QUA viridis flavas radens Pegnessus arenas,
Subintrat urbis angulosa Noridos
Moenia, et aggeribus per brachia bina diremptus
Amoeniorem utrimque lambit insulam:
Quattuor aestates properis transegimus horis,
Latente ELISA desides in otio
Pieridum; gratisque animos sic pavimus escis
Amiculorum, ut impotentius ferant
Heu desiderium causamque abeuntis in oras,
Iubente rege caelitum, remotius
Distantes patriae a telluris limite amato.
Valete candidissima o sodalium
Turba; valete, pari concordia foedera mente.
Bono profectus ut viator omine
Gallica rura peto, memori vos pectore servans,
Colensque amansque semper approba fide:
Omine sic eodem bene vivite, meque canendo
Dedisse singulare Noricis decus,
Eximiumque urbis merito celebrasse senatum,
Dehinc futura ne silete nesciant
Tempora. Quin etiam studium reverenter amicum,
Et hospitale praedicate civium et
Patricii meritum generis: quibus ut mea primum
Placere Musa coepit, antea minus
Cognita; complaudens ea liberioribus alis
In altiora se elevare gestivit,
Ausa graves aditus Perrhaeba cacumina Pindi,
Deique sospitalis alma tangere
Munera, divinis numquam abscedentia mystis.
Propinquior fit en mihi Lutetia:
Ardua praemonstrant celsae fastigia turres,
Acuta pinna se exserit palatii.
Hic [Orig: Heic] ego notitiam veterem (nisi desita vita est)
Novabo cum eruditioribus viris,
Perpetuae quorum clarissima nomina famae
Apollo consecravit auspicatior.
Hinc mihi post annum, si numina dextra favebunt,
Cupido certa navigare in Angliam
Dippano ex portu: teque o pulcherrima rerum
Videre virgo, cui potens Britannia,
Londinumque caput regni, cui paret Hyberne,
Marisque lata vastioris aequora
Cum grege Nereidum, et cum Teutonico Neptuno,
Citas libenter ad statuta gurgitis
Litora provolvente rates. Ast advena postquam
In Albionis appulisse marginem
Conspiciar tutam, nitidasque intravero portas,
Tuaque in aula ELISA fixero pedes,
SYDNEIS comitatus, et egregiis RUSSELLIS:
Quid est, tuis quod offeram Penatibus,
Emodulata nisi Schediae syntagmata chartae,
Recente cusa diligentius typo?
Optima tu cum sis, Regina, et maxima, nec non
Suprema feminarum, in orbe quotquot hoc
Auram hodie carpunt; habeant patieris apud te
Locum minuta, et ima, et haud nimis bona.
"QUAM saepe nobis nec meditantibus
"Usu venire, o maxime BUSBEQUI,
" Videmus; ut quos hac in orbis
" Parte aliquando manens vel illa
"Nutu Minervae conciliaveris
"Benigne amicos, post alia in plaga
" Mundi det indulgens repertos
" Sors tibi, non renuente fato.
Tu primum ad Istri litora fluminis
Mi visus es, qua turrigerum caput
VIENNA apertas fert in auras,
Austriadum procerum Vienna
Natalis ortus; tunc ubi Thraciis
Byzantiorum a moenibus, inclutam [Orig: inclitam]
In FERDINANDI laetus aulam
Caesaris incolumi fuisses
Statu reversus. iunxi ego dexteram
Tecum, et paratis accubui toris
Mensisque, TANNERO cupitae
Notitiae reserante portam.
Longe remotam deinde in Iberiam
Cursus tulit te proximus, indeque
Salvum reduxit sospitemque:
Post aliae atque aliae viarum
Tritae, peractis rite negotiis
Pro rege Francorum et domina tua,
Iussisque MAXIMILIANI
Principis, ac iuvenis RUDOLPHI;
Cui nunc labascens imperii status,
Et summa rerum in Teutoniae solo
Commissa, vix aegre cavere
Sustinet horribilem ruinam.
"At me labore exercuit improbo
"Saturnus atrox, florem hilarissimi
" Depastus aevi, Marsque torvus,
" Praedo rapax viridis iuventae.
Vis tanta, tantum nec tamen affuit
His robur, ut mi visere Galliam
Truces negarint, Ausonumque
Oppida cum populo Latino.
Quin ecce rursus remige SEQUANAM
Veloce sulco: rursus in exteras
Profectus oras (quod bonum sit)
Moribus haud patriis vicissim
Assuesco paulatim; atque iterum tua
(Quis credidisset?) lumina conspicor,
Illustris AUGERI, tuosque
Sex ab Olympiadum meatu
Lares saluto. Vix, puto, vix mei
Potes recordari: interea tamen
Monebar in mentem prioris
Acta tibi revocare vitae,
Suadente Musa: quam placida rogo
(Ut dia suesti numina Hyantidum)
Cum fronte, cum vultu sereno
Suscipias, veterique vatem
Favore dignere, immeritum licet,
Nulloque censum nomine. Quidquid est
In rebus immortale nostris,
Omne adeo hoc tibi pollicemur.
"QUANTUM est in orbis tractibus amnium,
"Observa quoquo lumina flexeris,
" Cursus in aequor devolutos
" Exonerant agitante fluctu.
"Sic quotquot annos ducere contigit
"Vivis, ad unum praecipite impetu
" Tendunt barathrum. Quam minuto
" Verlificamus iter phaselo,
"Mergendi in undis occidui maris!
"Turbarum abunde est: nullibi nec quies,
" Nec portus. Instant hac procellae,
" Et Boreaeque Notique flatus;
"Illac tremendis effera rictibus
"Monstra, atque vasto corpore beluae,
" Ac quidquid adversum est ituris
" Horrida per pelagi sonora.
Hos inter aestus occubuit tuus
LAURINE frater, Pieridum decus,
Alterque Maecenas, virisque
Praesidium Latiare doctis:
Paulloque post, qui traxit originem
Ab urbe nostra, GOLZIUS occidit,
Heri benigni pectore aequo
Interitum haud tolerare fortis.
Lugentur ambo Belgide in intima,
Romaque in ipsa praecipue. Tamen
Exstant, et exstabunt in aevum
Omne libris memorata claris
Antiqua priscorum aera nomismatum, et
Inscriptiones omne genus, fere
Totam per Europam fideli
Et digito studioque, et acri
Labore quaesitae undique et erutae,
Typisque mandatae auxiliaribus.
Fastosne porro Consulares
Enumerem tibi, Caesaresque
Duos priores, atque sequentium
Decem repostas ordine imagines?
Referre coner Graeciamve
Sicaniamve, aliosve libros
Industriores, haud modica stipe
Parvisque in auras sumptibus editos?
Quod restat, o LAURINE,
Parce simul sepelire MARCI
Cum fratris umbra; sed sine libere
Missum evagari: qualis ab alveis
Tepore verno liber, inter
Floriferos spatiatur hortos,
Suave hinc et illinc grex apium imbibens
Nectar Napaearum. Hinc opibus tuis,
Sollerte cura tamque longo
Tempore sollicitaque dextra
In unum acervum compositis, iuvans
Rem litterarum provehe publicam:
ARCHAEA princeps sueta vestris
Ut Laribus, comes aevitatis,
Dicatur hic [Orig: heic] non hospitium vetus
Mutasse, sed tantum, ut liquet, hospitem;
Et tu ipse venturis coronam
Perpetuam mereare saeclis.
Sic, cum probanda exordia feceris,
Opus secundatum auspiciis bonis
Succedat, inceptis et absint
(Quin capis omen?) aves Inebrae.
AEMERI, priscis nova quem poetis
Aequat heroo tuba clara cantu,
Digna praeclari suboles THUANI;
Quid rogo causae est,
Debitis nullo mihi quod favore
Praevenis nostrum meritis amorem?
Quodque Germanum tibi Gallus ipse
Conciliare
Tendis inceptis Pyladen secundis?
Si valet tantum STEPHANI diserti
Lingua, si tantum valet aestuantis
Pectoris ardor:
Quei vices reddam taciturnus aequas?
Quei pari flamma referam calorem?
Ne, peregrinos quod amare vultus
Hospitis audes,
Ante non visos tibi cognitosve;
Candidum ostendis sine labe pectus,
Atque sinceri manifesta prodis
Signa sodalis.
Fraudis expertem tibi contra habete
Cum manu mentem, fidei sigillum,
Quod tibi cunctos maneat per annos
Inviolatum:
Ac, nisi exile est nimis aut minutum,
Pro dato grandi melos hoc vicissim
Sumito. Nullas foret indecorum
Reddere grates.
