PAULI MELISSI SCHEDII FRANCI MELETEMATUM LIBER OCTAVUS.

AD SERENISS. PRINCIPEM FRIDERICUM IV. COMITEM PALATINUM RHENI, DUCEM BOIORUM, SEPTEMVIRUM IMPERII.

EPIGRAMMA I.

MENS animusque hominum, divina parentis imago,
Cui potius studeat, dux FRIDERICE, rei,
Quam contemplatu caelestium, et aetheris heres
Quei fieri possit cretus Adamus humo?
Est pietas, est certa fides, est regula morum,
Foedere quae superis nos propiore iugant.
Totum hominem exposcunt sacra; nec manifestius ullum
Illa nisi in sacris corda revelat opus.
Nos ubi cognitio stabilivit firma IEHOVAE,
Hymniferas grates is sibi poscit agi.
Nil laudabilius, nec in amplo sanctius orbe est,
Quam laudes sancti concinuisse DEI.

AD DEUM.

2.

TE cano luce, cano te nocte, supreme IEHOVA:
Te sine nulla venit nox mihi, nulla dies.
Seu cubitum vado, cubitu seu mane resurgo;
Mente alacer vigili sum memor usque tui.

Stem vel eam sedeamve, tui DEUS alme recordor.
Quidquid agam; studeo te sine nil ut agam.
Te metuo et veneror, te diligo, te colo semper:
Materies et opus tu mihi laudis eris.
Vivus inoblito celebrem tua munera corde;
Dona tua adsueto mortuus ore canam.
Dumque aliquid fuero, tua dicere moliar acta:
Dum nihil, haec eadem totus ad astra veham.
Si nihil est in me, quo te non laudo; nec hilum
Defuat, unde minus laus tua tota sonet.

AD IESUM CHRISTUM.

3.

INTVEOR quoties animo tua vulnera CHRISTE,
Saucius ah cordis vulnera ploro mei.
Proficiant utinam lacrimae, colliquar in udas
Omnis aquas, possim quo mea flere mala.
Sed non sufficiunt lacrimae, non si mihi plures
Ex oculis caderent fluctibus Oceani.
Unica gutta tui mihi satque superque cruoris;
Sed non immensae sat tibi erunt lacrimae.
Cor tamen afflictum medicare, iecurque cruentum,
Intimaque erosis ilia visceribus.
Unde meo speretur enim medicina dolori,
Sint nisi vulneribus vulnera sana tuis?

AD SPIRITUM SANCTUM.

4.

SPIRITUS, ens entis, vis numinis, enthea virtus
Progrediens nato, progrediensque patre;
Omne tuum est, quod vivo pius, quod castus et insons:
Sanctaque quod meditor, quod loquor, omne tuum est.

Omne tuum est, quocumque Deum venerorque coloque.
Quod celebro CHRISTUM laudibus, omne tuum est.
Omne tuum est, ad quod pietas instigat et aequum:
Quidquid amor recti prolicit, omne tuum est.
Omne tuum est, quod mens, animus, corque integra durant:
Spurcitie corpus quod caret, omne tuum est.
Omne tuum est, quodcumque boni iam condo poeta:
Quidquid canto boni musicus, omne tuum est.
Omne tuum est. animae quodcumque salubria gignit.
Quod secus aut habet, aut fit secus, omne meum est.

IN SACRA BIBLIA.

5.

NOCTURNA tractare manu, tractare diurna
Aetherios, vatum scripta vetusta, libros,
Scrutarique novae divina volumina legis
Gnaviter [Reg: Naviter] , unigenae vox iubet aequa DEI.
Et merito. namque hinc aeterni vena liquoris
Profluit, et vivis fons salit uber aquis.
Hos latices libans, CHRISTO duce et auspice CHRISTO,
Ante DEUM aeterna sorte beatus erit.
QUI stat, videat ne cadat.
kontrolle
6.
QUEM non sustentat validi manus alta IEHOVAE,
Lubricus in praeceps hunc male casus agit.

