Nuncupor hinc doctis propria Musa viris.
POLLEO mente memor, multaque POLYMNIA fama:
Nuncupor hinc doctis propria Musa viris.
AUDITO, Regina, tuae multum illice famae
Nomine, vix mentis credere compos eram.
Experior maiora fide, divina Britannae
Maiestas coram dum mihi fulget herae.
Excutias mundi historiam, virtutibus aequas
Invenies nullas consimilesve tibi.
Nec se contulerit tibi, quae Salomonida quondam
Devenit sapiens virgo Sabaea domum.
Intuitu obmutesco tui: stupet ad tua, Diva,
Lumina mens. Scribit vix manus hocce tremens.
Quae, qualis, quanta est, regio cui nulla sub orbe
Non habuit, nec habet, non habitura parem est?
PICTOR ut a speculo proprios imitatur ocellos,
Fingitur et vultus vivida signa sui:
Sic a te meipsum depingo colore ROSINA;
Sic a me teipsam pingo colore ROSA.
O utinam, velut ipsa meis habitas in ocellis,
Sic habitare tuis me sineres oculis!
Quid peto? Nonne sinis? Radium simul ipsa meorum
Es speculum, simul es mentis imago meae.
FRANCIA, si nullis aliis celeberrima rebus,
Queis surrecta polo tolleris ipsa, fores;
FAUSTUS hic en cunctis te cum popularibus unus
Redderet insignes arte typographica:
FAUSTUS in eximia, Maeni quae nomen adepta est,
Egregios cudens primitus urbe libros.
Faustus erat certe, nec eo felicior alter;
Francide nec regio faustior ulla fuit.
Nosce tuas artes, tua nosce reperta; Deoque
Ob donum grates patria semper age.
Cedite Romani, veteres concedite Graii:
Francus homo cunctos praestitit artifices.
ADMIROR et Graios et Ausonas vates,
Qui floruere saeculis
Olim vetustis, et Poesin excelsum
Honoris ad fastigium
Digne extulere. Te sed, o retrusarum
Divine rerum SCALIGER,
Plus non ego admiror modo ipse, verum omnes,
Qui recta mecum sentiunt,
Te plane adorant. Nam profecto in uno te,
O IULI, in uno te omnium,
Quot sunt fueruntve aut erunt, Poetarum
Potenter insunt spiritus:
Quei ceteroquin tanta ab his tuis scriptis
Spiraverit vivacitas?
FABULA nescio quem fabricasse poetica Phoebum
Creditur, Aonii dux sit ut ille gregis:
Cui montes tribuere suos, tribuere sacella,
Et cum Pegaseo fonte salubre nemus.
Ah valeant conficta. Sacris Academia Musis
Heic viget, ad Nicri lene fluentis aquas.
Verus hic est Helicon, haec est Parnassia rupes:
Adspice et hos fontes, lauricomumque nemus!
Heic Capitolinis aequanda palatia saxis,
Inque Palatino patria templa iugo.
Quis nisi tu noster, Dux illustrissime, Phoebus
Irradians iubaris lumine quaeque tui?
NATURA magnis te beavit dotibus;
Fortuna multis auctitavit oppidis
Opumque acervis: Fama te celsis vehit
Ad summa pennis, o ADOLPHE, Caroli
Amice magne et fautor Utenhovii,
Idemque noster. Caelites te prosperent
In posterum; quis ambigat, quin ampliter
Natura donis te beet maioribus,
Fortuna divitiis adauctet pluribus,
Vehatque pennis Fama celsioribus?
REGIUS assurgit qua mons, et Curia regis
Qua vada Francoi conspicit orta Salae;
Inde suos derivat avos Schediaea propago,
Nobilius patriae mox paritura decus.
Collibus his ingens, his vallibus imperat olim
CAROLUS Isaidos cultor amansque lyrae;
Saepius in templis supremo psallere visus,
Cantandique pios instituisse modos.
Ergo tibi merito (siquidem, doctissime Princeps,
Tu modo nunc Salicis praedominaris aquis)
Davidis harmonias sacrat Polhymnia. Francum
Quod decuit regem, dedeceatne ducem?
INTEGRA quae poterat vivis monumenta Ducumque
Et Regum numeris condere CROPACIUS,
Interrupta Leo, defuncti morte, Bohemus
Luget, et amissum Pelsina prisca decus.
Hinc partim superant; partim bis mortua, Caesar,
Pectora Letheos heu subiere lacus.
Vixeris insigni celeber multusque triumpho,
Patribus et virtus haud sit avisque minor:
Ni tamen historiis nomen mandetur honorum;
Quid laudis tacito postuma fama feret?
Haec demum vita est, in Principe dum sibi vates,
Inque suo Princeps vate superstes agit.
TE Fortuna potens, alis comitata secundis,
Famaque Bavaricis debita principibus,
Duxit in has oras, o FERDINANDE. Camenae
Excipiunt vultus voce sonante tuos.
Euge sacris blandire choris. Siet absque Camenis;
Fama duci praesto, Fors simul esse negat.
ET PIETAS Bonitasque, Deae, quibus haud mage quisquam
Vel pia vel melior conspicienda venit;
Ingenuum miratae animum, similemque Deorum
Mentem, et tam nivei pectora dia viri;
Contendere. Suum sibi vindicat utraque, dicens
De Pietate bonum, de Bonitate pium.
Iustitia, ah meus est Aloisius, et simul aequa
Pendens virtutum pondera lance, refert:
En si quis iustus mortales inter habendus,
Iustior hic aliis omnibus unus erit.
O raros mores! Nonne istaec uniter apta
Efficiant sanctum dona beata virum?
