Opera omnia; quibus acc. vita eiusdem, ex luculenta Ioannis Hagii narratione breviter concinnataMachine-readable textLotichius Secundus, PetrusWaltherXML version, markup prototype, December 1999Susanne MussmannmarkupCamenahttp://mateo.uni-mannheim.de/camena/lotic1lotic.htmllotic001.jpglotic.xmllotic1/jpghtmlHeidelberg: Vögelin, 1603.
Regeln fuer die Texterfassung 03/2001
not necessary
19 December 2001Susanne MussmannmarkupTEI header added; tags; page breaks completed
P. LOTICHII SECUNDI CARMINUM
Liber primus.
AD MAGNIFICUM ET ILLUSTREM VIRUM DANIELEM STIBARUM EQ. FR.
Hunc dono tibi carminum meorumNon dico lepidum, novum libellum,Maecenas venerande, sed pudicum.Curas iter et anxios labores,Et sortis querimonias amarae,Annis viximus (heu) tumultuosis.His in fluctibus, impetuque rerum,Ecquis molle quid exararet, ecquisVersus conderet elegantiores?At nunc munere cum tuo revisamIucundos Aganippidum recessus,O praedulce meum decus, Stibare,Blanda, si mihi Dii, favent, in umbraPuris, et nitidissimis nec aetasQuos ventura redarguat, libellis,Laudes omne tuas feram per aevum.
DE PHILOMELA.
Dum sedet, ac dulces iterat Philomela querelas,Pendula qua vitreas arbor opacat aquas:Alitis effigiem subiectis spectat in undis,Blandaque vicinis vox redit icta iugis.Illaque dum queritur, simul ipsa videtur imagoAemula sub ramo dulce virente queri.Tum stupet, et vere volucrem putat esse, quod umbra est,Et sibi divini carminis esse parem:Perstat, et invidia maerens tabescit inani,Certa, nisi vincat, victa dolore mori.Omnia depromit discrimina gutturis, omnesElicit, innumeris flexibus, usa, modos.Postremo multas frustra dum certat in horas,Seque repercusso decipit ipsa sono:Unguibus et rostro simulacrum invadit et alis,Inque necaturas inscia fertur aquas.Vidit et exanimem vicino caespite texitTriste genus leti commiseratus, Acon,Addidit et titulum: Falsus quam perdidit error,Daulias hic viridi conditur ales humo.Infelix fatum, quae laudis tanta cupido est?Fallor, an et miseras nos imitamur aves?
AD IOANNEM HAGIUM.
Hagi prime sodalium meorum,Qui cum nos aleret novem DearumDulci Lanus in otio solebasMecum ducere saepe non inertemFultus caespite florido quietem,Qua fagi, corulique, populique,Et densae salices utraque ripaFrondosis fluvium comis obumbrant.Quid dum bella tument nefanda, rerumIn Martis geris urbe? me nivaliLongo tempore detinet sub ArctoFati saeva necessitas acerbi,Hic tabesco, gravissimis peresusCuris (heu) sine te, miserque vivo,Inter tela, licentiamque ferri,Divisus procul a meis libellis,Et nunc vel situs hos araneosusFoedat, delicias meas: vel igniHostis tradidit: hoc fleam necesse est,Hagi prime sodalium meorum.
AD TUMULUM MATERNI MILITIS FORTISSIMI.
Haec Materne tibi gelida monumenta sub ArctoAlbidos ad liquidas pono Secundus aquas.Effusum patriae pro libertate cruoremIndicat incisis populus icta notis.Non lacrimis hoc funus eget: solacia forsanTalia plebeis manibus esse solent.Te magni super astra duces, validaeque cohortes,Pulsaque sollemni classica more vehunt.Mille viae casus tecum, bellique labores,Frigus et excubias, pauperiemque tui.Praeceptisque tuis fateor debere, quod aetasPrima rudimentis est in honore suis.Hoc igitur munus, magnis quod saepe negatumRegibus, a socio milite miles habe.
AD MELCHIOREM ZOBELLUM COMPATREM.
Dum te Parrhasio sub axe MavorsCastris detinet in tumultuosis,Iucundissime Melchior Zobelle:Nos hic unanimes tui sodales,Altus, Varus, Acontius, Secundus,Ad sedes patrias sumus reversi.Et nunc inter amabiles amicosNarrantes varios periculorumCasus, bella, fugas, ducum labores,Exhausti reminiscimur laboris:Et te saepe Zobelle nominamus,Et votis celerem tibi precamurAcri a militia vacationem.Vivas molliter axe sub nivali,Vivas dimidium mei, nec olimObliviscere, mi Zobelle, Musas.Crescunt in reditum tuum virentesEt lauri, et Veneri dicata murtus.
DE MURO IN SEQUANIS COLLAPSO, CUM INSCRIPTIONE VICTORIARUM CAESARIS.
Qua veteris surgunt nova propugnacula Dolae,Ad Dubii liquidas praetereuntis aquas:Murus erat spectans Ararim, septemque Triones,Turribus et fossis cinctus utrimque suis.Iusserat hic tumidus gentis praefectus Iberae,Grandibus insculpi Caesaris acta notis.Ticinum, victumque Arnum, domitosque Sigambros,Et Lybicum vectas per mare mille rates.Addiderat captosque duces, nuperque potentisAlbisAragonia cornua fracta manu.Iamque aeterna gerens nostri monumenta pudoris,More trophaeorum nobile stabat opus.Ecce (quis hoc credat?) momento temporis unoOmnia ceu trifido fulmine quassa ruunt.Cetera murorum pars inconcussa remansit:I nunc ultores dic nihil esse Deos.Vincere (confiteor) pulchrum est: illudere victisNon decet: incertas sis memor esse vices.
IN MALUM POETAM.
Salax Poeta (paene nomen addidi)Nugator efferate, saeculi pudor,Adhucne dentes exseris famelicos?Et plena febris atque pestilentiaeVates siticulose ructas carmina?Me, me lacesse, me pete, ut remordeam,Casti pater diserte contubernii.An nomen addam? nolo ne superbias.Clamabo tantum (pace quod fiat tua)O carminum venusta liberalitas.
AD IOANNEM ALTUM POETAM SUAVISSIMUM.
Saepe meae nomen simul inter vina puellaeMore iubes prisci temporis, Alte, bibam.Tu Violantillam potas, mihi Claudia septemDat cyathos, et iam frigida fugit hiems.Quid faciam sicci cum terga Leonis adibitPhoebus, et ingratus faucibus aestus erit?Ergo meae propter nomen breve cogar amicaeFerre sitim? tanti nulla puella mihi est.Non tamen hanc dominam mutabo, sitimque levabo.Quid facies igitur, quaeris? Amabo duas.
AD CLUSIUM, DE HELIOTROPIO, HYACINTHO ET LAURO.
Aspice, dum riguo Clusispatiamur in horto,Ut ClytiePhoebi servet euntis iter.Credibile est illam, quamvis radicibus haeret,Nunc quoque dilecti Solis amore trahi.Hanc prope suave rubes hyacinthe, sed invida DaphneIntegit oppositis germen utrumque comis.Pallida languescit Clytie, ponitque decorem,Languet et Oebalius fletque gemitque puer.Sensus inest igitur plantis, gaudentque dolentqueCertaque naturae dant documenta suae.Quisquis es, hos noli flores temerare viator:Nunc quoque, quos olim Phoebus amavit, amat.
AD I. FABRICIUM MONTANUM.
Montane, Aonidum comes sororum,Hos sex continuos mihi per annos,Dum Mars turbat Hyantias puellas,Numquam vise, sed omnibus diebusPars desiderii mei sub arcto,Ecquid vivis adhuc, valesque? nam teNoster vivere nuntiavit Altus.O factum bene! O vetus sodalis,Quo non suavior est, erit, fuitve.Dic, quidnam tot agunt pares amici?Blandi Carolus arbiter leporis,Et tu mi Guilielme, tuque Funci,Iucundi, unanimes, et eruditi?Illam ver utinam novum reducat,Qua vos alloquar, audiamque, lucemHeu quot casibus, et quibus procellisIactatum accipies tuum Secundum!Tunc fontis liquidas sedens ad undas,Ut mos esse tuus solebat olim,Argutos mihi carminum libellosSub fago recitabis, aut sub ulmo.Nunc Alpes nivibus iacent amictae,Quando Phillyrii senis per astrumDeclives agit imbrifer iugales,Hiberno properans ab axe Phoebus.AD CLAUDIAM.
