PAULI MELISSI SCHEDII FRANCI MELETEMATUM LIBER SEPTIMUS.

AD FRIDERICUM IV. COMITEM PALATINUM RHENI, DUCEM BOIORUM.

ELEGIA I.

QUIS non plaudit ovans, solitus celebrare quotannis
CHRISTI natalem gaudia nostra diem,
Ex quo per niveas Iani provecta calendas
Incrementa anni surgere fausta videt?
Sic utinam vita nobis meliore renasci
Detur, et augmentum sumere more novo.
Atque ut Sole dies, ut splendet apricior annus.
Dum bona farra Ceres, vina Lyaee feras:
Haud aliter niteat lux nostra, operata IEHOVAE
Sacris, per fetam speque et amore fidem;
Donec ea fruges dignas fructusque gerente,
Dicamur semper germina viva DEI.
Nam quid homo es, nisi cui repraesentetur imago
Numinis? effigies quippe animata DEI.

Ergo quam plebem reliquam Regumque Ducumque
Excedit virtus, ingeniique vigor,
Ceu stellarum aliis aliae praecellere gaudent,
Ignea nec paribus signa micant radiis:
Tam decet et fas est proceres anteire popello
Exemplis vitae candidioris iter,
Et puram praeferre facem, ne sordida faecum
Proluvies animos ad Styga praecipitet,
Ad Styga sulphuream, et barathrum grave olentis Averni,
Nulli unquam [Reg: umquam] gressus unde referre licet.
Scilicet ut cunei lituos ad castra sequuntur,
Et bellatorum praevia signa ducum;
Sic humilis plebs grandis heri vestigia morum,
Sive ea consulto sint bona, sive minus.
Devia ne tua sint, o DUX bone, neu vagus error
Per vada supplantet lubrica forte pedes,
Fluctus ut in tumido versat cava texta profundo,
Turbine ventorum conduplicante minas;
Cura tui patrui cavet impigra. cui tua adaeque
Usque salus cordi est, ac foret ille pater,
Filius ipse illi. Praesto tibi lumina bina
Sunt, gravis HUTTENUS GRYNRADIUSque sagax:
Hic satus in Francis, ille in Misneide terra
Cretus; uterque domi nobilis atque foris.
Hi tibi Polluces, hi sunt tibi Polydamantes.
Sperne voluptatem, dura laboris ama.
Additus his LINGELSEMIUS, cui condiit orae
Melle saporato mulsea Melpomene:
Nec non PERBANDI labor, et studium acre PITISCI,
Principis in teneri gens operosa decus.
Nunc ego me demum, te Principe, gaudeo natum,
Nunc aevi longam vivere amo seriem;

Cum videam moresque tuos, praeclaraque mentis
Indicia, et causas ad potiora bona.
Spiritus ex oculis loquitur mihi vester abunde,
Exoriturum olim maius in orbe decus.
Te fore, collapsas qui res Germanidos orae
In nova converso cardine restituat.
Restitues certe, superet modo vita; DEUSque
Vires caelesti, quod precor, auctet ope.
Ardua posse DEO facile est. Tibi cesserit uni.
Si volet, externae Regia sella domus:
Sanctius hinc aliquid, vivo quod Amyntore non est
Dicere. Magna loquor; nam mihi magnus eris.
Magnus eris, repeto. DEUS optimus omina firmet;
Quippe tibi curae est relligionis honos,
Strenua quam defendit avi, patruique tuetur
Dextera adhuc, nullis debilitata malis.
Mens praesaga boni temere auguret? Hoc ego vivus
Intuar; hoc Manes post nigra fata mei:
Hoc meus ille nepos, si quis mihi si quis habendus,
Quondam miretur, te Dominumque vocet.
Francia te patrem, profugi venerentur asylum:
Te duce, Cinyphium turba profana cadat.
Rex superum premit imperio terrestria regna;
Ille eadem cui vult cumque dat, ille rapit.
Quid prohibet, quin spes animus conceperit amplas,
Cum venias Rheno spes magis ampla tuo?
Summa: pius sis et clemens. Clementia dignam
Et Pietas laudem, quam merearis, habes.

AD HENRICUM RANZOVIUM, REGIS DANIAE VICARIUM IN HOLSATIA, VIR. ILL.

ELEGIA II.

SI celebrare suis Regesque Ducesque decorum est
Laudibus, et grandi magna sonare tuba,
Qualia non viles animos, abiectaque tangant
Corda, sed heroa mente fideque viros;
Inclita quos inter memorat te Fama perenni
Carmine, Pieridum nobile RANZO decus:
Cur age non potius summi divina Tonantis
Maiestas, qua nec grandior ulla venit,
Nec veneranda magis, sacro modulamine vatum
Terrigenas praeeat laudis honore Deos?
Namque alias mos est, ut, quod praestantius exstat,
Dignum prae reliquis occupet ante locum.
Quidni praecipuum DOMINO tribuamus honorem,
Cuius opus caeli machina, terra, salum?
Maximus ille opifex rerum ceu condidit arte
Mirifica Angelicos nomina sancta choros,
Numina laudatum reverendi immensa IEHOVAE,
Idque per astriferi moenia vasta poli:
Haud secus in terris homines, mortalia saecla,
Hymnifero faciant iugiter ore iubet.
Cui grave sit tam sancta capessere iussa, DEUMque
Aeternum variis concelebrare modis?