AD FRIDERICUM IV. ELECTOREM PALATINUM.

7.

CHRISTUM hominem atque Deum voluisse patique morique
(Etis nec patitur nec moritur Deitas)

Et potuisse, ingens miraclum [Reg: miraculum] est. maius at illud,
Quod valuit mortem vincere morte sua;
Mortem inquam et noxam, Satanaque Avernaque regna,
Quae male captivas detinuere animas.
In Protoplasto miseri heu peccavimus omnes:
Prima ex hoc labem traxit origo mali.
Peccatum CHRISTI cruor abluit. Ille resurgens
Et vitam nobis reddidit et patriam.
Aeterno patri et Christo FRIDERICE age grates:
Heres tu vitae, civis et es patriae;
Caelestis patriae et vitae. O mysteria quanta,
Mortales fieri nos ita posse Deos!

AD SE IPSUM.

8.

QUID veritati PAULE cum mendacio est rei?
Lucive quaenam cum tenebris est communitas?
Quodnam fideli cum infidelibus commercium,
Themidive iustae cum improba Anomia consortium?
Quae amica Christo cum Beliale erit concordia,
Deive templo cum Deastris convenientia?
Quid Orthodoxo cum Mataeologis negotii,
Qui factiosi litigant reapse exsistere
In pane Christum, et Daemona in sacro baptismate?
Numquam pol una eademque mens contrariis inest.

AD FRIDERICUM IV. ELECTOREM PALATINUM.

9.

FRANGITUR ut panis, vinumque ut funditur ipsum;
Sic caro fracta DEI, fusus et ipse cruor.

Pro servis dominus. pro captis liber et insons
Interimi voluit, sustinuitque mori.
Grande necis meritum. spoliatis munere vitae
Restituit vitam, conciliatque patrem.
Si sumus ipsius membra o FRIDERICE fideles,
Et memores grati pectoris esse iuvat;
Corpora, si sit opus, num pro pastore negemus
Rumpier, et proprium fundere sanguen [Reg: sanguis] oves?

AD CHRISTUM IESUM.

10.

ISAIDES ovium pastor citharoedon agebat,
Ut caneret laudes ille propheta DEI.
Quae loquor et facio, quae cogito CHRISTE probabis:
Nam meus upilio es, sum tua CHRISTE bidens.
Corporis hoc lyra sit, fibraeque in corpore chordae:
Omnis in harmonias musicus ibo tuas.

AD SPIRITUM SANCTUM.

11.

TERTIA pars coepti superest peragenda laboris;
Iam tango summa fila sonora manu.
Tu mihi principio robur medioque dedisti,
Fine quoque et vires da mihi Sancte tuas:
Ne me deficiant nervi, neu ductile plectrum;
Neve sit ad melicam palma gravata chelyn.
Suffice tu rhythmos numerosque, et verba ministra;
Inspirans Zephyri flamina dia tui.
Te sine nec digiti, sine te nec plectra moventur;
Te sine torpescit languida mens animi.

Te sine cor marcet, iecur aret, pulmo fatiscit.
At tecum vegeto numine cuncta vigent.
Organon harmonicum tibi me facis, alme creator;
Quaeso etiam pulses organon harmonicum.

IEHOVAE DEO SACRUM.

12.

MENTEM, ANIMUM ATQUE ANIMAM, DEUS OPTIME MAXIME, VOTI
NEMPE REUS VATES DEDICO IURE TIBI
EST MIHI NIL MELIUS, NIL MAIUS, NIL MAGE DIGNUM.
ANNE TRIUM POTIUS VIS COR HABERE LOCO?
SUNT MEA QUAE SACRAS, MEA SUNT, AIS, ANTE. FATENDUM EST
ULTRO: POST OBITUM SINT PRECOR ERGO TVA.