QUIS credidisset, mi STEPHANE, tria
Post lustra, et annorum orbiculos duum
Fore, ut relictis heu paternis
Sedibus, ingenuisque amicis,
Celtarum in oras longam iterum viam
Molirer hospes, nec regionibus
Contentus unis? Credo sane,
Me mea fata trahunt, trahantque
Dehinc necesse est. Pegasus aliger,
Natalis horae praecipuus comes,
Ultro peregrinos vagantem
Quaerere sollicitat recessus.
Frustra sodales o animae integrae,
Frustra Napaearum agmina Noridum
Tentastis arguta loquela
Me retinere penes Penates
Hortosque vestros. Ipsa LUTETIA,
Qua nulla magno clarior urbs viget
In orbe (vestra pace dictum
Sit Veneti, veniaque Romae)
Illa ipsa, doctorum hospitium virum,
Suo-pte nutu plus potuit trahax,
Quam verba promissis referta
Grandibus, illiciumve Pluti,
"Rerum potentis. Fallor, an insitam
"Natura vim per se facile exserit,
" Et pectore innatos in ipso
" Haud patitur sine fine certo
"Latere motus? Scilicet incitant
"Ad hos vel illos astra virum impetus,
" Et sponte agentem sponte ducunt.
Ut volupe est mihi tecum amicos
HENRICE, purgatae o decus Hellados,
Tuaeque fulgens gloria Galliae,
Miscere sermones, loquique
De Latiae studiis Minervae!
Ut laetor, ingens Noctibus Atticis
Ex CARRIONIS lampade, et ex tua
Accesse lumen, vividaque
Tot tenebras face dispulisse!
Sic plena quondam cornua Cynthiae
Caligine atra mersa, gravissimo
Telluris obiectu, receptant
Sole avidam irradiante lucem.
Macte esto GELLI, macte age-dum novo
Splendore. Nox quod Noctibus en tuis
Dempta est; lucernae CARRIONIS
Pervigili STEPHANOque debes.
SIC fortuito cesserit, an Deus
Cui lucis almae principium, et sacrum
Genus poetarum, BAIFI,
Semina debet originemque;
Monstravit istanc ceu digito viam,
Redux ut in claram ecce LUTETIAM
Hortos suburbanae Napaeae
Incolerem, tibi Gratiisque
Vicinus? Atqui sic animo prius
Mecum ipse Musarum assecla volvere:
Si cura me vestri, Camenae,
Umquam aliqua aut tenuit tenetve,
Aut post tenebit; perficit, ut dehinc,
Quando relictis Teutoniae plagis
Gallorum in oras sum profectus;
Talem habitare locum Laremque
Contingat, ipsae quem mihi maxime
Unaque vobis nostis idoneum,
Aptumque Phoebo commodumque,
Aere nempe salubriori.
Novem corollas cottidie novas
Dicabo vestris verticibus, Deae,
Ex pullulanti frunde lauri,
Aut hedera, viridive myrto,
Sertisve numquam non metuentium
Marcere florum. Talia supplice
Vixdum rogantem mente, voti
Participem cito reddiderunt.
Gratare vati. Vatibus hic locus
Iure est sacratus. hoc viridarium
RONSARDUS implevit sonore,
Grandiloquis numeris canorus.
AURATUS hic [Orig: heic] , vatum emeritus pater,
Magnum sonaturam increpuit lyram,
Et numine afflatis benigno
Praebuit ingenium poetis.
Ne quid, BAIFI, cultibus abforet,
Hortorum amator tu manibus tuis
Umbrosa tempe densiori
Tegmine disposuisse gaudes.
"Amoenitatem Teutones appetunt.
"Demas voluptatem hanc oculis meis,
" Demas decorem: me renidens
" Continuo Genius relinquet.
ORPHEUS si Rhodopes robora frigidae;
Amphion potuit saxa sequacia,
Et delphinus Arion
Mulcere Aonia chely;
Si vates alii sistere flumina, et
Devincire feras obsequio tigres:
An mi difficile esset,
Unam carmine Ianuam
In praesens aperire? et faciles heri
Sic in vota mea atque arbitrium manus
Aptis cogere nervis,
Ut tardantia postmodum
Ultro prendere amet brachia convenae
PORTAEUS celeber carmine Gallico?
Ne, nullo obice clausae,
Per se nempe fores patent
Musarum et Charitum. Sponte sua tui
Me excepere Lares; sponte sua tui
Me duxere Penates
Convivam in penitralia,
Mundo ornata suo, nec modicis recens
Instaurata tibi sumptibus. At foci
Qua se margo PHILIPPE
Tollit recta per ambitum,
"Inscriptum legitur marmore:GRANDE TOT
"INTER RES HOMINUM NIL, ANIMUS NISI
" RERUM GRANDIA TEMNENS.
Quid sententia vult sibi
Tam scita et sapiens? Pol mediocritas,
Quam Flaccus merito nuncupat auream,
Ut magnum, tibi cordi est;
Et melli est tibi Thesei
Unius solida atque alterius fides.
Quin concors animis turba gregalium
PORTAEANA frequentans
Dextro limina poplite,
Tantum pectoribus diligitur tuis,
Quantus vix nec amor Castore cum pio
Pollux exstitit olim,
Nec fratres Siculi duo,
Atridaeve graves, nec socium in suum
Vis ardens Pyladis, mutuave invicem
Nisique Euryalique
Cura in morte probatior.
O digna ingenuis corda sodalibus!
Tecum quisquis agit, pectore candidus
Et verax sit oportet,
Nec barros crepet Indicos.
CUI iam parabam condere epos grave,
Et FUGGERORUM nobilium genus
Illustre, REUBERO monente,
Perpetuis celebrare chartis:
Cui tot librorum congeriem, suis
Quosque ordinatos in pluteis locans,
Et distributos classe certa
Compositurus eram, virilis
Instar tribuni, fortia in ordinem
Ad proeliandum pectora militum
Cogentis, armataeque aperto
Marte aciei seriem instruentis:
Quei saeva Clotho tam propere tibi
HULDRICHE, fatis haud renuentibus,
Vitale rupit stamen, atque
Iura sub imperiosa mortis
"Misit cadentem?Proh subitas vices!
Hoc nempe casu spes mea concidit
Fere omnis. hoc casu Camenis
Pernicies data quanta sacris!
Legante quamquam te Dionysias
Ubertim ad aedes tot redeunt bona, ut
Hae rursus instaurentur, inque
Pieridum potiora alumnos
Aera erogentur: qua Nicer aureus
Undis susurrans lenibus alluit
Arcem Palatinam, ac superba
Turrigerae iuga Myrtileti.
Frustra obstrepentem nunc ego Sequanam
Large profusis irrigo lacrimus,
Frustra propinquis luctuosas
Collibus ingemino querellas.
Vicina ab antro flebilibus modis
Responsat Echo maestior, et venit
Communis in partem doloris
Aura bibens querulum eiulatum.
Iaces, iaces ah optime FUGGERE, et
Tecum sepultum est, quidquid amaveram
Virtutis antiquae, ipsiusque
Iustitiae, et pietatis almae.
At (quae reposta est gratia Manibus)
Heroas inter praecipuos cubas
Domus Palatinae, piosque
Ipse cinis cineres humatus
Exoscularis; nec pote pristino ab
Amore quidquam deminui, inclutos [Orig: inclitos]
Quo prosequebaris tetrarchas
Vivus; amicitiam fidemque
Testatus umbris infragilem, ac supra
Quam possit umquam dicier, integram
Firmamque et illaesam, per aevum
Omne, adeoque dehinc futurae
Aeternitatis saecla perennia.
Mi proinde, qui te non minus, atque tu
Illos, et observare semper
Et colere studui; mihi inquam,
Quem carum habebas semper, ave ac vale;
Ave ac vale, mi FUGGERE. Tangat haec
Extrema voti pars propinquos,
Temporibus peritura nullis.
SAMMARTHANE novem cura sororibus,
Aureolae quaestor splendide FRANCIAE;
Quanto ardore flagrantem
Pertentasse mihi iecur
Censes laetitiam, cernere ubi tuos
Contigerat vultus nuper, apud Lares
Festivosque Penates
PORTAEI lepidissimi?
Cum primum unanimes Bibliotheca nos
Doctior excepit: dein Saliaribus,
Irritamine mensae
Grato, ditis heri coquus Replevit dapibus viscera, et algidum
Cella merum, succendente sitim Cane,
Sicco praebuit ori,
Gratis non sine risibus?
"Quid iucundius aut dulcius uspiam
"Ingenuis credas esse sodalibus?
" Nam seu seria forsan,
" Seu ludicra loquentium
"Sermones hilari pectore condiant,
"Sive verecundo scommate per iocum
" Tentet lingua remissos,
" Cessantesque redincitet
"Fari: legitimo quaeque fluunt modo
"Nec serie trudunt illicita sales
" Mendace oblita fuco
" Dicta. at nec stomachum movet
"Nec bilem Pyladi liberior sonus,
"Ex animo citra morsum ab amiculo
" Accumbente profectus.
