia verterit arma
Perfidus, aut summas in bella coegerit aedes,
Unanimesque suis facibus turbare sodales
Audeat, et rapidis patriam male perdere flammis.
Haud aliquem furor iste iuvet, nec nostra profecto
Id patitur virtus, adeo deforme nec isto,
Quem gerimus venis, generetur sanguine monstrum.
Ut solet in pleno pecudum grex mitis ovili
Se placidis sociare toris, et mollia septo
Corpora vicino iungit, propiusque tenellis
Oribus ora locat, mansuetaque miscet ovantis


image: s110

Murmura balatus, nec hianti devorat ore
Pabula, communi sed dividit omnia pastu;
Sic socii dudum quoque nos tenuere Penates,
O soboles dilecta Deo, sic mollia nostris
Otia mista iocis sub eadem ducimus umbra,
Nec tenero, si fata volunt, divellimur unquam
Amplexu, rapiat nec gaudia nostra propinquus
Zoilus, aut miseros agitans mala pestis Erinnys
Et crucians animos, manibus sed mutua iunctis
Foedera firmamus, famamque, et cuncta secundae
Munera fortunae, vastos et quicquid acervos
Ditat et auget opum, partes partimur in aequas;
Quin etiam mortem funusque paciscimur omnes,
Si liceat pro cive mori, nec nesciat alter
Alterius pro luce suam contemnere vitam.
Non haec sola tamen pietas, non ista per urbem
Sola nitet virtus, maior meliorque patescit
Virtutum campus, nostris splendentior alma
De patria meritis; quis enim temerarius ausit
Hic ullum deforme scelus narrare patratum,
Aut ullum ferale nefas? Quis moribus olim
Se quidquam vidisse ferat culpabile nostris?
Gaudet enim Philuraea, suis mala monstra virorum
Esse procul tectis, non hoc ad limen avaros,


image: s111

Non cupidos fraudis doctosve ad furta magistros,
Aut socios Bacchi, turpive libidine fractos,
Aut nimis enervos turpi venisse veterno,
Non sunt, qui laribus noceant, et gutture sicco,
Dum premit atra fames, macies dumque ossibus haeret,
Qui circumsiliant avidi mensasque dapesque,
Et captent rapida pinguissima fercula fauce,
Nec renuant domini fluitantia sputa labellis,
Et tot complexus, tot sparsa papavere verba,
Tot dextras cum fraude datas, pro munere solvant,
Subdola quot gliscunt per fauces pocula furtim.
Prodeat huc aliquis, nostrae quem conficit urbis
Gloria, et exanguis cui rumpit pectora livor,
Prodeat ex latebris, et spumans corde venenum
Eructet, nunc et, quae possit dicere, nostrum
Dicat in opprobrium, stans et sublimis in alto,
Quem velit ipse, loco, facundo clamitet ore,
Milleque monstra ferat, nostrum quem censeat atri
Criminis esse reum, nec tanto limine dignum,
Hunc notet ipse manu; vos at spectate loquentem,
O cives, hostem, longis et cingite turmis
Impavidi, mendacis enim quid fabula linguae
Terreat insontes, quid vos commenta furentis
Percutiant animis? Insanas spernite voces,


image: s112

Vestraque stet contra virtus infracta, suisque
Effulgens palmis, turpissima verba minasque
In steriles faciat vanescere protinus auras.
Non opus est, validis supremi iudicis armis
Terreri tollique nefas, erecta nec istas
Dedecorant portas fatalia ligna trabesque,
Nec rota, quae tetris hominum stet squalida truncis,
Aut stipes funesta, latro qua pendeat atrox,
Constrictus laqueis fauces, aut horrida visu,
Quae super adscendat lictor tortorve, theatra,
Tristius aut si quid magis est, quod saepius ipso
Terreat aspectu, tremefactaque frigore membra
Concutiat gelido, faciatque rigescere fauces.
Sit sua vicinis, Philyre non invidet, oris
Gloria, detur iners laus moenibus ista superbis,
Si quaedam laus esse potest, quod tristia natis
Tot faciant spectacla suis, quot dicitur ingens
Annus habere dies, quae vix tibi cernere binis
Hic detur lustris, nec ferra cruenta quiescant
Caede hominum, coluit quos ingens mater alumnos,
Totque gerat miseros, manibus post terga revinctis,
Et rapiat laqueis ad tristia funera lictor,
His metat ense caput, flammis hos tollat et igne,
Semper et horribili resonent vaga moenia luctu.


image: s113

O Superis gens cara Diis, o digna coronis,
Non cruce, non ferro, si quae mihi praescia virtus
Vatis inest, placidi maneant te praemia fati!
Quae decorant Philyren, superest, ut singula paucis
Expediam dictis; etenim, quae saepius olim
Defixos tenuere oculos, quaeque ipsa nitore
Effulgent sat clara suo, cantare disertis
Haud opus est verbis. Nostrum vix nesciat ullus,
Quam pateant longas commercia nostra per oras,
Quasque procul mittamus opes, quas advehat Indus
Divitias, Philyren faciatque nitere lapillis
Quam nitidis, pelagi spumans quos evomit unda.
Navigat impavidus, celeri volitatque carina,
Ut bene sit patriae, mediis mercator in undis,
Atque sua aequoreis capit otia mollia turbis,
Quaeque procul latitant extremis abdita terris,
Quaeque gerit pretiosa suis reclusa cavernis
Africa, et Eoi quos spargit thuris odores
Terra ferax Arabum, plenis huc navibus affert,
Atque suam Philyren, magnam, ditare, parentem,
Gaudet, et immensas late diffundere merces.
Scilicet haud ullum per summas eminet urbes
Emporium, volucres soleant cui tendere naves
Latius, et primas concedat Lipsia palmas.


image: s114

Sit tibi, sit laus ista ingens, at maior habetur
Gloria, tot pulchras Philyren generare puellas.
Abiice Musa fides, haec rauca dicere voce
Est scelus, haec oculis opus est ad carmina blandis,
Et Venerum labiis, mollique Cupidinis arte;
Abiice Musa fides, nunquam tua fistula possit
Has cantare Deas; Veneres Venus ipsa loquatur.
His Paris Iliacus si consedisset in agris,
Impavidum iussus divinae dicere formae
Iudicium, et magnam Superum componere litem,
Quae reliquas vincat specie, quae corpore toto
Per coelum et vastam sit formosissima terram,
Haec nostra si forte oculis volitantibus urbe
Spectasset patriis radiantia sydera muris,
Unaque de nostris, niveo quas fronte colore,
Et Paphiis cervice rosis, et floribus ore,
Mollibus et passim violis, passimque ligustris,
Pinxerat alma Venus, processerit obvia virgo,
Hanc Paris, hanc manibus gaudens tenuisset utrisque,
Hanc lauro decoraret ovans, hanc diceret ipsis
Praelatam facile Superis, huic aurea soli
Poma daret, formaeque decus, seu regia Iuno,
Seu Venus ipsa, petat; media tamen urbe moratus,
Cum videat rursus tot pulchro corpore Nymphas,


image: s115

Totaque formosae spectaverit agmina gentis,
Ipse suum damnasset opus, dubiusque stupensque,
Quae palmis sit digna suis, quamque omnibus unam
Praeserat, in tanta vix sciret dicere turba.
Haec quoque sic nostrae sint tuta silentia Musae.
At pergat tamen illa loqui, patriaeque nitore
Gaudeat illa suae, filum nec deserat ingens.
Hoc etenim dicatur iners et inutile carmen,
Et Philyres de laude nihil cecinisse putabor,
(Ut videar cecinisse nimis), nisi splendida Vestris
Laudibus, et propriae rapiens praeconia famae,
Nunc quoque sit nostro celebrata Academia cantu.
Dic, licet, excelsam Philyren sub moenibus altis
Laudis habere nihil, nihil esse, quod urbibus olim
Non dederit fortuna suis, sit pauper, et omni
Nuda nimis lauro, sit turpi sordida cultu,
Et nullis dilecta Diis; te, Lipsia, celsae
Efferet ad Superos doctrinae splendor et artis.
Stat senior meritis, cano et venerabilis aevo,
Ter stetit alta suis rediens Academia seclis,
Ter longum perrupit iter, nec firma lacertos
Destituit virtus, validos nec robora nervos.
Quam semper sit blanda suis, quam mulceat ora
Filiolis, tenero quos dignos sentit amore,


image: s116

Quos et Phoebus amat, Vos ipsi dicite, longis
Carmina qui stantes captatis nostra coronis,
O Philyres insigne decus! Vos dicit alumnos
Ipsa suos, Vos docta sacris oracula Musis
Et Phoebo cantata docet, castisque Minervae
Vos adytis, magnaeque facit succedere matris
Vos templis, ut blanda suo Vos Numine Pallas
Impleat, atque animos coelestis molliat aura.
Mens mihi saepe stupet, mecum dum cogito summos,
Quos habuit Philurea, viros, quos ampla nitensque
Non patitur doctrina mori; quem nomina docti
MEURERI CROCIque latent, celebrisque MOSELLAE?
Emicuit prisco magnus CAMERARIVS aevo,
PISTORIUSque ingens; at proxima tempora nostris
Dant RECHENBERGOS altos, OLEASque virentes,
Nunc ETTMULLEROS Medicos, RIVOSque fluentes,
Quosque tacere nefas, magnum par CARPZOVIORUM.
Nec quoque Tu nostris numeris intactus abibis,
HEINRICE Illustris, nostris qui nuper in agris
Fulsisti stellas velut inter luna minores,
Iuraque servasti Themidos, poetatis et alta
Stare iubes monumenta Tuae, quo dante redibit
Dextra mihi gravis aere domum, quo laeta superbit
Munere Calliope, dextraeque dat oscula danti.


