PELLITUR alma quies atra face Martis et Megaerae,
Stringuntque nudas copiae machaeras.
Iam neque in oppidulis agit incola, nec colonus antro,
Neque arva plenis flavicant aristis.
Heu rabiosa cohors abigit pecus, adfluente praeda;
Iunctique Turcis Tartari feroces
Sanguinea campos miscent nece, dum duces latronum
Gradium ardens urget incitatos.
Nunc opus et valido cinctum latus expedire ferro,
Roburque, Turcas quod premat ruentes;
Nunc et in Almanis CHRISTO prece supplicare templis,
Ut pugnet ultor, utque fundat hostem.
Lubrica Fortis herae versat rota Teutonum catervas,
Thracumque turmas. At, quiete Princeps,
Auri capsa brevis longum vetat inchoare bellum.
Iam languet ardor, militumque virtus,
Et prior exsultans constantia: quae simul labarit,
Nec regna Rheni protegemus armis,
Nec Scythicos satrapas arcebimus. hos timet modo omnis
Eous, et mox Hesperus timebit.
QUIS pulchrae similem te negites Rosae,
Halantem nitidi Veris odoribus
Culto DIVA sub horto?
Cui gratum reseras sinum?
Vernans deliciis flos niveam fidem
Sinceramque manum poscet, et hispida
Spinis tegmina densis
Aversabitur elegans.
Felix, qui calycem carpserit aureum,
Quem numquam vacuum, numquam [Reg: numquam] inamabilem
Cernat; strenuus aevi,
Donorumque capax, quibus
Dilaudata nites. Me thalamo decens
Regali paries indicet enthea
Consecrasse potenti
Ornamenta maris Deae.
FABRICI divine, potens Olympi,
Qui novos cursus facium micantum
Fronte metiris catus, et rotundae
Lance dioptrae:
Quem canes taetrae luis et duelli
Nuntium [Reg: Nuntium] diraeque famis cometen;
Indicem, quid fata velint futuro
Pandere saeclo?
Heu! faces olim sibi luculenter
Per polum ostensas, Solymos minaci
Crine dum terrent, vacuus timoris
Risit Asotus.
Nunc et Almannos monet hic supinos,
Ludicris nec non Italos relictis,
Gallicasque urbes, dominamque Romam
Astra tueri.
En piae iustis animae trahuntur
Vocibus, virgaeque gravem perhorrent
Flammeae poenam: superos nefandus
Spernit, et imos.
LICTOR cum raperet sub iuga legibus
Hispanis comitem regius Hornium;
Adversum trepidas obtudit oscinum
Mentes, ut soneret [Reg: sonaret] rata
CALCHAS dicta. Brevi caede feris caput,
Quod longo reluet Flandria vindice,
Coniurata truces frangere copias,
Et sceptrum Caroli vetus.
Eheu, quantus agris, quantus adest aquis
Fervor! quanta cies proelia Belgicae
Genti! iam frameas ultor, et aclides [Reg: aclydes] .
Scloposque [Reg: Stlopposque] et numerum parat.
Nequicquam Lemurum subsidio ferox
Pones effigiem, lusaque feminis
Immani rabie brachia differes.
Nequicquam spolio graves
Dextras, et nitidi vellera Serici
Sperabis, soliumque et dubiam capi
Nerinen: nisi quod gnatus adultero
Nymphas crimine polluet.
Non Brabantigenas, exitium novi
Castri, non procerum pectora respicis?
Vexat magnanimus te Phriso, te catus
Flander, te Batavus sciens
Technae, sive opus est belligerare aquis,
Non nauclerus iners. Nassobium quoque
Nosces. ecce fremit te domitare trux
Princeps fratre valentior:
Cui tu (dama [Reg: damma] velut Scaldis in altera
Stanti parte cani, nil subolis memor)
Desertrice gemens terga dabis fuga;
Non hanc pollicitus Tago.
Opportuna diem proferet otio
Fortunisque novi linter Iasonis.
Paucas post hiemes vertet Ibericus
Ensis Austriacas opes.
ILLEX turba gregalium,
Lymphatique iubet te cerebri Pholus,
Bacchantumque licentia
Vesanis tot opes perdere noctibus.
