POETARUM OMNIUM SECULORUM LONGE PRINCIPIS HOMERI ILIAS,
HOC EST, DE REBUS AD Troiam gestis descriptio, iam recens Latino carmine reddita,
HELIO EOBANO HESSO Interprete.

Basel: Robert Winter, 1540

Text submitted by Harry Vredeveld. The orthography and punctuation of the original have been retained. I have silently corrected obvious printing errors, expanded the abbreviations, and normalized the use of i/j and u/v. A critical edition, with modernized punctuation, is to appear in: The Poetic Works of Helius Eobanus Hessus, ed., trans., and annotated by Harry Vredeveld (Tempe: MRTS, 2004– ).

ILIADOS HOMERICAE LIBER XIII.

HEctor ut irrumpens nutu Iovis, agmina Troum Navibus admovit Danaum, curaque relicta Illis, ut gererent inter sese impia Martis Praelia sanguinei, erumnosumque laborem, Ipse ora avertens, oculos defixit in agris Thracum equitum, et gravibus pugnantum comminus armis Mysorum, soloque Abiorum vivere lacte
Assuetae gentis, quod plenis mulget equarum		Abiorum gens

Uberibus, quaeque innocuam iustissima vitam		iustissima atque

Transigat. ergo oculos cum nusquam ad littora Troiae		innocentissima.
Flecteret, externis aversus Iuppiter oris, Haud fore coniectans ut quisquam auderet Achivis Auxilium ferre, aut Teucris, de gente deorum: Non tamen haec latuit Neptunum occasio, qui tunc Forte Samothracis nemorosi in vertice montis, Quo se contulerat progressus ab aequoris imo, Considens, unde Ida, atque omnis Troia videri, Et castra atque viri potuere. inde omnia certo Limine spectabat variae discrimina pugnae,
Argivos miserans, admirans agmina Troum.

Ergo Iovi infensus, mox alta cacumina montis		Neptunus Graecos

Deseruit, domitor maris, immortalibus illi		miseratur.
Sub pedibus tremere et sylvae, montesque supini. [317=V7r] Ter conatus erat mediis in fluctibus Aegas Impositas petere, hic ipsi de marmore templum Sacratum est, hic arma tholis immania pendent Aurea, sacra ipsi, sed et immortalia, soli Ter conatus eo divertere, ter pede presso Restitit, at quarto mora temporis omnis adempta est. Quo postquam pervenit, equos adiunxit ad axem
Aeripedes, celeres, crine auricolore comantes:		Equi Neptuni.
Aurea deinde sibi deus induit arma, manuque Conspicuum gestans atque auro atque arte flagellum, Conscendensque leves currus super aequora fertur, Tam suspensa levi peragans vestigia lapsu, Ut nihil aut currus, aut tingeret unda iugales. Agnovisse suum dicas maris aequora regem, Tam placidam stravere viam, tam plurima rarae Laetitiae nova signa dabant, tranquilla per alta Tum currum subiere ex alto immania cete. Est specus, immensae circumfluit unda paludis,
In spacio medii Tenedon maris inter et Imbron,		[Greek:] chorographia
Hic ille aeripedes currumque reliquit inanem, A curru religans et solvens vincula equorum: Altera, quae celeres cohiberent aurea plantas Vincula mansuris addit, non viribus ullis Dissolvenda virum. tum iussit ut ipsius illic Expectent reditum, dehinc ponens pabula dulcis Miscuit ambrosiae, notam immortalibus escam.
Ipse abit inde Argiva petens afflicta sub armis		Neptunus ad

Agmina Dardanidum. quae postquam contigit, ibant		exercitum

Hectora Troiani ductorem in bella sequentes,		Graecorum

Obvia persimiles populantis cuncta procellae,		se confert.
Aut flammae indomitae, sperantes navibus ignem Sese iniecturos Danaum, cunctosque sub ipsa Classe perempturos. Tum terrae viscera saevo [318=V7v] Ima tridente movens Neptunus imagine sumpta Thestoridae Calchantis, et ora simillimus ipsi, Ipsius et formamque gerens, vocemque canoram, Hortaturus adit Danaos in praelia: utrosque Praecipue Aiaces, quibus haec iam sponte paratis,
Magnanimi Aiaces, inquit, virtutis avitae		Neptunus Aiaces