image: s117

Heu mihi! quo rapior? Cum nigris miscear umbris?
Audaci veniam nostrae concedite Musae,
Felices animae, nostri sacra nomina Pindi;
Hanc sua tum pietas, Vestrae tum copia laudis,
Et nunquam mortalis honor, celebrataque virtus,
Officii memorem iubet esse, facitque loquacem.
Et quis tantorum, quis dicere singula fando
Nomina, et innumeras palmas numerare virorum
Audeat, aut facili cunctos deducere cantu?
Terra tegat, quos prisca tulit, quos foverat, aetas,
Nec redeant umbris; sunt his quoque nomina seclis
Inclyta, sunt priscam longe superantia famam.
Per fora, per doctae penetralia cuncta Minervae,
Perque domos, posuit fulgentia sydere Phoebus,
Seu rapiat nitidis splendens te curia stellis,
Seu mage prudentis percellat fama Senatus,
Qui patrum consulta tenet, legumque vigorem,
Datque procul Gallis, dat candida iura Britannis,
Et secat ambiguas, magno TE PRAESIDE, lites,
O decus, et famae merito pars maxima nostrae,
O GRIBNERE, Heros, quo nil divinius unquam,
(Testor enim Superos, non haec me vana profari),
Nil maius, dum nostra suas Academia princeps
Servabit palmas, istis generabitur oris,


image: s118

Quem spectat nunc omne forum, timet omne tribunal,
Quem Colchus Dacusque sciet, discetque Gelonus
Ultimus, et rigidi cantabit fistula Thracis.
Siste, Camoena, gradus, huc et tua lumina volve;
Quot cernis blandos haec per subsellia vultus,
Tot Phoebos spectare datur, tot cingere frontes
Gestit laurigeris Philuraea superba coronis.
Dum procul hos europa viros exsurgere fama,
Et longum iactare videt decus omne per orbem,
Indignata, suos non ferre haec robora nervos,
Nec nisi mansuetas didicisse creare columbas,
Te, Philyre praeclara, timet, non hanc tibi palmam
Eripere, aut praeferre suos, umbrasque virorum
Audeat innumeris heroum opponere turmis.
Hos aluit fovitque sinu bona Lipsia natos,
His stetit incolumis, stetit invictissima, fulcris,
Perpetuumque decus servavit, et altius altis
Urbibus emicuit, propiusque accessit olympo,
Nec posthac ruitura magis, nec moenibus unquam
Collapsura suis; erit haec tibi maior at olim
Gloria, per Superos veniet nec degener aetas,
Et, quod turrigerae frustra sua fata rogarunt
Saepe urbes, volvenda dies tibi deseret ultro.
Stabit enim infractis olim tua fama columnis,


image: s119

Lipsia, nec priscos, rapuit quos funus et aevum,
Optabis remeare duces, et adesse gementi,
Iam validos firmata viros cum fecerit aetas,
Quos sine voce vides primis nunc ludere cunis,
Imbelles pueros, mollique ex ubere matrum
Nectareos succos roburque haurire virile,
Et iamiam teneras duris assuescere vires
Casibus, et secum puerili voce parentes,
Factaque, quae pueros stimulant, numerare paterna.
Scilicet, immenso quae sunt educta labore,
Moenia ne subito concussa fragore vacillent,
Quisque sui similem generare per omnia prolem
Scit pater egregius, viget et generosus in illa
Sanguinis antiqui calor idem, ac impetus idem.
Non ita, si parvis liceat componere magna,
Sunt canibus catuli similes, aut matribus agnae.
Sic faciem, sic ora gerunt, sic lumina vibrant,
Sic agiles flectuntque pedes, et corpore toto
Sic captant vigilum decus immortale laborum.
Robur enim indomitum validae virtutis, et ignes
Indolis egregiae, divinaque semina recti,
Materno cum lacte bibunt, servantque medullis,
Incensique animos famae venientis amore,
Luminibus patriis avertunt lumina nunquam,


image: s120

His defixi haerent, et, quod laudabile factis
Esse vident patriis, primis imitantur ab annis,
Et similes ineunt cursus, quaeque horrida nulli
Sunt adeunda viro, terrent ubi fulmen et imber,
Invidiaeque furit rabies, tristisque minatur
Aemulus, audacesque vetat labor arduus ausus,
Huc, modo Pieridae spes sit certissima lauri,
Praemia nec fallant alacres, nec fama merentes,
Huc volucri penetrare gradu, vis ignea mentis,
Acris et ingenii iubet ardor, et insita virtus.
Sic crescit, roburque capit, surgitque repente,
Et medios permista viros, caput erigit altum,
Laeta cohors iuvenum, genuit quos Lipsia mater,
Ceu solet interdum culto flos pinguis in horto,
Pulvere terra suo quem clausum nuper habebat
Carceribusque suis arvisque sinnque sepultum,
Quemque nives gelidae, pluviusque illuserat Auster,
Et rapidae summis delapsae montibus undae,
Nunc subito, cum vere novo se vestit agellus,
Prosilit ex latebris, hilari nunc fronte supremos
Respicit ad soles, niveoque exutus amictu,
Laetius ora gerit, viridique decorus honore,
Et matutino nutritus rore, suaque
Se propria virtute movens, Zephyrique benignis


image: s121

Flatibus, et rosei firmatus munere Solis,
It, properat, crescitque magis, foliisque superbit,
Despicit inde leves frutices, humilesque myricas,
Et supet his alacris mox ambitiosius exit,
Extollitque caput, pictusque colore nitensque
Purpureo, suavem late diffundit odorem,
Nec pluvias horret, medioque in turbine frontem
Explicat, immotusque suo se robore servat,
Semper et herbosi celebratur gloria prati.
Tuque adeo, dudum cui stat foecunda propago,
Plaude secuturis, aderunt tibi, Lipsia, seclis,
Huc illuc converte oculos, orientia cerne
Sydera, magnanimi surgunt ubicunque nepotes,
Excipient natos nati, densusque virum vir,
En surgunt, secumque novos tibi, mater, honores,
Alma, serunt, mortale nihil gens ista patrabit;
Non erit his animus lucis contemtor et ausus,
Sed poteris summis socios tibi iungere rebus,
Et, tibi si placeat quaevis invadere magna,
His poteris ducibus; missa haec tibi munera Phoebo,
Sedibus et patriis coelesti nube coactos
His haerere locis, et magnam condere gentem,
Respice, materno caleat tibi pectus amore.
Nunc age, venturos generoso ex sanguine blanda


image: s122

Amplexare manu, rerum dabit esse magistros
Iupiter hos summos, patulos expansa lacertos,
Exultansque animis, vultusque induta serenos,
Delectare tuis, caput hinc super alta superbum
Astra geras, molles agedum nunc collige flores,
Ne desint sua dona viris, roseisque coronis,
Et redimita sacra niteant fac tempora lauro.
Cogite vela retro nautae. De laudibus almae
Sit matris dixisse satis; vis Lipsia nostrae
Vix poscat prolixa magis praeconia linguae.
Non ego, si centum dederit mihi Iupiter ora,
Et centum citharas, totidemque per ossa furores,
Non ego, quod superest, ingens dimetiar aequor,
Musa nec omne tuum cantabit, Lipsia, nomen.
Iam medium vix carpit iter, iam languida gressu
Membra trahit, sentitque suos lassata dolores,
Nec manibus pedibusque valet, nec plectra movere
Amplius audet iners, gemit, et sua retro retorquet
Lumina. Vos, Socii, querulae miserescite Musae,
Et sinite ad proprios fessam remeare penates.
Ergo, meae quicunque ferox horrenda minetur
Funera nunc Philyrae, furiisque lacessat et armis,
Quem iuvet, haec rapidis absumta palatia flammis,
O patria, hostili sen diruta cernere ferro,


image: s123

Hunc pestis mala quaeque metat, iubeatque paterna
Extorrem fugitare domo, proprioque residat
In tergo furiale scelus, crucietque furentem.
Si fluat ulla meis mihi perfida guttula venis,
O Superi, purum facite hoc mihi sanguine corpus,
Aut fuger, et celsis his pellar moenibus exul,
Non patria dignus tanta, nec Numine tanto.
Vos quoque, quos eadem mecum dulcissima tellus
Iungit, et immensis opibus facit esse beatos,
Pergite sub patriis haec otia ducere tectis,
Vestraque Plissiacis diffundere gaudia campis.
At te, quae nostris semper celebranda Camoenis
Inclyta stas celsis et stabis, patria, muris,
Te decus aeternum maneat, maiusque rapacis
Insidiis aevi; da dulce cubile sub umbris
Esse tuis, virides crescant tibi frugibus horti,
Laetaque sit cultis semper tibi messis in agris.
Surge, age, paciferae teneris tibi, Lipsia, ramis
Cinge comas oleae, pacem tibi spondet Apollo,
AUGUSTUSque Deus, redeunt tibi secla quadrigis
Aurea purpureis, priscos superantia soles,
Et cultu decorata novo; non turbida posthac
Non tenebrosa tuas involvent nubila terras,
AUGUSTUS dum sceptra geret, dum ferrea, Princeps,


image: s124

Imperii stant fulcra Tui, templisque focisque
Dum dabimus sacra thura Tuis, spesque unica gentis
Diceris columenque piae, certumque Camoenis
Palladium nostris; celsum sic laetius alma
Extollet Philuraea caput, turresque domosque
Altius aerias sub sydera ducet et arces,
Splendidiusque suis rutilabit picta lapillis,
Et gemmis sertisque suis; sic longa nepotum
Agmina, mille suo cingit pro Principe natos,
Armarique iubet, nullasque timere phalanges,
Non pugnas, non tela gravi vibrata per auras
Pondere, sed medios irrumpere fortiter hostes,
Et validas firmare manus, et pallida circum
AUGUSTUM glomerata Patrem propellere tristes
Funera sub tenebras, ac fortia sistere contra
Pectora. Namque Tuo Philyrae vix mitius unquam
Imperium dabitur, sceptris se mollius ullis
Mulceri pacique negat, nec legibus ullis.
Nos Tua dextra tegat, nostrisque refulgeat agris,
REX AUGUSTE, Tuum nunquam mutabile sydus,
Et patrias tueare domos, Philyrenque Tuamque
Protege Saxoniam, ne vis aliena quietem
Eximat, aut rigidi funesta pericula Martis,
Quique solet tristes procudere civibus enses,


image: s125

Et miseras flammis urget furialibus urbes,
Nos furor, et subitis rapiat discordia turbis,
Aut placidis nos pellat agris, sed fertile lauro
Ille Tuus Saxo Te salvo transigat aevum,
Et faustis iterata viis, et mollia tanto
Auspice non rupta numeremus secula pace.