Vexat te Bromii liquor,
Fulgentis nitido sidere clarius:
Vexat dira bibacitas [(reading uncertain: print faded)] ,
Et venter nimium turgidus adspici.
In te tota ruens sitis
Fauces arefacit, nec patitur modum,
Aut versis iugulandum aquis
Bacchum frangere; nec quae capiti nocent.
O flammae cito fomitem, o
Cauponas medici tollite, vasaque
Multi cum sociis meri:
Sublatis veniet sobrius haustibus [(reading uncertain: print blurred)] .
TRISTE replebo querulis rubetum [(reading uncertain: print blurred)]
Lacrimis, Franca quia ab urbe laevum
Nuntium misti, via per remotos
Ut mihi gressum
Ausonas POSTHI tulit. ah paterni
Funeris maeror, prius et sepultae
Reddidit mentem mihi lancinatam
Matris imago.
Lauream, et pulchro nitidam corymbo
Tu leges baccam: mea nec rogales
Deserunt taedae, neque luctuosa
Tecta cupressi.
INTACTAM Marien dicite virgines,
Caelestem pueri dicite filium,
Natalemque superni
Vulgatum sonitu chori.
Quis Bethlen taceat, non minimam urbium,
Quaecumque aut Libano subiacet herbido,
Electaeve Sionis
Clivis, aut pede Moriae?
Quis stellam fugiat tollere laudibus,
Portantesque Magos aurea munera,
Tus [Reg: Tus] , myrrhamque puello
In lucem genito recens?
Hic Ditem fremebundum, hic rabidam necem,
Dirasque a populo, et postgenitis Adae,
Imum trudet ad Orcum,
Summo victor ovans die.
LUDIS capreolo par, hilaris RHODE,
Carpenti tenerum collibus herbidis
Gramen, non sine laeto
Nympharum et Dryadum ioco.
At seu funebribus Scaldis inhorruit
Ad caedem gladiis, seu rutili luem
Immisere cometae;
Mi cor, mi genua tremunt.
Verum non ego te, tristis ut Orchamus
Austerusve Brigans, vivere territo:
Saltem parce petulcos
Ducta reste sequi choros.
CANTAS Melpomenae persimilis, RHODE,
Vincenti melicum vocibus entheis
Fratrem, non sine dulci
Chordarum et numeri sino.
Sed me lugubribus funus amaricat
Ob matrem lacrimis; quin triplices patrem
Letavere sorores
Hinc cor, hinc animus fremit.
At non haec odio, ceu Macedo ferox
Centaurusve aliquis, Musica prosequor.
Frangit saepe dolorem
Tempestiva chelys domo.
ME more vitas hinnulei, RHODE,
Matrem expetentis montibus aviis,
Non absque silvarum, nec auras
Absque supervacuo timore.
Nam sive motis veris inhorruit
comis reflatus, seu virides rubum
Repente dimorunt lacertae;
Corde tremit genibusque totis.
At ipse non te, tigris ut aspera
Leove raptor, frangere persequor.
Matura nuptu parce tandem
Parce sequi pudibunda matrem.
Conversa in Sapphicum.
HINNULI me more fugis, reclivi
Monte quaerentis pavidam parentem,
Non sine aurarum silüaeque [Reg: silvaeque] vano
CHLORI timore.
Nam simul motis foliis inhorret
Veris adventus, viridesve ruscum
Dimovent angues; tremit ille toto
Corde genuque.
Si nec ut tigris rabiosa, nec te
Laedere insector leo ceu iubatus;
Ob sequi tandem mihi parce matrem
Apta marito.
ME caves instar capreae, iugosis
Montibus matrem pavidam appetentis,
Non sine impellente metu susurrae
Frundis [Reg: Frondis] et aurae.
sive inhorrescit folio strepente
Veris adventus, vaga seu vepretum
Dimovet lacerta; genu illa utroque et
Corde tremiscit.
Ast ego non te, leo sicut asper,
Frangere insector, tigris aut Libyssa.
Iam viro matura sequi ROSINA
Desine matrem.
IUSTIS amicus perfidiam et scelus
Mittam profanis in mare Punicum
Mersare nautis: quid regressus
Attilii [Reg: Atilii] velit ad tyrannos,
Quid publicam rem muniat, unice
Attentus. O qui mentibus integris
Gaiides [(reading uncertain: print faded)] , avitos sume mores,
Sume tuo capiti coronam
Francisce VICTOR. nil sine re meri
Praestant sonores: nec mutila fide
Aut Lesbio versare plumbo
Fasque nefasque decet Lycurgos.
