Iam gelidos vocor in saltus, viridesque sub umbras
Altorum nemorum, iuvat ire per avia silvae [Orig: sylvae]
Ad liquidos fontes, celebrataque flumina Nymphis:
Et vigili patulos indagine cingere montes.
Tuque adeo decus Aonidum, domitorque ferarum
Et merces iucunda mei Sturmere laboris,
Ingredere aspirans, mecum venabere damas,
Mecum capreolos, ramisque sub arboris altae
Duces securos in molli caespite [Orig: cespite] somnos.
Ipse etiam citharam Phoebus quandoque reponit:
Et pharetras plectris, et mutat plectra pharetris.
Aestus erat, mediusque dies, et fessa per omnes
Captabant valles animalia frigus opacum,
Alitumque genus, ripaeque, amnesque silebant:
Cum Lycidas solis recubans venator in antris,
Corniger aerias ubi Cynthius educat alnos,
Absentem flebat Sarnim, gemitusque ciebat,
Ad circumstantes evolvens talia silvas [Orig: sylvas] :
Silvae [Orig: Sylvae] , quae tenues ramis diffunditis umbras,
Umbrae dulce mihi riguis solamen in herbis,
Et sacri fontes, et amicae fontibus aurae,
Sarnis ubi est? quibus infelix in montibus errat?
Quas habitat terras Sarnis? quibus exulat oris?
Rupibus hic Corydon et Iolae [Orig: Iollae] frater Amyntas
Phyllidis et veteres iactant Amaryllidis ignes,
Pastores ambo: nemorum nec paenitet [Orig: poenitet] illos.
Nos te, care puer Solis [(transcriber); sic: Soiis] redeuntis ab ortu
Solis ad occasum, medioque vocamus in aestu.
Nec te paeniteat [Orig: poeniteat] nemoram: sunt umida [Orig: humida] nobis
Antra fatigatis puras dat Cynthius undas,
Cynthius umbrosas valles, et frigida Tempe.
Omnia tecum una fugerunt gaudia nostra,
Sarni, nec e tereti sine te venabula quercu,
Ne pharetras gestare libet: cui nostra laborent
Retia? quis pariles aetate lavabit ad amnem
Capreolas, texetque novos per cornua flores?
Felices olim silvae [Orig: sylvae] , quas Sarnis obibat
Sidere Luciferi primo, dum naribus acres
Intemerata canes nostris vestigia captant.
Gaudebant silvae [Orig: sylvae] , gaudebant frondea rura,
Aurarumque leves animae, atque in montibus umbrae.
Non illum Zephyris latuit variantibus aer,
Non oriens Phoebus: sudi praenuntia [Orig: praenuncia] signa,
Quidque vehant Hyades, quid agat venator Orion
Noverat, et tacitae per amica silentia noctis
Tela gerens umeris [Orig: humeris] ibat, dum frigida caelo [Orig: celo]
Sidera connivent blandos imitantia somnos,
Ah, miser, ignotis nunc errabundus in oris,
Antiquos imo suspirat pectore saltus.
Saltusque, fluviosque, et amica cubilia valles.
Non mihi te saltem licuit, dulcissime rerum,
Affari extremum, suprema nec oscula iunxi,
Nec mandata dedi, nec, Sarni revertere dixi
Infelix: cum tu Lycidam Nymphasque iuberes
Esse tui memores, iterumque iterumque vocares,
Umida [Orig: Humida] declinans ad amatos lumina colles.
Sarni vale, celsae responsant undique rupes,
Responsant cava saxa vale, vale optime Sarni.
Huc puer o formose, novas hic explicat umbras
Populus, et viridi praetexit gramine ripas
Cynthius, et molles irritat murmure somnos:
Huc puer o formose redi: non tempora vitae
Longa meae superant, tu nunc eris alter in istis
Montibus, et manuum invenies monumenta mearum.
Ipse tibi saevo tutas a frigore murtos [Orig: myrthos] ,
Ipse sero lauros, et dum sero, crescite dico.
Felix illa dies, qua tu mihi redditus olim,
Post triste exilium, post duros mille labores,
Narrabis casusque tuos, et flumina et urbes,
Quaeque peregrinis habitent animalia silvis [Orig: sylvis] .
In numerum quercus ipsae, fagique loquentes,
Ipsae convalles, ipsa haec arbusta sonabunt:
Ducitae, ut ante, canes pueri, gestate pharetras.
