19 December 2001 Susanne Mussmann
TEI header added; tags; page breaks completed


page 353

VITA PETRI LOTICHII SECUNDI, POETARUM GERMANIAE FACILE PRINCIPIS, EX LUCULENTA IOANNIS HAGII NARRATIONE BREVITER CONCINNATA.

Petrus Lotichius sedundus natus est Solitariis, oppido sito ad Drusi montem, in illustri comitatu Hanovio intra Gelhusam et territorium agri Fuldensis, anno Christi 1528 postridie Calend. Novemb. Parentes habuit haud magna sane cum re, sed antiqua virtute et fide, honestissime se alentes ex agrorum cultura, cuius quaestus laudabilis kai\ kth=ma ut quidam ex Graecis ait, dikaio/taton. Inter fratres Christianum et Georgium natu fuit maximus, quorum hic ante pubertatis annos immatura morte flosculi instar occidit, puer egregiae indolis et summae spei: ille aliquamdiu [Orig: aliquandiu] , patruo ita volente, ludum Solitariensis Monasterium gubernavit, fratri Secundo quidem impar, reliquis poetis non multum cedens tum ingenio,


page 354

tum elaborationis industria. In patria hic obiit paulo post Petri mortem, cum ante Carmina ipsius Lipsiae imprimenda curasset. Patruus horum fratrum, coenobii, cuius modo mentio facta est, antistes, Petrus Lotichius (unde, discriminandi causa, noster secundus appellatus) senex, et doctrina et canitie venerabilis, veritatisque caelestis [Orig: coelestis] propagandae studio insignis, delectatus generosa Secundi indole, ex schola Solitariensi, eum iam septimum agentem annum, ad vicinam Franckfortensem ablegavit, cuius magister tum temporis erat Iacobus Micyllus, vir Graece et Latine doctissimus. Sub hoc praeceptore in utriusque linguae cognitione profecit, praesertim cum et alius accederet studiorum quasi e)rgodiw/kths Ioannes Pedioneus Rhetus, poeta Coronatus, post Ingolstadii Poetices et Oratoriae [(transcriber); sic: Orat] professor. Huius admonitu imprimis, ut ex epistola ad Secundum scripta liquet, ad imitationem vetustatis incensus est, quam ut res ipsa docet, elegantissime expressit. Franckfurti per septennium et amplius commoratus, cum in ipso et acris animi et mentis sagacis praeclarissima signa perspicue animadverterentur, patrui cura Marburgum missus est, anno 44. ad pleniorem ingenii cultum, quod Academia illius oppidi tum, ut et hoc tempore, doctissimorum virorum in omni genere disciplinarum, copia floreret. Vixit ibi Lotichius apud


page 355

Ioannem Draconitem, Virum clarissimum, cumque alacriter in curriculo studiorum perrexisset, imprimis Oratoriam et Poeticam amplexus, de consilio patrui ad Saxonicas Academias se contulit, ad audiendum Viros doctrinae et sapientiae laude excellentes, Philippum Melanchthonem, et Ioachimum Camerarium, quorum alter decus erat Witebergensis Scholae, alter ornamentum Lipsensis. Utrique horum carus fuit Lotichius, tum propter morum suavitatem, tum propter ingenii elegantiam, et singularem priscos imitandi industriam, quae quia in paucis modo deprehenditur, idcirco vix unum atque alterum invenias, quorum carmina probentur. Witebergae socios studiorum habuit, poetas doctissimos, Sabinum et Stigelium, quos propemodum nominasse tantum satis est: illius, teste Ioachimo Camerario, et facilem, et prudentem, et politam Musam Italia quoque admirata est: huius poemata, ut idem Camerarius ait, sollertia [Orig: solertia] admirabili et incredibili industria et arte, exercitatione, usu summo perfecta absolutaque. Secutum paulo post bellum Saxonicum, et Musae, ut fieri solet, Marte adventante dissipatae. Melanchthoni Magdeburgum profecto comitem se adiunxerat Lotichius: ibi cum omnia armis perstreperent, iuvenili ferocia exsultans; militiae nomen


