SACRA Numina, fontes
Quae tenent Aganippidos, fervidis adolescens
Ad Salania tempe
Dum frequens gradibus sequor; qua capace docentis
Mente, nec sine plausu,
StigelI Latia imbibi dicta: nuntius ecce
Mi repens geminam aurem
Verberare novus, novam rebus attenuatis
Indui faciemque et
Formam, ELISA, novissime te favore Tonantis
Occupante patritae
Regium solium Angliae, et sceptra avita gerente.
Ut mihi intima raptim
Cordis exsiluere prae gaudio! Ut mihi thyrso
Pectora excita laudis
Spes agonia perculit! Iam potiris honore;
Iam thalassia regnas
Nympha, cui Clarius chorus, Gratiaeque decentes,
Quaeque Pallas Athenis
Olim habebat idoneas elegantior arces,
Praeses ingeniorum; et
Omne denique caelitum siderumque faventum
Mutuis glomeramen
Cuncta munera nutibus, cuncta dona dederunt.
Iam nec amplius atri
Temporis memorem puto, carcerisve nefandi,
Nec, protervia Technae
Quas creare gravissimas suerat, insidiarum,
Immerentia colla
Ultimo exitio (nefas) morte praecipe dantum:
Qualis horrida grando,
Conglobata per aeris spissa, forte gelati
Denset agmina nimbi,
Verticesque hominum obvios, tergaque icta ferarum
Perferit, nece multa
Lugubris pereuntium. Vaeiovis male sanas
Turbinisque procellas
Iam dehinc requieverit spero, Diva, tuorum
Ver serenum oculorum:
Quos ubi in populum tuum patriaeque salutem
Verteris, meliore
Quippe luce fluent dies, gratiorque nitebit
Aura; nubibus actis
Splendet auricomi velut pura Solis imago,
Gaudium atque voluptas
Terrae et Oceani incolis. Aureum, auguro vates,
Te superstite saeclum
Post redibit, et aureos utraque Insula versus
In tuam, Dea, laudem
Audiet merito cani, posteris memorandos:
queis per hos aliquantus
Cor movebit honor modos, te perenne sonantes.
SCeptro relicto et fascibus Imperi
In gloriosam tendis Iberiam,
Ut quidquid aevi transigendum
CAROLE Quincte tibi supersit,
Ducas quieto liber in otio,
Ab implicatis rebus omissior,
Iam FERDINANDUS frater, omne
Pondus onusque humeris subire
Ut ante promptus, Caesareum gerit
Sceptrum imperator: iam diademate
Solus potitur, Teutonesque
Arbitrio regit unus aequo,
Tranquillitati perbene consulens,
Pacique cunctis publicitus datae,
Quacumque degant lege, quaeve
MunicipI stata iura servent;
Nullis adacti vivere vinculis,
Aut obligati serva pati iuga; at
Impune libertate digni
Moribus et patriis fruisci.
Tu vindicandis religionibus
Nec curam inanem, nec regionibus
Ullos anhelandis licebit
Amplius Herculeos labores
Impendere optes: attamen haud queas
Vita senecta non reminiscier
Persaepe praeclaras Gradivi
Praeteritis operas in annis,
Fortique gestas milite res graves [Orig: graveis] ,
Totam per Europam atque per Africam.
Ex quibus [Orig: queis] PHILIPPUS rex superstes,
Progenies tua, plurimarum
Exempla virtutum ut merito potest
Sic debet ultro sumere; non quidem
Ad insolentem (turpe) fastum,
Sed generosam imitationem:
Non ad perenni dignum odio malum
Crudelitatem sive tyrannidem,
Sed lenitatem: non ad arma
Denique caeca tumultuanter
Arrepta, et ausu pertemerario;
Sed pacem amicam, et commoda publica,
Sarctamque regnorum salutem
Et bona concilianda quaeque.
"Res ulcerosa est Imperium, nisi
"Labes facessant. Sana bonos duces
"Regesque numquam perdiderunt
"Consilia, incolumesque leges.
LUDICRAS inter volitationes,
Et figurati simulacra Martis
Dum ferox HENRICE ruens caballi
Terga fatigas,
Impetu crispans frameam trabalem,
Non sine horrendi feritate ludi:
Ecce te Mongommerides necantis
Obvius hastae
Cuspide heu frontem male sauciatum
Proelians deiecit humi. Cadentem
Sublevat festina cohors, gravemque
Vulneris ictum
Arte chirurgi medica valentes
Irrita curare opera laborant.
At neque in fatis erat, ut salubris
Munera dextrae
Robur infirmo famulare ferrent;
Nec semel ruptum breve Parca filum
Longius diducere amavit aevi
Lege sequestra.
Vidit hoc damnum approperare multo
Ante REISACHRI speculantis astra
Mens cata, et praedixit in Austriorum
Urbe Vienna
Publice scripto (quod et ipse legi)
Edito, quem rex sibi Francus annum,
Quem sibi mensemque diemque laevum
Ipse caveret,
Grande protelans humeris periculum [Orig: periclum] ,
Atque discrimen capulare vitae.
Heu fidem veram nimis! heu futurae
Praescia labis
Signa, divino manifesta fato!
"Sidera haud fallunt. quotus ergo quisque
"Est in humanis, rata cui docebunt
"Sidera mentem?
"Sed quid in stellis animo occupato
"Haereas pensim, Deus ipse quando
"Et Dei dispreta iacet monentis
"Vox et imago?
EN, hanc virenti FERDINANDE frontem
Liberalis o dator
Lauru coronas, coetuique claro
Aggregare nobilem
Nihil moraris Caesar immerentem;
Arbitratus hocce me
Honore dignum. Tale, Friderico
Dante, contigit decus
Celti poetae; tale bellicoso
Martiis ad Hadriam
Hutteno in armis, MAXIMILLIANI
Vinciente dextera;
Eumque equestres inter altiore
Collocavit in loco.
Utrique iam me nunc Eoa France
Comparare forsitan
Audebit, altrix nostra; et ipse Maenus,
Me canente laetior,
Superbiore fronte dehinc per urbes
Patriae eriget caput,
Nymphis amatum, et fertili Lyaeo,
Collium cacumina
Et plana riparum usque vestienti
Pampinis virentibus.
Domum reverso iugis ad fluentum
Straeonis, Deo duce,
Ut spero, Melrichstatum amica tendet
Mi meisque brachia:
Salubre Melrichstatum, ubi secundis
Matre ovante nixibus,
Vitalis hausi spiritum medullae.
Noscar obvio Lari;
Gratabiturque docta Mergileti
(Auguror) Polyhymnia [Orig: Polymnia]
Caro sodali, candidasque aviti
Ad Salis caput Deas
Cernet faventes: unde nostra sese
Primum origo protulit
A monte Francum curiaque regum
Ducta. Quantacumque erunt,
Congratulantum perstrepente plausu,
Incohata gaudia;
Haec inter, ut fas est, bone Imperator,
Liberalitas tua
Digne evehetur, nec silebit aetas
Postera hancce gratiam;
Quam forte Lethes algido amne tingui
Maximum foret nefas.
