SI vacat, sueto placidos ulterius canori
Virgo decens ELISA
Admove sensus, animoque imbibe liberali
Nostra mele, loquaces
Psittacos raucasque sonis aemula fabulosis
Aequiparare picas.
Attamen linguam fatu ne reprehende vatis,
Qui taciturnus olim
Verba ceu mutis labii devoro, tinnulumque
Pariete ab otioso
Pectinem suspendo silens. Quod simul atque factum est,
Mercurium videres
Licet plectris requiem segnibus invidere.
Nec mora, feriatam
Accipit taxim citharam, claviculosque chordae
Corrigit obstrepentis,
Mutuos vibrans digitos, atque fritinientes
Eliciens sonores.
Stat Venus iuxta, et roseo praeradians amictu
Cynthius aureo ore
Dictitat suaves numeros, qualibus ex Averno
Aetherias in auras
Thracius caram fidicen dicitur evocasse
Eurydices figuram;
Cum rotam saxumque lyrae flexanimo quiesset
Obstupefacta cantu,
Nec iecur rostro Tityi tunderet uncus ales,
Nec latices sitiret
Tantalus, nec Pirithoo dura forent catenae
Sarcina, nec repleri
Hiscerent pertusa cavum dolia, nec retortum
Dens asinae rudentis
Roderet funem; sed nec prodigiosus alla-
traret Anubis umbras.
O mihi tales Clarii numina docta coetus
Annuite oro vires,
Ex nigris Orci tenebris ut CHARITUSAN illam,
Myrtileos ad ocres
Conditam tristi tumulo, rursus in hancce vitam
Carmina nostra sistant,
Si pote est: si non pote, mens talia somniare
Visa, animae vigorem
Integrum, pacto Genii, restituisse credat
Tam capiti amato.
SYDNEE Musarum inclute [Orig: inclite] cultibus,
Prorex Hybernes cui pater insulae,
Rheno secundo navigabis
In patrias rediturus oras,
Vasti per amplos Oceani sinus.
Regina vestrae clara Britanniae
Resciscere ardet, quid reversus
Caesarea referas ab aula
Legatus. O si me comitem tuis
Nereus, et ipsae Nereides viis
Iunctum viderent colloquendo
Velivola freta longa pinu
Sulcare: nigros non ego turbines,
Nec beluarum monstra natantium,
Discordiamque Eurum protervis
Cum Boreaeve Notive pennis
Vector timerem. nam pietas tua
PHILIPPE salvos incolumesque nos
Praestaret; et quae vox tenere
Caesaris ora, tenere linguam
Serena quivit, haec eadem maris
Deos furentes, flabraque tristium
Fratrum moraretur, sonori
Turbida per pelagi ruentum.
Quamvis remotarum aequor ad Orcadum
Vis Africi nos saeva propelleret;
Impune salsos frangeremus
Remigio superante fluctus,
Tenta et liceret vela retro dare,
Portumque laetis passibus ingredi
Desideratum. Sed relicta
Nunc iter est mihi Myrtileto
Admoliendum dura per Alpium
Saxa, et tremenda fauce voragines.
Utrique nostrum Dii secundent
Quae petimus loca, prosperentque
Optata. Londinum in patrio sinu
Te mox receptet, splendidus urbium
Ocellus: at mi septicollis
Vaquerio duce Roma plaudat.
ACTOS Pannonii propter aquas fluminis hospitas
Sub FERDINANDO Caesare, crebrius
Mecum recordanti iuventae
Purpureos genialis annos;
Nunc iucunda subit Slesiadum cura sodalium,
Laudis flagrantem nunc animum prior
Virtus lacessit, pristinisque
Aestuat ardor agens medullis:
Qualis Thessalium fervor equum vividus incitat
Elea metae currere classicae
Protela, pernicumque raptos
Anticipare pedum labores.
Luctantes memini (gymnasium cum [Orig: quum] cum [Orig: quum] mihi
Latam Viennae panderet aream)
Inter Camenas Palladisque
Saepe choros nitidas palaestras
Exercere senes et iuvenes, non sine plausibus.
Sparten honestans quisque suae teres
Non deerat arti: quisque navus
Hymniferas inhiare palmas.
Nam seu curriculum grata Iovi pulvis Olympicum
Sparsisset, aut se Pythius ipse-met
Certamen in nostrum dedisset;
Seu Nemeaea alacres in ausus
Essent Archemoro, aut Isthmia condicta Palaemoni:
Oliva numquam castaque laureae
Corona victores reliquit;
Non apium viridisque pinus.
Tu ceu Diagoras, aut Hieron, aut Telesicrates,
Aut Timodemus, fortia pectora
Caelos in ipsos vecta quondam
Alite Pindarici sonoris;
Et luctae et stadii et cassidis et turbinis arbiter
Annis minores et Thrasydaeon et
Agesidamum, Sogenemque
Alcimidenque doces aliptes.
Merces pancratio nempe sua est, est sua caestui.
Athleta partos vel pede vel manu
Aufert honores: praemiumque
Dat pila, dat trochus, atque discus.
Certatim variis sic studiis, arteque nobili,
SECCERVITI dux Herculei gregis,
Iuvabat antiquum recentes
Per chlamydas decus aemulari.
Ah quo proripuit se foliis incluta Deliis
Ornata victorum ingeuum cohors?
Quasnam penitrarunt in oras
Gorgoneo volucres celete?
Pars Celtas adiit, pars Italos, pars et Iberiam,
Pars et Britannos. te Pomeraniae
Fines remotae separarunt
(Ut procul!) Istriacis ab undis.
Divulsum patrii me nemoris collibus, advenam
Desideratus Thybris, et urbium
Princeps videbit Roma, primis
Cum Zephyris querulaque Procne.
Iam vectoris equi, sub medium frigus, adhinniens
Pectus vigescit. iam pedibus meis
Alpesque et Apenninus ingens
Culmina subiiciunt volentes.
Tu dic CASELIO, flos hederae cui decorat comam;
Dic et CHYTRAEO, cui labor improbus
Et cura Fastorum recursat
Annua: pro reditu Iehovam
Votivis onerent suppliciis. numqua dolentior
(Quod abnuo) vis ingrueret patri,
Quam filium non inde salvum
Sistier incolumi senectae?
NUMQUAM-NE prodis, care LUCIAEBERGI;
Domi sed oblitescis, ut cavo talpa
Defossa cubili?
Noctes diesque transigis laborando
Honesti in otii quiete, capturus
Bona praemia victor.
"Felix, in alio quem sua ipsius mundo
"Virentem arena proeliarier secum
"Videt, absque timore!
Si Diis amicum est, in foro peregrino
Me dimicantem proximus sub Astraea
Mirabitur annus:
Alterque legum scrinia et sacri cistas
Iuris, fragrantum Aprile sidus ut florum
Tunicas, referabit.
"Velis equisque tentat arduum miles.
"Virtus in alta scandit, ocior vento,
" Et Bellerophontis
"Velocior celete: sed cavet cristas
"Attollere ante tempus, omnium rerum
" Bene provida custos.
ILLE fons, fons ille sacer Camenis,
Quem (velint, nolint) ego torrefactus
Aestibus tantis Veneta appetisco
Hospes in urbe;
O foret salsis Hadriae propinquus
Fluctibus VOLFI: celeri carina
Protinus vecto mihi quaereretur,
Non sine Baccho,
Osculaturo gelidam Lycrenen.
Ille fons, inquam, tibi quo beatum
Ad Lyci se flumen aprica Landes-
Pergia iactat.
Frigidos Augusta bibit liquores
Sirio fervente: bibunt eosdem
Norici et Boii, genialis Ulma, et
Lipsia dives:
Hungari terra glaciem refossam
Admovent plenis Bromio lagoenis.
Nescit arenti Venetus palato
Stinguere flammam.
Os tibi Rhenea rigant, vel oris
Pannonum laetis generata vina:
Aestifer nobis Canis invidendam
Submovet undam.
Dulcis hic [Orig: heic] venalis aqua est, tepensque
Liber exsiccante siti fatiscit.
"Ipse quin malim laticis Tyrolo
" Monte ruentis,
"Aut recens quavis alia scatentis
"Rupe fontanae cyathum vel unum;
"Quam tepefacti radiis Falerni
" Mille diotas.
"Candiae praesens generosiorum
"Palmitum nectar puer ut ministres,
"Quodque depromit Cypriana Graecum
" Testa meracum;
"Fontis arcanum tamen expetiti
"Numen in limphis mediis adoro.
Ante nam potus memorem saluber
Recreat haustus.
IAM te, relictis Euganeum plagis,
Germanicarum dura per Alpium
Reducet anfractus tremendos
Ungula ferripedis caballi.
O quot ruentes montibus obstrepent
Torrentium undae! Quanta prius tuas
Raucum susurrantis protervo
Turbine vis animae Boreae
Obtundet aures, quam Basileio
Propinqua Rheno tangere collium
Vineta concedatur! At te,
Patricium decus o MONAUE,
Valente fultum pectora robore
Non ventus horrens, non aqua fluminum,
Nec tesqua terrent, cautibusque
Rhaetigenum iuga verticosis.
Tu regna Nympharum Acronium lacum,
Et ZYNDELINI nobile patriam
Constante, VACCHERIque, tortis
Flexibus anteferes viarum:
Constante, quondam (Teutones integri
Dum permanebant) imperii urbium
Stellantem ocellum, nunc TyrolI
Principis arbitrio subactum.
Lustrabis illic plurima cognitu
Iucunda, visu grata: nec abnues
Ambage quavis hospitales
Helvetium didicisse mores.
Te Berna dives, te Tigurum manet:
Te sospes ulnis incolumem obviis
ZVINGERUS amplectetur; ipsa
Quo Basilea viro superbit,
Sollersque Phoebus nil patientius
Novit laborum. Cernere ibi (reor)
Et ora BOISSARDI licebit
Imparibus numeris decori,
Pictisque formis. En erit, ut mihi is
Tandem morarum desinat, huc brevi
Ad nos revisurus, tenaci
Poplitibus pedica solutis?
Hic [Orig: Heic] namque propter glauca binominis
Fluenta Brentae mellificas tuor
Apes; coronatoque gaudet
Frunde virens nemus inquilino.
Iam plena messis copia torridae
Distendit almis horrea frugibus;
Iam plenus Autumnus recenti
Dolia vasta moro replevit:
Sed quotquot hic [Orig: heic] vestigia Sequanorum
Indagat ultro cernuus hospitum
Sagax odoratu Melampus;
Nulla mei subolent amici.
Menses per octo, sed vacuos spei,
Redire nil aut vix memorem frequens
Suspirat ANCANTHERUS illum
Unicum; et illum ego praeter omnes
Unum, quiescam seu cubitu lever,
Sub nocte sera subque meridie
Desideratum mille votis,
Dulce adeo caput, ingemisco.
Testis locuples Bacchilio mihi est;
Testes reclini Medoaci pede
Limphaeque, limpharumque ripae,
Quaeque humiles tegit umbra ripas.
Amica Musis scit PATAVI schola
Undasque et herbas reddere et arbores
Gratas. redux sit ille, multo
Hae fuerint mihi gratiores.
At sive Rhenus, seu patrius Dubis,
Mosellave illum distineat placens;
Non sponte nostris, sed coactum
Abfore deliciis opinor.
Edic, amabo te PETRE, tam diu
Hinc emanenti, quorsus iter paret
Differre suspensum, negetve
Stare fide solidisque pactis?
Sed perge ventis ocior, ocius
Ut (quo repertus cumque locorum erit)
Procrastinator mox reverti in
Ausonias meditetur oras.
ALTERA iam morantem
Italis me litoribus te sine cernit aestas.
Tam diu quid heu moras
Trahis Tybingae? tam diu carere
Lente potes Melisso?
SPIRA ni longa tenuit compede deligatum,
Suevicis in urbibus
Numella collo rursus induatur.
Sed Bavaris in oris
Forsan et boias teretes callidus aucuparis
Cum tuo REDINGERO,
iuvenculorum flore Slesiorum.
Interea calentes
Claudianorum peponum nos avido palato
Succulenta lingimus;
Pullaeque ficus vescimur medullis.
Iam precias edules
Vitis ornamenta, meam quae decorant fenestram,
Delicata carpere
Manus suevit, pensilesque baccae
Purpureae racemos.
