PAULI MELISSI SCHEDII, FRANCI GERMANI, COMITIS PALAT. ET EQU. POETAE LAUREATI, CIVIS ROMANI PARAENETICORUM LIBER PRIMUS.

FRIDERICO IV. COMITI PALATINO AD RHENUM, DUCI BOIORUM. SUB TUTELA.

MELOS I.

UT cera fingi mollis, ad usibus
Res destinatas se facile indui
Sollerte forma gaudet, utque
Flexibiles hederae sequaci
Fixum apprehendunt ingenio latus,
Cui proximarint: sic pueri rudis
In flore primo quaerit aetas
Leniter utibiles ad artes
Moresque dignos insinuarier [Reg: insinuari]
Cultu magistri. Quo tuus a domo
Sublimiori manat ortus,
O animi FRIDERICE magni;
Hoc grandiores indolis optimae
Promitte fructus. nec modo iugiter
Promitte, quod commune vulgo est:
Verum etiam superare vulgum
Discentium aude strenuus, et procul
Relinque inertes, ceu pedis integer
Veloce cursu tardiores
Antevolat sonipes caballos.
Primus latinam noscere sit labor,
Linguamque Graecam: proximus ad sonos

Celtarum amandos Italumque
Vertitor. Ingeniosa multa
Latent in horum praecipue libris.
Amor docebit singula, si lubens
Admoris aures, seduloque
Legeris historias priorum.
Honesta Virtus a vitio et probro
Tibi abstinendum dicet, et ebrios
Cum sobriis non comparandum,
Nec scelerosa dolisque plena
Cum labe puris pectora. Sit fuga
Mendaciorum; sit pudor, insolens
Si lingua veri culpitetur.
Spermologos odio et loquacum
Palpationes semper habe. Boni
Viri memento consilium sequi.
Redarguendos iure cense,
Qui bebere immodice suerint.
Senes libenter perfer; apudque te
Sine eruditos in pretio esse. nam
Ab hisce pendent iura, pendet
Cum duce lex, anima aequitatis.
Ante omnia autem fac pietas, DEI
Praesigna donum, pectore de tuo
Numquam recedat; tuque nusquam
Cede ab avi patruique mente:
Sed orthodoxam perpetuo fidem
Tuere. sic te Teutona gens colet,
Sic te Palatini Leonis
Egregium memorabo pullum.

FRIDERICO IV. COMITI PALAT. AD RHENUM, DUCI BOIORUM.

MELOS II.

QUALIS ad Alfonsi regis Aragonum
Mensam, et Pannonii fercula Maithiae,
Dapesque Francisci Vales I,
Sermo per innumeros cecurrit [Reg: cucurrit]
Historiae campos; talis apud tuas
Discurrens epulas ex variis libris
Narratus exemplis iuventam
Instruit, o FRIDERICE, doctis.
Nam lateri iunctos adsidue tuo
Praeterquam quod habes eximios viros,
HUTTENUM equestri gente Francum,
HOEVELIUMque fidele pectus;
GRYNRADIUS satagit rerum adeo omnium:
Cui LINGELSEMIUS subsidio est, item
Doctrina PERBANDI, piique
Debita sedulitas PITISCI.
Est, ubi res sacrae iuraque habent locum:
Sunt partes medicis, sunt sapientiae
Fatique consultis. Iocosa
Seriaque heic [Reg: hic] recitantur, ordo
Prout tulerit. Saepe est ardua quaestio,
Deque tu solidis cum rationibus,
DUX alte, respondes rogatus,
Vel sine praemeditatione.

Nunc sua Mars, nunc et Pax sua munia
Et res publica agit. Vin referat tibi
Infantia oris quid disertum?
Gratia destituet loquentem.
Scribere opus nostrum est, ac meditarier [Reg: meditari]
Nullo post-genitis verba silentio
Premenda. vires atque nervos
Tendit in hoc meus ardor omnes.
Tu bone, quae mensam condecorant tuam,
Amplexare animo dicta domesticis,
Factisque honestis teque dignis
Exprimere usque ea perge porro.
Grede mihi, non ullum est animo Ducis
Condimen melius, quam monitoribus
Praebere iustis aurem apertam,
Et similem fieri bonorum.

OTHONI GRYNRADIO VIRO NOBILI.

MELOS III.

UT multa saepe GRYNRADI cadunt secus,
Quam factiosi cogitent,
Qui machinando vana, vanioribus
Sese involucris implicant!
Vicissitudo, quae Palatinis modo
Rebus recentatam induit
Cum laude formam, iunioris te Ducis
Admovit educatui.
Ringantur hostes, quippe quos miris modis
Vesana mens exercuit.

Censore te, qui doctus es, qui plurima
Rerum scientia adfluis,
Non expolitis imbuatur moribus
Pectus tenellum Principis?
Ad illius ceu factus es plane indolem,
Sic ille nutus ad tuos.
Aut nemo sane, aut si quis alius debuit,
Te praeter huic provinciae
Nemo hercle praefici magister debuit.
Si Teuto Chiron es Duci;
Quid obstat, illum quin dehinc sperem fore
Germanum Achillem, aut amplius
Achille quid? nam quo tu es excellentior,
Hoc fiet is praestantior.