Claudia virginei flos illibate pudoris,Quae superas vernis lilia mista rosis.Quam conferre bonis tibi casti pectoris ausim?Quamve parem formae dotibus esse putem?Si fortuna minus mea lamentabilis esset,Saecula si dulci pace quieta forent.Te quoque laudatas inter, me vate, puellasTolleret ex humili fama perennis humo.Lesbia non maius, nec Delia nomen haberet,Haereret capiti prima corona tuo.Annue diva Venus, da longum ferre per aevumTot bona da facta pace redire domum.Ipse tibi galeam suspendam gratus et hastam,Lucidus irrigua qua strepit Acis aqua.Et breve carmen erit: Vates CythereaSecundusHaec tibi militiae dedicat arma suae.
INFERIAE AD GEORGII LOTICHII FRATRIS TUMULUM.
Tandem post varios bellique viaeque laboresContigit ad cineres frater adesse tuos.Frater amabilior dulcis mihi lumine vitae.Aetheris, heu, pulchra quam cito luce cares.Quattuor addideras septem natalibus annos,Iamque lyrae cordi, iam tibi carmen erat.Tempore quo tecum spem nostram fata tulerunt,Et lacrimis patrias Cynthius auxit aquas.Non reditu potuere tuo gaudere parentes,Ingenii nullum divitis exstat opus.Ah miserande puer, peregrina condite terra,Dimidium tecum mors tulit atra mei.Gloria Musarum tu summa futurus, et olimDulce decus nostrum, si licuisset, eras.Salve care cinis, frater carissime quondam,Nunc cinis, aeternum rursus ave, atque vale.
AD ACIN FONTEM.
Aci decus nemorum, viridi circumdate musco,Unde ferunt atavos saepe bibisse meos.Tu mihi secessus Heliconis, et otia praestas,Aoniasque tuo fonte recludis aquas.Tu placido molles invitas murmure somnos,Nec levat arentem purior unda sitim.Non pecudes rivum turbant, limusve, sed imumSplendidior vitro lucet adusque solum.Flumineos latices hic libat, et abdita ramisMulta nemus querulis cantibus implet avis.Hei mihi, quod iuvenis tellure altrice relictaHis careo silvis, his ego semper aquis.Dulce sed exhausti quondam meminisse laboris,Estque pererrato gratior orbe quies.Ergo vale rursus, nostri memor, herbifer Aci:Hoc tibi discedens opto, perennis eas.
AD NYMPHAS.
Fontibus Nymphae genus unde sacrum,Quae salutares colitis recessus,Et scatens rivis nemus, et calentesSulphure lymphas.Ecce sescentas voveo coronasPro mei vobis reditu Stibari,Ut suos vestris repetat penatesSospes ab undis.Grande qui rerum columen mearum,Hic odoratas cithara per herbasDulce me curis iubet expeditumFingere carmen.Ipse, qua densas strepit inter alnosCynthius, molli residens in umbraVota persolvam, cumulans sacratasFloribus aras.Nunc maris rorem sat, amaracumque,Et comas thymbrae dare, post et udasOfferam murtos, et ApollinarisGermina lauri.
AD GEORGIUM FABRICIUM.
Argutae fidicen lyrae Georgi,Dic nobis age, cur tuos libellos,Illos candidulos, et expolitosPerfectum tibi vicies ad unguem,Inclusos retines domi? nec ireDoctorum sinis ora per virorum?Iam sat (nam modus esse debet) illosAerumnosa coercuit litura,Iam flores lepidos sat addidisti,Iam permitte licentius vagari.Non aevo tibi degener futuroLivor dentibus invidis nocebit,Multis nec lyricis minor per orbemIunctus vatibus ibis, et legeris.Salvete o lepidissimi libelli,Dulces in quibus abluere Musae,Et blandas Charites manus, et Horae,Quam vos terque quaterque saviabor!IESU CHRISTODEO OPT. MAX. SACRUM.
Has lacrimas, haec Christetibi suspiria vatesDedicat, hos oculos, seque animamque suam.Tu, precor, audacis dele commissa iuventae,Tu liquido sordes ablue rore meas.Respice nos, fragiles cum deseret halitus artus,Summaque cum terris fulserit illa dies.Cum tuba per densas sonitum dabit horrida nubes,Hocque triplex mundi flamma resolvet opus.Quicquid erit, breve erit: nec enim dulcissime longeAuguror adventus tempus abesse tui.Interea tibi mane novo, tibi vespere sero,Grata tibi media carmina nocte canam.Atque utinam plures oculos natura dedisset,Ipse vel in lymphas totur abire queam.Scilicet ut maerens lacrimarum fonte perenni,Vulnera tabifica cuspide facta lavem.Hospitium tu Christe humilis ne despice cordis,Dulce tibi soli vivere, dulce mori.
AD RUDELIUM, ET DRACONEM.
Rudeli, et Draco, candidi sodales,Salsa Tethyos ad frementis undas,Lugete o simul et pari dolore,Ubertim lacrimae per ora manentStillatimque fluant, et hinc et illinc:Lympergus superas reliquit auras,Lympergus iacet, heu: proculque MoenusIn ripa tumulum videt recentem.Nos longis regionibus remoti,Udas nec lacrimis damus coronas,Nec (si qua est ea manibus voluptas)Quem saltem properans legat viator,Signamus titulo brevi sepulcrum.At tu, cui citharae potens canoraeDulci Musa dedit placere versu,Raptum funere tam bonum sodalem,Fatis eripe mi Draco: nec olimLympergum premat invidis tenebrisAetatis taciturnitas futurae.Sed candor niveus, gravisque virtusLongis carmine consecrata saeclis,Notescant magis, arduisque famaeSemper laetius evehantur alis.Hoc est aere perennius sepulcrum.
AD GEORGIUM CRACOVIUM, ET M. LUCANUM.
Lucane optime, tuque mi Georgi,Qui versus canitis venustioresEt Graiae pede vocis, et Latinae,Istos, si libet, urbis inquietaeLinquamus strepitus, et ut solemusIucundis spatiemur in virectis,Restagnantis ad Albidos fluentum.Lassi nunc etenim iuvantur artusCaeli temperie serenioris,Et leni simul ambulatione:Dum blandae nemoralibus sub umbrisMulcent aera cantibus volucres:Et gratis parit irrigata rivisFlores gramine discolore tellus.O dulcissima solitudo ruris!O silvae virides! avete Nymphae,Et fontes, et agelluli salubres,Vos ignobilis otii voluptas,Et nostri requies laboris estis.It secura dies, soporque mollemTotis noctibus irrigat quietem.O vere ter et amplius benignoOrtus sidere, qui sibi ipse notusSic degit placide, videtque tectoFumum dum salit ater ex avito!Hoc vitae genus est beatioris,Lucane optime, tuque mi Georgi.
PRO WOLFGANGO NEUSTETER COGNOMENTO STURMER, EQ. FRANC.
Da violas hospes, iacet hac Sturmerus in urna,Qui puer immiti caesus ab hoste fuit.Aspera collatis dum temptatproelia signisMarchio, prolapso concidit ictus equo.Sic ego saepe rosas, sic uda papavera vidi,Candida sic primo lilia vere mori.Ille quidem patrii quondam cognominis haeres,Acer et invicto Marte futurus erat.Atropos invidit: Generis nec profuit ingensGloria, principibus nec placuisse viris.Hoc satis: hospes abi, nec vivere differ in horas:Eximium Lachesis nil sinit esse diu.
SUPPLICATIO AD IESUM CHRISTUM DEUM OPT. MAX.