IN FUNESTAM HISPANIAE INUNDATIONEM, QUAE CONTIGIT A. MDCCXXIII, CARMEN, IN SOLENNI BACCALAUREORUM PANEGYRI ANNO MDCCXXIV. RECITATUM.

O iustas lachrymas, procul hinc quibus undique tecta
Hispanae resonant gentis, quibus oppida turgent!
Ipsa, miserta mali, properat, mala funera tristis
Fama refert, clademque dolet, queriturque ruina.
Heu! clamat, periere duces, flos ipse iuventae
Occidit, et firmos tenera cum prole parentes
Abripuit tumidis accurrens fluctibus unda,
Neptuni qua nulla magis furit unda cavernis.


image: s126

Spumabant fluctus pelagi, surrexerat aequor,
Carceribus missum solitis, oramque petebat
Littoris; Hispani non contremuere, sed illa
Permisere Diis, quorum moderamine venti,
Et tempestates, et dira fragore quiescunt
Fulmina, sic nigras late saevire procellas
Audierant tuti, nam non insueta minarum,
Quas spumat pelagus, gens est; hinc nulla timentes
Funera, dant epulis operam dapibusque parandis.
Conveniunt omnes, quotquot mala fata vocabant,
Instructique sedent mensa; nunc vasa Lyaeo
Plena vident manibusque tenent, laetisque propinant
Convivis, dapibusque suis epulisque fruuntur.
Hinc etiam ad ludos veniunt, pars magna choreas
Inchoat ad citharas, infelicissima carpens
Otia. Concordes sua sic ad funera tendunt,
Ultima sic veniunt tibi tristi gaudia fato,
Gens infortunata, piis deflenda querelis!
Iamque ruit velox subitis agitata procellis
Unda, nec arboribus fraenatur, mole tremenda
Oppositis; celsi non ipsa cacumina montis,
Non turres, metuit, non horret moenia, et ingens
Quicquid erat; fagos evellit, funditus aedes
Diruit, excelsoque superba palatia sternit


image: s127

Vertice; sic rabido per clausas flumine portas
Rumpit, et invicti praeclusa repagula claustri
Disiicit accurrens; nihil hinc fatale timentes
Occupat Hispanos, raptuque feroce prehendit.
Invidus ille Deus, concordia vota sacrari
Impatiens Baccho, rupit Neptunus amica
Gaudia, sermonesque pios, epulasque, dapesque.
Inscia turba mali fugit hinc, sed in aequore mersa,
Quo fugiat, nescit, fluctusque morantur euntem.
Porta patet nulli, nec spes est ulla salutis,
Nec virtus generosa valet, nec ferra tuentur;
Ante oculos mors est, et strages certa, nihilque
Auxilii. Inde suis convivas sedibus omnes
Avulsos, rapido iam gurgite corripit aequor.
Omnibus angor erat mortis, tremuloque trahebat
Ossa timor cursu, rapiunt sublimia quaeque,
Illa tenent, nervi firmantur, robora praebet
Hinc timor, et carae mala desperatio vitae.
Vana tamen vitae spes est, et vanus in ipsa
Morte labor, pauci servantur, plurima nescit
Par latebras reperire suae columenque saluti.
Ipse Pius, Princeps, antiquo e sanguine natus,
Armis ille ferox, ac formosissimus annis,
His undis periit, potuit nec sistere contra
Virtutem Dux ille suam; sed praeda furenti
Obiicitur pelago, et socios complexus in ipsis


image: s128

Fluctibus aequoreis, imaque voragine ponti,
Demersus moritur, sic magna parte secuti
Illustres iuvenes, fato exstinguuntur eodem,
Frustra nempe lares patrios et cuncta precati
Numina; sic magnam, quam nulla resarciet aetas,
Qua maior non ulla suit, gravis ira Deorum
Attulit invictae genti fecitque ruinam.

GRATIARUM ACTIO AD ILLUSTREM PHILOSOPHORUM ORDINEM DE ACCEPTIS BACCALAUREI HONORIBUS, NOMINE ALIENO SCRIPTA, ET PUBLICE ANNO MDCCXXVIII. RECITATA.

Festivis igitur mecum celebrate Minervam
Plausibus, o Socii, dextris sociemur, et altis,
Si quid Musa valet, si quid modulatur avena,
Carminibus per templa Deae penetremus aperta,
Perque sacros Heliconis agros, ubi splendida nuper
Nostra senescenti pendebat ab arbore laurus,
Unde venustarum castissima turba sororum,
Illa suis citharis faciens tot gaudia Phoebo,
Tot modulans blandis doctissima carmina plectris,
Tot recreans animos, huc molli vecta volatu,


image: s129

Venerat, et largo repletas munere secum
Attulerat dextras; has, has adeuntibus arces,
O Socii, dabor ipse comes, rapiarque ferarque
In nemus Aonium, dabiturque in limine Pindi,
Calliope praeeunte, mihi spectandus Apollo,
Et dabitur spectanda manus, quae nostra coronis
Cinxit, et ad summum se tollere iussit olympum
Tempora; tunc rapidis fumantes thuribus aras,
Templaque tunc nostris faciemus surgere dextris,
Templa ruinosis non aedificata columnis,
Non saxis ruitura suis, durave metalli
Mole, sed aerias imitantia pondere turres,
Qualia forte suis sibi condita Cynthius olim
Ille Deus Delphis habuit. Nam talia Phoebum
Sacra decent, plenisque adeo venerandus acerris
Egreditur Pindo, patriisque suisque relictis
Sedibus, hic nostris medius sepectatur in arvis,
Atque in gens molitur opus, sociosque catervae
Nos iubet esse suae, rapidisque calescere flammis.
Ille etenim, nostris qui guttas surgere venis,
Laetaque praecipiti volvi per pectora cursu,
Et nostro resonare facit Parnassia cantu
Culmina, et ambrosiis frontes redolere coronis,
Est Deus, est magnis soboles Iovis optima, Phoebus;


image: s130

Phoebus, blandisonis quem vatum mille cicutis
Circumstant, manibus qui sustinet arma regitque
Non nocitura suis, nostras et suscitat artes,
Ut capiant maiore suum decus auspice plectra.
Ergo Deus nos Phoebus amat? Tantusne per astra
Regnat amor? Tantusne animis coelestibus ardor,
Et generis stat cura sui? Quis flammea nostrum,
Huc quis laurigeri deduxit sydera Phoebi?
Haud virtus id nostra potest, sed mitior ipse
Hic stabiles voluit Phoebus sibi figere sedes,
Hic voluit lauroque suos titulique ministros
Et flammis donare sacris, ne frigora nostram
Corripiant ignava manum, quae saepius olim
Fecit Apollineis opus haud ignobile templis.
O salve, tu noster amor! quem Pindus et omnis
Pieridum pia turba colit, dux noster et auspex,
O salve, atque tuae dudum expectate catervae,
His bonus exiguis succede penatibus hospes;
Nostra tibi nam tecta patent, tantoque refulgent
Lumine, iamque focis ardet tibi victima nostris.
Cernis, ut assiduo venerabilis iste Sacerdos
Te decoret cultu, venientis et instruat aras,
Quam fluat arguto deductum carmen ab ore,
Inque tuas quam promta sonet chelys aurea laudes,


image: s131

Quamque sacris nunc ipse tuis operetur, et altum
Relligionis opus dextra non curet inerti.
Cernis, ut approperans hunc integer Ordo tuorum
Adiuvet, et nostrae dispenset splendida turbae
Munera, quasque olim dederas tu, Phoebe, coronas,
Quam sciat is pulchre super has imponere frontes.
His aliquod tu, Phoebe, sui decus esse laboris
Fac veniens Pindo, fac nos videamur et ipsi
(Nam potes) Aoniis aliquid tribuisse magistris,
Et nostris non esse comis data munera frustra.
Hos etiam, rapidus quos huc tulit ardor ad aras,
Flammiferaque procul rutilantia lampade templa,
Illum, Castalidum quem circumfusa sedentem
Excipit et placidis fulcit tenerisque lacertis
Laeta cohors mulcetque manu, cui nostra laborant
Stamina, cumque ipso sacra sunt communia Phoebo,
Thuraque sunt eadem, quo non sapientior alter
Dilectae tollat Philyres super aethera nomen,
Non Praeses nostris sit maior duxve Camoenis,
Hunc quoque, Sidonio vestis cui tingitur ostro,
Sceptraque sunt manibus nostri fulgentia Pindi,
Et reliquos, placidae quos haec capit aula Minervae,
Excelsi quibus ista placent spectacula Phoebi,
Quosque Dei sacra casta iuvant, hos ipse Camoenis


image: s132

Ornandos des, Phoebe, tuis, tecumque supremi
Fac habitent olim frondosa cacumina montis,
Splendida tuncque tui dicantur sydera Pindi.

IN FUNERE VIRI AMPLISSIMI, PRAENOBILISSIMI, EXCELLENTISSIMI, IOANNIS CHRISTOPHORI WICHMANNSHAUSII, LINGUARUM ORIENTALIUM IN ACADEMIA VITEMBERGENSI PROFESSORIS PVBLICI, BIBLIOTHECAE ACADEMICAE PRAEFECTI, ATQUE ACADEMIAE SENIORIS MERITISSIMI.