" Verum ante omnia, quae iuvant,
" Quantinam esse putas, SCAEVOLA, mutuis
"De studiis conferre, inque sacris pedem
" Confirmare Minervae
" Castris, atque Heliconidum
"Divinis adytis haud removerier?
"O nimium felix, cui licet ingredi
" Templa arcana Deorum,
" Nullo obstante, et Olympiae
"Scrutari Sophiae sensa recondita!
"Illa reor demum est vita, ubi Persicas
" Tuto spernere gazas
" Ausis, Mygdoniasque opes.
"Regum nobilium splendor inutilis
"I procul. En, longe est magnificentius
" Fidos inter amicos
" Musaeum terere otium.
FERO moleste, nos hodie invicem
Sic separatos, quamquam itere brevi;
Ut non nisi eheu difficulter
Alter ad alterius Penates
Venire possit. quoque molestius
Fero negatae dissidium viae,
Hoc aegriorem me subinde
Ipsa cupido tui videndi
O GULIELMI reddit. Inanibus
Ardesco votis: forsan et ipsemet
Aequo cor affectu, parique
Credo geres animum calore.
Non hercle Orestes sic Pyladem suum
Exemplum amoris; non ita Thesea
Ixione ortus expetivit
Euryalive cupido Nisum:
Ut ipse lenta IANE tui flagrans
Absentia angor. Quando erit, ut tuam
Spectare frontem, candidamque
Nosse fidemque manumque detur?
"Verum intueri quid iuvat obvios
"Vultus amici, nos eadem nisi
" Urbs inquilinos advenasve
" Cernat, et hospitio fruentes
"Coniunctim eodem? Non ego plurimis
Doctis refertam muto LUTETIAM
Istacce tempestate: vix te
Vix etiam Biturix avarus
Dimittet ab se longius. Interim
Tuo remotus non nisi commodo,
Ab ore CUIACI diserto
Qua libeat liceatve pende
Auditor, et iustam ad trutinam exige
Legum tenorem, non sine provido
Prudentis Astraeae ac Minervae
Consilio, facilique ductu.
LAURE, Laure virentibus
Usque florida ramulis,
Quae boni sata dextera
Prosperante BAIFI,
Solis ad iubar aureum
Gestiens quasi, Punici
Proxime fruticis nemus
Crispulasque cupressos,
Aemulum caput exseris;
Cresce, et Aonio gregi
Serta suffice frundea,
Plexilesque corollas.
Te quidem vocitat meam
Silvulam ipse BAIFIUS,
Grande Pieridum decus,
Teque postmodo laudi
Pollicetur, amans mei,
Hisce timporibus fore:
At mea tibi gratia
Ne sit, optima Daphne,
Pulchra perdere brachia, et
Admodum iuvenes comas,
Ut senentia vincias
Frunde virgine templa
Verticis. Meminit (scio)
Flosculum pater aureus
Lustra iam sibi quattuor
Transiisse volutim,
Imperator ut inclutus [Orig: inclitus]
FERDINANDUS in hoc caput
Dona laurea contulit;
Non sine illice Diva,
Liberalia praesidem
Quam vocant studia artium:
Unde perpetuum sibi
Comparavit honorem
Coetus entheus, ebria
Rore Castalio gerens
Corda. Cui quia tu comes
Aggregare BAIFI,
Gallicae fidicen lyrae,
Romulos et Achaicos
Docte praereliquis sonos:
Impedire quis ausit,
Quo minus tibi propriam
Hancce carpere lauream
Debeas, manibus tuis
Consitam, velut ipsos
Separatim etiam hortulos,
Areas, seriem arborum,
Vitiumque propaginem,
Liberi patris augmen?
"Quippe dignior est herus
"Perfrui placitis bonis:
"Extero satis, unicam
" Posse tangere baccam.
MEMOR-NE Franci vatis adhuc manes,
Oblitus anne es suavis amiculi
MURETE, longinquis remotum
Ambitibus peragrantis orbem?
En (quod, nisi erro, tu nihilominus
Mirere) caram visere GALLIAM
Post quattuor me singularis
Rursus Olympiadas coegit,
Gentem in cupitam mens pia quo flagrat,
Amoris ardor. iamque LUTETIAM
Frequento magnam, Sequanaeque
Mente recentem oculisque pontem
Contemplor, HENRICHI auspicio bono
Pridem incohatum regis, et ultimis
Desiderantem tot laborum
Rite manus opere exigendo.
Iam cum eruditis de variis loquor
Rebus, vetustatum oribus aemulis
Addictus, antiquumque servans
Obtineo, meritumque honorem.
"Sed praeter omnes me iuvat angulos"
Locus saluber, pulchraque amoenitas
Hortos suburbanos venustans,
Et patulis viridem comantum
Umbram ministrans frundibus arborum:
Sub queis sedenti, lentaque ad ulmeos
Subnixa truncos terga habenti,
Nescio quae mihi dictat augur
Apollo nugas carmina publicas,
Impune Romanum ad Capitolium
Itura, tenui petulanter aures
Vibice laesura, et (quod abominor)
Pro laude ludum, proque nota proba
Latura probrum. Quidquid huius
Acciderit, male num ferendum
Male occinenti tam bene idoneis
Et delicatis auribus? Attamen
Ut docta cantandi magistra,
Impatiens siluisse silvas
Sub nocte sola, aut Cecropium nemus,
Vernans Aedon nec levem acanthida,
Dulcemque frigillam, neque ipsam
Mane novo mihi vesperive
Alaudam ovantem gutture tinnulo
Fastidit umquam: sic mediocribus,
Sublime MURETO sonante,
Nulla repulsa venit Poetis.
IAM copiosae frugibus annuis
Messes replerunt horrea quinquies,
Ceresque de plenis agrorum
Flava tulit toties aristis
Sertas corollas, votaque rusticis
Soluta miti sensit adorea:
Florentiam ex quo, PETRE, vestrum
Nempe solum genitale liqui,
Splendentem ocellum dulcis Etruriae;
Arnique Nymphis exhibui ferens
Extremum honorem, qualis a me
Cumque in eas potuit canendo
Manare eburno pectine. Vidi ego
Contra tuos in me placidissimos
Vultus, perhumanae integraeque
Indicium geniale mentis;
Expertus omnem non modo gratiam,
Verum omne praesens officii genus,
Sed absque fuco, aut arte ficta;
"Vulgus uti solet improborum,
"Numquam ore sincero intima proferens,
"Qui verba dulci nectare condiunt,
"Merumque mel lingua loquuntur
"Suavidica: sed amariora
"Heu felle amaro scrinia pectoris
"Plerumque gestant. Candor inest tuo
Sermone, VICTORI, fidesque
Ceu decet intemerata, nulli
Obnoxia astu. quo merito optimus
Audis virorum, quotquot in Italis
Versantur oris: atque talem
Eripiet tibi nemo famam,
Nemo invidebit hanc tibi gloriam
Mortalium. laus haec memorabilis
Cluebit. En umquamne rursus
Cernere te potero his ocellis?
Tuaeque dextrae iungere dexteram?
Tecum et prius, quam te supero inferat
Astraea caelo, mutitatas
Conserere, o PETRE clare, voces?
Vivas precamur saeculum in alterum,
Vivas: et annorum ad seriem, quibus
Grandescis, addat aeviternus
Iuppiter innumeram aevitatem.
AURATE, canos cum sene partiens
VICTORIO aequos, aequaque tempora,
Linguae professor utriusque, et
Nobilium coryphaee vatum:
An erudito degis in otio
Suavem senectam, et mulsea candidae
Per verba sentiscis THYMILLAE
Primigenos nitidae renasci
Aetatis annos, inque aquilae modum
Fallentis aevum te iuvenescere;
Interque donatos suprema
Iam rude, et emeritos labores
Tibi omne punctum cedere? Quisnam age est
Gallorum in acri gente, Poeticis
Pellectus inventis, et illis,
Quarum hodie illecebras et ipsi
Sectamur, ultro deditus artibus;
Qui se cathedrae discipulum tuae
Non erubescat non fateri?
Aut duce te solidas in arces
Scandisse Musarum infitias eat?
En tot tiaras, tot celeberrimos
Iuris sacerdotes, chorosque
Aspice Pieriis sacratum
Crinem impeditos frundibus. Aspice
Per litteratam multa LUTETIAM
Lycea, doctis destinata,
Nomine plena tuo, tuaeque
Honore laudis: nescia nec tuae est
Europa famae. Suspicere Italis,
Amare Gallis atque Britannis,
Et mansuefacto pectore Sarmatis.