IesuRedemptor ac Protector omnium,Idemque lux mortalium,Te (nam quid ultra est?) noxiis heu plurimisContaminatus invoco.Iam, iam dolet, quod egi, iam, iam paenitet,Errata iam nosco mea.Ut fervida vi Solis usta languidasPonit comas amaracus:Sic maeror ossa devoravit intima,Totiesque, Christe, langeo.Penitusque contabescerem, nisi tuaeConfiderem clementiae.Miserere fons salutis, et dulci meumCor irriga solacio.Animumque saevis libera terroribus,Tuoque reple spiritu.Te luce prima, nocte te sera canam,Lyraeque gratias agam.Qua natus ille ex Isaci nepotibusVates tuam potentiam,Victorias cecinit tuas, et innubaTe nasciturum virgine.O sauciae spes una conscientiaeCruore me lava tuo.
AD PUERUM SUUM IN DIE NATALI P. VERGILII MARONIS.
Ternas, i puer, ocius coronasNectas ex apio, marisve rore,Aut thymbra gracili: nec est pudoriNostris populus, aut salix capillis,Quas ripis Arar educat propinquis.Nam murto nec adhuc ego, nec ausimPhoebea caput impedire lauro.Sambuco quoque dic, et Appiano,Huc ad me veniant, sacras agemusEt vino et fidibus Maronis Idus.Iunctis adsit oloribus Dione,Assint rite vocantibus Camenae.O me si qua recessibus DearumIllis inferat, herbidosque monstretColles, qua tenui canens avenaTe formosa Amarylli, teque Philli,Albis Philli decentior ligustris,Intonsas docuit sonare silvas!O si se mihi praebeat, sed olim,Argutis imitabilem cicutisIntactum Corydon amans Alexin,Quando limpide te videbo Minci,Qui natale rigas solum Maronis,Ripas praeteriens harundinosas?Sed cesso. Puer, etfrequentiores,Appone, et cyathos capaciores.Cras rorantia rursus et minutaImple pocula: sic diem quotannisHanc ducam, mihi paene carioremNatali proprio: valete curaeVitae pernicies, adeste MusaeEt lauri, citharaeque, fistulaeque.Laus et gloria sempiterna vatum est.
AD GREGORIUM SCHETUM MEDICUM.
Vixi diu curis solutus omnibus,Vixi secundum vota, pace, litteris,Amore abundans, gratia, sodalibus:Nunc (heu graves rerum vicissitudines)Tabesca solus, ut misella amaracusVesanientis aestibus caniculaeArescit. O decus meum, peregimusVix lustra quinque, iamque delectatioOmnis, ioci, facetiae, cupidines,Studiumque consenescit a radicibus.Tam mane numquam surgo, nec tam vesperiCarum reviso lectulum, quin maximaVi lacrimarum diffluam, discriminumMemor ruentis patriae, heu calamitasAbominatae servitutis! heu furor!Heu leva mens! heu civium discordia!Invidit alma scilicet felicitas,Ne dulce litusAdriatici maris,Per saxa vectus aequoris Ligustici,Tecum viderem, limpidive Tibridis,Padive ripis ambulans, ignobiliMederer istis otio molestiis,Ubi nunc bicolore tu iacens sub populoHoras beatas ducis immemor mei.Nos murmurantis ad caput Druentiae,Vitam trahemus in tenebris exules.Donec (quod est novissimum) refulseritDesiderata Caelitum benignitas.
EPITAPHIUM D. ADOLPHI A CLAUBURG, IURECONSULTI FRANCOFURD.
Asta parum viator, et pios iubeSalvere manes, hic Adolphus est situs,Qui stirpe gentis editus GlauburgiaeMaioribus clarissimis, dum viveretDomi forisque notus, ob reconditamRerum optimarum floruit scientiam,Cursus perennes siderum micantium,Moresque naturae intimos cognoverat,Aeternitati consecrans quam plurimaeQuae comprobasset omnis aetas postera,Idem impiger terra, marique gentiumMores et urbes exterarum viderat,Dignumque sese gesserat Re publica.Sed nil opes, nil dignitas, nil litterae,Nil flos iuventae, nil Apollo profuit.Vix lustra sex peregerat, quando occidens(Heu spes inanes) ultimum vidit diem.Scio, misertum est. I viator, et sacroLevem precare pulveri terram, et vale.
AD RENATUM HENERUM.
Si mecum leviter meridiariSub murto libet, aviaque Loto,Mi Renate, parum deambulatumRus ad me venias, ut otiosisDisertos recitet puer libellosBembi, Flaminii, Actii, Augurelli,Vel quodcumque bonum simillimumque est.Nam quasdam volo collocutionesTecum texere, donec aestuosusFrangat se calor, hinc sedens in herbis.Dulci vina refrigerabis unda,Qua Citros rigat, alluitque lauros,Nostris lympha scaturiens in hortis.O iucunda beatitudo vitae,Libros inter, et optimos amicos,Quos iungit bona comitas, et unaDelectatio rebus ex eisdem,Et Musae, Veneresque transmarinae!Gaude villula, quam tum libenterInviso nemus. Ecquid aestimandum estCuris esse beatius solutis?
P. LOTICHII SECUNDI CARMINUM
Liber secundus.
AD IULIUM MICYLLUM.Venit laeta dies, castae qua matris ab alvoChristus, sub forma paupere, natus homo est.Scilicet ut veteris solvens contagia noxae,Iustitiae certas traderet ipse vias:Et mortale genus revocans e faucibus Orci,Deleret meritis crimina nostra suis.Hanc Iuli celebrare pio te carmine lucemConvenit, et sacra digna referre lyra.Non haec Pierides dictant, non fautor Apollo,Non haec Castaliae suggerit umor aquae:Sed pater omnipotens, et lucida Patris imagoNatus, et amborum gratia dulcis Amor.Dulcis Amor, divumque potens, hominumque voluptas,Qui regit afflatu pectora casta suo.At tu sancte puer, qui nos a morte redemptos,Heredes regni deligis ipse tui:Tu, precor, Emanuel nos dignos effice, quorumPectora sint verbo semper aperta tuo.Da superare graves vitaeque obitusque labores,Gutta tui nobis sanguinis una sat est.Per te, Christe, salus nobis est reddita, per teTartara victrici sunt spoliata manu.Haec facunde pio tu carmine concine Iuli,Et pura sanctas concipe mente preces.Nec dubitare decet, voces gemitusque precantumFert supra nubes, et super astra fides.
IN EFFIGIEM MILITUM GERMANORUM.
Pudor Deorum, opprobriumque saeculi,Pestis, luesque militaris ordinis,Qui perciti furore mentis ebriae,Licentiaque perditorum temporum,Abominandis involuti vestibus,Fas omne rumpunt, eruunt Rem publicam.Hei dira imago, hei barbarum spectaculum!
IN DAPHNIM ECLOGAM ADAMI GELPHII.
Cum nuper altas aetheris scandens domos,Praestans canendi gloria,Terras Micyllus, has senex relinqueret,Vocante rege Caelitum,Nicer misellus vallium sub intimisReconditus cubilibusLugebat, et reflagitans vatem suumMaesto fluebat alveo:Flevere fontes limpidi, sub herbidisScaturientes montibus,Et antra sacri destituta carminisAmabili solacio.Ubi remotus urbis a frequentiaTer optimum, ter maximumDeum canebat, et vagos micantiumCursus vicesque siderum.Sed nunc quid hoc Nicer? quid accidit novi?Quid est ocelle fluminum?Unde haec repente (vos referte Naiades)Doloris intermissio?Inusitatis undiquaque personantMontes, ut ante, cantibus.Amnemque dulci carminis mulcet sonoNovus Poetarum chorus.Sic est: sepulti ex ossibus regerminantTot surculi lectissimi.Qui nunc sub umbris arborum comantiumMolli fruuntur otio.Daphnimque Divis addit immortalibusConviva PhoebiGelphius.Daphnim loquetur omnis aetas postera:O Daphni sidus aureum!Quanta per auras influit dulcedine,Animumque Musa surripit?Nicer beate, nunc virente pampinoPraecincta tolle cornua,Meumque Gelphium, et cohortem aequaliumViridi corona laurea.Albim tamen ne provoces, nec Bregelam,Viadrumve, nec flavum Salam.
AD LAUROS IN HORTIS SUBURBANIS.