Iam [transcriber: a few letters are unreadable] furtiva properant et reliqui per aestum
Nos fuga relinquere
Fructus feraci stirpe germinantes.
Quin hodierna narro
Somnii sub mane novum spectra? Venire tandem
Penulatus hanc mihi
Es visus urbem, LIVIO paternam
Historico. lacernam
Sparserat pulvis. ibi tu me celer evocare;
Obvios ego tibi
Conferre gressus, in tuumque collum
Irruere, osculoque
Et genas comesque oculos ilico suaviari,
Septies et ultra ave
O Gratiarum corculum (inquiebam)
Pieridumque dulcis
Lingua CONSTANTINE. venis? an me imago ludit?
Sospes o mihi simul
REDINGER assit, optimus sodalis.
Nonne age conspicaris
Quantum amem te, quamque tuos expetam amice vultus?
Iam neque ipse Gallice
Ibericeve, nec loqui Etrusce,
Quando tui carendum est
Gestio. iam nec Clarios incino rite cantus,
Nec poema versibus
Absolvo dignis. quidquid hoc sonori est,
Nos apium susurros
Floridae videre ederae sic temere aemulari;
Sub quibus iacens, caput
Desideratum mille anhelo votis.
Care veni, veni di-
Lecte; nec frustrare meam tarde citationem:
Quippe solitarium
Migrans et hinc me ZOPYRUS reliquit.
SICCI sub ortum Solstitii, graves
Ubi calores brachia Carcini
Succensa mortalique sexui
Ingeminant pecudumque saeclis;
Bini sodales, alta cacumina
Longe eminentum scandere montium
Una parati, cis Tridentum
Ingrediuntur iter molestum,
Amnis relicto Necre tui vado;
VACCHERUS annis integer ac virens
RHEDINGER aevo quadrilustri,
Nobilis Elysiis ab oris.
Supposta caelo saxa crepidinum,
Rupesque vasto praecipites specu,
Numquam nec alboris nivalis
Nec glaciei inopes gelatae;
Planas ituris scrupea per loca
Quaeso, nec ultro difficiles vias
Ostenditote, et pertinacem
Verticibus premitote paullum
Verrucam adesis. sic abies iugis,
Sic ornus antris plurima frundeat
Vestris, supernascensque pinus
Coniferis obamicta ramis.
Quod si frementes Aeole carceri
Ventos paterno praeter Etesias
Obstringis, Alpinique nimbos
Rubra fovis cohibet ruentes
Oblita saevi dextera fulminis;
Tanti ipse numquam muneris immemor,
Vires potestatemque vestram
Aeolia fide sempiternum
Sonare sancte spondeo. Sat prius
Anfractuosis faucibus instrepunt
Undaeque torrentesque, late
Ferre sonos crepitusque raucos
Procliviores, quam moderatior
Auris ferendo sit. stupet exterus
Viator horrendos fragore
Spumiferarum animos aquarum.
Frustrane votis flagito, quod pium est?
Ecquae procellae, quis rogo turbinum
Ad occidentem conglobatorum
Impetus in mea verba surgit?
Austri furentes, cumque Aquilonibus
Euri protervo flamine saeviunt.
Quantis rotatur fluctuantum
Verberibus coma fraxinorum!
Atris nigrescunt omnia nubibus
Circum, et crepantum turma tonitruum
Querceta diffisis cavernis
Rumpere amat, solidasque cautes.
Num terreat vos, optima pectora,
Fulgur coruscans grandoque saxea?
"Iusti, verecundaeque semper
" (Ut merito!) fidei tenaces
"Nil expavescunt. Qui cumulant nefas,
"Luduntque fractis foederibus palam
" Ruptisque pactis, ut solebant
" Astragalis pueri; timorem
"His senticeti vel folium incutit,
"Spirante venti leniter halitu.
At tota tempestas in hostes
Vergat ad Hesperii cubile
Solis. luunto supplicium rei,
Qui Belgium, qui Francia regna dant
Bello decennali, implicataeque
Otia Teutoniae inquietant.
Sed iam propinquos arcibus Hadriae
Salvos sodales obvius intuor
Caelo sereno: Iuppiter nam
Detonuit semel, abstititque
Flammantis irae filius Hippotae.
Rident Napaeae, ridet Oreadum
Chorus, resedataque glaucum
Cymothoe mare mulcet alga.
URBS septicolli vertice prominens,
Antiquiorum patria Caesarum,
Regumque sedes consulumque,
Roma, bonis mihi conspicandam
Des age te auspiciis hospiti novo:
Sic Mantuani sint tibi propriae
Laudes Maronis; sic et Horatii
Numquam obtitescat saeculare
Cum Latiis numeris poema,
Quaeque Elego pede Naso tener canit.
Iam paene confectum est iter arduum,
Mulaque Tusca Flaminiam tero.
O prima salve porta; salve
Pons Tiberi propior secundo:
Tuque adeo mihi salve scatentibus
Perenne lymphis Virgineus liquor,
Sacer Camenis. I puer, ocius
Hauri. Falerno Massicove
Gratior haec mihi aqua est bibenti.
Quis Genius veterum protinus meis
Se sponte fibris insinuaverit,
Ut Vaticani montis imaginem
Captare, Aventinique felic
Augurium; Capitoliumque
Visere Iustitiae debitum queam?
Recta Palatinum inde sequar latus,
Dein Esquilinum non sine Caelii
Curvo Quirinalisque dorso,
Post medii iuga Viminalis.
Ianiculus mihi monstrabit insulam
Longi figura navigii. dehinc
Spectare longe exstantia gestiam
Theatra et arcus et colossos
Fanaque prisca, frequentibusque
Ruderibus sola passim rigentia.
Lustrabo campi iugera Martii,
Circosque vastos cum penitralibus
Thermarum, aquaeductusque ruptos,
Pyramidesque polo minantes,
Ac veteres obeliscos, simul suis
Insculpta signis celsa palatia.
Euoe levatum Pegase Pegase
Tuis fer alis me sub alta
Compita, qua Phidiae stupendum
Praxitelisque opus ipsam ferire equi
Cernuntur auram calcibus arduis.
Uterque montis praeriget instar; at
Iuxta Gigantei statores
Laxa feris tereti capessunt
Frena manu, prior huic, alter alteri.
Cui non placerent Itala marmora?
Quem non hiantem conspiciet tuum
Auguste Mausoleon? et non
Pantheon, aut vetus Hadriani
Attonito prope reddet parem rigens
Moles? Hebraeus meastior incluto
Titi triumpho principis aureum
Cessisse candelabrum, et arcam
Foederis heu tabulasque legis,
Fornice sub Pario ringitur tuens,
Vasisque visis saepius aggemit,
Praedura sortis fata querens suae
Nequiquam, et extorres fatigans
Usque pedes. Age, ceterorum
Quid monumenta ducum barbito levi
Cantare sumis Calliope? Dies
Unusque et alter, si dubitas, parum est
Cunctis reducendis in orbem
Carminis. Interea diserti
Prendere amem venerandas SIGONII
Manus, ad urbem quei veniam modo
Vix credituri: nec fugiam senis
MURETI in amplexum ruentis
Brachia, meque diu retentum
Irresolubilibus vinculis sibi
Redalligantis fortius. Ecqua te
BARGAEE docto carmine nobilem,
Neque erubescendis Camenis,
Invideat mihi laeva cornix,
Quo minus alloquiis labra dulcibus
Festiva iusto tempore sentiam?
An non benignum se quoque Fulvius
Praestaret URSINUS, Latino
Eloquio teres atque Graio?
Tu quoque docte, quater vicies recens
Autumnus ortus cui senio graves
Maturat annos, GAMBARA lucidos
Praebebis aspectus Melisso;
Qualibus ante duas nitere
Visus olympiadas POSTHIO meo.
Te litterarum denique vindicem
STATI, poetarum eximium decus,
Non insalutatum relinquam,
LOTICHII socium; neque ipsi
Abnuam amicitiae ius CIOFANO.
Salvete quotquot Roma viros alit
Musis amicos. o ter et amplius
Beate grex, cui prompta gazam
Bibliotheca aperit vetustam!
"Nos procul hinc Alemanno sub aethere
"Tantis caremus sepositi bonis:
"Vos pleno in horto delicias meras
"Fructusque, nos extra relictas
"Quisquilias, legimusque fungos.
" Fontem Itali bibitis, Teuto rivulum.
"Vobis disertis esse dedit locus;
"Infantiae nos arguit. attamen
Quidquid Latini possidemus
Nominis, id populis remotis
Roma potens feret heredio datum.
"INTER aequales facile est conseruisse verba
" Rebus apta, nec pudor
" Propinquus obstat CASTANAEE lapsis
" Absque timore dictis.
"Alloqui magnosque viros, et quibus optimates
" Credidere maximam
" Negotiorum temperare molem;
" Hoc opus, hic labos est.
"Os verecundum fugitat se graviora semper,
" Ardui metum sibi
" Exasperando; viribusque dispar
" Haud tetigisse pondus
"Audet. herois adeo vultibus emicare
" Singulare quid, Deis
" Par, intuemur. sic faces minores
" Fax radiosa Phoebi
"Luce praestinguit nimia. Vidi ego, praeter omnes
Optimo Arioni
Plenas ad aures Caesaris sonoris
Tum fidibus canenti
Et manus ipsas tremere, et pallidiora cera
Labra verberarier
Terrore. quid me quid futurum in Urbe est,
Si trepidare cernar
Ante pangendum numeros? scilicet erubescit
Musa futiles
Hiare nugas, taedii refertas.
Tu potius disertis
Subministratum calamis aura alacri memento
Spiritum indere uberem
Verborum egeno, dives ipse rerum,
Copia quas abundans
Et locupleti varie fundere larga cornu
Gestit, usibus tuis
Ubique praesens. Ni tibi est amicum
Hoc facere, aridumque
O Periclei labii nectare CASTANAEE
Affluentior, tuo
Rigare vatis guttur amne: saltem
Quas steriles avenas
"Conspicis, ne temne. Ferax saepe suis agellus
" Herbam inutilem fovet
" Alitque sulcis, nil satis benigne
" Frugibus invidendam.
ULTERIUS Romam mulo vectandus Etrusco,
Parabam iter Neapolim;
Cum mihi nescio quis
Seu Genius seu Numen ait: Quo tendis alumne
Cyllenii, dum sordidis
Omnia plena madent
Imbribus ac nebulis; nec Iuppiter Apenninas
Tonitruorum fallitur;
Plus nimioque feri
Prodigus Hippotades venti, furiare amat Euros
Austrosque nil laetabiles?
Quantum age congreditur
Discrimen Caurus cum Threicio Aquilone!
Quantis adauctus amnibus
Se Tiberis superat
Ipse, vagoque procul planguntur litora fluctu!
Romae manere tutius,
Ausoniamque fide
Lesboa tentare chelyn; quam composita aure
MURETUS arbiter chori
Pierii bibat, et
Postmodo, si placeas, non abspernabile docti
Sub CASTANAEI segregem
Iudicium referat.
Tempus erit, Gallis iterum cum redditus oris,
Et hunc et illum concines
Pluribus in numerum
Aptis carminibus. praeclarior illa probarit
Clarissimi natus patris
SCALIGER. hinc liquidus
Sequana cum Ligeri, Rhodanusque celerque Garumna,
Amnes, quibus nil dulcius
Oceanumque senem et
Nerea degustasse ferunt. tibi, non sine plausu
Nympharum et ulnis obviis,
Sustulerint pariter
Cornua laeta, novum decus ilicet imperitantes.
Sic admonebar. parui.
Fessus eram ante viae.
Quid potui melius? Frugi non ulla putandum
MURETE, ni morem bonis
Gessero consiliis.
O CUI quaterni fila Deae neunt
Aevi, tenaces staminis arbitrae,
Dilecte VICTORI Camenis,
Vellere candidior cycneo;
Ut degis, annis obsitus? ut vales?
Satisne belle te tuus excipit
ARNUS senescentem? satisne
Pro meritis tibi suaviatur
Albi capillos patria verticis,
Flos oppidorum ditis Etruriae?
