March 2004 Ruediger Niehl markup
new TEI header; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - Morpheus spell check

image: s001

EILHARDI LUBINI In huius saeculi MALE DOCTOS, ACADEMIARUM PESTES, ET MALITIAM IMPUNE GRASSANTEM, DECLAMATIONES SATYRICAE TRES, Publice diversis temporibus in Academia [orig: Academiâ] Rostochiensi recitatae. [gap: illustration] ROSTOCHII Excudebat Ioachimus Pedanus, Anno M. DC. XVIII.


image: s002

[gap: blank space]
image: s003

ILLUSTRISSIMO AC PRAECELSISSIMO PRINCIPI AC DOMINO, DN. ULDARICO DUCI STETTINI, POMERAniae, Cassubiorum, et Vandalorum, Principi Rugiae, Episcopo Camminensi d. Comiti Caycorum, Dynastae in Lebenburg et Butow, Domino meo Clementissimo, Longam vitam, firmam valetudinem, et Salutarem gubernationem a DEO optimo et maximo opto et precor.

LIbellum hunc, Illustrissime Princeps, Domine clementissime, quem iam diu ante tacito animi proposito Illustrissimae Celsitudini tuae destinaveram, iam tandem offero. Oblationis huius causae nec paucae, nec leves. Quarum forte non postrema, quod non solum in primae harum declamationum prima [orig: primâ] fronte, te, Illustrissime Princeps, compellaverim, iam ante annos sedecim, quo tempore huius nostrae Academiae Rector eras, et Illustris. tua [orig: tuâ] praesentia [orig: praesentiâ] illa nobis praestabas tempora, sane desideratissima, quorum interea saepius cum suspirio et gemitu recordamur: Verum in ultima [orig: ultimâ] etiam mentionem minime parcam iniecerim,

image: s004

qua [orig: quâ] PHILIPPI SECUNDI nuper beatissime defuncti, fratris tui desideratissimi, principis incomparabilis, et numquam satis laudandi, laudes delibare conatus sum. Quem quidem tanto honoris et amoris adfectu veneratus sum, ut hominem norim [orig: nôrim], qui vel sua [orig: suâ] morte eius vitam redimere paratus fuerit, nisi DEO aliter visum fuisset. Addidi etiam pium ad Deum votum pro tua [orig: tuâ] Patria [orig: Patriâ], et TE eius futuro Patre, iam quidem arboris tuae gentiliciae ramo minimo, sed cuius desideratissimae frondes et flores DEI numine ac munere ad ultima mundi saecula, cum DEO, virebunt. Et quia hae quantum vis viles in se pagellae, forte auctore suo diutius vivent, illas etiam post patriae tuae Geographicam descriptionem, quam iam iam, cum DEO, emolitus sum, apud posteros qualecumque documentum restare volui praeclari mei pro Patria [orig: Patriâ] tua [orig: ruâ], et TE, Patriae tuae, post Deum, spe, non postrema [orig: postremâ], voti. Quod ut Deus ratum esse velit, orabo dum vivam.

Tua Celsitudo ut illas benigna [orig: benignâ] fronte respicere, meque veterem ac notum suum, humillimum clientem, exemplo et loco beatissimi fratris sui, in gratiae ac favoris sui benignissimi Patrocinium recipere ne dedignetur, reverenter et humiliter oro. Cui me commendo, et TE DEO. Rostochii. 22. Aprilis, Anno 1618.

Illustriss. tuae Cels. Humillimus cliens Eilhardus Lubinus.


image: s005

E. L. DECLAMATIO SATYRICA IN MALE DOCTOS, recitata Anno 1602. 4. Iulii, Cum novem praestantissimis viris Magisterii gradum conferret.

MAgnifice ô Rector, dux Illustrissime, Tuque
Ardua progenies regum, Celsissime Princeps,
Et vos ô nostri proceres, et fulcra Lycei,
Eusebiae, Sophiae, Panaceae, almaeque Themistae
Doctores, tuque ô iuvenum delecta iuventus:
Produxi in Roseam hanc iuvenumque virumque coronam
Spectatos probitate viros, virtute serenos,
Et sophiae eximios studiis, et moribus aureis,
Pieria ex merito decorandos tempora lauru,
Immarcessibilique aeternae frondis [orig: frundis] honore.
Quod felix faustumque velit Deus ille Deorum,
Qui caeli et terrae et maris induperator [orig: endoperator], et Orci est,
Vos ô quibus [orig: queis] cordi est mundi sapientia victrix,
Omnibus humanis potior, Diis proxima virtus,
Hoc Agite, atque hilares laetique exporgite frontem,
Et bona dicite verba, animis linguisque faventes.
At quia dicendi partes mi [orig: mî] hoc tempore causa
Et ratio imponit, non evitabilis, illas
Materia [orig: Materiâ] insolita [orig: insolitâ], Satyraque [orig: Satyrâque] nova [orig: novâ] exsequar, unde
Vestrum aliquis caveat frontem caperare serenam.
Res mihi cum pravis, rudibusque erit. Haud sibi dici
Vestrum aliquis putet haec, quos si hoc sermone lacessam
Improbus ipse mihi stolidusque videbor. At illam

image: s006

ELoquar an sileam? Satius nempe hanc Camerinam
Non agitare foret, quae aevo taeterrima nostro;
Unde haurire malum est, et quam non tangere praestat.
Sed quid agam, aspiciens, quae bruta aut saxa loquantur
Si taceant homines? Et quidni impune mihi sit
Dicere, quae faciunt alii impune? Et mihi quorsum
Sit fraudi illa loqui, unde aliis per facta notanda
Crescit fama, et honos, atque emolumenta redundant.
O mores! saeclo clamabat Tullius aereo:
Quid nostro exclames, quando ultima vivitur aetas
E caeno atque luto nulli aequiparanda metallo?
Et cuius sceleri non EUPOLIS atque CRATINUS,
Sed nec ARISTOPHANES sceleratus Socrate laeso,
Et sponsi, Neobola, tui, socerique, Lycamba,
Ad laqueum pellens rabies furialis Iambi,
Et tuus hostis atrox, infelix Bupale pictos,
Et scelerum flagrum IUVENALIS, et ore profunde
PERSIUS, et vafri Venusina lucerna Poetae,
Et velut ense furens stricto LUCILIUS ardens,
Tot Satyrae artifices, non omnes sint satis uni.
Et quidni haec agitem quibus [orig: queis] nil hoc iustius aevo?
Quid potius fictas virtutes laudibus ornem
Iustitiae, Eusebiae, fidei, candoris in illis
Qui simulant Senecas, animo interiore Nerones?
Nempe argumento hoc resonant suggesta, theatra,
Et fora, quottidie hoc agitari audimus, id ipsum
Sexcenti colaces, et mille volumina tractant.
Iamdudum terras Astraea reliquit, et inde
Virtutum genetrix Pietas, comitata, profugit,
Atque amor hoc saeclo male radicatus in illis
Qui suggesta eadem scandunt, unumque tribunal.

image: s007

Et spes, in vivis quae sola remanserat, haec iam
Mortua, Pandorae contra iam pyxide fracta [orig: fractâ]
Morbi, bella, fames toto dominantur in orbe,
Et damno cautes Epimetheas usque flagellant.
Aspice cum parvis grandes, sacrisque profanos,
Cum indoctis doctus, minimos age, age adspice summos:
Non genus ordo, status, sexus, gens, conditio, aetas
Quam non Eumenidum Soboles Discordia tetra,
Luxuria, ambitio, ira, libido, calumnia, livor,
Et scelerum hortatrix opum, honorum laeva cupido
Transversum incurrens, recto de tramite turbet.
Si postlimini revocatum ad tela diei
Organon electum Dei, et almi pastor ovilis
Signatos Christi lustraret nomine coetus:
Anne sui inveniat saeclo vestigia nostro?
Hei mihi! si quondam Nere surgeret alter, et ille
Flavius, attonitum lacerabat qui ultimus orbem,
Christiadis tormenta parans, tunicasque molestas,
Quis [orig: Queis] stantes ardent, incensae ut nocte lucernae:
Atque igne admoto dictet periuria dirus
Commodus, et sceleratus Apostata Caesar, et alter
Crudelis Decius quateret ferrum aque catenas:
Nam quotus Ignatius Romanos carne leones
Pasceret, et quotus, heu! domina [orig: dominâ] polycarpus in urbe
Arderet populo spectandus in Amphiheatro?
Nempe alias animas prior isthaec protulit aetas:
Quis [orig: Queis] pietate gravi incoctis adflaverat intus
Spiritus omnipotens et flammeus ardor Olympi.
Quas nostrum similes aetas prior illa tulisset,
Non tot martyribus ferias, aut festa quietis
Rasa cuculligerae celebraret turba cohortis.
Petrus et Andreas, Zebedaeo et natus uterque

image: s008

Retibus abiectis patriamque patremque relinquunt,
Unius admoniti mandato et voce magistri,
Omnia deseruere [orig: deseruęre] unum ut sequerentur Iesum.
Quem quotus, heu! nostrum sequitur, nisi opes et honores
Incutiant pietatem, et amorem numinis adflent,
Exstimulentque sacro ardentem de nomine Zelum?
Haec nostrae est pietas, cuius sine honore opibusque
Paenitet atque pudet, praesertim bulga cuiquam
Plenior argenti si turgeat, et genus ingens
A proavorum atavis repetatur origine longa [orig: longâ].
Huic putet et fetet regnum caeleste. Quod ipsum
Se putat indignum, nisi dete accedat opima [orig: opimâ],
Nauseam et excutiat sponso Procathedria. Quantus
Annuus et reditus? Quot culti consequar agri
Iugera? quam magna [orig: magnâ] lautaque [orig: lautâque] paropside vivam?
Quove loco aut cathedra [orig: cathedrâ] capiar? Prima [orig: Primâ] anne secunda [orig: secundâ]?
De vita [orig: vitâ], aut studiis, aut moribus auditorum,
Et qua [orig: quâ] Ecclesia ibi vigeat, qua [orig: quâ] parte laboret,
Quaestio semper erit vel nulla, vel ultima. Non hoc
Quaerebat quondam, qui tot pro nomine Christi
Pertulit aerumnas, tot vidit naufraga saxa,
Et qui tot nigri est expertus carceris uncos,
Dissectus flagris toties, totiesque petitus
Imbre gravi lapidum, post tanta exhausta malorum
Carnifici exhibuit iugulum spectante Nerone.
Atque alius versis pedibus cervice deorsum
Pendente arboreo gabalo expansus in altum.
Transeo iam lites illorum, et iurgia sacra
Infula quos veneranda tegit, demissa tiara
Ornat, et incessus, vultusque et barba Catonis.
Quorum si libros et Eristica scripta revolvas,
Quis [orig: Queis] arcana DEI, et sacra non temeranda profanant,

image: s009

Dispeream in fronte auctorum si nomina demas,
E trivio scurras convicia, iurgia, lites,
Et probra ni ingessisse sibi, et se incessere iures.
Quis furor! Impuris gemmas protrudere porcis,
Et morbos animi, adfectusque odii, invidiae, irae,
Aethereis sacris confundere, sancto et amictu
Divini verbi scelera obtegere intima cordis,
Atque bis suggestum sublime adscendere, et inde
Invisos quoscumque merentes inque - merentes
Fulmine percutere, atque Anathemate sternere diro;
Aut sacris libris animorum involvere morbos,
Pestiferae inque alios linguae iactare venenum?
Quis ferat haec vernas inter? Quae corpore Thais
Publica vicinas oneraverit hisce puellas?
Haec Chalcographiae fecundae nixibus alvi
Parturiunt mole immensa [orig: immensâ] numeroque quotannis.
Quorum si auctores inscriptaque nomina quaeras
Promptius expediam quantum Dux dirus ab Alba
Sanguinis, heu! nostri BelgI in tellure profudit;
Quot pedites pascens in fans Hispanica dorso
Duxit in interula [orig: interulâ] Ostendam, dum pugnat ad arcem,
Sanctum Pontifici factura, et nobile amiclum,
Turcia quot curtos, quot tellus Angla bidentes
Nutrit, laurigeros quot Teutonis ora Poetas,
Et quibus [orig: queis] portandis Magelosa haud sufficit ulla.
Heu mihi! quam procul haec sunt a gravitate remeta,
Qua [orig: Quâ] pharisaeorum fermentum expurgat Iesus,
Quo zelo Paulus sacris a sedibus arcet
Fures atque lupos, quando insidiantur ovili,
Et quo Petrus iter regnum ad caeleste praeibat?
Nec tamen ignoscas aliis. Frons durior illis
Qui iuris nodos, et legum aenigmata plectunt,

image: s010

Clamoso rabiosa foro qui iurgia vendunt,
Qui sanctas leges figunt pretio, atque refigunt,
Qui recta incurvant, qui nigrum in candida vertunt,
Interea mystae cupiunt audire Themistae.
Hei mihi! tam sanctae qui, qualis, quantus abusus
Cernitur esse rei! et qui hoc perniciosior exstat
Quo praeclara magis res, et pretiosior ipsa est.
Iustitiam mundi Solem quisnam esse recuset?
Quis neget hos radios divino a numine spargi,
Quis [orig: Queis] recte et bene vivendi ratio unica constat;
Unicuique suum quibus [orig: queis] redditur: haud quibus ullus
Se laesum queritur: Quis [orig: Queis] pax viget aurea mundo.
Pro scelera! O superi! cruciat quae poena profundi
Strepsodicos istos, quibus [orig: queis] corporis optima lingua
Pars venalis inest, quibus [orig: queis] nata Astraea Tonantis
Pro meretrice sedet, venumque exponitur illi
Qui dare multa potest, inopique negabitur Iro,
Cui res atteritur longae sufflamine litis.
Quae rota, quae furiae, quod saxum sufficit illis,
Qui solem exstinguunt nil dignum luce gerentes?
Mundi oculum Astraeam hanc qui adimunt mortalibus, atrasque
Inducunt tenebras mundi isto Sole fugato.
Mitte fori lites, et perfer fortiter omnem,
Si quae illata tibi est iniuria, Cuncta remitte,
Debitor acceptos si non vult reddere nummos,
Iamque tace. Furor est Harpyiarum unguibus uncis
Quidquid adhuc restat, post omnia tradere: Quae nois
Iustitiam ambiguam vendunt nisi pluribus annis,
Pluribus et numis. Cum sit manifesta Phrenesis
Atque furor, te agitare fora lentissima causae
Litigia, eventum cuius durare nepotes
Vix poterunt quarti, si vivant Nestoras octo.