NE videar cornix alienis corpora plumis
Ornare, aut vetito sciscere iura foro:
Si placet, accipies privae modulamina Musae,
Quae dedit excusis altera opella typis:
Accipies; non ut relegas, sed lumine solum
Percurras obiter dive RUDOLPHE tuo.
Haud insint condigna tuis, meritisve tuorum,
Austria quos Reges, quos dedit alta Duces;
At prosunt tamen, aut animum dulcedine pascunt;
Moribus aut priscis uniter apta docent.
Grata Camena tuo mea venit avoque patrique;
Cur fastidires filius atque nepos?
TU quoque si Schediam sumes ERNESTE poesin
Fronte serenata, candidulaque manu;
Est, quod in Austriacis laudes heroibus altas
Commendet miris fama secunda modis.
Vos comes placidosque sagax natura creavit,
Praeque aliis generi mitius ingenium
Indidit. Haud igitur mirum est, si munera vatum
Consuestis summo semper habere loco.
Non aliunde venit, nisi mentis ab indole celsae,
Virtus haec magnis invidiosa Dies.
O stirpem diam! Non te super astra vehamus,
Quae ferme vates efficis esse Deos?
SCALIGER, illustri sate gente, domoque vetusta,
Cui Verona potens stirpis origo cluet:
Taedia iucundo nonnunquam fallere versu
Si cupis, et laetis mentem hilarare modis;
Haec lege persolvens Latiae Schediasmata Musae,
Indicia ingenii qualiacumque mei.
IOSEPHI invenies et in his laudabile quiddam.
Carmine divino, quod canit, omne canit.
Diversos diversa iuvant. Sic auribus apta
Non solita est una ludere Musa chely.
Hac si te pateris celebrari, o quanta per artes,
Qualis ab ingenii surget honore tui!
SCALIGERO donum tenues itisne libelli?
Magna decent magnum munera missa virum.
Estis parva nimis. Quid tum? Cum scribere coepit
Virgilius; crescens Ecloga carmen erat.
Addidit arvorum cultus: Aeneida demum
Insonuit magna magnus et ipse iuba.
Quis scit, an ipse dehinc paullo maiora sonando
Non etiam ingentis moliar artis opus?
Certe ego magnanimos heroas origine ab alta
SCALIGERAE canerem, numina nostra, domus.
Digna cani si qua est; moriar, nisi gens tua, clare
SCALIGER, aeterno est carmine digna cani.
QUANDOCUMQUE recens quis est apud nos
Per suffragia Teutoni senatus
Prisco more creatus Imperator;
Germani proceres ducesque regni
Regulique fidem perenne iurant
Electo capiti. Statim ille Caesar
Confirmat sacra iura, pacta avita, et
Privilegia. Iamque tot Monarchae
Et manu propria et suis sigillis
Genti SCALIGERAE domos vetustas
Iussere esse ratas avitum ad amnem:
Non dico attegias casasque parvas,
Sed magna oppida, maximas et arces.
SILVI splendide, tuque ocelle vatum
MI IOSEPHE; animum resumitote
Mastinumque Canumque grandiorem
Ausis grandibus. Ecquis improbaret,
Quae potens habuit rata Imperator?
BIS dat, qui cito dat. Quod serus dono libellum,
Protraxit tardas bibliopola moras;
Nec tamen ornatus adiecit Caesare dignos.
Caesaris ornari res nequit ulla satis.
HISTORIAS fastosque tuos et prisca dierum
Tempora, quasque recens condis ephemeridas,
Quando erit ut videam BEUTHERE? Satisque superque
Quid tua senserunt lima polita queat.
Ni sat erat fetus nonum pressisse per annum,
Annos sufficiat congeminasse novem.
Nec mordax livor, nec edace vetusta senectus
Rodere tentabunt dente, quod edis opus.
Ausit ut id livor, prius arrodatur oportet;
Nil oberunt operi saecla futura tuo.
Illa sed interient citius cum tempore, quam vel
Historiae et fasti, quam vel ephemerides.
IN nova quisnam animas negitet migrare renatas
Corpora, ceu Samius prodidit ore senex:
Si modo perpendat RONSARDI in pectore rursum
Vivere Maeoniden, vivere Virgilium?
Qui sibi consimiles, integrum non nisi quiddam
Ex tribus umiugum constituisse queunt.
Ternio nempe omnis numeri perfectio tota est;
Et trias in monades uniter apta venit.
Ergo quo perfecta foret divina poesis,
Tertius his geminis adiciendus erat,
Francide qui numerum supplens, AURATE, loquella
Aequiparat Graios, aequiparat Latios.
LAOMEDONTEAE post diruta moenia Troiae
Celtica dum Phrygium mittis in arva ducem;
Non minus hoc laudi ponit sibi Francia tellus,
Quam decus hinc captat Gallia docta suum.
Ut bene Gallorum fratres sincera vetustas
Germanos iunctis dixit amicitiis!
Ut bene posteritas regum firmavit easdem,
Unius imperii quom duo regna forent!
Machte age, Francorum meritas deducere laudes
Strenue, Vindocini gloria PETRE soli.
Francia (tam polles vi carminis) utraque surgit
Maior in Eois, maior in Hesperiis.
PRODIIT in lucem quae nuper FRANCIAS illa
Gallica, RONSARDI nobile vatis opus,
Mi cordi legere est. Fac ea potiamur, AVERLI:
Nam reor exemplar te penes esse recens.
Si nescis, quanti faciam tam docta poetae
Carmina, cui regio vix alit ulla parem;
Dicere sufficiat: plus huic debere poesin,
Solvere quam Musae, quam vel Apollo queat.
Uno aliquo veteres norunt excellere vates;
Sed mihi cunctorum solus hic instar erit.