Exsere te vis dia animi, te vivida virtus
Exsere; tuque alacri cor revigesce fibra.
Vox et lingua taces? o muta silentia rumpe
Viraque, et in laudes gnaviter [Reg: naviter] ite IOVIS.
Instigatores urgent hortamine crebro,
Flatus et ipse sacer pectora tarda movet.
Conscia mens adsensa nefas grande esse fatetur
Aures tot monitis posthabuisse piis.
Lumina gyrantes tortum convertite in orbem,
Cerneque sidereas incola multe vias;
Contemplare iuga et valles, et flumina in ipsis
Vallibus, et vitrei stagna profunda maris,
Cunctaque in hoc amplo quae conservata theatro
Effector mundi non sine laude veget:
Nonne trahunt ducuntque vel invitissima corda
Spectantum, si illi quid modo mentis habent,
Confiteantur uti sanctum et venerabile Numen
Esse, quod his adsit praedominante manu?
Estne quid in mundo praelustri lampade Solis
Admirabilius, conspicuumque magis?
Cornibus aut Lunae variantius, inter ut astra
Lucida agit teretes nocte silente rotas?
Iuppiter ut fulget radiosa luce coruscus!
Hesperus ut rutilans a supero axe micat!
Ut numquam sterilis passim multiplice tellus
Arbore, flore, herba, palmite, fruge viret!
Singula cui memorare datum est? Elementa loquuntur
Cuncta DEI praesens imperitantis opus:
Et nos postremi simus praeconia fari
Iusta creatoris, munificique patris?
Arripite o lituosque tubasque, et clangite vates.
Instrumentorum personet omne genus,

Et genus omne meleque et epe, quae tinnula IOVAE
Detineant aures; harmonicique soni
Cum symphoniacis modulis, et chromate misto,
Quaeque sacras aedes organa mira decent.
Ipse chelyn citharaeque agiles animavero chordas
Pollice, et ad socias verba iugaro [Reg: iugavero] fides.
Incipe tu princeps. alii mox sponte sequemur
RANZO, senes ut olor iunior ille cycnos.
Tu veteranus in hac audis praenobilis arte,
Nos tirocinii vile movemus opus.

VISIO

ELEGIA III.

AETHERIS hoc, quantum est, immensumque omne tuenti,
Artificis summi grande Tonantis opus,
Quid precor in mentem sollerti indagine captam
Incidere, et sensus rite movere queat,
Quo non maiestas celebretur Numinis alti ,
Cunctaque in haec IOVAE solius imperium?
Extra sese animum tacita admiratio raptat
Altius empyrei [Reg: empyrii] sede patente poli.
Me puerum iuvit specularier [Reg: speculari] astra serena,
Et scintillantes aureo in axe faces,
Tunc quoque cum nondum didicissem elementa Latina,
Nec dum aliquas scirem pingere litterulas.
Ipsa mihi quaedam detexit sidera mater:
Haec matutina est stella, vocata Venus.
Hoc plaustrum est, hic cycnus ovans, haec virga Iacobi,
Gallina haec pullis concomitata suis.

Postquam discipulus doctrinae nonnihil hausi,
Idem mansit amor, mansit idem studium.
Noctes interdum totas ego (nec sine cura)
Consumpsi, vigiles fixus in astra oculos.
Stabam forte inhians patrii sub culmine tecti,
Nox prope iam medium contigerat spatium;
Cum mihi se caelum subito monstravit apertum,
Ceu minus horrendo fulgure dissiliens.
Ecce ferebatur sudas ignita per auras
Innixi sella Regis imago novi.
Dextra manus sceptrum gestare, caputque coronam.
Inspiceres, rutilans cuncta Pyropus erant.
Ut propius ventum est, haerebat in aere fixa,
Sed patriae pendens e regione domus:
Adspiciensque iterum atque iterum mea lumina, paullo
Post repetit facilem rursus in astra viam.
Prodigium o mirum! Testor pia Numina, testor
Haec sic esse meis prodita luminibus.
Vos, quibus est curae rimari signa, polique
Ostenta insolitis saepe iterata modis;
Dicite, quid talis portendat imago, timore
Cum nullo laetis visa mihi radiis.
Fallor, an ista novi species veneranda Monarchae
Tranquilli regni praebuit auspicium?
Sic reor, exoptoque vocans in vota IEHOVAM,
Prosperet ut nati sceptra secunda sui;
Despolietque feros soliis gladiisque tyrannos,
Queis [Reg: Quibus] cruor et caedes bellaque dira placent.
Contra fortunet pacis tutaeque quietis
Auctorem in mediae turbine militiae,
Termite nimirum viridi sua timpora [Reg: tempora] cinctum,
Qui nulla omnino marceat invidia.

Hunc pia plebs Regem suspirat, et adfore credit
Intra non multos temporis articulos.
Talem igitur tantumque Heroa potentibus ausis
Subsidio genti mitte age IOVA tuae;
Quo citius, nempe hoc melius. Cunctetur adesse;
Quin hostes perdant omnia, cui dubium est?
Interea rabidos arctis constringe capistris,
Ne, quo tendere avent, tendere posse queant.

AD IESUM CHRISTUM.

ELEGIA IV.