image: s011

Iustitiam, heu! miseram, quae tanto tempore, tantis
Litibus indigeat, cuius post saecula tandem
Lucescat radius tenebris longi obrutus aevi.
At iudex causam remoratur, at aequum erit omnes
Audiri tistes [reg: testes], At circumst antia rerum
Perpendenda prius. Camerae atque fori ille recurvus
Longi processus eat ut Labyrinthus in orbem,
In quo tantum inopes Minotaurus devorat Iros.
Scilicet unde habeas reditus atque aera quotannis,
Securus commissae loco quo causa stet. At vos
Numorum accipitres, non tale exercuit olim
Iudicium cum fratre suo, qui primus in orbe
Legislator erat, lites qui scilicet ante
Occasum abrupit, quas Sol occeperat ortus.
Hoc est quod patria haec nutricula caussidicorum,
Nostri et Romulidae quod iniqua [orig: iniquâ] mente queruntur,
Qui hac [orig: hâc] mastige rubent, quos vindex illa flagellat
Ulta graves gemitus, et verbera ruricolarum,
Quorum illi sudore, et sanguine deliciantur,
Et viva ossa vorant vacuis exsucta medullis.
Interea miseros pulsant, canibusque Molossis
Deteriore loco esse iubent. Nempe unius ortus
Naturae Immemores patrisque unius Adami.
Poena tamen praesens. Dum tu Corydona flagellas,
Turgidus exsugens vix haerentem ossibus, Ecce
Baldus adest, qui te dum Pulydamanta propinquum
Lite petis, lentaque [orig: lentâque] fori contendis arena [orig: arenâ]
Paullatim exhaurit, donec deceptus est exspes
Nequiquam fundo suspiret numus in imo.
Nam quae non Nemesis, non Crassus, et Heracletus
Haec cernens tremulo rumpat thoraca cachinno?
Nempe bonis nullum spectaclum dignius est, quam

image: s012

Cum lupus unum alius vorat, et cum poena Nerones
Exercet diros, orta a nebulone proquinquo.
Et tamen illud agunt, seseque hoc verbere pulsant
Aeneadae nostri, et lento duce Iasone pugnant
Donec res et spes opera [orig: operâ] deperditur una [orig: unâ],
Illustresque arces excussa superbiae cogit
Linquere, et incultas Corydoni habitare latebras.
Mox exutus agris numisque opibusque paternis
Circuit, et digito mendicat Pollio nudo:
Cuius iam annellos, gemmasque, aurique catenas
Ponderis immensi dudum arca aliena recondit,
Paulatim absumptas occulto a foenore. Sic cum
Nil superost demum lis componetur amice.
Scilicet hinc veniunt ad Miscellanea ludii,
Ruraque Gallorum generoso hoc uncta cruore,
Pannoniique agri, et Batavorum pascua laeta
Romulidis nostris praebent commune sepulcrum.
Atque hucusque utinam se extenderet illa tyrannis,
Et rabies tantum saevissima Bartolidarum!
Quae iam Teutoniam totam communis Erinnys
Vexat, et exspoliat summos minimosque, nec ullae
Inventa est tanti Cocoethus [orig: Cocoęthus] cura maligni.
O si qui imperii custos, patriaeque redemptor
Servatos quondam ob cives, post saecla nepotum
Aeterno cupiat iuvenescere laudibus aevo:
Audeat a patria [orig: patriâ] is talem depellere pestem,
Qua [orig: Quâ] postquam exsulio [reg: exilio] vel centum evanuit annis
Iustitia, heu! patriis vix promulgabitur oris.
Interea bi passim nostro dominantur in orbe,
Imperia et nunc magna gerunt, et principum in aulis
Ad clavum admoti, et magna ad subsellia rerum
Cuncta regunt, mensisque accumbunt proximi Atridis

image: s013

Aulai in medio ducentes fauce culullos,
Et regi instillant: Aliis num te dare leges,
Et non accipere, ignoras? tu nempe solutus
Legibus bis es, quas aliis rex ipse dedisti.
Iustitia atque fides bona sunt privata, potenti
Ire licet. quocumque libet. Cum prona libido
Per se, atque effrenis calcare licentia tali
Insuper accensa infremuit, quae causa supersit
Quin Phalaris miscens superae infera, sacrae profana
Cuncta ad se rapiat per fanda nefanda, nec ipsis
Quae data sunt superis his parcat, adulter et ingens
Suscipiat pueros ex moecha [orig: moechâ] quinque sepulta [orig: sepultâ]
Ante annos, vel concubitu Tragico sibi iugat
Neptem ex fratre, sui seleris pretiumque reportet
Urbes atque agros, magnae et regionis honores,
Unde crucem tityrus poenas, ignesque referret?
Quin caeli oblitus, iuris legumque sacrarum..
Cuncta gerat, velutique Gigas contendat Olympo,
In pupillam etiam mox involet ungue Tonantis.
Mox regno excutitur, vel raptus morte citata [orig: citatâ]
Ante diem heredi potiori regna relinquit.
Non impune tamen Gothae Pontanus abibit,
Nec polupragmosu/nh te Iona iniuste remittet
Indemnem, et corvos infixo in stipite Kummer
Calvitie pascet, capite et truncatus obibit
Romani Imperii Seianus Crellius alter.
Sic mala consilia auctori sunt pessima, Poena
Sic inventorem sceleris premit, et Rhadamanthus
Improbitate sua [orig: suâ] sontes domat, et Cacobulos.
At consultorum quis nunc, qua [orig: quâ] gente repertus,
Iustitiam vitae qui praeferre audeat, atque
Propter vivendi causas deperdere vitam?

image: s014

Quis nunc fratre Geta [orig: Getâ] Caracalla a fratre perempto
Excusare nefas scelerate a Caesare iussus
Commoto coram populo, magnoque Senatu,
Audeat hanc animoso e pectore rumpere vocem:
Promptius est patrare, quam idem scelus excusare.
Mox pro virtute hac iugulum praebere securi
Exemple, heu! raro consulti Papiniani.
At vos, qui Sophiam, linguasque artesque sacratas
Spernitis, et quicquid de pane haud esse parande
Dicitis, effreni studiorum huc impete lati,
Ut Protoclisias in regno, aula [orig: aulâ], urbe tenentes,
Iudicium sic, et leges, et iura feratis:
Non satis est regi te proximum, et esse secundum;
Non satis est numos et opes cumulare superbas,
Non satis immensam molem aedificare domorum,
Quae nubi, atque ipsi minitentur acumine caelo,
Tot villas et agros, quantum nec milvus oberret.
Vitae summa brevis, vah! quam cito praeterit huius!
Quondam alius iudex aderit, qui in nube serena [orig: serenâ]
Dicere ius veniet, qui te compellet et omnes:
Vitae et factorum rationem redde tuorum.
Non iam Asclepiades memoro, Archigenisque nepotes,
Atque illos qui soli impune homicidia patrant,
Insuper accipiunt numos et munera, quorum
Terra errata tegit, successusque intuitur Sol.
Cum morbum Themison superat, soli arrogat arti
Ipse suae laudem. Sed cum superatur ab illo,
Insimulat morbum, fatumque potentius arte.
Quos inter quondam cum lis, Themidosque perites
Orta foret, quae turba aliam praecederet; illam
Iudicio astutus Praeter sollerte diremit.
Quaerebat, quis mos foret, atque quis ordo, latrones

image: s015

Quando ad supplicium ducuntur: utrumne sequatur
Praecedatve, latrone, an tortor? Praeire latronem
Carnificemque sequi, responsum est. Ergo praeibit
Baldus, ait praetor, post hunc Avicenna sequatur.
Sed mitto hos, quos nempe gulae luxusque flagellum
Provida cura Dei immisit. Nempe unde pericli
Plus saepe aegrotis, quam a morbis imminet ipsis.
Hic [orig: Heic] mi [orig: mî] aliquis dicat. Num ignoras tute te ipsum,
Atque hos, qui ingenuas artes, Sophiamque professi,
Virtutem, et mores crebro [orig: crebrô] sermone fatigant
Interea vivunt tumidi, insulsi, atque superbi,
Obstreperi, audaces, vani, indocti, in-que- pudentes,
Quorum ignava opera est, sententiaque Hercule digna,
Et qui longe aliud vivunt, aliudque loquuntur.
Haec equidem ignorans et stultus, et improbus essem.
Frustra alios carpit melior ipse reprensis,
Et male loripedem ridet qui claudicat ipse.
Hic [orig: Heic] mihi de integro campi panduntur aperti,
Ut merito addubitem, quae prima aut ultima promam.
Quorum si mi [orig: mî] animus centenam evolvere partem
Deficerent mi [orig: mî] horae, atque dies, et mensis, et annus.
Quid te scire opus est, quae opera [orig: operâ] praestare recusas?
Quid te scire iuvat tot tanta scientiae et artis,
Si nihil in melius tot rerum proficis usu?
GRAMMATICI errores memorant patientis Ulyssis,
Atque ipsi in vita [orig: vitâ] et factis rationis aberrant
A regione procul, quantum orcus ab aethere distat,
Quid LOGICO magis est alogon, cum tempore vitae
Qua [orig: Quâ] sit Iudicium, qua [orig: quâ] Inventio parte locanda,
Quae, quotuplex Methodus, quaerit, deque ordine rerum,
Iudicio ipse carens, quanam [orig: quânam] Methodo, ordineque ipsa
Invenienda siet mortalis Regula vitae?

image: s016

Festino ad reliquos, et transeo RHETORAS illos,
Quorum vita aliud monstrat, quam sermo recepit.
Qui de virtute, et Sophia [orig: Sophiâ] cum more locuti
Socratis aut Senecarum, imitantur Sardanapalos.
Mitto et Arithmeticos, qui calcar avaritiae addunt,
Et calclum et digitos, numeroque carentis arenae
Noverunt numeros, tamen haud numerare potessunt,
Quantulum id est, quo Natura, et ratio ipsa quiescit,
Dummodo sacra fames non maior ventre sit ipso.
Quid memorem Harmonias qui vocum, artemque sonoram
Concinnare sciunt, quorum adfectus ratioque
Discrepat, Harmoniamque bonorum offendit, et aures.
Quid te porro iuvat geometram illa [orig: illâ] arte profunda [orig: profundâ]
Metiri terras et agros, cum dividere aeque
Non possis cum fratre tuo, atque nepote propinquo.
Non iam Alogos memoro astrologos turbamque magorum
Qui insani a)erobai/nontes Metewrologou=sin,
Ignari illorum antepedes quae, oculosque geruntur.
Hei! stolidi Phaetontiadae, Icariaeque ruinae!
Fata tamen ventura canunt, casusque futuros
Promittunt, quasi suppleturi oracula Delphis.
Nimirum Astrologus quantum metitur, in ortu
Quando, atque occasu distantia computat astra,
Astrologus tantum mentitur: Idemque quod olim
Ille sagittarius patitur, qui quando ferires
Nil minus atque scopum Scopum ad hunc mox proximus adstat
Diogenes: ratus haud se alio magis esse loco ullo,
Atque isto tutum. Voto mage proximus esse
Nemo potest, quam quo mage quis dissentit ab istis
Affaniis, apinis, et somnIs Astrologorum.
At nos sic Sophiam dum opera [orig: operâ] tractamus inani,
Inque superficie haerentes dum vile putamen

image: s017

Sectamur stolidi, nucleumque relinquimus ipsum,
Obrepit tandem nostris, heu! debita saeclis
Horrida barbaries, quae diluvii instar inundans
Imminet, et linguas, artesque, et decta Lycea
Obruet, et Sophian procul hinc, procul inde fugabit.
Quis vetat, et prohibet nostrum? dum publica nemo
Curat, et intendit privata in commoda quivis
Hesperidum ut serpens, vel Custos velleris aurei.
Mox profuges Sophiae, Themidos, pietatis alumnes
Cernimus hinc, quondam castis habitata Camenis
Palladia, impuris habitanda reliquere porcis.
Et quia Barbariae [correction of the editor; in the print Babariae] coepta est mihi mentio, causae
Si vacat et placidi rationem admittitis, edam.
Thebanus quondam ille Crates dicebat, in urbem
Si veniat Graecam, laterum se viribus, alta [orig: altâ]
Voce sonaturum loco in editiore receptum:
Proh superi! O cives, quae vos dementia cepit?
Siccine opum vos cura, et sollicitudo fatigat?
Nempe relinquatis magna ut patrimonia quondam
Postgenitis: horum quibus illa relinquitis, ulla
Non vos cura tenet! Non scilicet ulla parenti
Vilior est natis, nec item res ulla minoris
Constabit patri, quam silius. Aspice quantis
Impensis constet moles immensa domorum,
Tot villae, tot agri, silvae, piscina, caballi,
Aurigae, venatores, centumque molossi.
Quis inter sumptus unum vix octo Quirites
Pascere sufficiunt patres quandoque magistrum,
Qui totidem pueris donec lux occidat, inde a
Lucifero inculcet quid Beta quid Alpha, labore
Quo Alcides stabulum Augiae purgaverat olim,
Dolia quo Danai complent pertusa puellae,

image: s018

Quoque adeo Aeolidem saxum grave Sisyphon urges.
Horresco referens. Pueri trimi atque quadrimi
In glacie et nivibus ludunt, fluviisque lavantur,
Per plateas, fora, compita, templa, et quaeque locorum
Palantes ut oves nullo custode pererrant,
Et citius discunt quam linguae elementa Latinae
Vitae elementa malae, quid avaritia, ira, libido,
Alea, et ebrietas, inque altum immergere ventrem
Agros, atque domos, patrum male parta, magistra [orig: magistrâ]
Matreque per terram iurare, per athera. et orcum,
Per sanguen, meritum, mortem, per vulnera Christi,
Per Solis radios, trepidandaque fulmina caeli,
Divis, quae valeant confundere Tartara caelo,
Et vel Solis equos retro convertere, diris
Atrea quibus [orig: queis] olim devovit cena Thyestae.
Maior erit cura interea canis atque caballi,
Atque columbarum gallinarumque parenti,
Imprimisque suis, gremio quem saepe fovere,
Deliciasque vocare suas, et pectere cernas
Deliras vetulas, secumque includere crypta [orig: cryptâ]
Communi, mendicatum unde extruditur infans
Per pluviam, glaciem, atque nives, per frigus et aestum.
Intolerabilibus qui implens ululatibus aedes,
Et matrem, et porcos collecto pane saginat:
Atque suem binas unum quandoque sequentes
Ad portam famulas, dum pastum educit Hyoptas,
Conductus quanti puerorum mille magister,
Filius interea nullo custode vagatur.
Hei, quam difficile est dediscere, quod semel infans
Parvus adhuc didicisti! Imbutus cui prius ater
Est color, huic alium nequis incoquere inde colorem.
His fundamentis iactis Elementa malorum

image: s019

Cum bene perdidicere, Scholis mittuntur, ibidem
Quatuor ut discant quidnam Alpha et Beta sit annis:
Mox elementa eadem totidem coniungere. Deinde
Quid nomen siet, et quid declinatio, casus,
Et genus, et species, tempus, persona, figura,
Et modus et numerus: Cum anni bis quinque per acit:
Inde loqui demum incipiunt, cum iam hispida barba
Maxillas onerat. Sic aurea labitur aetas
Tristibus in nugis, quas vel nescire virorum
Doctorum esse putes. Quas dum didicere, vel octo,
Romanaeque pares potuissent discere linguas,
Quaere agedum ex Titio iam grandi, matre magistra [orig: magistrâ]
Et ludo, et qui usu didicit cum aequalibus olim
Recte et rite loqui lingua [orig: linguâ], et sermone paterno:
Nam cur sic loqueris? Phraseos quaenam est ratio huius?
Cuius et hoc generis verbum est, et temporis illud?
Quid me insane rogas? regeret petulante cachinno,
Sic vicinia tota, pater, materque loquuntur.
Tu rationem inquire, unus mihi sufficit usus.
O stupor! Ergo prius rationem insane requires
A puero, cur sic, cur recte et rite loquatur,
Quam quidquam sciat ipse loqui, vocabulaque artis
Hunc poscis, nendum qui scit vocabula rerum.
Repentem puerum manibus pedibusque biennem,
Si cupias docuisse erecto incedere talo,
Et prius imponas concretum in frigore flumen,
Lubrica testa viros ubi sternit saepe valentes;
Insuper e ferro huic quoque Mercurialia fulcra
Adstringas pedibus. Nempe in glacie ante volare
Ut discat, terrae quam recto insistere talo;
Imo etiam iubeas male fultum incedere grallis:
Vel tibi privigni vitam invisam esse, vel urna [orig: urnâ]

image: s020

Purgandum Ellebori te omnis vicinia clamet.
Tu tribus Anticyris longe mage dignus es ipse,
Invisusque bonis studiis, aetatis et aureae
Prodigus, heu! verno citius quae flore peribit:
Quando doces puerum quater annis quinque, quod olim
Iudicio maior vel mense addisceret uno,
Inverso et misere perturbato ordine rerum:
Et Criticos demens aetate hac [orig: hâc] exigis illos,
Flectere qui linguam nondum omni dente renato
Rite queunt, vocumque aliquam efformare decenter.
His adde armatum virgarum fasce magistrum,
Carnificem, Caligas et semper solve, sonantes;
Quem ut Phalarin trepidat, quem ceu Busiridis aram,
Atque Syracusium formidat utrumque tyrannum
Infans parvus adhuc, titubet si in voce vel una [orig: unâ],
Dum genus, aut numerum, aut tempus, speciemque rogatur.
Nempe quibus maior non contigit ullae voluptas,
Quam [orig: Quâm] sectas mastige nates, virgisque cruentas
Cernere, glutoblepa [orig: glutoblepâ] spectacula digna tyranne.
At non ingenuas artes sic discere fas est
Ingenuos pueros, vox et ratio ipsa reclamat.
Servitii impatiens mox, atque tyrannidis huius,
Quo quisque ingenio mage liber, et indole celsas,
Carnificemque magistrum, et ludum carnificinam
Odit et exhorret rabido cane peius et angue,
Peius quam agna lupum, quam pullusque accipitrem odit,
Atque crucem Sathanas: Patriamque patremque relinquit
Mox vagus, ac profugus mala plurima discit, ad omne
Excellens natus studium, atque opera omnia honesta
Immenso, heu! damno, iactura [orig: iacturâ], et clade bonorum,
Publica quod res ipsa, urbesque et regna gemiscant.
Atqui sic proavis visum est sapientibus, Inde