QUID otioso margine desides
Hic [Orig: Heic] tot iacemus ludibrium dies?
Iam castra protelo movendum,
Caesar, et in medias ruendum
Thracum phalangas. Regia se tibi
Mox deditura est Alba, modo impetu
Equos citato, militemque
Duxeris acer eo locorum.
Invasit horrens Strigonium metus,
Budaeque muros. Danubius patet
Viis secundis. ne morare
Corda animosque mares euntum
Ad fervida ultro proelia. Cernis, ut
Marti tuo tot milia militent,
Totius Europae vigentum
Flos iuvenum, proceresque lecti?
Pugnata cui tam multa, nec unicas
Per nationes bella, tuum (reor)
Nec tantus umquam usquam secutus [Orig: sequutus]
Vi patruum numerosiore,
Nec talis est exercitus. Austrium
Te stipat omnis nobilium cohors:
Te stipat Hunnus cum Bohemo
Slesiadumque ducum catervae.
Germana promissum auxilium tuis
Coniungit armis ecce potentia,
Cessura nullis Barbarorum
Viribus. Ausonias videre est
Fortique Iberas pectore copias.
Galli frequentes suppetias ferunt:
Ferunt et Angli, Danicisque
Limitibus manus et propinquis
Effusa Suecis: nec latere a tuo
Absunt Poloni, gens tolerabilis;
Quos inter illustris refulget
LASCUS, Hyperboreo superbus
Equo, et monili splendidus aureo.
Quid nominatim magnanimos duces
Opus sit enarrare, quorum
Quilibet eximia gerendi
Virtute belli praeditus? Ergo age
Molire in adversa agmina progredi,
Dum robur invictum iuventae,
Dumque virent genua acriorum.
Ne sit tibi, ne sit facere hic [Orig: heic] moram
Ad Arrhabonis flumen, ut insolens
Tyrannus attentatam Iulam
Occupet, ac miseram Sigethum.
"OCCASIONEM negligere optime
"Rei gerendae, seque reducere
" Suosque in angustum, negarim
" Militiae esse opus auspicatae.
"Agendum aperta fronte; et in hosticos
Confertiori sic cuneos manu
Perrumpere audendum, Scythasque
Agminibus subitis fugandum.
"Momenta rerum per celeres vias
"Lucrosa sunto; qualia Iulius
Caesar putavit Gallicanis
Anticipanda repens in oris.
"Gens nostra semper nescio quomodo
"Audit supinis tardior orsibus.
" Dum moliuntur, dum parantur,
" Annus abit, sine Martis usu.
Tu fers moleste deside in otio
Perire frustra pectora militum;
Ac proinde WOLUFGANGE nusquam
Caesarem ad ulteriora eundum
Monere cessas. Dexteritas tua
Evicit, ut sit Thracibusobviam
Itum, atque confertis catervis
Ad nemoris iuga dimicatum.
Praefixa in hastis tot capita hostium
Relata, praedae non sine copia, et
Albae gubernatore capto;
Strenuitatis opus virilis
Testantur: unde et splendida THURIO
Merces, equestri torque nitens honor,
Virtutis ergo dante cessit
Caesare. Sed nimio camelos
Plus aestimantum, capta animalia
Quae causa tanti est? Praeda iuvat, iuvat
Rapina: verum ter quaterve
Mille loco dromadum aestimarem
Si Sollymannus, moenia qui Getis
Quondam Viennae cinxerat Austriae,
Nostram in potestatem veniret,
Christiadum capitalis hostis.
SEU fata saeva, nemini mortalium
Vitanda, belli incendium
Commune terris misceant; seu Fors nocens
Disseminatis iurgiis
Ad arma cives concitet, discordibus
Palmis feroces; sive Mars
Ex se cruentus hoc agens, per mutua
Quosvis trucidet vulnera,
Urbesque viduet, rura vastet, atque opes
Tot subditorum exhauriat:
Miserrimus pol Galliae est tuae status,
Rex CAROLE, atque non modo
Tuis, sed (heu flagella!) ne externis quidem
Sicco intuendus lumine;
queis tam beatum, tamque florens funditus
Perire regnum displicet
Doletque valde. nam quis est nostrae ducum
Germaniae, vel principum
Exoticorum, ut magnum omittam Caesarem,
Qui non quietem suaserit?
"Eurum procellis in mari furentibus,
" Vim sentiente Nereo,
"Gravique tempestate decumanos duplo
" Augente fluctus et triplo;
"Navis, gubernatorque, vectoresque item
" Periclitantur praemodum,
"Salutis incerti. Tenacis ancorae
" Spes fixa nil iuvat, iuvat
"Nil acre robur remigum, nil carbasa
" Commissa caeco turbini.
O vela retro, dum licet, lege optimi
Secunde FRANCISCInepos,
Portumque tutum carpe. Sic tibi Venus
Formosam ELISAM ex Austria
Deducat uxorem, tuaque cum pare
Dulci insenescas otio.
Fortitudinis exemplum.
QUANTA vis hostes animi domantis,
Quaeve in heroo duce magnitudo
Mentis, et quantum queat excitatus
Pectore fervor:
Terna declarant satis illa bella
Pro focis pugnata, sacris et aris;
Clarius monstrat meliusque summae
Hora diei;
Omnibus nervis ubi dimicando
Proelians, vires animose totas
Exseris princeps, gravibusque tandem
Occidis armis:
Quippe quem nemo, nisi bellicosis
Hostium stipata manus catervis
(Proh fidem!) carae spoliare quivit
Munere vitae.
Arborem nescis ita Caure magnam
Solus exstirpare, nisi irruentes
Mutuis Eurusque Notusque iungant
Flabra procellis.
Tanta pol virtus, domita Zigetho,
Tale erat robur comitis SerinI;
Cuius heu vidi mutila caput cer-
vice revulsum.
Cedite o Bruti, Decii, Metelli;
Cedite hinc priscis celebres ab annis:
En recens fusi specimen dat ingens
RUBBO cruoris.
HENRICE Francis edite Regibus,
Quae te remotae in tesqua Poloniae
Fortuna mittit, qui tot inter
Sarmatiae populos, rigentem
Sitos ad Arcton, rex novus imperes?
Iam lata Rheni flumina, iam vada
Traiecta Maeni, iamque vestros
Albis habet Viaderque currus.
Te dives auri Vistula, Carpati
Sub montis ortus finibus, obviis
Exspectat ulnis; destinati
Purpureum diadema regni,
Plaudente coetu, timporibus tuis
Sacras ad aras impositurus, et
Pro more commissurus omne
Ius in eos necis atque vitae.
Parum sed istic temporis auguror
Morabere, exsors advena Galliae.
Nam prole germanus virili
CAROLUS ecce caret, tibique
Successionis legitimae vices
Debentur uni. Patria cum tuam
Dextram expetiscet, omiumque
Vox erit una, tuaeque matris;
Revertere huc, dux magne, revertere,
Frena ut capessas Celtidos inclutae [Orig: inclitae] :
Statumne mutabis, retroque
Vela dabis patriae in salutem?