QUISQUIS imaginibus vivis effingere Phoebum
Et Charitum formas Aonidumque volet,
Aetheriosque patris vatum MURETE furores,
Quos solet ingenuis indere pectoribus;
Denique veram oculis repraesentare Poesin,
Depictam veluti Zeuxidis archetypo:
Non aliunde modum petat. Omnibus omne poetis
RONSARDI specimen Francias una dabit.
URBS Atticorum olim velut
Hellas vocata est Helladis;
Orbisque Roma totius
Quoddam quasi compendium:
Formosa ceu Neapolis,
HENRICE, iampridem tibi
Italia dicta est Italiae:
Ut Galliae nunc Gallia
Dici potest Lutetia:
Non Francofortum nundinas
Propter frequentes nominem
Germaniam Germaniae?
TAM bene, tam scite pestis causasque genusque,
Corporeaeque doces lurida signa luis;
Quoque cavenda modo curandaque singula, monstras
Paeonia facilem providus arte viam:
Ut si (credo equidem) Podalirius atque Machaon
Talia cognossent ad Simoentis aquas,
Te sibi praetulerint, palmam SARACENE ferendo;
Tu iuvenis quamvis, esset uterque senex.
Quin (restor Manes amborum, animasque Pelasgas,
Funere quas illic mersit acerba lues)
Te nisi tunc Graiis iratus Apollo negasset,
Millia tot vita non spoliata forent.
MITTE leves nugas, mihi dixerat Heluo quidam;
Ecqua dat hoc studium commoda, quaeve bona?
Communis patriae tractanda negotia rerum:
His subito ingentes accumulantur opes.
Ast ego, ludibrio quanquam est divina poesis,
Indita naturae semina malo sequi.
Iudicio vulgi stet, qui contraria sentit:
Divitiis cunctis est prior artis honos.
Id quoque tu linguas tot docte fateris et arteis
FLORENS, Aonii fama decusque chori.
Quis tibi non credat? Tibi; cuius pectore Phoebus,
Gutture Mercurius, vertice Pallas inest.
SUASERAT Herculeos Stephanum pensare labores
Phoebus, Apollineo non renuente choro:
Lis oritur Graias inter Musasque Latinas;
Natus utrum palma dignior, anne parens!
His Pallas: Tantum debetis utrique, Camenae,
Quam multum nato Graecia, Roma patri.
SCALIGERI versans divina poemata vatis,
Attonitae stupeo mentis imaginibus.
Ingenione capace potest MELVINE prehendi,
Illius in summo quod viget ingenio?
Credibile est, capite ipsummet rimarier alto
Vix potuisse sui vim penitam cerebri.
Quantula nugarum myrmecia quaeso mearum?
Hae tibi (nam tales esse videntur) erunt
Sive quadriga, suis quam musca supertegat alis;
Seu navis, pinnis quam minor abdat apis.
Ast omnes Genii unus et idem SCALIGER, aut est
Omnibus ex Geniis natus Homoeogenes.
DESISTE vitae stamen o VOLFI tuae
Desiste quaeso texere:
Recisa nunquam fila de fati colu
Severa rumpet Atropos.
Aeternitati consecrasti, scilicet
Perennis ipse, plurima
Laudes tuas quae non sinent intermori,
Europa quam late patet.
Quod si regeniti principes facundiae
Partu Minervae iam tuae
Demosthenes Isocratesque (ceteros
Omitto) vivent perpetim:
Quanto magis tu (livor absit) qui pater
Es eloquentiae patrum?
SIVE gradum Franci celerans ad magna dynastae
Atria, sublimis culmina montis adit;
Sive per insignes, gressu properante, plateas
Urbis inoffensos fert LEORINE pedes;
Seu quocumque viam secat, obvia nubila tranans,
Et portans medicae dona saluber opis:
Mercurio similis facit omnia POSTHIUS, ore
Promptus, iudicio providus, arte sagax.
Nulla tamen plantis volucer talaria nectit,
Nec vafro dociles instruit angue manus.
Forma aliqua est tantum, qua pollet Atlantius. In se
POSTHIUS omne genus dexteritatis habet.
ALTER ego omnimode POSTHI, fraterrime Posthi,
Incolumem me vis? Ah revalesce tibi.
Mutuus ecce dolor febrisque reciprocus ustae
Consensu invito est algida membra calor;
Meque fere exedit. Viden' ut pallore macrescam
Alter tu? Viden' ut mors nigra vela trahat?
Non te morbus habet, sed me; quanquam ipse febrire
Cogeris. Ut dicas; ah revalesce mihi.
Quid deliro? Sumusne duo? Non. Sed sumus unus;
Una anima ex geminis, ex gemino unus homo.
Utri igitur bene, utri male sit, ne sentiat alter?
O individuo pectore sympathiam!
AN sthenos aut stenion Sthenio dabit (ambigo) nomen?
O STENI totus sth/nion et sthenos es.
SI mea tam maneant longaevo carmina saeclo,
Ludimus imparibus quae variata modis;
Quam duraturos certum est, quos, clare GALENI,
Colligis heic ductos doctior ipse libros:
Pluribus et verbis et versibus inclita cantans
Aeternem meriti tot monumenta tui.
Sed mihi quum desint versus, quum verbaque desint,
Queis digne possint munera tanta cani;
Post genitis res ipsa tuum proclamet honorem,
Cultaque det tales Bibliotheca sonos:
NOMINE PERPETUO MUSAS BEAT
IPSE GALENUS;
IPSUM PERPETUO NOMINE MUSA BEET.
TREIS mihi proposui celebrandos, si modo vivam,
Carmine, quod nunquam deleat ulla dies.
Unus erit Princeps, erit Heroina secunda,
Tertia amans Nymphe, quam mihi iunget Hymen.