Lauri, quae rapidos arcetis vallibus aestus,Tuque susurranti fons nemoralis aqua:Vos lauri salvete mihi, salve optima rerumAvia frondosis lympha sub arboribus.Hic ego, dum licuit, curas lenire solebam,Qua strepit e gelidis unda voluta iugis,Hic meus argutas cecinit venator ad auras,Dum fleret maestisSarmidemharundinibus.O sopor, o blandae volucres, o gramen, et herba,Quam fuit hic animo vivere dulce meo!Nunc me dilectis avellere cogor ab hortis,Nec mihi saeva dabunt fata referre pedem.Este mei memores lauri, vosque antra valete,Et fons, et Musis vallis amata vale.
IN NATALEM SALVATORIS, AD MARTINUM STIBARUM.
ARISTOPHANEUS
Quo te carmine, qua Lyra,Natali procul a soloRex sanctissime caelitumFesto tempore concinam,Mundi Christeredemptor?Ergo hunc, alme puer, diemSic ducemus in ultimiSolitudine litorisQuo tu natus es, induensHumanos Deus artus?Quod possum tamen, et fretumEt Sol aethera metiens,Surgens audiet, et cadens,Nos plausus dare, nos tuaeMatris dicere partum.Martine incipe, nam DeiHaec aetatula filioEst gratissima, flos tener,Flos ortus tener est, cane,E propagine Iesse.O dulcissima veritas,Tu nos aspice, tu repleDulci pectora gaudio:Et bellum, et lacrimabilesCum fame opprime morbos.
AD GREGORIUM SCHETUM MEDICUM.
Dum nos omnibus exules in orisFidi erramus amiculis nec ulloSub caelo requiescimus, molesta(Eheu) Schete, senectus appropinquat:Et languescit, ut icta sole murtus,Blandae flosculus elegans iuventae.Vivamus semel, otiumque rurisGustemus: patula sedens in umbraeMecum tegmine sub virentis ulmiCaeli carpe salubrioris haustus.Mox armis fera bella luctuosisHinc vos Lauriferis agent ab hortisTrans pigras maris ultimi paludes.Istas nunc cithara, et ioco, atque vino,Curas elue: sic laboriosumAlterna vice temperemus aevum,Dum longam properet dies quietem.
DE IOANNE FRANCISCO RIPENSI.
Laure Palatini quae consita principis horto,Ad Nicri liquidas innuba surgis aquas:Cresce precor, non tu rigido violabere ferro,Non in fumosos ibis adusta focos.Aonio cinges iuvenilia tempora vati,Aeternum servans fronde virente decus.Hunc meus ingenio meruit Franciscus honorem,Nobilius per quem Dania nomen habet.
AD IULIUM MICYLLUMIACOBI FILIUM.
En pulcher tenebras fugansSol lucem vehit annuam,Qua virgo peperit Deum,Praegnans Flamine sancto.Iuli sume patris lyram,Et Iesu puero puerIntactaeque puerperaeDulces incipe cantus.Nobis paupere sub casaAeterni suboles PatrisChristus virginis innubaeCasta prodit ab alvo.Expers labis enim parensVerbo fit gravis igneo,Quam caelestibus integramAfflat Spiritus auris.Agnoscit pecus, et gregisCustodes Dominum, quibusChristumnuntiat angelusAd praesepe iacentem.En Iesseius enitetLato gramine flosculus,Matutina velut micatCaelo stella sereno.Halans qualis amaracus,Dulcis quam liquor irrigat,Cultos mane per hortulosAuras mulcet odore.O quae praevia regibusFulsit dona ferentibusFelix stella: ubi par eiAut iucundior ignis?Te nunc, Emmanuel precor,Te splendor rogo gloriae,Qui de lumine lumen esSummi patris imago.Sic placabilis et bonusNobis luce novissima.Aeternus sit honor tibiTrinum numen et unum.
AD CHRISTIANUM LOTICHIUM FRA.
Da frater mi Christiane plectrum,Templis da citharam sacris amicam:Lux sollemnis agatur haec quotannis,Qua firmans Deus, erigensque sanctoOlim pectora spiritu suorumAuris omnipotentibus superneAfflavit: precibus, piisque votisHanc lucem celebremus. O superniPatris fervida, filiique flamma,Fac nos, cuncta movens vigor, nefandiPuros criminis, integrosque vitae,Blando corda revinciens amore.Da solaciolum, tuique curisDulci numinis expeditus haustuSanctis totus ab ignibus liquescam.O fax certa precumque, gratiaeque,Constans pax animi, quiesque rerum!Dum nos lubrica fluctibus tot aetasIncertos agit, et graves procellae,Tu castae arbiter institutionisFlammis pectora tempora pudicis.
AD LEONHARDUM MUNSTERUM.
Sollicitas habili citharae dum pollice fila,Succinis et tenui murmure, vive tibi:Et vitare mones praelustria: chordaque dulcesPulsa dat et chordas vox imitata, sonos:Ducere cum Musis videor Munstere choreas:Quoque sedes Helicon est locus ille mihi.Quis Deus afflatum rapit hoc super aethera pectus?Monstrat et affectus posse docere lyra?Non ita populeis maeret Philomela sub umbris,Huic similis quamvis nulla sit inter aves.Ad vada nec tali dulcedine pura CaistriCarmen Olor moriens exsequiale canit.Sic celebrans epulas citharam cum voce movebatDemodocus, lacrimas eliciente sono.Carmina pectoribus, mulcendis auribus aptaEst lyra, me chordis vox sociata iuvat.Utraque cum praestes, quid dulcis amice rependam?Hoc precor, ut vivas tempus in omne tibi.
AD GEORGIUM SABINUMBRANDEBURGENSEM.
Immortale decus, Sabine, vatum,Qui nunc ad vada Bregelae vetustosDoctis artibus imbuis Borussos:An feliciter es domum reversus?Hinc cum sarcinulis tuis venustis,Musarum simulatque liberorum,Ut spero, auspicio bono profectus?Ad flavum tuus OderamSecundusIucundae memor allocutionisSinceraeque benignitatis: optatNunc et Pegaseos sibi volatus,Et desiderat omnibus diebusDilectos iterum videre vultus.Sed nunc aera forte pestilentemVitans, grex subito novem sororumTecum praecipiti fuga recessit,Urbes Bregela qua duas ab unaPulchro separat alveo, facitqueCursus inter utramque flexuosus.Hic (nam tristia multa nuntiantur)Hei, quantum mihi fecit audientiImis rumor in ossibus dolorem.At quocumque sub axe vivis, oroSis nostri memor, anxiosque luctusDulci progenie, tuisque leniCuras diminuentibus libellis,Dum soles redeant sereniores.
INFERIAE AD TUMULUM MATERNI STEINDORFFER IN URBE HIERAE.
Hoc tumulo Materne iaces, hic corporis artus,Hic tua post obitus contegit ossa lapis.Has lacrimas gratae pro consuetudinis usu,Haec cape de lacrimis serta rigata meis.Suavior hic nullus mihi vixit: in otiaPhoebi,In sacra Pieridum mollia natus eras.Cognita quid memorem duri certamina Martis?Hei mihi, quod nullas mors timet atra manus.Hic igitur Materne iaces? heu fertile pectus,Ingeniumque sagax, et sine labe fides.Spiritus aethereas colit, unde recesserat, arces,Iamque odio, caeci quicquid amamus, habet.Ossa cubent tumulo feliciter, ultima donecNos iterum iungat, quod precor, hora duos.
M. ROSA AD FLORES MELISSAE.
Sol lucis auctor occidit, fugit dies,Sol fundit alter aureum mihi iubar,Melissa dum liquoribus rosariumIrrorat, Hespero micante pulchrior,Melissa saucians mihi cor intimum.Haec cum sororibus sub hoc crepusculumFlores calore languidos aquis rigat,Et limpido imbre tingit. O ter, et quaterBeata amarace, o beata lilia!Vos illa mulcet aridam levans sitim.Vos roris has refrigerantis undulas,Meum sed ebibit puella sanguinem,O si liceret, ipse lacrimis meis,Vos irrigarem! vos decus resumitis,Vobis honor redit, sed ipse langueo,Et sicut herbulae liquoris insciaeAresco semimortuus: tamen foretNec mors acerba, si Melissa paululumDulci meum cor irrigaret osculo,Incendium levans. Sed hei, quid (hei) querar?Sol, dum loquor, repente noster occidit,Iam lux recedit, ingruitque nox gravis.Vale Melissa, cordis unicum meiLevamen: o Rosae, o valete lilia.