TEMERITAS equitandi puero nondum satis aetate confirmato dissuadetur. Phaethontis et Bellerophontis casus.

MELOS IV.

NOLIS feroci credere te puer
Equo, examussim ni scieris, utro
Frenis inassueti lupisve
Quadrupedis labra dura gyres.
Vides, ut acres robore saepius
Collos domator flectere nesciens,
Ultore calcari protervos
Ardeat exstimulare frustra
Sternacis armos; quando iacens humi
Excussa tergo corpora perfremit,
Ludibrium ingens obstrepenti
Fabulaque insipido popello?

Et tu quid ausis sic temere arduas
Prensare habenas sessor eques, prius
Quam vim laecertosam regendi
Cornipedum ora reclacitrantum
Sentire discant? O Clymeneiae
Memento prolis, quam temeraria
Libidine Eoos iugales
Curriculo patrio superbus
Tentarit, audax frena capessere,
Queis [Reg: Quibus] nec regendis, quotquot erant equi,
Pares tot aurigae fuissent;
Nedum aliquis puer imperitus.
Victor Chimaerae frustra animos gerens
Elatiores Hipponous, Iovis
Templa alta conscensurus, oestro
Percitus interiit cadendo.
Stultos adaeque dixeris impetus
Ferri ambientum tergore Pegasi
Volantis, in Pindi verenda
Culmina, sive Heliconis arces
Musis sacratas. Haud rudibus viae
Patescit huius semita; sed quibus
Aurora nullos rupit unquam [Reg: umquam]
Prae vigilace labore somnos.
Labos [Reg: Labor] in artes quas libet impigre
Est collocandus: denique viribus
Ipsis, supra quam ferre possint
Aut valeant, nihil imperandum.

FRIDERICO IV. PRINCIPI PALATINO.

MELOS V.

CUM nascereris FRIDERICE, a virginis
Partu pudicae mille quingenti
Et septuaginta avolaverant
Anni, inque cursu quartus annus ultra erat.
Lucina quinctum Martii mensis
Diem sacravit incunabulis.
Festum hunc quotannis cum diem felix ages.
DEI memento, dante quo vitae
Lumen recepti, maximasque ei
Persolve grates: cogitaque sedulo
Tecum, renasci nos oportere
Lucem ad perennem, quamlibet senes.
Quod carne natum est, id caro est; quod spiritu,
Est spiritus. Valere terrenis
Iussis, sequenda sunt caelestia.

AD FRIDERICUM IV. PRINCIPEM PALATIN. DUCEM BOIOR.

MELOS VI.

ANNOS ducentos iam rota lucidi
Vertens Olympi, Sole volubiles
Gyrante flexus, circumegit;
Cum generosus amor RUPERTI

Primi, Camenas et Charitas flagrans,
De construendo Gymnasio piam
Sollerter adiecisse mentem
Scribitur, Aonias et artes
Pulchrum ad fluentum navigeri NICRI
Firmasse, doctorum ingenuus virum
Fautor, PALATINAE columna
Stirpis, et imperii dynastes.
Musis secundis floruit ex eo
Clarum Lyceum, munificae manus
Expertum abunde largitatem,
Eximiumque Ducum favorem.
Tu nunc vetusta gentis origine,
Pupille quamvis, in patriis bonis
Terrisque subiectis et infra
Et supera, FRIDERICE Quarte,
Succedis heres legitimus, scholae
Constans amator, Pieridum decus,
Vatumque Macenas [Reg: Maecenas] , et alter
Phoebus Apollineae catervae.
En sorte dextra iam tibi nuntiant [Reg: nuntiant]
Electionem, RECTOR ut audias
Hac luce bis dena Decembris
Magnificus nitido in Lyceo.
Te sceptra digne quae geris aurea,
Fascesque ritu quos capis annuo,
Honore mactant singulari,
Efficiuntque parem Monarchae.
Regnum in novenas unicus obtines
Deas, et ipsam in Pallada, praesidem
Coetus Minervae consecrati,
Non sine perfugio minorum.

Tu sancta CHRISTI dogmata sis memor,
Iustasque leges, atque medentium
Salubre conservare donum,
Cum Sophiae egregiis repertis.
Colas Poesin, sit modo sobriae
Et casta, nullis putida sordibus:
Ames Geometras, Mathesin,
Sidereaeque viae scientes.
Nec non avitos quos Academia
Florens honores obtinuit prius
Vigente LIBERTATE, sarctos [Reg: sartos]
Noveris ac retinere tectos.
Sed quorsus istaec commemoro? Tua
Te sponte virtus excitat, aemulum
Praeclara maiorum tueri
Facta, maresque animos virili
Aequare naturae indole: sicuti
Acres Leonum cum catulos iubam
Frontemque et ungues pervicaces
Arrigere in generositatis
Signum videmus; sive Aquilae impigram
Prolem irretorto lumine per Iovis
Fulgetra, flammative Solis
Tela, polum penitrare [Reg: penetrare] in altum.
Macte ergo tali mentis acumine,
Contende in excelsa astra per arduum,
DUX magne. Numquam res ad amplas
Laude caret animosus ardor.