Et vestrae memores, servate a clade suprema		hortatur.
Afflictas Danaum vires, res, corpora, naves. Mittite degeneris vilissima signa timoris. Hostis habet murum, subeunt in castra phalanges Troianae, hinc metuo: nihil est aliunde pericli, Omnia tuta tenent iuxta custodia Graium. Hinc tantum metuo, ne quid patiamur acerbi, Unde ruunt totis in nos conatibus hostes, Quem ferus oppugnat cuneis stipantibus Hector Fervidus atque furens, rapidoque simillimus igni. Qui nunc se Iovis enatum de sanguine iactat. Vobis opto aliquis deus adsit, et excitet istas Praestantes olim generosa in pectora vires, Inspiretque animos, ut stantes fortiter hostes Sustineatis, et exemplo moveatis amicos, Hortantes alios etiam iubeatis ut istum Quantumvis praefractum animis armisque furentem Classe repellatis, dirumque a navibus ignem: Det licet huic vires, et Olympius excitet ipsum Iuppiter. Haec dicens deus aequora glauca gubernans. Contigit inde ambos sceptro, quo robora membris Indidit, et vires animis: tum praepete passu Avolat, accipitri similis, qui culmine praeceps Aerio demissus, avem sectetur, et uncis Unguibus arreptam laniet. tum protinus Aiax
Natus Oileo, Telamone (ait) edite magno		Aiax Oileus Aiaci

Nunc nos e superis aliquis hortatus ad arma,		Telamonio.
[319=V8r] Et monet hostili classem defendere ab igne,
Non aliquis nobis haec digerit omina Calchas,		Virgilianum.
Mentita ille tamen Calchantis imagine venit, Os vocemque viro similis, quicunque deorum Ille fuit. nam membra dei fugientis aperte Cognovi, plantasque pedum, surasque nitentes.
Nam facile est novisse deos, si corpora spectans	,,

Nostra voles conferre deis. Quin sentio vires	,,
Maiores animo iniectas, ardore teneri Pugnandi immenso, saevique cupidine Martis. Huic ita respondens retulit Telamonius Aiax:
Et mihi tale aliquid nunc contigit, omnia surgunt		Aiax Telamonius

Fervidiora animo, manus utraque prurit ad hastam,		A. Oileo.
Stare loco pedibus nequeo, satis impetus urgens Incitat, invitatque animum iam sponte valentem, Poscere Priamiden solum in certamina, soli Conseruisse manus, laudem decernere ferro. Talibus Aiaces inter se plurima dictis Volvebant, alacres animis, pugnaeque parati. Inde alios pergit terrae commotor Achivos Hortari, et renovare animos, et reddere vires, Quorum animos pugnae labor attenuaverat ingens, Et domiti circum tentoria plena iacentes Laxabant curis animos, et membra labore: Hi postquam hostiles irrumpere castra maniplos, Et muros transisse vident, moeroribus aegri, Desperati animis, lachrymis cum voce fatentes, Iam non exitium praesens rationibus ullis Averti, nec posse instanti clade levari: Hos sic attonito stupefactos pectore totos Fluctipotens Neptunus adit, renovatque vigorem Mentibus, et defessa novas in corpora vires Subiicit: ante alios praestantes fortibus armis, [320=V8v]
Praefectosque aliis, Teucrumque, et Leiton acrem,		Neptunus reliquis quoque

Pyneleumque, Thoantaque, Deipyronque ferocem		principibus vires et

Merionem, sed et Antilochum, fortissima bello		ardorem pugnae immittit.

Pectora: ad hos tali sic est sermone loquutus:

Non pudet o Danaum proceres? pro dedecus ingens,		Plena virium et

Detrectare manu pugnam, formidine captos		eloquentiae Neptuni

Despondere animos. ego vos et fortibus armis		oratio.
Assuetos, et magnanimos defendere naves, Et potuisse manu, atque animo voluisse parato In prima iam stare acie, iam pellere Troas. Ocia nunc teritis: quae si non rumpitis, omnes Exitio misero tota cum classe perimus, Ne lux haec nostris illuxerit ultima rebus Quam metuo, pudor o ingens, quae monstra? quid autem Nunc video novitatis? at haec me haud esse putaram Visurum, nec suspicio fuit ulla timoris Huius inauditi. muris irrumpere Troas, Castra penetrare, ad delendam currere classem, Qui nunquam ante manus nobiscum conserere ausi, Saepe fuga turpi certam petiere salutem: Non secus ac cervi imbelles, qui devia tantum Lustra petunt, sylvasque, nec ulla ex parte resistunt Pantheris, pardisve, lupisve, aliisve ferarum, Sed tantum in praedam cedunt, et pabula fiunt. Nunc etiam ad naves tam longe a moenibus urbis Decertant, quae causa subest? ignavia nempe Et ducis, et populi socordia. namque recusant Regis in invidiam pugnare, et vincere bello, Laeserit offensum quoniam furiosus Achillem, Atque ideo naves sese patiuntur ad altas Morte trucidari misera. sed culpa nocentis Ista sit Atridae, nunc vos mora nulla retardet Quo minus in pugnam redeamus, et incita forti [321=X1r] Arma retractemus dextra, placemus et iras Inter et Atriden et magnanimum inter Achillem.
Nam facile esse solet placabilis ira bonorum.	,,
Haec etiam iustae nos detrectatio pugnae Afficit opprobrio: vos nunc qui prima tenetis Nomina militiae, cur sic cessatis ab armis? Me quem tarda gelu prohibet pugnare senectus, Conseruisse manus nolim: vos odero forsan, Non tamen immerito, quos sic quondam inclyta virtus Deserit. o animis ignavi, o frigida bello Pectora, adhuc cunctabimini? cunctatio vobis Ista malum pariet post immedicabile. vos nunc Dedecus hoc oculis proponite, perspicite aequis Sensibus hanc ignominiam, nunc ecce revulsis Portarum foribus, motis e cardine firmo Postibus, ad naves pugnantes incitat Hector, Pugnat et ipse manu, nec vos pudet esse quietos. Talibus Argivum dictis Neptunus agebat Iam resides animos, atque in fera bella ciebat. Cum subito Aiaces circum se densa coegit Turba fremens animis, iam nil nisi praelia poscens, Usque adeo sibi fidentes virtute phalangas, Ut si Mars etiam videat, non ipse lacessat, Non etiam dea bellorum Tritonia Pallas. Stabant praecipui spirantes robur Achivi, Hectora, et elatos Troas successibus istis Ipsi nunc reparata animis virtute manentes: Sic densi, ut clypeis clypeos, hastilibus hastas Concuterent, scutis haererent scuta, viro vir, Et galeae galeis. ipsi fulgentibus alta Cristati pennis capita, exitiosa minari Bella videbantur. Sic ergo instructa sub armis Stabat Achiva phalanx: cui se ferus intulit Hector [322=X1v]
Cum sociis, Troumque manu: quibus arma vicissim		Iterum confligunt

Obiiciunt Danai, atque hastas et spicula vibrant.		acies.

Ac velut excelso resoluta e vertice cautes		Comparatio.
Vi torrentis aquae, per saxa, per ardua montis Praecipitat, validoque rapit secum omnia lapsu Subsiliens, sed nulla queunt obstacla morari Strage data nemorum, late fragor intonat ingens. Quae tamen in subiecta cadens, campique iacentem Planiciem delata, nec impete fertur eodem, Nec sonitu, tandemque morata in valle residit. Sic Hector Danaos per, et agmina tota, per arcta Tela ferebatur, se littora ad ipsa minatus Venturum, navesque citas, et Achaica castra. Tandem cum Danaos nondum impegisset in hostes, In quos delatus stetit, impactoque catervis Argivi tela iniiciunt, gladiisque lacessunt Adversum Danai, longisque hastilibus arcent. Tum pede consistens presso, cursuque retento, Cessantes magno socios clamore vocabat.
Magnanimi Troes, Lyciique, et Dardana pubes,		Hector suos