At nusquam invenio, quos laudum fama suarum
Excitet, aut Musae gloria digna meae.
Tanquam caeca acie, tanquam surda aure, pigrantur
Cernere et audire. En, hinc lyra muta mea est!
Audiar? Adspiciar? Loquar. Ex mortalibus hercle
Semideos, Divos fecero, plusque Deis.
Feliceis animas, quibus hoc obtingat, AVERLI!
Me quoque felicem, quem trias illa beet!
QUI mihi te doctam LAVINIA, qui mihi pulchram
Rettulit, et castae moribus esse Liae;
Fecit, ut interni miratus pectoris artes
Naturaeque hilaras exterioris opes,
Carmine te docto cuperem, te carmine pulchro, et
Carmine te casto concelebrare, CATA.
Sed tua, quod casti et docti pulchrique moratur
In terris, superat Iuno, Minerva, Venus.
Doctrinae Pallas, formae Venus, Hera pudoris
Custodes gaudent ad latus ire tuum.
Tres dotes tibi cura, trium tu cura Dearum.
Quid pote tres dotes vincere, tresve Deas?
QUISQUIS ductus amore veritatis
Illustrem sapientiam requires,
Sermonisve sonum disertioris,
Non sine ingenio sagace et alto,
Quale inest Italis; nec absque mira
Pulchritudine: REGNA diligenter
Perlustrare SIGONII labora,
Scriptoris sapientis ac diserti,
Acutique simul venustulique.
Imbutus, mihi crede, suavitatis
Ac dulcedinis huius illecebris,
Hoc est, deliciis meris Latinis;
Proh! Sedes habitationis, aies,
Quattuor posuere Divi in uno
Tam sollerte SIGONII cerebro;
Phoebus, Mercurius, Minerva, Pitho.
SI posses aliquid magno Polyhymnia dignum
Scribere DUDITHIO versibus eximiis;
Vivere digna fores sero diuturnior aevo,
Nomen et a memori ferre perenne nota.
At potes. Ipse autem quid possum? Nil, nisi doctum
Indocili versu concelebrare virum.
Qualescumque tamen mihi vivida parturit aura,
Immortale gerent per tria saecla decus.
Si quibus includi summa cum laude iuvabit
Dudithium; numeros terminet ille meos,
Ut simul his moriar. Vatum post funera claris
Principium vitae surgit in orbe viris.
IAM tria lustra suos cursu rediere per orbes,
Ut tua mi primum cernere labra datum est;
Rhetore DUDITHIO labra non indigna; Viennam
Qua rapidus flavis alluit Ister aquis.
Non ego tunc ausus te adfari carmine, nec quum
Caesarei numerus post gregis ipse forem.
Nunc ubi depuditum est, Italis te Francus ab oris
Alloquor, eloquii ductus amore tui.
Paucula nimirum faciant volo, ne mihi tecum
Posse loqui vester pluscula sermo neget.
Saepe fit, alterne vocalis ut exstet Arion,
Qui prius haud quidquam mutiit Harpocrates.
NEC Romanus eras, nec Veronensis, ut urbem
Abstulit et patriae ius fera Barbaries:
Nam praeter linguam tibi pessima bestia Quincte
Turparatque caput, conscideratque pedes.
Verona candor, Roma nitor abfuit ille,
Tecum ah Barbaricum missus in exsilium.
Nunc postliminio sortem miseratus acerbam
SCALIGER, adsertor civis in urbe sui,
Pristina iura tibi lacerosque redintegrat artus,
Restituens patriam, restituens Latium.
Tempus in omne dehinc Latio patriaeque vigebis,
Patriaque et Latium tempus in omne tibi.
GRATIA, fama, decus, studio quaesita perenni
Praemia sub Latiae mercibus historiae,
Te similem faciunt Divis, praeclare SIGONI;
Celsaque trascendit sidera tantus honos.
Respuis at laudes nimias, et temnis honorem
Vir prudens: adeo vita modesta tua est.
Pace tua liceat tamen, ignorante vel ipso
Te, laudum cumulos nominaque alta loqui:
Pace tua liceat vivis insculpere cedris
Effigiem Genii laureolamque tui.
Stetque foro titulus: PLUSQUAM DIVINA
SIGONI
HANC MERUIT SPARTAM GRATIA, FAMA, DECUS.
PONDERA mensuras numeros, levat exigit implet
Natura ars ratio, lancibus ungue notis.
Naturam ingenium, rationem mens, opus artem
Ordine lege usu temperat auget alit.
Ingenio dux, menti rex, operi comes ultro
Obviat exstat adest Pallas Apollo Venus.
Praeit cingit sequitur regem comitemque ducemque
Dis vivax perpes gloria fama decus.
Natura gravis, arte decens, ratione modestus,
Cui mens ingenio fertile promit opus,
Ad lances unguemque notasque SIGONIUS usu
Censa, et lege emensa, ordine pensa refert:
Nonne igitur merito, te ZOPYRE iudice, punctum
Mensurae numeri ponderis omne ferat?
TREIS animas si quis te dicat habere MANUTI,
Nil equidem absurdi dixerit ille reor.
Patris avique duae, tuaque uno spirat ab ore.
Nec tibi tam similis, quam patris ipse et avi es.
Ergo quid prohibet, vel te indigitare MANUTI
Tergeminum patrem, tergeminum vel avum?
INTUEOR siquando viros aetate senili
Degere tranquillos et sine nube dies;
Ut mihi cum Musis Genioque senescere laeto
Detur, amans Phoebi clamque palamque precor.
Te licet implicitum graviora negotia pressent,
Impositaque ingens mole laboret onus:
Libera pacatae non desunt otia menti,
Nec tua FERRERI vita quiete caret.