Ne dignus es, cui magnus ille
Plurima (namque merere) Tuscum
Dux liberali munera praemio
Dilargiatur; qualia nec tibi
Super iugandis defuisse
Neptibus ante, nec afutura
Posthac ovanti novimus. En parat
Formosa NICE palmifera manu
Currum triumphalem, decoris
Textilibusque tapetibusque
Instratum, et albis rite iugalibus
Praesignem; in amplas aetheris orbitas
Quo proveharis per serenum,
Arduus inter opes eburnas,
Interque laetum plausibilis chori
Paeana, quem non invideant tuo
Clari Megistanes trophaeo,
Barbaricae domitor cohortis.
Omnis iuventus Oenotriae plagae
Instincta sancto pectora numine,
Non absque plausu semidivum,
Aetherios meditatur hymnos,
Nulli virorum pangere promptior
Laudes honoras, quam tibi. quem licet
Tot lustra nunc emensa trudant,
Tantaque congeries laborum
Exhausta presset; nulla tamen suis
Te subiugatum dura molestiae
Nervis dederunt, nulla fractum,
Nulla sub excipulis recussum.
Sic pertinaci cedere nesciam
Virtute palmam nobilitat vigor,
Urgente quamvis ponderosa
Mole comas subigi rebelles.
Tu quippe cunctam (quod tibi prorpium
Sit, opto) verno robore praeditam,
Utcumque navi glorientur,
Antevenis iuvenum catervam
Languere tardus, sed celer obvias
Ad res agendas. Audin ut alterum
Te Laelium clamore dextro
Indigitent patrii Penates?
Sunt, qui suum te Nestora nuncupant,
Linguam refertum mellis Hymettii.
Vindex salutare et Latini
Nominis, eloquiique Graii.
Tarpeia sedes ut Capitolio
Te poscit alto sistere; sic tuos
Antiqua (si starent) Athenarum
Expeterent Prytanea vultus.
Iam nunc sed axem scandis Olympium;
Iam cana vinctum timpora nobili
Semper virentis frunde laurus
Ipsa vocat trabeata NICE,
Pulcherrimarum mater et Arnidum,
Pulchrique Tiberis filia pulchrior.
Conscende, conscende o amati
Pierii gregis alme cultor.
Verum oro, si non asper in exteros
Umquam exstitisti, praecipue meos
In Teutonas, sed comis usque,
Sed facilis, placidusque cerni;
Des hoc, amabo te, manibus meis,
Plantis ut aeque suppositas tuis
Feras, levatum more Franco,
Muneris et pietatis ergo,
Victoriosi corpus in aureos
Sellae curulis purpureum toros,
Clangore festivis ad astra
Carminibus patiens vocari.
Euax. sonoris ut sibi gestuum
Congratulantes ictibus hae volae
Apprima complaudent, honorum
Insimul officiique laetae!
Ut te solutis ilicet oribus
Meldoiarumque et fidium sciens
Mecum celebrabit corona
Delia; non sine fistularum
Canore dulci, nec sine nabliis
Utroque versis pollice! sic tuae,
Praeclare VICTORI, iuvabit
Ducere nos Latiare pompam
Sollemne. Vivat, vivat io senex
VICTORIUS: vox una erit omnium.
VICTORIUS, dicemus omnes,
Vivat io, sine fine vivat.
EXTREMI prope iam temporis exitum
Effeta mundi canities senis
Sperat: iam prope fractis
Longo curriculo iugum
Titan sollicitum demet equis. Viden
Ut ponderosum tollere verticem
Lasso, et molis iniquae
Pertaeso, poples Herculi
Succumbat? viden ut prae senio gravi
Lentum Booten Arcadiae sequi
Heu vestigia matris,
Invitum trahat ipsa-met
Annoso et fragili corpore tardior?
Vix haec, SIGONI, machina cardines
Totos quassa caducum
Sustentare potest onus.
Iam bis deficitur pallida luminum
Phoebe; bis umbris abdidit horridis
Vultum, non sine diro
Praesagi (reor) ominis
Eventu. Sed enim conspicuus tibi
Praelustriorem nunc polus exhibet
Flavo crine cometam
Magnis principibus metum.
Indaga veteres historicos sagax,
Scrutare quidquid traditur uspiam
Prisci; non nisi Martis
Tristes invenies minas.
Regnis exitium Mars ferus intulit,
Reges et ipsos sedibus extudit.
En, praenuntia cladis
Fato quae caruit suo
Laevis stella micans ignibus? hic [Orig: heic] draco,
Hic [Orig: Heic] anguis, illic hydra nocentior,
Pus atrumque venenum
Late spargere callidi
" Obsedere vias. Ingruet, ingruet
"Fatale terris (ac merito) malum,
" Nec poenam nec amicum
"Passuris vadimonium:
"Audax usque adeo est temnere caelites
"Mortale pectus. ne tibi, ne mihi
Sit censerier inter
Tales, queis odio est Deus.
Quod si praeteritis forte parem viris
Heroa praestantem annuerint dehinc
Terris numina; qualem
Ausis fortibus aut duci
Hebraeo, Pharias qui domuit manus;
Aut Iosuae, quo milite corpora
Et Sichonis et Ogi
Leto sunt data, praeferas
Vel saltem aequipares: fas erit, ut novi
Sceptrum monarchae sis memor aurea
Conscriptum dare penna,
Gratum postgenitis opus.
Nam ceu per vacuum sidere lucido
Iunonium lac puriter enitet;
Quod dum stillat in hortos
Quondam, primula liliis
Nascendis genuit semina candidis:
Sermone manans haud aliter fluit
(Plures unde creentur
Flores) lactea puritas,
Ornatuque nitens multa recondito
SIGONIANI gemma micat styli;
Cui vel Lucifer ipse
Claras invideat faces.
Tellus intereat, templaque conflagrent
(Ut conflagrabunt) aetheris ardui;
Nec casus neque flammae
Libris officient tuis.
Laesos pone tamen; num Genius simul
Vanescat? aeterna huic data mens, ut et
Immortale Supremus
Nobis donum animi dedit.
"CERTAMEN ingens est amor aemulus
"Honestiorum. cesserit alteri
" Raro, quisquis amarit
" (Ut decebit) honestius.
"Occulta quiddam mentibus insitum
"Natura miri prodere gestiens,
" ANCANTHERE, figurae
" Exserit specimen suae.
"Hin congregatos cum paribus pares,
"Doctisque doctos, cumque bonis bonos
" Aspectare decorum est:
" Quippe laurea laureae,
"Murtusque murto, et pampine pampino,
"Itemque flori flos, frutici frutex,
" Herbaeque obvia gaudet
" Herba consociarier.
"Dic, ecquid horum est, quam minimum licet,
"Ex se quod ipso gignere non amet
" Aut optabile tactu,
" Aut amabile visui?
"Flumen coerce supposita strue,
"Fontem impedita coge retro via;
" An non ille vel illud
"Rumpet? vetabo fulgere Solis aut
"Lunae, aut micantum lampada siderum?
" Frustra. sed neque fumus
" Separarier igne quit.
Quanto minus tu stinguere calleas
Incensa primi semina fomitis.
Queis BOISSARDUS inarsit
Impotente calentibus
Flamma? FAINI corda superstitis
Queis prosecutus nuper amoribus
Est, defleta sine iisdem
Prosequatur amoribus.
Laudent FAINUM carmina sospitem,
Laudent Fainum carmina mortuum:
Collaudanto FAINUM
Ceteri quoque versibus,
Boissardum et ipsum. Si ter et amplius,
O umbra, felix ilicet audies
Talem nacta poetam,
Qui perapposito canat
Laudes Faini carmine sospitis,
Laudes Faini carmine mortui:
O VERONA parens, tu
Tu beatior omnibus
Ferere punctis, quae potuit bono
Talem Fainum sideris omine
Produxisse sub auras;
Cui neque inferias neget
BOISSARDUS oris hospes in Italis,
Et cui parentent rite tot exteri,
Ignoto licet. At me
Teque, Pieriis diu
Exculte CLAUDI pectus ab artibus,
Verona numquam iure dehinc, suo
Civi funeris ergo
Defuisse, queat queri.
Iam persolutum est Manibus inferis,
Quidquid rogali nomine Manium
Debebatur amico
Optimis ab amiculis.
Tu dege salvus, nec treme forficem
Vitae imminentem, stamina serior
Dum centesima nerit
Funebri Lachesis colu.
STRADA, florentes prope Mantuani
Mincii ripas sate, Romulaeque
Urbis ornandae studio per annos
Dedite multos:
Quale tu quantumque, per universi
Terminos orbis, tibi comparabis
Et decus nomenque; in apertiores
Luminis auras
Cum sines exire libros, vetustis
Litteris priscisque notis refertos!
Quam bene et sancte meritus fereris
De grege docto,
Qui charactera studet aemulari
Moris antiqui, Latiaeque linguae!
Quid per Europam Libyamve, quid per
Asida terram
Restat, inventum tua cura quod non
Iam vel excusum graphice affabreque,
Laude cum magna dedit, inclutoque
Artis honore?
Obruor tantis ego totque rerum
Copiis, mirorque magis magisque;
Tot recensendis, quibus arca abundat,
Millibus impar.
Ecquis hic [Orig: heic] STRADAE cupidus laborum
Non videt praestare favere lingua,
Quam de conatu strepitantem inani
Paucula fari?
BONONIAE valedicens
Matri studiorum
Liberalium, SIGONIUS
Urbium principem
Romam petit, additurus
Iubar aureum
Apollini Palatino,
Doctisque Camenis
Gloriae futurus. En abit
Ense praecinctus! A-
PENNINE, cacuminum rex,
Quot in Ausonum
Plagis iugosa praeruptos
Obtendere caelo
Vertices videntur extimo:
Sterne mollem viam
Hinnis facilemque vecto-
ribus, integrum
Ut artubusque membrisque
Cunctis, sine quavis
Lesione, tam pium caput
Uls eat, quo velit
Desiderii Cupido
Iter exsequi
Alacre. sic tibi nimbus
Non exedat anfra-
ctum procellifer, nec uda vo-
raginosi specus
Vestigia ninguido sub
Iove lubricet.
Bene est. iugis superiectis
FLORENTIA bella
Hospitem libente [Orig: lubente] suscipit
Sede. VICTORIUS,
Victorius ille Petrus,
Pylii senis
Comas et ora cycnea
Blandis referens ob-
tutibus, seni benigniter
Gratulatur. ducis
Tusci favet aulicus grex
Meritissimo.
At ille, multicolles qui
SENAS venienti
Obvius fit, ac salutifer
Dexteram prensitat
Testem fidei, quis est? quis
Dabit hunc mihi
Virum vel ante Septembrem
Nosse propius, VI-
CTORII SIGONIIque ami-
cum vetustissimum?
Hornos prius o racemos
Metere abstine
Bacchi minister Autumne,
Quam moenia Brenno
Structa quondam aprico in aere
Laeter indugredi.
O quae manus eruditorum
Animis bene-
Volis Quiritium praesto
Canos venerabi-
tur tuos, feretque laude vel
Septimae celsius
Sphaerae ordinibus, SIGONI
Celeberrime!
Ibi videre MURETUM est
Civem Tiberinum,
GAMBARAM-QUE Brixiae decus
Grande, BARGAEUM item
Cynegeticw parentem
Tibi surgere in
Amplexum et osculum. Fallor,
An ipse Podarces
Vatis ANGELI catellulus
Flexilem codulam
Vibrans, itidemque laeto
Pede saltitans,
Tuo quiritat occursu
Loquax, genibusque
Accidit subinde, et indidem
Quamlibet serio
Cum verbere vix recedit?
Animalculum,
Quo virgines novem ludo ho-
ras fallere, nec non
Pallas ipsa, et ipsa Cynthia
Rite possent. Age,
Num Fulvius absit URSI-
NIUS, Hymettios
Favos Maronis illectu
Praelambere cuppes?
Num tot alta quaeso nomina
Plura, multo quidem
Maiora meae pusillis
Citharae modis,
Probare gratiosis ab-
sint nutibus opta-
tam tui, favente caelitum
Rege, praesentiam?
Altos ut avebis attin-
gere cardines!
Revertere o citato mox
Revertere passu,
Afferens ab urbe Thybridis
Huc tabellarie
Iucunda nova audienti;
Nova protinus
Ut sospitato avi dextra
Melismata pangam,
Grata, ceu prius, SIGONIO.
"Res gravis longum iter:
"Contra volupe est amici in-
"columis salus.
NASONEM ab ima valle silentium
Vidi reversum, crede CIOFANE;
Primamque Musarum loquentem
(Nam lateri comes ibat) hausi.