LIPSI, decoris nunc operum insides
Textis, et omnem materiam paras
Non ante deductis Batavum
Laudibus, Herculeoque DOUSAE
Nectis coronas. Quae mihi virginum
Phoebo relicto cymbia porriget?
Vatum quis ex umbra citato
Ad numerum rapietur oestro,
Doctus cicutas pangere Lesbias
Versu canoro? Quis neget alteris
Senes renasci posse formas
Matribus, et iuvenes reverti;
Cum multum amatos nunc ego nobiles
Libros HoratI, Pindaricam et chelyn
Mutare vexillis Etruscis,
Lucra petens meliora, tendo?
VOLFI, cum renuas plus nimio sonum
Vocalis citharae, nec nisi inutile
Praetexas senium: num tibi iunior
Sumpta praevaleam fide?
Insignem viridi fronde tibi comam
Palmae cingit honor: laurus in aridam
Buxum versa mihi est. sed prius Italis
Certabunt ululae cycnis,
Quam Suevo [Reg: Suebo] Schedius pugnet Arioni.
Cui Phoebo placitum, qui velit impares
Venas et numeros plectra sub aemula
Turpi immittere cum ioco?
Ipsum te melior quod decorat stilus,
Graiis erudiit vocibus Attica
Pantechnea: meus, scabrior Ennio,
Vix audet Calabros sonos.
ET fuste et crucibus iuvat
Mactare, et colaphi verbere debito
Tortores fidei duos.
Ut nunc Ausonia Crassus in intima
Doctis plurima vatibus,
Nulli plura tamen crimina congerit,
Quam dulci Hippolyto! reus
Sparsae viperea fauce calumniae,
Frangendaeque dehinc gulae.
Turpi ne careat nostra domus nota,
Neu linguae modus improbae,
Neu legem in Fabiam sit plagii parum:
Heu multi Spurius probri
Servum flagitiis vincit herilibus.
Num desint sceleri rotae?
Num carcer violens? num grave vinculum?
Leges in scelus hoc truces
Distringent gladios, ni Spurius nova
Disiungatur adultera,
Obscaenis [Reg: Obscenis] pathicis flagitiosior.
NULLUS Alcaeo sonor est opertis
Abdito claustris, coamice Musae
Petre VICTORI, modo tinniente
Personet ictu.
Crescit extentis ARIOSTUS annis,
Natus in rhythmos itidem PETRARCHA;
DANTEM agit caelo metuente labi
Penna superstes.
Latius regnant citharam movendo
Liberam, quam si Scythiam beatis
Sardibus iunxent, et uterque Phoebus
Subforet unis.
Cantat indulgens sibi doctus Hermes,
Nec famem pellit, nisi fossa Averni
Faverit plectris, et ahenus atro
Funere clangor.
Additum Phoebi socio Maronem
Discrepans vulgo serie tetrarcharum
Excipit Pallas; proceresque veris
Praemonet isti
Vatibus, laudem et sine fine nomen
Destinans eccui meritamque cedrum?
Quisquis insignes studio irremisso
Fovit Homeros.
IOVAM in Sinaeis dogmata cautibus
Sensi tonantem, nunc quoque sentio;
Mystasque pallentes, et aures
Isacidum saturorum obesat.
Euoe sonanti mons trepidat tuba,
Plenoque fumi turbine fulgidum,
Coruscat. evoe parce IOVA,
Parce gravi metuende bombo.
Fas contumaces sit mihi satrapas,
Saxique fontem, Solis et aureos
Cantare frenos, atque palmis
Lectum avidis iterare manna:
Fas et necati Seonis additum
Dextris honorem, tectaque bucinis
Disiecta non segni ruina,
Ogis et exitium Basani.
Tu sistis amnes. tu Pharium mare:
Tu separatis praevius in vadis
Fluctu resorbes aestuoso
Niligenum sine mente turmas.
Tu, cum Sebastae regna per arduum
Cohors Syrorum scanderet impia,
Reges retorsisti iuventae
Vitibus, horribilique pugna;
Quamquam [Reg: Quamquam] cavernis aptior et iugis
Lucoque dictus, non sat idoneus
Campo ferebaris: sed idem,
Montis eras, dominusque plani.