Unum est, quod abs te, si pateris, peto
AURATE, ne, quantum tuorum
Est operumque poematumque,
Tam longo in arcis tempore supprimas;
Sed tandem in aurae lumina publicae
Prodire, te vivo ac vidente,
Nosque sinas veterum aemulantes
Tantis fruisci (quaeso) laboribus.
Numne est, quod intra scrinia tam diu
Servare, ceu minus polita,
Tot Genii monumenta cures?
Nil non venustum, nilque nisi aureum,
Planeque perfectum, ac numeris facis
(Ut debet) omnino absolutum,
Tam Latio pede quam Pelasgo.
Quo me per altas usque tenes moras
Suspensum, et ingenium ipsius heu tuum
Tamquam refrenas, Palladique
Lactea difficili lupato
Constringis ora? Ah desine, desine
Cunctationum, non dubiam tuis
Spondens amicis spem fidemque,
Nempe brevi fore, quo fruamur
In luce aperta fetibus integris.
Post fata si quis forte recenseat
Volumine uno comprehensos;
Ne labor arte vacet, timendum est.
O PASSERATI, censor exactissime
Priscorum, item recentium;
Quotquot Poetas Roma florens aureo
Produxit olim saeculo,
Et quot per Europaea passim compita
Nunc gignit aevi ferrei
Propago: sicne cuncta quae dicis, legis,
Scribis professor regius,
Ad normam amussimque, atque libellae fidem
Refers, coaequas, pensitas?
Non est, quod inculces id ipsum crebrius
In eruditis pulpitis
Discentium audientiumve pectori,
Sollerter ad doctas sato
Pridem Camenas. Unaquaequae carminum
Lexis tuorum et exteris
Ostendit accuratioris ingenI
Satis superque industrium
Studium et laborem, et collocatam in litteris
Cum laude summa daedalae
Mentem Minervae. sed tamen curam improbam
Nimiamque diligentiam
Modum requirere arbitraris, optimum
Probe coercendi styli
Magistrum, et artis multiformi segmine
Limatioris indicem.
Nostram libenter te secuturam ducem
Proclinis aio Pallada,
Tuoque subscripturam amice calculo;
Ut quae fluenti, ceu dedit
Natura, venae promptius morem gerat,
Quam lege constrictam artius [Orig: arctius]
Cohibere vinculisque tentet. Aspicis,
Fontis scatebras uberes
Ex matris antro sponte laetioribus
Manare suesse rivulis:
Quos, ne evagentur laxius, certis viis
Deduxit aquilex. En pari
Modo hic canalis temperari per vices
Amat, liquoris prodigus.
At tu, bibendum sitne lympham extraneam
Musarum alumnis, iudica.
Sapiat palato: hac pol ligurritor putet
Nil carius, nil pensius.
ASTRIS secundis atque ave dextera
Suscepta, et argute in tredecim libros
Divisa, laeto iamne fini
Splendidum opus SYRIAS propinquat.
Opus, quod altas vel Colophonii
Vires Homeri debilitaret, aut
Succumbere exhaustum labore
Cogeret ingenium Maronis.
Macte esto, vates o sacer ANGELI:
Macte esto parta laude. Prioribus
Famae sat ex scriptis Poetae
Contigerat: cumulare famam
Honore maiore impetus aestuat,
Succensus acri in pectore? Qualibus
Videmus athletam lacertis,
Et gladio sociorum in armis
Vincente robur, quaerere gloriam
Decusque et applausum ingenuae manus,
Rebusque quaesitis potiri:
Haud aliter calamo Cycneo, et
Nullis secundo pollice maximam
BARGAEE summae laudis adoream,
Et nomen es nactus perenne,
Semideisque pares honores.
Usque ad Britannum litora qui diu
Luctatam in undis aequoreis ratem
Compage salva, merciumque
Pondere, et innumeris paratis
Communem ad usum frugibus, appulit,
Gaudens triumphat: sic pelagi velut
Elapsus immensi procellis,
Dum Solymum PETRE
Bollionem
Vocans ab umbris, alterum Iasona, et
Res Marte gestas orsus, ad ultimos
Duxti laborans umbilicos,
Gratum opus Aoniae catervae;
Tu laetus exsultim, ac merito quidem,
Gestis: et ipsi, queis operarier
Sacris Camenarum est voluptas,
Ex animo tibi gratulamur;
Cui sancta praesto Numinis affuit
Aura, et beatorum ubere fontium
Rigare rivo labra dives
Musa dedit, veteremque Romam
Auctare dono SYRIADOS novae.
Quae vivat, opto; vivat, et annuo
Cum Solis ac Lunae meatu
Perpetuas agat ipsa luces.
NUMQUAM-NE de te, sive labor diem,
Seu cura noctem continuam trahat,
Possum SIGONI cogitare;
Quin tua Bibliothecae, doctis
Referta libris, mi veniat simul
In mentem, et ipsos ante oculos quasi
(Monstrata ut exstabat videnti)
Conspiciatur adhuc eorum
Redacta certum classis in ordinem?
Nimirum id effectum est monitis tuis,
Dulcique lingua, quae iubebat,
Ne, quoties meminisse amico
Tui liberet [Orig: luberet] , qua mihi cumque humo
Foret manendum, gaza libraria
Oblivioni traderetur.
Quinque recordor abisse messes,
Ex quo supremum pulchra Bononia
Nobis relicta est: quae tibi commodum
Multos per annos prompta sedem
Praebet, et eximias per artes
Erecta, nomen nosse celebrius
Totam per Europam ingeniosa te
Scriptore gestit luculento,
Historias melioris aevi
Mersas tenebris, veraque tempora
Prodente in auras; non sine Romulae
Splendore linguae, propriique
Vindice laude adeo nitoris.
O te beatum terque quaterque, cui
Semper domi inter tanta voluminum
Consortia, et chartis repletos
Esse licet pluteos quieto!
Ut defatiges usque avidum manum,
Aeterna condens; mentis acumini
Quid aegra noctis, quid diei
Forte queat rogo derogare
Molestia, illis iuncta negotiis,
A queis honestum Palladis otium
" Nequaquam abhorret? Me nec aetas
" Heu stata iam niveo nigellos
"Conspersa crines vellere, nec viae
"Longinquioris grande periculum,
" Nec vota amicorum precesque
" Assiduae, genitalem in oram
"Ut mox revertar, sollicito valent
"Movere suasu. Sic mihi perditus
" Vernans amatae flos iuventae;
" Sic abiit prope, dum vagantes
"Eheu peregrino atterimur solo,
"Decor virilis: nec licet aggredi,
" Quod a nepotum aevo legatur,
" Dignum opus ingenio, vel arte,
"Vel Marte nostro. Tempus inutili
"Fugax Poetarum in studio perit:
" Merces, SIGONI, tot laborum
" Carmina pauca aliis supersunt.
ULLA si nostri tibi cura restat,
Aut manet mens illa hodieque, ut olim
Ad Palatini vada torta Nicri
Dulcis AVERLI:
Mutuas tecum sociare dextras,
Tecum et alternas iterare voces
Quaero, Celtarum vagus erro magnae
Redditus urbi;
Quam saburratis sinuosus undis
Sequana stringit mediam, in novoque
Vasta miratur lapidum obstupescens
Pondera ponte.
"Quid? satur nondum es gravium viarum?
"Inquies: nec-dum requies modusque
"Lubricum erranti varias per oras
" Parcere canis
"Suadet, ac tandem patrios reverti
"Ad Lares, bellamque aliquando Nympham
"Ducere, et tranquilla sequi beatae
" Commoda vitae?
"Nunc erat, iusti pretium laboris
"Cerneres, et te toties cupita
"Somniis pulchra faceret ROSINA
Prole parentem.
"Auguras vero ex animo, GEORGI:
"Atque idem certe mihi Noricorum
"Consulunt patrum pia corda. verum
" Usque morantem
"Fata me fata impediunt, et astra;
"Astra fortunam venientis aevi
"Tempus in longum seniumque protra-
" hentia retro.
"An repugnando superos lacessam
"More Titanum, et caput in Tonantis
"Moliar magnum superaggerare
" Pelion Ossae?
"Ne mihi poenae sit idem experiri.
"Ordinem natura Deusque certum
"Servet, arcanaeque neant tributa
" Stamina Parcae.
QUA vorticosas Danubius pater
Celsis Viennae moenibus Austriae
Allidit undas, explicatque
Brachia tergeminis fluentis:
Tui videndi copia, VULCOBI,
Mi facta primum est. Ilicet advenam
Complexus excepsti benignis
In Laribus, placidisque verbis
Affatus, ut mos est tuus, ad dapes
Admotum opimas, non modo ferculis
Praesente LANGUETO satullas;
Verum etiam potiore gemmis
Regumque gazis colloquio satis
Superque contentum, uberioribus
Subinde inescans provocatum
Illiciis alis appetitum.
