19 December 2001 Susanne Mussmann
TEI header added; tags; page breaks completed


page 125

P. LOTICHII SECUNDI CARMINUM Liber primus.

AD MAGNIFICUM ET ILLUSTREM VIRUM DANIELEM STIBARUM EQ. [Abbr.: EQUITEM] FR. [Abbr.: ?]

Hunc dono tibi carminum meorum
Non dico lepidum, novum libellum,
Maecenas [Orig: Moecenas] venerande, sed pudicum.
Curas iter et anxios labores,
Et sortis querimonias amarae,
Annis viximus (heu) tumultuosis.
His in fluctibus, impetuque rerum,
Ecquis molle quid exararet, ecquis
Versus conderet elegantiores?
At nunc munere cum tuo revisam
Iucundos Aganippidum recessus,
O praedulce meum decus, Stibare,
Blanda, si mihi Dii, favent, in umbra
Puris, et nitidissimis nec aetas
Quos ventura redarguat, libellis,
Laudes omne tuas feram per aevum.


page 126, image: s072

DE PHILOMELA.

Dum sedet, ac dulces iterat Philomela querelas,
Pendula qua vitreas arbor opacat aquas:
Alitis effigiem subiectis spectat in undis,
Blandaque vicinis vox redit icta iugis.
Illaque dum queritur, simul ipsa videtur imago
Aemula sub ramo dulce virente queri.
Tum stupet, et vere volucrem putat esse, quod umbra est,
Et sibi divini carminis esse parem:
Perstat, et invidia maerens [Orig: moerens] tabescit inani,
Certa, nisi vincat, victa dolore mori.
Omnia depromit discrimina gutturis, omnes
Elicit, innumeris flexibus, usa, modos.
Postremo multas frustra dum certat in horas,
Seque repercusso decipit ipsa sono:
Unguibus et rostro simulacrum invadit et alis,
Inque necaturas inscia fertur aquas.
Vidit et exanimem vicino caespite [Orig: cespite] texit
Triste genus leti [Orig: lethi] commiseratus, Acon,
Addidit et titulum: Falsus quam perdidit error,
Daulias hic viridi conditur ales humo.
Infelix fatum, quae laudis tanta cupido est?
Fallor, an et miseras nos imitamur aves?

AD IOANNEM HAGIUM.

Hagi prime sodalium meorum,
Qui cum nos aleret novem Dearum


page 127

Dulci Lanus in otio [Orig: ocio] solebas
Mecum ducere saepe non inertem
Fultus caespite [Orig: cespite] florido quietem,
Qua fagi, corulique [Orig: corilique] , populique,
Et densae salices utraque ripa
Frondosis fluvium comis obumbrant.
Quid dum bella tument nefanda, rerum
In Martis geris urbe? me nivali
Longo tempore detinet sub Arcto
Fati saeva necessitas acerbi,
Hic tabesco, gravissimis peresus
Curis (heu) sine te, miserque vivo,
Inter tela, licentiamque ferri,
Divisus procul a meis libellis,
Et nunc vel situs hos araneosus
Foedat, delicias [Orig: delitias] meas: vel igni
Hostis tradidit: hoc fleam necesse est,
Hagi prime sodalium meorum.

AD TUMULUM MATERNI MILITIS FORTISSIMI.

Haec Materne tibi gelida monumenta sub Arcto
Albidos ad liquidas pono Secundus aquas.
Effusum patriae pro libertate cruorem
Indicat incisis populus icta notis.
Non lacrimis hoc funus eget: solacia [Orig: solatia] forsan
Talia plebeis manibus esse solent.
Te magni super astra duces, validaeque cohortes,
Pulsaque sollemni [Orig: solenni] classica more vehunt.


page 128, image: s073


Mille viae casus tecum, bellique labores,
Frigus et excubias, pauperiemque tui.
Praeceptisque tuis fateor debere, quod aetas
Prima rudimentis est in honore suis.
Hoc igitur munus, magnis quod saepe negatum
Regibus, a socio milite miles habe.

AD MELCHIOREM ZOBELLUM COMPATREM.

Dum te Parrhasio sub axe Mavors
Castris detinet in tumultuosis,
Iucundissime Melchior Zobelle:
Nos hic unanimes tui sodales,
Altus, Varus, Acontius, Secundus,
Ad sedes patrias sumus reversi.
Et nunc inter amabiles amicos
Narrantes varios periculorum
Casus, bella, fugas, ducum labores,
Exhausti reminiscimur laboris:
Et te saepe Zobelle nominamus,
Et votis celerem tibi precamur
Acri a militia vacationem.
Vivas molliter axe sub nivali,
Vivas dimidium mei, nec olim
Obliviscere, mi Zobelle, Musas.
Crescunt in reditum tuum virentes
Et lauri, et Veneri dicata murtus [Orig: myrthus] .


page 129

DE MURO IN SEQUANIS COLLAPSO, CUM INSCRIPTIONE VICTORIARUM CAESARIS.

Qua veteris surgunt nova propugnacula Dolae,
Ad Dubii liquidas praetereuntis aquas:
Murus erat spectans Ararim, septemque Triones,
Turribus et fossis cinctus utrimque [Orig: utrinque] suis.
Iusserat hic tumidus gentis praefectus Iberae,
Grandibus insculpi Caesaris acta notis.
Ticinum, victumque Arnum, domitosque Sigambros [Orig: Sicambros] ,
Et Lybicum vectas per mare mille rates.
Addiderat captosque duces, nuperque potentis
Albis Aragonia cornua fracta manu.
Iamque aeterna gerens nostri monumenta pudoris,
More trophaeorum nobile stabat opus.
Ecce (quis hoc credat?) momento temporis uno
Omnia ceu trifido fulmine quassa ruunt.
Cetera [Orig: Caetera] murorum pars inconcussa remansit:
I nunc ultores dic nihil esse Deos.
Vincere (confiteor) pulchrum [Orig: pulcrum] est: illudere victis
Non decet: incertas sis memor esse vices.

IN MALUM POETAM.

Salax Poeta (paene [Orig: pene] nomen addidi)
Nugator efferate, saeculi [Orig: seculi] pudor,
Adhucne dentes exseris [Orig: exeris] famelicos?
Et plena febris atque pestilentiae
Vates siticulose ructas carmina?


page 130, image: s074

Me, me lacesse, me pete, ut remordeam,
Casti pater diserte contubernii.
An nomen addam? nolo ne superbias.
Clamabo tantum (pace quod fiat tua)
O carminum venusta liberalitas.

AD IOANNEM ALTUM POETAM SUAVISSIMUM.

Saepe meae nomen simul inter vina puellae
More iubes prisci temporis, Alte, bibam.
Tu Violantillam potas, mihi Claudia septem
Dat cyathos [(transcriber); sic: scyathos] , et iam frigida fugit hiems [Orig: hyems] .
Quid faciam sicci cum terga Leonis adibit
Phoebus, et ingratus faucibus aestus erit?
Ergo meae propter nomen breve cogar amicae
Ferre sitim? tanti nulla puella mihi est.
Non tamen hanc dominam mutabo, sitimque levabo.
Quid facies igitur, quaeris? Amabo duas.

AD CLUSIUM, DE HELIOTROPIO, HYACINTHO ET LAURO.

Aspice, dum riguo Clusi spatiamur [Orig: spaciamur] in horto,
Ut Clytie Phoebi servet euntis iter.
Credibile est illam, quamvis radicibus haeret,
Nunc quoque dilecti Solis amore trahi.
Hanc prope suave rubes hyacinthe, sed invida Daphne
Integit oppositis germen utrumque [Orig: utrunque] comis.


page 131


Pallida languescit Clytie, ponitque decorem,
Languet et Oebalius fletque gemitque puer.
Sensus inest igitur plantis, gaudentque dolentque
Certaque naturae dant documenta suae.
Quisquis es, hos noli flores temerare viator:
Nunc quoque, quos olim Phoebus amavit, amat.

AD I. [Abbr.: ?] FABRICIUM MONTANUM.

Montane, Aonidum comes sororum,
Hos sex continuos mihi per annos,
Dum Mars turbat Hyantias puellas,
Numquam [Orig: Nunquam] vise, sed omnibus diebus
Pars desiderii mei sub arcto,
Ecquid vivis adhuc, valesque? nam te
Noster vivere nuntiavit Altus.
O factum bene! O vetus sodalis,
Quo non suavior est, erit, fuitve.
Dic, quidnam tot agunt pares amici?
Blandi Carolus arbiter leporis,
Et tu mi Guilielme, tuque Funci,
Iucundi, unanimes, et eruditi?
Illam ver utinam novum reducat,
Qua vos alloquar, audiamque, lucem
Heu quot casibus, et quibus procellis
Iactatum accipies tuum Secundum!
Tunc fontis liquidas sedens ad undas,
Ut mos esse tuus solebat olim,
Argutos mihi carminum libellos


page 132, image: s075

Sub fago recitabis, aut sub ulmo.
Nunc Alpes nivibus iacent amictae,
Quando Phillyrii [(transcriber); sic: Phyllirii] [Reg: Philyrii] senis per astrum
Declives agit imbrifer iugales,
Hiberno [Orig: Hyberno] properans ab axe Phoebus.

AD CLAUDIAM.