Dic, fatum, quae tanta tui tibi causa furoris?
Semper et in nostrum quid geris arma caput?
Anne agitas nostra regnum stabilire ruina?
Praedaque de nostro sanguine semper erit?
Nonne tibi satis est, in nostrum saepe quod hasta
Iverit haud frustra, missaque tela, iecur?
Nec nunc tu poteris Laribusque opibusque beatum,
Proleque felicem cernere quemque sua?


image: s133

Tu quid amas quassare domos, natisque parentes,
Et socios Sociis, quid rapuisse iuvat?
Quid iuvenes, quid turba senum deliquit? Eodem
Funera cur iuvenum mista senumque rogo?
Siccine pro meritis merces dignissima mors est?
Nec pietas rugis afferet ipsa moram?
Non decori est, votis per te quod fallimur omnes,
Strageque matura res modo coepta perit.
Quid prodest, aliquis nostros quod permeet artus
Spiritus, et nervis quod grave robur inest?
Quid nulli superanda manus, castusque genarum
Quid rubor, et nitidi corporis umbra valet?
Non alacres animi, triplici nec cincta metallo
Pectora, nec toties fortiter acta, iuvant?
Tu, superas quicunque animo te tollis ad auras,
Spemque putas longam fallere posse nihil,
Aerias tentasque domos, animoque rotundam,
Ut placet, hinc terram dividis, atque regis;
Invida fata time, in mediis nox pallida curis
Te premet, et vulgi fabula vana manes.
Tu, qui divitias avidus sine sine parandi,
Icariis tumidum fluctibus aequor aras,
Impavidus tua vela trahis, patiensque procellae,
Nunc iter in Libyam, nunc Phrygiamve, paras;


image: s134

Crede mihi, haud facile gravidas vanescere nubes,
Nec videat vultus, quam petis, ora tuos.
Est rigor, est aliquis sato, pietate nec ullus,
Nec precibus, supplex mitiget illa suis.
Stat pede semper idem, stat inexorabile, fatum,
Nec rugas unquam comprimit ore suas.
Aggeribus condare tuis, et moenibus; inde
Ingeniosa tamen te tua fata ferent.
In Regum turres fugias, inopumve tabernas,
Nec dives, nec inops, ullibi tutus eris.
Sisve etiam socius Musarum, sisve sacerdos,
Haec quoque castra putes non penetranda, cave.
Haec si tuta forent, longis quis dignior annis,
Quam cuius feretro membra reposta vides?
Non, Venerande Senex, tibi mors evenerit unquam,
Cui Musae prae alliis oscula prima dabant;
Non ita, quocunque adspicimus, lamenta sonarent,
Non ita de divo moesta querela viro.
Procumbit super ossa Patris pia Nata, gemitque,
Et tenet amplexu pallida membra pio.
Heu! mihi quis dolor est! sic fatur, et haeret in istis,
Singultu medios praepediente sonos.
Sola suis loquitur lachrymis; istacque dolorem
Fortius indomitum, quam pia verba, notant.


image: s135

Quid non sponte daret, quam non mortem ipsa negaret,
Robora si detur reddere posse patri!
Caetera pars prolis, de se, de patre, quid actum,
Nescia, per mediam quaerit ubique domum.
Huc redit, atque illuc; frustra est; nec quaerere cessat,
Nomen et erepti saepe vocare patris.
Dum videt in tumulo pallentem, territa quaerit:
nunquam abit a patriis pallor an iste genis?
Anne mori est, nostrum posthac dare basia nulli?
Anne mori est, nunquam dicere: Nate veni?
Saepius hic olim sua miscuit otia nostris,
Saepius et blandas obtulit iste manus.
Siccine non pater est miseris nunc? Siccine terra
Cum patris exuviis gaudia nostra tegit?
Reddite, si valeant aliquid lachrymaeque precesque,
Nostras delicias, reddite, fata, patrem.
Circumstant reliqui veteres sociique tuique,
Cunctaque turba domus officiosa tuae;
Et quibus egregius dederas praecepta magister,
Et quibus hospitii iura sacrata dabas.
Guttarum pars cuique sua est; periisse laborum
Hic doctum comitem clamitat, ille ducem.
Me quoque iacturae vestrae pars maxima tangit,
Anxius et coquitur per mea membra dolor.


image: s136

Deficit ingenium querulo, mea iamque trementi
Tristia prostratus carmina duco mann.
Cum reputo tenerum, quo me complexus, amorem,
Labitur ex oculis nunc quoque gutta meis.
Alloquio facili nunquam mihi blandior ullus;
Viderit hoc si quis, dixerit esse patrem.
Ingeniumque meum (modo laus sit vera) probabat,
Et iussit studiis fortius ire meis.
Saepe olim nostrae dederam praesagia Musae,
Hic tibi, non alius, respice, Phoebus erit.
Nunc animos vultumque suum demissa, gemensque,
Augurio multum me cecidisse, dolet.
Viveret ille tamen, poterant si nostra, frequenti
Munere quae dederam, flectere thura Deos.
Saepius optavi, longa ut sint tempora vitae,
Tardius ad coeli sidera tendat iter.
Talia non unus fundebam vota; sed idem
Orandi Superos omnibus ardor erat.
Nec potuere aliter, pretium virtutibus istis,
Queis [Reg: Quibus] caput extulerat, qui statuere suum.
O! mihi Maeonii liceat si dicere lingua
Vatis! et ingenio non rudiore canam!
Carmine non aliquis me posset vincere vates,
Dignior haud aliquis iam Tibi praeco foret.


image: s137

Sive aliquod morum decus est, coliturque placetque
Sanctior ingenuae simplicitatis amor;
Sive peregrinae laudanda peritia linguae,
Quodque fuit raucis os tibi molle sonis;
Ingenium mihi posse prius vocemque putarem,
Quam celebranda meis posse deesse modis.
O talem cur dura virum, cur fata negatis?
Cumque isto rapitis spemque decusque viro?
Sed frustra est, fatis haec exprobrasse, malignae
Sortis in ereptum quae statuere nihil.
Transiit ad Superos; pia mens, compesce dolorem.
Haec desiderii sit tibi meta tui.
Plangis? et invidiae prodis monumenta scelestae?
Nec iuvat, a Superis iam meliora dari?
Sic adeo, ne gutta tibi cadat, optima proles,
Ingenuo patrium quae geris ore decus;
Abiice fronte peplum, demissos erige vultus,
Et sine ferales praeteriisse dies.
Dux pater ut desit, patria virtute subinde
Sub meliore tamen cresce parente Deo.
Hic ubi detonuit, vacuatis fulmine coelis,
Mitior in terras, splendidiorque redit.
Auguror, ex istis surget lux aurea nimbis,
Et veniet placido mollior ira Deo.


image: s138

IN FUNERE VIRI MAGNIFICI, SUMME REVERENDI, EXCELLENTISSIMIQUE, IOANNIS FRANCISCI BUDDEI, S. S. THEOLOGIAE DOCTORIS ATQUE PROFESSORIS IN ACADEMIA IENENSI LONGE CELEBERRIMI, CARMEN NOMINE SOCIETATIS, QUAE COLLIGENDIS ERUDITORUM ACTIS OCCUPATUR, SCRIPTUM.

Te quis atroci, Pater alme, lucta
Eriget fractum gemituque, Sala,
Quisve guttarum poterit cadentum [Reg: cadentium]
Sistere cursum?
Te nigrae circum tenebrae, pigerque
Aequorum lapsus, lachrymabilisque
Torpor undarum, viridique nuda
Littora flore.
Scilicet praeceps Palinurus alta
Procidit puppi, validisque frustra
Brachiis remos agitans, iniquis
Conditur undis.


image: s139

Cuius in celsis ubi nauta transtris
Audiit vocem, tenuitque signa;
Visa festinans agilisque sponte
Currere navis.
Qualis, argutis ubi dulce plectris
Incipit carmen, citharisve latos
Personat campos, Superum sacerdos
Nobilis, Orpheus,
Ipse sylvestres animare cantu
Dicitur quercus; platanique fractis
Sentiunt ramis nova marcidisque
Robora venis,
Clausus aeternis aquilo cavernis
Turbidos nescit generare fluctus,
Sistitur pontus, cohibetque saevas
Mitior iras,
Prosilit, duris bene fixa quondam
Stirpibus, rupes, sequiturque vatem
Laeta cantantem, trepidantque celso
Vertice saxa,
Parcius curvis minitatur atras
Unguibus pugnas leo trux et atrox,
Parcius, caedis satur et cruoris,
Murmurat ursus,


image: s140

Sponte tunc spumans aper horridorum
Dentium morsus hebetat cruentos,
Ambulat pardus socialis haedos
Inter et agnos;
Talis, o! pulchris domibus recepta
Umbra BUDDEI, fera mitigasti [Reg: mitigavisti]
Melle verborum truculentioris
Pectora turbae,
Palluit dirum scelus, atque dictis
Improbum crimen tremuit severis,
Impotens sacris Erebus petitus
Horruit armis.
Ivit, et vastum subitis per orbem
Fama virtutis volitavit alis,
Aureum servans decus, et ruentis
Nescia sati.
Te tulit fausto genuitque diva
Sanctitas partu, Pietasque puro
Lacte nutrivit, gelidamque Virtus
Duxit ad urnam.
Fortis, et nullis labefacta quondam
Machinis, tali steterat columna,
Talibus fulta est humeris potentum [Reg: potentium]
Causa Deorum.


image: s141

Heu! quis errantem per inhospitales
Colligat montes querulum piorum
Iam gregem custos, procul et rapacem
Arceant hostem?
I, sub occultis, bona turba, densae
Frontibus sylvae latitans, magistro
Ingemas rapto, timeasque nudo
Fulmina tergo.
Instat, et spumat lupus; hinc cruenta
Imminet strages, nisi missa coelo
Desuper nubes rutilans inermes
Occulat agnos.
Tu tamen vives; modo concitatus
Ille BUDDEI vigor atque virtus,
Illud infractum nova transferatur
Robur in ossa.
Fallor? an vindex aliquis favillis
Surgit ex istis animosus, intus
Aestuans flammis, triplicique pectus
Aere recinctus?
Tu triumphalis decoratus, Heros,
Semper o! nostris celebrande plectris,
Praemio palmae, superas vehare
Victor ad arces.


image: s142

At Tuus posthac erit ipse nobis
Obvius vultus; Tua namque pulchris
Semper et doctis bene picta chartis
Stabit imago.
Quique praeclaris aliena fastis
Facta mandabat, moritura nunquam,
Nostra BUDDEUM rigidis inuret
Dextram metallis.