Iam post aristas octo iterum tuos
Spectare vultus contigit, et frui
Sermone grato mutuoque;
Hic [Orig: Heic] ubi Francigenum nepotes
Potant amoeni flumina Sequanae.
"Non sic Hymetti saltibus, aut Atho,
" Dulcive delectantur Hybla
" Mellificarum apium catervae,
"Cum [Orig: Quum] vere aprico lene Favonius
"Spirans, odorae flore flagrantiae
" Implevit auras: Ipse quanta
" Laetitia afficior, bonorum
"Cernens amicorum ingenuam fidem,
"Pectusque apertum, et consona pectori
" Verba. unde purus candor, unde
" Suaviter harmonia educata
"Concinnitatis vivum animat sonum;
"Vivum sonum, inquam, candide VULCOBI,
" Qui pascat aures, pascat ipsa
" Corda libens [Orig: lubens] , animique mentem.
Talis vicissim ex carminibus meis
Concentus ad te si redit, an rogo
Non me putabis Orpheoque
Esse Linoque beatiorem?
"CAUCI, quantum age quantum abest,
"Ut credas parili coniugium fide
" Fatale esse, Deique
" Solius astu conciliarier?
Vix olim hospes adiveras
Gentes Holsatii limitis incolas,
Ignarusque loquellae
Eras in aedes Christophori AUCUPIS
Ductus: cum tibi parvulae
Infantis facies, quam genitrix erat
Primo enixa dolore,
Spectanda in ulnis lacte tumentulae
Nutricis datur. Ilicet
Exsultim tacito cor tibi gaudio
Pertentasse Hymenaeum
Non absque salsis credibile est iocis.
Haec virguncula creverit,
Uxorem dabimus postmodo, sedecim
Exspectare volenti
Messes. peractum est tempus; et omina
Eventus bona comprobat,
"Finem nacta suum.Non iocus abnegat
" Semper, quod dare firmat;
" Nec semper absunt seria ludicris.
En te sponsa manet decens,
O digna HOLSATIAE gloria principum,
Spectatissime CAUCI.
Nam quod petisti, RANZOVII probe
Confectum est opera: senis
Inquam Ranzovii, cui dominatibus
Dani nomine Regis
Haec ipsa dudum terra vicariis
Regnari meruit. Favet
Doctis ille viris, doctus et ipse-met;
Musarumque fideles
Amore magno diligit asseclas.
Tu magnas age gratias
De te sic merito: Ranzoviumque fer
Alta ad sidera munus,
Quo nemo nomen splendidius gerit,
Nemo nobilioribus
Iam claret titulis. Cetera se tuis
Quam prosperrima votis
Simulque nostris sic precor offerant,
Ut de matre puerpera
Post annum videas CAUCIOLUM pater
Caris ludere in ulnis,
Lenique morsu saepe papillulas
Tentare, et teneris patrem
Ridendo propius nosse labellulis.
O quam rite fereris
CAUCI potitus Aucupio bono!
MNEME perveterum gnara ab origine
Rerum, cui varias datum
Milleformis aevi
Indagare vices; si tibi non grave est,
Enarra mihi, amabo te,
Unde PHAEDROCRENE,
Laetos BUSBEQUII colliculos rigans,
Prima exordia sumpserit.
Pande, pande causam
Eventumque rei. Sic ego; sic dea
Contra. Quas modo vineas
Pampinis amictas
Hoc in monte vides, qua sacra verticem
Tollunt aeriam in plagam
Templa Clodoaldi;
Saltus umbriferos apta cubilia
Scito montivagis feris
Frunduisse quondam,
Longe (nam recolo sensibus) ante quam
VARMUNDUS vada Sequanae,
Galliaeque regnum
Tentasset, Saliis rex dominans agris,
Francorum addere viribus.
Acris hic [Orig: heic] solebat
Venatrix nemorum lustra per avia,
Fidis non sine vertagum
Naribus, vagari,
Phaedrorum suboles: cui medio die
Fessae cum sitis aridas
Aestuosa fauces
Torreret nimium, seque profusius
Nymphe Sequanis calens
Proliusset undis;
Distento heu gelidis ventre miserrima
Exspirans animam occidit
In iugi sinistri
Clivo. Quid fit? Eam non Dryades modo
Fleverunt, et Oreades;
Verum et ipse amator,
GISLENI ingenuo stemmate nobilis,
Tantis cum lacrimis dies
Flevit atque noctes,
Hinc ut perspicuis fons subitaneus
Emanarit aquis, fluens
Limpido liquore,
Compescensque sitim sub calidissimo
Rubri sidere Carcini,
Siriaeque flammae.
Haec Mneme (memini si bene) rettulit
Tu GISLENIA ter quater
Lympha PHAEDROCRENE
Salve, et perpetuas BUSBEQUIO seni
Numquam deficientibus
Suffice scatebras
Venis: unde bibens laetitia sibi
Totum sentiat imbui
Gaudioque pectus.
INVICTA priscae regna Britanniae
DOUSAM petentem nave reciproca,
Quonam ore, LIPSI docte, quonam
Omine, quave celebritate
Es prosecutus? queis comites viae
Votis potenti Nereidum patri
Impune mandasti, et profundis
Fluctibus Oceani tumentis?
De rebus illum non minimae notae
Consultum ELISAE sceptra viraginis,
Ob publicae augmentum salutis,
Patria fida subire iussit
"Legationem.Quaenam age gloria
"Seu laus Gradivo, nil rabido nisi
" Furore agenti? nil aperta
" Fronte, sed arte mala patranti,
"Technisque opertis? Occidit, occidit
Heu grande fulcrum Belgiaci status,
Totius et commune causae
Praesidium, columenque rerum.
Tantumne Fati saeva necessitas,
Tantum latronis sacrilega manus,
Tantumne Fors atroce casu
" Evaluit? Male agat necesse est,
"Cui mente dirum propositum est nefas.
Divi Penates, vosque sacri Lares,
Tutela quorum servitutem
Letiferam capiti Batavo
Defendit, artumque [Orig: arctumque] Hesperiae iugum;
Adeste, et obnixe omnia tam pedum
Virtute constanti rebelles,
Quam manuum facitote nervis;
Quo demum anhelis indigenis frui
Donetur alma pace, et in otio
Dehinc, post tot exhaustos labores,
Degere posse redintegratam
"Quiete vitam. Nulla etenim salus
"Belloque et armis. His utinam bonus
Vertumnus obstet; quanta merces,
Quanta foret populis voluptas!
CLUSI, pars animae tui SECUNDI,
Petri LOTICHII illius Secundi,
Cui tumulum consecravimus
Ad Nicri liquidas perstrepentis aquas:
Quid rerum geris? ut vales? valetne
Tecum AICHOLZIUS urbe in Austriana?
Quo duce quondam alta Caecii
Montis attigimus Styriique iuga
Verticis, nive semper obvoluti,
Et dura glacie obsiti, sub ipsum
Solstitium. namque Apollinis
Deditus studiis, nosse Paeonias
Quaerebat iuvenilis ardor herbas,
Et terrae vario educata fetu
Germina. Quae cura vos adhuc
Detinet, studioso obvias animo
Stirpesque et frutices, novasque plantas
Indagare per arva, perque silvas
Et nemora; aut in cacumine
Montium lapidosisve litoribus
Succrescentia caulium vireta,
Et quidquid medicos ferax in usus
" Gignit humus, persequi. Sua
" Quemque nempe voluptas trahit, facili
"Natura ingeniatum ad haec amanda.
Nil non CAROLE tu perambulasti
Et pede tristi reciproco,
Si quid aut patriis, aut in externius
Sitis forte locis fuit repertu
Dignum. non modo enim patente tractu
Quid ferat Europa, seminum
Fertilissima mater; sed ipsa etiam
Quid florens Asia Africaeque tellus,
Promis: atque adeo novi quid orbis
In sinubusve insulisve sit
Rarum et eximium, scripta per varia
Ostendis Latio virisque doctis.
Unde perpetuum decus parasti
Iam tibi, clarique nominis
Gloriam. Tua depraedicat merita
Frugum terra parens, et ipse pontus:
Certatimque tuis vient corollas
Crinibus, aeterna munera,
Naidesque Napaeaeque Hamadryadesque,
Et quantum est genitalium Dearum
Cum Nymphis et Oreadum caterva.
Te quoque Fauni senes volunt
Regna per viridantes tenere toros.
GRATIIS amice DOUSA, coetuique Musico,
Anne Teutonum fretum
Diis faventibus marinis
Et remensus, ad Penatium illices redux focos
Ultima ex Britannia?