Claudia virginei flos illibate pudoris,
Quae superas vernis lilia mista rosis.
Quam conferre bonis tibi casti pectoris ausim?
Quamve parem formae dotibus esse putem?
Si fortuna minus mea lamentabilis esset,
Saecula [Orig: Secula] si dulci pace quieta forent.
Te quoque laudatas inter, me vate, puellas
Tolleret ex humili fama perennis humo.
Lesbia non maius, nec Delia nomen haberet,
Haereret capiti prima corona tuo.
Annue diva Venus, da longum ferre per aevum
Tot bona da facta pace redire domum.
Ipse tibi galeam suspendam gratus et hastam,
Lucidus irrigua qua strepit Acis aqua.
Et breve carmen erit: Vates Cytherea Secundus
Haec tibi militiae dedicat arma suae.

INFERIAE AD GEORGII LOTICHII FRATRIS TUMULUM.

Tandem post varios bellique viaeque labores
Contigit ad cineres frater adesse tuos.


page 133


Frater amabilior dulcis mihi lumine vitae.
Aetheris, heu, pulchra [Orig: pulcra] quam cito luce cares.
Quattuor [Orig: Quatuor] addideras septem natalibus annos,
Iamque lyrae cordi, iam tibi carmen erat.
Tempore quo tecum spem nostram fata tulerunt,
Et lacrimis patrias Cynthius auxit aquas.
Non reditu potuere tuo gaudere parentes,
Ingenii nullum divitis exstat [Orig: extat] opus.
Ah miserande puer, peregrina condite terra,
Dimidium tecum mors tulit atra mei.
Gloria Musarum tu summa futurus, et olim
Dulce decus nostrum, si licuisset, eras.
Salve care cinis, frater carissime quondam,
Nunc cinis, aeternum rursus ave, atque vale.

AD ACIN FONTEM.

Aci decus nemorum, viridi circumdate [Orig: cirucundate] musco,
Unde ferunt atavos saepe bibisse meos.
Tu mihi secessus Heliconis, et otia [Orig: ocia] praestas,
Aoniasque tuo fonte recludis aquas.
Tu placido molles invitas murmure somnos,
Nec levat arentem purior unda sitim.
Non pecudes rivum turbant, limusve, sed imum
Splendidior vitro lucet adusque solum.
Flumineos latices hic libat, et abdita ramis
Multa nemus querulis cantibus implet avis.
Hei mihi, quod iuvenis tellure altrice relicta
His careo silvis [Orig: sylvis] , his ego semper aquis.


page 134, image: s076


Dulce sed exhausti quondam meminisse laboris,
Estque pererrato gratior orbe quies.
Ergo vale rursus, nostri memor, herbifer Aci:
Hoc tibi discedens opto, perennis eas.

AD NYMPHAS.

Fontibus Nymphae genus unde sacrum,
Quae salutares colitis recessus,
Et scatens rivis nemus, et calentes
Sulphure lymphas [Orig: limphas] .

Ecce sescentas [Orig: sexcentas] voveo coronas
Pro mei vobis reditu Stibari,
Ut suos vestris repetat penates
Sospes ab undis.

Grande qui rerum columen mearum,
Hic odoratas cithara per herbas
Dulce me curis iubet expeditum
Fingere carmen.

Ipse, qua densas strepit inter alnos
Cynthius, molli residens in umbra
Vota persolvam, cumulans sacratas
Floribus aras.

Nunc maris rorem sat, amaracumque,
Et comas thymbrae dare, post et udas
Offeram murtos [Orig: myrthos] , et Apollinaris
Germina lauri.

AD GEORGIUM FABRICIUM.

Argutae fidicen lyrae Georgi,


page 135

Dic nobis age, cur tuos libellos,
Illos candidulos, et expolitos
Perfectum tibi vicies ad unguem,
Inclusos retines domi? nec ire
Doctorum sinis ora per virorum?
Iam sat (nam modus esse debet) illos
Aerumnosa coercuit litura,
Iam flores lepidos sat addidisti,
Iam permitte licentius vagari.
Non aevo tibi degener futuro
Livor dentibus invidis nocebit,
Multis nec lyricis minor per orbem
Iunctus vatibus ibis, et legeris.
Salvete o lepidissimi libelli,
Dulces in quibus abluere Musae,
Et blandas Charites manus, et Horae,
Quam vos terque quaterque saviabor [Orig: suaviabor] !

IESU CHRISTO DEO OPT. [Abbr.: OPTIMO] MAX. [Abbr.: MAXIMO] SACRUM.

Has lacrimas, haec Christe [(transcriber); sic: Cllriste]
tibi suspiria vates
Dedicat, hos oculos, seque animamque suam.
Tu, precor, audacis dele commissa iuventae,
Tu liquido sordes ablue rore meas.
Respice nos, fragiles cum deseret halitus artus,
Summaque cum terris fulserit illa dies.
Cum tuba per densas sonitum dabit horrida nubes,
Hocque triplex mundi flamma resolvet opus.
Quicquid erit, breve erit: nec enim dulcissime longe
Auguror adventus tempus abesse tui.


page 136, image: s077

Interea tibi mane novo, tibi vespere sero,
Grata tibi media carmina nocte canam.
Atque utinam plures oculos natura dedisset,
Ipse vel in lymphas totur abire queam.
Scilicet ut maerens [Orig: moerens] lacrimarum fonte perenni,
Vulnera tabifica cuspide facta lavem.
Hospitium tu Christe humilis ne despice cordis,
Dulce tibi soli vivere, dulce mori.

AD RUDELIUM, ET DRACONEM.

Rudeli, et Draco, candidi sodales,
Salsa Tethyos ad frementis undas,
Lugete o simul et pari dolore,
Ubertim lacrimae per ora manent
Stillatimque fluant, et hinc et illinc:
Lympergus superas reliquit auras,
Lympergus iacet, heu: proculque Moenus
In ripa tumulum videt recentem.
Nos longis regionibus remoti,
Udas nec lacrimis damus coronas,
Nec (si qua est ea manibus voluptas)
Quem saltem properans legat viator,
Signamus titulo brevi sepulcrum.
At tu, cui citharae potens canorae
Dulci Musa dedit placere versu,
Raptum funere tam bonum sodalem,
Fatis eripe mi Draco: nec olim
Lympergum premat invidis tenebris


page 137

Aetatis taciturnitas futurae.
Sed candor niveus, gravisque virtus
Longis carmine consecrata saeclis [Orig: seclis] ,
Notescant magis, arduisque famae
Semper laetius evehantur alis.
Hoc est aere perennius sepulcrum.

AD GEORGIUM CRACOVIUM, ET M. [Abbr.: MARCUM] LUCANUM.

Lucane optime, tuque mi Georgi,
Qui versus canitis venustiores
Et Graiae pede vocis, et Latinae,
Istos, si libet, urbis inquietae
Linquamus strepitus, et ut solemus
Iucundis spatiemur [Orig: spaciemur] in virectis [Orig: viretis] ,
Restagnantis ad Albidos fluentum.
Lassi nunc etenim iuvantur artus
Caeli temperie serenioris,
Et leni simul ambulatione:
Dum blandae nemoralibus sub umbris
Mulcent aera cantibus volucres:
Et gratis parit irrigata rivis
Flores gramine discolore tellus.
O dulcissima solitudo ruris!
O silvae [Orig: sylvae] virides! avete Nymphae,
Et fontes, et agelluli salubres,
Vos ignobilis otii voluptas,
Et nostri requies laboris estis.
It secura dies, soporque mollem


page 138, image: s078

Totis noctibus irrigat quietem.
O vere ter et amplius benigno
Ortus sidere, qui sibi ipse notus
Sic degit placide, videtque tecto
Fumum dum salit ater ex avito!
Hoc vitae genus est beatioris,
Lucane optime, tuque mi Georgi.

PRO WOLFGANGO NEUSTETER COGNOMENTO STURMER, EQ. [Abbr.: ?] FRANC. [Abbr.: ?]

Da violas hospes, iacet hac Sturmerus in urna,
Qui puer immiti caesus ab hoste fuit.
Aspera collatis dum temptat [Orig: tentat] proelia [Orig: praelia] signis
Marchio, prolapso concidit ictus equo.
Sic ego saepe rosas, sic uda papavera vidi,
Candida sic primo lilia vere mori.
Ille quidem patrii quondam cognominis haeres,
Acer et invicto Marte futurus erat.
Atropos invidit: Generis nec profuit ingens
Gloria, principibus nec placuisse viris.
Hoc satis: hospes abi, nec vivere differ in horas:
Eximium Lachesis nil sinit esse diu.

SUPPLICATIO AD IESUM CHRISTUM DEUM OPT. [Abbr.: OPTIMUM] MAX. [Abbr.: MAXIMUM]

Iesu Redemptor [Orig: Redemtor] ac Protector omnium,
Idemque lux mortalium,


page 139


Te (nam quid ultra est?) noxiis heu plurimis
Contaminatus invoco.
Iam, iam dolet, quod egi, iam, iam paenitet [Orig: poenitet] ,
Errata iam nosco mea.
Ut fervida vi Solis usta languidas
Ponit comas amaracus:
Sic maeror [Orig: moeror] ossa devoravit intima,
Totiesque, Christe, langeo.
Penitusque contabescerem, nisi tuae
Confiderem clementiae.
Miserere fons salutis, et dulci meum
Cor irriga solacio.
Animumque saevis libera terroribus,
Tuoque reple spiritu.
Te luce prima, nocte te sera canam,
Lyraeque gratias agam.
Qua natus ille ex Isaci nepotibus
Vates tuam potentiam,
Victorias cecinit tuas, et innuba
Te nasciturum virgine.
O sauciae spes una conscientiae
Cruore me lava tuo.