Ne destinata est pars thalamo tuo
De Lotharingo sanguine, lilio
Ornanda regali LOISA,
Spes subolis nova procreandae.
Melos somniatum.
EXSURGE sicut Lucifer, indue
Thoraca; muni timpora casside;
Arma lacertos ense; firma
Robore quadrupedum cohortes,
Illustris heros. nasceris, ut geras
Summi Iehovae bella, per avios
Traducta silvarum recessus,
Attonitae metuenda genti.
Te durus armis Noricus instruit;
Urbs subministrat Franca alimonium;
Procudit Argentina nummos;
Spes animum super astra tollit.
Euoe! frementes rauca minis cie
Martis furores pectore concito;
Ceu fauce saeva rugientes
Indomitae catuli leaenae
Olim insusurrant. nemo tibi manus
Opponet acreis; quippe Deo duce
Bellator excisum profanas
Ibis, ovans animi, catervas.
Rhenum bicornem tu pede dextero, et
Laevo Mosellam Mosellam Trevericum premes;
Siccescet Euphrates Eous.
Pons viridis tremet arxque Maeni.
Quae fulsit alto stella recens polo
Felicitatem rebus in asperis
Portendit, ob mutationes
Imperii veteris novique.
Victor rebelles tundere pertinax,
Fusis redibis nobilis hostibus
Divina lata lege iura
Reddere per populos, per urbes.
Tu celsa, cornu scilicet alterum,
Fastigiorum culmina subruens,
Aeterna curabis renitens
Stare tropaea tui triumphi.
QUAE te, Polonum voce faventium,
Fortuna regem Sarmaticis plagis,
Veloce ab Henrici receptu,
Battoride STEPHANE inter omnes
Unum spopondit: non ea casibus
Subiecta vulgi, nec temerariis
Dicetur eventis; sed ipsis
Sideribus patrioque caelo.
Numen, benignum Numen, in omnibus
Cui Fata parent subdita, proprio
Haec administravit gubernans
Momine, consilioque certo,
Quo tota mundi machina firmiter
"Adnixa fulcro stat. Deus est, Deus,
" Qui regna transfert, transferetque
" Postmodo, queis ea regna cumque
"Volet daturus. Desinite, o genus
"Mortale, rimari abdita caelitum
" Arcana. Si noctes diesque
" Mille, vel Oedipodis Minerva,
"Mutationis causam, et originem
"Caecam repertu, mille per ambitus
" Modosque, vestigetis: illa
" Numquam animo venit exputanda.
"Fatale lancis pondus idoneam
"Nequit Tonantis fallere dexteram.
" Huic ius ademptum est cum corona;
" Grande alii diadema partum.
Reconditarum tu sapientiam
Electe rerum intelligis, utpote
Quem magna doctrinae paratae
Copia, et ingeniosioris
Innata virtus stipet acuminis;
Recteque agendi dexteritas manum,
Pectusque dium multitudo
Consilii melioris armet.
Rex quippe te uno nullibi gentium
Hoc vivit aevo doctior. Unicum
Phoenica te cuncti vocare
Quadrifidis poterunt in oris.
Macte eia tantis macte animi bonis,
Fortique dextra! Iam mihi Thrax metu
Perculsus horrendo cor alget;
Alget, et in pharetram recondit
Tela heu veneno perlita Colchico.
Iam te propinquorum (aspice) filii
Septemtrionum partim amore,
Partim odio quoque prosequuntur
In arma nati. Tu cape commodam
Occasionem Marte potentior
Invadere hostes, hostiumque
Victor agros subito occupare
Exercitus vi praepete, et arcium
Pinnis potiri. Scande age lauriger
Currus triumphales, rotisque
Ferre novis medium per agmen:
Ceu, plausitantum fama Quiritium,
Duces in antiquum Capitolium
Quondam vehebantur, corollis
Plectilibus capita alta vincti.
Quid? fallor, an vox Delphiaco specu
Emissa laetis insonat auribus,
Tibique faustos pollicetur
Imperio potiore facses,
Et ampliores ulteriorum opes
Provinciarum? Vade, et alacribus
Cinctus Polonis, subiugatae
Iure tuo dominare Moschae.
VIX tribus lustris series dimidii insecuti
RUDOLPHE Caesar terminavit annos,
Quam Libitina praedam
Splendidam egit, auferens
Carolum patris patruum, dein tibi Ferdinandum
Avum, patremque Maximillianum,
Austride procreatos
Caesares origine!
Ponderi quorum iuvenis pulcher adultiorum
Deo ordinante nun subis, paratus
Ferre molestiarum
Ingruentum onus grave.
Ille te murum Scythicis oppositum catervis
Sequester obdit, rebus auspicatis
Imperii, ducumque
Stantibus senaculis
Prospere, palmaeque modo nisibus obstinatis
Pertaediosam sarcinae prementis
Te superante molem,
Haud labante poplite.
"Arduis gestu superum rector ubi valentes
" Iehova vires subministrat ausis,
" Non humeros nec artus
" Robur acre deserit:
"At neget praeparcus opem, praesidiumque demas
" Manu retracta; virium facultas,
" Cera velut liquescens,
" Omnis omnium perit.
Macte virtutis solidae, macte animi Imperator;
Praeclara gesta fortium virorum
Quos tulit alta Roma
Aemulare fortior.
Te tot Alcidae validis, Teutona corda, nervis
Stipant: tot armant Pannones, tot Hunni,
Fulmina acuta belli;
Tot phalanges Austriae;
Te Bohemorum sequitur planta frequens leonum,
Iuba, ungue, rictu (cernis) horridorum.
Terrificant 'Molossi'
Bestias Otmanicas.
Acer huc venator eas sanguineis verutis
Oportet, ima saltuum fruteta
Summaque rite lustrans,
queis aprugna secubant
Rostra, vinetis nimis heu rostra inimica Iove [Orig: Iovae] .
Lupis et ursis tigribusque saevis,
Idque genus RUDOLPHE
Pluribus (malum) feris
"Quantus accrevit numerus! linquitur heu rapinae
" Ovile Christi. Milui tenaces
" Accipitresque adunci,
" Gryphiumque atrocium
"Involant cortes miseras agmina, vulturumque
" Manus raponum; qui tuas alaudas
Quique aquilas adhamant,
Unguibusque aheneis
"Semper harpagare inhiant.Reccidimus profecto
" Vieta turba, Thracibus domandi
" Teutones, in senecti
" Tempus orbis ultimum.
"Sabbathum mundi celerat vesper. Ob id monarchis
" Volucre raptim mane cludit aevum,
" Curriculo repages
" Arguente ferreas.
Tu capessendo satius publica frena Caesar,
Diu superstes vive; vive rerum
Incolumis potiri,
Absque clade patriae.
"VULGO quin habeat res ea plurimum
"Momenti, species cuius in obvios
"Incurrit orbes pupularum
"Splendida, quis dubitabit umquam?