Sperabant hic laeta sibi conubia [Orig: connubia] Nymphae
Sarni, tua captae forma, et florentibus annis.
Nunc spes absumptae [Orig: absumtae] Nymphis, nunc vallibus imis
Abruptos luget Dryadum chorus omnis amores.
Gramina silvestres [Orig: sylvestres] sanant Gortynia capras,
Quas bonus occulta Venator harundine [Orig: arundine] fixit:
Non desiderium relevant, non gramina curas.
At tu non iterum nostros miraberis arcus
Care puer, non his fuimus, dum fata tulerunt,
Indecores ambo silvis [Orig: sylvis] : tu prima voluptas,
Tu postrema mihi, meminique o Sarni tuorum
Lustra per haec quondam, memini, venerande laborum.
Ut iaculum hoc ima semel a radice recisum,
Quod solidum nodis olim fortissimus Hagnon,
Quod Lycidae nunc dextra gerit, non amplius ullas
Induet aut frondes, dabit aut venantibus umbras:
Sic nostro numquam [Orig: nunquam] cedet de pectore Sarnis.
Sarnis nos dilexit, et ipse est dignus amari.
Sis memor o, longumque vale, iam dura canentem
Fata vocant Lycidam, riguis tua dignior aetas
Fontibus, et silvis [Orig: sylvis] , et amictis gramine ripis:
At meus in tenues vanescat spiritus auras.
Haec Lycidas, et surgit, eum comitantur euntem
Asterionque Laconque canes, et grandibus ora
Umectant [Orig: Humectant] ambo lacrimis [Orig: lacrymis] : ille undique ramis
Ilice decisis alta prope flumen amoenum
Tela sagittiferis suspendit clausa pharetris,
Et picturatos, quos Sarnis gesserat, arcus
Subligat, et iacula, et pedicas et tortile cornu:
Addidit et titulum Lycidas: Haec Sarnidis arma,
Illum etiam silvae [Orig: sylvae] , illum etiam flevistis arenae,
Herbifer illum etiam te nomine Sarni vocantem
Cynthius, et gelidis flevit sub collibus Acis,
Maesta [Orig: Moesta] repercussis gemuit quoque rupibus Echo.
Forte quiescebat gelida Viburnus in umbra
Venator, liquidas ubi tardis flexibus undas
In mare deducit per opaca silentia Varus.
Illic, mane novo, salicum nemus inter amoenum,
Ah procul a dulci patria, clamore propinquos
Implebat Ligurum montes, et brachia caelo [Orig: celo]
Tendebat lacrimans, surdasque ita flebat ad auras.
Sol qui luciferos tollis de gurgite vultus,
Purpureoque rigas diffusum lumine mundum,
Abde caput Sol magne, nigrescant omnia circum,
Dum queror infandos casus, et acerba meorum
Exilia, et divos suprema comprecor hora.
O patria, o regnum genetrix [Orig: genitrix] , clarissima bello,
Plena animis, felix populis, et prole virorum,
Dum fortuna fuit, nunc diis aversa voluntas
Iam dudum: vera ergo tuos mihi fama labores
Ad maris Hesperii litus, Solemque cadentem
Detulit unde furor? quae tanta insania ferri?
Dicite vos altis lapsi de montibus amnes,
Rhene pater, tuque uber aquis stagnantibus Albi,
(Scitis enim, et longo memores repetetis in aevo)
Quot nati cecidere ducum? quot in aequor apertum
Quadrupedesque virosque, et fortia volvitis [Orig: voluitis] arma.
Vos etiam avectas externo milite praedas
Oppidaque, eversasque urbes vidistis, et arces
Collibus impositas, ferro quas impius hostis
Eruit, aut hausit ferro crudelior ignis.
Sistite currentes vaga flumina, sistite lymphas.
Impius haec nobis hostis monumenta reliquit,
Sanguine fumantes campos, squalentiaque arva.
At vos adversis undas diffundite ripis,
Tantorumque ignominias abolete malorum.
Infelix patria, en longi quae praemia belli,
Quam spolia ampla refers? nostros affectat honores
Barbarus, in nostris regnans agit otia [Orig: ocia] silvis [Orig: sylvis] .