AD MATTHIAM STOIUM REGIOMONTANUM.
Rumor ait, Stoi, tenera me Lotide captum,Sed negat indicio Claudia nostra fidemDeque mea narrat probitate, rogataque causam,Ex animo, dicit, colligo fida meo.Rarus amor certe: sed dic quid, amice, rependam?Sit pretium fidei non dubitata fides.
IN DEFECTUM LUNAE.
Sunt aliquid cladis praenuntia signa futurae,Exitus assiduis comprobat illa malis.Nec frustra monuere graves instare tumultusEventu toties sidera nacta fidem.Nunc quoque, quod patriae faustum sit, et utile, caelumIndicat ambiguos non procul esse metus.Dic Dea, quae certis labentia motibus astraAspicis, et causam nominis inde trahis:Quid vult maesta sibi tenebris soror abdita Phoebi,Dum premit in caeli culmine terga Nepae?Eloquar, Uranie respondit: Scorpius istis,Nescio quem, terret nocte silente minis.Quo nascente stetit spargens letale venenumIn medio, cauda virus habente, polo.Cuncta licet verses, et te prope mundus adoret,Quisquis es, incertas disce timere vices.
AD HORTULUM CLAUDIAE.
Salubris hortule, elegans suburbaniOcelle ruris, et cubile nympharum,Qui vere iam tepente saepe iucundosPraebes mihi puellulaeque secessus.Sic nec tibi aura pestilens odoratasLaedat rosas, nec alba Caurus invisisFlabris adurat lilia, et novos roresMinistret usque Memnonis nigri mater:Mei, precor, iocos amoris occulta,Dum te vel indies misellus inviso,In herbulisque cum meo igne confido,Ubi latus rivi premunt susurrantes,Eduntque motis sibilum comis aurae.Ibi illa multa delicata cum fiunt,Tu cernis hortule, et vides coronatamMeam puellam, paululum reclinatamMecum iacere somnulo velut leniVictam meum dum mollibus caput sertisRevincit, et reflagitans in amplexusSerpit venuste, suaviusque blanditur.Ocellulos tunc vibrat usque ridentes,Meosque ludibunda vexat ardores,Et basia uda millies columbatimFigit rogata, spiritumque transfunditIn cor meum: hinc amore membra tabescunt,Halans amaracus velut pruinosisCum tacta flatibus repente marcescit.Haec dulcis hortule, ut rogamus, occulta,Ne Caprimulgi filia illa viciniSentire possit, illa quam probe nostiAd hoc salictum clam latere prostratam,Captare si qua auribus queat voces,Ut deferat per orbis angulos omnes.Et hinc meorum me sodalium coetusVexant, quod assis aestimamus, a risuSi temperarent pessimi poetarum.Qui saepe ceu vagi novos legunt flores,Cum vix anethum, maluam, et allium norint,In hortulos solent venire per causamVenis tumentibus, velut nigra in silvaAd buculam ruit maritus armenti.Hos tu procul fuga, et patens mihi soliMei iocos amoris hortule occulta,Ocelle ruris elegans suburbani.
AD SIDUSBORUSSIACUM, SUAVISSIMUM SODALEM SUUM.
O Sidus, quid adhuc tuos amoresSemimortuus, et fere peresusCuris, quid retices tuo Secundo?Nam simplex scio candidae puellaeUrit te pudor, impotensque vivumExsugit tibi sanguinem miselloImis ardor inaestuans medullis.Nec caros latet improbus sodalesVenis haustus amor siticulosis,Sed flammas dolor arguit, colorque,Insuetumque silentium, feroces.Frons porrectior ante, nec per herbasSordebant tibi floridi recessus,Nec convivia, nec tui libelli.At nunc illepidus repente vivis,Festinans trepidus modo huc modo illuc,Et voces leviter proterviores,Et furtim numeros procaciores,Mellilamque sonas, Rosunculamque,Et quicquid miseri sciunt amantes,Mulsum, delicias, amoenitates.Vidi et cum roseas manu papillasVelles tangere per iocum, sed arcteObsaeptus fuit hortulus: quid udasDicam, proh dolor, osculationes?Et morsus, et anhelitus frequentes,Nil abradere dum potes, premisque,Et pulchris inhias gemens ocellis,Nec montem satias, nec ima sentisLabi tabidulam per ossa mortem.Quare, dum licet, es mihi monendus,O Sidus: nova dum recensque flamma est,Ignes excutias ut invenustos,Tectum nec tibi blandiens venenumAssuetudine nutrias et usu,Victor sic eris, aut diu dolebis.
AD MARCUM ERIDANUM.
Ut vetus hoc merito, quam praeterit herbifer Albis,Urbs de virginibus nomen adepta gerit:Tot quoniam facie praestantes Marce puellas,Quamlibet e mediae sanguine plebis, habet.Nostra nihil certe videt his formosius aetas:Vix Helenae talis, vix Ariadna fuit,Sunt tamen et faciles (mirum) fastuque carentes,Numen et Aonidum qui venerantur, amant.Iamque peregrino suspirat in hospite furtim,Aggemit et nostris multa puella malis.Me geminae torquent, spectabilis altera vultu,Altera compositis, utraque virgo, comis.Dividior, et flagrant duplicatis pectora flammis,Saeva nec in curas quod Venus addat, habet.Tu placidis Aloes feliciter ignibus ardes,Cura sub urbanae virginis Eridane.Quid tamen Aemiliam loquar, Aemiliaeque sorores?Pulchrior hoc facies nulla sub axe fuit.Vive potens in amore tuo, iam Marce propinquatMollior, exilio sors positura modum.
DE PUELLA INFELICI.
Abditus arboribus secreto nuper in hortoSolus, amans virgo dum quereretur, eram.Dum legit hic violas, dum fletibus irrigat illas,Auribus haec hausi tristia verba meis:Ah nimis infidum genus, et crudele virorum,Sic igitur falli digna puella fui?Mater io, si quid post fata novissima sentis,Quae mala, morte tua sola relicta, fero?Deseror infelix, alias monitura puellas,Non iuvenum verbis semper inesse fidem.Cui tamen has violas? cui serta miserrima virgo?An dabis haec illi munus? an ipsa geres?Finge dari, renuit: florum me dedecet usus:Tam cito sic igitur spernor amata diu?Nunc odii fingit causas, nunc perfida dicor,Nunc omnes clamant: culpa, puella, tua est.Iuro tibi mea lux, nil te mihi dulcius uno,Nunc etiam, quamvis sim tibi vilis ego.Hactenus, et repetens suspiria lumina tersit,O numquam vacuo pectore quisquis amat.
DE PEGASO EQUO AURORAE, ET GEORGIO SABINOBRANDEBURGENSE.
Admonitrix operum tenebris aurora fugatis,Vecta Medusaeo praepete mane rubet.Hunc prior alati pedis ictibus edidit aetasFontis equum venas elicuisse novi:Virgineas Helicon lauros ubi, praemia vatum,Educat, Aonius templaque coetus habet.Pandite Pegasides, cur cuius origo liquorisDicitur aurorae Pegasus ales equus?Tempus (ait Clio) matris sub Memnonis ortum,Aoniis gratum vatibus esse solet.Tunc vigor intus agit maior, tunc pectora caelo,Ingeniis prima luce favente, calent.Inde fluunt sacri latices, studioque perennesFons matutino fundit apertus aquas.Cur tamen acer equus radiantibus additus astris?Et quae fodit aquas ungula, clara micat?Conspicui fulgent (dixit Dea) sideris instar,Ingeniosa mori quos monumenta vetant.Vatis at in clipeo cur nunc volat ille Sabini?Sic ego, sic Clio protinus orsa loqui.Pegasus ut cunctis pernicibus ocior alis:Impariter iunctis sic prior ille modis.
AD PSITTACUM DANIELIS STIBARI, EQU. FRANC.