IN FUNERE VIRI, DUM VIVERET, AMPLISSIMI CONSULTISSIMIQUE, CHRISTFRIEDI WAECHTLERI, I. V. D. ET CAUSARUM OLIM INTER DRESDENSES PATRONI VIGILANTISSIMI, MULTIPLICI DOCTRINA EXCELLENTISSIMI, CARMEN, NOMINE EIUSDEM SOCIETATIS COMPOSITUM.

Serpit, et flexis sinuata collis,
Volvitur, longos iteratque gyros.
Iamque, diversos properans per orbes,
Sistitur, aetas.


image: s143

Ipsa nos secum trahit, ipsa tergo
Infidet nostro gravis, atque multas
Nos per aestates hyemesque nostris
Admovet umbris.
Scilicet iussos sequimur viarum
Tramites, vastos agiturque circum
Sortis errantis, maris aestuosi,
Vita procellas.
Corripit quemvis sua sors et error
Multiplex, aequis spatiis eosdem
Currimus campos, eadem dominus
Monstra malorum.
Saepe nos atro iove missus imber,
Nubibus surgens procul ex nivosis,
Turbidus, stridens, lapidosus, undans,
Terret euntes.
Horret, et gressu refugit labante,
Per vias praeceps medias viator,
Cernit, extremum capiti minari
Fulmina funus.
Ipse, quo tutus lattet sub antro,
Nescius, nullis Superos querelis
Flectit, et secum patitur furentes
Ludere ventos.


image: s144

Qualis, exorto pluvias per auras
Grandinum denso strepitu nigrantum [Reg: nigrantium] ,
Pervolat spissum trepidis columba
Aethera pennis,
Et gravis guttis sugit huc et illuc,
Nunc sub umbrosae soliis cupressi,
Nunc in abrupta mage tuta quaerit
Tegmina valle;
Invium tales sugimus per orbem,
Exules semper, stabilesque nunquam,
Languidam post nos comitem trahentes,
Spemque metumque.
Namque sub vasto patuloque cuncti
Vivimus coelo, miseri coloni,
Quicquid ex alto cadit, omne nostro
Vertice supra est.
Parcius nobis Deus, atque Solis
Splendor affulget rutilans amoeni,
Parcius stellans polus, et serenus
Panditur aether.
Ille prae cunctis merito beatus
Dicitur solus, vaga quem per arva
Castoris ducit praeeuntiumque
Dextra Deorum.


image: s145

Non in horrendos et inhospitales
Gurgites Syrtis ruet ille praeceps,
Non inerrabit Scythiae remotis
Devius agris.
Mollibus rectus gradietur ille
Semitis, sursum caput elevatus,
Cernet, aestivos pedibus sub ipsis
Surgere flores.
Sic, via tandem bene terminata,
Carceres laetus subit, unde primum
Exiit, pulchrae meritosque vitae
Captat honores;
Atque longinquis spatiis sequentem
Respicit turbam, miseros, anhelos,
Omnis expertes ducis, atque nullo
Sidere tutos.
Cernimus Te iam, venerande longis
O Senex annis, iter altum et ingens
Candidae vitae memorabilisque
Ponere famae.
Ipsa Te semper comitata virtus,
Ipse Te nutus Superum manusque.
Non Tibi maior potuit per orbem
Ire sodalis.


image: s146

Nil times tandem, veteresque rides
Victor horrores, minitantibusque
Imperas curis, nec acerba sentis
Frigora mortis.
Alta Te circum, ruitura nunquam,
Sancta, coelesti redimita palma,
Nobilis, Divos hominesque iungens,
Auren, pax est.
Iamque rugosae, rigidae, severae,
Dedecus frontis, vitiata lentis
Febrium flammis carieque ponis
Ossa senili.
Atque iam, sanctis domibus Deorum
Additus civis, radiantibusque
Insidens astris, patrio coruscas,
Pulchrior, igne.
Vivis aeternum, pedibusque priscae
Grandines sortis rapidosque calcas
Turbines; non hoc Tibi robur atrox
Auferat hostis,
Ergo virtutis Tibi digna tandem
Solvitur merces, cumulata nec Te
thura votivis Superum tulisse
Poenitet aris.


image: s147

Vive; nos inter Tua fama nunquam
Perdet antiquum decus, aureumque
Nulla waechtleri memorare nomen
Desinet aetas.

IN AUSPICATUM ITER A PRAENOBILISSIMO EXPERIENTISSIMOQUE IOANNE ERNESTO HEBENSTREIT, MED [Abbr.: MEDICO] : DOCT [Abbr.: DOCTORI] . ACAD [Abbr.: ACADEMIAE] . CAES [Abbr.: CAESARIS] . LEOPOLD. CURIOS. SOCIO, IUBENTE FRIDERICO AUGUSTO, POL. REGE ET SAX. ELECT. IN AFRICAM ET VICINAS EI REGIONES SUSCIPIENDUM.

Ultima, qua Tecum vivam, iam labitur hora;
Ultima (cum lachrymis haec loquor,) hora ruit.
Ultima, quae dederas, cum sint haec oscula, Damon;
Ultima iam Pythiae verba querentis habe.
Heu! quam, Tu nostri sis gnarus, Amice, doloris,
Et fati, vellem, praescius ipse Tui!
Nave sedes laetus, sed tristior inde redibis;
Si modo, quem sequitur Numinis ira, redit.


image: s148

Quae timeas, Tu multa vides, et digna timore
Ipse putas, mirum hoc, nec tamen illa times.
Non aliter patrin depulsus Naso, viarum
Errores varios exiliumque tulit,
Bellaque continuo cum frigore, cumque tremore,
Cumque suo fato, gessit acerba miser.
I modo, qui patriae fugitivus deserit arva,
Quicquid agat, faustos non habet ille Deos.
Saepe Tui similes peregrinam quaerere sortem
Vidi, et consilii poenituisse sui.
Heu! quoties mediis iactatus fluctibus, agri
Otia laudabis non reditura Tui!
Et miser ad Philyren retro morientia vertes
Lumina, et ad pulchris picta vireta rosis!
Et, Philyres redeat tandem mihi dulcis imago,
Blanda mihi, dices, quam fuit illa parens!
Quaeque Tibi nuper fuit hic postrema, vocabis
Primam turbarum tristiaeque diem!
Illa, puto, veniet, veniatque (hoc comprecor) hora,
Iussam qua velles non adiisse viam.
Et veniet, qua canna Tibi nascetur et alga,
Nec Tibi, qui flores porrigat, hortus erit.
Saepe dedit poenas, nimium qui credidit undis;
Plurima, quae timeas, aequore monstra latent.


image: s149

Est aliquid, procul esse noti strepitantis ab atris
Imbribus, inque sua vivere posse domo;
Nobilibusque patrum bustis post fata reponi
Corpora, nec rapidis piscibus esse cibum.
Non mihi sit tanti, quid Rex Fessanus in aurem
Reginae soleat dicere, scire, suae.
Non Bilidulgerides numerare iuvaret arenas,
Nec Nasamoniacam sustinuisse fantem.
Sint Monomotapae sua melle fluentia rura;
Illa sed (hoc satis est) non mihi mella placent.
Quid, si etiam Libyci supremum culmen Atlantis
Videris, et nubes sit Tibi prensa mann?
Si, quibus in terris, Tu possis dicere, gens sit
Corpora Phoebeis ignibus usta gerens?
Quaque, scias, se veste tegat Nigrita, mihique
Inde redux mitram sandaliumve feras?
Non ideo nummo Tu sis mihi carior uno,
Non mage, quam fueras ante, beatus eris.
Quae doceas populum, fateor, miracula rerum
Non deerunt vitae tempus in omne Tuae.
Multaque de celsis Memphitidos arcibus orae,
Et gemmis Scythicis, marmoribusque, scies.
Et tabulis depicta novis septem ostia Nili,
Et turres Pharias, Pyramidasque, dabis.


image: s150

Plenaque Sidonio lectis sub littore conchis,
Plenaque barrino scrinia dente feres.
Forsan et in tanto, quo Lipsia cingitur, orbe,
Qui stupeat dictis, unus et alter erit.
Saepe stupet populus, nec scit Tibi dicere causam;
Saepe fit, ut populi non stupor esse velim.
Visa Tibi reseres, quae nullus viderat unquam;
Ut videas, oculos est habuisse satis.
Sint mihi nummorum, sint arui millia pondo,
Sit mihi, quae possit ducere vela, manus;
Curret ad extremos Garamantas navis et Indos,
Qua ferus arctophylax aegocerosque micat.
Exactisque redux bis senis mensibus, apte,
Quae mihi visa procul, nec mihi visa, loquar.
Et faciam, indocti solus sun fabula vulgi,
Solus et ad Procerum prandia lauta vocer.
Non ita sim laudis nimium popularis avarus;
Nec mihi sit, famam sic peperisse, decus.
Exigui parvique tamen res illa laboris,
Et, vero dicam nomine, vana foret.
Tu, mihi si porro vis dignus honore videri,
Splendida virtutis praemia quaere domi.
Dent Superi, Tu nostra aliquid bona verba valere,
Atque aliquid nostras Tu patiare preces!