CHRISTE Dei suboles, et fulgida patris imago;
Vive DEUS, Maria virgine nate puer;
Humani sortem generis miserate caducam,
Aspera pro miseris vulnera passe reis:
Respice me dura peccati compede vinctum.
Audeo vix inopes tollere sursum oculos.
Commissae fateor delicta nefaria noxae:
Improbitatis amans nequitiaeque fui.
Plurima deliqui. sed enim culpaque tremisco,
Intuituque tui territa corda pavent.
Ne tamen ah saevi me perde furoris in aestu,
Neu sub Avernales mitte severus aquas.
Nam quaecumque tui bona flumine parta cruoris,
Fas accepta tuis usque feram meritis.
Tu Solymae quondam crudeli morte necandus
Fixus es immeritae victima sancta cruci;
Pridem speratam tua quo mortalibus aegris
Crux tandem effuso sanguine ferret opem,

Vibicesque tuae culpam noxasque levarent,
Aeternum meritas crimine supplicium.
Cur age cur tantas aerumnas CHRISTE tulisti,
Si minus aerumnae per te ego mole lever?
Cur ignominiam, cur sputa, flagella, rubosque;
Exta pies scabrae ni bone pastor ovis?
Quidve tot es passus fera vulnera, quidve dolores;
Ni sanes aegrae saucia puncta fibrae?
Cur terrae moriens es in ima sepultus; in ima
Ni simul offensas consepelire velis?
Quidve resurrexti, mundo, Styge, Daemone victis;
Hostica ni per te vincere signa queam?
Cur exscendisti redivivus in aethera sursum;
Ni sursum, vitam te renovante, trahar?
Denique cur regnas superis dominator et imis;
Sim nisi pars regni quantulacumque tui?
Te veneror, te rite colo, tibi supplico soli,
Te quoque germana Sancte prehendo fide.
Exaudi calidasque preces, gemitusque diurnos
Coram te flexo crure iacentis humi.
Ne patere, ut quos tu superasti fortiter hostes,
In me victores impete forte ruant.
Effera Mors, victa es. tua fregit spicula CHRISTUS;
Fregit, et infernas depopulavit opes.
Morsus ubi tuus est, Inferne? ubi ferrea cuspis,
Qua miseros semper pungere suetus eras?
Nil modo iuris habes: tua magna potentia fracta est,
Et vires Stygii succubuere ducis.
Ex quo persolvit lytrum mea portio CHRISTUS,
Proculcans duro monstra supina pede;
Participemque suae fecit me carnis et almi
Sanguinis, ob trepidos hostia caesa reos:

Placata est patris ira. reconciliatus homillis
Hinc mortale genus coepit amare magis.
Quamvis immensum peccavimus, heu pudet! acres
Commeriti poenas, mortis et omne genus;
Unicuique tamen commissa errata remittit,
Si vere doleat aeger, et ex animo.
Ergo CHRISTE tuum clementer suscipe servum,
Ne rapiar dirae praeda futura neci.
Mancipio me do tibi, me tibi vindico soli.
Vivam seu moriar, vivo cruore tuo.
Tu meus es dominus, cura qui tangere nostri;
Inque tuis manibus vitaque morsque mea est.
Credimus, adsensumque tenax spes firmiter urget,
Heredes regnis nos fore caelitibus.
Sordibus idcirco raptabis ab hisce solutos
Ad Paradisaeis gaudia deliciis.

AD DEUM IEHOVAM.

ELEGIA V.

CUNCTA quis agnoscat delicta, benigne IEHOVA?
Quis numero cumulos exputet innumeros?
Me delinquentem noctes videre diesque;
Vidisti propriis tu quoque luminibus.
Ah ineam citius summam seriemque pilorum
Verticis, et quot hient corpore in hocce pori,
Quam memorem commissa vagae sub flore iuventae,
Quid magis, ignarae, quid deceatve minus.
Sunt peccata etiam, quae non peccata putaram:
Hinc animum mordax angit editque dolor.

Quare age, sis, animus quanto ignoscentior ultro
Est tibi, et in tristes pronior usque reos;
Tanto liberius mihi condonare memento,
Quod faecum et macularum inquinat hunc animum:
Idque per effusum CHRISTI impetraro cruorem,
Quo multorum adeo crimina lota nitent.
Purus ab occultis fac reddar, et integer aevi:
Praesignem veri da mihi notitiam;
Quo nugas hominum, et vani ludibria mundi
Vitem. da porro, lux mihi vera micet,
Tristibus in tenebris ne quoquam devius errem;
Sed CHRISTI secter praevia signa pedum.
Nempe is in hanc terram rutilo delapsus Olympo est;
Ne quisquam tenebris obrutus inter eat.
Ex animo subscribo tuis commilito signis:
Tu vita et veri norma, bonique via es.
Dirige quaeso pedes tibi se credentis, ut intra
Curriculum legis commorer usque tuae.
Fac verbi doctrina sacri mihi possit ad omnes
Unica doctrinas Lydius esse lapis.
Illa eadem mihi sit lumen, sit vivida lampas:
Hoc caput est iustae, summe IEHOVA, precis.
Irradies oculos illustri luce carentes:
Ne me praecipitem lubricus error agat;
Neve veternoso captus marcore supinum
Spectriferae mortis sopiar ante torum.
Ah tibi ne poenas dem saeva bile tumenti!
Ah mihi ne violens saeviat iste furor!
Corripe castigaque tuum DEUS optime servum,
Ut tua sit bonitas bile tumente prior.
Effice ne dubia spe diffidentia pectus
Occupet, aut animum fracta timore fides.