Mens insolenti percita numine,
Dulcisque somni munere laetior
Gestit triumphans. Euge Clio!
Euge redux Ovidi Latinis!
Ille et virenti purpuream comam
Vinctus corolla, et qualis imaginem
Incisus affabre decoro
Vultus in aere refert, eadem
Stabat relucens. quippe Iugarium
Paullo ante vicum nosse cupiveram;
In cuius ora quondam amoenos
Ipse Lares habuisse fertur;
Quin lucubratas tum quoque videram,
Non absque nava Pallade, paginas
Laboris immensi refertas,
Carminibus sibi restitutis
Mutata formae corpora fantibus;
Itemque coeptos haud male Tristium
Te corrigi censore libros,
Incolumes ope Vaticana.
Sic ergo praesens me soror alloqui
Suavis Thalia. Vindice quo stetit
Divina Romanis poesis,
Quoque obeunte, columna templi
Nostras ad aras intima concidit,
Naso est hic; hic est Naso, tenerrimi
Auctor reformatorque versus,
Lacteolaeque pater loquellae:
Quem praeferendum te puero, o sacer
Alumne, cunctis haud dubitaverat
Aequalis aetas; idque tute
Ob fluidae facilisque venae
Rivos perennes mente ita fixeras,
Ut nemini plus annueres, neque
Magis faveres. illiusque
Usque Elegos adeo probabas,
Ut huic studeres esse simillimus
Uni; licet nunc aptior arduis,
Sic negligenter sic supine
Molliculos tetigisse cures.
Is te monenti voce rogat, roges,
Quei corrigendo patrius Hercules
Ne defetiscatur, sed instet
Pergere, quoad reliquum examussim
Ad umbilicos duxerit integros
Opus renatum, post sibi maximae,
Quam fama, quam praeses noveni
Spondet Apollo chori benigne,
Laudi futurum. sic Erato pudens
Illum ante cunctos, non sine Gratiis,
Complexa sis, Antoniique
Casta flagres in amore fratris:
Antonii, cui limpidioribus
Felix scatebris ungula Pegasi
Beatiorem proma fontem
Aoniae reseravit undae.
Quod si retardans protrahet iam die
Praeoccupati munia pulpiti,
Causatus, aut leges forenses
Aut veteris puteal Libonis
Tenere primas, ac potioribus
Esse incubandum: dic age, mensium
Triumve saltem quattuorve
Praeripere spatium laboret,
Dandum relictis sponte clientulis.
Nam cur minori quaeso, Quiritium
Fastis recensendis, opellae
Parceret, arduiora multo
Adorsus antehac? cur neque nobilis
Heroidum postliminio cohors
Iuris potiretur recepti,
Herculeo duce vindicata?
"Fas est, ut altae fortia moenia
"Qui cepit urbis, seu validissimas
" Subegit arces, oppidorum
" Claustra parum metuat minorum.
"Utcumque victor se penitrat locos
"In subiugatos, laudis adorea
" Lactante mentes; dextra numquam
" Strenua promeritis carebit.
Haec illa. vates annuit, et leves
Fugit sub umbras. tu temeraria
Amice faxis dixerisve
Spectra cave cave somniosi.
ANTIQUITATIS cum Latiae
Tum Graiae simul, URSINE Fulvi,
Indagator sagacissime;
Idemque pater omnium
Elegantissime elegantiarum,
Venustatumque leporumque:
Si vera fandum est; emoriar,
Iucunde nisi tecum perennes
Optem vitae, quot irent, dies
Traducere, modo hoc sinat
Destinatum meae profectioni
Remotis curriculum metis.
Saltem o liceret, per specua et
Abstrusas penetrandi latebras,
Ferri compendiosa via;
Saltem et celerioribus
Tortuosas reciprocique flexus
Equis divertier ambages!
"Occasionem negligere
" Damno est. damna resarcire nullum, aut
" Vix serum, lata tempus valet.
" Quae me remora lentior
" Tardat? Horas it hora comprehensum,
" Suos et consequitur fines:
"Fini negata, quam peto, me
" Fors et Lubricitas, ludibundae
" Nurtices nempe mortalium,
" Lactare vacuis amant
" Speribus. sic et arborem protervam,
" Petulcis fructibus offertam [Orig: offerctam] ,
"Procaxque raptis flumen aquis,
" Ori illudere dexteraeque curtae
" Diis invisi ferunt Tantali,
" Frustra capere, quod cupit,
" Appetentis. Renitor, at recello;
" Reluctaturque recellitque
"Contrariarum temo volun-
" tatum. sed ratio iudicare
" Non semper provido sensuum
" Futura moderamnine
" Callet eventa; nec statim, gemellae
" Viae divergia Lynceis
"Obiecta perlustrans oculis,
" Indicare potest, utra fixis
" Sit degrumanda calcaneis:
" At saepe numero, sine
" Callis electione, rectiorem
" Pedes ipsimet apiscuntur.
O dexterae nec sortis egens
Nec laevae metuens, une raro
De felicissimorum grege
URSINE; tibi patriam
Urbs vetus Romuli neque invidere
Quietem, nec potis est partam
Livoris ater laedere dens
Famam, perpetuis consecratam
Aetatum saeculis. Me sine,
Me quaeso sine dissitos
(Quo libens [Orig: lubens] cumque proripit cupido)
Ab oris Teutoniae tractus,
Terramque nondum luminibus
Visam invadere; Byzantiumque
Traiectis aequoris fluctibus,
Et pervetera Graeciae
Urbium claustra, et insulas, ocellos
Marinae Thetyos, ardenter
Lustrare aventem tunc revoca
Demum, cum [Orig: quum] male pertaesa longi
Erroris membra iam iam quasi
Fracto, genua non virent
Amplius; fronte contrahente rugas,
Et albos crine nivis floccos,
"Ne, multa secum incommoda fert
" Inquies animi corporisque
" Externis heu labos in locis.
" Quid tum? mulieres domi
"Vitam agant desidem: viris in orbe
" Voluptas sit peregrinari.
QUI puer viridissimo flore timpora vernans,
Misnici propter vada nota Moldae,
Ubi se Cycnea vallis
Induit arbore multa;
Naviter studui sacros imbibisse poetas,
Docta quos prisci tulit urbs Quirini:
Itidem recentiorum
Gustum ego semper amabam
Experirier obvium; quippe cui bona cupes
Cum bonis condire sapor palatum
Alacerrima incitarat
Prolecebra. Ibi praeter
Ceterorum, etiam satur Zanchiana, tuaeque
Mulsa festivae memini Camenae
Ita nostra delicato
Imbuere ora liquore,
Ut, semel quod inhauserat mollicella refertum
Nectaris grati mea lingua succum,
Inhiaret usque dulci
Tinguier hinc meliloto.
"Sic Hymettia numquam apes abstinebit odorum,
" Involans nunc arboreos vigores,
" Modo prata, nunc et horti
" Culta, nemusve Matinum
"Undecumque avidae libet, libat. Ulla Napaeae
"Furta nequiquam sibi facta flebunt;
"Nec Hamadryas queretur
"Indigenae thyma silvae
"Devorata; tenerrimis nec dicam volucellis
" Chloris impinget graviore multa,
" Apud arbitras luendam
" Lite superstite Divas.
Idem amor iuvenem tenet candidissime vatum
GAMBARA, spretas Heliconis artes
Studiosius colendi,
Aonidumque latebras
Sicubi fruar, otii laxitate, sequendi:
Sive nascenti hoc genitalis horo-
scopus, alba cui supini
Tum comes ivit Oloris
Stella caelitis, inserit; seu Fidicula clarans
Vatem, amicorumque gregi refulgens,
Domui facem benignam
Undecimae indidit, ultro
Iuncta Cyprigenae Deae, Solis inter aprici
Arcadisque ignem radiantiorem.
Iuvat, ac dehinc iuvabit
Luxuriare gulosi
Suavitate cupidinis, Musicique leporis
" Gratia.Sane, quota quaeque vatum est
" Gula, cui sit Hippocrene
" Una siti relevandae;
"Quamve consatiet lepos unus? ardor in omnes
" Omnium promiscuus illecebras
"Laticum dapumque saevit,
"Pierio sale tinctas.
His frui mihi commodis, hac senescere vita
Donet o Fati stabilis potestas,
Domito feri Gradivi
Falciferique furore
Noxio senis, et venenum acre subtus alente
Sibili cauda vetita Draconis
Referire: quanta quotque
Intemerata voluptas
Possidere sinet bonorum aggregata recentum
Augmina, extento sine clade cursu!
Patriis amoena MAENI
Brachia cognita Nymphis
Naidumque choro, meis forte cognitiora
Neniis fient, fluviique Tusci
Tiberina dispari vir-
tute lacessere quaerent
Cornua. ast ego suaserim continere lacerti
Robur; infirmasque valentiorem
Petere, in gracillimorum
Vertere corpora vires.
Siverit male sanus hanc barbiton mediocri
Livor intactam fide, dentiumque
Acuisse differat vim;
Cycnum imitabor ovantem.
NON queo non amare
Ac quidem supra, iuveni quam licet expeditve,
Illa ficta numina,
Favore quorum candido poetae
Nitimur, incitati
Sive naturae rapidis exstimulantis oestris
Corda, sive siderum
In ima agentum, nosque provocantum
Vi tacita, silentis
Spiritus auras animare: et rediviva chordae
Barbitis novae dare
Quondam sepultis plectra; pectinemque
Insolitis hebentem, et
Tam diu mutum vacuis non cohibere filis.
Sensit ardor hoc tuus,
STATI, virentem fervidus iuventam
Ad teneras amandum
Gratias Musasque, suis sollicitasse flammis.
Scit Tagus, scit aureo
Anas fluento, quam celer sub alta
Se tuus aestuoso
Impetus cursu tulerit culmina virginalis
Montis. haud avere sic
Elea palmae victor expeditae
Praemia visus olim,
Fortior suetis sociorum agmina praeterire
Calcibus: nec alites
Pernice diversum obvios volatu
Sic superasse fertur
Acer Aurorae sonipes, Bellerophonte saevam
Perdomante triplicis
Frontem Chimaerae. Cernis o ACHILLE,
Dirius ut Chimaera
Atticas monstrum pueras Barbaries rapacum
Impetiscat unguium
Iniuriosa trux aduncitate?
Pectus et os leaenam
Induit, partes mediae tergus olentis hirci:
Bestia ipsa noxiam
Intorta caudam postumo dracone est.
Mutua gloriabor
Tela Pythonis domitor cum [Orig: quum] dederit, futurum
Ut necanda sub pedes
Si non (ut hirta est) concidat repente;
Attamen ictuum vi
Plurima, circa iecinus, sic dabo vulneratam
Sauciamque, ne cito
Atrae residant ab tumore plagae.
Tu veterane miles
Praeveni tironem avidis (quid remoraris?) armis.
Debitam praeoccupet
Laudem hasta Francae Pelias sarisae.
ANGELI, Graiae columen Romuleaeque linguae,
Sidus Etrusci geniale caeli;
Aliusne te videberis,
Ac prius exstitisti?
Aut meus planeve tuus subdubitabis esse,
Deditus totus mihi, debitusque?
Fuit, ut vel oris arbitra
Flexanimi loquella,
Dum forem praesens, traherere usque adeo; vel exin
Arte mutarere meae potenti
Zygiae, sonisve nuperis
Illice melle plenis,
Pristinum exutans hominem? pol, tibi si qua, suavi
Rore pocillum bene temperando,
Labra delibuta reddidit
Nectare succulento;
Nec manus Circaea fuit, nec mea, cui madet vix
Unguis extremi digiti; sed ipsa
Eratus fuit tenerrimae
Candidior ligustris
Palma, et intactis nivibus purior. Unde norim,
Quaeritas? Mensis puerum sacrarum
Adhibere me viraginum
Phoebus Atlantidesque,
Praesides veris studiis ingeniisque rectis
Ambo, convivam voluere quondam;
Voluitque liberalium
Pallas idem patrona
Artium, nec Pegaseae Atthides abnuerunt.
Cernuas stans ante genas propinquus
Timor ora subrubescere
Mi pudibunda ridet.
Haud mora est. limphas manibus dant simul, accubantque
Doctus in gyrum chorus eminentem.