FRIDERICO IV. COMITI PALATINO AD RHENUM, DUCI BOIORUM.

MELOS VII.

STIRPES et herbas, almaque germina,
Bonasque fruges ut genere in suo
Passim propagari videmus,
Seminio redolente privam
Naturam eorum, duxerit unde humo
Primordia ortus: sic imitaberis
Praeclara maiorum tuorum
Facta, sequax animo manuque,
Divine sanguis. Non monitis eges
Meis, tuomet curriculo incitus
Virtutis ad callem. Monendus
Si tamen es; moneoque et hortor,
Tamquam caballum qui generosius
Aures micantem, et per stadiodromum
Anteire praestantes aventem
Aeripides [Reg: Aeripedes] rapido volatu,
Clamore verborum excit alacrium,
Ut pergat acri vincere poplite:
Ego hortor, inquam, FRIDERICE,
Praecipue tibi treis [Reg: tres] ut unus
Heic [Reg: Hic] FRIDERICOS ante oculos, rata
Exempla, ponas; quos studeas tuis
Usque aemulari vita in omni
Moribus, ingenioque et arte.

VICTORIOSI nomen ab hostibus
Bellator heros obtinuit feris,
Qui primus audit. dein secundus
Emeruit SAPIENTIS, altum ob
Sensus acumen: tertius at PII.
Quod si pius sis, tum sapiens eris.
Impertit autem haec dona caelum.
Si pius et sapiens; cluebis
Victoriosus postmodo. Quippe te
Ambabus ulnis Relligio tenet
Amplexa totum: pura dico
Relligio, patribus vetustis
Nec non Prophetis culta et Apostolis,
Et orthodoxis in pretio omnibus
Habenda. dein ceu dia tuto
Te Sophia a Salomone rege
Instructa quondam stipat, apudque te
Domi forisque est: sic etiam tuo
Favens Gradivo strenuosas
Explicat auxiliaris alas
Avita Nice. Macte age sis tua
Virtute! Norit posteritas sequens,
Te nempe iunctim FRIDERICOS
Treis [Reg: Tres] reduces viguisse in uno.

AD FRIDERICUM IV. PRINCIPEM PAL. DUCEM BOIOR.

MELOS VIII.

QUI mensis est natalis et tibi et tuo
O FRIDERICE patruo,

Tutorem agenti; primus is quondam exstitit.
Mense inchoabant Martio
Patres Latini, quam prius foret Numa,
Volventis anni exordium.
Quinctilis hoc tenore Sextilisque, item
September, inde ceteri
Simul Decembri rite servant ordinem,
Numerumque naturae parem.
Hic ritus antehac semper ipsa in Galliae
Apudque priscos Treviros
Duravit, ut sit mensium Februarius
Postremus; idem singulo
Intercalaris accidat quadriennio.
Ac proinde consentaneum est,
Ut auspicemur annum ab aequinoctio,
Ceu providi Astronomi solent,
Ipsoque Vere, cum reviviscit solum,
Mundusque nascitur novus.
Quapropter annum si fuit revocarier [Reg: revocari]
Opus rotundum ad limitem,
Non detrahendae venerant luces decem,
Sed adiugandae tot super;
Ut in Calendas auspicalis Martias
Incideret aequidies Ovis,
Ac Pascha semper in sacrum Soli diem,
Qui primus Aprili ingruit,
Seu Luna adulta, seu recens appareat.
Nam quorsus haec confusio,
Quam nuper introduxit ille Romula
In urbe GREGORIUS sedens,
Castrator anni? Quippe si CalendarI vetus
Praescriptum ad ipsos posteros

Transmittat aetas sera, totque ierint dehinc
Brumae, quot a Synodo patrum
Nicena ad usque nostrum iere saeculum;
Aries videbit tangere
Martis calendas aequinoctii gradum.
Quo commodo ut citius frui
Possimus, addendum vetusto tramiti
Sub fine Februarii
Bis quinque luces. Protinam elapso dehinc
Certi recessu saeculi,
Intercalandum nil erit, ne pristinum
Novus error errorem attrahat.
Sic consuletur debito rerum ordini,
Simulque cursibus poli,
Et tempori ipsi, in quo diurni vivimus,
Quam nos DEUS naturaque
Diu esse patitur. Verum et haec et cetera
Princeps reformaturus est
IGNOTUS ille, plura de quo olim mei
Cecinere versuum libri.
Tu FRIDERICE caelum et astra temnere
Nolis: sed haec volumina,
Digito IEHOVAE scripta, facias plurimi.
Nam tempori illa serviunt,
Tandemque nobis exhibebunt, quae sciens
DEUS optimusque et maximus
Promisit, ex Apostolis et Vatibus
Discenda, et ipso ex Filio,
Nostro patrono et advocato erga Patrem,
In cuius anni exstant manu.
Quod restat, operam des velim, cum scilicet
Evaseris adultior;

Ut annus alios (nam potentem te fore
Praedico) vultus induat.