Nos procul expulsi, rapido loca torrida ab aestu,
Litoraque [Orig: Littoraque] usta siti, et vacuas lustramus arenas,
Quique olim in tacitis nemorum secessibus, omnem
Florem aevi, et primos venatibus egimus annos,
(Heu sortem miserandam) istis nunc Ostrea saxis,
Ostrea, et haerentes scopulis avellere conchas,
Discimus, aequoreisque famem solamur Echinis,
Et saepe in nuda defessi sternimur alga.
Vix humiles Varus salices, alnosque virentes
Sufficit, et dulces nautis sitientibus undas.
O ubi culta secans liquido pede Cynthius arva
Per virides saltus, perque avia lustra ferarum
Labitur, et Dryadum secretos audit amores:
Dum puer assueto residens canit Acis in antro,
Huc ades o Telethusa, ades o mi dulcis Oreas.
Ille canit, valles iterant, collesque resultant.
Sed neque iam pulchrum [Orig: pulcrum] superest, nec amabile quicquam.
Nec prior illa colit silvas [Orig: sylvas] et rura voluptas:
Ipsa fugat longe pavidas discordia Nymphas,
Effera dum montes nigris circumvolat alis,
Et consanguineos trahit in fera proelia [Orig: praelia] Faunos.
At tu si precibus, lacrimis [Orig: lacrymis] si flecteris ullis:
Omnipotens miserere pater, miserere laborum
Tantorum, satis ultrices exhausimus iras.
Si tamen id fixum sedet, ut commissa luamus
Nostra, iuvat scelerum meritas exsolvere poenas,
Ut placida saltem crescat in pace nepotes:
Si qua dies possit gentis sarcire ruinas.
Hoc precor, hanc manes liceat spem ferre sub imos.
Exsere [Orig: Exere] luciferos Sol nubibus, exsere [Orig: ?] vultus.
Hactenus haec Viburnus: eum audivere gementem
Vicino Lycidas qui forte sedebat in antro,
Et celsis Ligurum descendens montibus Acron.
Exilii comites, ambo florentibus annis,
Insignes ambo calamis, venatibus ambo,
Illi, ut crescentes mulcerent carmine curas,
Et veteris luctus consolarentur amici:
Inter se alternos coeperunt edere cantus.
Tunc prior haec Lycidas, haec ordine proximus Acron.
LY. Nymphae caeruleo quas nutrit Varus in amne,
Sit mihi fas Nymphae, salicum de fronde coronam
Texere, iam primum viridi pubescimus aevo,
Mox dabitis natas haec ipsa ad flumina murtos [Orig: myrthos] .
ACR. Aurae quae gelidos colitis per devia lucos,
Dum sedeo, et tectus canto fluvialibus umbris,
Vos lenite aestus, numerosque et verba canentis
Sicubi fessa iacet, Nisae referatis ad aures.
LYC. Fluminibus valles riguae, vaga flumina ripis,
Arboribus ripae, fletu gaudemus amantes.
Flevimus, et plenos lacrimarum fudimus amnes,
Et tamen (heu) quantis torrentur pectora flammis!
ACR. Arcturo cervos, Delphini sidere tauros,
Vere novo rigidos Venus ignea concitat ursos:
At furor ille mihi toto non deficit anno,
Nec finire licet tantos mihi morte dolores.
LY. Ille Aper (ah) miseris qui vastat rura colonis,
Ille ferox si pendet Aper mihi sanguine poenas,
Hic Triviae celsa reddam capita horrida pinu.
Mitis ades, nemorum custos Latonia virgo.
ACR. En de ramosa venabula quattuor [Orig: quatuor] orno,
Ecce duo tibi Nisa, duoque hastilia Nymphis,
His feries pavidos, nemora inter frondea, Cervos,
Cervos, et Capreas, et fulvo tergore Damas.
LYC. Ad fluvium duc Daphni canes (vocat aestus in umbram)
Nec catulos virides sine lascivire per herbas.
Eia agedum, requiesce Lacon, requiesce Lycarba,
Fervidus Hesperias dum Sol declinet in undas.
AC. Ad salices mea Nisa veni, dum retia tendo.
Hic nemus, hic gelidis lenes afflatibus aurae.
Huc ades o mea Nisa, novos tibi ruris honores,
Purpureas uvas, et cana Cydonia servo.
LYC. Vesper adest pueri, nodosa refigite lina,
Umidaque [Orig: Humidaque] ad Boream suspendite, non bene Lunae
Creditur, hoc primum: sed cum praenuntia [Orig: praenuncia] lucis
Fulserit exoriens Aurora, revisite silvas [Orig: sylvas] .