image: s021

Discendi ratio haec, et praecepta illa relicta,
Et nos his pueri imbuti sumus artibus olim.
Disce: sed ante cadat naso indignatio, et ira
Dum veteres avias abigo, et meliora require.
Si veterum praecepta patrum, et prisca omnia semper
Optima, cur etiam Despauterii Ninivitae
Non revocas Griphos, plexasque aenigmate tricas,
Et puero annorum cum iam bis quatuor inquis?
C. iunges a, vel e, D. vult I. sola praeesse:
Et Go si sum dat, per ctum gi, xique supinat.
Nam quotus Oedipodum Sphingem hanc absolvere possit?
Quis nostrum, aut Senior caecum hoc aenigma resolvat?
Et tamen his Pueros olim intricare solebant
Maiores, quorum miraris tute stuporem,
Ipse tui oblitus, quem non minor hoc stupor urget,
Quando per ambages, anfractus, et labyrinthos,
Circuitus, gyros, perque invia, et aspra viarum
Ducis eo, via quo recta et planissima strata est.
Gallicam et Italicam linguas, quarum utraque certe
Ardua Germane non est minus atque Latina,
Missus eo rudis hinc puer, an non saepe triennI
Exacte addiscat spatio, non arte, sed usu,
Qui facit artifices, cunctorum nempe Magister.
Cur totidem annorum spatio non discimus usu
Dispositis iisdem mediis, atque ordine recto,
Quae non Germanis magis ardua utraque [orig: utrâque], Latinam,
Graecam, atque Hebraeam, illorum, de Nomine Iesu
Adverso qui nomen habent, exempla secuti.
Quando docent pueros divina scientiae et Artis,
Naturae miracla, et praecepta aurea morum,
Cum didicere [orig: didicęre] loqui dudum Graece atque Latine,
Aetate hac [orig: hâc], qua [orig: quâ] nos quota declinatio, casus,

image: s022

Quaerimur, et caeci tenebris involvimur atris.
Quas quoties repeto, memorique recolligo mente
Quanti constiterit linguae mihi sermo Latinae,
Concutior toties, penitisque horresco medullis.
At mihi si qua fides minor est (accedere quando
Indignum atque nefas ducunt, et turpe minori)
Hisce fidem facient hostes fidei, atque Suitae,
Quando suos pueros sua per compendia ducunt
Quo nos vix iuvenes penetrare virique queamus.
Nempe quibus quondam illa Melanchthonis atque Lutheri
Miranda ignei, et aetherei dia ingenii vis
Segnitiem studiorum, et vitae excussit inertem:
Postgenitis nobis pigris stolidisque vicissim
Securum excutient oculis somnum atque veternum.
Hoc agite, ô Proceres! et tanto occurrite damno.
Hinc etenim subiit, quod Grammaticis ubi nugis
Annos aetatis viginti attrivimus aureae,
Et vix singultim titubando verba Latina
Rite decem loquimur, cum instet maturior aetas,
Et pera exhausta est: non linguam discat Hebraeam,
Non Graecam quisquam. Graecam unde a fonte perenni
Profluit exundans ars et Sapientia diva.
Mox ergo illotis manibus pedibusque profanus,
Non fundamentis iactis, nullo ordine, nullo
Fine et proposito sacra ad caelestia fertur,
Ad iura et leges, doctasque Machaonis artes,
Vel causas rerum scrutatur, et aurea morum,
Et vitae humanae praecepta, horumque Magistros,
Disputat, et magno contendit vocis hiatu,
De his cunctis prius, atque horum fundamina primae
Vel leviter ponat: libet primisve labellis,
Verba decemque queat recte proferre Latine.

image: s023

Utque magis stupeas, multos vecordia pellit
Huc praeceptorum: Studiorum a tramite dextro
Quos caeci abripiunt transversum, opicique magistri,
Privato dum inhiant lucro, neque publica curant.
Cum fieri haec cernas, quaerisne unde ingruat illa
Barbaries, crassa haec Sophiae ignorantia, et ingens
Ille stupor, vulgo quo vix discernimur, unde
In linguas veniat fatua haec sartago loquendi.
Hinc iam olim ut missa est cuiusdam in principis aulam,
De magnis rerum momentis ardua tractans,
Romani casti et sermonis Epistola puri,
Vix tot torquatos inter, qui fronte Catones
Promittunt, grande eloquii Ciceronis acumen,
Varrones, Senecas, atque ingenium acre Platonis,
Inventus quisquam, qui respondere sit ausus.
O factum indignum, et nostro lacrumabile saeclo!
Haec doleo, et quis non mecum bonus haec dolet? Hisce
Innumeras alias poteram subiungere causas
Barbariae, pariter discentes atque docentes.
O utinam nostrum cuique aeque publica cordi
Ac privata forent! ô si mens conscia cuique
Dictaret, quo sacramento omnes teneamur
Palladio huic sacro, et tenero viridique Roseto!
Et quam immane scelus sit neglexisse iuventam,
Quae fidei commissa tuae, quae flore peribis
Aestivo citius, cui iam iam serior aetas
Imminet, et studiis non utilis aegra senectus.
Nimirum altius haec Academia litore Balthae
Exsereret generosa caput, solitoque triumpho
Vicinas superans, fama transcenderet Alpes.
O utinam eximiis studiis operata Iuventus
Hoc ageret, quantumque nefas sit perdere tempus,

image: s024

Quo res humanas nihil est pretiosius inter,
Quod fluit atque perit celeri velocius amne,
Et rapidis ventis, animis expenderet imis:
Et bene ducentes sequeretur rite, nec arcem
Divinae Sophiae iam se penetrasse putaret,
Cum vix in primo versatur limine: pestis
Et noceat quantum studiis Persuasio caeca
Disceret, atque animae culturae incumberet uni.
Cum non ingenii cuiquam vis ignea desit,
Atque animi robur caeleste, quod ardua cuncta
Exsuperet facile, ingenio nec cesserit ulli:
Doctrina eximii, clarique scientia [orig: scientiâ] et arte,
Cordatique viri templis regnisque regendis
Noniam, quorum eheu penuria quanta! deessent.
Vos ergo ô proceres quorum commissa iuventus
Curae est et fidei, casteque hae Palladis arces,
Hoc agite, et quanti quanti huic incumbite curae
Ne Res publica nostra, atque haec Academia damni
Quid capiat, Spartamque oblatam ornate, nec inde
Lucrum aut ambitio quemquam deturbet honorum.
Muneris hoc nostri est, cui nostrum quisque tenetur
Sacramento isto, quod qui violaverit, ille
Aeternae accersit sibi vitae animaeque pericla.
Tu quoque casta cohors iuvenum studiosa iuventus,
Dum tibi prima viget fugitivi temporis aetas,
Flos vitae humanae, et ver non revocabilis aevi,
Utere, et immorere stadiis, et rebus honestis.
Atque ea disce puer iuvenisque viatica cano
Quis [orig: Queis] tibi sida pares, claro praeeunte magistro:
Finem animo certum statuas tibi, quo tua dicta
Et facta et studia aspiciant, ne more vageris
Corvorum, atque carens cynosura [orig: cynosurâ] et pyxide in undis

image: s025

Aequoris, absque tuo portu iacteris aura [orig: aurâ].
Certa etiam media optatam pertingere metam
Ut possis speculare tibi, atque opus HOC AGE, et urge.
Crastina vita nimis sera est, hodie INCIPE tandem,
Auxilium a superis coepto non derit [orig: dęrit] honesto.
Pone manu cyathos, oleumque infunde lucernis,
Et Sophiae insomnis studiose evolve magistros,
Et cedris digna aeternis monumenta Sophorum,
Os quibus et linguam, vitamque, atque ima profundi
Pectoris expolias doctrina [orig: doctrinâ], et moribus aureis,
Doctior in patriam ut possis, meliorque reverti,
Unde Deo grata, humanaeque salubria vitae
Dicas et facias, bene de patria [orig: patriâ] atque te ipso,
Et bene de cunctis, dictis, factisque merendo.


image: s026

In Pestes Academiarum Recitata in Renuntiatione RECTORIS Anno 1615. 4. MaI.

ANtigonum regem cum quondam purpura et auro
Gemmisque ornatum, et rutilo Diademate cinctum
Commendasset anus regali hac sorte beatum,
Respondisse ferunt: O Mater, si bene nosses
Cento levis panni hic, quo me mirare beatum,
(Detractum capiti monstrans Diadema) Malorum
Quo cuneo et cumulo plenus foret, atque gerentem
Pondere quo premeret, quaque [orig: quâque] ipsum mole gravaret,
Impositum capiti, vix illum tollere velles
Abiectum in triviis immundo stercore foedis.
O nostrae proceres magni clarique Rhodanthae
Et iuvenes Rosei generosa corona Lycei,
Sit mihi fas magnis contendere parva, Potenti
Quod Macedo gessit contendere sceptra pusilla haec.
Quae modo quod subii curti semestris honorem
Quam is, si mihi ob hoc infelicissimus inter
Nos omnes videar, quot sacra hac iungimur aede
Mentiar haud quidquam. Iam bis mihi muneris huius
Delicias gustare datum est, quibus uncia parva
Si mellis mixta est, aloes ac fellis amari
Asse fere toto plena [orig: plenâ] tibi fauce deunce
Pocla bibenda ferent. Quae non nisi stultus et excors,
Et nimis ipse sui sibi prodigus expetat ultro.
Credere sit mihi fas, quippe explorat a loquenti:
Quae quoties repeto, vel iniqua [orig: iniquâ] mente revoluo
Concutior toties penitisque exhorreo fibris.
Belua cum in foveam semel incidit, atque ibi diram

image: s027

Passa famem atque sitim, plagasque et vulnera, tandem
Cum semel elapsa est ruptis violenta catenis
Libera iam a vinclis, numquam redit improba eodem.
Nempe ego idem in pelagus post intervalla revolvor,
Et vice iam terna [orig: ternâ] rursum mihi naufraga saxa,
Rursus Scylla rapax et trux tentanda Charybdis,
Nave nimis fragili, et vastum maris aequor arandum
Fluctibus et scopulis mihi formidabile et undis,
Et trucibus, quot vix ingens ferat Africa, monstris.
Iamque aerumnarum satis est, graviumque laborum
Cursuro in stadio hoc mihi ab omni parte paratum,
Taliaque unde olim vates non ultimus inter
Nectaris imbre sui cui Leucoris alma rigarat
Labra Venus, nomenque Viro dedit ipsa columba
Praelustris Rector gereret cum sceptra Lycei
Albidos ad ripas, Academicus audiit Hercles.
Et tamen Alcides, si Graecia vera, trabalis
Robore qui nodi, formidandisque lacertis
In mundo passim portenta et monstra subegit
Stare duos contra, atque impar pugnare duobus
Unus erat, Cancroque simul congressus et Hydrae
Cum a dextra et laeva premeretur parte nepotis
Imploravit opes Iolai, adiutus ab illo
Octipedemque feram, et capitum bis quinque tremendum
Confecit monstrum nodosae robore clavae.
At quis ego Alcides qui par sim pluribus unus,
Clava tot adversis aut quae satis una domandis?
Pugna manus nimis invalida est unius, et unus
Vir quod sit nullus vir prisca paroemia dicit.
Est mutilum corpus cui non sua dextera laevae
Iungitur, aut pede quod male fultum claudicat uno.
Et mihi quid fiet gravium tot mole laborum

image: s028

Si premar, unus ego mihi si solusque relinquar.
Hei mihi! quos risus, ludibria qualia, quantos
Debeam ego Empaectis petulanti splene cachinnes.
At bene habet, licet improbitas sua cornua passim
Erigat, et domito sibi figat in orbe tropaeum,
Nostrum etiam invadat Lernae velut Hydra paludis
Belua tot capitum tot cornibus aspra Lyceum,
Pugnandum contra ast. Qui nos et nostra tuetur
Viribus hanc superat, contrariaque omnia sternet.
Cui quoniam visum est humeris imponere nostris
Invalidis humeris hoc tam grave ponderis agmen,
Sufficiet vires oneri huic, animumque ferendo.
Tu quoque Concilii nostri sacer ordo Senatus
Eusebiae, Eunomiae, Panaceae, et Palladis almae
Qui studiis vobis decus immortale parastis
Doctrina et pietate Viri, et Virtute celebres,
Et quorum toties prudentia, et inclita virtus,
Et sincera fides duplicis non conscia fraudis
Explorata mihi dubiis in rebus agendis,
Imperio quorum mi [orig: mî] onus hoc semestris honoris
Impositum haud ullo licuit ratione modoque
Detrectare mihi, cunctis in partibus huius
Officii, quoties opus est ope vindice vestra,
Praesto eritis, pluresque adeo hos non ultimus inter,
Quem decorat iuris Romani gloria, et illa
Victrix fortunae Prudentiae, et inclita Virtus,
Ingenio, Eloquio, doctrina, ope consiliorum
Et virtutum opibus vir praestantissime, THOMA
LINDEMANNE tuo merito mihi semper amate,
Compater et collega, et porro semper amande.
Quem more antiquo nostri mihi cura Senatus
Provida maiorum exemplo coniunxit, uti sis

image: s029

Dictator, Conserque [perhaps: Censorque] aliquis communis, et omnium
Inspector studiorum, ut si qui exorbitet, illum
Rectorem, ipsum etiam qui cogat in ordinem, et ille
Consiliorum opibus sit praesto Iolaus ut alter
Herculi erat, velut Alcides quidem alter Atlanti,
Occurrunt quoties vitiorum monstra domanda,
Sarcina seu gravior quasi caeli onerosior axis
Cervicem incurvarit humo, iam iamque labanti
Opponat qui humeros, et sit velut alter et idem.
De cuius quamquam penitus candore sideque
Non dubito, sortem quod mecum aditurus utramque,
Seu truce, seu laeta nos fronte asspexerit illa:
Oro tamen cathedram hanc accedere ne qua graveris,
Porrectaque [orig: Porrectâque] mihi, Germano ut more receptum est,
Et fieri fas est, eadem promittere dextra [orig: dextrâ].
Vos etiam a pedibus qui Academiae adestis, et inde
Cursores dicti, communes nempe ministri,
Quos laudanda sides commissa arcana tacendi,
Secretique tenax custos, sanctissima virtus
Nescia quae frangi pretio ullo, ulloque favore,
Gnavaque sedulitas commissa negotia si quae,
Impatiensque morae decet obsequiosa voluntas:
Huc etiam ad me inferte gradus, et mente manuque
Obsequiumque fidemque mihi promittite in illis,
Quae ratu officii imponit vobisque mihique,
Quae dare iussa mihi, vobisque capessere fas est.
Hactenus haec. Iam quid porro me postulet huius
Temporis atque loci ratio cognoscitis omnes,
Auribus atque animis ô augustissima vestris
Concio, dignum aliquid, quali quondam ille Chytraeus
Ille huius Phoenix Academiae, et illa Simonis
Pauli ardens zeli pietas scelerumque flagellum

image: s030

Schachtius, et prudens vehementia Backmeisteri
Haec latera AuditorI, haec pulpita scamnaque quondam
Divini eloquii docuit resonare suada
Tale quis exspectet de me? Facundia prorsa
Daedala nata patrum Demosthenis ac Ciceronis
Cui numquam blandis nascenti adrisit ocellis,
A cuius me adytis verecundia terruit infans,
Quae non degenerem quamquam ignavumque clientem
Aversata tamen semper. Cui carminis olim
Quantulus ille fuit iamdudum defuit usus,
Dum me devoveo studiis melioribus, atque
Musa vale dicens, cum Helicone, et Apolline toto,
Sancta Palaestinae peragro nitidissima Tempe,
Et loca quae indutus mortales Filius artus
Ille Det terris pedibus peragravit in illis
Foederis illa Novi meditando oracula sacra.
Inde sit ut spernens Musas, et spretus ab illis
Communi feriam iam carmen vile moneta [orig: monetâ].
Qualia nunc edunt quorum iam tempora cingunt
Ingenii largitores, artisque magistri
Nempe Palatini Comites. pariter licet illi
Non ad Rhenum omnes. non praeses Apollo Braubeutes
Daphneae ex merito frondis [orig: frundis] decoravit honore.
Interea liceat coeptum hoc disperdere carmen
Inviso quamquam Phoebo, aversisque Camenis.
Carmen, quale mihi quondam melioribus annis
Dictarunt faciles Musae, et tum cultus Apollo,
Pulpita quod quondam haec resonarunt conscia, Carmen.
Quo male doctorum mores vitamque notabam,
Et nostri scelerum pertenta immania saecli
Hercule digna novo, et clava, exuviisque leonis,
Et tabe imbuta Lernaea [orig: Lernaeâ] ultrice sagitta [orig: sagittâ].