FRIDERICO IV. COMITI PAL. AD RHENUM, DUCI BOIOR.

MELOS IX.

UT Musicarum sunt teretes modi
Symphoniarum, quos variis sonis
Concors in unum coniugavit
Melpomene artifici Minerva;
Utque in politis carminibus tenor
Concinnus aures adficiens, trahit
Vinctam Poesin lege certa
Ad numeros habilem rotundos:
Sic publica in re praecipue est opus,
Ut temperatis Eunomiae iugis
Decenter ad praefixa sancti
Vincula iuris, idoneasque
Legum catenas, quam mediocrium
Et infimorum, tam procerum simul
Et colla summatum alligentur.
Tuque adeo FRIDERICE princeps,
Rhenoque Nicroque, et supera in plaga
Vilso fluenti praedominans caput;
Lex una, et unum ius utrosque
Si pariter ligat aequitatis;

Non clathra franges aequa, neque eximes
Legum severis colla repagulis.
Nam membra et artus cum suopte
Vertice conveniant necesse est,
Perinde ut arcem aut eximiam domum
Si construendam sumpseris, invicem
Compage firma copulari
Singula, ne quid hiet, decebit.
Concentus impar si vitiet male
Discorde chorda aut voce notha melos,
Ac discrepantem dissonumque
Sentiat heu tenera auris ictum;
Ut taediosum est, ut grave, et oppido
Absurdum! Adaeque, si salebris scatens
Corrumpat aptam dictionum
Congeriem cacoethes illud
Mille exarandi metra vel unico
Die, molestum est. Hinc mihi conice [Reg: conice] ,
Quantum venustati et decori
Legitimo, unanimisque regnis
Discordia amens detrahat. O cave,
Ne prava quisquam consilia oggerat,
Dum flexus aetatis vacillans
Tam valet arripuisse virus,
Quam quod salubre est. Sunt etenim, vides,
Venena in aulis qui nigra, et abditas
Pestes iuventuti ministrent,
Ingeniique aciem vigentis
Praestringere ausint, nescio qua face
Splendoris alti; tamquam humilis modo
Plebs, faexque vulgi sordidati,
Non teneatur item Dynastes,

Princepsve magnus, se Themidos iugo
Dare edomandum. Regula normaque
Directa num paccavit unquam [Reg: umquam] ?
Has adhibe: nihil angulosus
Delinquet error. Cetera fac probes
Concinnitatem liber, et ordinem,
Iustamque mensuram atque pondus,
Iudicio et ratione ductus.
Hoc quippe praeclari officium est Ducis,
Terras regentis, nam et polus, et poli
Convexa et orbes, non nisi arctis
Harmoniae numeris aguntur.

IN RECTORATUM SECUNDUM FRIDERICI IV. COMITIS PAL. AD RHENUM, DUCIS BOIOR.

MELOS X.

O BONUM factum! Date mente prona
Et manu plausus. FRIDERICUS ecce,
Principum flos Rhenigenum, secundo
Sceptra capessit,
Audiens Rector nitidi Lycei,
Quique se dedunt nitido Lyceo.
Iunctus est illi rata norma iuris
HIPPOLYTUS, de
COLLIBUS qui nomen habet. Vicissim
Et manu et prona date mente plausus.
Centies annum totiesque Phoebi
Rite iugales

Terminaverunt, iterumque faustos
Tertii saecli renovare cursus
Inchoant. Felix stetit hanc in horam
Flore Lyceum
Proprio vernansque vigensque, et usque
Stabit. HAIDELBERGA caput superbum
Myrteos inter generosa colles
Altius eia
Tolle. Fontanos video canales,
Qui Caballinum superent liquorem,
Montibus ductos saliente lympha
Spargere rores
Area in laeta, patriis levamen
Et decus Musis. Video labore
Surgere exacto Dionysiani
Culmina tecti,
Daedalae sacrum penetral Minervae:
Unde, repleto velut alveari
Gens apum migrans, studiis et arti
Dedita cultae
Proruet se turba, coloniasque
Ducet in longum. Tibi nam tuoque
Patruo in primis FRIDERICE laus de-
Bebitur ingens,
Atque honos nullo periturus aevo.
Euge ne cesses bene promereri
De bonis. Contra tibi pollicetur
Optima quaeque
Fausta sors dextro veniens Olympo.
Nae Deus terram beat et Tetrarchas,
Quos apud constans pietas et aequum
Regna tenebit.

AD FABIANUM BURGRAVIUM ET BARONEM A DONA.

MELOS XI.