AC. At mihi nocte magis latos obsidere campos,
Insidiisque placet dumosas claudere valles,
Cum terraeque fretumque silent, micat Arcadis ursae
Sidus, et argutis circum tremit ignibus aether.
LY. Exul ago, teneros meditor (quis credat?) amores,
Solarique iuvat [(transcriber); sic: luvat] rapidos, quibus urimur, aestus,
Flumine Vare tuo. Quid tum, si fata negabunt
In patriam reditus? Tellus commune sepulcrum est.
AC. Vos ego dilectos cineres, atque ossa parentum,
Et nemora, et dulces iubeo salvere penates.
Cynthi vale. Quid tum, patriae si nulla videndae
Spes superest? Uno sub Sole iacebimus omnes.
Haec illi: at mediis Varus caput extulit undis,
Rugosoque notans in Fagi cortice versus
Cetera [(transcriber); sic: Caeterea] ad Eridani, dixit, cantabitis amnem.
Dixit, et obliquo rursus caput abdidit alveo.
Ecloga III.
Astrorum nitidos aurora fugaverat ignes,
Purpureoque fores caeli [Orig: celi] reseraverat ortu,
Cum Nicer egregias urbes, terrasque iacentes
Collustrans, frugesque novas, caelestia [Orig: celestia] dona,
Laetitiae [Orig: Laeticiae] sensit dulces sub pectore motus:
Caeruleos [Orig: Coeruleos] Nicer, irriguis qui praesidet undis,
Nec mora, vicina ripae deiectus in umbra,
Aurea suspiciens formosi lumina Solis,
Talia iucundas laetus cantavit ad auras:
Iam tandem Sol dux fati, dux lucis, et aevi.
Sol, qui perpetuo torques vaga saecula [Orig: secula] motu,
Exspectata [Orig: Expectas] diu iam tandem gaudia portas.
Sic equidem voluebam animo, tristesque meorum
Solabar casus: nec me sperata fefellit
Sors rerum. Prisca subolem [Orig: sobolem] de stirpe parentum
Agnosco, regum genus, atque Heroibus ortum:
Cuius ab auspiciis faustae pulchro [Orig: pulcro] ordine luces
Succedunt, terrasque novo candore [(transcriber); sic: candove] serenant
Purpurei Soles, et amicae splendida Lunae
Sidera: tum mites aurae, Zephyrique salubres
Purgarunt late corruptas aeris oras.
Urbibus hic pulsos cives, et civibus urbes
Reddidit, ac laesi placavit numinis iram.
Iamque adeo populos caelo [Orig: celo] delapsa revisit
Iustitia, humani generis decus, unica custos
Imperii, cui sancta fides et foedera curae.
Hanc circum pax laeta volans plaudentibus alis
Exsultat [Orig: Exultat] : pacis sequitur comes, optima rerum
Libertas, longo terris post tempore visa,
Libertas faustum terris et amabile nomen.
Vos quoque quae veterum Heroum super aethera laudes
Tollitis, ac memori transscribitis omnia famae,
Pierides salvete, Iovis genus: Otia [Reg: Ocia] iam vos
Certa manent, veterum finem sperate malorum.
Fortunate Nicer, tu nunc per pinguia terrae
Ubera, perque urbes elatis cornibus ibis,
Agnoscesque tuum late increbescere nomen:
Et nemora, et tua rura, tuosque virescere colles.
Interea molli residens in gramine pastor,
Vel pastor, vel secreto venator in antro,
Mulcebunt dulci labentia flumina cantu:
Gaudebunt undae, gaudebunt Naiades udae:
Et vos o gelidae nemorum gaudebitis umbrae,
Ludentes ubi mane canent, ubi vespere Musae,
Et mansura sui longum monumenta per aevum
Dulcia purpureis incident carmina truncis.
Innumeris alii se tollunt laudibus amnes,
Credo equidem: varios alto sub gurgite pisces
Rhenus alit: fontesque suos, suaque ostia iactat
Danubius: genus acre virum pater educat Albis:
Magnanimos Nicer Heroas, rerumque potentes,
Insignes pietate Duces, et fortibus ausis.
Suave sub auroram colles reptare salubres,
Dum tenues spirant Zephyri, blandaeque volucres
Nascentem cantu lucemque diemque salutant:
Suave etiam, postquam rapidus deferbuit ardor
Iam labente die gelidos invisere fontes,
Mollibus in pratis, sub frondibus arboris altae:
Suavius, armorum populos terrore solutos
Aspicere, et placido decoratas principe terras.