Cognitione tui ver a precor imbue mentem.
Ut mea sit verbo consona vita tuo.
Spiritus ille sacer quoque me tuus usque gubernet:
Tramite in hoc aevum clausero fine bono.

DE QUINCUPLICI SCRIPTORUM SACRORUM CONVERSIONE IOANNIS DRACONITAE FRANCI.

ELEGIA VI.

FLAMINIS aetherei prima est haec gratia, cuius
Participes socii CHRISTE fuere tui;
Quod variis possent, illius munere, linguis
Quae vellent animi condita sensa loqui:
Cum super irradians ignis caelestibus auris
Fervida firmasset robore corda novo.
Deinde piis etiam spirabile numen ab alto
Mentibus infusum dona secunda dedit;
At minus haec manifesta quidem, tamen ipsius aequo
Prima velut magni splendida dona DEI:
Scilicet ut studio vigilique labore liceret
Nosse peregrini signaque vimque soni.
His Adamantiades, Solymi sermonis amator,
Praecipue laudis nomen adeptus habet;
Quod contexuerit senis distincta columnis
Quam summa potuit Biblia sancta fide:
Quippe vir insignis genitore Leonide natus,
Te propter, miseram CHRISTE ferente necem.
At sata patre DEO respublica, crimine puri
Quae servandorum est mater amica gregis,
Ut |. male caelestis verbi monumenta tuendo,
Infelix tantis est spoliata bonis;

Illud et exstinctum est divini CHRISTE favoris
Electos inter munus in orbe tuos.
Exitiosa simul tunc ignorantia veri,
Ilias et multi plena secuta mali est;
Impia decipiens tectis astutia verbis,
Falsaque mentitis vis dominata sacris;
Vana superstitio, graviumque heu mille figurae
Sectarum, contra iusque fidemque DEI.
Hinc aliae plures infandis fraudibus artes,
Dicere quas nec fas, nec numerare pote est.
Usque adeo ingentes adfert inscitia noxas:
Triste adeo usque malum est horrida Barbaries.
Sed DEUS heic [Reg: hic] iterum perculsus amore, misellas
Adspexit placido lumine mitis oves,
Muneribusque suos largis dotavit amicos,
Accumulans donis pristina dona novis:
Rite ministeriis usus per cuncta bonorum,
Quorum opera voluit tale opus ille geri.
Hos inter Ianus, quo FRANCIA gaudet alumno,
Sustinuit magni grande laboris onus;
Fecit et ut lingua relegi quincuplice possent
Tradita fatidicis mystica sensa libris.
Atque ita transscribens operosa volumina vatum,
Illustrare cupit verba sacrata DEI;
Verba, quibus solis humanae inclusa salutis
Meta, sub Hebraeis est patefacta iugis.
A patre cognomen tulit ille DRACONIS, acute
Quod lustret veterum scripta vetusta patrum.
Iactitet heic aliquis Sophias inventa sagacis,
Atque altum sapiat, se suaque ipse probet:
Nempe DRACONITAE nostri tamen, utilis olim.
Christiadis multum proderet iste labor.

Illius hoc unum studium est. sed eum quoque facti
Copis apud memores gratia lausque manet.
Haud poterit similes imitando emittere libros,
Ut malus hoc carpat nobile livor opus.

AD PAULUM EBERUM FRANC. THEOLOGUM.

ELEGIA VII.

DUM tibi commissas viridante fidelis in herba
Imbuis aetherio nectare pastor oves,
Ambrosiumque sacri libamen, EBERE, liquoris
Instillas calami mentibus arte tui:
Ipsa tibi, senio vires minuente, vigorem
Munifici bonitas sufficit alma DEI,
Sollicitasque inter curas, durosque labores,
Optatam placida sorte ministrat opem.
Seu rutilo Phoebus tollat iubar aethere, sive
Hesperio fessos aequore tinguat equos;
Tu vacuus numquam traducis inaniter horas,
Te dignum assidue quod mediteris habes.
Vix quoque das noctem vigilata luce quieti:
Muneris usque adeo functio gnava [Reg: nava] tui est.
Iamque tuo liquidas studio profertur in auras
Rursus Iessaei nobile vatis opus:
Unde suum templis merito largiris honorem,
Et facis aeterno munia grata DEO.
Quis non digna tuis praeconia laudibus addat,
Donave miretur pectoris ampla tui?
Sic cathedris etiam sanctis prodesse laborat
Magna DRACONITES gloria Francigenum,

Relligionis amans purae dum tradita sacris
Illustrare flagrat mystica sensa libris,
Et parat illa typis quincuplicis edere linguae,
Unde vetus primi fontis origo patet.
Sic agite, et CHRISTI, quamvis exposta procellis,
Pergite felici remige vela sequi.
Ipse licet rabie fremat hostis, frendeat Orcus,
Ecquid agent Furtis ille vel ille suis?
Lux Euangelii nostris inclaruit oris:
Progenies tenebrae Daemonis ite procul.
Auguror; en (animi nisi me praesagia fallunt)
Austriacis pietas iam nova surget agris.
Iam quoque, terrarum spes orbis, alacrior huius
Doctrinae vindex AEMILIANUS erit.
Annue CHRISTE; tuis da crescere latius arvis
Semina, da plena messe virere solum.

AD DEUM ET BONUM ET MITEM.

ELEGIA VIII.