ILLIBERALES si trivialiter
Conservat artes vita tribulium
Plebeia; quo maiore debent
Ingenuas, FABIANE, cura
Et disciplinas et studia aurea
Fovere celso tum genere et loco
Digne creati, tum perampla
Divitiarum opulentitate
Large adfluentes: praecipue Duces,
Terris regundis a Superis dati,
Diis comparandi certe et ipsi,
Munia quandoquidem Deorum
Rite exsequuntur. Proin meritissima
In laude munis gratia ponitur,
Et liberalis dextra eorum,
Queis [Reg: Quibus] genialem Academiarum
Fundare coetum prae reliquis fuit
Curae Toparchis. Tecum ego maxime
Intelligente et ponderante
Quid deceat, quid oporteat, quid
Necesse sit, quid facto opus, aut secus,
Quorsum loquelam consero mutuam;
Qui ligna silvis addo, guttas
Oceano, et fluvio salivam
Siccam Nicrino? Tu vice Principis
Iam constitutus munera gnaviter [Reg: naviter]

Obis inadfectata [Reg: inaffectata] , in arce,
In specula, inque adyto senacli [Reg: senaculi] ;
Quo cuncta ad aequalem harmoniam fluant,
Proportione in rebus idoneis
Accommodata: qualem in arte
Pieria ipse teres canendi
Symphoniarum conglomerabilem
Probas tenorem, flexanimo sono
Sensus et aures mollientem.
Hanc utinam FRIDERICUS artem,
Dux ille noster iunior, obviis
Exceptet ulnis, ac merito putet
Aulae tuendam! Quippe promptum est
Egregios famulare germen
Scribas alendos suscipere, haud rudes
Industriae artis, Melpomene sacris
Quam tinxit undis. Propriassit [Reg: Propriaverit]
Hanc sibi perpetuans alumnam
Princeps; habebit, quae gravioribus
Pressos per intervalla molestiis
Edulcet annos, atque amaras
Temperet officiosa curas.

OTHONI GRYNRADIO ET VOLRADO PLESSENO, VIRIS NOBIL.

MELOS XII.

QUAENAM educandi sit via Regulos
Ducumque natos; qui tenor unguibus

Servandus a primis, ad usque
Curriculum iuvenilis aevi;
Versu pusillo difficile est loqui.
Tu rerum abundans, optime GRYNRADI,
Linguaque facundus diserta,
Scis bene, quid fuerit necesse:
Nec te, peracto quid sit opus, fugit
PLESSENE, pollens ubere copia
Fandi, atque re proclinis apse,
Utile quid fuat aut honestum,
Rite explicandi. Multum adeo arbitro
Refert, utronam cerea pectora
Impubis inflectantur annis
A teneris. potiusne adhaesit
Luxus sequantur mollitiam levem,
An tot laborum duritiam gravem.
En, gnava [Reg: nava] Virtus hac stat: illac
Stat pigra luxurians Voluptas.
Non esse cuivis si datur Herculi,
In eligendo durima; num tamen
Statim quis elucus resesque
Mollia praeposuisse debet
Rupi, et gemello Pythagorae iugo?
Vitare suevit quisque quod asperum est
Et permolestum. Tiro contra
Sponte sua facile aucupatur,
Quod duritatis non eget. At puer
Magni Toparchae quid faciet, nisi
Iussus, coactusque a magistro?
Scilicet officium remittet
Haud difficulter, sicubi ferias
Adesse sensit. Sed tamen in dies

Horasque pergendum monendo,
Acrior ut meliorque longe
Evadat alto sanguine prosatus,
Ac rem capessat postmodo publicam,
Instructus exemplis honestis,
Non variis sine disciplinis.
Agnoscit istanc rem LUDOVICIDES;
Ac noscat opto deinde etiam lubens,
Guberna cum rerum suarum
Suscipiet, humerisque vastum
Onus subibit. Quam mihi gaudeo,
Vigere tales cum videam viros
Illustra in aula; voce quorum
Ingenua didicisse possit
Successor heres, quae pariter DEO
Mortalibusque ante omnia perplacent!
Horumce conspectu profecto
Suavius haec mihi vita ridet.

FRIDERICO IV. COMITI PAL. AD RHENUM, DUCI BOIOR.

MELOS XIII.

PLUS satis morbo tibi corpus aegrum
Dira vexavit FRIDERICE febris;
Plus satis consumpta calore saevo
Membra perussit.