Quippe homines doctos et amas, et amarier ultro
Haud dubia doctis ipse merere fide.
Qui te cognoscet propius; FERRERIUS aevi
Nostri alter, dicet, Laelius esse potest.
SI veteres Genii caelum, MURETE, locumque
In Latiis nondum deseruere plagis;
Ausonia remanere suos quoque credimus urbe,
Quae caput imperii, quae caput orbis erat.
Haec bene promerito quum te iam cive triumphet,
Vindice Romanae, non sine laude, togae;
Credibile est omnes uni inservire tribuno,
Nec procul a nutu luminis esse tui.
Fallor, an et priscis Geniorum oriundus Athenis
Ordo tibi famulas porrigit ipse manus?
O quem te memorem doctrinae MARCE monarcham,
Cui Latium paret, Graecia cuncta subest?
QUEM sacer Aonia dignatur Apollo corona,
Aureus ille mihi est; una Camena refert.
Eloquio reliquos Hermes cui vincere donat,
Gemmeus ille mihi est; altera Musa refert.
Ex auro et gemmis si totus es ipse SIGONI,
Quali exornaris splendidus ellogio;
An quisquam dubitet, quin omnia sint tua plane
Aurea, quae scribis; gemmea, quae loqueris?
TUNE etiam in Thracum PORSI crudelibus oris
Cantas imparibus carmina facta modis?
Suntne Deae comites vestigia longa secutae,
Ismariamque tibi donat Apollo lyram?
An tibi non metuunt, ne, qualiter Orphea Bacchae,
Discerpat rabidi te fera turba loci?
Omen abesto malum. Superes, et salvus ad Hebrum
Regna tuis flectas Barbara carminibus.
Quippe canens istic ut es unus et unicus Orpheus,
Unica sic uni debita fama tibi est.
BARBARA Nasonem iactabat terra Getarum
In Scythicis omnem se tumulasse locis.
Arguitur falsi mendax. Quod corpus habebant
Solum, mandarunt scilicet illud humo:
Namque auram vitae Romam transmiserat ipse
Vivus adhuc, Genios ad genitale solum.
Occulti Genii latuere, latebat et aura;
Sic ut imago tamen stridula utrisque foret.
Tu praeter caput inventum, reparare laboras
Corporis integras HERCULE reliquias;
Ut qui concinne et Genios et iunxeris auram.
Totum hinc Sulmo, omnem ceu sibi Roma tenet.
O mirum artificem! Numquid tibi maius inesse
Quam magno Phidiae Praxitelique negem?
QUAM cupide adspexi Peligni labra Poetae,
Quem tibi communis patria Sulmo tulit;
Tam sum gavisus feliciter esse repertum,
Cui tanti curae carmina tanta viri.
Talibus auspiciis o perge CIOFANE, perge;
Nec sepeli Genii dona beata tui.
Quum vates, lucem te dante, revixerit; o quam
Grande nefas, iterum si paterere mori!
QUO mage dilexi Nasonis amabile carmen,
Quam prius induerer crine rigente genas;
Hoc mage suspicio frontem nasumque Poetae,
Et cum prolixa laurea serta coma.
At tuor eiusdem nunc picta lubentius ora,
Peligni quod sunt HERCULIS illa typo.
Adspicis, ut numeros videantur hiante labello
Iam quoque queis olim pangere velle modis?
O ingens meritum! Laudare CIOFANE. Nam quod
Unius urbis erat, totius orbis erit.
NON modo Nasonis das scripta CIOFANE luci
Pura, tot e priscis eruta codicibus;
Marmoris a Parii sed imagine vatis ocellos
In nitido sculptos subicis aere tui.
Ut gaudet claras te cive reductus in auras!
Ut Tiberim laeto luminis orbe videt!
Roma nova agnoscit faciem illius. Ille sed urbis
Antiquam faciem nosse nequire dolet.
BARBARIES, Ovidi Peligne, invaserat audax
Urbem Romanam, teque tuosque libros:
Quam clava domitat tuus ille CIOFANUS. An non
Pelignum hunc scribes Amphitryoniaden?
GAMBARA Musarum puer ulnis fotus amicis,
Haud Musis carus desinit esse senex:
Quasque aetas coluit studio florentibus annis,
Iisdem nil operae cana senecta negat.
Fallor, an ut Musis vigor integrascit ab unda,
Sic lotus Claria tu iuvenescis aqua?
Utque ferunt aquilam renovari flore iuventae,
In tua purpureum sic redit ora decus.
Quid? Redeatne decus, quod te non liquerit unquam,
Perpetuo quum sis par similisque tui?
Natus in Aonios cantus, o GAMBARA, nunquam
Naturae vires exuit albus olor.
NON modo Latoi gemina memorabilis arte
Praecellens in te virtus ANOMOEE relucet;
Sed neque Phillyrides tam clarum fecit Achillem,
Splendor in illustres quantum tuus exstat alumnos.
Tam bene dividere es prudens horasque diesque,
Unus ut alterius labor haud frustretur opellam.
Ecquis te melius norit impendere tempus;
Utilitas aliis, honor unde redundet agenti?
Aegrorum curam, qua nulla potentior ars est,
Musarum haud minuit studium geniale: neque istuc
Detrahit officio quidquam, neque cura, probato.
Ergo labor positus non frustra, seminis instar
Frugiferam iacti in terram, bene nempe merenti
Dat mentem claram, cor laetum, nomen in aevum.
VIRTUTES et doctrinae genus omne secutus,
Maturum Sophiae tramite carpis iter.
Ut sapis o HILLERE! Tuum est, quod avunculus heres
Occupat, eloquium qui Ciceronis habet.
Illius ad specimen tu te componere sollers
Non in postremis annumerandus eris.