CRIMINIS admissi licet insimulare tribunal
Haud me civili iure forense queat;
Non tamen idcirco nato apparente, IEHOVA,
Sistar caelestem non reus ante thronum.
Plurima deliqui, mihique ipsi ignota. sed istaec
Me quamvis fugiant, sunt tibi nota nimis,
Dele ea quaeso tui CHRISTI detersa cruore;
Purus ut infectae labis ad astra ferar.
Illius o meritum commissa piacula purget,
Commeritoque crucem crux tolerata levet.

Iudice te, quis non (ut fert rigor) audit adulter,
Praedo, grassator, fur, homicida, latro?
Acer ages? nemo non dignus pendere poenas.
Ante tuos oculos quid nisi culpa sumus?
Quottidie [Reg: Cottidie] noxas tamen et scelus omne remittis;
Nec facis, humanum quin miserere genus.
Turpiter obstruimus scatebras tibi, ne bene faxis;
Sed tua perpetuo gratia fonte fluit.
Nae fateor, mecumque pii fateantur oportet,
Te nimium mitem, te nimiumque bonum.
Ne tamen ah mutes animi indubitata paterni
Signa, voluntatem testificata tuam.
Hinc (nec enim dubito) fiet, gens ne qua bonorum
In mores tendat degenerare malos:
Atque adeo, pellecta tua bonitate IEHOVA,
Ad frugem redeat cetera turba bonam.
Discere iucundum est in tempore, quanta favoris
In miseros exstet gratia fusa tui:
Discere sed durum versa vice, quanta rigoris
Incautos homines fulmina missa petant.
Utrumcumque forum poscat, mens conscia recti
Nec tremit ante homines, nec tremit ante DEUM.

HENRICO R. N.

ELEGIA IX.

HEV! quianam tantae coiere in proelia vires,
Humanumque acies sanguen [Reg: sanguis] ahena sitit?
Cognatae (proh fata) manus hostilia rursus,
Sed nimis adverso sidere, bella gerunt.

Relligio in causa est. Dux optimus occidit, eheu!
Occidit inflicto vulnere BORBONIUS.
Nam captum in pugna abductumque nefaria diro
Ausa est periuri dextra ferire globo.
Haeccine Galla fides? haec Martia iura? Cruentum est,
Arma virum in castris horrida quicquid agunt.
Sublati nemone vicem suppleverit Heros,
Incolumis stet uti vindice causa DEO?
Nemo equidem, nisi tu Rex invictissime: nemo
Tu nisi convulsae portus et aura rati.
En tibi relligio partes oppressa tuendas,
Et pietas causam tradidit orba suam.
Vaticinor (nam mens nihil augurat omine laevo)
Quam cito victores teque tuosque fore.
Sique novis fas est componere prisca, quod opto,
Fas erit effectus hoc et habere suos.
Cepit ut Augustus, quum caesus avunculus esset,
Imperii valida frena regenda manu;
Quo duce ferratis vincta est Bellona catenis,
Templa quoque et Iani clausa tenace sera:
Non aliter Martem patruis successor habenis
Constringes duris monstraque compedibus;
Monstra fera, et rabidos immania corda Cyclopas
Victa gravi coges subdere colla iugo.
Bina licet vexent te aut plura decennia bello,
Nil desperandum. Denique victor eris,
Quum tibi se totam pietas afflicta tuendam
Crediderit, partes relligioque suas.
Quis scit, an haud anadema aliquando sceptraque gestes
Aurea FRANCORUM dignius ac satius;
Bis duo quam fratres, genuina prole carentes,
Ex occasura stirpe Valesiadum?

Macte igitur virtute esto, Rex inclite. Vires,
Cuius res geritur nomine, quippe dabit.
Terrenas Augustus opes, tu quaeris Olympum:
Illa hominum fuerat causa, sed ista DEI est.

AD IESUM CHRISTUM.

ELEGIA X.

NATE Deo (precibus nam flectitur ira parentis,
Supplicibusque solet mitior esse reis)
Ah tibi si iussos merito praestamus honores,
Si recte colimus teque piamque fidem;
Taetra superstitio nullas si polluit aras,
Nostraque si verbo congrua vita tuo est:
Ne vero, ne CHRISTE sinas hanc funditus urbem
Everti miseris barbaro ab hoste modis.
Quid querar? hostis atrox insontum corpora mactat,
Ceu lupus innocuas sanguinolentus oves.
Vim cohibe audentum, rigidos simul inice [Reg: inice] frenos
Oribus, indomiti quos patiuntur equi.
Da precor optatae bona civibus otia pacis,
Dispersique gregis collige relliquias:
Ut quam florentem, te defensore, SAREPTAM
Gestimus campis cernere in uberibus,
Tam quoque felicem sese incola et advena multus
Praedicet averso turbine militiae.
Quod tua si bonitas hanc non servaverit urbem;
Concidit antiquae relligionis honos,
Concidit et pietas omnis: nisi forte tyrannos
Grassantes malis in tua membra pati.

Sed quam grassari patiare impune tyrannos,
Aut penitus tolli nos tua membra sinas;
Nominis ante tui verbique oblitus, ab aevo
Quod fuit, incipies non prior esse DEUS.
Nominis at veniet tibi nulla oblivio, verbi
Nulla; nec absistes pristinus esse DEUS.
Sic credo, sic spero. sacrum mihi pectora Numen
Firmat, et haud dubia dat bona signa fide.

CHRISTI VATICINIUM

ELEGIA XI.