Aderant et alba Gratiae
Timpora flore cinctae
Myrteo; sed Castalidas laurea condecebant
Serta. Quid lauti memorem apparatus
Bona vesca? fungimur dape
Caelite, caelitumqueNectar haurimus. medii namque fere sub horam
Prandii Latous, Et huic alumno
Erato o venusta, fatur, et
Ambrosiae placentam
Porge gustandum, et Clario cymbia nostra potu
Ore delibanda. sacrum poeta
Laticem futurus imbibat,
Nec nisi suavitatem
Spiret. O qui tunc numeri, qualia verba, iunctis
Invicem linguis fidibusque miris
Resonare! quantus enthea
Vi furor excitare
Pectus! ah solum memini dulcia. nunc acerbum est
Imbui fauces acidas amaris,
Neque talibus potirier
Haustibus, ac Deorum
Ferculis ultra. Sed ego te, PETRE, somniorum
Taeniis vinctum retinere tendo,
Vigilacibus tot in libros
Exsolvisse curis
Gestiens defixum animum. Pone age, pone fesso
Pectori magnoque modum labori;
Sapientiaeque non nisi
Seria cogitantis
Rite consultus, fatuas insipientis ohe
Ferre sis nugas memor haud moleste.
Fuerint et ipsa regibus
Ludicra saepe cordi.
QUALEM messe nova raucisoni carminis oscinem
Plus nimio desidiae prodigitas cicadam
Integrare cavae stridula fistulae
Allectat crepitacula,
Frundes inter amoenas;
Contra frugilegam multiiugis trita recursibus
Semita navo studio distinet occupatam
Formicam, memorem sideris ultimi,
Et brumam referentis, et
Annum farris inanem:
Haud MURETE secus nos (aliis Mygdonias opes
Sic coacervantibus, ut sint tribus hae sat avis)
Oblitos cumulis aera minoribus
Gazam auctura nepotium
Privis addere curis,
Adblandita meis cantibus ignobilis otii
Vere novo sollicitat mirifice voluptas
Postvortam sterili fallere barbito,
Albos inter amygdalae
Flores, purpureosque
Persarum frutices. hoc remedI nescio quis Iubal,
Aut Iubalis progenie natus, amariores
Ad luctus adhibens, aegra retinnulo
Imbellis citharae sono
Cordis vulnera sanat.
Atqui credideram confore, quo me (sed opinio
Fallere plerumque homines suevit) ab usitatis
Mature vacuum seria naeniis
Aetas sponte sua pigro
Obtorpescere somno
Ad lusus pateretur lyricos. quid fit? ineptius
Nunc adolescenturio, cereum agens ephebum;
Cui, praeter veteris propositi modum,
Imponit variabile
Scribendi cacoethes,
Verborum neque parcum, neque rerum locuples satis;
At satis, ob praeteriti temporis aestimatam
Iacturam, venienti irreparabilem
Aevo, scilicet et super
Spreta lege profusum.
Tempus virgineo par decori: quod male si loces
Disperit, in prociduas heu metuens reverti
Horas; ut tenerum flos Hymeneius
Vernans, post violente de-
cerptus marcuit ungui.
Occludas vigilem cortis avem, quae breviore ni
Fauce foret, cycnus erat; quid nisi raucitatem
Gingritu strepero prodere amat gravem?
Qualem, aut horridulam magis,
Olim ingrata sonore
Strumosae volucris colla rudunt, false imitantia et
Ipsa cycnum; dum sub aquas mergere rostra suetae,
Spirantique vago crebrius impetu
A pulmone refracta vox
Inconcinnius exit.
Da mi guttur alaudae et merulae, daque Canaridos
Alitis, et Dauliados; da mihi carduelis
Frigillaeque modos, quidquid et uspiam
Assorum est modulaminum
Concentusve rotundi:
Affer praeterea compositos icere Lydios,
Et Phrygiae plectra lyrae consona Doriaeque,
Et quae mixta cient harmonicum melos:
Numne aequatus oloribus
Illis, quos Arar haerens,
Quos oraeceps Rhodanus, quos viridis Sequana, quos Liger,
Quosque Garumna strepitans dulce suis canentes
Haurit quisque capax auribus, ac stupens
Diductis hiat auribus;
Vates Ausonas excors
Musaeosve animos impare certamine provocem,
In grave crimenque mei ludibriumque fati?
Quamvis elogii me locupletibus
Punctis, praeco gravissime,
Pollens calculus ornet;
Hei, cur hoc tamen errore tua est lapsa novissime
Lingua, Melisso variis posse metris eorum
Queis indultum hodie vivere, neminem
Conferri? fuit, ut genas
Improvisa pudoris
Aspersi mihi rubrica notans, insimul obvio
Auriculam nescio utram verbere tinnientem,
Perculsumque animum redderet? At tuis
Instincta artibus, illicis
Haud pellacia famae
Tanti est, ut minus illi dubitem credere quam mihi,
Qui liquido, quam tenui spiritus ore pressus
Arctetur, videam; meque (quod
Aiunt) intus et in cute
Norim. ne tuus ultra
Aurigantis amor te Rationis (viden) orbitas
Abripuit: summus amor nam sibi praelicenter
Sumit multa, sui caecus, in alterum
Se Lynceus oculatior.
Sensi, sensi ego vestro
Complexu, manuum o dextra, toris subtrepidantibus,
Pectora constrictus, uti nec simulata verans,
Nec verum simulans, is nihilo minus
Naturae indicio bonae
Coram, iudicioque
Non laevo, numeris ingenue candidus arbiter,
Nec sine iusta trutina censor adesset aequus.
Quo factum est, ut eo te vehementius,
Facundissime Tullii
HortensIque sequacum,
Deinceps diligerem MARCE; licet pluris et antea
Mi fueris, ac fieri quis pote rhetor umquam,
Et porro fatear te fore plurimi,
Supra quam (quis enim vetet?)
Di sirint homini ius.
Ius usurpo meum, te venerans ac similes tui;
Largus amicorum avidas immodice susurris
Aures carminibus pascere, et hoc tibi
Muni vertere gratiae
Infantis melos oris.Verum garrio prolixa loquax; et siticen mei
Funeris, extra modulos deferor elevorque,
Mensurae medium tangere nescius.
Vitam quin tamen artis ars
Ignorata lucratur,
MURETO veniam dante: nisi fors magis audiam
Et merito, nugigeras ob blaterationes,
Picae, dicier, huic o Taciturnitas
Os compesce. Silentium
Semper laus sua mansit.
TANTI scilicet aestimas
O URSINE meae ludicra tibiae,
Illis inter ut intimos
Thesauri loculo des spatium? Novum est,
Antiquis specimen recens
Aequare, et gravibus par leve quidpiam
Reri; si neque vilitas
Pensanda pretio stat, neque granditas
Vincenda est humili stylo.
En lances! inibi pone sequestrium
Censuram Cato ponderum,
Fascis pondus item pone vicarii.
Momentum residis iugi
Ansarumque vides? vergat utrum in latus
Examen, patet, arbitri
Index iudicii. deprimar, elever,
Non est ambiguum; neque
Si mantissa dari poscitur, ecquibus
Quaerendum. tenuis sibi
Res ut semper opem flagitat addier!
Ut plerumque labantibus
Tibicen solet aut cervus in obvium
Figi subsidium casis!
Rerum nos inopes scruta sequi putat
Vulgus, belua centiceps;
Obscurumque loqui, se quoties iners
Non intelligere est pote:
FULVI, tu secus ex pectore iudicas
Edocto sapientius
Moliri trutinam. nam neque Barbaros
Laudas, nec Latiae lyrae
Culpas harmoniam; gemmea vitreis
Lynceus, aureaque aeneis,
Et quae differitas sit fidis ac tubae,
Internoscere callidus.
At seu parvus onyx paucave baccula
Nostris lucet in ectypis,
Seu torni facilis mucro toreumati
Errorem tulit inscium;
Seu quaecumque meis versibus afuit
Incus: haud tamen afuit
Et desiderium et mentis alacritas
Fingendi Geniis opus
Dignum perpetuis, ac celebres viros
Clarandi; quibus optime
Excultis variae dote peritiae,
Ad nostri est patefactum iter
Saecli notitiam, famaque celsior
Aspirat. Sed in arduis
Rebus velle, sat est, posse ubi non datur:
Contra difficile est nihil,
Vires ingenuae cui bene suppetunt.
SIC sum, non alius; nisi forsan erro,
Mi CIOFANE, dum reor iis honorem
Habitum meis ab odis,
Quorum nomina dulcibus
Exornata modis placuit canendo
Auditoris ad astra vocare caeli
Iuvenem suerat olim
Pangendis STEPHANUS metris
Arguisse metus nimii, sed audax
Nunc feliciter audio; quod disertim
Probat eloquentiore
Os lingua teretissimum
MURETI senis. Haud ego servituti
Natus; quam triviale, necessitate
Famula iugi ferendi,
Vulgus ponere rhetorum
Praescriptis memini. iuvat evagari
Per liberrima Thespiadum vireta,
Hominumque doctiorum
Quantum est devenerarier.
Hunc si posteriore loco repostum,
Illum forte priore legas; at istum
Medio quid interest? Non
Hoc ipsum (mihi crede) non
Censurae est, neque iudicii sinistri.
Sic natura, rei genitrix, vel ordo
Genirticis aemulator,
Iustae vel ratio strophes
Poposcisse feretur. Api Matinae
Saltus floriferos, et apricitatem
Sine nube, nemo quisquam
Ut defendere cognitus
Uspiam est; ita cui Philomela dulci
Vernans gutture, cui resonans Acanthis
Siluisse iussa, dumos
Inter, qua volat, hispidos?
Fas esto mihi, quae volo, cantitare;
Tamen quae volo, non queo posse. Posse
Aliquid Dei est, parisve
Divis: velle hominum, sui est
Impos. Artem adhibe generositate
Nativa novies generosiorem;
Adhibe peculiarem
Linguam, non sine viribus
Ac nervis. fac item mihi singularis
Aspiret Dea, quae Charitas vel ipsam
Venerem suae antecellat
Vi pellace decentiae:
Affer denique cuncta, quibus iuventam
Hanc Pandora lacessere millemunis
Potis est, ut inter omnes
Praestantissima polleat
Donis innumeris. age sicne, frustra
Heu persuase CIOFANE, sicne reris
Mea posse luculente
Per praeconia quidpiam
SIRLETO, quod eum iuvet, arrogari
Laudis? ne, tua me iubeat Minerva
Radiis superna cincto
Aeternis Hyperioni
Obscura face lampada fenerari.
Nos scintilla sumus, modicaeque lucis;
Cinefacta quam favilla
Mox funebribus obruet
Umbrartum tenebris. Oculos minutos
(Immo vix oculos) hebetatus, ausim
Adeo mivante vultu
Solem velle Calabriae
Intuerier? O aliis liceto
Oratoribus, atque aliis poetis,
Graviterque dextereque
SIRLETI memorabilem
Laudum dicere congeriem. Cicutae
Hoc infantius est et inanius, quam
Ut ad elocutionem
Quidquam sit sonere efficax,
Tanti quod faciat decori evehendo
Viri; nedum aliqua sibi Tullianos
Lyra quei pusilla sumat
Aut Lesboa agiles fide
Adaequare,vel ante quibus iam abunde
Tam clarum caput eximiis sacratum est
Numeris, dehinc vel altis
Sacrandum veniet modis:
Tantum abest, ut in arduiora avenam
Sperem rusticulam mage ceterorum
Penetrabilem futuram.
Curto me pede metior.
AMICE Gratiis,
Amicior Camenis,
Amicissime Phoebo
MURETE; quid tuum melismata
Poscis Melissum,
Sonante cui lyra
Quaterna vix in anno
Restant condita toto?
In rebus aliis occupatior
Indiligentem
Musis, ut assolet,
Navasse mente curam
Remissa fateor: sed
Neque illa, quae priore lusimus
Aetate, praesto
Assunt, et haec meis
Cum versibus sub urbis
Reliqui Patavinae
Custodia. nunc mutio. Simul
Ut suggerente
Novos Apolline
Cantus, alacre guttur
Haec silentia rumpet;
Symphoniarum compotem tuum
Non reddem olorem?
Pennis Caystriae
Avis tui capilli
Albent: ipsa corallis
Rubentiora labra vivido
Florent honore.