Psittace qui vincis genus omne canore volucrum,Et docili fingis gutture mille sonos.Dicere si fas est (sicut reor esse) latentemHumanae partem tu quoque mentis habes.Ingeniumne sagax prius? an discrimina vocum,An tibi tam raram mirer inesse fidem?Tu vacuas mulces iucundis cantibus auras,Comiter excipiens si quis adire velit.Saepe choros ducis lepidos, et amabile quiddamSuccinis, et dulci risus ab ore sonat.Temporibus certis tamen apta silentia praestas,Postmodo quodque canas mens tua versat opus.Voce nec admissum tu detegis ullius index,Damna tua nemo garrulitate tulit.At cur saepe vocas nigrum? niger ecquid inhaeretPectoribus turtur Psittace fide tuis?Hunc nec honore parem, nec amoeni dotibus oris,Cum tibi sit rari forma coloris, amas.Quid facere humanis debemus sensibus aucti,Nomen amicitiae cum venerantur aves?Scilicet in domini te vertis Psittace mores,Hinc ea dexteritas, hinc tibi tanta fides.Dii faciant longos sit uterque superstes in annos,Gloria tu volucrum, temporis ille sui.
INFERIAE AD TUMULUM ULRICHI HUTTENI, EQUIT. FRANC.
Alloquor Hutteni manes, cineresque Poetae,Quos brevis in mediis insula claudit aquis.Este salutati manes, haec summa laborum est,Alma quies vobis sit, nec arena gravis.Accipe cum violis lacrimas, tibi fundimus illas,Morte tua felix maxime nuper eques.Felix morte tua, patriae non fata ruentis,Cuius eras vindex, non tot acerba vides.Patria post obitus tibi contigit altera caelum,Maior et in cunctos fit tua fama dies.Fortunate cinis, venerande nepotibus ipsis,Aeternum salve, perpetuumque vale.
AD MALA AUREA.
Aurea mala meae donum salvete puellae,Aurea purpureis addita mala rosis.Quae mihi supremo, cum iam discedere vellem,Tempore formosa tradidit ipsa manu.Addidit et voces blandas, repetitaque fixitOscula cum lacrimis admonitura sui.Este, precor, mecum semper, quascumque per orasNunc vagus ignotis gentibus hospes ero.Longa nec interea nostros via mutet amores,Grata nec emigret pectore cura meo.Talia Nausicae decerpsit ab arbore poma:Hesperidum tales vix tulit hortus opes.Tale fuit roseis in Oderae vallibus Idae,Victrici tenuit quod Cytherea manu.Poma suo quondam iuvenes in amore iuvabant,Auxilium multis poma tulisse ferunt.Regis aquae pronepos malo Schoeneida cepit,Quam nequiit cursus poma tulistis opem.His tibi Cydippe (scit candida Delos) Aconti,His patruo Cereris filia iuncta suo est.Fetibus arboreis dominam placare solebatPastor amans, mittens aurea mala decem.Fallor? an haec etiam nobis cum traderet illaSensimus insolito pectus amore rapi?Fulgor et exstincto iam paene reluxit ab igne,Lenis ut a Zephyro crescere flamma solet.Sive tamen fesso quod amem dabit altera tellus,Seu mihi cura recens finis amoris erit:Virginis assidue meminisse iuvabit amatae,Semper inoblitus muneris huius ero.
AD IOANNEM HAGIUMFRANCUM.
Hagi, fugit hiems, novosque tellusLeni feta parit tepore flores.Quos per rura Favonius benignisMulcet flatibus irrigantque rivi.Ergo mollibus ecquid in virectis,Orto Sole, cubiculum relinquensLaetus per iuga flosculos, et udisFelices legis herbulas in hortis?Et quascumque ad opem rosas medendiTellus educat utiles sub Arcto?Sic Hagi breve ver agas, sed aestasPostquam transierit, VesontionemAntiquam venias, ut ante brumamAd flavos Ligeris volemus undas.Aut, si fert ita Caelitum voluntas,Ad montis iuga laeta Pessulani.Nunc solus gelida sedens in umbraAd rupes Dubii, recordor actaeVobiscum rigido sub axe vitae,O desiderium meum sodales,Omni tempore quotquot estis omnes,Quos iunxit mihi dulcis eruditaeConsuetudinis usus, et recessusCultrices Heliconii, CnidiqueLucos diva colens harundinosae.Absent is quoque vos mei sodalesConservate memoriam Secundi,Qui vos diligit, atque amare porroOmnes, ut prius, est paratus annos.
AD MATTHIAM STOIUMBORUSSUM.
Quaeris sollicitos cupidis in amantibus ignes,Stoi, cur toties fine carere putem.Et memoras quorum veteres meminere Poetae,Quos ferus extrema tabe peredit amor.Confiteor flammas alit assuetudo latentes,Ponere nec facile est, quae placuere semel.Improba plus animos penetrant tamen oscula, Stoi,Oscula constantes immoderata movent.Scilicet alterni captatus spiritus oris,Nescio quid iunctis motibus intus agit.Ex animaque vagum lenem velut excipit auram,Dum cupit ardores cor relevare suos.Non aliter riguas tellus bibit arida lymphas,Languidulas aliter non fovet aura rosas.Utque peregrina coalescit in arbore ramus,Inque vicem sucos miscet uterque suos:Alter in alterius sic corpore vivit, et ardensPectoris est vere pectus amantis amans.Dulcis amarities amor est, tu candide Stoi,Mollibus illecebris oscula mista cave.
AD SUSPIRIA ET LACRIMAS.
O praesaga mei semper suspiria luctus,O gemitus maesti flebile cordis opus:Quid toties aeger de pectore spiritus imoSurgit, et inviti saepe madent oculi?Cura nec optatos sinit anceps ducere somnos,Omnia dum media lassa quiete iacent?Non mihi iam veteres (semel insaniavimus) ignesVersat in accensis ossibus acer amor.Quid tamen est, praesaga mali quod pectora maerent?Quod gemo, quod causa saepe latente fleo?Tristia venturos cognosco per omina luctus:O anime infelix non potes esse diu!Nil praeter lacrimas haec et suspiria vita est,Quae si fine bono clauditur acta, sat est.INFERIAE.
Haec tibi, fide Mari, posui monumenta Secundus,Extremum sanctae pignus amicitiae.Quandoquidem procul a patria florentibus annisFunere te saevo mersit acerba dies.Ossa iacent tumulo: victuri gloria restatNominis: ad superos mens pia fecit iter.Salve pars animae nuper dulcissima nostrae,Gaude, et perpetuum rursus ave, atque vale.
D. M.
D. IACOBO MARIOGERMANO, PIETATIS ET INGENII LAUDIBUS INSIGNI, AMICO INCOMPARABILI, P. LOTICHIUS POS.
P. M.
Exspiravit in amicorum manibus XV. Cal. Novemb. Anno salutis D ac II. et L. supra mille.
Ruta.
Ante alias omnes, quas tellus educat, herbasIucunda est oculis, Carole, Ruta meis.Nec mihi maluerim Thyma, nec Meliloton et illas,Sanguine quas tinxit Cypria diva, Rosas.Crescit in excultis genialis amaracus hortis,Vere novo violae, lilia vere nitent.Gramineas decorant madefacta Sisymbria ripas,Estque suum Menthae Marruvioque decus.Floribus et foliis, variisque coloribus omnes,Paeoniisque aptas usibus esse patet:Sed tamen utilitas, et tanta potentia Rutae est,Ut superet meritis gramina cuncta suis.Ruta virens abigit metuendos ictibus angues,Ruta inhibet dira mixta venena manu.Haec recreat tectos caligine luminis orbes,Et caput et cerebrum roborat acris odor.Nec minus hanc saevos certum est lenire dolores,Nec levis est Paphiae vis inimica Deae.Hinc oleum medicos lentum servatur ad usus,Hinc tepidus liquidas elicit ignis aquas.Nec foliis gelidae spoliatur tempore brumae,Nec Rutam nimio frigore laedit hiems.Stirpibus atque herbis Boreas cum demit honorem,Ruta viret nullo languida facta gelu.Utilis hanc capiti vel circum Salvia crescit,Vel prope mollita crescit Hysopus humo.Et quoties dirae serpunt contagia labis,Implorant homines graminis huius opem.Illa ducum clipeos ornat, nunc languida, sed moxAlbis ad arctoas laeta resurget aquas.Hanc meus ad gelidam portabat signifer Arcton,Cum dubio belli tempore miles eram.Dicite Pierides quo primum tempore coepitAcris in hortensi Ruta virere solo?Pastor erat tenerae succensus amore puellae,Dulcia cui curae carmina semper erant.Is desiderio tabescens maestus inaniConcidit, et virgo, dixit, amata vale.Faunus amatoris sortem miseratus acerbam,In germen corpus iussit abire novum.Totque potestas tribuit: tot munera plantae,Excepto, Rutam quod levis odit amor.Flexibiles murti, laurique, hederaeque valete,Ruta comas tantum cingat odora meas.