SERVIAT INTEREA, DUM VIVO, TIBIQUE MIHIQUE

DEI benignitas praevalet invidorum livori.
13.
UT rupti invidia fremant maligni,
Gratia tamen ex mera quod alti
Benigne manus alma dat Tonantis,
In cassum prohibere machinantur.
Necesse est fieri, DEUS quod urget.

AD CHRISTUM IESUM.

14.

BELLA fugant miseros, abigit ferus hostis, et ista
Vertere nos profugos cogit ab urbe solum.
CHRISTE tuus nobis precor Angelus adsit, ubique
Praevius, externae duxque comesque viae.
Adsit, et a cunctis, quae sunt metuenda, periclis
Liberet, et tutum sternat amicus iter.
Hoc animae corpusque tuum est, et quicquid habemus:
Sint age nostra iube vota precesque rate.

TYRANNORUM exitus infelix.

15.

NE tumido elati fastu moveare tyranni.
Orandum est. humiles adiuvat ipse DEUS.
Ecce Philistaeus propriis male succubat armis,
Proque sua poenas impietate luit.
Obrutus aequoreis Pharaon submergitur undis,
Dum IOVAE in populum bella cruenta movet.
Sic pereant omnes, CHRISTUM quicumque perosi
Adfligunt miseris agmina sancta modis.
Tela parata bonis hostes torquentur in ipsos.
I nunc, et Cyclops fulmina saeve tona.

MODICUM.

16.

AVERSOS modicum quamvis occultet ocellos,
Attamen ipse diu nescit abesse DEUS.

AD DEUM.

17.

ADSPICE, quam denso descendit plurimus imbri
Iuppiter, et multa grandine tecta quatit!
Crediderone animis tantas caelestibus iras,
Ut subita fruges perdere clade velint;
An maga turbato glomerans nigra nubila caelo,
Thessalico infectas carmine densat aquas?
Heu timeo, gravide pendentes vite racemos
Ne concreta acra verberet unda gelu.
Parce piae Cereri, crescenti parce Lyaeo,
O pater, o locuples altor Adamigenum.
Dulcia si vitae nobis alimenta peribunt,
Ah cuncta miseri destituemur ope.

AD FRIDERICUM IV. ELECTOREM PALATINUM.

18.

AUDISTIN [Reg: AUDIVISTINE] Friderice heri Tonantem
Hausistin fremitus poli et fragores,
Et currentia fulguris corusca?
Vivit, vivit adhuc IEHOVA, vivit;
Hostiumque videt malos patratus.
At tu ne metuas tibi tuisve,
Qui numen colitis DEI IEHOVAE.
Tuti sunt, quibus in DEO sitae spes.
Futurum est, inopina vis ut hostes
Frangat, opprimat, obteratque cunctos.

In omnes satis esto fulmen unum,
Unum fulmen, et una mors in omnes.

AD OTHONEM GRYNRADIUM.

19.

HACTENUS obscuros tempestas nubibus atris
Et pluvio obduxit tristior imbre dies.
Sol rediit volvente polo, Ianique calendas
Illustrat puris auricomus radiis.
Ecquid OTHO credis? quid postmodo rere futurum,
Ex quo magnanimi tot cecidere viri?
Speramus meliora, DEUS, DEUS optimus ille,
Cuius in unius vitaque morsque manu,
Aequius adspiciet Martis sparsa agmina. Vires
Crastina lux addet, quas hodierna negat.
Bellua multa fremit circum fendetque: sed Agnus
Mactatus iusto tempore victor erit.
Si non victor erit, cur indicat aethere puro
Monstrator veri lucida signa polus?

URBS

20.

AEDIFICATE domos, urbemque incingite nuro;
Aggeribus rigeant moenia fulta suis.
Addite vallatis munimina grandia portis,
Multaque completa fossa natetur aqua.
Auxilio vobis nisi sit robusta Tonantis
Dextera, ni scuto vos tegat ipse suo;
Nequicquam vestra custodia ponitur arce,
Aspera nil duri militis arma valent.