O SOLYME, Solyme; vates quae mergis acerbo
Funere, et heu saxis, quos tibi mitto, necas:
Ah quoties volui tristi revocare vagantes
Exilio natos perdita corda tuos,
Sedula ceu tepidas pullos gallina sub alas
Congregat, et plumis membra tenella fovet:
Sed tua prava negat mens. sed perversa voluntas
Respuit, atque odio verba loquentis habet.
At vobis, si nescitis, desertaque et orba
Vestra relinquetur, nec sine clade, domus.
Tempus erit, multo cum milite cincta videbis
Moenia, et hostiles experiere manus;
Aggereque et denso constricta inclusaque vallo,
Aequari flebis teque tuosque solo,
Nec lapidem lapidi impositum ulla in parte relinqui,
Omnia quin ferro perdita et igne ruant.
Eventura cano. Meritas sic impia poenas,
Sic mihi triste dabis postmodo supplicium.

Causa est haec, quod quae vestrae prodesse saluti
Quibant, caeca animi nosse relangueris.
O scires, saltemve hodie tu discere velles,
Ad pacem facerent quae documenta tuam;
Ut felix esses, ut fortunata! sed istaec
Nunc obstrusa tuos ecce latent oculos.
Certius at certo vobis confirmo, rebelles,
Vos haud visuros me tamen esse prius,
Quam tempus veniat, quo Sit bene, sit bene Christo,
Qui venit in Domini nomine, dixeritis.

AD IEHOVAM.

ELEGIA XII.

SUMME parens, o quanta tuae est clementia mentis!
Quantus in humanum et nunc genus exstat amor!
Mente ego devota te pronus adoro, Decembris
Extremo, nubes inter et uda, die;
Primus ut auspiciis laeti melioribus anni
Possit, si merear, candidus ire dies.
Ivit; et exhilarans fecit mihi purpureus Sol
Ingentes omni pectore laetitias;
Testatus bona quaeque mihi ventura secundo
Sidere, fortunae pro ratione meae.
Tertia vix Eos abiit; nubecula mentem
Fuscat. at hanc abigit Solis apricus honor.
Quid, quod (ut atratis sese per inania nuper
Omne adeo caelum nubibus abdiderat)
Signum ego cum peterem divini illustre favoris
Pace tua; annueres, continuoque dares?

Nam rutilum super hoc aperiri vertice Olympum
Fecisti, et miras spargier inde faces.
Lucis inaccessae nitidissima gloria fulsit,
Splendor et empyreis [Reg: empyriis] exsiliit radiis.
Agnosco tua dona, Pater; tua munera nosco:
Indignum sanctis excipis ecce modis.
Hinc animo spes certa sedet, fore, quod mihi fato
Pactus es, ut facto des mihi, quod dare vis.
Sic spero, sic credo. ratam fiducia constans
Spem mihi sustineat, sustineatque fidem.
Velle meum confine tuo nihil expetit ultra;
Attamen implorans auxiliantis opem.
Scis bene quid prosit, scis IOVA quid obsit. Inam
Spes in te numquam mente reposta fuit.
Non opis esse meae dignas persolvere grates,
Sat scio. fas, habeam; fas, tibi semper agam.
Quaeso meis duret mens firma nepotibus olim:
Fas, grates habeant; fas, tibi semper agant.

AD IEHOVAM.

ELEGIA XIII.

HOC quoque supplicibus das votis, summe IEHOVA,
Hoc quoque das precibus pro bonitate meis;
Nubibus et nebulis ut ab aere puriter actis,
Sollemnis PAULO splendeat alba dies.
Fac sic discussa nubis caligine densae,
Mens niteat puris candida luminibus.
Ut Sol proiciens [Reg: proiciens] radios per amoena locorum
Illa face illustri reddit amoena magis;

Sic tua lux nivei collustrans scrinia cordis,
Ipsum splendidius candidiusque facit:
Quod vacuum serva maculosae uligine labis.
Mundities vitae sit comes usque meae.
Hoc mihi promeritum si tu, pater optime, praestas,
Praestitero grates ipse ego iure tibi:
Quae grates animum memorem testentur ubivis;
Seu vivam ulterius, sive recondar humo.
Irradia cor luce, rogo, tenebrosaque mentis
Effice candenti splendidiora nive.
Pura etenim tu purus amas. Queis [Reg: Quibus] vita peracta est
Candida, iuris in hos mors habet atra nihil.

AD DANIELEM TOSSANUM.

ELEGIA XIV.

UT sacer in magna Chaldaidos urbe Prophetes,
Quod vetita coleret relligione DEUM,
Horrida conicitur [Reg: conicitur] lacerandus in antra leonum,
Esca quibus raptim cruda futurus erat;
Ni DEUS obturans rictus obstruxet atroces,
Ne foret indomitis praeda cruenta feris.
Sic a monstrosis ECCLESIA pressa tyrannis,
Quod CHRISTI impavido praedicet ore fidem,
Duriter heu nimium violenta pericula sentit,
Ut sit Avernali mersa proinde lacu.
Sed velut ex cavea DANIEL per regia iussa
Extraheris, nec habens dente nec ungue notas;
In foveamque viri cito praecipitantur eamdem [Reg: eandem] ,
Qui fuerant damni causaque faxque tui:
Ipsa redux vires quoque sic ECCLESIA sumit,
Ex Acheronteo libera naufragio.