Reclusa fontium
Tibi scaturit unda
Limpidissima: nec te
Perennis Arpinate deserit
Vox tincta mulso.
Tu digna Gratiis,
Tu digniora Musis,
Tu dignissima Phoebo
Cantas. ab ipso te quod optimum est
Posce et reposce.
At interim tibi
Grates agam necesse est;
Haud indigna typorum
Quod arbitrare nostra carmina,
Isque [Orig: Eisque] docti
Paras MANUTII,
Tamquam alteram parentem,
Nixu conciliare
Pulchro officinam. Fungitur tuo
Iam MARCE suasu
Minerva sedulae
Vicem obses obstetricis,
Lucinaeque levamen
Implorat, atram deprecata vim
Abortiendi.
Venus venusta adest;
Favoniique mollem
Favorabilis auram,
Vitamque Genium liberam petit:
Se liberalem
Uterque praestat. O
Si quid patrem refertis
Vel dulcedine linguae,
Vel suavitate, vel poeticae
Artis decoro;
Aut (quod caput rei est)
Si vatibus vetustis
Nemo degenerasse
Culpabit; usque et usque vivite, et
Diu placete
Fetus tenerrimi:
Diu placete Francis
Francae pignora mentis;
Sentire nec vobis sit invidam
Sortem novercam.
Si vos adoptat Urbs,
Et civitate donat,
MURETUSque disertim
Probat: vel inter Barbaros mori
Patrem iuvabit.
FECUNDA rerum perveterum Dea
Nobis historicas rursus opes, recens
Aeternitati consecrandas,
Protubit e pluteis Minerva
Sigonianis. Quae nurus obsecro
Seu Romana fuat seu Patavina, seu
Bononiensis, tot virenti
Pignera progenuisse callet
Vernans ab aevo; quot tua, candidas
Ledeorum imitans scilicet alitum
Plumas, inexspectata fetus
Canities peperit, SIGONI,
Aut parturibit postmodo? Ceu solum
Felix sponte sua, nemine semina
Credente, fruges atque fructus
Purpureas inaratum in auras
Priscis colonis reddidit: haud secus
Per se cultus ager pectoris en tui
Humectus ultro, floridoque
Germine luxuriare suetus,
Messem metenti fenerat uberem,
Quam non falce frequens imminuet manus;
Nam laetus augescit, nec umquam
Indecore sterilescit arvo
Novalis. at ne, dum rapidis furit
Flammis Icarii lingua protervior
Canis, Cleonaeique saevit
Insolitum cor atrox leonis,
Conduplicatis sideris aestibus
Fundus prae nimio fors capiat calore
Enorme detrimentum, et ustas
In cinerem redigat medullas
"Ardor, cave sis. Res tenera est pii
"Compages cerebri. laeditur ilico,
" Postquam vel Arctoas pruinas
" Vimque frementis Apeliotae
"Sensit, vel ignes Hesperii Noti;
"Aetnaeasque faces flamine follium
" Auram adbibentum fortiorem
" Acmonidae grave ventilatas
"Tentavit. atqui pol nisi Iuppiter
"Praegnatis gravidum verticis ut tulit
" Fetis Minervalis puellae
" Seminiis uterum, sibi ipse
"Tum temperasset, fulminis ardui
"Vitans tela trisulca atque tonitruum
" Crebros fragores: noctiluca
" Extimuisset abortionem
"Tam delicati sincipitis vides,
"Ipsis ut noceat saepe Deis sui
" Neglectus; humanasque mentes
" Saepe diuque fefellit error.
Quin Herculanis functe laboribus,
O pulchrum caput, o pectus idoneum,
Captas honoratam quietem?
Quin rudis arbitrio fruendae
Donaris? Eccos, qui tua CAROLE
Optant, si liceat, tecta frequentius
Invisere! eccum me, petentem
Ut minus et minus occupato
Tecum loquendi vel per epistulam
Detur copia, vel carmine; si neque
Gratum mel abscedit palato
Suavidico, neque apum strepentes
Aurem susurris immodicis greges
Obturbant. Equidem quidquid erit favi,
Quo stillat imbutum Melissi
Alvear, opto tuos in usus
Vergat, SIGONI. quin et apricitas
Libantum thyma, per roribus uvidam
Herbam, sereni filiarum
Aetheris haud inamoena vestris
Sit commodis: at nec senii vigor
Sublestam meritis exhibeat fidem.
Iam lampas aethrae concitatis
Sol medium prope tangit axem
Raptus quadrigis. quantus ab igneis
Candet flammipedum Mulciber ungulis!
" Suspendo sub lauru chelyn: nam
" Quod requie caret, obsolescit.
STATI, Socratico praedite pectore,
Ambrosiae libis dulciculis satur;
Ecquid pascis inanes
Suavitate famelicos?
Ecquid rorifluo nectare permadens,
Arida siccatis pectora faucibus
Aut promulside tinguis,
Aut madoribus imbuis?
Me desiderium principis urbium
Tangere si Romae, sive tui calor
Accendisse timeret
Impotens; avidis ego
Nepenthes liquidum combiberem labris,
Immodicos aestus diluere efficax.
Sed nec limpida SENAS
Irrigans aqua fontium
Venis innumeris, nec potis ipse-met
Arnus, Ilisseo flumine gratior,
Restinxisse calorem
Fervidamque cupidinem.
O quantis iecur hoc torreor ignibus!
Hic animus quantis vapulat ictibus,
Dum vestigia nostri
Thybris adrevocat pedis,
Mentem deliciis proliciens meris,
Ac fore promittens, ut fruar affatim
Queis tot pulpita libris
Vaticana superbiunt!
At non tam reditum pollicitus tibi
Sentio, quam spectris ob memorabilem,
Virtus quam tua prae se
Fert, amicitiam trahor.
Haec pol spectra levi timpora somnio
Suaviter evinctum sub requiem iubent,
Quei iucundum iter istuc
O ACHILLE redhostiam.
Festivae Dryades, quas nemorum colit
Tusca Deas tellus; vos et Oreades,
Quas Florentia adorat,
Collium cata numina,
Me (quid differo?) me quaeso remittite
Leniter offlexae Ianiculi viae;
Hortos unde salubres,
Aureisque virens citris
Inspectare nemus detur; et Italos
Carmina Lesboo pangere barbito
Scitos, non sine doctis
Aemularier artibus.
Nymphae blandisonis Thybrides audient
Vocibus hiscentem; notaque vatibus
Priscis antra cupitum
Impetrabilis otii
Stratum sufficient, bacchare et herbido
Floris odorati germine consitum;
Floris, quo Meletusa
Fascinum fugat, et meis
Defendit streperum cantibus oscinem.
Fallimur, an linguis oreque iam favet
Grex optatus olorum
Candidissimus Ausonum?
Inter quos senior, non humili sono
Stridulus, argutum sed similis tuo
Clangorem Venusino,
LUSITANE volas cycne,
Fingens dulce melos. Quod tua si meum
Temperet os mulso Gratia, non ego
Non aut anseris instar
Aut onocrotali crepem.
Cum mitteret ei cantionem quinque vocum, cuius initium NYMPHA.
VIRGINE pro Musa Nympham tibi mitto MARCE: Nympham
Exosculari virginem pudenter
Memento, suavitatis auceps:
Nam facere hoc impune licet, licet ille virginalis
Chorus Camenarum assit, assit augur
Apollo, Gratiaeque castae.
Et Phoebus Musas amplectier atque suaviari
Solet pudice, Gratiasque caste;
Ipsamque Cypriam decenter.
Mutua si lentus retrahes labra; te novena turba,
Te basiabit terna, et ipsa Cypris;
Colloque de tuo gravatim
Sarcina pendebunt oneraria; nec, licet reluctans,
Excussa quibis tot dare obviorum
Centena millia osculorum.
Lassula desierint ubi numina, basiorum abunde
Rorem fluentem grex novenus, ipsae
Mulsum omne Gratiae osculorum
In latices manante meros tibi semper ore linquent,
Venusque nectar omne saviorum.
Dignam o rebellione poenam!
UT CERVA cursu fessa, sub Caniculae
Flagrantis ortu fervido,
Alsae scatebrae, qua gravem levet sitim,
Rivos salubres quaeritat:
Sic Musa nostra, siccitate siccior,
Moraque longi temporis
Iam fracta, lymphae pura VICTORI tuae
Toto petessit pectore
Fluenta; lymphae, quae tuis haud secius
Manat perenne ab oribus,
Ac fontis unda limpidi, quam perculit
Divina virga Amramidae
Ex rupis antro. sicne iam cogar mori?
Sic heu sub Orci pallidam
Mittar lacunam? non ibi me Tantali
Exspectet amnis: non ibi
Lethes amara faeculentae pocula,
Nigrumve Cocyti bibam
Sulphur, picisve luridae carchesia.
Non hac pianda mors mea est
Poena. luant haec improbi, infortunio
Adversa quos mactet Dea:
Bonos sequatur sors bona. at mi lucidis
Caeli recepto sedibus,
Candente qua liquore flumen lacteum
Irrorat igneus faces,
Fauces rigentur aridae. Prae lacteo
Illo Deorum flumine
Fons Hippocrenes sordet, et sordent aquae
Mentitae aquae Permessides.
Tum cor refectus, debilique alacrior
Prendam vel Orpheae lyrae
Sonora plectra; concinens, ut vividos
Dei ministret filius
Amnes catervae segregi fidelium;
" Quos qui sit ubertim potis
"Hausisse nullos is pol umquam sentiat
" Siticulosae anhelitus
"Linguae; sed eiusdem scatente fontium
" De ventre manent affatim
"Latices beati. Da precor, precor PETRI
Tales ab undante excitos
Potus canali: Musa nullam postmodum
Te poscet arens hydriam.
INTER praecipui valoris
Monumenta, CIOFANE,
Romae visa mihi, nil equidem meos
Plus oculos animumque pavit,
Quam Vaticanae prisca volumina
Bibliothecae.
Debetur memor, ob librorum
Avido exhibitam dapem,
RANALDIS merito gratia fratribus;
Quos volo perpetuum vigenti
Humaniores ornet in exterum
SULMO corona.
"Antiquas alii stupebunt
" Statuas, vel imagines
" Trunca nare, situs quas veter obruit.
" Sunt, quibus effigiata miris
" Oscilla monstris complaceant, opus
" Non sine sumptu.
"Nos contra, simulacra viva
" Charitum atque Aganippidum,
" Miramur studiis corda reconditis
" Apta operisque laboriosis,
" Nulis tacendos temporibus viros;
" Qualibus aetas
"Ad Thybrim neque doctiores
" Hodierna, neque aspicit
" Ornatos magis, aut ingenii bonis
" Pluribus eximios. Creatus
URSORUM alumno stemmate Fulvius,
ANGELIUSque
Bargaeus, columen Pelasgae
Latiaeque poeseos,
Haud postrema tenent; tu neque Marce, cui
Barbara MURUS aenus arcet;
Nec Lusitani nomen ACHILLEI
Ultima cludit.
At cui te memorem secundum,
Calabri patris Ennii
O SIRLETE sagax et popularis, et
In veterum penetrare chartas
Nec lentus hospes, nec Genios catax
Quaerere priscos?
O quis me reducem sub alti
Adytum Capitolii,
Seu Laurentia delubra, Penatibus
Sistere rite tuis; quis intra
Conchiliati quit propylaea sub-
mittere tecti?
Ad palatia ductitatum
Tua me voluit quidem
Paeligni digitus promptior Herculis;
Sed (liceat mihi vera fari)
Aurora tantae splendida purpurae
Tam radioso
Fulgetro radiantis abster-
ruit. Ecquis enim iubar
Solis flammivoma lampade fulgidum,
Impavidus licet, irretortis
Obnixe ocellis aspicere est potis?
Adde pudorem
Musis ingenitum. vetabat
Pudor ille sub aureos
SIRLETI insolitum ferre pedem Lares:
" Advena namque potentiorum
" Saepe erubescit tangere limina,
" Moris inaudax.
UT vivis, ut vales STATI,
Fervidos aestus
Magis magisque
Accendente Sirio?
Leo protervus ignitam
Ventilat caudam,
Iubaeque villi
Scintillas vibratiles
Torquent. vides, ut ex limis
Flammeum fulgur
Prosultet hircis?
Arescunt mala siti
Herbae; fatiscit omnis flos;
Languet heu thyrsus:
Hiant Napaeae,
Exsucca est Hamadryas.