Sospitisne membra et artus
LIPSII datum est videre? non ob illius caput
Cura nos edit minor,
Quam tui ipsius. Profecto
Intimis mihi sedetis in fibris amiculo.
Vos amo medullitus;
Utque vos amem necesse est,
Queis Remive Cecropisve
Olim in urbe, pulpita inter ac voluminum strues
Laeta ducere otia
Contigit, potente Croeso et
Aureo Midae nitore pol beatioribus.
Proprium sit hoc tibi
Care DOUSA, propriumque
LIPSIO; mihique, si nec absonum a fide integra,
Nec piaculi reum
Culpa publicarit ulla.
Recta mens, tuique amore plena, nesciens doli,
Quin tibi probanda sit,
Ambigamne? quin probanda
Sint utrique aperta cordis, haesitem? Prius polo
Cynthium, atque Cynthii
Dimovere tu sororem
Sis potis, gemellulique fratris aequa sidera;
Quam-de separarier
His meis feram medullis
Igneas faces amoris. Uror, uror admodum,
Aestuoque praenimis,
Teda sulpurata qualis
Ardet, aut picata nocte lampas, alta flatibus
Mutuis Etesium.
Tu velim, sodalis, haec ne
Sopiatur ipsa flamma, fomitem entheum super
Ingeras, perennibus
Vividum usque et usque flammis.
BRUGAS ocellum visere Flandriae,
Laresque amatos COLVIUS integer
Aevi, Camenarumque sacris
A teneris operatus annis,
Dum cogitaret, certus iter die
Sibi institutum carpere crastino:
Tu Iane LERNUTI poeta,
Tuque adeo GISELINE Victor,
Mihi ex medullis (haud iocor) intimis
Globatim, et ipsis ex oculis, quasi
Facto resultastis sodales
Impete. Dulcis imago DOUSAE, et
Imago Iusti candida LIPSII
Simul subibat. Cur nimium breve
Me tempus artat [Orig: arctat] ? cur minutis
Insolitum spatiis iniquae
Concludit horae terminus? Ut citis
Longe evagari cursibus, ut iuvat
Laxis per immensos habenis,
Non sine laureola decenti,
Errare campos, instar equi dato
Signo soluti carcere, praemium
Parta reportantis corona, et
Quadrupedum superantis agmen!
Sed me per angustam ire iubet viam
Amicus, immo hic [Orig: heic] sistere poplitem,
Excurrere in praesens aventem
Aonii per aperta prati.
Certare vobiscum est animus pari
Candore; si Francum esse putabitis
Dignum, vetustae quem novaeque
Vester honos pugilem palaestrae
Admittat aequis passibus. Ast erit,
Ut, quando Taurus cornibus aureis,
Sub veris adventum benigni,
Purpureum reserarit annum, et
Me lene reflans aura Favonii
Viso Britannorum orbe reduxerit
Cis Teutonum aequor, sospitemque
Litoribus stiterit Batavis;
Tum non, uti nunc, pauca, sed admodum
Prolixa fundam verba; neque eminus
Bellem, sed (en dextram fidemque!)
Mutua congrediar per arma
Coram repugnax. Interea hunc locum
Tempusque vestri ne vacuum soni
Praestate; verum LIPSIOque
Significate meoque DOUSAE,
Ut doctiorum copia me virum
In regna rursus Celtica traxerit,
Urbemque Musis destinatam,
Quam liquidus mediam gemellis
Stringens fluentis Sequana dividit,
Bibens meorum seria carminum
Haud aure laeva. vos canentis
Verba itidem bibite aure dextra.
UTENHOVI, totam studiis amatis
Lucem, totaque opaca
Noctis fatigans: quisnam age te locus
Iam nunc, quod tenet oppidum;
Quandoquidem Mars sanguinolentus atro
Passim cuncta cruore
Conspersit, et Rheni irriguas aquas
Infecit sanie horrida?
Tutus agas, quocumque loco moreris
Securusque pericli;
Nec sint rapinae quae bona possides
Heres ingenui patris.
Ecquid agunt fratres, patrueliumque
Indivisa propago?
Satisne recte vestra valet domus,
Et vestra quibus in domo
Vivere privatim datur? Alemannis
Nos discessimus oris,
Rursusque Celtarum innocuo hospitam
Tellurem premimus pede;
Qua placidus sese indigenarum aquarum
Infert Sequana rector
Glauco per antiquam amne Lutetiam,
Septa exceptus ab insula.
Ast ubi post brumam redeunte vere
(Assit fors bona coeptis)
Almi secundans aura Favonii
Impellet cava lintea;
Oceanus grata vice temperatus
Me conspexerit uncta
Celoce formosam ire Britanniam,
REGINAE celeberrimae
Proximius visurum oculos, et ora
Tot callentia linguas;
Queis comparari nulla reor queant,
Quam late patet Africa,
Aut Asiae terra, aut novus orbis ille.
Namque Europa silescit,
Atque audit ultro muta. Libet, libet
Talem HEROIDA cernere,
Delicias mundi: libet eius aulam
Perlustrare decoram;
Mitemque dextram, si licet, osculo
Porrectaque simul manu
"Tangere. Confecto hoc, via nulla posthac,
" Dum possim meus esse,
" Me longiores ducet in ambitus,
" Erroresque volubiles.
MAERORE magno conficior dolens
Tuo ex relatu, qui GULIELMIUM
Febri laborantem maligna
Audiveris, Alemannidumque
MERCERE plures, quos Biturix sua
In urbe cernit degere, nobiles.
Vix hercule exspectare possum,
Quin, simul ac fueris reversus
Illas in oras, certior ilico
Fiam, quid illi fiat Hyantidum
Pullo sororum. Vae Camenis,
Vae Charisin, male si poetae est,
Anacreontis qua libet [Orig: lubet] aemulo.
I quaeso velox, i propero gradu
Visum quid aegro rerum agatur.
O utinam meliuscule ipsum
Domi valentem tunc reperire sit,
Museon eius cum referabitur
Apertum amicis, verum opertum
Queis violare fidem haud pudori est.
I quaeso velox, i propero gradu
MERCERE noster; nec GULIELMII
Languentis aversare morbum,
Quo graviter cruciamur ipsi.
Te contuenti mox reducem precor
Reddatur ultro pristina sanitas,
Aut iam (quod impense praeoptat
Spes bona) convaluisse, pestis
"Expertem acerbae, conspicias. Mala
"Cito veredo praecipitare amant
" Cursum, sed abscessum immorando
" Tardigrado pede moliuntur.
ALLATUS amne est nuntius ad tuas
Nunc nuper aures extima ab Austria,
Errice MEMMI, desiisse
Vivere Pannonium tuum illum
SAMBUCUM: et Istri funere flebili
Turbasse Nymphas, ipsaque Caecii
Iugosa luctu concitasse
Culmina, semideosque Faunos?
Magno redemptum Caesar eum velit
RUDOLPHUS, ut prima historiae ordia,
Felice iamdudum et Minerva
Et Genio simul incohata,
Pertexerentur. Nunc iacet ille humi,
Scriptis supremae praesidio manus
Sic destitutis: inque mentem
Mi revocatur, uti (fereque
Fluxere abhinc iam sex trieterides)
Scriptas amice me per epistulas
Tibique LAMBINOque commen-
daverit, eximioque RAMO;
Tunc cum quietam visere Galliam
Urgeret ardor corda flagrantior,
Mihique doctorum virorum
Conciliaret amor favorem.
Ut multa ab illo tempore (proh dolor)
Mutata! quantis casibus obrutos
Celtas Aquitanosque fortes,
Et creperos genus acre Belgas
Nec hercle siccis vidimus heu genis!
Haec missa faxo. Quin GULIELMIUM
Plorare defunctum necesse est,
Quo iuvenem magis eruditum
Non educarat Teutona terra; nec
Lubeca dives. Fata SIGONIUS
Et ipse naturae subivit
Iam senior, Mutinensis ille,
Nimis libello qui tribuit notho,
Vafre diserti Tulliola super
Ex arte conficto technisque
Rhetoris, assimilique forma.
"Sic usque, MEMMI, perdimus inclutos [Orig: inclitos]
"Virtute, doctrina, eloquio viros;
" Illis et orbamur perinde
" Ac patulae viduantur orni
"Comis caducis, vis quoties Noti
"Furens sub Autumnum ingruit humidum,
" Silvasque tempestas virentes
" Frundifero spoliat honore.
"O si, resarctae ceu folia arbori,
"Renasceretur flos iuvenum integer;
" Quam non iniquo cerneremur
" Ferre animo data damna Musis!