Illius aet [(perhaps: at)] saevos propriis mucronibus hostes
Confossos tragico funera fine manent.
Vidimus audimusque aevo compluria nostro
Portenta exemplis nobilitata suis.
Nec vadendum adeo procul hinc: vel Gallia sola est
Experta innumeram carnificum seriem.
Regulus ante alios quo quisque potentior exstat,
Illicitaque flagrans ambitione furit;
Hoc sibi plus dirae plerumque tyrannidis atrox
Vindicat, et Phalarim non facit esse trucem,
Nec facit esse malum Busirim. Tanta recentum
Est feritas, tanta est vis, animique furor;
Ut veterum, TOSSANE, nefas et atrocia facta
Elevet, ac iustos paene fuisse viros
Clamitet. Ast inter tales ECCLESIA motus
Ardua virgineum tollito in astra caput,
Exspectaque tuum venientem in nube serena
Sponsum: tempus enim non procul esse liquet.
Ultor is et vindex pede proculcabit acerbo
Terga tyrannorum; praecipuumque caput,
Quo coniurati se iactitat agminis auctor,
Ima petiturus Tartara fine brevi.
Quippe DEI regnum fas est super omnia regna
Numquam mutandis fascibus imperitet.

AD DEUM OPT. MAX.

ELEGIA XV.

IN declinatu morbi nunc esse videntur,
Qui divexarunt me satis atque super.

Tu DEUS alme malum radicitus exstirpato,
Umorumque [Reg: Humorumque?] omnem pellito colluviem;
Facque valetudo me pristina deinde revisat,
Instaurans vires corporis atque animi.
Adfuit auxilio medicus, quantum fuit in se;
Sanandoque aegro praestitit officium,
Quae potuit cura studioque operaque medendi,
Quo citius possem convaluisse miser.
Quos non is sucos [Reg: sucos] , quas non superaddidit herbas?
Qua non austeram molliit arte luem?
Vi nil tentavit, sed leniit unguinis usu
Tormina mirificis impetuosa modis.
Non semper rigidis urbes capiuntur et arces
Armis: dant faciles saepe sine ense manus.
Sic Asclepiadae faciant sapienter oportet,
Ne magis irritent cruda venena mali.
At licet utilium divina peritia rerum
Se large aggestos fuderit in cumulos,
Divite consuevit locuples ut Copia cornu,
Aut Pandora suis prodiga pyxidibus:
Ni tamen in primis digitus sese exerat ille,
Uno a quo pendent omnia, nempe DEI;
In cassum fomenta, in cassum unguenta dabuntur,
Quicquid et ad foculos pharmacopola coquit.
Te penes est unum, relevetur ut aeger anhelans.
Iusseris, extimplo morbus abibit iners.
Abnueris, miseri durum patiemur amice.
Hoc exercitio pectora nostra probas.
Percutis, et sanas; occidis, restituisque
Vitam. nos Orco tradis, et inde trahis.
Nemo voluntati nutuque impune resistat
IOVA tuo: nemo cur ita quaerat agas.

Maxima maiores poenas delicta merentur:
Peccantum ex numero nos rea turba sumus.
Tu mitis, clemens, lenis, mansuesque piusque
(In sobolem genitor qua pietate cluet)
Crimina condonas, scelerumque admissa nefanda;
Expurgasque animum sordibus innumeris.
Mi quoque condones noxam precor. utque benignos
Iam placidi radios luminis experiar,
Dic animae pater alme meae; Revalesce, vigeque
Corpore sanato salvaque et incolumis.
Hausero sermonem talem? persolvere grates
Obliger, ac tanti commeminisse boni,
Aethere dum vescar sospes; meritumque recensens
Dixero: IOVA meae causa salutis erat.

AD IESUM CHRISTUM.

ELEGIA XVI.

VERUS homo, verusque Deus, qui CHRISTE tulisti
Aerumnam, poenas, ludibriique probra;
Cuique necem pro me crux intulit alta cruentam,
Unde mihi patris est redditus ille favor:
Te rogo per saeva toleratos morte dolores,
Ah peccatoris commiseresce vicem.
Cum meus exactum spectabit terminus aevum,
Et luctamen erit vitaque morsque grave;
Officiumque aures oculique et lingua negabunt,
Coeperit et fractum cor trepidare metu;
Ipsaque mens animi sensus amiserit omneis [Reg: omnes] ,
Et super humanae nil erit uspiam opis:

Tu mihi sis praesto, nec differ CHRISTE supremum
Non immutandi temporis auxilium;
Protenus et ducto lacrimarum e valle dolores
Mortis et angores imminuisse velis.
Spirituum cohibe molimina dira malorum:
Adsit continue Flaminis aura sacri.
Cumque aegros seclusa animae vis liquerit artus;
Tuta sit illa, tua CHRISTE recepta manu.
Interea molli requiescat corpus arena,
Dum vehat extremum meta suprema diem.
Laetior inde nova tectus fac carne resurgam,
Meque tuere tui iure patrocinii.
Inconsulta meae sepeli commissa iuventae,
Nec tibi peccati sit meminisse mei.
Denique da gratis aeternae munere vitae
Pro bonitate tua, CHRISTE benigne, fruar.
Nam quod promisti verbo iuratus, id ipsa
Re praestaturum te nihil addubito.
Si quis erit iusso qui nostro obtemperat, inquis,
Omnemque in me unum spemque fidemque locat:
Numquam iudicio geret ille obnoxia colla,
Numquam illi gustus mortis amarus erit.
Utque reum sub iura citet communia poena,
Non tamen omnino vita peribit inops.
Quin potius (bis iuro) manu victrice potenter
Adserta e mortis compede membra dabo;
Heredemque meo sistam (mirabile) regno,
Mecum ubi perpetuae gaudia lucis agat.
Haec tua vox, haec pacta. Polo nos ergo relatos
Sede beatorum gratia dia beet.
Interea miseris rogo debita cuncta remittas:
Aequo des animo triste feramus onus.