Te sensit atrox Sennaris ultimo
Flictu cruentum, trupiter apprecans
Monstrum, et trucidantum paterna
Cote manus acuitque cultros.
M. DONEC carus ero tibi,
Nec vates melior carmina suavibus
Ad plectrum modulis canet;
Thebarum audierim vate celebrior.
R. DONEC non Latio nimis
Haerebis, neque erit Myrtila prae Rhode
Fidi sarcina pectoris;
Lucani fuerim coniuge clarior.
M. Me nunc Roma recens tenet,
Doctis plena viris, et veterum libris:
Queis [Reg: Quibus] plane ardeo inemori,
Ut vitam tribuat Musa reciprocam.
R. At me torquet amor tui,
Curis plenus amor, cordis edens fibras;
Quo cogor toties mori,
Nec flammam minuit. Morta superfluam.
M. Ah, num priscus honor redit,
Virtutemque loco ponit idoneo?
Num cana expetitur coma,
Contemptoque patent limina pauperi?
R. Ut sit candidior nive
Crinis; sisque Ithaco nudior, et fero
Vultum torvior Attila:
Tecum viva habitem, mortua tecum humer.
SCELERATI est, neque honori dare laudem,
Neque dignae bona famae petere: aut ex-
Hilarari, iacientem rabidae crimina linguae.
Mihi laurum, Pataraeis decus artis;
Tibi palmam studiosoque ROGERTI
Hederam aufert, bone DOUSA, Clopimaei rigor unguis.
Comes ipsi propior Laodamanti
Pete ferro, pete flamma grave monstrum,
Simul uncos alienas in opes miserit hamos.
Vafer idem peracerbum increpitantes
Sociata strige corvos iaculare: at
Vigil Angla revolantem ab regione excipe cygnum.
QUO me turbo rapit feri
Martis? quae maria, aut quas ferar in plagas
Miles more novo? quibus
Signis foedifragi Psellidis ordiar
Indignum memorans scelus
Fastis inserer, et prototypo Discis?
Scribam enorme, nocens, adhuc
Ignotum orbe alio. Proh, quotus e iugis
Extorris gemit Alsatis
Rhenum prospiciens, et nece perditam
Francen, ac male Belgium
Vastatum Asturibus! Quis nisi degener
Strages et viduas domos
Ulcisci neget? o Varniadum potens,
Musarumque valentium
Iucundas nuribus reddere ferias:
Nil gratum, aut hilari modo,
Nil pacale canam. Triste piaculum est,
O CHYTRAEE, sequi tubam
Clangentem triplici funera classico.
VIXI duellis miles idoneus,
Missasque liqui non sine taedio.
Nunc signa, finitique belli
Symbolon hicce tholus capesset,
Dextrum Necrini qui latus aggeris
Praemunit. huc, huc ponite lutea
Calcaria, et cetras, et hastas
Cuspidibus rigidis minaces.
O quae sacratum prima tenes iugum, et
Fontem scatentem Pegaseo pede
Pimplaea, caelesti fluento
Tingue iecur mihi torrefactum.
QUEM tu, sancta CHARIS, semel
Illustrem supero lumine feceris;
Illum non furor Euius
Raptabit comitem, nec locus impudens
Coetu iunget adultero
Rivalem, neque res perpera lubricis
Devotum vitiis ducem,
Ceu legum vetitas institerit vias,
Transmittet Stygio foro:
Sed quae crimen aquae futile diluunt,
Et CHRISTI laterum cruor,
Fingent aetherio munere caelitem.
IOVAE vindicis omnium
Lex et norma docet tam variabiles
Morum linquere me tropos;
Et iam labe minus polluor impia.
O caliginis obviae
Tristem quae nebulam GRATIA dissipas;
O caecis quoque Tartaris
Discussura animi, si libeat, chaos:
Totum luminis hoc tui est,
Quod demor numero transgredientium,
Caelestis metuens heri.
Quod spiro, et bene ago, si bene ago, tuum est.
ENTHEA MELPOMENE, mea si nascentis inorta
Contuita es placidis lumina luminibus;
Non me clarabit pugilem labor Isthmius acrem.