image: s151

Dent Superi, iam nostra magis Tibi Lipsa probetur!
Dent quoque, nobiscum vivere, dulce putes!
Haec ego sed frustra; nec Te gemitusque precesque,
Nostra nec his lachrymis pagina tincta, movent.
Verba mihi video non proficientia perdi,
Verba, licet decies dicta, valere nihil.
Dum loquor, ex nostris iam Te complexibus aufers,
Iamque procul medio diceris ire mari.
Iamque, Tibi, video, quam sim dilectus, et omnem,
Qua me lactabam, spem cecidisse queror;
Et, profugum quondam lachrymans ut Atlantis Ulyssem,
Littore stans oculo Te properante sequor;
Et ventos iubeo querulas Tibi reddere voces;
Vexabunt aures hi, mihi crede, Tuas,
Quis Deus illa Tibi tam ferrea finxerat olim
Pectora? Nascenti quae fuit ursa parens?
Ira agitor totus, nec Te mea commovet ira;
Hoc scio, vix possit durior esse lapis.
Sisque adeo, quia nulla sedet Tibi cura Tuorum,
Sis, volo spumoso praeda vocata mari.
Disce sub insane patriam non spernere ponto,
Et, rate iam fracta, disce manere domi.
Perque procellosae procul hinc vada caeca Charybdis
Volvere, et iratos experiare Deos.


image: s152

Non ita. Quam vellem non haec mihi dicta, supremis
Nec mea, quae cecini, sint rata vota Diis!
Est quaedam in nostris, est desperatio, verbis;
Non fureret noster, sit nisi magnus, amor.
Iam redeo ad memet, veniamque erroris atrocis,
Ni venia maior forte sit ille, precor.
Teque, peregrini subeuntem littoris oras,
Iam dignum votis ominibusque puto.
Quas petis, optarunt iam multi visere terras;
Ante sed has nulli contigit ire vias.
Illa reservata est Tibi soli gloria, Regis
Illa Tui referas splendida facta Getis;
Quaeque sub ignota latitant tellure metalli
Pondera Tu patriae divitiasque feras.
Nobile prae reliquis iter est ac fertile lauri,
Tam placido quod quis Rege iubente facit.
Non profugo quondam Peligni ruris alumno,
Nasoni, licuit, qua Tibi, sorte frui.
Ad Bessos abiit Naso, quod iusserit ira
Hoc iter Augusti; Tu, quod amaris, abis.
Ille tulit poenas, Te laus et vota sequuntur,
Et reducis posthac gloria maior erit.
Ique adeo, Tibi fausta viae Dens ipse micansque
Cum socio Pollux Castore signa dabunt.


image: s153

I, quicquid pelago monstri est, nautisque minatur
Exitium, puppim Te ineunte, fugit.
Et fugit occlusis Boreas latitare cavernis
Et bene placatis parcere iussus aquis,
Et furit in sese, vinclisque subactus, et imbres
Parturiens frustra, murmur inane parat.
Iam molli Zephyro spatiosa per aequora soli
Imperium Nereus arbitriumque dedit,
Extremos placidis ut Te comitetur ad Indos
Flatibus, et tutas praeparet ipse vias.
Te procul ex summo dum spectat littore Thetys,
Pictaque per mediam regia signa ratem;
Aspectu gaudetque Tuo, missumque potentis
Auspicio peregre Te putat esse Dei;
Teque notans oculis, ad publica gaudia blandas
Undique Nereidas Naiadasque vocat.
Ite, meae comites, inquit, quae nobile pressis
Navibus auxilium praesidiumque datis,
Ite, per incertas quos currere cernitis undas,
Caeca docete maris saxa cavere viros;
Et facite ignotas salvos accedere terras,
Et facite ad patrios posse redire lares,
Muneris id vestri est, socias vos iungite navi
Sponte, nec officium negligat ulla suum;


image: s154

Antennasque agili remosque prehendite dextra,
Regia nec pudeat transtra subire duces;
Dicite vos dominas pelagi, non ille, biremem
Qui misit, regno est imperiove minor.
Qualis in excelsis residens Saturnius astris
Iupiter, aethereis fert sua iura plagis;
Qualis et ipsa meis undas compescere sceptris
Dicor, et immenso ponere fraena mari;
Talis habet vastum sibi subdita regna per orbem
Rex ille, et populis est coliturque Deus;
Atque oculis rutilos imitantia fulgura soles,
Divini generis flammea signa, vibrat.
Cuius in aspectum concurrunt undique gentes,
Speque sua felix undique turba venit;
Dumque videt regale iubar, negat aurea tanto
sydera et errantes igne micare faces;
Et regimen sibi posse negat contingere fatis
Mitius, in patriae nec redit arva suae;
Et regem sibi quisque facit, dignumque, supremis
Qui dominus detur Regibus, esse putat.
Non posthac ventura ferent, mihi credite, talem
Secula, non aetas, quae fuit ante, tulit.
Hunc mihi, si qua, Deae, peregrini Numinis unquam
Nuncia per nostros fama cucurrit agros,


image: s155

Hunc mihi, si qua coli pietas dicatur alumnis
Tethyos, atque aliquid iura fidesque valent,
Hunc, licet absentem, vestris ornate coronis;
Illum, quae Superos, thura focusque decent.
Quemque suum Rex ille decus nomenque per orbem,
Qua patet, atque virum ferre per ora iubet,
Hunc freta cum sociis per aperta, per invia Syrtis
Saxa, per undivagae ducite regna Deae.
Quaque vocant Zephyri, vos navern pellite; vestro
Dignior hospitio nulla venire potest.
Vix ea dicta Thetis; Tua iam, circumdata Nymphis,
Sponte ratis, remo non agitata, volat.
Altaque Te circum pax est, somnoque sepultus,
Non sentis decimum praeteriisse diem.
Iamque, velut sponsum notat optima sponsa migrantem,
Fixa haerent oculis lumina nostra Tuis;
Atque vale multumque vale Tibi noster eunti
(Quam cuperem Salve dicere!) dicit amor.
Vos, rogo, qui iuncta binos vidistis amicos
Nobile et aeternum foedus inire manu,
Et sanctam iurare fidem, et spondere vicissim,
Ingenuus quicquid solvere possit amor,
Vos, rogo, quos testes habuit, qui vincula nostrae
Primus amicitiae iunxerat illa, locus,


image: s156

Ne mihi, qui mersam referat vasto aequore navim,
Nuncius adveniat, vos prohibete Dij;
Quaque ego iam careo, vitae mihi reddite partem;
Reddite vos animae gaudia spemque meae.

GRATULATIO AD EXCELLENTISSIMUM AMPLISSIMAEQUE FAMAE VIRUM, IOANNEN ERHARDUM KAPPIUM, ORDINIS PHILOSOPHORUM ASSESSOREM GRAVISSIMUM, COLLEGII MAIORIS PRINCIPUM COLLEGIATUM, ET ELOQUENTIAE PROFESSOREM NUPER EXTRAORDINARIUM, DE COLLATO IPSI ORDINARIO DOCENDI ELOQUENTIAM MUNERE.

Et redit tandem, redeatque felix,
Marcidis luctu bona spes Camoenis,
Et novum surgit, meliore ridens
Omine, sidus.


image: s157

Gaudeant tandem, tenebris sepultis,
Et bona terras subeunte luce,
Gaudeant docti renovanda pulchre
Culmina Pindi.
Erigit frondes, viridemque sumit
Laeta vestitum, patulisque plaudit
Brachiis, tempus sibi gratulata
Fertile, laurus.
Est renascentis nova forma secli,
Aureos Phoebus revocavit annos,
Ferreum tristes procul hinc sub umbras
Pellitur aevum.
Nempe iam prisci rediviva fulget
Illa maiestas Latii, micansque
Splendor, et victrix meditatur amplos
Roma triumphos.
Dentibus frendens, inamabilique
Horridus vultu, truculentus, asper,
Barbarus, duris sua colla vinclis
Porrigit hostis.
Rustica nuper feritate torpens
Lingua mitescit bene, moliorque
Rauca dediscit nimium molestae
Murmura vocis.


image: s158

Namque nos inter, veluti superbae
Incolas Romae, sobolem Quirini,
Fulminant, strident, strepitant, tonantum [Reg: tonantium]
Ora Catonum.
Stare pro rostris veteris magistros,
Tullios, urbis, populique magnos
Alta miramur resonare circum
Pulpita plausus.
Aureis mites colimus sacrisque
Gratias templis, Veneresque nostris
Annuunt votis, et amica blando
Numine Suada.
Roscidi stillant finitantque mellis
Guttulae dulces labiis disertis,
Nobilis venis furit intimisque
Ossibus ignis.
Scilicet talis fuit illa quondam,
Tot Poetarum celebrata plectris,
Ne taris suavi saturata succo,
Lingua Deorum.
Sunt tuo, cernis, similes Olympo,
Iupiter, nostrae cathedrae, tremendum
Terret hinc fulmen, venit hinc repente
Lenior aura.


image: s159

Saepe, (nam vidi,) velut acer uno
Malleus truncum bene mollit ictu,
Corneam frontem, lapidosa fregit
Pectora Rhetor.
O genus salve Superis amicum,
Gentibus felix genus, et Deorum
Aemulum, salve, nova restitutae
Gloria Romae!
Atque, Tu, salve, veniensque castis
Serta musarum cape nexa dextris,
Te vocant illae sua praedicantque
Gaudia, KAPPI.
Tu, sacris intus calidisque Phoebi
Aestuans flammis, avibusque faustis
Missus in terras, Charitumque cultis
Natus in hortis,
Tu, senescentis miseratus aevi
Flebilem sortem, rigidamque noctem,
Sustines ingens opus, et secundis
Perficis ausis.
Solus atroci fera monstra visu,
Et venenosas, velut alter audax
Hercules heros, capitumque centum
Opprimis hydras.


image: s160

Multa speramus, neque vana da Te
Hactenus spes est; Tua iam remotum
Nobilis currit, penetrat, volatque,
Fama per orbem.
Perge, nam laetos Tua prosperosque
Facta successus habuere, sanctum
Perge consuetis Latium tueri
Fortiter armis;
Et labascentes, miserabilesque,
Debiles, orbas, querulas, suique
Exules agri, Tua dextra tandem
Erigat artes.
Ad suum per Te redeant nepotes
Romuli sensum, memoresque tandem
Stirpis antiquae, reparent iacentis
Moenia Romae.
Teque venturi celebrent Tuumque
Posteri nomen; veteresque iuxta
Rhetoras, duro Tua posta saxo
Stabit imago.


image: s161

IN NUPTIAS VIRI PRAENOBILISSIMI M. HENRICI CHRISTIANI CRELLII, RECTORIS SCHOLAE, QUAE FRANCOFURTI AD VIADRUM FLORET, MERITISSIMI, ET ORDINIS PHILOSOPHORUM LIPSIENSIUM ASSESSORIS DIGNISSIMI, ET SUAVISSIMAE SUAE UNGNADIAE, DIE X. IANUARII A. MDCCXXX, CELEBRATAS.