image: s031

Nempe diu haec desueta iterum nunc arma capesso,
Atque tot annorum post intervalla resumo.
O si opus hunc gladium numquam mihi stringere, et ille
Aeternum in theca pereat rubigina [correction of the editor; in the print rubigina] totus!
Nemo bonus vestrum caperet frontem unde serenam.
Sed quid agam aspiciens quae bruta et saxa querantur
Si taceant homines? Neque enim decrescere nostro
Aut inhibere nocens, quo turgat plena, venenum
Censenda Impietas, quasi reddita mitior aevo.
Peior avis aetas nostrorum facta parentum
Nos tulit improbitate et nequitia [orig: nequitiâ], atque malorum
Peiores studio superantes saecla priora,
Simplicitate Patrum [orig: Patrűm] longe post terga relicta [orig: relictâ].
Nostraque progenies nobis vitiosior olim
Natorum natos, mundi modo machina stabit,
Vincere nequitiam nostram improbitate videbit.
Ordine scilicet hoc volvuntur saecula mundi
Paulatim in peius retro ut sublapsa ferantur,
Omnia post meliora ut deteriora sequantur.
Dum tandem impietas inferni immanis Erinnys
Transmutet paulatim homines non impia Circe
Ut quondam in porcos socios mutavit Ulyssis
Verum incarnatos in diros Daemonas Orci,
Nil hominis reliqui quibus est, nisi vultus et oris
Effigies, at mens stygii est truculenta Draconis.
Scilicet his iam terra ferax, iam terra ferox est,
Et quales nostra haec iam fertilis educat aetas
Inferni paleas, quas mox aboleverit igni
Aeterno iudex iamiam venturus, et unam
Vix fidei unciolam toto inventurus in orbe.
Quale tulit monstrum Cacodaemone tetrius ipso
Monstrorum genetrix nostra haec lacrumabilis aetas

image: s032

Scobbiadem, Latii qui Cerberus Anti Christi
Ante fores Erebi ferus hactenus excubat, At nunc
Et sceptrum, et solium, et regnum affectare profundi
Fertur, et e solio Regem turbasse silentum,
Luciferique sui iam factus Lucifer alter.
Cui Furiarum Erebi, fraudumque exercitus ingens,
MendacI, maledictorum, atque calumniae atrocis
Et Furiarum Erebi tot turmae, totque cohortes
Tanta instructae acie, quantam non milvus oberret,
Et cui nunc uni vel totus militat Orcus.
Et quando uberior vitiorum copia, quando
Iustior oblata est cuiquam ulla aetate querela
Sive oculorum aciem cupiam illo intendere, cuius
Sceptra mihi exigui modo sunt concredita regni,
Aedibus in nostris quae recta et prava gerantur,
Sive et in illa foris quae sunt, et cernimus extra.
Nempe se ubique mihi dicturo uberrima pandit
Copia, ut addubitem quae prima aut ultima carpam.
Interea vestra [orig: vestrâ] liceat quod pace bonorum,
Delibare mihi, quae sunt leviora, quibus, ceu
Pestibus internis iam nostra Academia languet.
Quem licet haud fugiat, quem nil querimonia vana
Profit, ubi interea sit quicquid cuique libido
Suggerit, et quo quemque suus rapit impetus ardens,
Castigare tamen saltem vitia improba verbis
Quae facto in melius mutare et flectere poenis
Non nostri arbitrii est, semper laudanda bonorum
Consuetudo fuit, Quis [orig: Queis] [orig: Quęis] turpe probare videri
Damnandis praestent si muta silentia rebus,
Et quae corde suo culpant, non ore fateri.
Atque utinam saltem verbis impune liceret
Dicere, quod factis aliorum impune peractum est.

image: s033

Scilicet hoc saeclo nunc, eheu! vivitur, in quo
Sunt verbis veris maiora parata pericla
Vita aliorum et facta quibus sermone notantur,
Quam vitiis ipsis hominum, factisque pudendis.
Quis [orig: Queis] [orig: Queîs] tamen internis vitiis miseranda laboret,
Cor quibus et fibras depascitur atque medullas
Iam fere agens animam, morti vicina, Rhodanthe haec
Floribus atque rosis quae formosissima quondam
Proxima quaeque sui grato perfudit odore,
Eloquar an sileam? Certe properabo [correction of the editor; in the print proprorabo] fateri,
Nec timor obstabit, nec amor, nec gratia, sed nec
Ipse mihi parcam, inveniar si forsan eodem
Communi in vitio. Doleo indignorque quod atrae
Eumenidum soboles, Erebi discordia alumnae
Hostis ubique bonis, hortatrix dira malorum
Omnia perturbans passim grassetur in illa,
Horum animos etiam studia in contraria scindens
Quos unius amor Christi, quos relligio una,
Una fides meritis confisa unius Iesu,
Divinique adeo quos una professio verbi,
Uno etiam aeterno debebant nectere vinclo.
O Quam immane nefas fraternum rumpere foedus
Mortales inter quod dextra fidesque ligavit.
Longe immanius hoc, quod in uno corpore Christi
Iunctum erat, et coiit tam sancti foedere nexus.
Quo nobis mentes vecte quae stare solebant
Ante hac, dementi iam se flexere ruina [orig: ruinâ]?
Nempe aetate sua [orig: suâ] nostri vixere parentes
Longe aliter, mater Concordia diva bonorum
Contra hostes Christi externos quos iunxit, et uno
Glutine sinceri in Christo sociavit amoris.
Iam Cadmaea velut proles sata dente Draconis

image: s034

Caedimus inque vicem praebemus crura sagittis,
Visceraque in propria prope iam convertimus arma.
Sive ego, sive alius culpae sit conscius huius
Iudicis alterius fuerit decidere, cuius
Haud quaquam arbitrium sincerum aequumque recusem.
At quanto satius solius ad omnia laudes
Direxisse Dei, atque suam fratrumque salutem,
Donaque si qua Dei, quae non nisi contulit ille
Cuique ad mensuram templisque Scholisque iuvandis
Vera [orig: Verâ] animi pietate etiam convertere eodem:
Gloriolae quam si propriae quis serviat uni,
Aut placido in pelago tempestatem excitet atram,
Atque per alterius [correction of the editor; in the print alterus] velit emersisse ruinas.
Quod si omnino tamen fera conclametur ad arma,
Et penitus nequeat vagina [orig: vaginâ] claudier ensis
Externos potius ferrum distingere in hostes
Qui nostris gladios iugulis meditantur et enses,
Et nostram sitiunt caedem, tepidumque cruorem.
Quin veteres artes, antiquam Homonoean, et illam
Subnixam solido veri fundamine amoris,
Suspicio exsulet unde, bonisque exosa simultas,
Atque amor ille sui, qui Christi expellit amorem,
Auspicio superum [orig: superűm] dias in luminis auras
In linguam, inque animum penitus revocamus, et illud
Vindice quo nervo nostra haec Academia quondam
Illustres generosa Rosarum erexit honores,
Atque una ante alias late caput extulit inter.
Huc alia accedit nostri huius dira Lycei
Pestis et atra lues, et saevior illa priori,
Non partem [correction of the editor; in the print parsem] infestans, sed totum corpus, et illud
Iam lue mortifera [orig: mortiferâ] veluti Libitina peragrans,
Horrida Barbaries cataclysmi iam instar inundans

image: s035

Omnia. Et haec utinam sinuosae ad litora Balthae
Ad Varni hos Roseos latices Academica templa,
Una et sola trucis veluti torrentibus undis
Diluvii, immensis traherentur fluctibus huius.
At nunc illa lues Pestis Pandemiae ad instar
Teutonia [orig: Teutoniâ] in tota [orig: totâ] praelustres Palladis arces
Inficit, atque sua [orig: suâ] lue pestifera [orig: pestiferâ] inscit omnes,
Hanc nostram imprimis, quae alias quondam inter in aure
Ceu gemma emicuit, velut inter Luna minores
Effulget stellas, caeli radiantiaque astra.
Hanc iam eadem caligo premit fera barbariei,
Linguarum caligo trium, qua [orig: quâ] interprete triga,
Nobiscum Sacrosancta Trias in foedere utroque,
Nobiscum Patres, Moses, sanctique Prophetae,
Et carnem indutus nostram Servator Iesus
Aeterno genitore satus, sancto ore loquuntur,
Discipulique eius, quos totum misit in orbem:
Et Graiae et Latiae quicquid Sapientia linguae
Prodidit, inventrix cunctarum Diva bonarum
Artium, et expultrix brutae feritatis, et omnis
Barbariae domitrix, vitae humanae illa Magistra.
Linguarum hoc cultu haec Academia floruit olim,
Scilicet haec quondam fuit illa Corona Rhodanthes,
Nomine digna suo, quo aequalibus antestabat.
Iam lacerat laniata comas, passisque capillis
Ad terram prostrata iacens, vicinaque leto
Ad caelum tendens ardentia lumina frustra,
Lumina, cum teneras constringant vincula palmas,
Auxilium implorans Superum [orig: Superűm], sed vindice nullo.
Quam feritas iam bruta premit, cui barbara Erinnys
Imposito pede colla premit, calcetque iacenti.
Unde tamen monstrum hoc, vel quo de fonte requiras?

image: s036

Unde haec Barbaries patre quo, qua [orig: quâ] matre profecta est?
Si vacat, et placide rationem admittitis edam.
Haud solet e miti fera Tigris nascier agna [orig: agnâ],
Numquam candidulae corvos genuere columbae.
Haec etiam agnoscit furiarum quarta parentem
Monstrum immane, informe, triceps, furiale, tremendum.
Si puerum aut iuvenem sine fronte, sine aure videres;
Si sine lingua [orig: linguâ] aut ore senem; si parturientem
Et quasi nitentem in partu sine prole puellam
Parvula adhuc quae virgo, et nil conceperit unquam:
Prodigium! exclames. Verum haud multum absimile hui est
Quottidie fieri quod cernimus, atque dolemus.
O proceres! censore opus est, an haruspice nobis.
Scilicet horreres, maioraque monstra putares,
Si mulier vitulum, vel si bos ederet agnum?
Certe huic par monstro est, quod nostris auris Ephebis
Fluxerit in linguas, quod nunc se postulet ille
Audiri atque loqui, quem multis nempe tacere
Fas erat, atque audire senes iuvenilibus annis.
Scilicet hoc saeclo suggesta ac pulpita scandunt,
Saepe etiam adducti huc a praeceptoribus ipsis,
Imberbes iuvenes nondum omni dente renato,
Vix quibus in primo conspectae limine Musae,
Pulpita, designata viris, et debita undem
His quibus integritas morum, quibus [orig: queis] [orig: queîs] conscia virtus,
Et doctrina gravi studio atque labore paranda
Ex merito cingit sperata [orig: speratâ] tempora fronde [orig: frunde].
Has simul imberbes iuvenes tetigere cathedras,
Et semel excelsa conspecti in sede docentum,
Attollunt cristas, nihil ultra discere curant,
Et se iam investes didicisse hoc rentur Ephebos
Quae se olim ignorare virique senesque delebunt.

image: s037

Scilicet hoc illi curabunt quaerere numquam
Quod se iam invenisse putant. ubi opinio vanae
Atque infans stolidae mentis praesumptio caeca
Ventosos iuvenes animos implevit ut utres,
Doctrinae solidae aut sanae Sapientiae ibidem
Non super ullus erit locus. Hic [orig: Hîc] quid diceret ergo
Vel quo non fugeret si nunc haec monstra videret
Pythagoras! annis qui quinque tacere iubebat,
Amplius et toto praestare silentia lustro
Discipulos, etiam quorum mentum hispida dudum
Vestierat lanugo. Ubi quos Echemythia tarda
Solverat, atque usum linguae concesserat illis
Au)to\s e)/fa indulsit verecunda modestia tandem.
Nostra [orig: Nostrâ] aetate adolescentem verecundia prorsus
Destituit, iuvenum ille decor, certissimus index
Virtutis, contraque audacia ferrea frontem
Occupat huic, omnemque abstergit ab ore ruborem.
Disputat et magno contendit vocis hiatu,
Eximium decus ingenii ratus esse cuique
Fortiter adversari, et contradicere cunctis.
Et quia iam imberbes ante Alpha et Beta docentur
Rixari, et perfricta [orig: perfrictâ] aliis contendere fronte,
Inde minus mirum est tot rixarum omnia plena
Iam pacem e toto profligare undique mundo.
Inde sit ut Thesibus iam Academia perstrepat omnis.
Quis [orig: Queis] pleni foruli, et totae sunt Bibliothecae,
Et quibus [orig: queis] portandis Magelosae haud sint satis octo.
Hosce tamen partus quos summis nixibus alvi
Vel non conceptos Sophiae congressibus unquam,
Vel male maturos dum nostra aetate puelli
Aut etiam male supposistos nunc edere tentant
Mox obstetricantis opem sibi chalcographi iidem

image: s038

Conducunt, summos susceptoresque Patronos.
Scilicet edendis fervent his Chalcographorum
Num omnes operae, locus et vix restat in illis
Christi Evangelio, quo solo scanditur aether.
Nempe harum iam nunc loca et auditoria cuncta haec,
Et sacrae hae toties resonant clamoribus aedes
Nugarum affaniis, quas prisca [orig: priscâ] aetate Sophistae
Stultitia gravidi genuere [orig: genuęre], insomniaque aegri.
Tunc etiam instantis cum suadent tempora festi
Paschalis meditari agni caelestia sacra, et
Sanguinei Christi meritum sudoris in horto.
Et nostros iuvenes studium iam exercet id unum.
Nam summum penes hos iam nunc censetur, et ultra
Scandere quod nequeas, quoque altius ire negatum est,
Si, postquam accessit nostro novus incola regno
Vixque pedem intulit huc, Academiae et additus Albo est
Cornibus excussis, et curvo dente beani,
Visque Neoptolemo Pennalis cui inchoat annus,
Privatum penetret sese in collegium, et illic
Disputet, et subito mera fulminet Entia, vel quae
Materia, et forma, et quae sit privatio rerum,
Principia Utopici, aegrotorum somnia, mundi.
Barbara formavit quae monstra Scholastica turba
Quaeque referre pudet, neque fas est dicere versu,
Et quae vel penitus nescire scientia summa est.
In quibus aetatem penitus cum afflixeris omnem
Vix redimatur iis ramentum sulpure tinctum.
Quae procul a nobis Patrum prudentior aetas
Depulit, at nostri stupor et vecordia saecli
Doctorum in linguas, Clariasque in Palladis arces
Barbariae obscuro priscae revocavit ab orco.
Haec praeceptores videas cum infundere lippos