Pales Ceresque cum Baccho
Humidum implorant
Vix semivivi
Prae calore Veiovem.
Aura o beata, mi paullo
Alsius spira,
Geluque miti
Sidus acre tempera.
Ut cera liquitur pallens,
Sive Vulcani
Seu Solis igne
Infestata torrido:
Sic ustulata, vae, sensim
Diffluit nostri
Medulla cordis,
Ad binae faces ferae.
Maligna monstra, terrarum
Annuae pestes,
Parumne saltem
Aut nihil remittitis?
Ceu teda, flagro; ceu fornax,
Ardeo; fornax
Bituminosum
Pingue avara lambere.
O (namque diffugit vita)
Si qua te cura
Tui Melissi
LUSITANE nunc habet,
Hauri (quid ambiges?) hauri
Mox caballini
Fontis liquorem,
Corque asperginis sacrae
Refrigerans riga lymphis.
"Res pia est, ultro
"Restinguere atrum
"Ardentis casae rogum.
SI QUA est adeptae laudis adorea
Praesignis urbs aut gens, in Etruriae
Educta verrucis amoenis,
Comis alumna novem Dearum:
Pol vestra gens est, o genialium
Sanguis parentum PICCOLOMONIDAE,
Vestraeque SENAE, Gratiarum
Deliciae, decorisque Tusci
Vernans voluptas. Quot celebres viros,
Quotque erudito pectore praeditos,
Virtute et illustres avita,
Utraque saepe tulit feretque!
Hos inter insignem exseruisse se
Fulgentiori vertice SILVIUM
Quis nescit AENEAN, ut astris
In reliquis oriens Orion
Solet, micantis tegmine baltei
Coruscus? at (ne commemorem morans
Omnes) ALEXANDRO Patrarum
Praesule, quod decus arrogatum est
Vobis, et orbae sidere patriae?
Quae canna digne scripserit illius
Laudes? quid orator diserte
Fabitur eloquio potentem?
Quisnam ore vates mellifluo canet
Vatem, ut meretur? Vos, quibus affatim
Assueta inexhausto labori
Pieris ora canora dulci
Liquore fontis Castalii rigat,
Suavisque Pitho flexanima dedit
Mulcere dias voce mentes;
Dicite docta cohors, ut illum
Secundiori Pallade prosatum,
Farique Tuscis eximium sonis
Interpretem clararit almae
Iudicium Sophiae, stylique
Purus character. scilicet ex sui
Stagira civis fontibus haec ait
Perenne derivata ductu
Flumina limpidioris undae
Manare, numquam destituentiae
Cursum; sed ultro prona, fuga sui,
Indefatigatas ab antris
Prolicere scatebras Achivis.
"Tantum potest vis ingenii sagax,
"Quod vivido Horme traxerit impetu:
" Horme docendorum magistra,
" Atque eadem bona disciplinae
"Ministra, Technes filia candidae.
Haec nuptui quondam Encephalo data
Fratri Minervae luculentae,
Omnivolam peperisse fertur
Intaminato sub cerebri tholo
Noesin unis partubus, et suam
Gemellam Epistemen; utramque
Artibus ingenuis politam,
Utramque lingua plus quoque simplici
Loqui peritam. cognitio omnium
Hereditatis iure privo
Post utique ad facilem repertu
Lata est Alexandrum. O caput, artium
Penu bonarum, morte quid occubas,
Manes profundos atque furvae
Regna petens taciturna Noctis?
An comitatem, qua nituisse te
Videre Musaeque et Charites bonae,
Sentiscet Umbrarum severis
Turba pedes religata vinclis?
Ah, non mih sit credere eatenus,
Tam lucis altae nuper imaginem
Ivisse sub terras cadutam:
Ni per inane prius levatum
Te Vesperugo transtulit ad domos
Secum aut Sabaeas aut Nabatheias.
Tu quippe, Tithoni vieto
Corpore inutilibus senectae
Marcente ab annis, iamque diu suae
Obire gnarum munia regiae
Quaerente praefectum, modo audis
Memnoniae moderator aulae.
Quo purpuratis cumque gradum rotis
Pudenter Eos fert Hyperionis,
Sectare (nam fas est) ad ipsum
Aureoli penetral cubilis.
Princeps eidem candidulas manus
Exoscularis, dum roseis labris
Mandata Phoebo, seu Iovi, seu
Mercurio Dea perferenda
Iubens, amice te capit arbitrum
In consulendo. Nunc age victita,
Divis propinquus, mustulento
Nectaris ambrosiaeque dono;
Novisque caelestum indigitarier
Consuesce vocum nominibus senex.
O si vel haec haurire saltem
Aure levi cupido liceret;
In codicillis singula cedrinis
Scalpro notarem fixa adamantino,
Haud in palimpsestum scabratum,
Aut bibulum philyrae cucullum
Relata. verum tu mihi caelitus
Imbrem canenti nectareum applue,
Guttis ut aspersum minutim
Mollibus hoc melos, euge, melli
Gentilibus sit PICCOLOMO tuis;
Serosque tecum perpetuet dies
Vivente semper, fama vestrae
Laudis ut omne viget per aevum.
ABSTRUSAS specubus feras
In saltu viridi, vidi ego somnians
Circum dispositis plagis
Captantem, catuli non sine naribus
Umbri. parte alia, tenax
In viscum volucres oscine simplices
Illectante, latusculum
Auceps frundiferis, insidiarum amans,
Involvebat amictibus.
Illum bestiolae suffugere, hunc sequi
Sudi filiolae aeris.
" Haec cernens, Dubium me et creperae vicis,
"Inquam, qui fugio procul
" Quae sectanda; sequor quae fugitanda sunt!
"Frustra venor honorum inops
" Praesignes titulos, quos mihi forsitan
"Spes obtingere posse sit
" Nulla usquam, nisi Fors obtulerit bona
"Nembrodi similem manum;
" Qua venante cadant singula prospere, et
"Casses advena praeda non
" Frustret. Ludibrio est occipiti levis
"Divae, quisquis iners comas
" Prensare explicita fronte volubiles
"Sic neglexerit. interim
" Errans illa, globumque instabilem rotans,
"Vertit vela retro, bonis
" (Quamvis caeca volat) invidiosior:
"At demens nihilo minus
" Fortunare malos ocius occupat.
Tu (nam deseruit fretum,
Et terras habitat, te propius) libens [Orig: lubens]
Mi MURETE rape o rape,
Quos Occasio fert obvia, mutuo
Cum molimine CASTANAEI,
Opportuna dierum, et celerem fugam
Imperterrite lubricae
Interclude Deae, retia perticis
Tendens fulta fidelibus.
Stent iuxta calami glutine viscido;
Queis implexa vibratiles
Cincinnos, tremulis motibus haereat,
Alas concutiens vagas
Nequiquam, et misere deproperans viam,
Qua festina protervitas
Expertem innocui consilii trahit.
Captae quo minus imperes
Quantumcumque velis, quis vetat? Annuet
Ultro scilicet, et tuo
Me voti faciet nomine compotem.
O qua tum celebrem lyra
Cum Faunis Satyros, quidquid et Antias
Lucus gignere numinum
Antiquo potuit rite sacrario!
In primis memorabilem
Praebebit tibi se Pan Tiberinus, et
Antistes, Laterana cui
Parent Romulei iura palatii.
Si quid scitis haruspices
Veri, quod lateat; si quid et augures
Non falsi; in medium precor
Huc adducite. nam Cres quoque perperam
Quae praesagia dixerat,
Eventus, minime vana, dabant suos.
SENIS relictis, quam libens [Orig: lubens] urbem incolo,
Pulchrae smaragdum Tusciae,
Cum [Orig: Quum] me rogassent optimi iuvenes duo,
Amoenam ituri Felsinam,
Ut aliquid ad te litterarum tempori
Docte o SIGONI scriberem:
Manus papyrum laeva, pennam dextera
Ut sumpsit, hocce quod vides
Visa exarare est. nam salutabunt meo
Te plurimum illi nomine,
Simulque (commodo quod o fiat tuo)
Vel quattuor per otium
Tribusve saltem versibus respondeas,
Tuam obsecrabunt Gratiam.
Tu singulari comis amplexaberis
Humanitate, qua soles,
Musis amicos, ac dehinc HAENZELIOS,
Suevorum in urbe prosatos,
Ulyssis ALDROVANDI in argutos Lares
Duci iubebis, tot feras
Pisces avesque, genus et omne denique
Visum, quod illius sacrum
Museon ornat, cum metallorum strue,
Plantisque et aliis plurimis,
Quae diligens vir ille non deperdita
Collegit opera tam diu,
Tamque eleganti servat istaec ordine;
Scriptis et illustrat suis.
Hoc impetrato, mi SIGONI, tot tibi
Debebo grates reddere,
Quot ALDROVANDI continent vivaria
Avesque piscesque et feras.
Parum est? omissorum usquequaque suppleant
Faxo Melissones vicem.
RHENOLDE montis laus nova Regii,
Guttae beati glutine sucinae
Glessoque odoro; qua profundis
Stagnat aquis pelagus Borussum:
Quid lentus algas Hadriacas teris,
Post visa Romae tot monumenta, post
Lustrata pridem semiberae
Moenia Parthenopes; et illis,
Utrumque litus quas habet, urbibus
Felice tactis calce? Vocat, vocat
Te pulcher undis Abduanis
Larius, indigenisque pulcher
Nymphis Lemannus; non ut ibi diu
Morere (quamquam, si libeat morari,
Ecquis vetabit?) sed per urbem,
Qua Rhodanusque rapax, Ararque
Miscetur undans, Gallide nobilem
Merce, expeditis cursibus impiger
Ad iure consultissimorum
Principem iter generose pergas.
CUIATE lingua naviter [Orig: gnaviter] audies
Fas explicantem? qua laqueos manu
Griphosque reddentem abditarum
Legum (opus acre) cito exsolutos
Cernes? Aper non sic Calydonius
Rupisse tentas dente ferox plagas
Narratur, Aetola severam
Cuspide praemeditante plagam;
Ut casca turbae retia Barbarae
CUIACII vis mascula discidit
Immane adurgens, bestiamque
Barbariem dedit interemptam.
Olli recentem iam Biturix sacrat
Aram, trophaeo fultam adamantino,
Diae sacerdoti Themistos,
Non sine odoriferis acerris.
Quis propter astat, tura adolens focis
Flamma coruscis? SCALIGER an meus?
Flos ille vernans doctiorum
Scaliger, Aonidumque ocellus?
Hic est, hic alto ab sanguine principum,
Verona queis et Sirmio paruit,
Suavemque Benacus recessum
Praebuit, atque Athesis receptum.
Ito, et coaevo nunc age nuntium
Portato, tres [Orig: treis] ut iam tenear, licet
Invitus aestates petulcis
Hospes in Italiae Lyceis.
Desideranti visere Celticam
Terram secundo, si pote, in otio,
Et somnianti nox diuque
SCALIGERI simulacra vultus,
Ostenta miris effigiem modis
Subdunt amicam. contuitu fruor
Illius, ac sermone, grati
Nectaris ambrosiaeque pleno.
Tantisper o si fata superstitent
Frontem eruditam; dum mihi sospites
Coram tueri fas sit ambos,
Nobile par socium Minervae;
Dextramque dextris iungere mutuis:
Qua delibutus laetitia iecur,
Qua rite vinctus candicantes
Frunde comas, agerem triumphum?
"Quod hora praesens abnegat, id (modo
"Durare possis) sponte sua dare
" Futura suevit; temporique
" Semper, ait mora, serviendum.
DOCTORUM studio flagrans virorum,
Atticae parasitus escae
Scire ex te cupio, cupitque mecum
O BARGAEE Minerva nosse
(Si me scire modo, aut meam, quod ipsa
Rogat, nosse velis Minervam)
Quos Oenotria vestra nunc poetas
Graiis educet aut Latinis
Decoros numeris. Senex (amabo)
Peritissime non peritum
Informare libens minoris aevi
Sustine iuvenem. Negares
Hospitem indigena hospes inquilinum
Edocere, quibus vigeret
Tellus Itala floribus, vigori
Prisco iuppiter invidendis?
Sed et Pieriae decus catervae
Feminas memini erudito
Ascribi solitas gregi: quid istaec
Aetas fert, quod ad absolutum
Accedit Latiaris artis unguem?