Macte tuis hodierne bonis, et crastine macte:
Sic ZYNDELLINO dignus amere nepos.
ZOPYRUS ille mihi est. Nemo prudentior illo:
Nam non ad vulgi trita palata sapit.
Hic vere sapiens, qui non, quod is usque amat, odit;
Et qui non, idem quod merito odit, amat.
SOLLICITIS urges verbis intrare potentum
Limina, quem raro limina tanta iuvant.
Vivo mihi, et quantum possum praelustria vito:
Inter inaequales vix stetit altus amor.
Ut cupiam gessisse tibi cultissime morem;
Incutiunt sicco pocula multa metum.
Adde quod ignotos ignotus adire pavesco,
Res nisi cum celebri sit peragenda viro.
Tutandae legitur mihi cura potissima vitae:
Dispereat, quisquis trux homicida sui est.
Haec mens, hic animus mihi: sic ago sobrius aevum.
Aequiparat magnos sobria vita Deos.
ADDUCTURUS erat tenuem me nuperus umbram
Occo sub illustris limina celsa domus.
Umbra latere domi satius fore rebar in umbra,
Ne tuus obscuro splendor obesset, Here.
Cum tamen urgeret gravis Occo senilibus annis,
Ne mea Musa inter kopha prosopa foret;
Haec tibi Musarum volui donare patrono;
O animi magnis aucte IACOBE bonis:
Quippe sacras olim sumpto sine munere nemo
Aras audebat tangere caelicolum.
Si bonus adfulges; obscurior haec mea, ab aura
Illustrata tui luminis, umbra nitet.
Hoc nitet haec umbras inter mage, quo magis inter
Semideos praeses splendidus ipse micas.
NI scirem, fore grata tibi chartacea vatis
Munera, quae xenii iam tibi dono vice,
Non equidem tenues auderem forte papyros
Porrexisse, meus qui solet esse pudor.
Sed tamen accipies, ut cetera, fronte serena,
BAUMGARTNERE atavis edite nobilibus.
Si non Austriaco sunt displicitura RUDULPHO,
Imperii summum qui diadema gerit,
Te penes an credam vilescere carmina nostra,
Qui dignum aeterno carmine nomen habes?
O SENUM princeps Iuli GEUDERE virorum,
Norica quos patribus curia connumerat;
Tune etiam, praeter modulati carminis orsum,
Propria aves dextrae signa tenere meae?
Grammata num tanti facies manuaria censor,
Praes ut ob haec exstem perpes in aere tuo?
Signa dabo, nullis intercasura diebus;
Cynthius Eoo dum vehet orbe diem:
Praecipuosque inter scribam tua nomina IULI,
Quos immortali versus honore beat.
Nam cur non sacrem teque et tua nomina, quando
Alpha senatorum patriciumque clues?
ANTE manu scriptas non dedignatus es odas:
Iam lege chalcographis omnia cusa typis.
Forsitan invenies, quod te iuvet. Ut nihil adsit,
Quod iuvet; heicce tamen nonnihil esse puta.
Quod si non prosum; tamen aut delecto legentes,
Aut iucunda apibus grataque dico meis.
Quidquid id est; te participem GEUDERE libelli
Quin facerem, potui sequius haud facere.
Non tu censor, Aristarchus, criticusve poetae es:
Nomina sunt titulis haec leviora tuis.
Et maius graviusque aliquid deberier, aio.
Quid? Nae pecco, meum te nisi pono Iovem.
QUOD faciunt alii, sed raro, mente senili;
Tu, licet imberbis, docte SEBALDE facis.
Audin' ut Aegidii plutei tua dona loquantur?
Aere tuo structa est Bibliotheca recens.
Creverit haec numero, simul illa tu quoque cresces,
O nova Welseriae famaque lausque domus:
Mox et, patricius sanguis de gente vetusta,
Inclitus ex patriae more senator eris.
Aeternant meritum Charites Musaeque benignae,
Quas debitrices muneris huius habes.
Nam tibi cur non hoc pensent bona numina, quum tu
Sis facie iuvenis, mente animoque senex?
QUAM tua consiliis sapiens prudentia IULI
Utilis, ac dubiis commoda rebus iit;
Norica si taceant monumenta, loquetur abunde
Fama, per Almanas non tacitura plagas.
Indefessus eras quamvis aetate senecta:
Usque tibi curae iusque bonumque fuit.
Nil urbis studio potius rebaris, ut esset
Integra Marte foris, integra pace domi.
Te si fas, ut erit fas, aequiparare vetustis
Illis, quos Latium protulit acre, viris;
Quis dubitet, quin te possimus iure renatum
Dicere Sulpicium, Semproniumve Sophum?
TU patris exemplum docti per cuncta secutus,
Docte FABI, similes scandis in alta gradus.
Scaevola Germanis alterque Trebatius audis;
Omnia nam memori pectore iura tenes.
Floruit auspiciis Res publica Norica dextris,
Usa tuo suasu, ductibus usa tuis.
Usque adeo pulchrum est vestigia nota priorum
Et legere, et summa cum ratione sequi.
Nec minus ingenuum est, patriae virtutis honores
(Qua pote) constitui nobiliore loco.
Ut bene res geritur, quando et consultior aequi
Ipseque consultor mutua iura colunt!
MITTERIS in patrita nepos et avita Pylaeae
Legilius ANDREA dedite Romuleis:
Cui Themis obstricta est, iuris veneranda magistra;
Quaeque alii ignorant, cernere mente dedit.
Vincere tu studio Labeones, vincere Nervas,
Duxisti summum, nec sine laude, decus.
Plus igitur fidei tribuat cum patria alumno,
Sive ob avi meritum, seu benefacta patris;
Ecquis erit, quem livor agens praeposterus urat?