image: s039

Investi iuveni, non est quod multa requiras
Unde nova et vetera haec saecli excrementa prioris,
Dedecora haec Latii, haec sermonis probra Latini,
Unde sit haec miscella, unde haec sartago loquendi
Venerit in linguas, purgatae hoc dedecus auris,
Est stomachum invertens haec nausea naris acutae,
Quis [orig: Queis] nunc privata exsultant collegia, et unde
Publica mox resonant subsellia, quibus [orig: queis] sibi plaudunt
Iam pueri, et titulis se amplis et honoribus urgent.
Iam stetit ad studium semestre hic noster Ephebus,
Iam veteranus in hac [orig: hâc], et non levis ense palaestra [orig: palaestrâ]
Iam Thesium inscribit clypeo sua fortia facta,
Et famae adfigit velut immortalia templo.
Scilicet hic partus dias in luminis auras
Editur, et nullum Critici formidat acumen.
Patronorum oculos mulcens, animosque suorum,
Quis [orig: Queis] [orig: Queîs] horum applaudunt deliri opicique magistri,
Qui si secum habitent, heu! quam sibi curta supellex
Aedibus in propriis, aut si repetantur ab illis
Scrinia Martiadae, aut quae submisere Thrasandri
Nuda et inops moveat cunctis cornicula risum.
Iam desiderio satis est votisque parentum
Iamque super factum, iam nunc doctissimus audit
Filius, et titulis [correction of the editor; in the print tisulis], quae res non cara, superbit.
Sed qualis redit in patriam, tot milibus aeris
Absumptis, postquam attrivit patrimonia tota,
Aureae et aetatis iuvenilis perdidit annos
Aut in inutilibus studiis, quibus [orig: queis] [orig: queîs] templa Scholaeque
Curiaque haud unquam curto centusse iuventur:
Aut potitus Bacchi in lustris, Venerisque popinis,
Iam galeae impatiens, atque aequoris, atque ligonis.
Sic tandem miseri sua denique vota parentes

image: s040

Frustra esse, ac decepta vident, sero in-que-gemiscunt
Tot sumptus periisse sibi. Iam filius ipse
Consilii et rationis inops, atque aeris egenus
Stulta iuventutis, cum serior occupat aetas,
Et sibi iam sero vitam dolet esse relictam.
Atque utinam Sophiae quos nomen amoris inane
Sollicitat, premeret dirae culpae illa querela,
At nunc haec eadem veluti torrentibus undis
Communis vitii dira trahit orbita labis
Hos etiam, quibus est animus sublimis ad illa
Tendere, quae supra nos sunt, aliisque praeire
Semitam ad aeternae caelestia gaudia vitae,
Nempe gregem Christi, et quondam sacra templa docere,
Grande operae pretium est expendere scilicet, unde
Hi sua tam sancti studii primordia ducant,
Et quibus auspiciis ad caeli haec sacra ferantur.
Aedificare domum si quis velit, atque columnas
E fragili ligno vix paucas ponere curans
Ordine turbate, nulle fundamine nixas,
Protinus incipiat magni miracula tecti.
Scilicet e vario suggrundia marmore, et alti
Mox frontispicii fastigia celsa superbi,
Addat et aeratas post omnia denique pinnas.
Amplustre [sic] auratum dubii ludibria venti.
Nam quae fata domum hanc, heu non satis aequa! manebunt?
Scilicet ut vastam trahat et prius illa ruinam,
Quam suprema manus, colophonque addatur eidem.
AedificI illius simili ratione modoque
Pleraque iam sacris studiis operata iuventus
Illa sui studii tam celsa palatia, cuius
Deserit omnia humi, caelumque tuetur, acumen
Incipit. A summo primum orsa cacumine tecti.

image: s041

Scilicet haec linguae vis fundamenta Latinae
Prima Scholae patriae didicit, praeeunte Magistre,
Vix tria singultim coniungere verba. Sed illa
Ut primum celsas Academi accessit ad arces,
Mox infans vocalis erit. Non lacte nutriri
Se, sed adultorum solidam sibi postulat escam.
Disputat atque docet, sacra templi pulpita scandit,
Iamque docet populum. Verbi mysteria sacri
Omnia iam novit. Iam controversia nulla,
Haeresis et toto vix ulla innotuit orbi,
Cuncta refutabit, decidetque omnia, nil est
Quo se horum Heroum grave non penetrarit acumen.
Euge! satis tuta es iam his defensoribus, orta
Nempe tibi lux est Ecclesia Solibus istis,
Nempe laboranti poterunt succurrere Lunae.
O qualis facies, et quali digna tabella [orig: tabellâ]
Christi Ecclesiae Atlas cui mentum glabrius ovo?
Linguarum interea quanta ignorantia, qualis
Occupat horum animos Graecae Hebraeaeque sacrarum.
Graecae, qua [orig: quâ] sine qui titulum sibi poscere docti
Audeat, hoc faciat maiori haud iure, sibi quam
Diluere Helleborum si poscat curvus arator.
Scilicet opponens e qua [orig: quâ] cum paucula verba
Obiceret quondam, Praeses doctissimus infit,
Haec sunt Graeca. Legi non possunt. Sed neque debent,
Addidit hoc tali Respondens Praeside dignus.
Hei mihi quo nostro saeclo hoc haec lingua redacta est,
Cui matri adsurgens meliorque et doctior orbis
Detulit imperium submissis fascibus olim,
Et qua [orig: quâ] Christiadis nobis interprete lingua [orig: linguâ]
Scripturarum auctor Deus inspirator ab alto
Spiritus omnipotens mysteria scripta reliquit

image: s042

Foederis illa novi, quae caelo detulit alto
Aeterni Patris e gremio mundi ille Redempter.
Notitia [orig: Notitiâ] cuius sine mens secreta manebit,
Nec magis eruitur multorum obscura locorum,
Quam si quis validae removere repagula portae,
Aut aperire seram propria [orig: propriâ] sine clave laboret.
Inde sit, ut si quis textus mysteria sancti
Eruere hos iubeat linguae de fontibus ipsis
Et sensus aperire sacros interprete sancto,
Dispeream plerique horum si plus sapiant, quam
Mortua sus, suspensa canis, cute cassus asellus.
Scilicet hosce ferunt haec tot praepostera, et hae tot
Pernicies iuvenum, et pestes collegia, fructus.
Ut numquam solido et certo fundamine nixus
Quid verum falsumve queas ostendere, et inde
Haeretico es possis, et diram obtundere linguam,
Atque venenatos dirae hydrae effringere dentes.
Quin etiam hos iuvenes quondam non defuit inter,
His qui collegIs multos iam impenderat annos
Cuius non pluteus, nec Eristica scripta tot inter
Bibliotheca libros sacra Biblia viderat unquam.
Vera loquor, nostri exemplum memorabile saecli
Qualibus auspiciis studiis operata sacratis
Absque Dei verbo iam iunior inchoet aetas,
Quo nihil hoc nostrum vidit monstrosius avum.
Disce, sed ira cadat naso, rugosaque sanna
Dum iuvenes avias tibi de pulmone revello.
Quis furor est aliquando alios te velle docere,
Discere nolle prius. Qui non nisi inutile discit
Utilia ignorat. Numquam recte ille loquetur,
Qui numquam didicit sana [orig: sanâ] ratione tacere.
Disce tacere prius, neque lingua tua occupet aures

image: s043

Inde loqui ut discas claro praeeunte magistre.
Atque audire alios, nec munus obire virorum
Ante pilos iuvenis, ne te cum serior aetas
Occupat indoctum conversa [orig: conversâ] serte priori
Ipse tacere senex indoctus, bardus et excors
Atque viros-iuvenes cogare audire loquentes.
Nec tamen ignoscas aliis: Frons durior illi
Nummorum Harpyiis stolidis opicisque magistris
His qui connivent, et ad haec sua lumina claudunt,
Quin etiam applaudunt studiorum his pestibus ultre
Atque duces praeeunt ad damna haec talia vitae.
Quos conducta fides, et mercenaria virtus
Securos iubet esse sibi commissa iuventus
An rectum virtutis iter grassetur, ad illa.
Edita doctrina [orig: doctrinâ] sapientum templa serena
Quae dextram vitae tenet ardua et aspera callem
An lato laevoque incedat tramite mundi
Qua via laeva patet, quae denique tendit ad ipsam
Perniciem, modo pacta stipendia et aera quotannis
Salva sibi maneant, atque emolumenta redundent.
Talibus indulgent hi quicquid cuique libido
Suggerit, ultro etiam interdum assentantur iisdem
Nec lato mundi revocant de tramite, ubi illos
Cum multis illo ire vident, quo perditur illa
Quae citius transit vel vernis floribus aetas.
Absentes procul interea bona quaeque parentes
De natis sperare iubent, et montibus auri
Promissis lactant, sed spe frustrantur inani.
Hinc ea barbaries veluti Cataclysmus inundat
Omnia, et haec inter quoque quondam haec docta Lycea.
Quorum cum repeto decus aevi illustre parentum
Et nunc intueor conversa sorte priori

image: s044

Quorsum ea barbaries iam nata redegerit orea,
Excutit ex oculis animi indignatio rorem.
Interea totus dum nunc Academicus orbis
Disputat, atque implet tota auditoria, et illis
Vocibus: Oppono, Respondeo: Sic ego contra
Hasce theses insurgo tuas, Subsellia tota
Frangat, et ad ravim ac sudorem se usque fatiget
Sit iam Respondens tibi praestantissimus et doctissimus
opponens, quos nemo adscenderit ultra:
Quando Scholae Rector trivialis quaeritur, ille
Amplius hoc toto iam non reperitur in orbe.
O factum nostri turpe et miserabile saecli!
Scilicet huc scabies haec et prurigo redegit
Illa altercandi quondam haec Academica tempe,
Quae ut Troianus equus fecundi nixibus alvi
Vicina in regna, in regiones, oppida et urbes
Olim effundebant quasi plena hos copia cornu.
Haec doleo, et quis non mecum bonus illa videndo
Ora genasque dolens lacrumis humectet obortis?
At vos ô proceres, quorum haec Academia curae
Auspice stat commissa Deo, sed vindice eodem,
Ni vobis curae siet huic incumbere curae,
Huic tam funestae et tam dirae occurrite pesti.
Transeo nunc alia, et non his fortasse minora
Prodigium imprimis furiale, immane, tremendum
Atque bonis studiis inimicum, et moribus illis
Quis [orig: Queis] [orig: Queîs] pietas, virtus, generosaque constat honestas,
Ter sceleratum hominum genus, atque infame Scoristae,
Quos nostra [orig: nostrâ] aetate hac [orig: hâc] tetris e faucibus orci
In lucem extractos mediis Academiae in hortis
Edidit immitis furiarum triga Gebennae,
Lernaea [orig: Lernaeâ] totos turgentes tabe colubros.

image: s045

Quis [orig: Queis] mihi cum monstris fuit implacabile bellum,
Immortale odium, et numquam sanabile vulnus
Hactenus, atque mihi vitae omne manebit in aevum [correction of the editor; in the print avum]
Duraturum etiam mihi vel post fata suprema.
Et quis [orig: quîs] vel solis Furiis monstrisque domandis
Propositus labor est nimis aerumnabilis illi
Alcides quicumque Academicus esse iubetur.
Unde autem nomen tetri hi traxere [orig: traxęre] Scoristae?
Nempe hinc, quod Scor sint Satanae, et dirum excrementum,
Et quibus inferni quoque Scor debebitur esca.
Hi nempe excipiunt si quis novus advenit hospes,
E grege simplicium, si cui paulo ante Beano
Excussi aprorum dentes, vel cornua cervi,
Vulnere adhuc crudo, iam pennali in-que-nocenti.
Excipiunt autem veluti lupus excipit agnum,
Et canis ut leporem, ut feles murem, atque columbam
Dirus ut accipiter, praesertim Bulga cui si
Turgeat, et veniat sine praeceptore, nec idem
Forte professorum siet a Patre traditus ulli.
Illud avaritiae genus est turpe atque pudendum,
Et nimium damnosum, et te, pater Euclio, dignum,
Aureolos paucos expendere nolle Magistro,
Aut Doctorum alicui, quo emissus filius olim
Doctior in patriam possit, meliorque reverti
Doctrina [orig: Doctrinâ] et virtute duce, at mox milia multa
Solvere, quae natus corruptus, turpis et excors
Decoxit lustris in turpibus atque popinis.
Vos ego oves moneo quibus [orig: queis] [orig: quęis] lana est velleris aurei,
Vos quoque quibus [orig: queis] [orig: quęis] angusta domi et contractior est res,
(Nam non ulli hominum Libitinae hi parcere norunt)
Ante annum nondum quem Academia nostra Quiritem
Sex ante hebdomades, totidem horas, atque minuta

image: s046

Viderat, et Rector Academi adscripserat Albo,
Hosce cavete Lupos, avidi qui rictibus oris
Agnum ubi te tenuere semel, te usque usque tenebunt,
Dum lana in tota [orig: totâ] cute vel tantilla supersit,
Neve cutem mittent, sed te instar hirudinis atra
Exsucum reddent penitus quoque ad usque medullas,
Dum suspirabit loculis tibi numus in imis.
Nempe his re spoliant nudatum denique totum.
Et quae vel miseri in vultus sudore parentes
Comparsere [orig: Comparsęre] tibi, vel quae paupercula mater
Quaesivit fuso atque colo, vel saepe suum ipsa
Defraudans genium, quae nato indulsit, ut annus
Unus te atque alter cernant Academiae in oris,
Unde revertaris spes praesidiumque tuorum.
Nempe gulae et ventres absumunt hi omnia, et illa
Non reputant quanto sint parta labore parentum
Et quo vel tote semestri vivere posset
Filius, id barathrum hoc vel nocte absorbuit una [orig: unâ].
Inde ita iam exhaustum, mox instructum artibus iisdem
Dimittent, et rursum aliis inferre iubebunt
Quae perpessus erat primo Pennalis in anno.
Quippe cui longo comites praeiere ducesque
Tempore nequitiam ad quamvis per lustra, popinas
Et loca, ubi, Eheu! damnis desudascitur illis
Quis [orig: Queis] [orig: Quęis] corpusque animusque opera [orig: operâ] corrumpitur una [orig: unâ].
Quis [orig: Queis] [orig: Quęis] vitae famaeque adeuntur mille pericla,
Et vitae scopuli infames, et naufraga saxa
Quis [orig: Queis] [orig: Quęis] puppis vitae aeternae quibus [orig: queis] prora salutis
Frangitur, et barathro inferni submergitur alto,
Mergitur, et summa rursus non bullit in unda [orig: undâ].
Unde redire nefas. Vos ô quibus optima rerum
Ulla salutis adhuc aeternae cura relicta est

image: s047

Alma quibus pietas animo stat, et ardor honesti
Atque bonas animum et linguam excoluisse per artes.
Cor salit, et leva mammae sub parte movetur:
Vos Scyllis vitae famaeque cavete Charybdes
Hosce lupos, atque inde Lupas, (nam sedibus unis
Haec se coniungunt quoque conciliabula damni)
Nempe cavete lupas vitae illa Aconita pudicae,
Quorum haud parva seges Roseis quoque crescit in agris.
Et vos ante omnes aeternae nectare vitae
Mens generosa quibus templorum in sedibus illis
Coetum ovium Christi divino pascere verbo.
Christus abest ubi adest turpis lupa, silius ille
Virginis et Veneris nec sede morantur in una [orig: unâ].
Et semel indulsit qui istis Sirenibus aures,
Qui semel illa bibit Lethaeae pocula Circes
Plena undis Stygiis, et flammis plena Gehenna,
Et semel indulsit se his ianitricibus orci:
Corporis ille animique sui tam nobile templum,
Quod sacrosancta Trias, et Spiritus incola Christi
Debuerat gratam semper sibi figere sedem
Reddidit impuni scorti et Cacodaemonis antrum
Iam canis immundus, iam sus lutulenta, volutat
Corpore sese animoque in caeni sordibus imis
Is virtutis iter iam post sua terga reliquit,
Doctrinaeque viam quae non nisi ad ardua tendit
Iam datus in praeceps mediis versatur in Orci
Faucibus, unde gradum dias in luminis auras
Vix revocare datum est, et lucida tela diei.
Sed redeo unde abii. Mox se cum verterit annus,
Et sex hebdomades, soles, horae atque minuta
Qui fuerat pridem Patiens, Pennalis, et insons
Hactenus, in-que-nocens, iam perfectissimus exit