MANES PALMERII carmine flebili
Musis fidelem vix GULIELMIUM
Eluxise putarim,
Tam multas quia naenias
Dictavit citharae Leucadius potens,
Queis sempiternae, ceu merita expetunt,
Famae nomen amici
Laude ascriberet inclutum [Orig: inclitum] .
Mutatis modo iam nominibus pari
Sonent eaedem funere naeniae
DELBENI Petre, fatis
Exstincto GULIELMIO;
Quo tellus iuvenem Teutona nuspiam
Nec doctiorem nec magis integrum
Eduxisse feretur,
Scriptis seu Latiis opus
Concertare foret, sive opus Atticis;
Candore mentis rebus in omnibus
Praelucente, sodales
Erga et Pierium gregem.
O rarum caput, o dimidium mei,
Sic derepente heu te Biturix rapit?
Sic te funere acerbo
Vis letalior obruit?
Ah quantum immeritis morte tua datum est
Damni Camenis! quantum Academiis!
Quanta inflicta recenti
Clade heu vulnera Tullio,
Quem sanare manus praesidio tuae
Iam destinaras! O utinam plagas
Numquam externus in istas
Venisses: obitu tuo
Nostris nec lacrimis Sequana cresceret,
Francous amnis, nec graviter dolens
Te DELBENIUS imis
Suspiratibus e cavo
Exciret tumuli, nec querimoniis
LUBECA alumnum maesta frequentibus
Fleret lumine cassum.
Qualis Hercynio in iugo
Enascens abies coniferum caput
Celsas in auras tollit, et invida
Suppernata securi
Procumbit moriens humi:
Talis laurigero vertice sidera
Parnasso ab alto tangere sueverat,
Succrescens venientis
Flos aevi GULIELMIUS.
Trux non Parca tulit, non tulit hoc atrox
Mors, falcem aduncam in nobile moliens
Collum, non sine magno hor-
rore ipsius Apollinis.
Casum tam subitum docta Lutetia
Tremiscit. ac multo aere animam illius
Vellent posse redemptam
Haec in membra revertier
Praestantes meritis eximiis viri,
BRISSONIUSque et MEMMIUS, aurei
Fulgens gloria saecli:
Tum PIMPONTIUS, arbiter
Musarum, et Themidos tu PUTEANE amor,
Et cum THUANO Nicoleus FABER,
Et PITHOEUS uterque.
Vellent ac cuperent idem
Nostri praecipue lumina temporis
CVIACIUSque et SCALIGERO patre
Natus, DOUSAque, et ipsi
Douzae LIPSIUS intimis
Haerens pectoribus. quin aliis idem
Velle est, ad aures quorum iit ultima
Vitae pausa gelatae.
Sed frustra. Quid amiculo
DELBENI superest, quam gemitu queri
Luctus amaros, et cinerem alloqui?
Aeternum mihi salve,
Aeternumque cinis vale.
QUAE TE quieti sub vada Sequanae
Fortuna Francis finibus appulit?
Quae te per adversos labores
Incolumem, o mihi care AVERLI,
Huc misit aequo sidere Faustitas?
Ut te libenter cernimus! ut tuas
Ardenter haurimus loquellas!
Ut veterem renovamus ultro
Dextris prehensis notitiam, Nicrum
Firmatam ad amnem! cuius in arduo
Substructa clivo MYRTILETUS
Caeruleis ferit astra pinnis.
Nos interim, dum te peregrina gens
Versavit huc illuc, nive frigidas
Alpes et Apenninon altum
Traiicere, et remeare iuvit,
Periculosas per Latium vias
Emetiendo. iamque iterum, ut vides,
Tellure natali relicta,
Francigenas populos, et illam
Urbem petivi, in qua viget omnium
Sensim renascens nobilium artium
Et disciplinarum facultas,
Omnigenumque decus docentum:
Quales Athenis vix rear Atticis
Vixisse, clara nec Lacedaemone,
In flore cum summo haec, at illae
Numine Palladio vigerent.
"Ut mente numen cuique suum sedet,
"Sic hoc vel illo pellicitur modo
" Instinctus ad quendam laborem
" Sponte sua, ut libuit, ferendum.
"Me fama doctorum excivit en virum,
"Plagas lacessens hospitem in exteras,
" Domi solutus cum manere,
" Ac solitos habitare quissem
"Focos Penatum. quippe trahentia
"Sequar necesse est fata. Ubicumque sim,
" Merebo sub castris Minervae, et
" Aonidum in studiis senescam.
NE TU caducas ad GULIELMIUM
CANTERE posthac mittere litteras
Curato. respondere amicus
Haud potis est, nisi vocem ab imis
Erumpat umbris. Elysias domos
Petivit, ustus continua febri.
Maligna febris, cur ocellum
Pieridum, patriaeque lumen,
Cito abstulisti? vim rigidissimam
Feros in hostes mitis Apollinis
Decebat exercere, non in
Aonidum genialem alumnum.
Heu casum acerbum! Quam spatio brevi
Clausit iuventam! non modo quattuor
Septennia exegisse vitae
Non poterat numero referre,
Sed examussim ne proprios quidem
Nobis recensere ante obitum libros,
Quorum prope affectos labores
Assiduis studiis habebat.
Aetatis in vere occidit aureae
Flos ille Musarum et Charitum tener:
Sic herba Teucri, sic repente
Lysimachi cadit herba florens,
Contacta aratri dente male invido.
Dic ergo DOUSAE, dic age LIPSIO
CANTERE; tam doctum, elegantem,
Candidulum iuvenem supremo
Uterque honestet munere naeniae,
Poscente fletum funere. Dic item
LERNUTIOque et GISELINO,
Ne solita pietate parcant
Morti invidendas fundere lacrimas.
Namque eius, ultro qui voluit litans
PALMERIANOS flere Manes,
Manibus est itidem litandum.
QUIS (malum) volaticus
Rumor, alitis sinister haud bonae famul, meas
Verberat frequenter aures,
Insolente LIPSIUM (at
Quem virum?) obsitum dolore, multo habere pessime?
Noxioque membra morbo
Corripi gravissime?
O decens salubritatis administra Sanitas
Quid rei est, quod edomari
Vis ab improba lue,
Corporumque atroce peste? Sitne proh valentior
Te potentiorque; et artus
In merentis, ut velit,
Ut tyrannum agat, furente vexet impetu, modum
Nescius tenere languor?
Usquequaque sed caput,
Sed iecur, sed ilia ipsa, viriumque pertinax
Robur acre frangere? immo
Sic homunculos humi
Sternere anxios, ut inde nesciant resurgere,
Pristinasve opes apisci?
Nuper ut malignius
GULIELMIUM cremare febris illa querquera
Gratiarum adorta pullum,
Haud quidem ante destitit,
Quam neci daret misellum, et inferis Proserpinae
Victimam immolaret aris.
O et artium puer
Mille, et integrarum amator integer viraginum,
Templa lucida incolentum
Thespii cacuminis;
Tam repente te rapitque mors, humatque Biturix
Sic SECUNDUS Hagiensis
Vix poeta viderat
Pauculae peracta messis annua, ut diem suum
Heu coactus est obire,
Ditis ingenI bona
Dans fabre absoluta, qualia ipse GULIELMIUS,
Primulo vigentis aevi
Flore: qualia ipse-met
LIPSIUS quoque aemulator Attici dedit favi
Romulaeque puritatis;
Post item daturus est,
Dispari licet profecta Marte. nam pedestribus
Hic amat loqui, sed illi
Syllabas ligantibus
Lege metrica styloque discolore vocibus.
Ergo LIPSIUS valeto
Vivitoque longius;
Quem cave cave (monemus) infidelis Atropos
Praecipem sub Orcum adaxis.
IN URBE Roma te praeeuntibus
Musis Latinis, praecipue tuo
Ducente MURETO, salutans
Alloquiis ego versibusque
Aggressus olim sum cito conditis,
Expertus in me non variabilem
Tui favoris, CASTANAEE,
Et studii potioris auram.
Nunc intimae intra viscera Galliae
Hospes secundo, quaero itidem ducem;
Quo (nam verecundans mihi est frons)
Praegrediente, tuos Penates
Anteambulonis munere sentiam
Faventiores. Ite humilis lyrae
Modi strepentes, ite plectra
Garrula, deliciae canentum;
Et CASTANAEO carmina vesperi
Sonate ad aurem tinnula dexteram,
Meque in propinquo nuntiate
Vivere. Mane virum cavete
Turbetis, aut sub postve meridiem.
Impendiosis aula negotiis
Francoa districtum per horas
Detinet implicitumque crebras,
Regis saluti consiliantium
Totique regno non serie ultimum,
Unum sed ex primis dynastis,
Ordinis immo equitem utriusque,
Novi atque prisci. SCALIGER interim,
Clarissimarum sidus Hyantidum,
Quem plane adoro, quemque mecum
Deveneratur, amat, colitque
GERMANIA ingens; huc feret obvios
(Ut spero) gressus. hocce parario
Te visam amicum. Sors negarit,
Haud alium peto proxenetam.