page 356, image: s187

dedit, cuius laboribus perfunctus Erfordiam concessit. Inde ad Philippum reversus, optimarum artium Magister factus est, et paulo post a patruo abbate revocatus, diligentissimeque commendatus nobilissimo et amplissimo viro, Danieli Stibaro, Equiti Franco, et Canonico Wurceburgensi primario, qui Lotichium propinquorum suorum praeceptorem esse voluit, cumque iisdem in Galliam abire. Subsistere primum Lutetiae Parisiorum, ex qua urbe aliquando exspatiatus Rothomagum, cum suis praesens periculum adiit, altius in Oceanum provectus, et vi tempestatis, etiam invitis nautis, ad litus [Orig: littus] reiectus. Lutetia relicta montem Pessulanum petiit, ubi parum abfuit, quin in manus Inquisitorum ipse et discipuli inciderent, propter esum carnium certis diebus a Romana Ecclesia vetitum. Sed maius fuit illud discrimen, in quod Narbone adducti fuere, hac occasione: Cum monte Pessulano Narbonem proficiscerentur, obviam illi in itinere factus est homo quidam ignotus, ater, procerus, ipso aspectu horridus. Hic conspicatus adulescentes illos in scrutandis herbis esse occupatos, post salutationem humanissime suam operam illis obtulit, et officiosum servitium in palliis et aliis oneribus portandis, baiulus valens et obustus. Recruduerat tum bellum inter Carolum


page 357

et Gallum: Idcirco factum, ut aegre in urbem admitterentur: ingressi accurate examinantur: responderunt ferme omnes, se Saxones esse, neque enim se Francos dicere audebant, quod Marchio Albertus Franconiae dux Metim in Caesaris obsidentis castris contra Gallos militaret. Post haec mandatu praefecti, adiuncto satellite, in cauponam abducuntur, in qua iussi continere se, neque pedem efferre sine venia et consensu eiusdem praefecti. Germani libentes parere, et sese post labores itineris recreare et exhilarare cibo potuque, et colloquiis laetioribus. Interim baiulus ille, de quo dictum, in culina observari, et cum caupone rixari, ac imperiose nescio quid flagitare. Ad focum vero sedenti, e sinu illi litterae in terram excidere, maiori sigillo regio obsignatae. Has confestim sublatas, cauponi inspecturo ilico e manibus baiulus eripit, et in ignem conicit, celeriterque se subducit, et nocte eadem extra urbis moenia notis sibi cuniculis elapsus effugit: neque enim paulo post celerrimis equis per omnes vias inquisitus usquam gentium comparuit. Postridie prima luce, Germani eorum quae nostu acciderant ignari, ad praefectum revocantur, et denuo examinantur, imprimis de Comite itineris, ubi et unde illum nacti essent. Re omni liquido exposita, etiam iureiurando (sic enim mandabatur)


page 358, image: s188

confirmata, praefectus commotione [(reading uncertain: ?)] urbe Germanos excedere iubet, et Montem Pessulanum ad studia redire, additis his minis, futurum, ut si Tolosam versus perrexerint, comprehensi omnes suspendantur. Ad baiulum illum quod attinet, suspicio fuit, proditorem eum fuisse Genuensem, ab Andrea Doria in Hispanias ablegatum. Porro perlustratis celebrioribus Galliae urbibus, Lotichius cum suis in Germaniam rediit, quinto anno postquam in Gallias venerat. Factum hoc anno 1554. Reversi offendunt res in Franconia turbatas a Marchione Alberto. Stibarus cum propinquos suos etaim in Italiam cum Lotichio mittere cogitaret, non ante eos iter ingredi voluit, quam praeceptores communes Melanchthonem et Camerarium salutasset; quo tempore credo Lotichius Misenam excurrit, comite Ioanne Hagio, quos inspecturos metalla animi causa Georgius Fabricius secutus est Fribergam: quo in oppido Lotichius in puteos ipse descendit, et cuniculos perreptavit, machinasque sub terris admiratus est, dixitque se navigasse in mari Ligustico, et nunc inspexisse metalla Misnensia, quas res habiturus esset tota vita quibus se iactare vellet. Ceterum [Orig: Caeterum] reversus ad Stibarum Lotichius statim Italiam adiit. Patavio expulsus pestilentiae metu, Bononiam concessit: qua urbe imprimis


page 359

delectatum fuisse Poetam nostrum, argumento Versus elegantissimi, quibus Bononiam exornavit, ubi (non Patavii, ut nonnulli scripsere) toxicum vel philtron potius, alii appositum, cum gustasset, vimque veneni percepisset, confestim large hausto oleo per vomitum, toxici partem reiecit. Sed reliquiae huius et ingenii et corporis vires ita debilitavere, ut amici et familiares facile deprehenderent, Lotichium non eundem esse qui ante fuerat. Quod malum paulo post excepit aliud, Lotichio acerbissimum, Danielis Stibari mors, cuius luctus ut augeretur, duobus annis duo fratris Stibari filii iuvenili aetate, ex hac vita excesserunt. Interim tamen Lotichius Medicinae studium continuare, et amicis instantibus Doctoris titulum petere, eodemque ornatus in Germaniam redire. Wurceburgum venit paulo post indignissimam caedem Melchioris Zobelli episcopi et Francorum ducis, quem scelerata aggressione nefarii latrocinii factio nescio quae crudeliter interemerat. Etsi autem a Friderico praesule, Zobelli successore, et a nobilissimo Sturmero hoc unice agebatur, ut Lotichius Wurceburgi retineretur, intervenit tamen perquam honorifica vocatio Academiae Heidelbergensis auspiciis Ottonis Henrici Comitis Palatini et Electoris, anno 1557. Heidelbergae vix triennio maxima cum omnium laude exacto, anno 1560. Cal. Novem. in febriculam acutam et malignam incidit, cum aliquo mentis