Pastores cohibete greges, et parcite ripae:
Ripa gerit regum natos e sanguine flores,
E quibus Heroum texent sibi serta nepotes.
O decus, o requies afflictis unica rebus!
Ecce tibi ad patrii vada fluminis aurea surgunt
Citria, odoratis pendent mala aurea ramis.
Ecce tibi roseis se punica floribus arbor
Induit, et virides densant umbracula lauri.
Nec tenerae sitiunt oleae, liquor almus aquarum
Temperat, et vitreis umectat [Orig: humectat] gramina guttis
Desuper illacrimans, Venerisque et Solis amorem
Irrigat, ac suaves thymbras, et flore comantem
Luteolo melilotum, et acanthi nobile gramen.
Huc ades o, rapidumque umbra solare laborem:
Nec te paeniteat [Orig: poeniteat] mollem captare quietem
Propter aquas Ego sum, valles quem cernis amoenas
Cursibus obliquis, et mollia prata secantem,
Utilis infirmo pecori Nicer, utilis agris.
Accipe et haec, quae laeta parens tibi munera tellus
Hactenus ignotas aegris mortalibus herbas
Submittit, novus unde vigor, novus usque resurgat
Frontis honos, redeantque exhaustae in pristina vires.
Salve Heros, salve o nostris Sol addite terris,
Imperioque bonus, rebusque labantibus adsis.
Finierat Nicer, illi urbes, vallesque recurvae
Plauserunt, plausere aurae, plausere volucres,
Et mentes priscae subiit virtutis imago.
Has tibi primitias, ausis Otho fortibus ingens,
Sacrabam, nomenque tuum sublime ferebam
Colle sub herboso residens, ubi flumine pulchro [Orig: pulcro]
Caeruleus [Orig: Coeruleus] gratam Musis Nicer alluit urbem.
Quod si fata mihi, quae tu facis, otia [Orig: ocia] servant,
O quales tibi cantabunt mea carmina laudes,
Quae legere interdum iuvet, ac celebrare minores.
Si vacat, et dulces iuvat instaurare querelas,
Et cantu oblectare animum, curamque levare,
Flumineas inter salices, Amasaee, vel alnos:
Huc ades, et viridi mecum requiesce sub umbra,
Qua pater Eridanus campos et roscida lymphis
Prata secat, tumidisque sonans devolvitur undis.
Hic incisa leges procerae in cortice lauri
Carmina, quae vestris nuper digressus ab oris
Cantavit Lycidas, duri solamen amoris.
Illum amnes mirata, illum Ticinus, et ingens
Larius: insonuere Alpes, gemitumque dedere.
Namque canebat uti nascentis origine mundi
Et felix aetas, et fortunata fuissent
Saecula [Orig: Secula] , cum pulchro [Orig: pulcro] gentes se more tenerent
Sponte sua, et magnos colerent ante omnia divos.
Omne aevum in silvis [Orig: sylvis] , omnes venatibus annos
Ducebant, laeti praeda, rigidisque serarum
Exuviis: fontesque suos, sua flumina norant.
Donec paulatim succedere dirus habendi
Coepit amor, moresque alios nova protulit aetas.
Hinc Lunam, et pulchrum [Orig: pulcrum] Solem, stellasque minores,
Astrorum imprimis aptos venantibus ignes,
Oriona, Canemque refert, geminosque Triones.
His miseram Clytien, niveumque adiungit Adonin
Ploratum Veneri: nec agentem in retia cervos
Praeterit Oebaliden: Vos o pulcherrima [Orig: pulcerrima] quondam
Corpora, nunc flores, quos educat umida [Orig: humida] tellus.
Hinc fastus Narcisse tuos, dum despicis omnes,
Increpat: ah, tenerae quae tanta superbia formae?
Infelix, iam ver illud, flos ille iuventae
Languescet, Dryadasque olim Deus ultor amantes
Audiet, ac nullo tua poena tacebitur aevo.
Nec silet, ut Nymphas, Dominamque in fonte lavantem
Viderit Actaeon, canibusque immitibus usus
Rorantes multo foedarit sanguine silvas [Orig: sylvas] .