Qui Tibi, cum Viadrum nuper sequerere vocantem,
Ivi tunc citharis ominibusque comes;
Qui, frustra tune multa timens, Te prospera ferrent
Molliter in placidos astra, precabor, agros;
Inque Tuis tunc haesi oculis, lachrymansque gemensque
Triste nimis dederam tergeminumque vale;
Qui dixi tunc: Noster amor, Te Numina servent,
I nunc, atque duces experiare Deos:
Ito, bonas Te fata vias docuere, dabuntque
Mox stabili patrios ponere sede lares;
Iam demum placuisse Diis mea vota precesque,
Atque aliquid lachrymas sentio posse meas.


image: s162

Namque vales; sortis nec Te nunc ulla prioris
Dicitur et patriae tangere cura Tuae.
Non, quisquis Tibi primus erat tunc fusor, ut ista
Rura petas, in Te barbarus ille fuit.
Carior ille Tibi cunctis erit unus amicis,
Carior et geminis fratribus ille Tibi.
Nempe Tibi fuit ille pater, fecitque beatum;
Rara solet tales gignere terra viros.
Egrederis Philyres domibus (quis credat?) avitis,
Et fugis, et tellus Te peregrina capit.
Tutus ad ignotam venis hospes et accola gentem,
Vix ades, atque pias obtulit illa manus;
Teque suis tunc ipsa statim complexa lacertis,
Mox recipit molli blanda fovetque sinu;
Talis et illa fuit, qualis, quae debuit olim
Et potuit, civi noluit esse suo.
Non cecinit frustra, patrii quae culmine tecti
Sederat, et sortis praescia plausu, avis;
Non Te fatidico frustra demulsit euntem
Carmine, et auspiciis iusserat ire bonis.
Scilicet, ut tandem, quae sit Tibi patria, nosses,
Tu patriam fugeres, fas erat, ipse Tuam.
Et Philyren (mihi crede) pudet iam ducere vitam
Te fine, quem genuit, nec coluisse magis.


image: s163

Iam melius, quanto fueris Tu dignus umore,
Iam melius sobolem novit amare suam.
Tota fluit lachrymis, veteremque reposcit alumnum,
Inque Tuum tota est ingeniosa decus.
Imaque credi, mea cura, redi, mea gaudia, clamat,
Est mihi, quae didicit serta ligare, manus;
Est mihi, qui somnos et amoena det otia, campus,
Quae placeat summis, est mihi Nympha, Diis;
Redde animam vitamque Tuae, bone nate, parenti,
O Tua luminibus lumina redde meis!
Ne moveare tamen; gemitusque vocantis inanes,
Et dicta haec surdis auribus esse iube.
Sentiat illa, suo tandem confecta dolore,
Esse etiam procul hinc, quos habitemus, agros.
Exemplo discatque Tuo, non spernere natos,
Discat et in prolem blandior esse suam.
Forsitan et grates referent Tibi longa nepotum
Tempora; forte suos tunc magis illa colet.
Tu, quamvis iam saepe Tuis optatus amicis,
Quem Tibi sors dederat, vivere perge loco.
Sunt sua, sunt etiam peregrinis Numina terris,
Ingrediturque aliquis dissita rura Deus.
Fac modo, qui salvum referat Te, missus ab illa
Saepe Tua veniat nuncius inde domo.


image: s164

Fac modo, fac, fortuna parens Tibi praebeat olim,
Quo viso pereant invida monstra, satis.
Atque Tibi dabit illa satis; modo splendida pergat
Solvere, qua coepit, munera porro manu.
Egregiis si tanta solent virtutibus addi
Praemia, iam, virtus sit Tua quanta, patet.
Illa Tuae quondam fuerat comes unica vitae,
Unica nec posthac desinet esse comes.
Illa, puto, quaecunque ruas fugitivus in arva,
Tunc sciet innumeris Te cumulare bonis.
Hoc quoque crede, suum suspiria moesta parentum,
Optima quod flectat Numina, robur habent.
Vix abit, hinc superas quae non pia vota per auras
Illa Patris secum transferat, ulla dies.
Quid valeant, satis ipse vides, non missa profano
Pectore, quam celso sint rata, vota, Iovi.
Ergo Tibi nunc augur ero: Tibi semper eodem
Sors Tua, dum vives, stabit amoena loco.
Tuque novis semper decoratus fronte coronis,
Persimilisque Tuo conspiciere Patri.
Quaeque Tuis nuper suavissima contigit ulnis,
Mellifluas in Te congeret uxor opes.
Te placidos Venus ipsa docet pulchrosque labores,
Inque sua assiduum Te iubet esse Schola.


image: s165

GRATULATIO AD FRATREM OPTIMUM, CAROLUM OTTONEM MENCKENIUM, DE ACCEPTIS ANNO MDCCXXVIII. BACCALAUREI PHILOSOPHIAE HONORIBUS.

Quis Deus Aonias, quis Te deduxit in arces,
Frater? Apollineos quid facis ante focos?
Fallor? An iniussi, tuleras quos Martis ad aras,
Pallados iverunt [Reg: ierunt] ad sacra forte pedes?
Te, rogo, nonne Tui quondam bene conscia sati,
Ad lituos genitum dixerat uxor avi?
Ergo Tibi rigidi sordent fera praelia Martis?
Estque sacrae maior sic Tibi pacis amor?
Illa bonae de Te num vox erit irrita matris?
Omina sic aviae fallere posse putas?
Vera, puto, cecinit; mediis iam miles in armis,
Si bene Te novi, conspiciendus ades.


image: s166

Te campus, Te bella iuvant, fremitusque virorum,
Atque procul valida tela vibrata manu.
Est Tibi, pro Phoebo qui pugnet fortiter, ensis,
Iamque per Aonios stas bene cinctus agros.
Hostis adest, nunc castra move, nunc obiice pectus,
Ad titulos hostis Te vocat ipse Tuos.
I modo, formosas inter pulcherrima Musas
Laurea victori serta Thalia dabit.
Est aliquid, Pindi dominis placuisse, Camoenis,
Est aliquid, Clario posse placere Deo.
Auspice (quid trepidas?) dabitur pugnare Minerva,
Pallados invictum pectore robur inest.
Non habet illa, Tuo quae depugnanda lacerto est,
Ullos auxilio barbara turba Deos.
Adspice, vix primis dum Te videt excita castris,
Iam pallet, capiti iam timet ipsa suo.
Tecum etenim totum cernit procedere Pindum,
Et Tua Phoebeis surgere castra tubis.
Haec videt, ac trepidat; turbatis pellitur alis,
Et latebris mavult clausa later esuis.
Prodeat illa tamen, victricis robora dextrae
Sentiat, et victas det Tibi victa manus.
Tu dabis indignae latissima funera turbae,
Ut iaceant patulis agmina fusa locis.


image: s167

Exstirpanda Tibi (si possis) barbara gens est,
Nam placet haec Superis sanguinolenta sitis.
Scilicet hos gelidis Proteus male finxit in antris,
Et pestem Aonii iusserat esse chori.
Addidit hirsutos immani in pectore crines,
Cordaque non ipsis flexiliora Getis.
Vix sua, si penes hos steterit, det flammea terris
Lumina, vix toto Cynthius orbe micet.
Non ita sublimem spectet Tibi vultus olympum,
Prona sed in vastam frons Tibi staret humum;
Diruta iam Phrygiae iaceant sacra templa Minervae,
Et subito mundi machina fracta cadat;
Omnia barbaricis ruerent eversa sagittis,
Ceu ruit immani turbine quassa domus.
Hos Deus invitis homines formaverat ipsis,
Nam stupidae mallent nomen habere serae.
Utque Deum fallat, longo iam cernitur usu
Gens mala naturam dedidicisse suam.
Iam caput intumuit, torvus riget horror in ore,
Et male compositis aspera lingua sonis.
Quod fuit ante, nihil superest, nisi nomen inane,
Omnis et in toto corpore sensus abest.
Mox, nisi Tu contra steteris, sapientia terris
Aerias repetet, venerat unde, domos.


image: s168

Et comites secum seret optima Numina, Musas,
Mundus et imperio se reget ipse suo.
Hic, ubi laurigeri steterant palatia Phoebi,
Obruet inclutus sordida prata frutex.
Et lolium steriles inter nascetur avenas,
Nec credas ullos hic habitasse Deos.
Barbara tunc Geticis Scythicisque ferentur ab oris
Numina, cultori perniciosa suo.
Tunc, cui Musa placet, Musam colat exul ametque,
Magnaque dicetur gloria, scire nihil.
Arma cape, o querulis dudum expectate Camoenis,
Arma cape, o Phoebi miles amorque Tui!
Nunc, age, barbariae dabitur Tibi gloria victae,
Nunc pede per turmas non titubante ruas.
Iam sonuere tubae; Tu, sis modo fortis in hostem,
Inter laurigeros, respice, primus eris.


image: s169

AD ILLUSTRISSIMUM EXCELLENTISSIMUMQUE DOMINUM HENRICUM DE BRUEHL, DYNASTAM GROCHWIZII, GANGLOFFSOMMERAE, etc. POT. POL. REGIS ET ELECT. SAX. SECRETIORIS CONSULTATIONUM CONCLAVIS MINISTRUM, CONSILIARIUM INTIMUM, CAMERAE PRAESIDEM, etc. etc. etc. CUM EI AUTOR PARENTIS SUI IO. BURCH. MENCKENII, ORATIONES ACADEMICAS A. MDCCXXXIV. DEDICARET.