AD DEUM.

21.

CORPUS ut irriguum est animaque et sanguine homillis;
Sic mundus ventis, sic vegetatur aquis.
Ecquid obest obstatve, minus quo simplice magni
Intuitu mundi sit microcosmus homo?
Cor medium est ut humus. proh, quantula portio cordia,
Si superi spectes orbica monstra globi,
Aut spatia ambitum super excedentia caelum;
Quae non finito limite IOVA reples!
Sis licet immensis immensior ipse, minuto
Scriniolo cordis te tamen abdo mei.
An non prodigii simule hoc? Evanida mens plus
In se comprendit, prendere quam potis est.

AD CHRISTUM.

22.

SISTERE Christe tibi voveo me, qui meus haud sum:
Nec mea sunt, a me munera vota tibi.
Sum tuus; ac tua sunt, animus quae possidet atque
Corpus. ut exsolvam debitor hancce fidem,
Me mihi des, ut me tibi dem. tuus halitus inster
Postmodo mi placidum conciliare patrem.
Fac, stem promissis. mihi subula perforet aures;
En tibi perpetuis me dico servitiis!
Ecquid liberius? dominis ut Regibus anteit,
Quisquis mancipium caelitis exstat heri!

AD SPIRITUM SANCTUM.

23.

SI quid habere velim, vel scire, et posse, vel esse:
Artibus, ingenio, viribus, eloquio;
Gratia praestabit tua Numen, amabile Numen,
Qua sim, qua possim, qua sciam, et ipsum habeam.
Lingua, valetudo, cerebrum, pectusque Melissi,
Muneris agnoscunt dona superna tui.
Eloquium, vires, genium, et si dempseris artes;
Nil sum, nil possum, nil scio, nil habeo.

In superstitionem vinitorum.

24.

URBANUS in vigesimum [Reg: vicesimum] quinctum diem
Maii, Medardus IunI in octavum incidit,
Prout ista sanxit festa Mystarum otium,
Deos creantum cum Deastris plurimis.
Observat hosce vulgus in primis dies.
Si sint sereni, copiosus Bacchus est:
Sin imbre madidi, Bacchus uvis rarus est.
Stulti o coloni, et mente nulla praediti;
DEUS quis Urbano aut Medardo (nescio
Queis [Reg: Quibus] fabulosis) hanc potestatem dedit?
Estote sancti, estote sobrii et pii;
Benignus ac propitius est DEUS bonis.
Estote ventres, ebriique et impii;
Iratus ac severus est DEUS malis.
Boni merentur praemia, mali incommoda.

GRATIA DEI veniam petentibus obvia.

25.

QUISVIS inhaerentis peccati mole gravatus
Supplicii metuis tristior omne genus;
Quo reus fugies, nisi sub miserantis asylum
Iudicis, iratum quem prece lenit homo?
Verum erras toto caelo, si robora tanta, et
Tantam vim precibus reris inesse tuis.
Et lacrimae, et questus, et tot suspiria fusa
Haud tanti (quamquam [Reg: quamquam] sint quid oportet) erunt.
Gratia sola DEI tanta est, quae crimina tollens
Supplicibus suevit mitior esse reis.
Quantillum foret, in gemitus si pulmo sat esset,
Aut lingua in questus, aut oculi in lacrimas?

AD IEHOVAM.

26.

NE me tortori tradas Here. servus aperte
Admissi fateor turpia facta mei.
Omnia vidisti. poterone negare? sed oro
Ignoscas. precibus sit lacrimisque locus.
Furatus tibi sum, quantum in me est, regis honorem;
Et rapui laudes trans aliena tuas.
Praeda latrociniumque in me testantur, ut erga
Te Domine heu fuerim nil nisi noxa gravis.
Peccavi: veniam dato. me miserum! eloquar ultra?
Plus nimio est, quod sum fur, rapo, praedo, latro.

DECALOGI comprehensio.

27.