His addit niveae secreta cubilia Lunae,
Ut gremio Endymiona [Orig: Endimiona] suum Dea foverit, utque
Mortali in gelida furtim se iunxerit herba,
Et pueri roseo caput acclinaverit ori,
Dum iacet, ac fessos recreat sopor umidus [Orig: humidus] artus.
Tranat amans nubes, et ab aethere labitur alto
Noctis honos, caelique [Orig: celique] decus: miseratur euntem
Sidera, gratantesque susurrant leniter aurae.
Te quoque, cui lauro crines cinxere virenti
Pierides, citharaque sua dignatus Apollo est
Sturmere, insigni perducit ad aethera cantu:
Sturmere, Aonidum decus, et spes unica vatum.
Tu quoque enim pharetram interdum suspendis, et arcum
Ex umeris [Orig: humeris] , serpuntque hederae per tempora nigrae,
Aut intertexta crines tegit infula quercu.
Hinc silvas [Orig: sylvas] iaculis, et messes retibus aptas,
Venatumque refert habitus: nec praeterit Umbros,
Nec Morinum de stirpe canes, celeresque Sigambros [Orig: Sicambros] .
Morborum causas [Orig: caussas] etiam demonstrat, et usum
Herbarum, morsusque docet sanare ferarum,
Intibaque scillamque gravem, tristesque lupinos
Illinire, et veteri miscere bitumen [Orig: pitumen] amurcae [(transcriber); sic: amuracae] .
Postremo caelum [Orig: celum] aspectans, Solemque cadentem,
Ocyroen Lycidas suprema voce salutat:
Crudelem Ocyroen, Zephyrosque affatur, et auras:
Vos testes estote aurae, feror avius altos
In montes, arcumque volens, pharetramque repono.
Vos quoque me numquam [Orig: nunquam] dilecta videbitis ultra
Flumina: quandoquidem nostras tu sola querelas,
Ocyroe, tu sola meos contemnis amores:
Nec quid sint lacrimae, nec quid suspiria curas.
Irriguis crescunt non unae in vallibus herbae,
Puberibus Seseli foliis, Hederaeque recentes,
Et baccis croceum et foliis bicoloribus Arum,
Arum ursis, apris Hederae, Seseli utile cervis.
At mihi nulla mei crescit medicina doloris,
Nec desiderium radix levat ulla, nec umquam [Orig: unquam]
Labitur Ocyroes e nostro pectore vultus.
Iamque vale, pura Ocyroe: tuque omnia lustrans
Sol pater, astrorumque ignes: vos litora [Orig: littora] , et amnes
Aeternum salvete: Haec verba novissima sunto.
Haec Lycidas: et se virides proiecit [Orig: projicit] in herbas
Cum gemitu, et lacrimis Alpes respexit obortis.
Surrexit tamen, et nemorum deserta petivit
Hospitia, et Rheni fontes superavit et ortus
Danubii, et notis tandem se reddidit oris,
Nec laetum patria, aut oculi videre suorum.
Tantum ille in silvis [Orig: sylvis] et in altis montibus errans,
Ingratos soles, ingratas carmine luces
Condebat, gemitusque imo sub corde premebat:
Si qua dies posset tantum lenire dolorem.
Irrigui iuxta fontem Acidis, ilice tecti,
Myrtilus et Celadon, occasum insontis amici
Lugebant [(transcriber); sic: Lngebant] pariter, verisque obscura vicissim
Miscebant: aetate pares, et versibus ambo
Insignes, ambo villosae pellibus ursae
Induti: Celadon venator, Myrtilus auceps.
Tum prior antiquos Celadon sic orsus amores.
CEL. Daphnis erat forma egregia, viridique iuventa:
Venatore satus Daphnis, quem Sirmia mater
Ediderat partu, Mosae flaventis ad undas.
Sed tunc Euganeis in collibus, umida [Orig: humida] circum
Flumina Medoaci, blandis dabat otia [Orig: ocia] Musis.
Hic illum captantem auras, ripaque iacentem,
Altorum cultrix nemorum pucherrima [Orig: pulcerrima] Leuce
(Ut se forte domum venatu lassa ferebat)
Viderat, et totis perceperat ossibus ignem.
Illam etiam spoliis praedae silvestris [Orig: sylvestris] onustam
Respexit cupido formosus lumine Daphnis.
Nec mora, secreta Nymphae se iunxit in umbra,
Spemque fidemque ultro dedit, et solatus amantem est.