Tempus est, quassos redeat in artus
Sanitas, viresque vigor ministret
Pristinus; nec non alimenta vesci
Commoda servent
Corporis statum nitide valentem.
Scis, tuo expertus male firme damno,
Quam bonum in terris homini sit ingens,
Vivere sanum.
Martius mensis iuveni senique
Semper infestus. cave, praemonemus,
Cum redux annus parilem asperabit
Tempore eodem
Aeris morsum, tibi ne quid aegri
Accidat: vitaque locum sinistrum,
Tristis auctoremque facemque morbi.
Nam quoque piscis,
Laesus incurvo semel ora ab hamo,
Non inescari temere expetiscit.
Si sapis, contemne metalla flava,
Candidaque aera,
Insimul gemmas pretiosiores,
Quidquid et gazas numeratur inter
Regias: contemne libenter, inquam,
Talia cuncta;
Dum valetudoque salubritasque
Corpori ne desit, inhaereatve
Languor exosus, fragilisve nervos
Atterat aegror.
Sic pol est, quamquam [Reg: quamquam] locupletiore
Haud salus prostat redimenda censu.
Ac licet Princeps clueas, et ipso
Principe maius

Quid; tamen te vix hominum caduco
Eximet fortuna superba coetu:
Ut memor sis, te cinerem futurum
Post nigra fata,
Infimae ceu sortis homunciones.
Hinc DEUM grato reverere cultu,
Inque conspectu tibi rere Numen
Semper adesse.
Ille languenti potis est salutem
Mittere ex sese Medicos peritos
Interim nulla tibi negligendos
Lege putato.

AD FRIDERICUM IV. PRINCIPEM PAL. DUCEM BOIOR.

MELOS XIV.

PRIVIS latentes famur in angulis
Complura, quae vix dicere publice
Licebit. Haud prodesse, discas,
Quaelibet in medium attulisse,
Quibus silendi Pythagoras catus
Sanxisset horam tutius. Expedit
Frenare linguam. Ceteroqui
Vel stabuli famulus Catoni
In os resistens, Ab miser, inquiet,
De rebus his tu, nobilis haud satus,
Garrire sumas? Cum futurus
Es satrapa, aut procerum unus, aut rex,

Aut regulorum semideumque par;
Tum, prout lubebit, consule et impera.
Tantum valebit sermo, quantum
Aureolae numerus monetae.
Protrita vox haec auriculas ferit.
Quod si tamen, quae sentio, proloqui
Tutum est penes, te; sicut hercle
Te penes, o FRIDERICE, tutum est:
Stultos in aulis numquam adeo mihi
Et moriones nec placuisse, nec
Placere, nec deinceps placendos,
Aio. Puer, iuvenis, senexque
Una atque eadem mente parissimus,
Unam atque eamdem [Reg: eandem] , cui ratio aequa inest,
Sententiam amplexeris opto,
GRYNRADII monitu, meoque,
Si vilis haud sim, cuius ames pie
Consulta. Nam cui quaeso bono fuit
Balatro, Maximilliani
Caesaris obstrepitans in aula,
Hispanus escarum ille vorax, modo os
Ingente hiatu pandere rancidum
Sciens, modo exsertare linguam,
Faucibus ex penitis reclusam?
Qualis Poetis, ad Stygias fores
Horrens trifauci gutture Cerberus,
Latrator umbrarum tremendus,
Fingitur. Emolumenta deinde
Quae Ferdinando ferre duci quiit
Stentor Bohemus, vertice tortili
Rotatus in gyrum, rotansque
Ipse alios rapide prehensos?

Prodesse porro quid fatuus, ferox
Praesente quosvis fuste dolare; quo
Gaudebat Henricus Polonum
Rex, monachi infidiis peremptus?
Quid ille demum Saxonicus, tuas
Clamore bardo qui ferus ac furens
Opplevit arces, omniumque
Obtudit impetuosus aures?
Stultorum abunde est certe alias. Opus
Haud esset, illos tantopere ad ioca
Conquirere et risus ineptos.
Scilicet intueamur ipsi
Nos, ut magistro se speculo levis
Circum intuetur Simia, ad obvium
Turris Palatinae theatrum
Picta, Nicri vetus illa custos.
Res ipsa quosvis clamitat edocens,
Stultum esse valde, qui sapientiam
Pertendat a stulto, bonosque
Discere ab insipiente mores.

FRIDERICO IV. COMITI PALATINO, DUCI BOIORUM.

MELOS XV.

EX ephebis cedere
Qui te videbit FRIDERICE, praesens

Annus optat alite
Bona inchoari; dum toga virili
Trita praetextae levis
Mutatur ora; seque liberali
Ore pubertas palam
Matura prodit, plenioris auctum
Scilicet prudentiae
Datura menti, pectorique robur,
Dexterae pollentiam.
Iam te senatus patruusque rebus
Arduis et patria
Tandem admoveri gaudet: optimamque
Quilibet spem praecipit,
Fore, ut gubernes cuncta, quo decebit
Temperamine et modo;
Bonos tueri promptus, et nocenti
Irrogare non piger
Poenas, utrique praebita aure parti,
Res quoad peposcerit [Reg: poposcerit] ;
Sed factiosae neminis patente
Clanculum calumniae,
Probos ad Orcum, pessimosque in astra
Provehenti. Cautio
Heic [Reg: Hic] singularis esto, ne qua praeceps
Ira in unum et alterum
Te temere raptet bile fluctuantem.
Expedit coercitum
Stringente freno comprimi furorem
Huncce perplexabilem,
Linguamque compesci, insolente cursu
Fervidam praevortere
Sedata mentis sensa sanioris.