image: s048

Iam formidandus vel praeceptoribus ipsis
Iam collega aliis adsciscitur, ex Patiente
Iam sit Agens, quod passus erat Pennalis, id ipsum
Duplice iam mensura [orig: mensurâ] aliis crudelior infert,
Sufficiturque aliis iam mox abeuntibus, atque
Nequitiae iam Rector erit. Iamque arte minores
Discipulos alios nunc artibus instruit iisdem.
Inde sit ut numquam radix dira illa cicutae
Funditus e nostris queat exstirparier agris.
Nam tot Rectores licet haec plantaria vellant
Nec rastrum exsilii desit, nec carceris irpex
Runcinaque et sarclum, lolium quo hoc triste dometur,
Non tamen ista filix ullo mansuescit aratro.
Transeo plura alia, haud dictis leviora, querelae
Unde etiam uberior longe mihi copia surgat.
Et quorum decima [orig: decimâ] tacta [orig: tactâ] vix parte quiesco.
Ridendisque quibus si quis foret additus olim
Democritus, vel deflendis contrarius alter,
Rupisset totum tremulo is thoraca cachinno,
Suffecisset huic oculis nec defluus humor,
Si foret in lacrumas totus resolutus obortas.
Hactenus hoc satis est, et quamquam plura supersint
Auribus atque animis aequum est me parcere vestris,
Nec fas me ulterius vestra [orig: vestrâ] patientia [orig: patientiâ] abuti.
Si mihi iam regerat quisquam ex discentibus illis
Quorum iam studia, et vitam moresque notavi,
Iusta querela tua est, et quis manifesta negarit,
Quae Sol luce videt, quae Luna in noctis opaco.
Verum, an nulla premit quoque vos hic culpa docentes?
Fas erat et iuvenes quoque vos aliquando fuisse,
Et meminisse horum quae iunior exigit aetas.
Haec equidem memini, nec quid flos ille iuventae

image: s049

Exigat ignoro, neque cornea fibra mihi ipsi est.
Verum ea congenitae radix loliginis atrae
Mature, et prima [orig: primâ] resecanda est mollis in herba [orig: herbâ]:
Et breve id esse decet, quod quisquam turpiter audet,
Et sunt cum prima [orig: primâ] resecanda haec crimina barba [orig: barbâ]
Quae vitium aetatis, vel natura intulit ortus,
Ne tibi convertas [correction of the editor; in the print corvertas] ea consuetudine longa [orig: longâ]
In morum penitus fibras vitaeque medullas,
Atque animi ac mentis sucumque et sanguinem in ipsum.
Nempe ubi non superest remedI locus amplius ullus,
Barbatos licet admoveas vel mille Magistros.
Interea nostri est non prorsus nulla docentum [orig: docentűm]
Culpa, sed haec etiam tanto damnosior illa [orig: illâ],
Quo gravius peccat, facinusque nocentius audet
Criminis exemplo, quam crimine quis nocet ipso.
Sed iam non locus est Camarinis hisce movendis,
Et stabulo Augiae, cui exantlandae acrior olim
Debeat Alcides validos vibrasse lacertos.
Et cuius saltem est etiam ex levioribus unum,
Quod non sedulitas, studiumque, fidesque docendi
Cunctorum aequalis praecordia tangat, et ille
Candor et integritas, quam mens sua conscia cuique
Dictitat, officii ratio quam sancta requirit,
Et Iuramenti, quam non violabile vinclum!
Exigit a quovis, venerandaque sanctio Legis,
Officium decies vicibus quae quinque docendi
Postulat a quovis semestri quolibet anni
Praescripto numero, quem qui superaverit, ille
Inde sibi laudem referat, contra unde reportet
Qui non attigerit poenam damnumque crumenae.
Cui simile exemplum non ulla Academia vidit
Quo sese extendit non solum Teutonis ora

image: s050

Verum etiam Europae totus se doctior orbis,
Inventum nostri quod vita salusque Lycei est.
Sed quotus hoc reputat, quotus alta [orig: altâ] hoc mente reponit?
Et quam nunc pronum est infligere vulnera vitae huic!
Hanc multis violare modis impune sine ullo
Vindice, et exanimem pedibus calcare superbis!
Aut si legitimus misera huic quis se offerat ultor
Monstrare huic medium digitum, atque oppedere eidem.
Haec fierent si virtutis vena ulla priorum
Viveret in nobis, sanctae aut reverentia legis?
Quam violat nemo aeternae sine fraude salutis.
Illa equidem possum iusto deflere dolore,
Illa dolere queo, et vero reprehendere versu,
Verum illa in melius nequeo mutare, quibusque
Quid prius aut potius dicam illo fulmine caeli:
Aeternum maledictus et exsecrabilis esto
Quisquis opus Domini peragit cum fraude, doloque.
Sed nunc Harpocrates aurem mihi vellit utramque,
Atque tacere iubens compescit mi [orig: mî] indice labrum.
Summa sit haec igitur modo nostrae, et pausa querela.
O tu qui nostra haec mortalia respicis aequis
Cuncta oculis, regis imperiis et numine servas,
Quem mare, quem tellus trepidat caelumque solumque,
Quem chorus Angelicus circum stat Die deorum,
Sancte pater, Sobolesque patris, consorsque duorum,
Spiritus in trino Deus unum numine numen,
Aetheris, inferni, maris et terrae Induperator,
Auspicio cuius nostra haec Academica templa
Ad Roseos Varni latices in litore Balthae
Stant erecta manentque ducentos pene per annos,
Et quamvis variis toties agitata procellis.
Tu quibus auspiciis erexti haec optime quendam,

image: s051

Et quibus auspiciis haec servas hactenus, iisdem
Protege porro etiam, et dextra [orig: dextrâ] omnipotente tuere,
Et toties gemitu et votis precibusque petitam
Da nobis tandem et praesta pater optime pacem.
Tu rege consilia et studia, atque opem omnia nostra
Discentum [orig: Discentűm] pariter studia atque opera, atque docentum,
Unde tibi laudes et honos et gloria surgant.
Vos nostri ô proceres magni clarique Lycei
Collegae ex merito mihi amore et honore colendi,
Et lecti iuvenes saecli spes magna futuri,
Non dedignati mecum sacra templa subire,
Dive Iacobe tibi, vestra hic coniungere veta,
Palladiique huius sacri, et nostrum omnium in ille
Commendare Deo aeterno vitam atque salutem.


image: s052

PARENTATIO ANNIVERSARIA, Memoriae UDALRICI Magni, PRINCIPIS MEGAPOLITANI Anno 1618. 14. Martii recitata, In qua [orig: quâ] etiam PHILIPPI SECUNDI, PRINCIPIS POMERANIAE INcomparabilis, pauculis diebus post [orig: pôst] funerati, laudes delibantur.

SUnt geminae in terris Furiae Cacodaemone natae
Progenies Erebi, Stygiique Acherontis alumna,
Letales Dirae, facibus, ferro, atque flagellis
Quae genus humanum exagitant, versantque rotantque,
PECCANDI indomita et numquam satianda LIBIDO,
Et POENA INDULGENS sceleri, sed debita, Quae nunc
Lethaeo, evigilans numquam, sopita veterno est.
Nempe fuit Nemesis quondam pulcherrima virgo,
Filia nata Deo, dextra [orig: dextrâ] armipotente refulgens
Culpam Poena premens, benefactis praemia reddens.
Iam quarta e Furiis merito, et dira audit Erinnys,
Pestis et ira DEI, et vel Daemone vipera peior,
Ut merito dubites utra harum nequior, utra
Plus damni ac fraudis miserando huic inferat aevo,
CULPA, ne quae vigilat terras grassata per omnes,

image: s053

An POENA huic culpae iustissima debita merces
Somno oppressa gravi quae utramvis dormit in aurem.
Quippe haec cum possit punire, et debeat illam
Dum indormit vitiis, limisve ea spectat ocellis,
Iustitiae gladium rubigine passa perire,
Totum in se transfert quidquid deliquerit illa, et
Ni foret haec nutrix numquam illa exstaret alumna.
Si quis iam quaerat, Quorsum haec querimonia spectet
Sermonis nostri prima [orig: primâ] hac [orig: hâc] in fronte ProoemI,
Magnifice ô Rector, proceresque Patresque Lycei
Nostri huius, tuque ô iuvenum generosa corona;
Nempe hodierna dies tacta [orig: tactâ] non leniter aure
Hasce vel invito extorquet mihi maesta querelas,
Dum repeto lucem qua [orig: quâ] Lux olim occidit illa
Iustitiae radios, quae late has sparsit in oras.
Nempe dies haec est atro numeranda lapillo,
Funerea [orig: Funereâ] quondam quae nube obduxit, et umbra [orig: umbrâ]
Hos Megalespoleos terrae tristissima tractus,
Quando ducem ULRICUM Patriae Solem, atque Parentem
Ereptum terris radiantibus intulit astris.
Regibus ULRICUM Divis Heroibus ortum,
Balethica quo vidit nihil haec generosius aste,
Qua nihil haec tellus septem-subiecta- Trioni
Fortuna [orig: Fortunâ] maius meliusve adspexit in ista [orig: istâ];
Et cuius similem nec saecla priora tulerunt,
Sed neque forte futura ferent mortalia saecla,
Mundi aetas quamvis priscum revocetur ad aurum.
Quo duce, quae terras pavefacta reliquerat olim
E caelis Astraea redux est ausa reverti,
Et terris sibi in hisce suam sibi figere sedem.
Quo duce quae virtus omnes complectitur una,
Cuius dextra tenet gladium, sed leva bilancem,

image: s054

Vivere recte, et cuique suum dare, laedere nullum
Quae iubet, aut gladios incorruptissima stringit,
Sceptra tenens late his nostris regnabat in oris,
Putrida membra secans rigidi mucronis acuto.
Vindice iustitiae quo causa dolere [orig: dolęre] solebat
Improba muneribus corrupto iudice fidens,
Et quo freta DEO rursus bona causa solebat
Vindice iustitiae laetos agitare triumphos.
Nempe suam Patriam Patriae Pater optimus ille
Iustitiae et iuris iustis moderatus habenis
Unus erat virtuti atque eius amicus amicis,
Et formidandum vitiis scelerique flagellum.
Non iam alias memoro virtutes Principis huius,
Quarum vel decimam cupiam si evolvere partem,
Bis duodena diei mihi vix suffecerit hora.
Haec super excelsum vel sola Amathusidos axem
Tollat eam virtus, et caelo laudibus aequet,
Possit ei ULRICI quoque Magni adponere nomen.
Scilicet haec una est ter maxima et optima virtus
Principis, hoc opus est, quo illustrius exoriens Sol
Nil videt, in toto quo [orig: quô] nil magis utile mundo,
Nominis aeterni quo [orig: quô] fama paratur in orbe,
Panditur aeternae via quo [orig: quô] tutissima [orig: tűtissima] vitae,
Atque ab humo ad superos quo scanditur arduus aether.
Relligionis opus cui prima atque ultima cura est,
Rite Deum colere una [orig: unâ] ex norma [orig: normâ] atque indice Verbi,
Prodidit aeterni Patris quod Filius orbi:
Una salus populi cui lex et cura suprema est,
Et iura ac leges optata [orig: optatâ] in pace tueri,
Stringere Iustitiae gladium a dextra [orig: dextrâ] atque sinistra [orig: sinistrâ],
Iniuste oppressos tegere, et punire nocentes.
Haec opera atque hae sunt generosi Principis artes,

image: s055

Quis [orig: Queis] sit imago DEI, atque DEO fit proximus ipsi,
Iure suo MAGNI quoque cognomenta meretur.
Divorum in numerum meliori iure receptus,
Vana superstitio quam quos dignatur honore hoc.
Quorum aeternum animas torquebit flamma Gehennae.
Magnus erat Caesar, belli Mavortibus armis
Multa hominum millena suis qui stravit, et hostes,
Sub pede pressit humi deiectos fulminis instar,
Ad sua qui domitos traxit quoque flagra Quirites,
Solis ad occasum tremuit quem mundus ab ortu.
Maior Alexander Macedo satus ille Philippo,
Indomitis mundum totum qui terruit armis,
Obvia quaeque ruens hastis gladiisque tremendis,
Qui demito toto tandem uno hoc denique mundo,
Flevit adhuc plures Mundos restare domandos.
Maximus Alcides qui quondam immanibus ausis,
Viribus indomitis, formidandisque lacertis
Immenso armatus nodosae robore clavae,
Monstrorum domitor mundi portenta subegit
Quo radios Sol occiduus [correction of the editor; in the print acciduus], quo spargit et ortus.
Magnum horum imperium, sed non sine clade, sine orbis
Damne atque exitio, sine fraude sua [orig: suâ] atque suorum
Immanes dirique truces vixere [orig: vixęre] tyranni,
Non nisi mortali fundendo sanguine magni.
Nempe atrox rabies vivum Herculem adegit ad umbras,
Quando rogo Oetaeo constructo in monte redegit
In cineres proprii furiosus corporis artus,
Atque per has flammas se flammas misit ad Orci.
Quando alter, mundus cui non suffecerat [correction of the editor; in the print sufficerat] unus,
Sarcographo inclusus mox pugno clauditur urnae,
Cum Nonacrina [orig: Nonacrinâ] e rupe exsudante liquore
Gutta [orig: Guttâ] undae Stygiae Stygias ruit actus ad undas.

image: s056

Denique te, Caesar, mulier tot mille virorum,
Virque puellarum totidem, qui immanis inundans
Instar diluvii implevisti caedibus orbem,
Et maria et terras civili sanguine turbas,
Millena infligis dum vulnera milia multa
Humano generi, gladio usque cruore madenti;
Vulneribus tribus et viginti Curia Romae
Confossum vidit, civilis sanguinis ultrix.
Nempe horum imperium fuit atrocissima strages,
Et flagrum humanae et pestis saevissima gentis,
Mundo immensa immissa irato a numine poena.
Quam sibi, quamque aliis saevi inflixere [orig: inflixęre] tyranni,
Victores dum armis, vitiis victi, occubuerunt.
Maius erat meliusque tuum, patriae optime terrae
O Pater ULRICE imperium, licet esset id ipsum
Finibus exiguis, nec magno limite [orig: lîmite] cinctum.
Quod pietate et Iustitia [orig: Iustitiâ] alma [orig: almâ] in pace gubernans
Bellorum a strepita procul, et sine strage, sine armis,
His terris, populoque tuo aurea saecla reduxti,
O desiderium immortale ULRICE tuorum.
Hei mihi caelestis nam cur non munere Patris
Talibus indultum est vitae huius longius aevum
Mitibus humanae gentis custodibus, atque
Patribus in mundo hoc, averruncisque malorum?
Qualis erat tecum satus ille parentibus iisdem,
Et virtute animi quoque tecum imbutus eadem [orig: eâdem]
HENRICO ille bono satus optimus ille IOHANNES
ALBERTUS, flos ille Ducum atque medulla bonorum.
Nostri huius quondam spes ac tutela Lycei,
E meliore luto quorum praecordia finxit
Provida cura DEI, Patriaeque admovit habenis.