Felices ambo, propria haec si gaudia vobis
Numine fatorum stabili concessa fuissent.
Diis aliter visum est: externas quaerere terras
Daphnis, et ignotas invisere cogitur urbes.
Ille quidem reditus spem corde fovebat inanem:
Sed vix dum gelidas a tergo liquerat Alpes,
Cum fessum, ripaeque aestus fluvioque levantem
A dulci longe patria, amplexuque suorum,
Immanis torrens spumantibus obruit undis.
At trepida, et leto [Orig: letho] consumptum [Orig: consumtum] nescia Leuce,
Dum puer in silvis [Orig: sylvis] , nudaque inhumatus arena,
Fluctibus eiectum iacet ac miserabile corpus,
Errabat sola infelix, elapsaque dudum
Tempora dinumerans, sero te vespere Daphni,
Te redeunte die, tota te nocte vocabat.
Postremo furiis saevoque evicta dolore
Impia crudeli dum funere nescit ademptum [Orig: ademtum] ,
Absentis magico defigere carmine mentem
Aggreditur, solvitque comas, tunicamque recingit,
Et flammis adolens altaria, nocte serena,
Unanimem tali compellat voce sororem:
Tolle urnam, et vivos circum flagrantibus aris
Sparge soror latices, nec flectas lumina retro:
Haemonias [Orig: Aemonias] (quid enim lacrimis profecimus?) artes
Temptare [Orig: Tentare] est animus, niveis dum roscida bigis
Luna super terras currit, Sol aureus infra.
Spargite caeruleos [Orig: coeruleos] mihi, spargite fumos.
Sulphuris in terrae gremio diffusilis umor [Orig: humor]
Gignitur, et rerum causas [Orig: caussas] custodit, et ortus:
Idem etiam Magicis tactas suffitibus herbas
Adiuvat, et caecos, quibus uritur, implicat ignes.
Spargite caeruleos [Orig: coeruleos] mihi sulphura, spargite fumos.
Ultrices dirae, quarum ad scelera impia numen
Excubat et pavidis terrorem mentibus addit,
Diique animaeque omnes, quas hic circumfluus aer
Continet, has audite preces: mea gaudia Daphnis
Discedens, famamque tulit, niveumque pudorem.
Vindice vos illum poena multate vicissim,
Et desiderium, et lacrimas, et mortis amorem,
Erroresque vagos, longosque immittite luctus.
Spargite caeruleos [Orig: coeruleos] mihi sulphura, spargite fumos.
Ut canis aestivi rapido cum sideris aestu
Vertitur in rabiem, totis sitis acta medullis
Exstimulat [Orig: Extimulat] pavidum, nulloque exstinguitur [Orig: extinguitur] haustu:
Sic agat in furias Daphnim Deus ultor amantum.
Sic Daphnim Deus ultor agat, totumque perurat,
Nec possit rapidos exstinguere [Orig: extinguere] pectoris ignes,
Oceanum quamvis, et cunctos ebibat amnes.
Spargite Caeruleos [Orig: Coeruleos] mihi sulphura, spargite fumos.
Hanc laurum, veteri quae surgit proxima murto [Orig: myrtho]
Propter aquam, et virides frondente cacumine ripas
Integit, hanc olim laurum formosus amavit
Daphnis, et arboribus coluit maius omnibus unam.
Hanc age cum ramis, foliisque, et cortice, et ipso
Stipite, falce recide, et aena [Orig: ahena] face recisam
Sterne solo insultans, et dic: Mens Daphnidis istos,
Daphnidis occultos mens impia sentiat ictus.
Spargite Caeruleos [Orig: Coeruleos] mihi sulphura, spargite fumos.
Parce soror nimium procedere, perfida nescis
Spirituum arbitria: hac agedum conside sub ara
Dumque sedes, faciem turis [Orig: thuris] fuligine nigra
Obline, cras Aponi calidis purgaberis undis.
Spargite Caeruleos [Orig: Coeruleos] mihi sulphura, spargite fumos.
Ille per aethereas viden' ut caper advolat auras?
Nigra Capro pellis, nigra cornua, lumina nigra,
Ingratum Caper ille vehet per inania Daphnin.
Spargite caeruleos [Orig: coeruleos] mihi sulphura, spargite fumos.
Iam terras caelumque [Orig: celumque] inter nigrantia tranat
Nubila Daphnis io: sed quid strepit aura? propinquam
Daphnis adest: nosco stridorem, sibila nosco,
Latratusque canum diros, gemitusque luporum.