Expedit sibi modum
Praefigere ipsi, ne citae evagentur
Orbitas extra rotae,
Equive rectum transeant meatum,
Causa Solis filio
Tristis ruinae. Grandiora porro
Non tagendum [Reg: tangendum] viribus,
Casus monebit Icari, volantis
Altius, quam par erat.
Tu pone metam lubricis habenis,
Contrahe alas arctius.
Egressus amnis alveum, videsne,
Quanta saepe damna det?
Proin evique prosis, neminique noxis.

APPENDICULA LIBRI PRIMI. AD ILLUSTRISS, PRINCIPEM FRIDERICUM IV. COMITEM PAL. RHENI, DUCEM BOIORUM.

CARMEN I.

SUBIECTUS acri FRIDERICE examine
Praesente patruo, et Bipontino duce,
Aulaque tota, ipsisque consiliariis,
Responsa tam prompte dedisti ad singula
Quaesita gravia per tot horas; omnibus
Ut fueris admirationi, et plurimis
Prae gaudio udas elicueris lacrimas,
Linguam disertam et memoriam stupentibus,
Divina dona. Macte, macte Diis sate
Princeps! Olympi ingressus es rectam viam,
Callens Catechismum, atque sancta Biblia,
Atque orthodoxae commodas gnomas fide.
Tu laudis hoc debere meritis GRYNRADI
LINGELSEMIque diligentiae pari
Memento; quoque rite coepisti pede
In litterarum perge progressu celer.
Sic te secundent astra; sic Genius beet,
Tot artium bonarum abunde gnarurem.

Unum est, tuae quo porro nitantur preces,
Solius ut regaris ad VERBUM DEI.
Pietatis expers multa conatur, sed in
Vanum: laborat, sed nec hilum proficit.
Pietatis heres cuncta cuncta possidet bona.

FRIDERICO IV. PRINCIPI PALATINO, AEGROTANTI.

CARMEN II.

CUM morbus acer corpus aegrum invaserit,
Aequum est originalis usque criminis
Meminisse, quo primi parentes noxiam
Meruere, FRIDERICE. Culpa poenaque
In posterum omnis heu propagata est genus.
Hinc febris ardentissima, et morbi lues
Tam varia, tamque multiplex. Febricitans
Agnoscis, ut pretiosum et aureum bonum
Sit, sanitate prospera in dies frui.
Recte valere rebus anteit omnibus.
Tu natus alto sanguine et summo loco,
Nil homine differs infimae sortis, nihil
A plebe vili, cum trucem inicit [Reg: inicit] manum
Morbi potestas, visque inexorabilis.
Quapropter obversetur ante oculos pium est
Decensque, Morti semper esse obnoxios
Homunciones. idque non tantum male
Habentibus stet cogitare, sed bene.
Ut convalescas, intimo de viscerum
Cordisque anheli spiritu DEUM precor;

DEUM optimum (inquam) maximumque, cui salus
Humana curae est, Principumque, quos DEUS
Dignatur ipsemet DEORUM nomine.
Ni convalescas, FRIDERICE; numquam ego
Possim esse laetus, qui mori tecum velim:
In tantum amo te, et post amabo, Principem.

AD FRIDERICUM IV. COMITEM PALAT. DUCEM BOIOR.

CARMEN III.

TREIS [Reg: TRES] FRIDERICOS aemulandos gnaviter [Reg: naviter]
Propono FRIDERICE virtuti tuae.
VICTORIOSUM, patriae eximium decus;
SAPIENTEM, in ora Saxonum clarissimum;
PIUM, columnam scilicet fidei sacrae,
Avum tuum illum. Quos ita aemulaberis,
Ita vivum ad unguem tota in hac vita exprimes;
Devictum uti se quisque eorum clamitet,
Surgens ab imis Manibus: PIETATE avus,
SAPIENTI Aque Saxo, tum VICTORIA
FRIDERICUS, unus ille treis [Reg: tres] qui Principes
Cepit triumphavitque, bellator ferox.
Sed crede, crede; nulla te VICTORIA,
O magne FRIDERICE, tantopere in polum
Et usque in astra tollet, ac si pertinax,
Athleta fortis, ipsius domitor tui,
Satana, Avernum, Noxiam et Mortem efferam,

Hostes et animae ceteros perrexeris
Superare. Quidnam hac altius VICTORIA?

AD FRIDERICUM IV. PRINCIPEM PALATINUM.

CARMEN IV.

MORUM censor, et eruditionis
Formator puero est opus tenello,
Bonas imbibat ut decenter artes.
Laudatae FRIDERICE disciplinae
Custos GRYNRADIUS praeest, amicus
Noster ille vetus; praeest eidem
Et LINGELSEMIUS, recens amicus.
HUTTENUM quoque nobilem eruditum,
Cum quo Francida circumivi Eoam,
Palatina requirit aula; quem mox
Praesto non dubitamus adfuturum.
Tecum habes paradigma dulce vitae
SOLMENSEM comitem, pium probumque,
Doctrinaque politiore cultum.
Habes praeterea tibi coaevos
Atque aetate pares, pari Minerva
Discendi socios. Age o venuste,
O amor Charitum, sacris corollam
Musarum ex penitralibus [Reg: penetralibus] piarum
Depromptam cape, verticique docto
Rite impone. Erit haec corolla laudi,
Ac tanto mage erit corolla laudi,
Quanto dignius hoc caput corolla.