page 360, image: s189

delirio coniunctam, ut ex malo illo Bononiensi quotannis recurrente fieri consueverat. Morbo autem ingravescente, septimo die post, huius lucis usuram amisit Poeta, Medicus, Philosophus praestans: in quo, ut Camerarius ait, non modo iste quasi nitor pulcherrimae facultatis et eximiae eruditionis effulsit, sed multo illustrior fuit cum integritas tum suavitas morum, et gravitati coniuncta comitas, et constantia atque virtus humanitate et lepore condita, et certa omnibus in rebus fides, et studium amorque veritatis. Quae tantae laudes et fulciebantur et cumulabantur maxima ac sollicita [Orig: solicita] pietatis cura, quam Graeci tum krhsi=da tum kefa/laion a)reth=s a(pashs perhibere solent. Quod ad corporis habitum attinet, statura fuit honesta, virili, in mediocritate consistente. Membrorum compositio decura, capillus subniger et aliquantulum crispus, frons explicata, oculi pulchri, pectus satis amplum, color faciei venuste fuscus, barba mediocriter densa, nigricans, manus validae, brachia lacertosa. A Coniugio alieniorem reddidit non Natura, sed casus ille tristis de quo diximus. Quia enim sentiebat ex virium imbecilitate sibi brevi moriendum, maluit caelebs [Orig: coelebs] e vita migrare, quam iuvenculam viduam relinquere. Exstinctus [Orig: Extinctus] autem est eodem anno, quo summus vir Philippus Melanchthon,


page 361

cui etiam eruditissima et maestissima [Orig: moestissima] elegia parentavit: quod officium nos ipsi Lotichio et Melisso nuper adeo mortuo praestabimus rudi hoc epigrammate.

Lotichius princeps Elegorum Teutonas inter
Inter uti priscos Albius Aeneadas:
Martia quodque fuit Flaccus tibi Roma, Melissus
Hoc melico nobis carmine nuper erat.
Felicem geminis te, Francica terra, poetis,
Teque simul, Panoris culta, quis esse neget?
Altera utrique dedit gratae primordia lucis,
Altera defunctos contumulavit humo.
Dilectae Musis animae salvete Deoque
O dyas Angelicis annumerata choris.
Donec erunt elegi, donec lyra casta, manebit
Vester honos: Vatum stat sine morte decus.S. S. L. [Abbr.: ?]


page 362, image: s190

Cic. [Abbr.: Cicero] in Orat. [Abbr.: Oratione] pro Archia.

Atqui sic a summis hominibus eruditissimisque accepimus, ceterarum [Orig: caeterarum] rerum studia et doctrina et praeceptis et arte constare: poetam natura ipsa valere, et mentis viribus excitari, et quasi divino quodam spiritu afflari. Quare suo iure noster ille Ennius sanctos appellat poetas, quos quasi Deorum aliquo dono atque munere commendati nobis esse videantur.
Idem paulo post.
Sanctum poetae nomen nulla umquam barbaria violavit. Saxa et solitudines voci respondent: bestiae saepe immanes cantu flectuntur atque consistunt: nos instituti rebus optimis, non poetarum voce moveamur.

IOACHIMUS CAMERARIUS PROGYMNAS. DE CARMINIBUS COMPONENDIS.

De exercitio carminum sic existimandum, neminam posse ullam eruditionis laudem attingere, neque in studiis humanitatis locum tueri illum, qui non hoc in genere diligenter et ipse versatus fuerit. Haec illa est Musica, cuius harmonia artium et doctrinae litterarum pulcherrimam [Orig: pulcerrimam] consensionem et suavissimum concentum perficit. Atque tum divinitas animorum


page 363

se demum ostendit, cum hac vi suscitata et his veluti machinis erecta fuerit. Neque ego nunc hoc dico, eximios poetas multos fieri posse, neque in eo nitendum praecipio, nam non humani ista res neque propositi neque studii est. Hoc dico nostra diligentia efficiendum, ut divina illa sapientiae et pulchritudinis [Orig: pulcritudinis] opera poetarum, non ut asinus lyram solet, ita nos audiamus, sed aliqua saltem ex parte intelligamus: utque rationem quandam illorum cognoscere et proprietatem atque naturam animadvertere possimus.