image: s057

QUalis erat nuper [orig: nűper], quanta, eheu! clade bonorum
Exstinctus Princeps prisci in celsa [orig: celsâ] arce Sedini,
Ille suae Patriae Pater optimus, ille PHILIPPUS
Dux Pomeranorum cognomento ille SECUNDUS,
Doctorum ille Ducum, prudentum ille atque bonorum,
Et quot erunt unquam, quot sunt, quotque antefuere [orig: antefuęre],
Patria quot tellus vidit, vidit, atque videbit,
Gemma, medulla, oculus, flos, cor, et vita PHILIPPUS.
Hoc Patre nunc spoliata iaces Pomerania mater,
Languida et exanimis passos laniata capillos:
Hac [orig: Hâc] iam vita [orig: vitâ] orbata iaces, lacrumisque madentes
Intendens oculos palmasque ad sidera caeli
Voce, PHILIPPE! PHILIPPE! cies miseranda, parata
Scalpere vel gelida [orig: gelidâ] e tellure etiam unguibus illum,
Ni reditum in terras adamantina fata negarent
Thariadae e gremio iam caelorum arce receptis.
Quod si Oderae ipsa etiam celebris praeclara fluenta [orig: flűenta]
Turbatas tota in lacrumas mutentur obortas,
Aut lacrumis stillet Pomeranicus imbribus aether,
Ventorum aut flatus suspiria plena gemiscant,
Vix tua damna satis testari haec omnia possent
Principe in exstincto hoc uno, quem doctior orbis
Non quem Odera aut Poenus tantum, aut vagus alluit Ihnus [reading uncertain: print blurred] ,
Verum Europae etiam conclusus limite toto,
Deflerit merito lacrumarum flumina fundens.
Nempe tua hoc virtus, Pietas, doctrina merentur,
Illa e fronte micans animi clementia puri,
Illa tui genii integritas, et candida mentis
Atque augusta tuae probitas, sanctique recessus
Cordis, et incoctum generoso pectus honesto;
Iustitiae studium, et legum reverentia, et ille,
Ille pius zelus sanctusque, in pace profusi

image: s058

Sanguinis humani iniuste iustissimus ultor:
Cura animi illa infracta tui firmare labantes,
Erigere oppressos, adflictos protegere, atque
Iniustos premere, atque bonos tegere, in-que-nocentes.
Quae tibi cum Sophiae studio fuit unica cura,
Cum studio Eusebiae sanctae, Eunomiaeque sacratae,
Cultor et antistes tu quarum haud segnis, et inde
Doctorum nulli nostra hac [orig: hâc] aetate secundus,
O nostri exemplum dux admirabile saecli,
Atque Idea, speciesque boni Ducis, ALME PHILIPPE.
At quanto satius fuerat pro frugibus illis
Usque-salutiferis-adeo, atque salubribus herbis,
Provida cura DEI Patriis quas sevit in hortis
Iustitiae fovit quas Sol dio [orig: dîo] ille calore,
Spiritus ille DEI quas caelesti imbre rigavit,
Unde Scholis, templis, regionibus, urbibus, aulis
Omnia proveniunt bona tamquam e fonte perenni:
Infelix lolium, et pungentes undique sentes,
Lappasque, tribulosque graves, aconita, cicutas,
Lethiforas [perhaps: Letiferas] quibus [orig: queis] tera ferax, quibus ipsa ferox est,
Funditus eruere, et mundum purgare venenis.
Has ruere emedio, et flammis abolere Gehennae
Qui sibi, quique aliis Basilisci virus instar
Adflant mortiferum, supera inferaque omnia miscent,
Litem ex lite serunt, passim mortalia turbant,
Tranquillo in pelago venti quoque turbine moto.
Verum arcana nefas haec et secreta moveri
Consilii illa DEI, quorum cave quaerere causam.
Esse occulta potest, iniusta sed esse recusat.
Qui quoties poenas meditatur et aspera flagra
Quottidie toties quae homines peccando meremur,
Eripere hos tales indignis suevit, ademptos

image: s059

Venturisque malis terrae subducere, et inde
Caelestis portus tuta [orig: tutâ] statione beare.
Nempe bonos caelum quos diligit, hosce noverca
Terra odit, propriis mater mitissima natis.
Inde malos homines et noxia gramina sponte
Terra fovet, placideque suos producit alumnos,
Firma valetudo quibus et validissima membra
Corporis, et vasti contingunt roboris artus.
Et quibus indultum est vivendi longius aevum
Ut solem atque solum eripiant melioribus herbis,
Unde pios possint vexare diutius illos
Saeva manu immiti quos tractat terra noverca.
Abrumpunt nimium quorum cito stamina Parcae,
Alma Hygiea parum quibus et solet esse benigna.
Scilicet hanc veram et iustam nimis esse querelam
Exemplum es Solis radiis illustrius ipsis,
O decus ô sidus Patriae memorabile terrae,
O desiderium immortale, PHILIPPE, tuorum.
Cuius mens animi divinae particula aurae,
Et qua [orig: quâ] non generosior ulla
Induit his terris mortalis corporis artus,
Corporis hospitium sortita est debile, cui tam
Inclemens Hygiea extremis exstitit annis,
Et mediae aetatis iam flore exstinxit in ipso.
Et qui dignus eras vita [orig: vitâ] vel Nestoras octo
Vincere, mortali nec robore corporis ulli
Cedere, et extremo senio concedere fatis.
Te Parcae haud manibus parcis immanibus ausis
Tam iusti imperii moderantem frena remorunt [orig: remôrunt].
O trucis et diri nimis inclementia fati!
Vos ô non vero sic dictae nomine Parce,
Hic parcas habuisse manus, et parcere tali

image: s060

Fas erat, inque alios convertere spicula mortis,
In luce indignos, nil dignum luce gerentes.
Hei mihi, cur dura [orig: durâ] fatorum lege negantur
Vitam emere alterius qui possent morte sua [orig: suâ], ultre
Sponte suaque [orig: suâque] obita [orig: obitâ], qui genua virentia, et acris
Pectoris, et validos robusti corporis artus,
Quod vitiosa haud ulla adfectio laeserit unquam,
Et vires nullo labefactas vulnere morbis,
Mutare invalido alterius cum corpore possent?
Quod nisi vis fati firmata adamante trabali
Arbitrio decreta DEI haud mutanda negasset [orig: negâsset];
Corporis integris potireris [orig: potiręris] viribus, atque
Mens tam sana tibi quoque sano in corpore toto
Saeculo, et extremam viguisset ad usque senectam:
Nec funesta dies caecis damnanda tenebris,
Illa infausta dies anni infelicis euntis,
Atrior ô noctis caligine! tertiae mensis
Proximus a primo qui volvitur, exstinxisset
Te, Patriae ô praelustre iubar, Patria alma refulgens
Phosphore, Sol Patriae alma luce, PHILIPPE, coruscans.
Haec quoties quoties votis precibusque petivi,
Et gemitus et lacrumis, te, caeli summe Monarcha,
Testor, et haec mecum quis non bonus exoptarit [orig: exoptârit]?
Omnia sed frustra. Nam aliter tibi summe Deorum
Et melius visum, cuius divina voluntas
Omnium origo in mundo, et causa, et norma bonorum
In caelo, in terris, cui pareat omne quod usquam est,
Et quaecumque Deo aeterne placuere parenti
Displicuisse homini scelus est, facinusque nefandum.
Interea quamvis nihil haec querimonia prosit,
Magna tamen Princeps vidua hoc orbata marito
Languet, et in lacrumas prope tota liquescit obortas

image: s061

Impatiens somni faciens prope flumina fletu.
Et nisi cui triplex cingat praecordia ferrum
Frigidius scopulis adamanteque durius omni,
Sensibus haec imis, atque alta [orig: altâ] mente reponens
A gemitu et lacrumis num quisquam temperet udis?
Tu imprimis una ante omnes Pomeranica tellus
Damna tua haec luges deflens tristissima cladem
Stemmatis antiqui, quo nec generosius ortu
Nec belli aut pacis praestantius artibus, At nec
Quo pietate prius, nec relligionis amore,
Et fidei illius, qua [orig: quâ] sola [orig: solâ] adscenditur aether,
Quodque tot a proavis clementia temperet almae
Insita, Iustitiae studio, tulit altera tellus,
Terrarum clima excutias licet omne quod usquam est.
O sanguis priscis Heroibus orte, quibusque
Constiterant primo quondam saecla aurea mundo,
Quae tuae posteritas Patriae hac aetate reduxit,
Imperii clavum patrii hoc moderante PHILIPPO!
Sed bene habet, quod restet adhuc tam nobile germen
Arboris enatae priscorum e sanguine regum,
Clementi Patris aeterni bonitate relicti
Bis duo surgentes in summo vertice rami.
O multas una ante alias Pomerania felix!
Talia tanta bona haec tua si bene noris [orig: nôris], et horum
Auctori aeternas satagas persolvere grates,
Relligione, side, pietate et moribus illis
Et vita et factis, quibus est fas hosce notari
Separat a mundo quos Christi amor unius unus;
Nec scelere, inque Deum ingrata [orig: ingratâ] impietate tua [orig: tuâ] unquam
Excutias bona tanta, Dei te hoc munere privans.
Qui Pater ut clemens dedit haec, offensus ita aufert.
Quin gemitu et lacrumis precibusque ardentibus instas

image: s062

Quae penetrent caelum atque DEI praecordia tangant
Arboris haec radix aevo ne marceat ulle,
Sub cuius ramis tam optata [orig: optatâ] in pace quiescis
Hactenus, atque aliorum in tuto littore spectas
Naufragium, cladesque tua [orig: tuâ] sine parte pericli.
Sub quibus Eusebia, Eunomia, et Pax aurea iunctis,
Tres caeli Charites, sibi figunt oscula dextris.
O numquam hosce choros fati inclementia rumpat!
O numquam hanc lucem produxerit exoriens Sol,
O Deus aeternis hanc lucem conde sub umbris,
Et sepeli aeternae submersam noctis opace,
Numquam emersuram dias in luminis auras,
Qua [orig: Quâ] generosa Ducum haec emortua marceat arbor;
Terra obiecta salo, et septen-subiecta- Trioni,
Quam Megalespoleos ditio atque Borussia claudunt,
Qua [orig: Quâ] viduata [correction of the editor; in the print vidiuata] suo Patriae Patre pleret; et ille
Gryphus avesque ferasque inter rex atque Monarcha,
Praeda aquilae fiat, qui Aquila et Leo corpore in uno est,
Et simul Eusebia, Eunomia, et Pax alma fugetur.
Tu prohibe, et diras procul hinc abige ominis huius
Sauromatas ultra, atque Indos toto orber emotos.
Qui terram hanc bonitate tua [orig: tuâ] bis Pater alme beasti [orig: beâsti],
Tu bonus ac clemens porro hisce beabis eandem.
Tu qui de nihilo caelum terramque creasti [orig: creâsti],
Et quae non sunt esse iubes, miserere [orig: miseręre] tuorum,
Bis duo cumque Duces tua [orig: tuâ] adhuc bonitate supersint
Inde etiam has terras optata prole beabis,
Et natis natorum, et qui nascantur ab illis.
Inde perennabis tam celsae frondis [orig: frundis] honores
Arboris ad seros pronepotum usque usque nepotes:
Nec fore tot gemitus, lacrumasque, precesque tuorum,
Vetaque et extensas tot caeli ad sidera dextras

image: s063

In filI Christi mandato et nomine Iesu,
Auribus aversis cuncta irrita, tradita ventis
Permittes; neque tot tua [orig: tuâ] adhuc bonitate relictas
Vernantes prisco regum de Stemmate frondes [orig: frundes]
Flore sine et fructu deflendo cedere fato.
Fallor an, (haud fallor!) te quondam haec vota movebunt [orig: moveęunt],
Ut quondam hanc cladem stirpis, Patriaeque Parentum
Fronde [orig: Frunde] vel in minima [orig: minimâ] cupias reparare ruinas.
Ultima quae fuerit quondam, ut sit gentis origo.
Ut patriae hinc surgat nova stirpis origo futurae,
Quae patulos ramos in partes fundat utrasque,
Flore ac fronde [orig: frunde] vigens vel adultima saecula mundi.
Tu ratum id esse iube Rex optime maxime regum
Aetheris, inferni, maris, et terrae Endoperator!
Haec precor, et dum vivo precer, nec vana precabor,
Dum saliet laeva [orig: laevâ] mihi cor sub parte mamillae,
Quamquam alienigena. et quis non bonus et pius illud
Oret idem mecum, et bona cuncta precetur et optet
Vicinae usque adeo, et praestanti commodae genti?
Tu Patria imprimis, propier quam causa movebit,
Arma move iratum poterunt quae vincere Patrem,
Concepta in merito, in morte, atque in sanguine filI,
Vota, preces,lacrumas, gemitus, suspiria, planctus.
His, Pomerani, orate Deum, meliusque futurum est.

Forte quis haec aliena putet peregrinaque, parte
Quae gentem hanc nostram nulla [orig: nullâ] discrimina tangant,
Pulpitaque haec quorum non sint oneranda querelis.
O bene! Num ignoras unum et commune periclum
Nostram etiam hanc dudum quatere et percellere gentem?
Non memore ULRICO, cui hac [orig: hâc] luce haec sacra paramus,
Quod coniux fuerit matertera celsa PHILIPPI,

image: s064

Quem exstinctum nunc flemus, adhuc vidua alma superstes,
Quamque diu superare velit Deus ille Deorum,
De nostro merita hoc bene praeclareque Lyceo,
Et iuvenum studiis, quos res angusta domi urget,
Frugi omnes utinam! mensae communis alumnos.
Non memoro ille idem cui nunc pomerania mater
Funus maesta parat, quae nostrae huic Palladis arci
Praestiterit, magno complexus amore Lyceum hoc,
Cuius erat pignus Liber admirabilis ille
Donatus nostrae monumentum Bibliothecae,
Legato huc misso proprio te Henrice Swicheli,
Concilii oblatus collecto etiam ordine toto.
Plura etiam hisce daturus erat, Dux optimus, illum
Invida, et ante diem nobis, nisi! fata negassent.
Non memoro ULRICUM te Dux Pomeranice, fratrem
Noster hic ULRICUS cuius Baptismatis olim
Testis erat, nomenque suum non omine laevo
Auspicio fausto imposuit, qui sceptra Lycei
Quondam huius gessisti haud parvo tempore Rector,
Praeclaris in eam meritis memorabilis omni
Tempore, quo tanto merito se iactat alumno.
Qui minimus fratrum et postremus in arbore ramus,
Ultime primus eris, numerosa et stirpis origo,
Perpetui generis Pater, ô (Deus, annue [orig: annűe] votis!)
Spes Patriae, et nostri magna exspectatio saecli.
Omnibus his lices absque foret, quis nos tamen inter
Usque adeo e duro gestet praecordia saxo,
Caucasiis scopulis mage frigida pectora et aspra,
Usque adeo oblitus communis originis omnis
Humani generis, Patrisque unius Adami,
Qui ulla aliorum aliena putet mala; quem non tangant
Vicina usque adeo haec incommoda proxima gentis,

image: s065

Praesertim immineant onobis cum eadem ipsa pericla.
Stemmata cum regum atque ducum periere [orig: perięre] vetusta,
Arboris antiquae cum summo in vertice ramum
Postremum offensus resecat Pater ille supremus,
Flore ac fronde sua [orig: suâ] ut sic marcida tota fatiscat,
Moxque alienigenis exotica fructibus arbor
Succedens illi vacuis plantetur in hortis:
Qualibus et quantis cum damnis atque periclis
Coniunctum semper fuerit, si forte recuses,
Tantum oculos aperi, te aliarum exempla docebunt,
Quos olim indigenae regesque ducesque Parentum
Instar, et ut faciles, mites, placidaeque columbe
Gallinae in morem caros fovere [orig: fovęre] sub alis,
Mox alienigenis aliunde volantibus illi,
Harpyiis et vulturibus cessere [orig: cessęre] rapinae,
Praedae, inquam, et spolium saevis trucibusque tyrannis,
Qualiter adfecta est regina ciconia ranas
In sibi subiectas, cum devorat omnia cum ipsis.
Nec modo fortunas rapiunt, bonaque illa caduca,
Commoda mortalis miseraque brevissima vitae:
Sed cum illis etiam divina oracula, purae
Relligionis opes, aeternae pabula vitae
Quae praestant animis, et lucem nocte carentem,
Et purum in densa [orig: densâ] mundi caligine solem,
Et sine quo caecis sunt omnia mersa tenebris.
Tu Meglapyrgiacis procul haec abige omina terris
Seminis antiqui qui nobis alme reservas
Relliquias, quas porro etiam Deus alme relinques
Huic terrae ad seros pronepotum usque usque nepotes,
Ultimum ad usque diem, qui mundi haec saecula rumpat.
Hoc Patriae votum tu perfice die Deorum.