GEORGIO MICHAELI LINGELSHEMIO IC.

CARMEN V.

GEORGI veteris perite iuris,
Gentiumque parissimae loquelae;
Cum me Gallia adhuc suis in oris
Et regina Britanniae teneret,
Nil mi gratius auspicatiusve,
Nil acceptius accidisse noris,
Idque ex LOBBETII mei papyro;
Quam LINGELSEMIUM bono Minervae
Doctorem vegeto datum fuisse
Pupilli ingenio, Nicrina cui se
Cum Rheni populo accolisque Vilsi
Ripa subicit [Reg: Subicit] . Ad Lares reverso
Pristinos mihi dictitat Camena
Palatina, fore ut subinde quam spem
De se iam FRIDERICUS in virenti
Aetatis mihi flore pollicetur,
Re ipsa comprobet haud fuisse vanam.
Nam quid Principibus mage expetendum,
Aut honorificentius putandum,
Quam si Barbarie fugata ab aulis
Taetraque ebrietate, disciplinae
Impense studeant honestiori,
Doctrinaque animum expleant capacem

COHORTATIONES non esse amaras aut acerbas, sed omnino dulces et suaves. HONOR et VIRTUS Principem ultro ad sese invitant.

CARMEN VI.

HORTAMENTA meae severa Suadae
Non absinthia sunt amara, nec sunt
Acerbo male tincta Gentianae
Succo, non aloes sapore taetrant
Palatum, FRIDERICE. sed, modo illis
Pronam praebueris vacivus aurem,
Gustatis leviter; pol experibis [Reg: experieris]
Nectar ambrosiamque saccharumque
Esse. Talia ni tenello ab ungui
Principum documenta vera natis
Instillentur, ad altiora queinam [Reg: quinam]
Adspirare alias queant theatra
Virtutisque et Honoris? En et hic et
Illa te vocat allicitque blande, et
Obvias tibi dant uterque dextras.
Hasne ausis, bone, vilitare dextras?

FRIDERICO IV. PRINCIPI PAL. DUCI BOIOR.

CARMEN VII.

VIRTUTUM inter amabilem catervam
Accepta est homini, DE oque grata
In primis PIETAS. Loco priore
Haec sedem tenet, involatque caelum
E terris superas levata in auras,
Praesentis bona semper et futurae
Vitae commoda distributa praebens.

Huius tu FRIDERICE magne Divae
Alas prendere principes memento:
Nam te Diva amat, atque se volenti
Ostendit facilem admodum prehensu.
O factum bene! Gaudet exsilitque
Laeto Relligio serena vultu,
Quod verax Pietas tuo hospitatur
Nunc in pectore, propriasque donat
Pennas, queis volites repens in astra;
Nec tantum volites repens in astra,
Sed tecum simul alta in astra ducas,
Qui viam Pietatis insequuntur.
Quid felicius auspicatiusve est?

AD FRIDERICUM IV. PALATINUM PRINCIPEM.

CARMEN VIII.

FATALE est, mihi crede, FRIDERICE;
Stirpis nobilitate praenitentes,
Perdoctosque piosque et elegantes
Treis viros tibi contigisse, tecum
Uno qui maneant simul cubiclo;
Quos de CONSILIIS habere nomen
Ut boni ominis est et auspicati!
VIRENS CONSILIO unus est, sed alter
PLENUS CONSILIO, sequensque binos
CANUS CONSILIO. Minerva gaude,
Et vos qui parilem Minervam amatis.
Susurronibus heic [Reg: hic] malis locus non
Ullus esse potest, ubi bonis tot
Princeps consiliariis abundat.

Nam trinum omne (DEUS secundet omen)
Perfectum usque adeo est et absolutum.

FRIDERICO IV. PRINCIPI PALATINO.

CARMEN IX.

QUOD mane, quodque vesperi
Hunc rite servas ordinem,
Ut certam ad horam votaque
precesque fiant ad DEUM;
Psalmique cantentur sacri,
Et certa capita ex Bibliis
Legantur; admodum bene
Est institutum. Luce quid
Aut nocte forsan incidat
Laevi aut sinistri; iam tua
Sese anima commisit DEO,
Bonaeque conscientiae
FRIDERICE laeta munere
Nil expavescit. O parem
Servate morem, qui pii
Studetis esse. Nemo eat
Cubitum, nisi immolet preces;
Nemoque cubitu surgat, hoc
Idem nisi usque factitet.
Ut carus est superum Patri,
Natoque et almo Flamini,
Ipsisque sanctis Angelis;
Quisquis, beate ut vivere
In saeculo queat altero,
Bene vivit hoc in saeculo!