AN QUOD susurrat Fama domestica,
Brevi futurum est, hospes ut hospitis
Desideratos ipse vultus
SCALIGERI videam, reversi
Ad glauca iugis flumina Sequanae;
Qua grandia ingens culmina turrium
LUTETIA ostentat, polique
Vertice cardinibus minatur?
Coramne praesentem alloquar? et manum
Exosculabor, cui monumenta tot
Aeternitati consecrata
Condere praesidio Minervae
Datum est? manum inquam, tam solida fide
Praestantem, et ausis grandibus inclutam [Orig: inclitam] ?
O sive coeptum molieris
Vasconicis iter hoc ab agris,
Sive abdicato limite Pictonum,
Seu forte notis ab regionibus,
Rupes ubi illae CASTANAEO
Praediaque illa coluntur ampla:
Te cura Divum, SCALIGER, advenam
Celtarum in oris incolumi pede
Sistat precamur, sospitemque
Moenia ad alta Parisiorum
Ovante gestu ducat, itemque post
Quo vis reducat, quove cupis. Viae
Longinqua sint contractiora:
Si qua tibi veniet salebra,
Plano atque molli par ea tramiti
Residat: et cum ventus inhorruit
Adversus, aut imber lutosam
Reddidit heu seriem orbitarum;
Te penna rapidis candida Pegasi
Provectet alis, nullius obsitum
Madore nimbi, nulliusque
Turbinis implicitum procellis.
Quemcumque cursu pertigeris locum,
Istic sodales invenias probos
Fidosque: qualis CHRISTIANUS
Ille tuus, tuus ille qualis
CVIACIUSque est et PUTEANUS, et
Vobis amicis quem nota lectior
Ceu Thesea adiunxit, THUANUS.
Ast ubi iam fueris receptus
Urbis quieto SCALIGER in sinu,
Tot eruditis hospitio viris;
Europa cui se civitatem
Vix similemve paremve nosse
Affirmat usquam: ne rogo ne cito
Digressum adorna; verum aliquantulum
Morare nobiscum, tuaque
Luce frui sine litterarum
Bonarum amantes. vultus enim tuus
Clari renidet sideris in modum:
Viso hoc, serenum praedicarim
Ver media nituisse bruma.
RUMOR-NE vera aut falsa renuntiat;
Te velle caram linquere Galliam
Consulte CVIACI, plagaeque
Ausoniae salebras adire,
Illuc vocatum a nescio quo ducum,
Magno aut dynasta? Siccine tu bonos
Fidosque amicos, et catervam
Desereres studiosiorem,
Ab ore pendentem assidue tuo,
Sacrasque leges iuraque civica
Discentem, et aequatas ad unguem
Sidereae sibi pollicentem
Divae bilances? Siccine patriae
Te ipsum negares; et meritum decus
Nomenque iam partum tibique
Invidus abstraheres et illi?
Vix credo tantis totque potentibus
Te posse donis in loca pellici
Externa; promissisve magnis
(Quod nimis esse frequens videmus
Aetate nostra) sollicitarier,
Ut anteponas Italiae solum
Solo paterno. Non profecto
Rex sinat hoc, proceresque regni;
Non hoc senatus, non Academicus
Permittat ordo; nec Biturix ferat;
Nec fors repugnax orbitarum
Millia tot patiatur uxor
Dimetiendo limite confici.
"Magnum est, vocari principe ab extero:
" Sed maius, assueto vacare
" Finibus in patriis labori.
ALGIDUM Sol Aegocerum coruscis
Calfacit lustrator equis, et Arcto
Proximos tractus violentiori
Frigore torret.
Bruma contractas breviore luces
Artat [Orig: Arctat] includens spatio, vaporque
Densus obtendit nebulosa operto
Pallia caelo.
Tu focum praeses cole luculentum
Magne GISLENI, Croniisque sacris
Lentus ad mites operare flammas
Mense Decembri.
Vesta tutelam sibi vindicavit
Ignis, excluso patre claudicante;
Qui tamen supplex calida ad verendae
Limina custos
Assidet Divae, tremulo ore largam
Expetens regnantis opem, bacillo
Dexteram nixus, caput obvolutus
Bardocucullo.
Nam senem canum temere expulerunt
Lemnides gens pulchra nurus avitis
Insulae ex antris, et ad officinae
Munia fabrae
Sponte legerunt nitidos ephebos,
Prima lanugo quibus ora vestit,
Et lacertosi bene roborarunt
Brachia nervi.
Fabulam narro. Salibus iocosis
Gaudet hic mensis. Rigidus facessat
Aut Cato aut Timon, aliquisve morum
Fronte severa
Censor. In partem veniant cachinni
Iure concessi patrio, et serenum
Rideant. natalis enim mihi ista in
Tempora faustis
Ingruit stellis. Parit ova tuto
Litore Alcedo: maris ira ponit.
Tu meum AUGERI, quasi dona Satur-
nalia, carmen
Accipe; et post huius euntia anni
Fila, fac Iani toties calendas
Incohes, aetas ut in absoluto
Stet tua saeclo.
RURSUS ecce terminos
Ad suos properat lubricus admodum
Fugacis anni pes; et aetas
Nostra labitur repens,
Ut celer rapido Sequana vortice,
Ligerve lymphis inquietis.
Te BAIFI candide
Intuor quoties, mi videor cycnum
Album intueri: tale canas
Vellus induit genas,
Timporumque sinus inveterantium.
Aevo decorem si senectus
Addit; aevi nos quoque
Florida nive, nec non specie comae
Superbiemus, albicantis
Ceu ligustra, vel color
Ille lacteolae splendidior rosae.
"Prosit, iuventam exercuisse
"Liberalium hactenus
"Artium in studiis, et numerarier
" Partem eruditae nos catervae.
"Sic fluant porro dies,
"Sic fluant Genio mella poetica,
Phoebo ministrante Hippocrenen.
"Hac licet senescere
"Mente; et Aonidum praestat inemori
" Amore, quam curis avaris.
"Sacra quos auri fames
"Usque vexat, opum ditia congerant:
" Vatem satullat bacca Lauri.
O ERUDITI lumina saeculi,
Parisiensis flos Academiae,
Honor Camenarum et Minervae,
Gloriaque intemerata Phoebi:
Si digna canto Pieriis choris,
Linguae Latinae si decus aemulor,
Virosque doctos et Poetas
Suspicio venerorque amoque;
Permittite, inter vos ego uti legar
Vates modestus, sobrius, integer.
Me quippe censurae bonorum,
Iudicioque per omne punctum
Exactiori subiicio libens [Orig: lubens] .
Sententiam de carminibus meis
Feretis aequam. stabo vestris
Nutibus, elogioque claro.
Quis ambigat, quin calculus omnium
Vestrum futurus sit generaliter
Unusque et idem iudicando?
Quae liquido semel approbarit
AURATUS ore, et SCALIGER optimus
Censor, locuplesque AEMERII fides,
PIMPONTIUMque acumen; et quae
MEMMIA lanx bene ponderarit,
Et PASSERATI regula certior
Examinarit, iustaque LIPSII
Amussis, et DOUSANUS unguis;
Denique quae ratio AUDEBERTI
Et CHRISTIANI florida veritas
Digna aestimarit publicitus legi:
Vos hercule ipsi non potestis
Illa eadem reor improbare.
Quapropter haec si quem sinitis locum
Mele tenere, et quae dabo praeter haec;
Praebebit ansam vestra nobis
Gratia, non iuvenile carmen
Plectris minutis, sed gravius dehinc
Quiddam sonandi: si neque me liquor
Musaeus, aut Pallas, nec almae
Destituent mea corda vires.
PRAETER Caesareum privilegium, quo auctori in annos septem cavetur, qui a die uniuscuiusque operis absoluti initium sumere intelligantur, etiam HENRICI III.. Francorum et Poloniae Regis privilegio sancitum est, ne quis Typogtaphorum imprimere, neu quis Bibliopolatum divendere audeat ante novennium Melissi lucubrationes: praeterquam ii, quibus ille annuerit; uti iam nunc ARNOLDO SITTARTO, in alma Parisiensi Academia Bibliopolae iurato, secundae huius Schediasmatum Poeticorum editionis curam demandavit Qui secus fecerit, libris et poena in sanctione aestimata mulctabitur, ut fusius Regio diplomate continetur; dato Parisiis, die XXX. Ianuarii, anno Christi M. D. LXXXV. Regni XI. Per Regem Iacobo Augusto Thuano consiliario, et libellorum supplicum in Regia magistro praesente. PERROT ssr.