"Miramur veterum iamque recentium
"Moles magnificas, altaque turribus
"Educta ad ipsas usque nubes
"Culmina, caelitibus propinqua.
"Quid prodesse rear talia, si vacent
"Usu, si populo commoda nesciant
"Praebere, et auctorem nepoti
"Invideant opera illa sero?
"Incisum tabulis, aut brevibus typis
"Commissum, merito plus animos ferit,
"Ipsi voluptatemque menti
"Suppeditat cupientiorem,
"Quam nudus paries, marmore nominum
"Muto nobilium. Quid, rogo, Pantheon
Esset, nisi hoc Agrippa sanxet?
Quidve rigens opus Hadriani,
Ad flavum Tiberim? quidve theatra tot,
Et totm pyramides cum statuis forent,
Ni tanta passim proderentur
Conspicuis monumenta signis?
IULI, tu gladio, tuque potens pedo
ECHTERAE columen gentis, et incliti
Antistes almus Virzepurgi,
Franciacique caput ducatus;
Non es, crede mihi, non sine nomine es
Nomen. Posteritas (auguro) regiam
Structuram, et excelsos Penates,
Splendidaque aetherias in oras
Magnis tecta adeo ducta laboribus,
Iris perfugium, quod neque diviti
Croeso pudori sit Midaeve,
Nec satrapae generosiori;
Laudare, et meritis tollere honoribus
Numquam desinet. At quos Academiae
Sumptus recenter auspicandae
Non facis, eximios secutus [Orig: sequutus]
Dextrae Mygdoniae munere principes?
Quos non doctiloquos in numerum viros
Legis professorum, scholamque
Reddere teque celebriorem
Felix, et patriae consulere impiger?
Recte. doctus enim es, doctaque pectora
Amas, et eruditiores
Haud modicae tibi promovere
"Curae est. hoc etenim quisque paratior"
"Musas hospitio suscipere exsules"
" Decenter, illarumque alumnos,"
" Quo magis est reliquis ab arte"
"Instructus Claria: quae rude, quae ferum"
"Emollire genus suevit, et horridas"
" Domare cautes, ac modestos"
" Mentibus ingenerare mores."
Coeptis macte tuis, dux bone Franciae,
Dextrum numen adest. Surge age, surge opus,
Faustum Camenarum saluti
Praesidium auspiciis secundis.
Te non exsuperet docta Lutetia;
Te non seu PatavI sive Bononiae
Cultura vincat, nec politae
Nobile gymnasium Viennae.
Cedant ingeniis extera gens tuis:
Francorum veniat promptior indole
Non ulla pubes. Fama nostro
Propria sit precor haecce MAENO.
VIRTUTE functos eximia duces,
Virosque priscis laudibus aemulos,
Et pace praesignique bello
Digna forisve domive gesta
Fari decorum est. Si placet, audiant
Haec ipsa, sanguis patricius, tui
Legantve gentiles, sequester
Dive, potens maris Hadriani.
Sed doctiorum quis tua, quo decet,
Praeclara vincto facta canet pede?
Quis praeco duraturum in annos
Condere sumet opus trecentos?
Venis ut ingens ardor inaestuet;
Cum plena rerum copia ditium,
Tum magnitudo, finis expers,
Propositi monet abstinendum.
Vostras minuta ne mihi sit lyra
Tentare palmas. huc alares tubas,
Huc et sonaturos (ut aequum est)
Grandia fer lituos trabales,
Vates novenis alte sororibus,
Non invidendum qui Veneri sacrae
Fers nomen acceptum: nec alter
Rector abes venerande Musis.
Vides, ut amplos strictior in sinus
Longe iacentum brachia litorum
FRANCISCE porrectam stupescat
Undisonam ratis Amphitriten,
Nudata firmo remige? fas tamen
Favente partam numine, classici
Victoris octonis marinam
Idibus inseruisse pugnam.
Fortuna faustis sideribus comes,
Fortuna pennis dextima candidis
Plaudens ovansque, ignara mergi
Vostra liburna supervolavit,
In Christianum carbasa pronior:
Transtris sed instans fortiter hosticis,
Remosque rostratasque proras
Frangere terricrepis procellis
Turbo repente est visus atrocior.
Pars sauciari fulmine ferreo,
Pars dissipari frustulatim,
Pars itidem iuga ferre serva.
Non tum, profundo Thracibus obrutis,
Victoriosae munus adoreae
Impune Naupactea risit
Alga, nec indecorem triumphum
Praesagierunt Bistonides nurus;
Cum [Orig: Quum] funeratos glandibus aeneis
Tinxisse flerent bellicosos
Triste cruore fretum maritos.
Immane, quanto mox fuerint metu
Formidulosi caerula Bosphori
Perculsa, ByzanthIque fracti
Moenia! nam Selimo tyrannus
Terrore quassus cor tremulum, retro
Tendebat undis vela dare anxiis,
Periclitari in priva nolens
Damna mares animos Leonum.
Sic apparatus agmine Persici
Xerxem replentem Dorida, proelio
Quondam Neoclidae superbus
Fudit apud Salamina Mavors;
Piraea reddens tuta, per Atticam
Firmans quietorum otia mensium
Prolem, renascendis abunde
Palladiis hilarata ramis.
Nunc ite Thraces, caesaque corpora
Debete amaris fluctibus. ite nunc
Phocisque delphinisque naves
Ludibrium. Venetas pol alnos
Lunis cecidit sub melioribus
Felix bipennis; nec tibi flatuum
Adversiorum pugnat Eurus,
Optime dux patriae triremis.
Quantum valeres arte duellica,
Sensit Columnas foedere particeps;
Sensistis alatae cohortes
Regis ab auxiliis Iberi.
Ante occupandum Threicia manu
Pulchram venustae Cypridos insulam
Praesto fuisses, o supremum
Hadriacae columen salutis;
Iniuriosi gens animi fugam
Suapte credo sponte capesseret,
Dispersa Riphaeas per oras
Trans Rhodopae iuga, trans et Haemi.
Quid nuper? an non, vel simul ac tuum
Splendentis instar Luciferi iubar
Affulsit, actutum luisque
Acria, letiferaeque pestes
Fugere, morbique, et mala noxiae
Contagionis, corporibus gravem
Latenter inspirare diri
Callida saevitiam veneni?
Revisit urbes alma salubritas,
Camposque frugum pristina fertiles
Afflavit aurae lenitudo:
Purius inde nitere Soles.
Foti Camenis in PatavI sinum
Coire rursum grex studiosior:
Gaudere et Antenor sub umbris;
Euganeique salire colles.
Verona priscos salva colit Lares;
Integritatis Brixia mutuae
Iunxit Penates; ceteraeque
Supplicio satis expiatae.
"At nil ab omni stat latere integrum,
"Exsorsque noxae. Qui [Orig: Quei] meruit pius
Ille et fidelis voster heros
(Dicite magnifici) intueri
Palatium atros in cineres prius
Versum, suprema quam vetulum die
Finiret aevum? nunc eheu
Illud et ille iacet; iacentque
Una tot, igni quae periisse flet
Nereus, et udus Nereidum chorus,
Amissa iacturaeque rerum
Irreparabilium, nisi olim
Damnum repensans hora sequacibus
Ahena inauret tempora commodis.