image: s066

Votum, quod mecum pariter populusque Ducesque
Concipiant iunctis animis ardentibus una,
Et volet esse ratum Deus, haec Deus omina firmans.
Impietate modo et contemptu numinis illa
Irrita ne faciant qui regnant, quique reguntur.
O quale imperium; quo nil videt exoriens SOL,
Pulchrius et melius, totoque salubrius orbe,
Dux bene cum imperat, et populus bene paret eidem,
Eusebia [orig: Eusebiâ], Eunomia [orig: Eunomiâ] sua sceptra tenentibus, Una [orig: Unâ]
Nempe salutifera [orig: salutiferâ] qua [orig: quâ] biga [orig: bigâ] invecta triumphant
Huius et alterius vitae omnis summa, Salusque.
At contra impietas contemptrix numinis illa,
Atque iniustitia scelerata ubi regnat Erinnys,
Vi vel fraude sua [orig: suâ], quae qualia quantaque damna
Imperiis, populis, regionibus, urbibus adfert?
Scilicet ex uno hoc cunctorum fonte malorum
Si propius spectes, ebullit id omne quod usquam est,
Quo passim in mundo mortalis vita laborat.
Inter et haec regnorum haec ipsa miserrima labes,
Cum sua mortalis vitae haec bona summa sepulcro
Communi quo regum etiam atque ducum ossa suorum
Claudunt, et sub hume, una emortua, funere mergunt:
Regna ubi trans- abavorum a stirpe revulsa- feruntur
Ad Pharaonem alienigenam, qui nesciat omnes
Israele satos, quos vi non iure gubernans,
Exstinctos cupiat submergi fluminis undis.
In terris caros habeas in honore parentes
Ut superesse diu, et felix hic vivere possis,
Lex ait illa DEI; Tu cui dedit ille supremus
Sceptra tenere [orig: tenęre] Parens, etiam hunc venerare parentum
Ut feliciter atque diu data sceptra tueri,

image: s067

Atque videre tuo possis e semine natum
Legitimum Patriae heredem, et virtutis avitae,
Neve Deo irato abrumpi te paene vidente
Extremum gentis supremo in vertice ramum.
Scilicet omnis origo mali hoc ex fonte redundat:
Hac biga [orig: bigâ] invectus toto grassatur in orbe
Mundi huius Princeps claustris resolutus Averni;
Biga [orig: Bigâ], his quae Furiis ruit incita tracta duabus,
Quam trahit Impietas mater, quam Iniustitia huius
Filia, iam mundi Solio imperioque potita.
Quae duo Sceptra quatit regina manu improba, quorum
Hic premit examinatque bonos, et humo aspera sternit,
Atque benigna malos illo fovet atque tuetur,
In mundo evectos alta ad subsellia rerum.
Non memoro toto quam vastum Epicurus in orbe
Imperium obtineat, quam vix e milibus unum
Invenias, cuius praecordia non Deus ille
Intima, nec cordis fibras penetrarit ad imas,
In coetu horum etiam, qui Christi a nomine nomen
Sortiti, quorum insideat non sensibus imis
Notum Evangelium hoc, quod praeco Epicurus ab imo
Inferno elatum humano generi enarravit,
Filius ille deo mundi, Cacodaemone natus:
Provida cura DEI quod mundum nulla gubernet,
Quod per mortem animae pereant cum corpore, quodque
Christi Evangelium nil sit nisi fabula, caeco
In mundo casu quod cuncta vagentur et errent;
Denique quod toto non sit Deus ullus in orbe,
Qui scelerum vindex quondam, et iustissimus ultor
Pro merito aeternis poenis malefacta rependat.
Occultum fuit hoc Evangelium hactenus, at nunc

image: s068

Suggestum impietas scandens sublimius altis
Nubibus illa palam parte orbis praedicat omni
Eusebia [orig: Eusebiâ] e mundo procul hinc procul inde fugata [orig: fugatâ]
Cordibus ex hominum, Christum quoque qui ore fatentur,
Nempe Deum fassi ore, Epicurum in corde foventes.
Nos utinam vani! Sed voce tubaque [orig: tubâque] sonora [orig: sonorâ]
Pleno ore impietas toto hoc ebucinat orbe
Et toto auditum mundo Taratantara clangit.
Te testem voco laevo in pectore sanguinis ulla
Vivit adhuc cui vena pii, praecordia cuius
Ullo etiam igne sui numen calefecit olympi,
Rare homines o inter homo! Te curia et aula,
Vos fora, vos plateae atque domus, vos templa, Scholaeque,
Pulpita cum cathedris, suggesta, altaria, vosque
Iudiciorum adeo subsellia, denique caeli
Te Solem et Lunam, et vos conscia sidera testor:
An non Impietas veluti Cataclysmus inundans
Submergat vasti mundi omnia gurgitis alto,
Vix unquam revocanda ad lucida tela diei?
Sed quorsum haec tange saecli letalia nostri
Ulcera: non nisi mundi extrema [orig: extremâ] luce secanda
Falce Dei irati, et flammis urenda Gehennae,
Dicere ius veniet cum caeli in nubibus altis
Filius ille DEI Christus Servator Iesus?
Nempe fidem toto vix inventurus in orbe.
Non licet illa brevi neque fas perstringere versu,
Aut levibus numeris, maestis sed hianda Tragoedis,
Atque Sophocleis altis bacchanda cothurnis,
De quibus et penitus nil quidquam dicere praestat,
Quam dixisse parum, tot, tanta, et talia cum sint
Quae ratio non ulla hominis, quae oratio nulla

image: s069

Aut capere, aut dignis possit reprehendere verbis.
Tantum unum ex multis leviore vel ungue notande
Postremi digiti, (tandem illo ut fine quiescam
Quo paulo caepi ante prius) quod iustitia alma
E vita [orig: vitâ], e mundo procul hinc procul exsulet inde,
Cum vigilet scelus omne vigens, cum dormiat altum
Nata Deo Nemesis, sceleri sua debita poena.
O dignum caelo imperium! O res publica felix,
Ipsum imitata Deum, saeclo dignissimaque aureo,
Iustitia ad trutinam cum dividit aequa bilance,
Poenam illa [orig: illâ], culpam hac [orig: hâc], haec ne praeponderet illam,
Cum scelus in fronte est ne a tergo poena moretur,
Post longa intervalla scelus ne poena sequatur,
Inque via [orig: viâ] languens penitus moriatur, at illam
A fronte exspectet, ne ad caedem dextra latronis
Impigra cum fuerit, sit et altera pigrior illa [orig: illâ]
Dextera carnificis, gladium iustissima stringens.
Iustitia haec priscis viguit quondam optima saeclis,
Cum nondum impietas contemnens numen Olympi
In terram et caenum mutaverat aurea saecla.
At nunc illa iacet lacer â et turpi horrida veste
Deformes lacerata genas, lacerata capillos,
Brachiaque ad caelum et lacrumantia lumina tendit:
Quam interea ad terram prostratam iniustitia atrox,
Et domitrix mundi impietas pede caleat utroque, et
Imposita [orig: Impositâ] cervici alterna [orig: alternâ] calce fatigat,
Sceptro eam utroque domans, impune et vindice nullo,
Et domito toto sibi figit in orbe Tropaeum.
Quis vetat aut prohibet cum iustitiae huius alumni
Phoenices saecli Divi ULRICI atque PHILIPPI, et
Pauci horum similes, rarissima numina terae,

image: s070

Sublati e medio fatis cessere [orig: cessęre] benignis.
Iustitiae qui sanctae armis, atque ense corusci,
Et scelerum Furias procul a patrio orbe fugantes,
Asseruere [orig: Asseruęre] suam gratissima pignora matrem,
Omni laude sui celebrandi nominis aevo.
Hei mihi quis possit lacrumis aequare profusis,
Aut gemitu educto penetrali cordis ab imo
Aut verbis, quae saxa etiam, atque adamanta moverent,
Pestem illam atque luem nostri miserabilis avi,
Cladem illam vitae, qua [orig: quâ] iam miseranda laborat?
Iustitia e mundo hoc penitus quando exsulat omnis,
Contra iniustitia in solio regina superbo
Cum mundi diadema gerens et sceptra, tropaeum
Erigat, atque omni terrarum parte triumphet.
Rectores terrae interea regesque ducesque,
Caelorum caeli, et regum rex ille supremus
Iustitiae quibus accinxit iustissimus enses,
Haec taciti atque otiosi aliud spectatis agentes.
Pro pudor! ô nostri fatum lacrumabile saecli,
Quoque vel in lacrumas adamantina saxa liquescant!
Vos caeli et terrae Rector vitaeque necisque
Ius quibus arbitriumque dedit Deus, Anne videtis
Hoc ius, hunc gladium vos una [orig: unâ] hac [orig: hâc] lege tenere [orig: tenęre],
Integritas morum sanctaeque modestia vitae,
Non vi cuiquam aut fraude nocens, et denique virtus,
Candor, iustitia, probitas, pietas et honestas,
Vestro ut in imperio tuta et secura quiescant?
Iustitiae et gladius resecet [correction of the editor; in the print reseccet] contraria ut illis;
Quemque inhibere queat non gratia, non favor ullus,
Nec rectas hominum quae inclinant munera mentes.
Vestra ut ab imperio procul hinc procul inde remotum

image: s071

Exsulet, heu! penitus toti intolerabile mundo
Pro numis venale genus grave caussidicorum,
Clamosi rabiosa fori qui iuria vendunt,
Qui recta incurvant, qui nigra in candida vertunt,
Pro pretio et nummis, Ita pro Non dicere prompti,
Et recti obliquis, veri speciem addere falsis
Artifices, per quos e mundo Astraea fugatur.
Da fures, moechos, homicidas, atque latrones,
Quos facinus praesenti in facto prodidit ipsum:
Da qui vel dextram maculare cruore parentum
Coniugis aut natorum immanibus ausibus ausus;
Quique veneficiis et Daemonis artibus usi
Discunt atque docent gelidos efferre maritos:
Quique DEI verbo, qui ipsique oppedere caelo
Ausint, Immo ipsi Iesu maledicere Christo:
Et quorum intuitu vel Sol expallat, ipsa.
Et quorum trepident exterrita sidera vultus:
Da vitium atque scelus, da peccatum omne quod usquam est,
Quodque unquam in mundum barathrum eructavit Averni,
Immenso ore patens, et vasto immanis hiatu:
Denique da Sathanam Archecacum, Cacodaemonaque ipsum.
Scilicet inveniet, modo numi dentur et aurum
Rhetora caussidicum, defensoremque Patronum
Iudicii rabulam, venali Cerberon ore,
Qui scelus omne neget, qui factum excuset, et illud
Momento exiguo quod temporis accidit uno
Annorum in Decadas vel bis sex extrahat, ante
Quam ferri possit sententia iudicis aequa.
Et quem iam invenias nostro qui litiget aevo,
Qui eventum litis vivendo attingere possit?
Tantum artes possunt, et mille viae elabendi,

image: s072

Processus, caecis Labyrinthi anfractibus huius
Qui semel implicitus Minotauris praeda sit illis.
Hei mihi! cur tandem non Princeps atque Monarcha
Auspicio exoritur divini numinis? alter
Qui velut Alcides prosternat robore clavae
Iustitiae et iuris mundi haec immania monstra,
Nummorum accipitres, metuendasque [correction of the editor; in the print mutuendasque] unguibus uncis
Harpyias, qui iniustitia [orig: iniustitiâ] in mundo omnia foedant;
Saecli huius cladem, qua [orig: quâ] non immanior ulla,
Pestis et ira Dei Stygio sese extulit Orco,
Monstrum horrendum, ingens, Cacodaemone nequius ipse.
Terrarum interea dominos hoc inter in aevo
Heu quotus inventus quisque est qui talia curet?
Imbuerit cuius sancta haec meditatio mentem,
Quod, mala quae probihere [orig: probihęre] queat, quae debeat idem,
Si non impediat, si non ea puniat idem,
Ipse ea patrarit [orig: patrârit], reus ipse sit omnium eorum,
Propria quod faciatque alienae crimina culpae
Si non iustitiae gladio a se illa arceat? O tu
Iustitiae armavit gladio quem dextra Iehovae,
Caesar, rex, Princeps, comes, aut quicumque Dynastae,
Tuque Magistratus cui parent oppida et urbes,
Sed Dei residens sacra ad subsellia iudex,
Sensibus hoc imis oraclum in mente repone:
Nempe reo facinus quodcumque impune relinquis,
Hoc facis OMNE tuum, reus huius et ipse teneris,
Utque comes scelerum es, sic poenae etiam ibis ad Orcum.
Nec tamen interea poena torquendus eadem [orig: eâdem],
Sed tanto maiore aliis, quo maior in aevo hoc
Subiectis populis dominus quondam ipse fuisti.
Tanto et in Inferno flagro graviore secandus,

image: s073

Quo maior cumulus scelerum est, quibus ipso teneris [orig: tenęris].
Singula nam quaecumque aliis peccata, tibi adsunt
Omnia, quae tu non punivisti omnia, nempe:
Quodque pepereisti [perhaps: peperisti] sceleratis atque malignis
Illa Dei Nemesis iustissima non tibi parcet.
Nempe Magistratu, duce, rege, aut iudice iniquo,
Qui scelerum furiis non poenas dividit aequas,
Sol nihil in toto sceleratius adspicit orbe,
Nempe suis humeris qui aliorum singula solus
Omnia peccata imposuit: Qua [orig: Quâ] victima Averni
Pinguior haud ullo torrebitur igne Gehennae,
Illum comburet Phlegethon, Stygiaeque Cerastae
Numquam absumendum lacerabunt dentibus; Hydra
Usque vorans, laniansque Canis, semperque flagellis
Dira Megaera secans; nec erit requiesque modusque.
Te quoque quem armavit divini staminis ense,
Ense DEI verbi, quo corda animique secantur,
Filius ille DEI, mundi Servator Iesus,
Praeco Evangelii, qui sede repostus in alta
Iussus es in templis aeternae oracula vitae
Enarrare gregi pastorum Principis. O tu
Qui resipiscentes peccati mole gravatos,
Et vera [orig: verâ] ad Christum fugientes speque sideque,
Iussus es e poenae culpaeque exsolvere vinclis,
Et clausi reserare fores, et limina caeli.
Rursus qui scopulis mage frigida pectora et aspra.
Qui peccatores adamantina corda gerentes,
Non Evangelii, nec legis voce domandos,
Iussus es inferni vinclorum Adamante ligare,
Ira manens aeterna DEI quae solvere nolit.
Clave ligandi et solvendi qui armatus utraque [orig: utrâque] es.

image: s074

Suggestum scandens, qui Christi in sede locaris,
Qui dixit tibi, Te qui audit me ille audit, adeptum
Munus, quo toto nullum est sublimius orbe;
Officium quo maius id est maiora manebunt
Te quoque supplicia inferni, et tormenta Gebennae
Hunc si mendacem facias solo ore iuberis
Cuius vera loqui: Sic Christi in sede repostus
Sis mendax Belial: Si Spiritus imbuat orci
Vindicta [orig: Vindictâ] invidia [orig: invidiâ], mendace calumnia [orig: calumniâ], et ira [orig: irâ]
Linguam animumque tuum, quod Spiritus incola Christi
Te regat interea mentitus, crimine atroci.
Pro scelus! O superi! Sceleri huic suffecerit ulla
Num rota, num Furiae, num saxum, an vultur, an ullus
Aeternum arrodens vermis? Num stridor et horror
Dentium, an inferni flammarum ululatus in aestus?
Quo officium Admotus magis ad sublime fuisti,
Scilicet in Regis regum statione locatus,
Altius hoc barathri truderis [orig: trudęris] ad ima profundi.
I nunc, infelix, et parce nocentibus. I nunc
Congereque accumulans in te omnia et omnium in unum
Crimina, quae oblitus Christi non arguis. i nunc
Et dites sectare cliens, aedesque potentum
Et patere os rufa [orig: ruffâ] demens tibi claudier offa [orig: offâ].
Sed iam non tempus, sed nec locus, hisce notandis,
Et quibus Alcidae graviori pondere clava,
Debetur melior. Sit nostrae haec meta querelae.
Tu Pater alme Deus, cui terra, et Pontus, et aer,
Tartaraque et picti famulantur sidera caeli;
Qui genus humanum tanto complexus amore es
Ut natum unigenam pro nobis morte litares;
Lucem Evangelii qua [orig: quâ] nostra Academica templa

image: s075

Hactenus illustras porro Pater optime servae,
Et nostros defende Duces, mitesque Patronos,
Post te sancte Deus quibus in spes nostra reposta est,
Nec patere everti haec ad fluminis Ostia Varni
Fundamenta huius, quod fundasti [orig: fundâsti] ipse, Roseti.
Da Ducis ULRICI sacrum hunc redeuntibus anui
Restaurare diem, quoties Sol nobile signum
Arietis ingressus cum luce aquaverit umbras.
Sit tibi laus et honor, Sit gratia gloriaque uni
An terra [orig: terrâ], in caelis saeclorum in saecula. Dixi.