AD PUERUM SUUM IN DIE NATALI P. [Abbr.: PUBLII] VERGILII [Orig: VIRGILII] MARONIS.

Ternas, i puer, ocius [Orig: ocyus] coronas
Nectas ex apio, marisve rore,
Aut thymbra gracili: nec est pudori


page 140, image: s079

Nostris populus, aut salix capillis,
Quas ripis Arar educat propinquis.
Nam murto [Orig: myrtho] nec adhuc ego, nec ausim
Phoebea caput impedire lauro.
Sambuco quoque dic, et Appiano,
Huc ad me veniant, sacras agemus
Et vino et fidibus Maronis Idus.
Iunctis adsit oloribus Dione,
Assint rite vocantibus Camenae [Orig: Camoenae] .
O me si qua recessibus Dearum
Illis inferat, herbidosque monstret
Colles, qua tenui canens avena
Te formosa Amarylli, teque Philli,
Albis Philli decentior ligustris,
Intonsas docuit sonare silvas [Orig: sylvas] !
O si se mihi praebeat, sed olim,
Argutis imitabilem cicutis
Intactum Corydon amans Alexin,
Quando limpide te videbo Minci,
Qui natale rigas solum Maronis,
Ripas praeteriens harundinosas [Orig: arundinosas] ?
Sed cesso. Puer, et [(transcriber); sic: ] frequentiores,
Appone, et cyathos [Orig: scyathos] capaciores.
Cras rorantia rursus et minuta
Imple pocula: sic diem quotannis
Hanc ducam, mihi paene cariorem
Natali proprio: valete curae
Vitae pernicies, adeste Musae
Et lauri, citharaeque, fistulaeque.
Laus et gloria sempiterna vatum est.


page 141

AD GREGORIUM SCHETUM MEDICUM.

Vixi diu curis solutus omnibus,
Vixi secundum vota, pace, litteris [Orig: literis] ,
Amore abundans, gratia, sodalibus:
Nunc (heu graves rerum vicissitudines)
Tabesca solus, ut misella amaracus
Vesanientis aestibus caniculae
Arescit. O decus meum, peregimus
Vix lustra quinque, iamque delectatio
Omnis, ioci, facetiae, cupidines,
Studiumque consenescit a radicibus.
Tam mane numquam [Orig: nunquam] surgo, nec tam vesperi
Carum reviso lectulum, quin maxima
Vi lacrimarum [Orig: lacrymarum] diffluam, discriminum
Memor ruentis patriae, heu calamitas
Abominatae servitutis! heu furor!
Heu leva mens! heu civium discordia!
Invidit alma scilicet felicitas,
Ne dulce litus [Orig: littus] Adriatici maris,
Per saxa vectus aequoris Ligustici,
Tecum viderem, limpidive Tibridis [Orig: Tybridis] ,
Padive ripis ambulans, ignobili
Mederer istis otio [Orig: ocio] molestiis,
Ubi nunc bicolore tu iacens sub populo
Horas beatas ducis immemor mei.
Nos murmurantis ad caput Druentiae,
Vitam trahemus in tenebris exules.
Donec (quod est novissimum) refulserit
Desiderata Caelitum [Orig: Celitum] benignitas.


page 142, image: s080

EPITAPHIUM D. [Abbr.: ?] ADOLPHI A CLAUBURG, IURECONSULTI FRANCOFURD. [Abbr.: FRANCOFURDENSIS]

Asta parum viator, et pios iube
Salvere manes, hic Adolphus est situs,
Qui stirpe gentis editus Glauburgiae
Maioribus clarissimis, dum viveret
Domi forisque notus, ob reconditam
Rerum optimarum floruit scientiam,
Cursus perennes siderum micantium,
Moresque naturae intimos cognoverat,
Aeternitati consecrans quam plurimae
Quae comprobasset omnis aetas postera,
Idem impiger terra, marique gentium
Mores et urbes exterarum viderat,
Dignumque sese gesserat Re publica [Orig: Republica] .
Sed nil opes, nil dignitas, nil litterae [Orig: literae] ,
Nil flos iuventae, nil Apollo profuit.
Vix lustra sex peregerat, quando occidens
(Heu spes inanes) ultimum vidit diem.
Scio, misertum [Reg: miseritum] est. I viator, et sacro
Levem precare pulveri terram, et vale.

AD RENATUM HENERUM.

Si mecum leviter meridiari
Sub murto [Orig: myrtho] libet, aviaque Loto [Orig: Lotho] ,
Mi Renate, parum deambulatum
Rus ad me venias, ut otiosis [Orig: ociosis]


page 143

Disertos recitet puer libellos
Bembi, Flaminii, Actii, Augurelli,
Vel quodcumque [Orig: quodcunque] bonum simillimumque est.
Nam quasdam volo collocutiones
Tecum texere, donec aestuosus
Frangat se calor, hinc sedens in herbis.
Dulci vina refrigerabis unda,
Qua Citros rigat, alluitque lauros,
Nostris lympha scaturiens in hortis.
O iucunda beatitudo vitae,
Libros inter, et optimos amicos,
Quos iungit bona comitas, et una
Delectatio rebus ex eisdem,
Et Musae, Veneresque transmarinae!
Gaude villula, quam tum libenter
Inviso nemus. Ecquid aestimandum est
Curis esse beatius solutis?

P. LOTICHII SECUNDI CARMINUM Liber secundus.

AD IULIUM MICYLLUM.

Venit laeta dies, castae qua matris ab alvo
Christus, sub forma paupere, natus homo est.
Scilicet ut veteris solvens contagia noxae,
Iustitiae certas traderet ipse vias:


page 144, image: s081


Et mortale genus revocans e faucibus Orci,
Deleret meritis crimina nostra suis.
Hanc Iuli celebrare pio te carmine lucem
Convenit, et sacra digna referre lyra.
Non haec Pierides dictant, non fautor Apollo,
Non haec Castaliae suggerit umor [Orig: humor] aquae:
Sed pater omnipotens, et lucida Patris imago
Natus, et amborum gratia dulcis Amor.
Dulcis Amor, divumque potens, hominumque voluptas,
Qui regit afflatu pectora casta suo.
At tu sancte puer, qui nos a morte redemptos [Orig: redemtos] ,
Heredes [Orig: Haeredes] regni deligis ipse tui:
Tu, precor, Emanuel nos dignos effice, quorum
Pectora sint verbo semper aperta tuo.
Da superare graves vitaeque obitusque labores,
Gutta tui nobis sanguinis una sat est.
Per te, Christe, salus nobis est reddita, per te
Tartara victrici sunt spoliata manu.
Haec facunde pio tu carmine concine Iuli,
Et pura sanctas concipe mente preces.
Nec dubitare decet, voces gemitusque precantum
Fert supra nubes, et super astra fides.

IN EFFIGIEM MILITUM GERMANORUM.

Pudor Deorum, opprobriumque saeculi [Orig: seculi] ,
Pestis, luesque militaris ordinis,
Qui perciti furore mentis ebriae,
Licentiaque perditorum temporum,


page 145

Abominandis involuti vestibus,
Fas omne rumpunt, eruunt Rem publicam [Orig: Rempublicam] .
Hei dira imago, hei barbarum spectaculum!

IN DAPHNIM ECLOGAM ADAMI GELPHII.

Cum nuper altas aetheris scandens domos,
Praestans canendi gloria,
Terras Micyllus, has senex relinqueret,
Vocante rege Caelitum [Orig: Celitum] ,
Nicer misellus vallium sub intimis
Reconditus cubilibus
Lugebat, et reflagitans vatem suum
Maesto [Orig: Moesto] fluebat alveo:
Flevere fontes limpidi, sub herbidis
Scaturientes montibus,
Et antra sacri destituta carminis
Amabili solacio [Orig: solatio] .
Ubi remotus urbis a frequentia
Ter optimum, ter maximum
Deum canebat, et vagos micantium
Cursus vicesque siderum.
Sed nunc quid hoc Nicer? quid accidit novi?
Quid est ocelle fluminum?
Unde haec repente (vos referte Naiades)
Doloris intermissio?
Inusitatis undiquaque personant
Montes, ut ante, cantibus.


page 146, image: s082


Amnemque dulci carminis mulcet sono
Novus Poetarum chorus.
Sic est: sepulti ex ossibus regerminant
Tot surculi lectissimi.
Qui nunc sub umbris arborum comantium
Molli fruuntur otio.
Daphnimque Divis addit immortalibus
Conviva Phoebi Gelphius.
Daphnim loquetur omnis aetas postera:
O Daphni sidus aureum!
Quanta per auras influit dulcedine,
Animumque Musa surripit?
Nicer beate, nunc virente pampino
Praecincta tolle cornua,
Meumque Gelphium, et cohortem aequalium
Viridi corona laurea.
Albim tamen ne provoces, nec Bregelam,
Viadrumve, nec flavum Salam.

AD LAUROS IN HORTIS SUBURBANIS.