IN PAGUM PROPE NICRUM.
Dum gravis aestivis ardet fervoribus aer,Et micat Icarii fervida stella canis:Rura sacros vates, gelidaeque in vallibus umbrae,Blandaque graminei caespitis herba, iuvant.Grataque delectant ignobilis otia vitae,Contendunt cineri dum superesse suo.At mihi nec vitreis tantum Nicer herbifer undis,Prata nec irriguis fontibus uda placent:Quantum securo dulcis mihi villa recessu,Villa racemiferis undique cincta iugis.Fortunata nimis sacris domus hospita Musis,Qua requiem Phoebus gaudet habere suam.Quid primum mediumve canam? quo carmine laudesExsequar, ut par est, villa beata tuas?Non tibi iucundi facilis clementia caeli,Ingera non desunt fertilis ampla soli.Pampineo passim campus vestitur amictu,Laetaque perspicuis fontibus arva madent.Pascua nec pecori desunt, et arata quotannisAgricola pretium grata rependit humus.Tum vitreus, gelidis qui vina refrigerat undis,Labitur argutae rivulus uber aquae.Rivulus inducens tranquillos murmure somnos:Saepe viatoris mitigat ille sitim.Adde bonos hominum mores feritate carentes,Et quae iura vigent legibus aequa suis.Quid referam teneras sine rusticitate puellas,Moribus insignes, mente, pudore, fide?Una sed e reliquis argutis praestat ocellis,Digna vel eximii principis esse nurus.Rustica (confiteor) Xanthi sed qualis ad undasPastori iunxit Cypria diva latus.Non ego te vero pulcherrima nomine dicam,Phyllidis interea tu mihi nomen habe.Phylli decus ruris, spes, et mea Phylli voluptas,Tota fit aspectu villa beata tuo.Unica tu praestas nostris solacia curis,Omnia tu nostrae gaudia tristitiae.Qualiter, Eois cum surgit Lucifer undis,Oceanum radiis vestit et arva suis:Blanda verecundo sic ardent lumina vultu,Sic oculis fiunt cuncta serena tuis.Musa sile: mea Phylli vale, lux unica salve,Et stabili gaude vatis amore tui.Sed neque me tantum pulchrae sine crimine Nymphae,Consita nec laetis frugibus arva iuvant.Nec caeli facies, nec amicti palmite colles,Prataque, nec fessis dulce levamen aquae:Quantum, grata sacris quae vatibus otia praestas,Hospitium Musis villula dulce meis.Hic stomachum mihi cepa, et oluscula placant,Et lanio debet nostra culina nihil.Interea viridi residens Philomela sub umbra,Fata iuventutis luget acerba suae.Accedunt sine felle sales, sine lite sodales,Nataque vicinis dulcia vina iugisDivitias alius, quem sic agit ardor habendi,Congerat, et magnas quaerat avarus opes.Sat mihi, si tantum vitae quae postulat usus,Possideam in gremio villula cara tuo.Non rixosa fugat dulces vicinia somnos,Corpora tranquillus dum rigat uda sopor.Tota dies iucunda fluit, seu lege solutis,Seu libeat iunctis ludere lege modis.Ruris amatores vates sumus, urbe relictaConcitat afflatu nos Deus ipse suo,Scilicet occultas dant ipsa silentia vires,Carminaque ornatu versicolore nitent.Ceu Thyma saepe simul, vel aquosa Sisymbria florent,Albaque purpureis lilia mixta rosis.Desino: Cara vale mihi villula, Phylli valeto,Vatis et extremum munus amantis habe.HELICANAMARIO SUO.
Quam mihi misisti procul huc, mea vita, salutem,Attulit ad Nicri flebile carmen aquas.Protinus ut vidi: mea dulcis epistula, dixi,Numquid es a Marionuntia missa meo?Haec ego: nec lacrimas oculi tenuere profusas,Nunc scio, cur lacrimis gaudeat omnis amor.Me formosa tenent culti tibi flumina Nicri,Te sine luminibus nunc in amoena meis.Nec tu credideris socius nescire puellasTe sine me saevo paene dolore mori.Sive Palatini cultos in principis hortosImus, in his oculi quod lacrimentur habent.Aspicio, sine te, quondam loca dulcia nobis,Et quoties texto florida serta, fleo.Sive peto silvas, nemus aut venatibus aptum,Accumulat curas silva nemusque meas.Mirabor, nomen mihi cur Helicana fuisset,Sum misera, et sine te, lux mea, tristis ago.At si tu redeas extremis sospes ab oris,Adventu referes gaudia cuncta tuo.Tunc mihi ventorum fremitus narrabilis, et urbes,Et miri tellus quicquid et aequor habet.O felix nostros qui lectulus audiet ignes,Alterius quando flebit uterque vices!Sed nunc Tyrrhenis forsan tu laetus arenis,Non memor et patriae, cum patriaque mei.Aut viridi residens murti redolentis in umbra,Dulcia secura carmina mente canis.Forsan et e lauro texis florente coronam,Quam gerat ornatis non Helicana comis.Hei mihi, quod faciles tellus alit illa puellas,Perque domos dantur basia, perque vias.Quid mihi iam fiet, si tu deceptus ab illisProtrahis extremo lentus in orbe moram.Nec vereor frustra, quiddam vaga fama susurrat,Nympha quod in laribus sit tunicata tuis.Parce per antiquos (si forte meremur) amores,Dulcibus illecebris ne capiare vide.Sed potius tempus iucundos inter amicosFalle, vel Aonia, quae mihi grata, lyra.Aut cole finitimos (nihil illis dulcius) hortos,Sed tamen hos intret ne qua puella cave.Non equidem timeo: sed cuncta timemus amantes,Tu modo non dubita de probitate mea.Oro per arcanas, quondam tua gaudia, flammas,Immemor in nulla sis regione mei.Deprecor hoc unum, non omnia ferre recusoTristia, te salvum dum mihi servet amor.Hei mihi, quod longis ambo discernimur oris,Pectore sum tecum, corpus abesse queror.Tu quoque me fido cum pectore suspirabis,Cum lacrimis oro, dic, Helicana vale.Eadem ad eundem.
Candidus en iterum festam mihi semper habendamPortat ab EooLucifer axe diem:Hac meus aethereas Marius (quod prosit) in aurasVenit, et est flammis edita causa meis.Optima lux salve, non te mihi dulcior ulla,Dum mea sic nuper fata tulere, fuit.Nunc procul hinc meus ignis abest, nec, ut ante solebat,Natali mecum gaudet in urbe suo.Ast ego (me miseram) veluti sine turture coniunxGrata mihi quondam tempora tristis ago.Scilicet ipsa geram comptis nova serta capillis,Icarii flammas sideris ille feret?Ipsa choros ducam geniales culta per hortos,Irati fremitus audiet ille maris?Non mihi sic cunctas mutabile pectus in horas,Ultimus hic ardor, qui mihi primus, erit.Flave Nicer, cuius formosas accolo ripas,Qui vitreas leni murmure volvis aquas.Testis es occultis solam tabescere curis,Testis es assuetas usque madere genas.Mite dedit pectus teneris natura puellis,Quamque viri maius pondus habere solent.Vos ego Dii faciles, quos appellamus amantesVos oro, tempus dum genitale colo:Sit felix Marius, veteresque revisat amores,Sitque memor patriae, cum patriaque mei.O utinam cupidas ferat haec tibi ventus ad auresIn quacumque manes iam regione Mari.Fervida sentires utinam suspiria, fleres,Causa meus cuperem fletibus esset amor.Non volo te, mea lux, curis mordacibus angi,Sat mihi si firmo reddis amore vicem.At tu festa dies, felicis conscia partus,Saepe mihi ac Mario post veneranda redi.Simque secuturos Helicana fidelis in annos,Ipsa animi requies illius, ille mei.