Caestu nec titulum laudis apiscar ovans,
Victorem quadrupes curris nec ducet Achaeo,
Nec celebrem reddet gloria pancratio;
Nec quasi magnanimos per bella ferocia reges
Contuderim, regum contuderimque minas,
Martia fama ducem Capitolia ad alta sequetur,
Ornatum meritas Delide frunde [Reg: fronde] comas:
Pura sed Alphipolim quae Straeonis alluit unda,
Undaque vicinis prosiliens scatebris;
Tum nemora et saltus, herbisque fragrantibus horti
Non uno fingent carmine conspicuum.
ROMA potens orbis dignatur, ut arbitra, vatum
Inter Apollineos me numerare choros;
Ipsaque dat plausum mihi docta LUTETIA talem,
Ut iam dente minus mordear Invidiae.
O varium aureolae strepitum testudinis aequa
Temperie dulcis quae moderare Dea;
O, si collibeat, mutis quoque piscibus ultro
Donatura cycni Dauliadisve sonum:
Muneris hocce tui totum est. Quod inaudio passim
Romanae fidicen Teutonicaeque lyrae,
Quod digito monstror per vicos urbis euntum,
Quod spiro et placeo, si placeo; omne tuum est.
MAURIS orte nigris, pessime Belgicae
Tortor gentis, obes iam nimium diu.
Maturam requiem pollicitus patrum
Lactatis animis, abi:
Lucem reddiderit pax bona patriae.
Instar nubis enim vultus ubi tuus
Obfuscat populum; tristior it dies,
Et noctes gravius ruunt.
Ut mastix asinum, quem reses improbo
Frictu, Felsinei montis ob ardua
Cunctantem spatiis vix modicis, onus
Tristi distinet in via;
Flagris verberibusque et baculis ferit,
Tanto nec minimum pondere demovet:
Sic heu Sisyphiis fracta laboribus
Lentat Flandria verticem.
Tutus nusquam etenim iugera bos arat;
Frustrat rura Ceres; spem resecat Pales.
Infestum volitant per mare Vultures:
Culpari queritur fides.
Multis polluitur multa domus stupris:
Lex et mos scelerosum heu patitur nefas,
Horrent dissimili prole viragines:
Poenam culpa fugat frequens.
Quis praedas memoret? quis miseras neces?
Quis vesania quos Martia parturit,
Casus praecipiti turbine? quis ferae
Bellum sedet Iberiae [Reg: Hiberiae] ?
Condit quisque suos in specubus cavis,
Et causam Stygium mittit ad Aeacum:
Hinc ad signa redit maestus, et impiis
Te bellis iterat facem.
Te dira prece, te prosequitur sono
Devoto Furiis, et Gyaris tuum
Mandat nomen, uti Battiades sacri
Et Naso scelus Ibidis.
Finem vah rabido cum grege Barbarae
Ponas saevitiae; dicimus anxio
Cives usque metu, dicimus exsules,
Vis quos exitio premit.
BEATUS ille est, qui studiis procul
Negotiosis, rus bove proprio
Colit paternum, more priscum,
Fenore nempe solutus omni:
Neque excitatur murmure classici
Miles, neque horret fluctisonum mare;
Forumque vitat, civiumque
Tecta superba potentiorum.
Ergo aut adulto palmite vitium
Altae maritat brachia populi,
Aut in reducta mugientum
Valle greges videt evagantes.
Aut falce ramos degeneres putans,
Feliciores stirpibus inserit:
Aut pressa puris mella condit
Vasibus, aut rude ovile tondet.
Vel cum decorum pomifero penu
Auctumnus agris extulerit caput.
Ut gaudet insitiva mans
Decutiens pira, sive carpens,
Certantem et uvam murice purpurae?
Qua muneretur te bone finium
Silvane tutor, teque furti
Sollicitum pater o Tripalle.
Iacere dulce est sub veteri ilice,
Aut in tenaci gramine. Labitur
Haec inter altis unda ripis,
In silvis volucres queruntur;
Fontesque lymphis iugibus obstrepunt,
Somnos susurro quod faciat leves.