Lauri, quae rapidos arcetis vallibus aestus,
Tuque susurranti fons nemoralis aqua:
Vos lauri salvete mihi, salve optima rerum
Avia frondosis lympha sub arboribus.
Hic ego, dum licuit, curas lenire solebam,
Qua strepit e gelidis unda voluta iugis,
Hic meus argutas cecinit venator ad auras,
Dum fleret maestis [Orig: moestis] Sarmidem harundinibus [Orig: arundinibus] .


page 147

O sopor, o blandae volucres, o gramen, et herba,
Quam fuit hic animo vivere dulce meo!
Nunc me dilectis avellere cogor ab hortis,
Nec mihi saeva dabunt fata referre pedem.
Este mei memores lauri, vosque antra valete,
Et fons, et Musis vallis amata vale.

IN NATALEM SALVATORIS, AD MARTINUM STIBARUM.

ARISTOPHANEUS

Quo te carmine, qua Lyra,
Natali procul a solo
Rex sanctissime caelitum [Orig: celitum]
Festo tempore concinam,
Mundi Christe redemptor [Orig: redemtor] ?

Ergo hunc, alme puer, diem
Sic ducemus in ultimi
Solitudine litoris [Orig: littoris]
Quo tu natus es, induens
Humanos Deus artus?

Quod possum tamen, et fretum
Et Sol aethera metiens,
Surgens audiet, et cadens,
Nos plausus dare, nos tuae
Matris dicere partum.

Martine incipe, nam Dei
Haec aetatula filio
Est gratissima, flos tener,
Flos ortus tener est, cane,
E propagine Iesse.


page 148, image: s083

O dulcissima veritas,
Tu nos aspice, tu reple
Dulci pectora gaudio:
Et bellum, et lacrimabiles [Orig: lacrymabiles]
Cum fame opprime morbos.

AD GREGORIUM SCHETUM MEDICUM.

Dum nos omnibus exules in oris
Fidi erramus amiculis [(owner); sic: amiculi] nec ullo
Sub caelo [Orig: celo] requiescimus, molesta
(Eheu) Schete, senectus appropinquat:
Et languescit, ut icta sole murtus [Orig: myrthus] ,
Blandae flosculus elegans iuventae.
Vivamus semel, otiumque [Orig: ociumque] ruris
Gustemus: patula sedens in umbrae
Mecum tegmine sub virentis ulmi
Caeli [Orig: Celi] carpe salubrioris haustus.
Mox armis fera bella luctuosis
Hinc vos Lauriferis agent ab hortis
Trans pigras maris ultimi paludes.
Istas nunc cithara, et ioco, atque vino,
Curas elue: sic laboriosum
Alterna vice temperemus aevum,
Dum longam properet dies quietem.

DE IOANNE FRANCISCO RIPENSI.


page 149

Laure Palatini quae consita principis horto,
Ad Nicri liquidas innuba surgis aquas:
Cresce precor, non tu rigido violabere ferro,
Non in fumosos ibis adusta focos.
Aonio cinges iuvenilia tempora vati,
Aeternum servans fronde virente decus.
Hunc meus ingenio meruit Franciscus honorem,
Nobilius per quem Dania nomen habet.

AD IULIUM MICYLLUM IACOBI FILIUM.

En pulcher [Orig: pulcer] tenebras fugans
Sol lucem vehit annuam,
Qua virgo peperit Deum,
Praegnans Flamine sancto.

Iuli sume patris lyram,
Et Iesu puero puer
Intactaeque puerperae
Dulces incipe cantus.

Nobis paupere sub casa
Aeterni suboles Patris
Christus virginis innubae
Casta prodit ab alvo.

Expers labis enim parens
Verbo fit gravis igneo,
Quam caelestibus [Orig: celestibus] integram
Afflat Spiritus auris.

Agnoscit pecus, et gregis
Custodes Dominum, quibus


page 150, image: s084

Christum nuntiat [Orig: nunciat] angelus
Ad praesepe iacentem.

En Iesseius enitet
Lato gramine flosculus,
Matutina velut micat
Caelo [Orig: Celo] stella sereno.

Halans qualis amaracus,
Dulcis quam liquor irrigat,
Cultos mane per hortulos
Auras mulcet odore.

O quae praevia regibus
Fulsit dona ferentibus
Felix stella: ubi par ei
Aut iucundior ignis?

Te nunc, Emmanuel precor,
Te splendor rogo gloriae,
Qui de lumine lumen es
Summi patris imago.

Sic placabilis et bonus
Nobis luce novissima.
Aeternus sit honor tibi
Trinum numen et unum.

AD CHRISTIANUM LOTICHIUM FRA. [Abbr.: FRATREM]

Da frater mi Christiane plectrum,
Templis da citharam sacris amicam:
Lux sollemnis [Orig: solennis] agatur haec quotannis,
Qua firmans Deus, erigensque sancto


page 151

Olim pectora spiritu suorum
Auris omnipotentibus superne
Afflavit: precibus, piisque votis
Hanc lucem celebremus. O superni
Patris fervida, filiique flamma,
Fac nos, cuncta movens vigor, nefandi
Puros criminis, integrosque vitae,
Blando corda revinciens amore.
Da solaciolum [Orig: solaciolum] , tuique curis
Dulci numinis expeditus haustu
Sanctis totus ab ignibus liquescam.
O fax certa precumque, gratiaeque,
Constans pax animi, quiesque rerum!
Dum nos lubrica fluctibus tot aetas
Incertos agit, et graves procellae,
Tu castae arbiter institutionis
Flammis pectora tempora pudicis.

AD LEONHARDUM MUNSTERUM.

Sollicitas habili citharae dum pollice fila,
Succinis et tenui murmure, vive tibi:
Et vitare mones praelustria: chordaque dulces
Pulsa dat et chordas vox imitata, sonos:
Ducere cum Musis videor Munstere choreas:
Quoque sedes Helicon est locus ille mihi.
Quis Deus afflatum rapit hoc super aethera pectus?
Monstrat et affectus posse docere lyra?


page 152, image: s085


Non ita populeis maeret [Orig: moeret] Philomela sub umbris,
Huic similis quamvis nulla sit inter aves.
Ad vada nec tali dulcedine pura Caistri
Carmen Olor moriens exsequiale canit.
Sic celebrans epulas citharam cum voce movebat
Demodocus, lacrimas [Orig: lacrymas] eliciente sono.
Carmina pectoribus, mulcendis auribus apta
Est lyra, me chordis vox sociata iuvat.
Utraque cum praestes, quid dulcis amice rependam?
Hoc precor, ut vivas tempus in omne tibi.

AD GEORGIUM SABINUM BRANDEBURGENSEM.

Immortale decus, Sabine, vatum,
Qui nunc ad vada Bregelae vetustos
Doctis artibus imbuis Borussos:
An feliciter es domum reversus?
Hinc cum sarcinulis tuis venustis,
Musarum simulatque liberorum,
Ut spero, auspicio bono profectus?
Ad flavum tuus Oderam Secundus
Iucundae memor allocutionis
Sinceraeque benignitatis: optat
Nunc et Pegaseos sibi volatus,
Et desiderat omnibus diebus
Dilectos iterum videre vultus.
Sed nunc aera forte pestilentem
Vitans, grex subito novem sororum
Tecum praecipiti fuga recessit,


page 153

Urbes Bregela qua duas ab una
Pulchro [Orig: Pulcro] separat alveo, facitque
Cursus inter utramque [Orig: utranque] flexuosus.
Hic (nam tristia multa nuntiantur [Orig: nunciantur] )
Hei, quantum mihi fecit audienti
Imis rumor in ossibus dolorem.
At quocumque [Orig: quocunque] sub axe vivis, oro
Sis nostri memor, anxiosque luctus
Dulci progenie, tuisque leni
Curas diminuentibus libellis,
Dum soles redeant sereniores.

INFERIAE AD TUMULUM MATERNI STEINDORFFER IN URBE HIERAE.

Hoc tumulo Materne iaces, hic corporis artus,
Hic tua post obitus contegit ossa lapis.
Has lacrimas gratae pro consuetudinis usu,
Haec cape de lacrimis serta rigata meis.
Suavior hic nullus mihi vixit: in otia [Orig: ocia] Phoebi,
In sacra Pieridum mollia natus eras.
Cognita quid memorem duri certamina Martis?
Hei mihi, quod nullas mors timet atra manus.
Hic igitur Materne iaces? heu fertile pectus,
Ingeniumque sagax, et sine labe fides.
Spiritus aethereas colit, unde recesserat, arces,
Iamque odio, caeci quicquid amamus, habet.
Ossa cubent tumulo feliciter, ultima donec
Nos iterum iungat, quod precor, hora duos.


page 154, image: s086

M. [Abbr.: ?] ROSA AD FLORES MELISSAE.

Sol lucis auctor [Orig: autor] occidit, fugit dies,
Sol fundit alter aureum mihi iubar,
Melissa dum liquoribus rosarium
Irrorat, Hespero micante pulchrior [Orig: pulcrior] ,
Melissa saucians mihi cor intimum.
Haec cum sororibus sub hoc crepusculum
Flores calore languidos aquis rigat,
Et limpido imbre tingit. O ter, et quater
Beata amarace, o beata lilia!
Vos illa mulcet aridam levans sitim.
Vos roris has refrigerantis undulas,
Meum sed ebibit puella sanguinem,
O si liceret, ipse lacrimis meis,
Vos irrigarem! vos decus resumitis,
Vobis honor redit, sed ipse langueo,
Et sicut herbulae liquoris insciae
Aresco semimortuus: tamen foret
Nec mors acerba, si Melissa paululum
Dulci meum cor irrigaret osculo,
Incendium levans. Sed hei, quid (hei) querar?
Sol, dum loquor, repente noster occidit,
Iam lux recedit, ingruitque nox gravis.
Vale Melissa, cordis unicum mei
Levamen: o Rosae, o valete lilia.