Dignus es ingenii praemia ferre tui.
Nam si promeritis succesti tertius heres,
Cur te non triplex concomitetur honos?
FRIGORE dum medio comites proficiscimur una,
Emensi Franca tot regione vias:
Vere sinceram nobis HUTTENE probasti
Mentem, candoris maxima signa tui.
Adspice, quo niteat nix haec albore; cycnique,
Purior in patrio quos alit unda lacu!
Tu tamen es multo LUDOVICE (nec auribus hoc dem)
Candidior nivibus, candidiorque cycnis.
Non igitur Fortuna favens respondeat optem
Par animoque tuo, par meritisque tuis?
QUI tibi perpetuam vitam nomenque parasti,
OCCO Paeonii cura paterna Dei:
Nominis e fama, partaeque e limite vitae
Exire invito numine pergis iter?
Haud ita fas. Properes ut fata subire, vetabit
Phoebus, et Aonii turba novena chori.
Militat in castris sacrae qui tiro Minervae,
Atque senens inibi dux veteranus agit;
Non nisi Palladii decus immortale meretur
Vindicis, et palmae praemia nactus habet.
Mors agit in vitam; sed mortem vincere laudi est:
Nam virtus omnes effugit una rogos.
CONTIGIT aeternis cui vita et fama tropaeis,
Praeparat ad mortis se vetus OCCO viam.
Frustra eris OCCO. Mihi et tibi vives. Nam quoque quisquis
Par tibi se gessit, non potis ille mori.
QUANDO sub incudem revocantis opuscula nostrae
Venerit in lucem cura secunda manus;
Proximus inter eos PALMA adnumerabere, quorum
Sacrum est aeternae nomen amicitiae.
Cur tibi non istud tribuam; qui fidus amasti
Me prior, ac nondum cum tibi visus eram?
O sanctum merito et cunctis venerabile pectus!
Dignum, cui summo posta sit ara loco.
Viderit hanc aliquis; Divini, fabitur, haec est
Pectoris ara decens, carminis arrha placens.
PRAESTANTES olim felicia in urbe Quiritum
Iurisconsultos saecla tulisse palam est.
Tot quibus hoc aevo confer STRASBURGE Solones;
Haud nostri titulos laude minore gerent.
Hos inter celebris caput ipse TOMINGIUS altum
Extulit, hydrarum victor ut Argolidum.
Horrifica ille potens armis contundere monstra;
Hic valida griphos dissicere arte vafer.
Exanclavit agens immensos ille labores;
Non minus hic forti pectore dura tulit.
Fas ergo ut socero (nam debita praemia doctis)
Lemniscata ferat palma perenne decus.
SI quid iucundi est priscis impendere curam
Rebus, et Ausonii ius iterare fori;
Aeque iucundum mihi suscepisse laborem
Crederis, ac dignum posteritatis opus.
Utile non desit. Quin et tibi parta ROSINE
Fama per aeternos haud abolenda dies.
Urbis honos, tuus est: per te namque illa revixit
Cum Genio, Genii quaeque fuere prius.
Roma tibi grates aget, et benefacta Quirites
Agnoscent; Tiberim quae meminisse volo.
Non patres aeterna tibi monumenta sacrarent,
Urbi qui Latiae tot monumenta sacras?
IAM tandem sperata capis STRASBURGE laborum
Praemia, iamque novo laetus honore cluis.
Contius haud frustra dignam, et Cuiacius acer,
Haud frustra in studiis fert Hotomanus opem.
Laus sua Fornerio, sua debita laus Campano;
Cuique Bonae-fidei munera fama dedit.
Nec minor Ausoniis Gallisque reclusit opertum
Dissertabundi lingua Vesenbecii.
Felicem aetatem, quae praecursoribus usa
Talibus, ad summos scandit anhela gradus!
Ecquis eos sancte non curet ametve, doceri
A quibus adsidue non Themis ipsa negat?
IURIS et ingenuae doctrinae dotibus auctum,
Et morum insigni lumine conspicuum
Collocat in summa te nunc BADEHORNE cathedra,
Qui, studiis merces, obtigit altus honor.
Non frustra Italiam iuvenis, non Gallica regna,
Nec frustra es magnos ausus adire viros.
Sobria temperies animi, quocumque venires,
Tutum a damnosis praestitit illecebris;
Incautos quae saepe solent pervertere, cum mens
Turpibus indignum cessit honesta locum.
Assecla quae tibi laus aderit, vestigia posthac
Si meritis clari nate sequare patris?
ORBA erat uno oculo Res publica Norica; fratre
Nempe tuo, patriae quo stetit urbis honos:
Urbis honos, gentisque decus, reburque Senatus,
Aoniique salus intemerata gregis.
Ordo Senatorum luscam ne cerneret urbem;
Te numero adscivit, sorte favente, patrum;
Restituitque oculum sibi. Quis GEUDERE negaret,
Plusquam Lynceos patribus esse oculos?
EDITA quod proles dias in luminis oras
Salva est, cum salva cernere matre iuvat.
Gaudeo Lucinam gravido favisse dolori:
Te fulcro illaesum stat IOACHIME genus.
Nyzelidum generosa novis florescere ramis
Stirps amat, et fetus multiplicare suos.
Sanguinis auctores quinis pernobile saeclis
(Ut multum) vestros stemma recenset avos.
Ulterius posset; patriae nisi moenia quinctus
Henrix vertisset funditus exscidio,
Contra fas bello cum persequeretur iniquo,
Imperii sceptris exueretque patrem.
Pressa olim surgunt, vincuntque evicta. Tyrannis
Exstinctis superest priscus in urbe vigor.