Atqui novatum surget istud,
Et novus ipse resurget idem,
Vocante Manes caelite classico:
Quamquam incliti ne sic quidem in abditis
Tot facta bellatoris antris
Clausa latent, sed aperta cunctis
Qui sunt, feruntur; quique dehin erunt,
Ferentur; arcto si tumularier
Heroa nec virtus, nec aevi
Splendida fama cavo potestur.
Sed iam propinquum nostra volans subit
Portum phaselus. desine naeniis
In pace composto rogales
Musa loquax iterare questus.
FESTAS choreas, et genialium
Ludos iocorum, diaque noctium
Ostenta collucente flamma,
Et creperae simulacra pugnae;
Dum Mantuam filia principis
FERRARIENSI legitime duci
Futura lecti pars iugalis,
Sistitur: Aonio quis ore
Versuque, tedas qui deceat, canet?
Quae digna vatum penna recentium
Splendentis exaequabit auro
Ac nitidis radiosa gemmis
Fulgetra Divae? Diva quibus modis
Dicetur ipsa; aut tu quibus, inclite
ALFONSE metris, Alamannae
Multimodis studiose linguae?
Me quippe thyrso carminis enthei
Iampridem adactum non Hymeneios
Modo apparatus hac in aula,
Regificasque novem dierum
Sollemnitates dicere, laus agit,
Et quidquid usquam conspicitur decens;
Verum et lacessitos cupido
Egregiis animosus ausis
Titillat artus, non sine Palladis
Urgente iussu, perpetuum tuis
Hinc ausicaturae poema
Laudibus, eximiisque factis.
Olim sed istud. Nil nisi iubila
Nunc audiuntor cum fidium sono
Tubisque laetis. En superba
Mincius imperiosus unda,
Et fluminum rex Eridanus, potens
Sursum frequenti tollere brachia
Uterque plausu, nuptialem
Laetitiam tibi gratulantur,
Affinitatis foedere mutuo
Non seiugati. nec mihi cornuum
Praegestiendo temperabit
Uber auis Athesinus amnis.
Quin ipse crebris Hadria fluctibus
Elatiori litora verberat
Fragore, Neptuno per aequor
Caeruleis equitante mannis.
Gurges profundo quotquot habet Deas,
Quotquot sub udorum amne cubilium
Padusve Nymphas Minciusve;
Exsiliunt, et in omen una
Omnes secundum gaudia congerunt,
Tuis fluentem sidere prospero
Successum, et exoptata coeptis
Munera rite dari precatae.
Vides, ut ictus immemores feri, et
Collacrimati lugubre succini
Manare desuetae piamen,
Heliades quoque laetiorem
Frontem serenis vultibus explicent?
At nemo quisquam de populi grege
Vestri dat atrae maesta curae
Signa, hilaris odiosa pompis.
"Quem non voluptas excitat aemula,
"Commune melli cui neque gaudium est,
" Nec publicus cordi triumphus;
" Usque fleat doleatque fas est.
LAUDES magnificas Austriacae domus,
Stirpisque vestrae regia sidera,
Praeconis alto dicta versu
CROPACII, et meritam Viennae
Famam, cui potius quam tibi dedicem
RUDOLPHE Caesar, nominis incliti
Defensor, ERNESTOque fratri,
Munia Pannoniae gerenti?
Divinam Themin, et fatidicae Deae
Suadam sororem quippe rogaveram
Consultor. oraclum legendos
Vos dedit ante alios dynastas.
Nimirum patriarum obvia vos uti
Provinciarum sors vice mutua
Decrevit heredes, avitis
Regnaque distribuit statutis
Usurpanda: pari sic glomeramine
Vestigiorum trita capacium
Signa assecutos [Orig: adsequutos] , pacta reddit
Gloria participes honorum.
"Quamquam semper inest vis generosior
"Fulvis iubata fronte leonibus,
" Virtusque sublimes in altum
" Praepetibus volitare pennis
"Urget sponte aquilas, fulmineum genus:
"Tamen sequaci saepe parentium
" Docentur exemplo minores.
Non secus arduitatis ipsi
Metis admoniti, quamlibet inviis;
Quo dirigatis roboris insitas
Vires, inexhaustosque nervos,
Ante oculos iter altum habetis.
Alpinis abies edita montibus
Contenta non est vertice montium;
Sed usque se contendit ipsam
Exsuperare, iugumque summum
In quo nata viret; non hiemis modo
Ventique et aestus, sed quoque fulminum
Saevaque contemptrix procellae.
Perstat, et aerii Tonantis,
Nusquam mota loco, triste periculum
Vitat, comanti frunde superbiens.
Mirantur hanc salvam iugorum
Numina quotquot, Oreadesque
Et canae Dryades saltibus imperant,
Tutela praesens stirpibus arborum;
Non absque vicinae minaci
Invidia pereuntis orni.
Ecquis non itidem, Diis sata gens, tuum
Sceptrum et tiaram, qua pote, maxime
Sublime culmen pertigisse
Dicat, et astra ferire fama?
Quis vestros apices non meritissimo
Ob nomen ingens suspiciat? Tulit,
Tulit tot ac tantos propago
Nobilis Austriadum monarchas,
Ut cum praecipuis totius audeant
Orbis tyrannis laude celebribus
Certare, et insignes triumphos
Emeritamque referre palmam.
Incentivum.
METUENDUS generi Christiadarum
Ferus ille hostis, atrox, et capitalis,
Toties iam superatus tibi victricibus armis,
Sibi tandem vada Byzantia nusquam
Fore secura timet tutaque; gressum
Ubi miles tuus intra regionem pharetratam
Tulerit, liberiore exspatiatus
Equitatu, peditatuque ruenti.
Age porro, generosissime Rex, persequere hostes,
Nec inabrupta Tyches emolumenta, et
Patrii prospera magmenta Gradivi
Fuge, quacumque patebit via vi, continuare.
Per apertum tua duc signa, trucemque
Othomanni subolem fac Tanaim ultra
Gelidum, et Caucasea ultra iuga septemque triones
Procul actam domites; atque ita fundas,
Ut in Europam Asiamque arma nefanda
Latro numquam queat audace manu sumere deinceps,
Licet omnem lapidem moverit, atque
In acutos gladios omne metallum,
Dryadum omnes filias verterit in bellica tela.
Viden ut te et tua circum agmina laetis
Volet interrita Victoria pennis?
Cape faustum omen, et acri socium robore pollens
Quate muros, quate turres, quate portas;
Per et urbes pede veloce Gelonas
Phaleratis in equis invehere o Persa triumphans.
Tamen haec inter honorare memento
Sacra CHRISTI, venerarique Tonantis
Grave numen, neque nostra fidei iura professos
Loco eodem puta habendos, pariles quo
Agathyrsumque Getarumque maniplos.
"Tibi qui non nocuere, his decet aequam dare legem".