Hibernus at cum fundit imbres
Iuppiter, atque nives caducas;
Aut trudit apros tum cane plurima
Hinc inde adactos in teretes plagas,
Aut amite laevi rara tendit
Retia, decipulas edaci
Sturno atque turdo: vel leporem pede
Fugace, nec non et laqueo advenam
Iucunda sane et grata captat
Praemia saepe gruem anseremve.
Quis non malarum, quas amor usque habet
Curas, tot inter dememinit bona?
Quod si domum in partem pudica
Nupta iubet, tenerosque natos,
Sabina qualis, coctaque Solibus
Pernicis uxor scilicet Apuli;
Sacrum vetustis ipsa lignis
Igne focum struat emicantem,
Labore lassi sub reditum viri;
Claudensque texta crate vagum pecus.
Distenta pleno lacte siccet
Ubera, et horna subinde dulci
Bibenda promens Caecuba dolio,
Dapes inemptas apparet: haud quidem
Conchyle me magis Lucrinum
Iuverit, aut scarus atque rhombi,
Si quos Eois fluctibus intonans
Ad hoc propinquum vertat hiems mare:
Haud Afra in hanc descendat alvum
Ales, Ioniaque attagena
Iucundior; quam de nitidissimis
Oliva ramis lecta mihi arborum,
Aut herba lapathi prata amantis.
Et cichorea laevesque malvae,
Gravi salubres utpote corpori:
Vel agna nudo victima Termino,
Vel haedus, ereptus rapacis
Ore lupi, rediviva praeda.
Has inter epulas, ut iuvat uberi
Cum prole pastas lanigeras oves
Domum revertentes videre,
Languiduloque boves supinum
Collo trahentes vespere vomerem;
Postosque vernas ditis heri, domus
Examen amplae, ridibundos
Circum hilaresque focos Penatum.
Haec fenerator fatus ut Alphius,
Iam iam futurus rusticus, Idibus
Pecuniam relegit omnem,
Ponere quaerit hians Calendis.
POSTHI, quid ah me, ceu prius, quid me iuvet
Condere docta mele,
Dolore perculsum gravi?
Dolore, qui mihi praeter omnes invidet
Mollibus in violis
Aut in rosetis ludere.
Hic septimus nunc mensis, ex quo gestii
Ausoniam petere,
Musis honorem detrahit:
Quarum per hortos (nec pudet vernae Rosae)
Gloria quanta fui!
Nec Castaneti paenitet;
In quo latentem et clangor et symphonia
Prodidit, et nemore
Laeto resultans spiritus.
Luctu levando nil valere Lesbii
Pectinis harmoniam
Queraris, applorans mihi;
Simul parentis insolens Clotho meae
Turbidiore manu
Subtemen abrupit colu.
Si maeror usque strangulans praecordia
Vinxerit arctus, ut haec
Funesta temnat dividi
Lamenta, vulnus in dies novantia:
Exstimules socium
Tentare desuetos modos?
At me cupido, quam nihil culpaveris.
Ausonas ire iubet,
Quocumque deferar pedes.
Ah quos amicos sensero? quae non mihi
Numina dura, quibus
Mentemque et hoc credam caput?
Nam proeliantis quemlibet casum gravem
Vincere saevitia,
Lucti duellum me tenet:
Quo liberare non Machaonum queant
Mutua consilia,
Nec rarae ERASTI pyxides;
Sed Aponus halans, aut salubre Tiburis
Si quid habent latices,
Longum relaxantes malum.
NOXIA diluvies campos obsedit, et apri
Ursique vastant vineas.
Nunc Mida, nunc asini
Stentor eo horrore rudunt. patiamur inertes
Iniuriam hanc toto die?
Dumque vigent scelera
Et furor, inducta fallatur fraude iuventus?
Tun probra Clavino ingeris
Principe frete novo?
Crimina mitte loqui. Vindex DEUS ista profecto
Torquebit in tuum caput.
Nunc et Apollineo
Prostratus iaculo cadis, et trabe Centaurea,
Contacte nostris non semel
Pectora missilibus.
En modo te Stygio damnat Rhadamanthus Averno:
Vesane latrator, sacrae
Hostis atrox Themidos,
Te manet Eumenidum sedes, ubi lurida furvi
Fluenta Cocyti strepunt,
Fumidus et Phlegethon.
Illic grande nefas poena luctuque piabis.
Luesque contumelias
Tristibus exsequiis.