SUEVIDOS Augustam iubar ingrediente Rudolpho,
Interfuturo comitiis;
Fulcrifer HAENZELIUS de sex Atlantibus unus
Stellata visus dignior
Caesarem inumbrantis velamina ferre cadurci.
Cuncti senatores erant:
Sed tanta inter eos virtute excelluit ille,
Quanto imperator principes
Ante venis splendore; et equus tuus, ille equus albus
Candore vincit Pegasum.
Vera loquor, non ficta. Ideo magis hunc volo credi
Praestare ceteris viris.
FINGERE quid Musas Charitesque ipsasque Napaeas
Suestis Pierio turba dicata choro?
Quidve Deas illas, quarum pulcherrima formae
Munera dos pomi iudicat aureoli?
Quisquis es, observa Genium Pallantidos ANNAE,
Et tantae numen devenerare Deae.
Omnis in hac una virtus, doctrina decusque,
Gratiaque et splendor, formaque rara latet.
Et quid non? Latet? Immo ubivis spectantur aperte
Enthea divini pectoris indicia.
Ni verem, moriar. Mihi pluris es ANNA, et eris, qua
Musa, Napaea, Charis, Iuno, Minerva, Venus.
STEMMATIS antiqui viridem qui signa paterna
Psittacon, et clipeo Lilia pulchra geret,
Filiolo, generis spe certa, rursus es auctus
BAUMGARTNERE; domus ne sine prole cadat.
Sospitet alma Salus puerum. Maioribus ortus
Tam claris, fas est clarus et ipse fuat.
RUMPE moras HAGI, scriptamque fideliter abs te
Ulterius VITAM ne preme LOTICHII.
Illius hoc orant Manes, oramus amici:
Praecipue ante alios Neusteter orat eques.
Quantam apud Almannos meruit Cameraria laudem
Penna, Melanchthonium fida referre decus;
Lotichii ex obitu tantam ipse mereberis olim,
Narrator verae sedulus historiae.
Quam bene dispertita opera est, tibi sic dare vitam
Funera, tu vitam das uti funeribus!
CUI potius, luctum gentilis habentia vestri,
Inscribam melicae carmina maesta lyrae;
Quam vobis, o RIETERUM de gente vetusta
Progenies, nullo mi reticenda die?
Quottidie exsolvo promissum. Namque recepi,
Nulla unquam Soli pervia signa fore,
Quin aliquot proceres in Noridos urbe quotannis
Musa mea a mortis legibus eximeret.
Dignius ecquid enim est, quam morte carentia, Fratres,
Carmina laudatis pangere digna viris?
MERSAE in tenebris cum suo olim Gellio
Noctes iacebant Atticae.
In lucem apricam litterarum commodo
Ut prodiere; vix pote est
Dici, ut repletas plurima caligine,
Ut noctis offertissimas
Conspexerimus: donec abstersis tua
Operaque et oleo, CARRIO,
Maculis et umbris, queis scatebat admodum
Tam luculentus auctor, et
Tam scrupulosus, lucis usuram novae, et
Splendorem adeptae sint novum.
Non te hinc feramus alterum Solem, et tuum
Lychnum diei vindicem?
TE licet addictam studiis acubusque Minervae
Occupet assiduis hora diurna operis:
Si tamen insomnem contingat ducere noctem,
Sisque mei forsan docta CAMILLA memor;
An mihi tantillum renues impendere curae,
Ut penses modicis carmina multa modis?
Multa voco, Genium nimio obtundentia plausu,
Dum studeo numeros elicuisse tuos.
Obruis immeritam: dices. Meruisse negabis
Laudari? Laudes fac mereare dehinc.
At pridem merita es. Franci praeconia vatis
Respueres Franco nata puella patre?
Audio Germanus? Germanum dilige vatem:
Germanos ambit Roma etiam ipsa modos.
TYPIS venustis edidisti plurimos
Priscum Poetarum libros,
Illosque decorasti figuris eiconum
Perquam artificiosissimis;
Studia et labores aemulatus maximos
Sebastiani GRYPHII.
Vatum Poesis, MARNEFI, recentium
Tibi rependat gratiam,
Tuumque nomen inter illa collocet,
Quae reddidit celebria
Pridem vetustas. Eia age o viridis senex,
Meo quoque in libellulo
Notesce. Fama nulla durat, quae nova est;
Sed quae vetustatem sapit.
PROPINQUUS tuus ille IANUS olim
Ut BIRCMANNUS, idonee librorum
Docta congerie typo imprimenda,
Cognitissimus exstitit Camenis;
Qua Rheni viridis secundum ad amnem
Stat lunata Coloniae crepido:
Sic ad nobile Sequanae fluentum,
Quod Lutetia grandis occupavit,
Tu SITTARTE dehinc typographorum
Evades celeberrimus, recenti
Libros utibiles in officina
Cudendos opera acriore curans.
Non promiscua quaeque sunt in auras
Emittenda, sed inter illa carptim
Est delectus habendus. Optimorum
Semper conditio optima est librorum.
ADSPICE, quam multis HIERONYME vestra refercta est
In Lare materno Bibliotheca libris!
Cuncta patent tibi inempta. Patet tibi, quidquid ubique
Scriptorum veterum pervoluisse velis.
Insuper ad studium te magnus avunculus excit,
Excit et adfinis mutua cura tui:
MARNEFIUS senior, SITTARTUS iunior annis;
Non sine doctarum coetibus Aonidum.
Ingenio polles. Accedat plenior aetas,
Non erit ingenii vena sepulta tui.
Quaere CAVELLATUM super astra extollere nomen,
Clarorum factus pars aliquanta virum.
Nam quem non clarum tam docta Lutetia reddat,
Qua nihil hic ingens clarius orbis habet?