LEGITIMAM nepotum
Caroli Magni subolem, Teutona corda, lati
queis data frena Rheni,
Dum Palatinos proceres, et procerum labores
Inseruisee nostris
Gaudeo vates Melicis: tu mihi praeter omnes
IANE, Bipontis heres,
Dignus occurris, citharam cui veneranda Clio
Annuerit libenter,
Principum palmare decus. Dixero comitatem;
Dixero singularem,
Quae tibi cordi est, pietatem, ingeniumque sollers,
Pectus et erudite
Litteras doctum Latias; non sine tam recentum
Historiarum amore,
' Quam vetustarum studio. Colligis, undecumque
'Dignum aliquid repertu
' Se repraesentans oculis, vel seriem librorum,
'Vel tabularum honorem
' Possit augere, et gravium cognitione rerum
'Mentem animi per artes
' Reddere expertam varias, multiplicemque ob usum.
"Namque virens ut hortus
" Stirpibus plantisque novis, arboribusque et herbis
"Omne genus refertus,
" Sufficit passim innumero commoda mille fructu:
"Sic penus uncioris
" IngenI, partis opibus divitiisque plena,
"Emolumentum in amplum
" Suggerit carae patriae consiliorum acervum
"Utilium quotannis.
Hac tuo causas populo commoditate freto
Sors bona prosperavit,
Et salutarem meritis addidit aequa pacem:
Qua precor ut fruaris
Perpetim, nec laudis egens, nec meritorum inanis.
HEU, quae latrones perniciem in tuam
Erinnys armat? quis furor efferas
Sicariorum caede trudit
In scelera exitiosa dextras?
Iam deprehensi sunt toties necis
Dirae administri; nec tamen impios
Deterret auctores, ELISA,
Supplicii genus irrogati.
Divina summi cura DEI malis
Tutam periclis praestitit hactenus,
Custode fido nempe vitae
Apposito, vigilique ocello.
Si quid dehinc discriminis ingruat,
Idem repellet protenus, ac tuis
Defendet adversum imminentes
Pectoribus bene firmus ictus.
Sic spero certe, nec minus apprecor
Ut fiat. Ipsum nam me equidem libens [Orig: lubens]
Fatebor unum, qui tui pro
Verticis incolumi vigore,
Statuque regni sospite votaque
Precesque fundat pectore ab intimo;
Felicis eventus praeoptans
Gaudia, laetificamque sortem.
Pro te Iehovam non merito rogem,
ELISA, cultae clara Britanniae
Regina, qua vel doctiorem
Pristina, vel sapientiorem
Magisque facundam haud tulit, haud feret
Aetas renascens? Nosce animum hunc meum;
Nosce hunc amorem, pluriumque
Praeterea, tibi qui tuisque
Sceptris verecundo ex animo favent.
At funeratam qui misere volunt
Praesente fato, comprehensis
Damna repende, repende fatum.
Pro liberatione Casparis PEUCERI.
CHRISTIANE, potentum
Clare Saxoniae ducum sanguis; en tua supplex
Ad genua advolutus,
Grex Poetarum omnigenum Teutoniae, precari
Obsecrareque numquam
Desinet validissimis quam potest precibusque et
Suppliciis, et imo ex
Corde tot desideriis assidue profectis:
Ut, miserrima quam sit
Vinculis rigidissimis tam diu et sine fine
Conditio impediti,
Mente perpendas tacita, et commiseratione
Motus, istud acerbum
Mitigare decennium carceremque labores,
Quo male detinentur
Crura PEUCERI. Meruit si violentiori
Manciparier antro,
Leniat diuturnitas fervidam patris iram,
Leniat irrogata
Poena gliscentes animos. Doctus et eruditus
Ille, et in variarum
Artium penitralibus diligenter, et omni
Cum studio et labore,
Tum fide versatus, item praeter opinionem
Multitudinis imae
Mente praeditus enthea, gratiam prope nullam
Impetret? an scientem
Plurimae linguae veterum nulla (quod heu dolendum est)
Liberare potis sit?
An nihil remedI sagax Aesculapius ille,
Aut opifex Apollo
Calleat portare suo munis uterque alumno?
Prosit ah socerum olim
Quod Melanthona dixerit, principem et coryphaeum
Palladiae catervae.
Prosit, exanclasse molestam historiae exarandae
Curam, et aurea cum Diis
Gratiisque volentibus consecrasse beatae
Scripta Perennitati.
Numen AUGUSTI placida proinde roga parentis
Quaesumus prece, dux o
CHRISTIANE, oculis piis ut gravissima tandem
Respiciens miselli
Vincla PEUCERI senis, aut liberiorem in auram
Missum ad Albidis undas
Ambulare domum sinat, aut (modo ulla petitis
Spes bona restat) illum
Filio nostrisve choris donet. Ubi hocce faxis,
Gloriam tibi summam
Comparabis apud tuos non piae modo mentis,
Verum etiam aequitatis;
Exterosque et cuncta penes Castaliae cohortis
Rara pectora clemens,
Comis, approbus audies. maximus quoque grates
Tam tibi quam parenti
Rite persolvent Charites, linguaque docta vatum.
URBES, Teutoniae quas tenet ambitus,
Lustrandi cupidum te modo Norici
Montis relicta sede, rectus
Mittet curus in Austriam,
Divorum patriam, quos colo, Caesarum.
Spectabis nitidae moenia, quam patent
Late, Viennae, Caeciique
Verrucosa cacumina,
Et quodcumque super Pannonii soli.
Hinc te Praga potens, aulaque Caesaris
Splendore praefulgens RUDOLPHI
Dignis excipiet modis.
Non te Pierio carmine prosequar,
Excelsi generis sanguine profatum?
Non vota pro vestra salute
Fundam munere debito?
Europae fluviorum o rapidissime
Amnis, quem metuunt aequora, Danubi,
Fac salvam et expertem pericli
Navem [Orig: Navim] principis optimi
Tuto flumine tot milia devehas,
Dum sperata pedes litora sospites
Figant in acta. vosque Syrtes,
Interrupta minacibus
Saxis per medias antra voragines,
Sedate o fremitus, horribilemque aquae
Spumantis aestum. Spectet insons
Undantes fluvii minas
Tam pulchrum caput, ac pectus idoneum
Olim pro patriis egregias focis
Adire pugnas, lubricisque
Constantem penitus fidem
Dextris oppositam, reddere posteris.
Si te exempla movent, ut merito movent,
ROBERTE, maiorum ducisque
GOTFRIDI Bolionii,
Qui bello validos perdomuit Syros,
Atque urbem Solymam fortiter hostibus
Redoccupavit interemptis,
Dignus nomine regio:
Subdant illa tibi calcar, ad inclitam
Virtutem exstimulans acrius. haud minor
Sit cura germano, virile
Heroum decus ingredi.
Quo vos cumque vocant ardua grandium
Rerum, et difficilis militiae labos;
Uterque macti site, ut olim
Dulcis vos saturet quies.