Hora superveniat mancae quoad ultima vitae.
Ad verbumque tuum sit vigil usque fides.
Nostra fides alacri tua robore iussa capessat,
Dum placide claudat lumina fessa quies.

AD CHRISTUM IESUM.

ELEGIA XVII.

DUM memores obitae colimus funebria mortis,
Saepe sacrum panem, saepe litare merum;
Credo ego rite tuam vescendo sumere carnem,
Credo ego nos sanguen [Reg: sanguis] rite tuum bibere:
Credo etiam humani non ruminis esse gulaeve,
CHRISTE, sed esse animae potum, animaeque cibum.
Haec superant hominum mysteria daedala captum;
Mentibus Angelicis vix satis apta capi:
Tantum aberit, crudis ut sensibus intellectum
Carnivorum eliciant monstra Capharnaidum.
Si sacramentum est, capiendum more sacrorum
Id quod divini verbi elementa sonant.
Signa per externi ritus, haerentia verbo,
Pectoris interni sensa animumque moves;
Participesque facis promissi CHRISTE fideles.
Re donans ipsa, quod sibi signa volunt:
Signa tuae vocis certo obfirmata [Reg: offirmata] sigillo;
Signa voluntatis non dubiosa tuae.
Abluis ipse reos sacri baptismatis unda,
Noscitur a nobis qui tuus esse cruor.
Sic Cereris functos et diae munere vitis
Discipulos rigidae vis meminisse necis.
Namque tui absentis voluisti corpore certas
Et crucis et fusi sanguinis esse notas:

Quae quibus indigne cedent, hi iudice PAULO
Damnati, poenas suppliciumque luent.
Ipsum te mansum vis, potandumque propinas:
Sed nulli Iudae mensa dat ista locum.
Ergo sui ipsius cor vero examine certum
Hac dape condigne vescitur, hocque mero.
At caperis caelo, terris post terga relictis:
Protea [Reg: Propterea?] te quemdam fingere, grande nefas.
Grande nefas, aliquem Vertumnum credere, qualem
Crediderat quondam Tusca superstitio.
Ut lapidem clusasque [Reg: clausasque] fores penetrasse puteris,
Ten penetrasse rear corpore dura tuo?
Siccine traicerere [Reg: traicereris] polo per carnea membra?
Siccine te curtis panibus occuleres?
Panis es: an sub pane ideo, cum paneque corpus
Aut in pane ipso prodigiale latet?
Transmeet in corpus veri substantia panis:
Hinc transmutatus num precor esse queas?
Num modo descendant caelo transformia membra?
Nunc supera adscensu [Reg: ascensu] protenus astra petant?
Omnia posse DEO facile est. sed, ut omnia possit,
Nequaquam certe, non DEUS esse, potest.
Tu quidem es omnipotens: natura sed una repugnat
A se ipsa discors esse alia atque alia.
Alterutri proprium remanere utrinque necesse est.
Nec multus DEUS es tu, neque multus homo.
Nec te metitur ratio: ratione sed una
Symbola designas foederis ipse tui.
Una fides fidei certissima signa prehendit;
Rem quoque signatam prendit ea una fides.
Spiritus at vitae dator est, auctorque salutis:
Nec simul atque semel corpus ubique tuum est.

Porricit [Reg: Proicit] in terras radios Sol aureus almos,
Nec tamen illustri mole fatigat humum:
Sic vim virtutemque tuam, pollentia dona,
Exserit amplivagis Spiritus ipse modis.
Sic mihi tu praesto es, quamquam super ardua caeli
Vectus; et inde iterum te vehet illa dies:
Illa dies, cunctis finem positura diebus,
Omnia quum fueris unus in omnimodis.
Accipimus totum te, Cenae pignore; sed non
Accipimus totum, quantus es, inde tui.
Totus in hac compage habitas; tibi totus et ipse
Inseror, insertus quisquis et esse cupit.
Omnis ego in te sum, IESV, tuque omnis es in me;
Omnia quo mea sint quae cruce parta bona.
Es meus, ipse tuus: ramum sic stipes adoptat.
Quid porro dicam? sum tuus, ipse meus.
Pluribus ex granis panis velut iste fit unus.
Unus et ex uvis pluribus iste liquor:
Sic unus panis, sic et multi sumus unum
Corpus; ut in cunctis unus es ipse DEUS.
Utque calix idem vini libamina sacri
Funditat, ardentem larga ciere sitim;
Sic poscis fraterne animos, pie CHRISTE, vicissim
Fervere amore hominum, fervere amore tui:
Donec ab his terris potiunda [Reg: potienda] ad sidera natos
Caelesti sursum duxeris ipse via.
Pro quo perpetuas homines persolvere grates
Fas tibi praecipue, sidereoque patri.
Spiritus ergo tuus faxit, COMMUNIO iungat
Una omnes, et idem quisque sequamur iter.

Minus Christiane pieve dictum. indictum esto.