Ante Tuos supplex, o nostri maxima Pindi
Gloria, Musa pedes Menckeniana venit.
Seque Tibi inbet esse sacram, Tibi mancipat uni,
Sisque deinde sibi mitis Apollo, rogat.
Et, modo Tu raucae non spernas rustica vatis
Barbita, Te numen diceret una suum.
Ipsa, procul BRUHLIAS cum cernit surgere lauros,
Ignibus insolitis ima per ossa calet.
Sponte Tuae veniunt tunc longa in carmina laudes,
Nec, Tibi si placent, displicet ipsa sibi.
Hoc precor, o miserae sub tantae tegmine lauri
Aetatem liceat vivere posse suam!


image: s170

AD ILLUSTRISSIMUM EXCELLENTISSIMUMQUE DOMINUM BERNARDUM L. B. A ZECH, DYNASTAM IN SCHMORCKE, POT. POL. REG. ET SAX. ELECT. INTIMUM STATUS MINISTRUM, ET A CONSILIIS SANCTIORIBUS etc. etc. CUM EI AUTOR PARENTIS SUI, IO. BURCH. MENCKENII, DISSERTATIONES LITTERARIAS A. MDCCXXXIV. DEDICARET.

I nunc, parve liber, quae cernis, fausta capesse
Auspicia, et nuda simplicitate place.
Nilque time, pudeatque nihil te dicere prolem
Menckenii; decoris non habet ille nihil.
I nunc, laurigeros mecum ingressure penates,
Quam sint Heroum lumina blanda, vide.
Praeque aliis unum, praeque omnibus adspice ZECHUM,
Delicias Regis, Saxoniaeque decus.
Et, modo Menckenii doceas te nomine dictum,
Annuet, et facilem porriget ille manum.
Hunc habuit Phoebum quondam Musa, hisque sub umbris
Pulsavit citharas Menckeniana suas.
Et saepe agrestes numeros audiverat ingens
ZECHIUS, indoctum saepe probavit opus.
I nunc, parve liber, simili nunc utere Phoebo,
Atque eadem posthac fata parentis habe.


image: s171

GRATULATIO AD IOANNEM MICHAELEM FROMHOLDUM, MAGISTERII HONORES VITEMBERGAE DIE XVII. AUG. A. MDCCXXVIII. IMPETRANTEM, ALIENO NOMINE SCRIPTA.

Sic Tibi cincta nitent frondenti tempora lauro,
Sic iuvat aeternae carpere laudis iter!
In Te, quem patulis Pallas demulserat ulnis,
In Te, quem Pindo fovit Apollo suo,
In Te, quem Charites, quem mollia Numina, Musae,
Quemque omnis vatum turba diserta colit,
In Te, quid valeant pietas, doctique labores,
Quae soleat sudor praemia ferre, patet.
His opus est studiis, opus hac est carpere dextra
Divitias Phoebi, Pieridumque decus.
Plaudite nunc vestro (nam fas est plaudere) vici,
O Musae, maius nil iuga vestra tenent!
Hoc vestrum surgente decus per culmina Pindi
Surget, et aeterno statque manetque loco.
O bene sit Patriae, quae Te gaudebat alumno!
O vigeat meritis nobilitata Tuis!


image: s172

AD DOMINUM ADAMUM BERNARDUM PANTKIUM, LIGNICENS. SILES. MAGISTERII HONORES LIPSIAE DIE XVI. FEBR. A. MDCCXXX. IMPETRANTEM, NOMINE ALIENO.

I, Phoebo dilecte tuo, dilecte Camoenis,
I, cape virtutis praemia digna tuae.
Viderat assiduo tua currere stamina filo
Euterpe, et pulchris plectra sonare modis;
Viderat ipsa tuo Parnassia culmina cantu
Percita, et Aoniis carmina dicta iugis.
Huic, ait, in toto, si qua est nitidissima Pindo,
Ornabit doctum laurea nostra caput.
Huic etiam, si quid studii est artisque Camoenis,
Pieridae nectent florida serta manus.
Addet opes Phoebus, vatum memor ipse suorum,
Teque suo excipiet blanda Minerva sinu.


image: s173

LITTERAE AD FRATREM, NOMINE ALIENO SCRIPTAE.

Frater! et o nostrae pars iucundissima vitae,
Frater! et o si qui dulcius esse potest!
Frater! at ingenui cur non mihi testis amoris,
Una Tuis manibus littera scripta, venit?
Integer est annus, quo non mihi venerat unus,
Quam colis heu nimium, nuncius inde domo.
Talia num meritis solvuntur praemia nostris?
Haecne meus tandem munera captat amor?
Arma Tibi num forte gero nocitura? measve
Guttula per venas proditor ulla fluit?
Si quid habes, profer; si sim reus, ipse fatebor;
Sin minus, at memorem Te decet esse mei.
Num vitae insidias struxi? Mala toxica quondam
Infaustis manibus sunt Tibi mixta meis?
Iratus num forsan avus Tibi factus? Et ipse
Per me propensus desiit esse pater?
Aut, tua quod genitrix in Te se nuper acerbam
Gesserit, an culpam me penes esse putas?
Haec, fateor, nimium de Te male sensit; at horum
Non dux, non autor, non ego suasor eram.


image: s174

Circumstant alii, quos fames torquet et urget,
Uno qui nummo crimina mille sciant.
Quotidie nova quaeque ferunt mendacia matri,
Vixque, ea cum referunt, sufficit una dies.
Atque, his cum placeat pasci de pane parentum,
Et iuvet, esse suis faucibus ista diu;
Se misere semper torquent, ne fabula desit,
Desit et ingeniis ad mala verba nihil.
Hos homines fugio, timui quoque semper, et inde
Optavi a nostris aedibus esse procul.
Sed vereor, ne vana mihi sint vota, nec unquam
Exulet e nostra turba scelesta domo.
Iam nimis infixa est; nimio iam robore constat;
Latius et, vereor, ne mala pestis eat.
Hactenus in nostrum torserunt spicula pectus,
Fortius at posthac, et nova tela dabunt.
Nec moveare tamen, nec, si Tibi conscius aequi,
Nunc flectas aliter, quam stetit ante, pedem.
Crede mihi, melius tales vix torseris hostes,
Quam Tibi, si, curae, dixeris, esse parum.
Sic ego iam dudum feci, nec poenitet artis,
Atque scias hostes conticuisse meos.
Quae mutare nequis, Tibi provida, collige, fata
Ut ferres, humeris imposuisse Tuis.


image: s175

Expectanda tamen simul est Tibi laetior aetas,
Olim, quo possis vincere, tempus erit.
Dum vivit mater, nos et dum vivimus ipsi,
Semper, qui nobis insidietur, erit.
Te Tua mater amat, timet hinc hinc anxia cunctor,
Quicquid amoris habet, num mereare, rogat.
Est quoque nonnunquam vitium scribentis, et, ira
Dum fervet calamus, nil putat ipsa minus.
Quo fuerat quondam, nunc est quoque mater amore,
Nec nunc, quod dederat, lac Tibi dulce negat.
Iam quoque, si placeat dapibus gaudere paratis,
Ubera, ne sitias, turgida mater habet.
Sit tamen, interdum quod complectatur amore
Mater filiolum frigidiore suum;
Sit, nihil interdum nummorum mittat et auri,
Cumque pater dederit munera, dente fremat;
Terribilemque Stygem, dirumque Acheronta, lacessat.
Et poscat capiti funera mille Tuo;
Nil ego deliqui, nil me culpabis, et illi,
Scis bene, consilio non opus esse meo.
Crede, mihi meliora parum sunt tempora; saepe
Fabula de corio luditur ista meo.
Ista tamen patiente mihi sunt mente ferenda,
Multaque cum possim dicere, dico nihil.


image: s176

Dumque mea virtute tegor, contemno minarum
Fulmina, fortunae non nocitura meae.
Ergo quid horrendi patravi criminis unquam?
Quaeve Tibi manibus sunt mala structa meis?
Nil ego, nil memini, nec Te meminisse putarim,
Nec puto, de nostra Te dubitare fide.
Hunc etenim infausto finxerunt sidere Parcae,
Cui sedet a propria mens aliena domo.
Sic igitur quae causa subest? Quae pondera rerum
Te prohibent fratris iam meminisse Tui?
Scribere non possum, sunt multa negotia, dicis?
Una mihi fuerit littera scripta satis.
Una, precor, quantum Tibi littera temporis aufert?
Ipse, puto, nosti [Reg: novisti] , quod precor, esse parum.
Quod scribam, nihil est, dicis? Te nescis at ipsum?
Est mihi, num valeas fat bene, scire satis.
Si quid adhuc veteris residet Tibi, frater, amoris,
Litterulas noli porro negare Tuas.
Quamprimum venient, animo laetabor, et istis,
Saepius ut redeant, oscula mille dabo.


image: s177