Ah fines utinaem cernere Galliae
Pacatos liceat, donec ab Hunnicis
Domum reversus sospes oris,
Sertas indigenis Deis
Votivas memori pectore dedices;
Et tecum redeant incolumes, tuae
queis cura demandata vitae, et
Susceptae series viae.
Nata e Borboniae stirpe propaginis,
Suspirans reditu mater eget tuo,
Qua Mosa iucundus Sedanum
Lymphis molliter irrigat.
Ecquidnam superest, quod tibi comprecer
O princeps? Eadem sit tua sors velim,
Quam maxime exoptant beati,
Et qua tute cupis frui.
ET flore et almi germine baccharis
Evincta flavas Melpomene comas
Gressus adornabat propinquos,
Inclite DUX, tibi gratulatum
Adventum in urbis compita Noricae;
Et iam Penates triste petoritum
Intrabat, advectans maritam,
Aegidii prope tecta fani:
Cum turre ab alta clangor Ilissias
Turbat volucres funebris. En malum
Omen, malum omnino ac sinistrum
(POEMERIO ore gemente dixi)
Quod signa dantur tristia mortuis,
Quin immo vivis: subiicit ille. Vix,
Vix biduanus tute nostra
Hospes in urbe moraris, ex quo
Vinariensis laeta sororii
Thuringum ad Ilmum gaudia cum tua
Uxore liquisti, Nevrinos
Desubito repetens recessus.
Invidit ample lugubris Atropos
Felicitati. nec mora; rumpere
Aggressa vitae longioris
Stamina DOROTHEAE, Badeni
Celso creatae sanguine CAROLI,
Te reddit orbum, te viduat tori
Consorte cara. Solus eheu
Solus ages nemore in retruso
Aevum, dolendo; turturis in modum
Suavi carentis compare, quam nocens
Auceps dolosa fraude cepit,
Aut celeri feriit sagitta.
Audis, ut altos dent gemitu sonos,
Lessumque ducant ob Dominam invicem
Orbae gynaecei puellae?
Largifluoque genas rigatae
Madore, flentes ut tuditent gravi
Vitale pugno pectus; et insuper
Heu fata, fata heu dira, maestae
Ingeminent tetricis querellis?
Gemmae, et nitescens vestis, et aureae
(Aiunt) mitellae hinc ite agedum procul:
Simulque praevelare tendunt
Timpora funerea cupressu.
Pegnessus imo tot quaerimonias
Undans ut hausit gurgite, protinus
Nymphae sorores lacrimarum
Flumine delicuisse visae.
Cum Fama iugem perculerit Necrum
Rumore certo; quid rogo acerbius
Sic derelictae, LUDOVICE,
Accidere heu patriae potestur?
Quid nationi? quidve Academiae?
Quid iunctiori sanguine proximis?
Haud defetiscetur piarum
CRUSIUS Aonidum sacerdos
Chordis sonorum tendere barbiton,
Et vestra Graio plangere funera
Cantu, parentalemque mutos
Ad cineres iterare vocem.
Alter quis autem est, qui numerosior
Orationis lemmata funebris
Concinnat, et cursum diserto
Integrat ore, ruentis instar
Amnis secundo flumine? Diis ego
Diis advocatis supplico, queis mea
Sunt usque cordi plectra; donent,
Non homines modo posse doctis
Ad condolendum cire melodiis;
Feras sed ipsas, et lapides rudes,
Totasque silvas lacrimosae
Frangere carminibus cicutae,
Et vim cycneam subdere piscibus.
Haec norat Orpheus, Ismarius canor:
Haec norat Amphion, et ipsa
Vocis Arioniae facultas.
Stat flere privatam aere coniugem:
Stat prole cassam simplice conqueri.
At non beatam exclusit illi
Mors animam a superum ducatu:
Ut nec tibi, DUX o celeber, viam
Obsepsit artam [Orig: arctam] luctus, ab altera
Qui te (sed olim) copulanda
Arceat, ob subolem creandam.
Sic spero sane. nam Venus alteram
Seu Iuno fautrix educat URSULAM
Tibi Palatinis in hortis,
Delicias et amoenitates
Lecto secundo. Cetera ne nimis
Luge; sed eventum aequanimus Deo
" Committe. Post nubes suevit
" Auricomus revenire Paean.
AUDAX ingenui pectoris impetus,
Et virtus, animum vi penetrabili
Ad sublimia rerum
Instigans, et ad arduos
Casus quotidie naviter excitans;
Te spondet celebrem militia fore,
O exorte Badenae
Alter Mars et honor domus.
An te sic potuit mater amabilis
Ab se mittere? sic patria linquere?
Sic Durlachia Nymphe
Vultu sustinuit tuo
Privari? Comes is magnanimo duci,
Bellum pro patria, et pro patriae inclita
Libertate gerenti.
O quantum est, facere auspice
Hoc tirocinium? Nemo adeo tenax
Esto, vel modicis parcere sumptibus
Ut malit, Theomnesti
Quam vestigia principis
Fortunata sequi. Dulce humeris labos,
Affectans solidae praemia gloriae,
Atque aeterna paciscens
Dignis nomina laudibus.
Ecquem non alacrem reddiderint tubae?
Eccui non animum tympana roborent?
Hic [Orig: Heic] flos nobilitatis
Germanae prope totus est:
Hic [Orig: Heic] tot conspicui, quos memores, viri,
Insignesque manu, et consilio graves.
Inter quos Fabianum,
Cui gentilicium dedit
Nomen DONA vetus, sicubi cernere est,
Aut armos fodientem acris ad arma equi,
Aut per castra tuentem
Vallos, ut fit, et aggeres;
Aut iussas obeuntem eximia fide
Curas atque operas; non similem Deis
Praesto reris adesse
Messallae tibi imaginem?
At nostri merita et facta boni ducis
Cum quo Scipiadarum aut Decium queas
Tam florentibus annis
Conferre? Unus hic omnium
Virtutes superat: nec modo ab omnibus
Hic unus meruit maxime amarier.
Verum et summus haberi
Inter praecipuos duces.
Huic cum tute frequens ad latus haereas
Arcte; quis dubitet, quin etiam ipse-met
Longo edoctus ab usu
Fias experientior?
EXEMPTUS humanis alienissimo
Tempore est pater tuus,
FRIDERICE Palatine,
Lanificis breve licium sororibus
Pollice fatali nentibus.
Vix matris umbras maesta parentaverat
Annuo piamine
Querimonia; te luctu
Cum Libitina domestico obruens, patre
Orbat adhuc impubem; et genas
Laeves gerentem, necdum adolescentiae
Incohanda limina
Pede finitimo ingressum:
Atque ideo, ob teneram pueritiam, imparem
Nec satis instructum proprii
Iusta administrare imperii munia,
Subditosve (ceu decet)
Regere, ah misero hoc rerum
Turbine, quo neque se periclitarier
Teutona LIBERTAS ac FIDES
Negat, neque atrox Marspiter incendiis
Abstinet feras manus,
Rigidique acie ferri,
Rhenigenas populos ad arma concitans
Bellica, et infestorum undique
Signorum agros urbesque metu territans.