AD MATTHIAM STOIUM REGIOMONTANUM.


page 155

Rumor ait, Stoi, tenera me Lotide captum,
Sed negat indicio Claudia nostra fidem
Deque mea narrat probitate, rogataque causam,
Ex animo, dicit, colligo fida meo.
Rarus amor certe: sed dic quid, amice, rependam?
Sit pretium [Orig: precium] fidei non dubitata fides.

IN DEFECTUM LUNAE.

Sunt aliquid cladis praenuntia [Orig: praenuncia] signa futurae,
Exitus assiduis comprobat illa malis.
Nec frustra monuere graves instare tumultus
Eventu toties sidera nacta fidem.
Nunc quoque, quod patriae faustum sit, et utile, caelum [Orig: celum]
Indicat ambiguos non procul esse metus.
Dic Dea, quae certis labentia motibus astra
Aspicis, et causam nominis inde trahis:
Quid vult maesta [Orig: moesta] sibi tenebris soror abdita Phoebi,
Dum premit in caeli [Orig: celi] culmine terga Nepae [Orig: Nepe] ?
Eloquar, Uranie respondit: Scorpius istis,
Nescio quem, terret nocte silente minis.
Quo nascente stetit spargens letale [Orig: lethale] venenum
In medio, cauda virus habente, polo.
Cuncta licet verses, et te prope mundus adoret,
Quisquis es, incertas disce timere vices.

AD HORTULUM CLAUDIAE.

Salubris hortule, elegans suburbani


page 156, image: s087

Ocelle ruris, et cubile nympharum,
Qui vere iam tepente saepe iucundos
Praebes mihi puellulaeque secessus.
Sic nec tibi aura pestilens odoratas
Laedat rosas, nec alba Caurus invisis
Flabris adurat lilia, et novos rores
Ministret usque Memnonis nigri mater:
Mei, precor, iocos amoris occulta,
Dum te vel indies misellus inviso,
In herbulisque cum meo igne confido,
Ubi latus rivi premunt susurrantes,
Eduntque motis sibilum comis aurae.
Ibi illa multa delicata cum fiunt,
Tu cernis hortule, et vides coronatam
Meam puellam, paululum reclinatam
Mecum iacere somnulo velut leni
Victam meum dum mollibus caput sertis
Revincit, et reflagitans in amplexus
Serpit venuste, suaviusque blanditur.
Ocellulos tunc vibrat usque ridentes,
Meosque ludibunda vexat ardores,
Et basia uda millies columbatim
Figit rogata, spiritumque transfundit
In cor meum: hinc amore membra tabescunt,
Halans amaracus velut pruinosis
Cum tacta flatibus repente marcescit.
Haec dulcis hortule, ut rogamus, occulta,
Ne Caprimulgi filia illa vicini
Sentire possit, illa quam probe nosti
Ad hoc salictum clam latere prostratam,


page 157

Captare si qua auribus queat voces,
Ut deferat per orbis angulos omnes.
Et hinc meorum me sodalium coetus
Vexant, quod assis aestimamus, a risu
Si temperarent pessimi poetarum.
Qui saepe ceu vagi novos legunt flores,
Cum vix anethum, maluam, et allium norint,
In hortulos solent venire per causam [Orig: caussam]
Venis tumentibus, velut nigra in silva [Orig: sylva]
Ad buculam ruit maritus armenti.
Hos tu procul fuga, et patens mihi soli
Mei iocos amoris hortule occulta,
Ocelle ruris elegans suburbani.

AD SIDUS [Orig: SYDUS] BORUSSIACUM, SUAVISSIMUM SODALEM SUUM.

O Sidus [Orig: Sydus] , quid adhuc tuos amores
Semimortuus, et fere peresus
Curis, quid retices tuo Secundo?
Nam simplex scio candidae puellae
Urit te pudor, impotensque vivum
Exsugit [Orig: Exugit] tibi sanguinem misello
Imis ardor inaestuans medullis.
Nec caros latet improbus sodales
Venis haustus amor siticulosis,
Sed flammas dolor arguit, colorque,
Insuetumque silentium, feroces.
Frons porrectior ante, nec per herbas


page 158, image: s088

Sordebant tibi floridi recessus,
Nec convivia, nec tui libelli.
At nunc illepidus repente vivis,
Festinans trepidus modo huc modo illuc,
Et voces leviter proterviores,
Et furtim numeros procaciores,
Mellilamque [Orig: Mellillamque] sonas, Rosunculamque,
Et quicquid miseri sciunt amantes,
Mulsum, delicias, amoenitates.
Vidi et cum roseas manu papillas
Velles tangere per iocum, sed arcte
Obsaeptus [Orig: Obseptus] fuit hortulus: quid udas
Dicam, proh dolor, osculationes?
Et morsus, et anhelitus frequentes,
Nil abradere dum potes, premisque,
Et pulchris [Orig: pulcris] inhias gemens ocellis,
Nec montem satias, nec ima sentis
Labi tabidulam per ossa mortem.
Quare, dum licet, es mihi monendus,
O Sidus [Orig: Sydus] : nova dum recensque flamma est,
Ignes excutias ut invenustos,
Tectum nec tibi blandiens venenum
Assuetudine nutrias et usu,
Victor sic eris, aut diu dolebis.

AD MARCUM ERIDANUM.

Ut vetus hoc merito, quam praeterit herbifer Albis,
Urbs de virginibus [(transcriber); sic: virgin.b.] nomen adepta gerit:


page 159

Tot quoniam facie praestantes Marce puellas,
Quamlibet e mediae sanguine plebis, habet.
Nostra nihil certe videt his formosius aetas:
Vix Helenae talis, vix Ariadna fuit,
Sunt tamen et faciles (mirum) fastuque carentes,
Numen et Aonidum qui venerantur, amant.
Iamque peregrino suspirat in hospite furtim,
Aggemit et nostris multa puella malis.
Me geminae torquent, spectabilis altera vultu,
Altera compositis, utraque virgo, comis.
Dividior, et flagrant duplicatis pectora flammis,
Saeva nec in curas quod Venus addat, habet.
Tu placidis Aloes feliciter ignibus ardes,
Cura sub urbanae virginis Eridane.
Quid tamen Aemiliam loquar, Aemiliaeque sorores?
Pulchrior [Orig: Pulcrior] hoc facies nulla sub axe fuit.
Vive potens in amore tuo, iam Marce propinquat
Mollior, exilio sors positura modum.

DE PUELLA INFELICI.

Abditus arboribus secreto nuper in horto
Solus, amans virgo dum quereretur, eram.
Dum legit hic violas, dum fletibus irrigat illas,
Auribus haec hausi tristia verba meis:
Ah nimis infidum genus, et crudele virorum,
Sic igitur falli digna puella fui?
Mater io, si quid post fata novissima sentis,
Quae mala, morte tua sola relicta, fero?


page 160, image: s089


Deseror infelix, alias monitura puellas,
Non iuvenum verbis semper inesse fidem.
Cui tamen has violas? cui serta miserrima virgo?
An dabis haec illi munus? an ipsa geres?
Finge dari, renuit: florum me dedecet usus:
Tam cito sic igitur spernor amata diu?
Nunc odii fingit causas [Orig: caussas] , nunc perfida dicor,
Nunc omnes clamant: culpa, puella, tua est.
Iuro tibi mea lux, nil te mihi dulcius uno,
Nunc etiam, quamvis sim tibi vilis ego.
Hactenus, et repetens suspiria lumina tersit,
O numquam [Orig: nunquam] vacuo pectore quisquis amat.

DE PEGASO EQUO AURORAE, ET GEORGIO SABINO BRANDEBURGENSE.

Admonitrix operum tenebris aurora fugatis,
Vecta Medusaeo praepete mane rubet.
Hunc prior alati pedis ictibus edidit aetas
Fontis equum venas elicuisse novi:
Virgineas Helicon lauros ubi, praemia vatum,
Educat, Aonius templaque coetus habet.
Pandite Pegasides, cur cuius origo liquoris
Dicitur aurorae Pegasus ales equus?
Tempus (ait Clio) matris sub Memnonis ortum,
Aoniis gratum vatibus esse solet.
Tunc vigor intus agit maior, tunc pectora caelo [Orig: celo] ,
Ingeniis prima luce favente, calent.


page 161

Inde fluunt sacri latices, studioque perennes
Fons matutino fundit apertus aquas.
Cur tamen acer equus radiantibus additus astris?
Et quae fodit aquas ungula, clara micat?
Conspicui fulgent (dixit Dea) sideris instar,
Ingeniosa mori quos monumenta vetant.
Vatis at in clipeo [Orig: clypeo] cur nunc volat ille Sabini?
Sic ego, sic Clio protinus orsa loqui.
Pegasus ut cunctis pernicibus ocior [Orig: ocyor] alis:
Impariter iunctis sic prior ille modis.

AD PSITTACUM DANIELIS STIBARI, EQU. [Abbr.: EQUITIS] FRANC. [Abbr.: ?]