OBSERVARIER [Reg: OBSERVARI] omnibus viritim
IOVA quae Deus ipse mandat, haec sunt:
1 Amor serius et metus IEHOVAE.
2 Idolorum odium tenebricorum.
3 Numen cautio gnava [Reg: nava] peierandi.
4 Sabbati sacra lex. 5 Honos parentum.
6 Non occidere. 7 Non adulterari.
8 Neminem spoliare clam palamve.
9 Testimonia falsa ferre nulli.
10 Proximi bona priva non cupire [Reg: cupere] .
Summa est; quod fieri tibi recuses,
Hoc idem facere alteri cavere.

SIMEONIS votum ad DEUM. Lucae c. 2.

28.

NUNC placidam, Genitor, properent mihi fata quietem;
Nam tua iam tandem est verba sequuta [Reg: secuta] fides;
Et quem continui manibus complexus amicis,
Viderunt CHRISTUM lumina fessa senis.
Omnibus hunc vasti sparsis moenia mundi
Testatum populis vult amor esse tuus;
Gentibus ut lucem ferat, amissamque salutem
Restituat, stirpis gloria prima suae.

AD CHRISTUM SERVATOREM.

29.

SI caro nil prodest quidquam, cur CHRISTE volebas
Carnea pro Christis sumere membra tuis?

Ah ideo fragiles sumpsisti corporis artus,
Pro nobis posses ut redivive mori;
Gens ita possemus morti data vivere per te.
O vivam ex leto vivificante necem!
An tibi nunc corpus mortale dicemve sacremve,
Suffixum tumuli limine CHRISTE tui?
Quid prosit corpus? mentem tibi sacro dicoque.
At vetus in veterem migret Adamus humum.
Immo age fac DEUS o utrumque resurgere tecum:
Sic nova mens exstet, sic novus exstet homo.

AD CHRISTUM IESUM.

30.

QUEM penes est unum vitalis copia lymphae,
Quo praebente siti pocula, nemo sitit;
Vitae fons, o CHRISTE, tui da flumina fontis
Gustare, et largo rore levare sitim.
Sentiet hic animus scatebras, in viva fluentes
Gaudia. quid potius, quid dare maius habes?

IN diffidentiam.

31.

FUNDI calamitas insolenti ex grandine
Frumenta si negavit, et fruges bonas;
Cur pectus occupare diffidentiam
Tibi sieris exspes, o nimis parvae fide?
Nae, pane solo non homo victurus est,
Verbo sed omni, quod per os exit DEI.

AD PANTALEONEM CANDIDUM AUSTRIACUM.

32.

NULLA patri summo tam grata acceptaque res est,
Nulla adeo caelum quae penetrare queat;
Quam canere ipsius praeconia CANDIDE laudum,
Et studia in castis ponere casta sacris.
Tu facis hoc, atque hoc alios facere insuper urges,
Et diae motu mentis adire DEUM.
Biblia sancta viam monstrant, fontemque salutis,
Carminis unde tui roscida vena fluit.
Imbuis hac homines divini adspergine [Reg: aspergine] roris,
Caelestique cibo pascis abunde animos.
Macte bonis tantis, et opimis dotibus! Ecquis
Non petat hinc nectar, non petat ambrosiam?

IN IANI IACOBI BOISSARDI

33.

QUI feriari et otiari haud sustines
BOISSARDE, luci das subinde quaepiam,
Queis [Reg: Quibus] erudimur ductitamurque ad bene
Pieque vivendum. THEATRO iam vacas
Mortalis aevi, vitam ut immortalium
Sapienter adipiscamur, expertes mali,
Bonique consortes. Monendo talia,
Hominesque ab aeternae eximendo vi necis,
Vitam mereris ipse; eamdem [Reg: eandem] aliis quoque
Digne procuras, quantum in ipso te situm est.
Atqui talentum, quod tibi DEUS credidit,
Sepelire parcis. UT bonus danista fis

Et liberalis, haud quidem usuram in tuam
Quaestumve, rens sed utilemque in millium [Reg: milium]
Complurium usum! Sic lucrifactum probe
Et feneratum quis beneficium neget?