AD GEORGIUM FABRICIUMCHEMNICENSEM, POETAM.
Mitis, et Aonidum studiis exculte Georgi,Carmine cui dulci Musa placere dedit:Forsitan unde tuas veniant miraris ad aedes,Quae legis ignota verba notata manu:Illa tibi mittit, quamvis properata, Secundus:Da veniam, tempus non habuere suum.Venimus in geniale solum Misneidos orae,Tectaque Leucoreae liquimus alta scholae.Hinc loca terrigeno passim fecunda metallo,Et Salae liquidas inde petemus aquas:Cuius ad herbosas hoc tempore tristia ripasCarmina, Stigelius flebile ludit opus.Te quoque, qui Phoebi doctis caput artibus effers,Magna, sacer vates, cura videre fuit.Ad celebrem quoniam fama praenovimus Albim,Quanta sit ingenii gratia, lausque tui.Legimus et populos, et quas lustraveris urbes,Dum numero cantas regna Latina gravi.Cras genetrix lucem cum Memnonis orta reducet,Tempus erit, coeptas rursus inire vias.
DE SPECIE CONSPECTA IN AERE, SUPRA OPPIDUM YSENBERG, ANNO 1553. MENSE IUNIO, IN MERIDIE.
Hoc caelum, et magnus, quo circumfundimur, aer,Indicio produnt saepe futura suo.Portentisque monent, offenso numine Divum,Post caput ultrices numinis esse manus.Cur exempla petam veterum? cum tempore nostroProdigiis careat nullus in orbe locus.Vicino species et nuper in aere visa est,Non spernenda metus nuntia dira novi.Urbs antiqua iacet (Ferri vocat incola montem)Tyrigetum a Mysis separat illa solum.Ad Zephyri flatus Turingia panditur, indeSolis et EoosMysia spectat equos.Illic, cum nullae cinxissent aethera nubes,Et mediae Titan lucis habere iter:Ecce volubilibus rapidi duo nexibus angues,Aeris obliquas corripuere vias.Igne micant ambo, rutilant per caerula flammae:Fallor? an ille color sanguinolentus erat?Protinus adversas magno stridore per aurasOrta repentino bella furore movent.Implicitisque trahunt sinuosa volumina caudis,Tortilis ut nudos implicat alga pedes.Mutuaque alterno laniant ita vulnere terga:Sollicitus populi concutit ossa pavor:Adde, quod in medio funestos inter hiatus,Flammea terrificae fulsit imago crucis.Credite mortales, horrentiaproelia, restant,Horrida pro patria proelia, proque fide.At tu summe pater, caelum cui servit et aer,Quo peragunt motus auspice cuncta suos:Omnipotens, nulla fati qui lege teneris,Irrita fac nutu signa tremenda tuo.Illa quidem fuerint saevi praenuntia luctus,Sed tua per castas flectitur ira preces.Si tamen ista petunt meritas discrimina gentes,Serva relliquias agminis ipse tui.Nos semper nomenque tuum, laudesque canemus,Nam quodcumque sumus, numinis omne tui est.EPITAPHIUMHENRICI STIBARI, EQUIT. FRANC.
Hoc tibi Pierides statuunt me vate sepulcrumCausa recens luctus, care Stibare, mei.Vixisti mecum iuvenis, concorsque voluntas,Laedere quam potuit nulla querela, fuit.Tu mihi debueras naturae lege superstesSolvere, quae cineri munera solvo tuo.Nos Arar, et Ligeris, nos Sequana vidit, et ingens,Hospitio Rhodanus fovit utrumque suo.Vidit et ad Laedi ripas praerupta Pyrene,Qua tumidum praeceps in mare fertur Atax.Integer, innocuus, pius, utilis omnibus aeque,Ingenii variis dotibus auctus eras.Nunc memor obsequii dulcis veterumque laborum,Ante suos raptum te queror esse dies.Hoc saltem extremum nostri tibi pignus amorisAccipe, et aeternum dulcis alumne vale.ELEGIA.
Quaeritis unde leves Elegi, vel cuius ad auresHoc breve, lugubris Musa, feramus opus.Finibus egressi, quem Sequana perfluit, orbis,Ad maris immunem carpimus Arcton iter.Ter canis Erigones caluit fervoribus aer,Falciferae messem ter secuere manus:Ex quo finitimi Boreae sub cardine mundiCompositi lituos inter et arma sumus.Limina nec clausi privata reliquimus umquam,Nec populi notos contigit ore legi.Publica nos inter monumenta venire iuvabat,Sed tenuit coeptas resque, locusque, vias.Saepe pater metuens, cur (inquit) abire paratis?Hospitio fessos qui iuvet, ecquis erit?Pars quoque de nobis flammis immitibus arsit,Ne foret auctori perniciosa suo.Ille tamen precibus nostris et tempore victus,I, bene quod vertat, flebile, dixit, opus.Sed neque bis tinctas concha Sidonide vestes,Nec gere compositis murtea serta comis.Vade sine invidia, velisque minoribus utiSis memor, antemnas fer levis aura tuas.Imus et ex vero miserabile nomen habemus,Disparibus vecti, nam via longa, rotis.Si potes imbelles Elegos proscindere livorParce, nec invisas instrue felle manus.Sin minus, at vanos exerces invide morsus,Nec, licet insultes, ut timeare, facis.Non sumus ignari (nec paenitet) ante malorum,Saepe nives tulimus, saepe sub axe gelu.Inter et aerumnas et saevos viximus enses.Fingere cum doctum carmen inertis erat.Ah quoties numeros lacrimis quaerentibus aptosHorribiles nobis obstrepuere tubae?Verba tremens quoties manus imperfecta reliquit,Classica cum subito pulsa dedere sonum?Vos quoque cum summo spectetis ab aethere terras,Scitis hyperboreo proxima signa polo:Sidere sub vestro per mille pericula rerumNon semel infestas nos tolerasse vias.Tempora notitiam nunc eripuere locorum:Dic age, qua sit iter, si quis amicus ades.Haec ubi nos furtim, discedite, rettulit unus:Quam petitis, Mavors nunc quoque vastat humum.Protinus ora color maculis suffusa reliquit,Ah miseri, quorum proelia fine carent.Paenitet, heu, sero flagrasse cupidine lucis.Cuius opem miseri, quodve petemus iter?Si vacat, o nostri decus et tutela poetae,Porrige mansuetas docte Stibare manus.Nosque tui stirpem, si non grave, suscipe vatis,Musa leves Elegi non onerosa sumus.Nec, pedibus lassi quod non incedimus aequis,Despice, scis longas quid sit inire vias.Tu quoque vidisti Ligerim, magnumque Garumnam,Et Rhodani vitreas, quas Arar auget, aquas.Qui tulit externas incommoda multa per oras,Ille fatigatis aequior esse potest.Nec te paeniteat querulos evolvere versus,Et patriae lectis ingemuisse malis.Omnia si numeres, vel temporis unicus huiusMille dies causas, unde queramur, habet.Candida, Dii faciant, pax arva revisat et urbes,Caedibus et veniat dissidiique modus:Ut meliore tuas celebremus carmine laudes,Temporibusque sonus convenienter eat.Tu procul hinc nostro praestas secura parentiOtia, quae meminit muneris esse tui.His sibi nec mallet, gemmarum quicquid Eous,Quicquid in auriferis colligit Indus aquis.Pectora non relevant mordacibus anxia curis,Quas Tagus, aut felix egerit Hermus opes.Sed Musae comites, et quae sua quemque voluptas,Immemorem durae sortis ubique facit.Ergo tuum nomen sublime feremus ad astra,Indecores nec nos esse querere tibi.Tunc virides cingent cum baccare tempora lauri,Formaque conveniens aptaque vestis erit.Nunc placido requiem quaerentibus annue vultu,Et sine tutelae nos opus esse tuae.Hoc ubi contingit, satis est: vos ardua regumLimina solliciti plena valete metas.Tu quoque pacis inops, ne adhuc adeunda sub Arcto,Dum licuit nobis, hospita terra vale.