Psittace qui vincis genus omne canore volucrum,
Et docili fingis gutture mille sonos.
Dicere si fas est (sicut reor esse) latentem
Humanae partem tu quoque mentis habes.
Ingeniumne sagax prius? an discrimina vocum,
An tibi tam raram mirer inesse fidem?
Tu vacuas mulces iucundis cantibus auras,
Comiter excipiens si quis adire velit.
Saepe choros ducis lepidos, et amabile quiddam
Succinis, et dulci risus ab ore sonat.
Temporibus certis tamen apta silentia praestas,
Postmodo quodque canas mens tua versat opus.
Voce nec admissum tu detegis ullius index,
Damna tua nemo garrulitate tulit.
At cur saepe vocas nigrum? niger ecquid inhaeret
Pectoribus turtur Psittace fide tuis?


page 162, image: s090


Hunc nec honore parem, nec amoeni dotibus oris,
Cum tibi sit rari forma coloris, amas.
Quid facere humanis debemus sensibus aucti,
Nomen amicitiae cum venerantur aves?
Scilicet in domini te vertis Psittace mores,
Hinc ea dexteritas, hinc tibi tanta fides.
Dii faciant longos sit uterque superstes in annos,
Gloria tu volucrum, temporis ille sui.

INFERIAE AD TUMULUM ULRICHI HUTTENI, EQUIT. [Abbr.: EQUITIS] FRANC. [Abbr.: ?]

Alloquor Hutteni manes, cineresque Poetae,
Quos brevis in mediis insula claudit aquis.
Este salutati manes, haec summa laborum est,
Alma quies vobis sit, nec arena gravis.
Accipe cum violis lacrimas, tibi fundimus illas,
Morte tua felix maxime nuper eques.
Felix morte tua, patriae non fata ruentis,
Cuius eras vindex, non tot acerba vides.
Patria post obitus tibi contigit altera caelum [Orig: celum] ,
Maior et in cunctos fit tua fama dies.
Fortunate cinis, venerande nepotibus ipsis,
Aeternum salve, perpetuumque vale.

AD MALA AUREA.

Aurea mala meae donum salvete puellae,
Aurea purpureis addita mala rosis.


page 163

Quae mihi supremo, cum iam discedere vellem,
Tempore formosa tradidit ipsa manu.
Addidit et voces blandas, repetitaque fixit
Oscula cum lacrimis admonitura sui.
Este, precor, mecum semper, quascumque per oras
Nunc vagus ignotis gentibus hospes ero.
Longa nec interea nostros via mutet amores,
Grata nec emigret pectore cura meo.
Talia Nausicae decerpsit ab arbore poma:
Hesperidum tales vix tulit hortus opes.
Tale fuit roseis in Oderae vallibus Idae,
Victrici tenuit quod Cytherea [Orig: Citherea] manu.
Poma suo quondam iuvenes in amore iuvabant,
Auxilium multis poma tulisse ferunt.
Regis aquae pronepos malo Schoeneida cepit,
Quam nequiit cursus poma tulistis opem.
His tibi Cydippe (scit candida Delos) Aconti,
His patruo Cereris filia iuncta suo est.
Fetibus [Orig: Foetibus] arboreis dominam placare solebat
Pastor amans, mittens aurea mala decem.
Fallor? an haec etiam nobis cum traderet illa
Sensimus insolito pectus amore rapi?
Fulgor et exstincto [Orig: extincto] iam paene [Orig: pene] reluxit ab igne,
Lenis ut a Zephyro crescere flamma solet.
Sive tamen fesso quod amem dabit altera tellus,
Seu mihi cura recens finis amoris erit:
Virginis assidue meminisse iuvabit amatae,
Semper inoblitus muneris huius ero.


page 164, image: s091

AD IOANNEM HAGIUM FRANCUM.

Hagi, fugit hiems [Orig: hyems] , novosque tellus
Leni feta [Orig: foeta] parit tepore flores.
Quos per rura Favonius benignis
Mulcet flatibus irrigantque rivi.
Ergo mollibus ecquid in virectis [Orig: viretis] ,
Orto Sole, cubiculum relinquens
Laetus per iuga flosculos, et udis
Felices legis herbulas in hortis?
Et quascumque [Orig: quascunque] ad opem rosas medendi
Tellus educat utiles sub Arcto?
Sic Hagi breve ver agas, sed aestas
Postquam transierit, Vesontionem
Antiquam venias, ut ante brumam
Ad flavos Ligeris volemus undas.
Aut, si fert ita Caelitum [Orig: Celitum] voluntas,
Ad montis iuga laeta Pessulani.
Nunc solus gelida sedens in umbra
Ad rupes Dubii, recordor actae
Vobiscum rigido sub axe vitae,
O desiderium meum sodales,
Omni tempore quotquot estis omnes,
Quos [(transcriber); sic: Qnos] iunxit mihi dulcis eruditae
Consuetudinis usus, et recessus
Cultrices Heliconii, Cnidique [Orig: Gnidique]
Lucos diva colens harundinosae [Orig: arundinosae] .
Absent is quoque vos mei sodales
Conservate memoriam Secundi,


page 165

Qui vos diligit, atque amare porro
Omnes, ut prius, est paratus annos.

AD MATTHIAM STOIUM BORUSSUM.

Quaeris sollicitos cupidis in amantibus ignes,
Stoi, cur toties fine carere putem.
Et memoras quorum veteres meminere Poetae,
Quos ferus extrema tabe peredit amor.
Confiteor flammas alit assuetudo latentes,
Ponere nec facile est, quae placuere semel.
Improba plus animos penetrant tamen oscula, Stoi,
Oscula constantes immoderata movent.
Scilicet alterni captatus spiritus oris,
Nescio quid iunctis motibus intus agit.
Ex animaque vagum lenem velut excipit auram,
Dum cupit ardores cor relevare suos.
Non aliter riguas tellus bibit arida lymphas,
Languidulas aliter non fovet aura rosas.
Utque peregrina coalescit in arbore ramus,
Inque vicem sucos [Orig: succos] miscet uterque suos:
Alter in alterius sic corpore vivit, et ardens
Pectoris est vere pectus amantis amans.
Dulcis amarities amor est, tu candide Stoi,
Mollibus illecebris oscula mista cave.

AD SUSPIRIA ET LACRIMAS.


page 166, image: s092

O praesaga mei semper suspiria luctus,
O gemitus maesti [Orig: moesti] flebile cordis opus:
Quid toties aeger de pectore spiritus imo
Surgit, et inviti saepe madent oculi?
Cura nec optatos sinit anceps ducere somnos,
Omnia dum media lassa quiete iacent?
Non mihi iam veteres (semel insaniavimus) ignes
Versat in accensis ossibus [(transcriber); sic: ossib.] acer amor.
Quid tamen est, praesaga mali quod pectora maerent [Orig: moerent] ?
Quod gemo, quod causa [Orig: caussa] saepe latente fleo?
Tristia venturos cognosco per omina luctus:
O anime infelix non potes esse diu!
Nil praeter lacrimas haec et suspiria vita est,
Quae si fine bono clauditur acta, sat est.

INFERIAE [(transcriber); sic: IN FERIAE] .

Haec tibi, fide Mari, posui monumenta Secundus,
Extremum sanctae pignus amicitiae.
Quandoquidem procul a patria florentibus annis
Funere te saevo mersit acerba dies.
Ossa iacent tumulo: victuri gloria restat
Nominis: ad superos mens pia fecit iter.
Salve pars animae nuper dulcissima nostrae,
Gaude, et perpetuum rursus ave, atque vale.


page 167

D. M. [Abbr.: DIS MANIBUS] D. IACOBO MARIO GERMANO, PIETATIS ET INGENII LAUDIBUS INSIGNI, AMICO INCOMPARABILI, P. LOTICHIUS POS. [Abbr.: ?] P. [(reading uncertain: soiled)] M. [Abbr.: POST MORTEM] Exspiravit in amicorum manibus XV. Cal. Novemb. Anno salutis D ac II. et L. supra mille. Ruta.

Ante alias omnes, quas tellus educat, herbas
Iucunda est oculis, Carole, Ruta meis.
Nec mihi maluerim Thyma, nec Meliloton et illas,
Sanguine quas tinxit Cypria diva, Rosas.
Crescit in excultis genialis amaracus hortis,
Vere novo violae, lilia vere nitent.
Gramineas decorant madefacta Sisymbria ripas,
Estque suum Menthae Marruvioque [Orig: Marrubioque] decus.
Floribus et foliis, variisque coloribus omnes,
Paeoniisque aptas usibus esse patet:
Sed tamen utilitas, et tanta potentia Rutae est,
Ut superet meritis gramina cuncta suis.


page 168, image: s093


Ruta virens abigit metuendos ictibus angues,
Ruta inhibet dira mixta venena manu.
Haec recreat tectos caligine luminis orbes,
Et caput et cerebrum roborat acris odor.
Nec minus hanc saevos certum est lenire dolores,
Nec levis est Paphiae [Orig: Paphyae] vis inimica Deae.
Hinc oleum medicos lentum servatur ad usus,
Hinc tepidus liquidas elicit ignis aquas.
Nec foliis gelidae spoliatur tempore brumae,
Nec Rutam nimio frigore laedit hiems [Orig: hyems] .
Stirpibus atque herbis Boreas cum demit honorem,
Ruta viret nullo languida facta gelu.
Utilis hanc capiti vel circum Salvia crescit,
Vel prope mollita crescit Hysopus [Reg: Hyssopus] humo.
Et quoties dirae serpunt contagia labis,
Implorant homines graminis huius opem.
Illa ducum clipeos ornat, nunc languida, sed mox
Albis ad arctoas laeta resurget aquas.
Hanc meus ad gelidam portabat signifer Arcton,
Cum dubio belli tempore miles eram.
Dicite Pierides quo primum tempore coepit
Acris in hortensi Ruta virere solo?
Pastor erat tenerae succensus amore puellae,
Dulcia cui curae carmina semper erant.
Is desiderio tabescens maestus [Orig: moestus] inani
Concidit, et virgo, dixit, amata vale.
Faunus amatoris sortem miseratus acerbam,
In germen corpus iussit abire novum.
Totque potestas tribuit: tot munera plantae,
Excepto, Rutam quod levis odit amor.


page 169

Flexibiles murti [Orig: myrthi] , laurique, hederaeque valete,
Ruta comas tantum cingat odora meas.