Spargite caeruleos [Orig: coeruleos] mihi sulphura, spargite fumos.
Heu, quid agam? en foedatam ulva sine vestibus umbram,
Daphnidis exstincti [Orig: extincti] simulacrum flebile cerno.
Iam, iam Daphni dolet, iam tota mente, quod egi
Paenitet [Orig: Poenitet] : Elysium testor, sedesque beatas,
Quas habitas: linquam terras, manesque sub imos
Te sequar: I felix, cinerique haec perfer imago.
Parcite caeruleis [Orig: coeruleis] iam sulphura, parcite fumis.
Finierat Celadon, lacrimis tum maestus [Orig: moestus] obortis
Myrsilus haec contra facundo reddidit ore.
MYR. Nos quoque Daphni tuos obitus, tua tristia fata
Deflemus tumulumque tibi sacramus inanem
Montibus in patriis, mecum tua funera lugent
Naiades, et maerens [Orig: moerens] turbatis Cynthius undis,
Notus et aucupibus, notus venantibus Acis,
Et matutinae referunt lamenta volucres.
Occule luciferos Sol nubibus, occule vultus.
Dicebam: Fuge Daphni amnes, vaga flumina vita,
Saepe rates fractas undis et mortua vidi
Corpora cum tabulis, flentesque in litore [Orig: littore] nautas.
Occule luciferos Sol nubibus, occule vultus.
Has silvas [Orig: sylvas] Daphni, hos fontes, haec rura colebas
Nobiscum, teneri dum flos adolesceret aevi.
Sic laqueis volucres mecum, fictisque solebas
Fallere carminibus: Felix, si celsa potentum
Atria sprevisses, sed non amor omnibus idem.
Occule luciferos Sol nubibus, occule vultus.
Aerumnas etiam multas, rerumque procellas,
Et varias hominum fraudes, et frigora et aestus
Pertulimus: testis pater Appenninus et ingens
Larius, et Zephyros mare quod prospectat et Austros,
Culminaque haud umquam [Orig: unquam] nivibus viduata sub ipsum
Solstitium: extremo nunc me sub fine laborum
Deseris, et mecum veteres, tua cura, sodales
Amisso vitam socio experiuntur amaram.
Occule luciferos Sol nubibus, occule vultus.
O utinam fieri mutato corpore possem
Flos Hyacinthe tuus, solitasque referre querelas
Pallentes inter violas, et molle ligustrum:
Sic rosei veris praenuntius [Orig: praenuncius] , orta quotannis
Sidera sub Tauri, Maiaeque Atlantidos astrum
Daphnidis in viridi lugerem caespite [Orig: cespite] mortem.
Occule luciferos Sol nubibus, occule vultus.
Quod possum, gemitu et lacrimis nemora omnia circum
Impleo, care puer, seu fuscas Hesperus umbras
Inducit terris, caelo [Orig: celo] seu praevius alto
Lucifer auroram natalibus evocat undis.
Occule luciferos Sol nubibus, occule vultus.
Daphni tuae semper laudes, doctique manebunt
Ingenii monumenta, nec ulla redarguet aetas.
Sis memor o, caelique [Orig: celique] aliqua de parte sereni
Aspice nos, olim tecum tot casibus actos.
Iam tibi parta quies, superumque beata frequentas
Concilia, et dulci permulces sidera cantu.
Illic excipies venientem laetus amicum,
Corporis exutum vinclis, et carcere caeco:
Astrorumque simul vastos mirabitur orbes.
O qui complexus, o quae tum gaudia mentis,
Gaudia perpetuis non deficientis saeclis [Orig: seclis] .
Exsere [Orig: Exere] luciferos Sol nubibus, exsere [Orig: exere] vultus.
Haec illi vacua nuper Bolgange sub umbra
Cantabant, largoque oculos umore rigabant,
Dulcis amicitiae memores, veterumque laborum.
Tu vero Heroum suboles [Orig: soboles] , cui sanguine Daphnis
Iunctus erat, sortemque ultro comes ibat in omnem,
Daphnis in adversis idem, rebusque secundis:
Exstincti [Orig: Extincti] vivam candenti e marmore duces
Effigiem, et templi sacrata sede locabis
Spectandam, ut celebri praetexat honore sepulcrum,
Aeternum vestri monumentum, et pignus amoris.