GABRIELI MARSILIO.

34.

UNIUS heu rabiem sat erat perferre Molossi:
Septem MARSILIUM quid petiere canes?
Quinque sua REX ON dextra defensor abegit:
Occidit reliquos ANGELUS ille duos.
Sis alacer, GABRIEL. Divinae quippe ibi demum
Polles, vi humanae deficit auctor opis.

AD DEUM.

35.

SENEO, moramque duco
Bone IOVA longiorem,
Patienter hunc ad amnem
Niveam manens RHODANTHEN,
Mihi rite destinatam
Sapientiore fato,
Monituque singulari
Genii peculiaris.
Quid, amabo mi IEHOVA,
Adeo diu moraris
Mea vota distinendo?
Age tandem, age o benigne,
Resoluta sit voluntas
Tua ad hocce promovendum
Opus. Impetrone, an ultra

Placet esse differendum?
Ad utrumque sum paratus,
Patientiamque longam
Fero mente non iniqua.
Tamen hoc tibi profabor
Venia bona atque pace,
Fore ut ampliata eo spes
Mea te silentiique
Diuturna vis reducat;
Ut eam mihi negare
Nequeas recrastinator,
Tua fata quum statuta
Mihi lege pollicentur.

AD IESUM CHRISTUM.

36.

QUAM Pater aeternus mecum despondet amantem
Non immutando vivere consilio;
Quam tribus ante mihi lustris sub imagine somni
Spectandam viva praebuit effigie:
Hanc mihi tu paranymphe volens adducito Christe.
Pronuba sit thalamo Flaminis aura sacri;
Cuius ab instinctu flagrans cor amore puellae
Sentiat ardoris flammea tela mei.
Ipse quoque experiar, quanto succensus ab igni
Arseris in Sponsa fervide CHRISTE tua.
Euge, precor, scintilla tui caelestis amoris
Terrestreis [Reg: Terrestris] flammas temperet una meas.
Si nequeo omnino diam sentiscere flammam,
Ex hominum saltem noscere parte iuvet.

IN DEI immensitatem.

37.

ALTIUS ecquid humo est? mare. et hocce quid? aethra. quid aethra?
Flamma. quid hac? polus. hoc quid? DEUS. hocce? nihil.

MORS piorum.

38.

VITA quid melius? bona fama. quid haccine? recti
Conscia mens. quidnam hac? rectius inde mori.

AD PARADISUM, ANIMARUM RECEPTACULUM.

39.

PARADISE, qui receptas
Animas beatiores
Morientium pieque et
Bene, quale Christianis
Decet expeditque letum:
Etiam meam, o amoene
PARADISE, fac receptes
Animam, DEI timentem,
Dominique CHRISTI amantem,
Sacri et Halitus colentem.
Requiescere optat illa
Graviusculo a labore
Misere sibi peracto.
Prohibessit [Reg: Prohibuerit] ullae dextra
Genii ingredi paratam?
Minime. Bonae probaeque

Animae, piaeque mentes,
Superum ad sacrum penetral
Aditus habent patentes.

FRIDERICO IV. ELECTORI PALATINO.

40.

NUMINIS auspicio sancti Meletemata coepi
Scribere, et ex animi mente rogare DEUM,
Ut mihi suggereret se non indigna, sacrisque
Cultibus, et templis Dux FRIDERICE tuis.
Annuit Omnipotens, et quod tibi iure dicavi,
Huic animo praesens insinuavit opus.
Num mihi commissum decuit sepelire talentum?
Num fraudare pios utilitate animos?
Nequaquam certe. Sortem usuramque refundo;
Fenoris unde ad me pars quotacumque redit.
Nam Pietas tibi adaucta, aliisque licenter, abunde
Fenerat erga homines suave DEUMque lucrum.