IN PAGUM PROPE NICRUM.

Dum gravis aestivis ardet fervoribus aer,
Et micat Icarii fervida stella canis:
Rura sacros vates, gelidaeque in vallibus umbrae,
Blandaque graminei caespitis [Orig: cespitis] herba, iuvant.
Grataque delectant ignobilis otia [Orig: ocia] vitae,
Contendunt cineri dum superesse suo.
At mihi nec vitreis tantum Nicer herbifer undis,
Prata nec irriguis fontibus uda placent:
Quantum securo dulcis mihi villa recessu,
Villa racemiferis undique cincta iugis.
Fortunata nimis sacris domus hospita Musis,
Qua requiem Phoebus gaudet habere suam.
Quid primum mediumve canam? quo carmine laudes
Exsequar [Orig: Exequar] , ut par est, villa beata tuas?
Non tibi iucundi facilis clementia caeli [Orig: celi] ,
Ingera non desunt fertilis ampla soli.
Pampineo passim campus vestitur amictu,
Laetaque perspicuis fontibus arva madent.
Pascua nec pecori desunt, et arata quotannis
Agricola pretium [Orig: precium] grata rependit humus.
Tum vitreus, gelidis qui vina refrigerat undis,
Labitur argutae rivulus uber aquae.
Rivulus inducens tranquillos murmure somnos:
Saepe viatoris mitigat ille sitim.


page 170, image: s094


Adde bonos hominum mores feritate carentes,
Et quae iura vigent legibus aequa suis.
Quid referam teneras sine rusticitate puellas,
Moribus insignes, mente, pudore, fide?
Una sed e reliquis argutis praestat ocellis,
Digna vel eximii principis esse nurus.
Rustica (confiteor) Xanthi sed qualis ad undas
Pastori iunxit Cypria diva latus.
Non ego te vero pulcherrima [Orig: pulcerrima] nomine dicam,
Phyllidis interea tu mihi nomen habe.
Phylli decus ruris, spes, et mea Phylli voluptas,
Tota fit aspectu villa beata tuo.
Unica tu praestas nostris solacia [Orig: solatia] curis,
Omnia tu nostrae gaudia tristitiae.
Qualiter, Eois cum surgit Lucifer undis,
Oceanum radiis vestit et arva suis:
Blanda verecundo sic ardent lumina vultu,
Sic oculis fiunt cuncta serena tuis.
Musa sile: mea Phylli vale, lux unica salve,
Et stabili gaude vatis amore tui.
Sed neque me tantum pulchrae [Orig: pulcrae] sine crimine Nymphae,
Consita nec laetis frugibus arva iuvant.
Nec caeli [Orig: celi] facies, nec amicti palmite colles,
Prataque, nec fessis dulce levamen aquae:
Quantum, grata sacris quae vatibus otia [Orig: ocia] praestas,
Hospitium Musis villula dulce meis.
Hic stomachum mihi cepa [Orig: coepa] , et oluscula placant,
Et lanio debet nostra culina nihil.
Interea viridi residens Philomela sub umbra,
Fata iuventutis luget acerba suae.


page 171

Accedunt sine felle sales, sine lite sodales,
Nataque vicinis dulcia vina iugis
Divitias alius, quem sic agit ardor habendi,
Congerat, et magnas quaerat avarus opes.
Sat mihi, si tantum vitae quae postulat usus,
Possideam in gremio villula cara tuo.
Non rixosa fugat dulces vicinia somnos,
Corpora tranquillus dum rigat uda sopor.
Tota dies iucunda fluit, seu lege solutis,
Seu libeat iunctis ludere lege modis.
Ruris amatores vates sumus, urbe relicta
Concitat afflatu nos Deus ipse suo,
Scilicet occultas dant ipsa silentia vires,
Carminaque ornatu versicolore nitent.
Ceu Thyma saepe simul, vel aquosa Sisymbria florent,
Albaque purpureis lilia mixta rosis.
Desino: Cara vale mihi villula, Phylli valeto,
Vatis et extremum munus amantis habe.

HELICANA MARIO SUO.

Quam mihi misisti procul huc, mea vita, salutem,
Attulit ad Nicri flebile carmen aquas.
Protinus ut vidi: mea dulcis epistula [Orig: epistola] , dixi,
Numquid es a Mario nuntia [Orig: nuncia] missa meo?
Haec ego: nec lacrimas oculi tenuere profusas,
Nunc scio, cur lacrimis gaudeat omnis amor.
Me formosa tenent culti tibi flumina Nicri,
Te sine luminibus nunc in amoena meis.


page 172, image: s095


Nec tu credideris socius nescire puellas
Te sine me saevo paene [Orig: pene] dolore mori.
Sive Palatini cultos in principis hortos
Imus, in his oculi quod lacrimentur habent.
Aspicio, sine te, quondam loca dulcia nobis,
Et quoties texto florida serta, fleo.
Sive peto silvas [Orig: sylvas] , nemus aut venatibus aptum,
Accumulat curas silva [Orig: sylva] nemusque meas.
Mirabor, nomen mihi cur Helicana fuisset,
Sum misera, et sine te, lux mea, tristis ago.
At si tu redeas extremis sospes ab oris,
Adventu referes gaudia cuncta tuo.
Tunc mihi ventorum fremitus narrabilis, et urbes,
Et miri tellus quicquid et aequor habet.
O felix nostros qui lectulus audiet ignes,
Alterius quando flebit uterque vices!
Sed nunc Tyrrhenis forsan tu laetus arenis,
Non memor et patriae, cum patriaque mei.
Aut viridi residens murti [Orig: myrthi] redolentis in umbra,
Dulcia secura carmina mente canis.
Forsan et e lauro texis florente coronam,
Quam gerat ornatis non Helicana comis.
Hei mihi, quod faciles tellus alit illa puellas,
Perque domos dantur basia, perque vias.
Quid mihi iam fiet, si tu deceptus ab illis
Protrahis extremo lentus in orbe moram.
Nec vereor frustra, quiddam vaga fama susurrat,
Nympha quod in laribus sit tunicata tuis.
Parce per antiquos (si forte meremur) amores,
Dulcibus illecebris ne capiare vide.


page 173

Sed potius tempus iucundos inter amicos
Falle, vel Aonia, quae mihi grata, lyra.
Aut cole finitimos (nihil illis dulcius) hortos,
Sed tamen hos intret ne qua puella cave.
Non equidem timeo: sed cuncta timemus amantes,
Tu modo non dubita de probitate mea.
Oro per arcanas, quondam tua gaudia, flammas,
Immemor in nulla sis regione mei.
Deprecor hoc unum, non omnia ferre recuso
Tristia, te salvum dum mihi servet amor.
Hei mihi, quod longis ambo discernimur oris,
Pectore sum tecum, corpus abesse queror.
Tu quoque me fido cum pectore suspirabis,
Cum lacrimis oro, dic, Helicana vale.

Eadem ad eundem.

Candidus en iterum festam mihi semper habendam
Portat ab Eoo Lucifer axe diem:
Hac meus aethereas Marius (quod prosit) in auras
Venit, et est flammis edita causa meis.
Optima lux salve, non te mihi dulcior ulla,
Dum mea sic nuper fata tulere, fuit.
Nunc procul hinc meus ignis abest, nec, ut ante solebat,
Natali mecum gaudet in urbe suo.
Ast ego (me miseram) veluti sine turture coniunx
Grata mihi quondam tempora tristis ago.
Scilicet ipsa geram comptis [Orig: comtis] nova serta capillis,
Icarii flammas sideris ille feret?


page 174, image: s096


Ipsa choros ducam geniales culta per hortos,
Irati fremitus audiet ille maris?
Non mihi sic cunctas mutabile pectus in horas,
Ultimus hic ardor, qui mihi primus, erit.
Flave Nicer, cuius formosas accolo ripas,
Qui vitreas leni murmure volvis aquas.
Testis es occultis solam tabescere curis,
Testis es assuetas usque madere genas.
Mite dedit pectus teneris natura puellis,
Quamque viri maius pondus habere solent.
Vos ego Dii faciles, quos appellamus amantes
Vos oro, tempus dum genitale colo:
Sit felix Marius, veteresque revisat amores,
Sitque memor patriae, cum patriaque mei.
O utinam cupidas ferat haec tibi ventus ad aures
In quacumque [Orig: quacunque] manes iam regione Mari.
Fervida sentires utinam suspiria, fleres,
Causa [Orig: Caussa] meus cuperem fletibus esset amor.
Non volo te, mea lux, curis mordacibus angi,
Sat mihi si firmo reddis amore vicem.
At tu festa dies, felicis conscia partus,
Saepe mihi ac Mario post veneranda redi.
Simque secuturos Helicana fidelis in annos,
Ipsa animi requies illius, ille mei.