O mihi liceat poemata
Admirarier extero, Maronem
Exprimentia Mantuanum
Heroi pedis altiore versu,
Argutasque fides HoratI!
Tu vero quid habes, amice Musis
ANGELI, Genio approbatum
Aeterno, quod in hoc et alterum exstes
Vivax, ulteriusque saeclum?
Si non abnueres, ego hercle nave
Curarem tua cuncta bellis
Excudenda typis, domum reversus
Ad Franci vada laeta Maeni;
Id quod nempe bona tibi ipse coram
Recepisse fide recordor:
Germanos tibi maxime faventes
Hac in parte etiam beares.
At cur non faciles mihi repertu
Lux serena tuos, sub horam
Discessus, dedit expetita gressus?
Valedicere nam volebam
Tam docto capiti, Remi relicta
In Tuscos abiturus urbe:
Quamquam spero brevi dehinc futurum,
Rursus ut Tiberinus amnis
Istic me tibi iungat, optimarum
Artium ingenuo parenti.
Ah! brevi fore dixerim? quot Arnus
Tyrrhenum in mare volvet undas
Priusquam celebres amoena SENAE
Diversoria commorandi,
Aut FLORENTIA pulchrior retrorsum
Ire me patiatur? Adde
Quod PISAS veteres, quod his propinqua
LUCAE moenia gestio cum
Primae cernere hirundinis volatu.
Interim tua fac legamus
Aut epistolia, aut recentiores
(Ad quas te volo provocatum)
Odas, aut Epigrammatum venustos
Attico sale mille lusus.
Tam gratas mihi collocutiones
Scito proinde tuas futuras,
Ac si me Clarius suis amice
Compellaret Apollo dictis:
Immo, nec dubitato, gratiores
Multo, quam Siculis fuisse
Methymneia plectra, quos amorem
In sui fidicen canoris
Ille traxerat oribus, putandum est:
Ille inquam fidicen, repando
Piscis tergore postmodum marini
Vectus Taenariam sub actam.
Quare si quid amas meos sonores;
Senti prolubiumque grande
Ac desiderium tui emerendi
Ingens, quod mihi flamma verax
Subiicit penitissimis medullis.
Hoc certe (mihi crede) tanto
Te flagrantius ardet acriusque,
Quanto tu melior poeta
Omnium nitidissime politum
Lingua carmen utraque condis.
VIDES, ut audax in temerarium
Ruam pudorem, spernere fortior
Sinistra si quid MARCE portet
Sors, comitata gravi procella.
"Repulsa durum, quo nec acerbius
"Nec ulla peius res tulit uspiam
" Feretve. tam crudis amari
" Morsibus exstimulant acores
"Cor alta adactum cuspide. Saucia
"Mihi cruento vulnere verticem,
" Novemque trux inflige plagas
" Tergore; pertolerare neutrum
"Iniquiori sustineam vice
"Malum. cicatrix Haemonia manus
" Salubre sentit: sola morbi
" Non amat artificem repulsa.
"Simul momordit lingua nocentior
"Vel immerentes, aspidis aemula;
" Virus nigri ilicet veneni
" Occupat omnem animae medullam.
Tuum, tuum est o, si quid amas, uti
Amas, Melissum, fortiter hosticam
Recellere Aten, obviando
Et manibus pedibusque contra.
Bene advocatus, numinis instar, ac
Dehin colendus, ceu pietas iubet,
Feret reluctantes ministra
Suppetias ope CASTANAEUS,
Sagax rebellem viribus ingenI
Domare turbam, non tacitus pugil;
Uti nec athletam silentem,
Nec timidi arguerit lacerti
Virile navi te decus arbitri,
Vel acre robur militis integri,
Capessis en MURETE doctae
Intrepidus Latia arma linguae,
Ducumque regumque oribus imperans,
Labrumque Panos Romulei sono
Regens diserto, procitatum
In mea vota precesque vestras.
Ut haero! o quem nunc mihi nuntium
Rei bene actae sidere prospero
Remittis aut tu laete praeco,
Aut hilaris tuby CASTANAEI?
Petita telis caprea Gnosiis,
Opis benignae non ita gestiet
Egena, Dictamni repertis
Frundifera foliis in Ida;
Ut ipse vestris auxiliis humo
Levatus, aegri quidquid habet lien
Dolore paene exulceratus,
Quem generat tumor, immederi
Amabo. sed quid laeva praeominer
"Procax haruspex? Omine dextero,
" Secus quod in Fatis veremur
" Esse, Iehova potens secundat.
TANTANE te cupido, et
Ardor incessit vehemens, ut thalami venusta
Inter antra compare,
Suavissimisque liberis relictis,
Hesperios adires
Limites; spretorque Laris lentior emaneres
Patrio procul foco
SCHILLINGE? nil pol improbo labori
Parcere plurimisve
Sumptibus curisque memor, nil metuens pericli;
Quod vel angue vafrior
Qui forte vitat, inscius ruendo
Saepius experitur:
Nauta ceu Syrtes fugiens Danubii strepentes,
In voraginem incidit
Gyris rotata puppe vorticosis.
Mi quoque calcar acri
Exteras gentes stimulo mirificum videndi
Concitarat impetum.
Prurigo fervens involantis oestri
In Latium mea-pte
Sponte currenti celeres addere visa pennas,
Deque lenis Albulae
Rigare guttur uvidis aventi
Roribus, unde priscos
Musici sedasse chori crede sitim poetas;
Non remisit ante, quam
Plenis ad augustum exsoluta Thybrim
Reddiderit diotis
Vota: me propter licet haud lugeat ulla Nymphe,
Deviis in orbitis
Errantem, et orae lustra pervagantem
Oenotriae, tametsi
Sortis immunem rigidae, servitiique duri.
"Ast habemus et domi,
" Ultra quod Alpes quaerimus molesti:
"Si bona noverimus
"Nostra Germani. Perit heu tempus, inutilesque
" Fors et ipse perdidi
" Horas, adhuc nil optimo CRATONE
DUDITHIOque dignum
Lesbiis pangens numeris; quos hic, amiciorum
Unus, ore perlegat
Aut ille docto, qui tibi auguratae
Nobilitatis arma,
Caesaris gestanda sacri nomine, contulisse
Praedicatur. At tuis
Utrique metris nomen arrogatum
Vivere tunc putabo
Desitum, cum [Orig: quom] Graia mori tot monumenta, chartis
Subter alta pulpiti
Scissis maligne fulcra, sustinebunt.
Tot monumenta, dico,
Queis Nicer, queis Albis ovans, queis Viadrus superbit
Te canente, et hinc trium
Sistente pressos amnium meatus.
Quodnam age cultiores
Litteris doctis animos gymnasium educavit,
Id nisi est, quod ab viro,
Illo perennis hausit orsa famae
Cui nigra terra nomen
Fecerat? sub quo variis pectora disciplinis
Eruditus, usque eo
Sollerte cursu progredi laboras,
Ut tua mox alumnis
Presla, post Hirsberga suis acciverit magistrum.
Dein quoque in novam scholam
Ambaerga legit; inde Myrtiletus,
Florida Myrtiletus:
Hic [Orig: Heic] ubi septem (memini) continuos per annos
Strenuas adultior
Hippocrateo dans manus ERASTO,
Paeonias ad artes
Tam ferebaris cupide, nullus ut aestus umquam,
Nulla bruma frangeret
Cuppedinem istam. sic calente quondam
Cursor equus statutos
Fertur ad metae scopulos poplite, nec quiescit,
Donec allucrarier
Certarit ipsa dona praemiorum,
Post sua terga longe
Ungulis frustra sociis quadrupedum relictis.
Sed nec hoc satis, nisi
Et praebuisses Italis propinquas
Perstudiosus aures:
In quibus fama celeber MERCURIALIS ille,
Alter Aesculapius,
Locum tenere principem meretur;
PICCOLOMONIDESque
Ille, cui totam Sophiae Pallas haruspicinam
Ceteris sagacius
Callere donat, intimaeque vesci
Notitiae medulla:
Qua situ plano PatavI lambere prisca secto
Gaudet amne moenia
Brentana Nais; quaque Teuto plantas
Floriferi sub anni
Vere GUILANDINE seris, delicias Napaeis;
Stirpiumque millia
Tot obviarum coetui recenses.
Auctor idonearum
Vocum, et erroris dubii regula, veritatis
Norma. qua probe nisi
Rem metiamur, haesitans quis inter-
Noscere vera falsis,
Certa ab incertis poterit, ambiguisque iusta
" Separare? Quam diu
" Multumque saepe rebus in pusillis
"Mens animi vacillat!
"Quam diu multumque fugax, in varios trahendo
" Ambitus, scientia
" Eludit ore sciscitantem inani!
"Crebrius ah (quod usu
"Venit et summis) alias reddimur, ac putamus,
" Multo ob infrequentiam
" Incertiores. Proin tenoris ergo,
Quem tibi persequendum
Duxeras SCHILLINGE, viros in medica peritos
Arte, qua secas iter,
Et praeter omnes daedalam catervam
Partheniis in hortis
Alloqui festinus amas. inde reversus, urbe
In Quiritium moram
Facis secundam, cumque pluribus quam-
Plurima voce viva
Sedulus confers. itidem Felsina factitantem
Vidit, artium parens;
Videre Senae, Gratiarum alumnae:
Audiit Arnus ipse, et
Fluminum rex Eridanus; scilicet audiverunt
Hadriaeque et aequoris
Tusci Deorum quisquis humet undis.
Iamque (quod o bonum sit)
Galliam versans animo, quos Podaliriosque
Et Machaonas tulit
Benigna montis aura Pessulani,
Consuluisse gestis.
Ut per Insubres, Genio non renuente, doctas
Cum peritioribus
Ticinus ipse collocutiones
Texier obstupescet!
Ast ubi gratum sibi te non Basilea frugi
Invidebit hospitem,
Aut nil, quod obstet, ingruet sinistri;
Vix erit, ut politus
Ante nectendae capiti laureolae decorem
Usquam abire sinat
ZVINGERUS. Ecquis alter ille, cuius
Munere tu Lycei
Nobilem exsultans hilaris auspiciis cathedram
Et premes, et indidem
Oratione te tuoque digna
Ordine, Microcosmi
Entheas florentis opes splendidus explicabis?
Fallor, an Valentia
Te reddet ultro compotem supremae
Aemula dignitatis?
Ecce te vultu Rhodanus liberiore poscit!
Ecce Rhenus aurifer
Ad gratulantum plena labra, plausum
Laetior evidentem
Tollit arrectis strepitans cornibus! Ecce colles
Sibilante personant
Aura, tributae conscii coronae!
Protinus et vireti
Fama pervadens aditus Elysii, sepultae
Vela nigra coniugi
Demet, stolaeque candidos amictus
Induet. Euge noster
Euge vir, desiderium dum licuit maritae;
Gratulor tibi, inquiet,
Novos honores. Spiritu propinquans
Ecce patri sub aedes
Ire in amplexum reduci pignora cara cerne!
Tu viae, o Apollini
Dilecte, quidquid restat incohatae;
Confice mente sana,
Sospitans orbas animas. vos at hero recepto
Limina o Penatium
Gaudete, tuque Lar Genique gaude.
"BOISSARDE, tanti est nulla propinquitas,
"Nullusque fratrum seu patruelium
" Cognationis sanguis, inter
" Sese animo propiore iunctus:
"Quanti bonorum est inter idoneam
"Consortionem mutua pectorum
" Dilectio, et constans fidesque et
" Mens Boreae temeranda nulli,
"Nullis procellis. Mobile dum vides
"In factiones ambiguas rapi
" Mirere vulgus, disparive
" Alterum in alterius propinqui
"Saevire fato viscera? Pronior
"Plerumque nunc ad pessima pessimos
" Concordia armat, optimosque
" Improbitas premit, invidusque
"Livor cruento foedere proximus.
"Ubi locorum pectora et ora (dic)
" Sincera quaerendum atque aperta?
" Aut ubi fraudis inops, dolique
"Dicatur expers furva Calumnia?
"Domos migremus suadeo ad inferum
" Antichthonum orbem. sed profecto
" Illa novos prior occupabit
"Lues Penates. ni prius occupet,
"Tamen sequetur tam subito hospitem,
" Quam Solis occasum remoti
" Nocte ruente sequuntur umbrae.