Inter haec tumultuum
Gravia, et creperi Martis
Dura, ferox quibus iste paene Galliam
Excidio totam, et Belgium
Totum hacce tempestate (nefas heu) dedit;
Cum prope omnium forent
Oculi (et merito) fixi in
Vulta tui genitoris; ac sub aspera
Mole laborantes, immo iam
Ferme labantes sollicitarent opem
Membra publici flatus:
Humeris siquidem illius
Omne onus incubuit: repente tollitur
E medio, Fatis debitus.
Vesanientis sic pelagi fluctibus
Dum vigil renititur
Ratis aequoreae rector,
Frangere vim Boreae ruentis aut Noti
Impiger, absorptum se videt,
Importuosi dorsa gravatus maris.
Remiges dolent, dolent
Socii: gemit udarum
Nereidum manus. ipse rauca personans,
Dante sonos concha flebiles,
Triton stupefactus furiosum Aeolum,
Aeolique flaminum
Rabiem arguit in cassum.
Haud aliter, FRIDERICE, lugubri patris
Interitu maerent principes
Germaniae, maerent sociorum agmina:
Maeret ipse patruus,
Et avi quoque germanus.
Tuque adeo ante alias pudica nuperi
Nympha voluptas connubii,
Simul gynaeceo, facis in funere
Lessum; et obticescere
Tuba plurima iam coepit,
Nec nisi luctificae dat aegrimoniae
Indicium tristis syrmatum
Prolixiorum fimbria, verrens humum.
Occulit Nicer caput,
Caput occulit et Rhenus,
" Amnicolaeque Deae. Sed ista te manent,
" O puer invicte, incommoda
"Non temere, non casu. tibi enim saevior
" Fors, acerbiorque plus
" Nimio, a teneris annis
" Ad mala quaequae ferenda sustinendaque
" Sic animum praedurare amat;
"Ut cum viriles attigeris orbitas,
" Teque tristis horrido
" (Quod abominor) afflarit
" Forsitan aura Noto; molestioribus
" Ne facile fractus concidas
"Nimbi procellis. quin ita ultro geras
Fortem, uti libens [Orig: lubens] praeit
Monitis alacer, reliquique nobiles, duces
Ac moderatores semitae
Tendentis ad virtutem, aliosque insuper
Laudis atque gloriae
Apices; quibus insignem
Post obitus hodieque cernimus palam
Principibus famam gliscere,
"Aevo perennantem. sed enim hanc tu quoque
" Consequere adoream,
" Ubi non modo virtutes,
" Verum etiam in pretio atque honore te penes
" Exstiterint perdocti viri.
MAURICI, proles patris eruditi,
Siderum scrutantis euntium orbes;
Prona cui submittere amat libentes [Orig: lubentes]
Haessia fasces:
Anne divinis Sophiae repertis
Excolis mentem, variisque linguis
Navus incumbis, repetisque doctas
Palladis artes?
"Principi nil tam bene convenit, quam
"Esse versatum in studiis bonarum
"Artium, et mores didicisse copi
" Pectore dignos.
"Huic novae leges, et adulta parent
"Iura: nec quisquam queritur rebelles
"Subditos contra facere ac vetusto
" More receptum est.
"Ardui si quid regionis ergo
"Incidit, non semper eget disertis
"Iureconsultis, aliisve, quorum
" Consilia ille,
"Ille per sese catus, aucupetur:
"Suppetunt largae sed opesque resque
"Verbaque haud vanas iterata linguae
" Verbere in auras.
"Rectius terras sapiens gubernat,
"Multa cui libri tribuere docti, et
"Multiplex rerum documenta plurae
" Contulit usus.
MAGNANIMOS inter Teutoniae duces,
Regumque clarorum inclita nomina,
queis dia virtus, atque verax
Religio pietasque cordi est,
Te quoque si ponam carmine nobilem,
GOTHARTE princeps magne Livoniae:
Non est, opinor, quod recuses
Ordinibus procerum optimorum
Aoniisque olim coetibus inseri.
Nam te quis alter sit celebratior?
Quis alta sursum ad astra tolli
Versibus, elogiisque laudum
Grandibus ornari dignior? O mihi
Vultum tetrarchae tam venerabilem
Coram liceret intueri,
Munificamque manum osculari:
Qualibus et quantis afficerer, vices
Sortis recordans, pectora gaudiis!
Quantam voluptatem ex benigno
Perciperem sonitu loquentis!
Turbida post bella, atque agmina Pannonum,
Visasque Martis turbine Gallias;
Post nubilum Apenninum, et Alpes
Culmine sideribus minantes,
Post superatum ingens Oceani malum,
Et quod sinistri fert iter insolens;
Certe peregrinantem adhuc me
Intemerata rapit libido [Orig: lubido]
Pluria visendi tesqua, iuga, et plagas,
Gentesque, et ampli marginis incolas,
Septemtrioni proximantes,
Non sine fluminibus locorum.
Materiem cultis nempe darent metris
Rerum exterarum prodigia. hinc reor
Exemplar ornatuque pulchro et
Versicolore nota niteret.
Ante alios omnes te mihi sumerem
O DUX canendum, et legitimam tori
Nympham, Megalburgi vetusto
Semine Saxonici creatam.
Adde tuos natos, enthea pectora,
Post te regendis [Orig: regundis] finibus a Deo
Iam destinatos: cui secures,
Sceptraque, et imperii potestas,
Et populi curae; cuius ad unicos
Nutus monarchis terminus instat, et
"Letum tyrannis. Ille transfert
"Regna subinde, novosque reges
"Sufficit antiquis, nec speciem aut genus
"Curans, nec altri stemmata sanguinis:
"Bonos in arcem sublevare
"Promptior, at premere impiatos
"Et scelere et tincta caede cruoribus.
"Ut iustus est, sic iustitiae Deus
"Patrocinatur, lancis aequae
"Arbitrium gladiique gestans.
Te stabilem in sella sospitet is rata
Precor, tuisque in mutua posteris
Elargiatur possidere
Posse diu regionem avitam.
Foedera, et a pactis inviolabilem,
Nec pacis expertem. Haec rata sint uti
Vota, apprecari quippe fas est,
Quotquot habes animi fideles.
"VIRTUS nulla quidem laboris expers,
"Nec quisquam potis est imaginando
"Virtutes adipiscier cupitas,
" Absque labore.
"Cur fortuna magis favet labori,
"Virtutique minus? Labor sibi ipse
"Merces: invidiae meretur insons
" Praemia virtus.
Fortunam pare lance ponderemus,
EUTYCHE, invidiamque prostitutam:
En, quam Fors levis, et gravis premendo
Livida bilis!
Tu, quem sors bona sustulit benigne,
Me, quem sors mala deprimit maligne,
Fortunate leva, bonaeque fac me
Participem aurae.
Tum pili faciens ego ipse plenum
Livoris iecur, invidique fellis,
Quod me cumque odium manebit, alto
Pectore temnam;
Virtutesque tuas laboriosus
Aemulabor. Erit, dehinc ut aequos
Mutata vice sors mihi rependat
Aequa labores.