AD GEORGIUM FABRICIUM CHEMNICENSEM, POETAM.

Mitis, et Aonidum studiis exculte Georgi,
Carmine cui dulci Musa placere dedit:


page 175

Forsitan unde tuas veniant miraris ad aedes,
Quae legis ignota verba notata manu:
Illa tibi mittit, quamvis properata, Secundus:
Da veniam, tempus non habuere suum.
Venimus in geniale solum Misneidos orae,
Tectaque Leucoreae liquimus alta scholae.
Hinc loca terrigeno passim fecunda [Orig: foecunda] metallo,
Et Salae liquidas inde petemus aquas:
Cuius ad herbosas hoc tempore tristia ripas
Carmina, Stigelius flebile ludit opus.
Te quoque, qui Phoebi doctis caput artibus effers,
Magna, sacer vates, cura videre fuit.
Ad celebrem quoniam fama praenovimus Albim,
Quanta sit ingenii gratia, lausque tui.
Legimus et populos, et quas lustraveris urbes,
Dum numero cantas regna Latina gravi.
Cras genetrix [Orig: genitrix] lucem cum Memnonis orta reducet,
Tempus erit, coeptas rursus inire vias.

DE SPECIE CONSPECTA IN AERE, SUPRA OPPIDUM YSENBERG, ANNO 1553. MENSE IUNIO, IN MERIDIE.

Hoc caelum [Orig: celum] , et magnus, quo circumfundimur, aer,
Indicio produnt saepe futura suo.
Portentisque monent, offenso numine Divum,
Post caput ultrices numinis esse manus.
Cur exempla petam veterum? cum tempore nostro
Prodigiis careat nullus in orbe locus.


page 176, image: s097


Vicino species et nuper in aere visa est,
Non spernenda metus nuntia [Orig: nuncia] dira novi.
Urbs antiqua iacet (Ferri vocat incola montem)
Tyrigetum a Mysis separat illa solum.
Ad Zephyri flatus Turingia panditur, inde
Solis et Eoos Mysia spectat equos.
Illic, cum nullae cinxissent aethera nubes,
Et mediae Titan lucis habere iter:
Ecce volubilibus rapidi duo nexibus angues,
Aeris obliquas corripuere vias.
Igne micant ambo, rutilant per caerula [Orig: coerula] flammae:
Fallor? an ille color sanguinolentus erat?
Protinus adversas magno stridore per auras
Orta repentino bella furore movent.
Implicitisque trahunt sinuosa volumina caudis,
Tortilis ut nudos implicat alga pedes.
Mutuaque alterno laniant ita vulnere terga:
Sollicitus populi concutit ossa pavor:
Adde, quod in medio funestos inter hiatus,
Flammea terrificae fulsit imago crucis.
Credite mortales, horrentia [(transcriber); sic: horentia] proelia [Orig: praelia] , restant,
Horrida pro patria proelia [Orig: praelia] , proque fide.
At tu summe pater, caelum [Orig: celum] cui servit et aer,
Quo peragunt motus auspice cuncta suos:
Omnipotens, nulla fati qui lege teneris,
Irrita fac nutu signa tremenda tuo.
Illa quidem fuerint saevi praenuntia [Orig: praenuncia] luctus,
Sed tua per castas flectitur ira preces.
Si tamen ista petunt meritas discrimina gentes,
Serva relliquias [Reg: reliquias] agminis ipse tui.


page 177

Nos semper nomenque tuum, laudesque canemus,
Nam quodcumque [Orig: quodcunque] sumus, numinis omne tui est.

EPITAPHIUM HENRICI STIBARI, EQUIT. [Abbr.: EQUITIS] FRANC. [Abbr.: ?]

Hoc tibi Pierides statuunt me vate sepulcrum
Causa [Orig: Caussa] recens luctus, care Stibare, mei.
Vixisti mecum iuvenis, concorsque voluntas,
Laedere quam potuit nulla querela, fuit.
Tu mihi debueras naturae lege superstes
Solvere, quae cineri munera solvo tuo.
Nos Arar, et Ligeris, nos Sequana vidit, et ingens,
Hospitio Rhodanus fovit utrumque [Orig: utrunque] suo.
Vidit et ad Laedi ripas praerupta Pyrene,
Qua tumidum praeceps in mare fertur Atax.
Integer, innocuus, pius, utilis omnibus aeque,
Ingenii variis dotibus auctus eras.
Nunc memor obsequii dulcis veterumque laborum,
Ante suos raptum te queror esse dies.
Hoc saltem extremum nostri tibi pignus amoris
Accipe, et aeternum dulcis alumne vale.

ELEGIA.

Quaeritis unde leves Elegi, vel cuius ad aures
Hoc breve, lugubris Musa, feramus opus.
Finibus egressi, quem Sequana perfluit, orbis,
Ad maris immunem carpimus Arcton iter.


page 178, image: s098


Ter canis Erigones caluit fervoribus aer,
Falciferae messem ter secuere manus:
Ex quo finitimi Boreae sub cardine mundi
Compositi lituos inter et arma sumus.
Limina nec clausi privata reliquimus umquam [Orig: unquam] ,
Nec populi notos contigit ore legi.
Publica nos inter monumenta venire iuvabat,
Sed tenuit coeptas resque, locusque, vias.
Saepe pater metuens, cur (inquit) abire paratis?
Hospitio fessos qui iuvet, ecquis erit?
Pars quoque de nobis flammis immitibus arsit,
Ne foret auctori [Orig: autori] perniciosa suo.
Ille tamen precibus nostris et tempore victus,
I, bene quod vertat, flebile, dixit, opus.
Sed neque bis tinctas concha Sidonide vestes,
Nec gere compositis murtea [Orig: myrthea] serta comis.
Vade sine invidia, velisque minoribus uti
Sis memor, antemnas [Orig: antennas] fer levis aura tuas.
Imus et ex vero miserabile nomen habemus,
Disparibus vecti, nam via longa, rotis.
Si potes imbelles Elegos proscindere livor
Parce, nec invisas instrue felle manus.
Sin minus, at vanos exerces invide morsus,
Nec, licet insultes, ut timeare, facis.
Non sumus ignari (nec paenitet [Orig: poenitet] ) ante malorum,
Saepe nives tulimus, saepe sub axe gelu.
Inter et aerumnas et saevos viximus enses.
Fingere cum doctum carmen [(transcriber); sic: camen] inertis erat.
Ah quoties numeros lacrimis quaerentibus aptos
Horribiles nobis obstrepuere tubae?


page 179

Verba tremens quoties manus imperfecta reliquit,
Classica cum subito pulsa dedere sonum?
Vos quoque cum summo spectetis ab aethere terras,
Scitis hyperboreo proxima signa polo:
Sidere sub vestro per mille pericula rerum
Non semel infestas nos tolerasse vias.
Tempora notitiam [Orig: noticiam] nunc eripuere locorum:
Dic age, qua sit iter, si quis amicus ades.
Haec ubi nos furtim, discedite, rettulit [(transcriber); sic: retulit] unus:
Quam petitis, Mavors nunc quoque vastat humum.
Protinus ora color maculis suffusa reliquit,
Ah miseri, quorum proelia [Orig: praelia] fine carent.
Paenitet [Orig: Poenitet] , heu, sero flagrasse cupidine lucis.
Cuius opem miseri, quodve petemus iter?
Si vacat, o nostri decus et tutela poetae,
Porrige mansuetas docte Stibare manus.
Nosque tui stirpem, si non grave, suscipe vatis,
Musa leves Elegi non onerosa sumus.
Nec, pedibus lassi quod non incedimus aequis,
Despice, scis longas quid sit inire vias.
Tu quoque vidisti Ligerim, magnumque Garumnam,
Et Rhodani vitreas, quas Arar auget, aquas.
Qui tulit externas incommoda multa per oras,
Ille fatigatis aequior esse potest.
Nec te paeniteat [Orig: poeniteat] querulos evolvere versus,
Et patriae lectis ingemuisse malis.
Omnia si numeres, vel temporis unicus huius
Mille dies causas [Orig: caussas] , unde queramur, habet.
Candida, Dii faciant, pax arva revisat et urbes,
Caedibus et veniat dissidiique modus:


page 180, image: s099


Ut meliore tuas celebremus carmine laudes,
Temporibusque sonus convenienter eat.
Tu procul hinc nostro praestas secura parenti
Otia, quae meminit muneris esse tui.
His sibi nec mallet, gemmarum quicquid Eous,
Quicquid in auriferis colligit Indus aquis.
Pectora non relevant mordacibus anxia curis,
Quas Tagus, aut felix egerit Hermus opes.
Sed Musae comites, et quae sua quemque [Orig: quenque] voluptas,
Immemorem durae sortis ubique facit.
Ergo tuum nomen sublime feremus ad astra,
Indecores nec nos esse querere tibi.
Tunc virides cingent cum baccare tempora lauri,
Formaque conveniens aptaque vestis erit.
Nunc placido requiem quaerentibus annue vultu,
Et sine tutelae nos opus esse tuae.
Hoc ubi contingit, satis est: vos ardua regum
Limina solliciti plena valete metas.
Tu quoque pacis inops, ne adhuc adeunda sub Arcto,
Dum licuit nobis, hospita terra vale.