State viri, mihi adeste, alacres consistite, donec		hortatur.
Hos superem: non ista diu mihi namque resistent Agmina, quantumvis denso sese ordine cogant, Et glomerent turritae acies. quas hac ego dextra Propellam, stratasque dabo, si vera loquutus Iuppiter, auspicio nec me frustratur inani. Talibus incendit cunctorum pectora dictis. Quos inter se Deiphobus sublimis agebat Sub clypeo, quod grande manu praetendit, in hostem Magno animo vadens, pedibus confisus anhelis. In quem Meriones loca quae potiora feriret Observans oculis, hastam contorsit acutam, Quae nec aberravit, clypeum sed contigit ictu [323=X2r] Tam valido, ut ferrum taurino ambone repulsum Frangeret. ipse retro tanto perculsus ab ictu Deiphobus, retulit sese, atque in tuta recepit Excusso clypeo. mox et sua Gnosius heros Agmina concedens repetit, duplicique dolore Pectora turbatus fremuit: quod et hoste relicto Incolumi, frustra tantum contenderit ictum, Spiculaque oblongae validissima fregerit hastae. Atque ideo properans, sua se tentoria et altas Contulit ad naves, alia allaturus in hostem Spicula, quamque illic paulo ante reliquerat hastam. Nec minus interea reliqui conserta cruentis Praelia committunt dextris, Martemque lacessunt. Ingruit armorum fremitus, clamorque cadentum. Teucer ibi ante alios generoso Mentore cretum Imbrion interimit, Pedaeon hic ante paternam Incoluit, quam regna prius Troiana petissent Classes Argolicae. iam ducta Medesicasta Ipse notha Priami, gener officiosus adhaesit Partibus Iliacis, digressus ad Ilion altum E patriis laribus, Priamaeia tecta colebat, Non minus ipse seni carus, quam si editus esset Coniuge legitima. cui postquam Teucer ad aurem Vulnus agens manibus contortam educeret hastam, Cum sonitu armorum terrae defluxit, ut ornus Nata in conspicuo praecelsi vertice montis, Cum ramis succisa manu procumbit agresti. Hunc ita prostratum longe radiantibus armis Aggreditur spoliaturus Telamone creatus, In se torqueri dum cernit ab Hectore telum Destitit, et motu vitavit corporis ictum: Excipit Amphimachus defixum in pectore telum, Quod veniens vacuo vitaverat aere Teucer, [324=X2v] (Amphimachus locupletis filius Actorionis, Nuper is in bellum fatis adductis iniquis Venerat) hunc sua collapsum super arma, subibat Hector ut exueret galea. quem maximus Aiax Coniiciens telum arcebat, nec vulnere corpus Perstrinxit, sic totus erat fulgentia ferro Corpora contectus: sed tanto robore scutum Percussit medium, ut propelleret Hectora retro. Tum duo caesorum rapuere cadavera Graii, Amphimachum Stichiusque valens, acerque Menestheus, Primi Caecropidum, Danaumque in castra tulerunt: Imbrion Aiaces, magni duo fulmina Martis.
Ceu duo magnanimi multa virtute leones		Duo Aiaces

Eripuere canum retinaci ex ore capellam,		duobus leonibus

Suspensamque ferunt, et in abdita lustra recondunt.		similes.
Sic gemini Aiaces ablatum hostile cadaver In sua castra ferunt: quod ubi armis expoliarunt, Succisum latis humeris caput abstulit illi Fortis Oilides, mortem indignatus acerbam Amphimachi. post haec conversus ad agmina Troum,
Avulsumque rotans dextra caput egit in hostem,		Caput Imbreii

Abiecitque manu: quod ad Hectora protinus ipsum		in hostem

Delatum, ante pedes iacuit, fera bella cientis,		proiicit Aiax.
Pulvere foedatum turpi. tum vasta tridenti Littora concutiens, et caerula regna gubernans, Ipse quoque indigna commotus morte nepotis Amphimachi, et moerore animi confectus et ira, Ad naves iter intendit, mala plurima Teucris Erumnasque ferens, et plura pericla minatus, Si Danaum reliquos in pugnam atque arma reducat, Idomenea petens: qui tum veniebat eunti Obvius, affecti linquens tentoria amici, Quem tunc difficili confixum vulnere suram [325=X3r] Extulerant pugna socii, tunc arte fovendum Idomeneus medica linquens, ad bella redibat Decertandi avidus: quem sic Neptunus euntem Aggreditur, vocem similis vultumque Thoanti, Et corpus reliquum, praeclaro Andraemone nato, Qui totam Pleurona potens ditione tenebat, Totius imperium retinens Calydonidos orae,
Aetolum populis princeps. Age maxime Cretum		Neptunus

Idomeneu, quo nunc irae, vocesque superbae?		Idomeneo.
Quo in Teucros abiere minae? quove illa recessit Effera vis animi? Contra Gortynius heros:
Nulla equidem generose Thoa manifestior usquam		Idomeneus

Causa subest, quam forte sciam: nec culpa virorum est,		Neptuno.
Militiam detractantum. nam fortiter omnes Pugnamus, nec item trepida formidine capti Agmina deserimus, nec segnia bella gerentes Deficimus: sed nostra Iovis premit arma voluntas, Cui placet, ut procul a patria, atque a dulcibus Argis, Littore in hostili, decorisque et laudis egeni, Morte occumbamus misera, sine nomine vulgus. Tu tamen o generose Thoa, qui semper ad arma Promptior, et reliquis dux in fera bella fuisti, Perge age, nec reliquos hortari desine pugnam Restituant, arma atque animos in bella resumant. Illi haec respondens est verba tridentifer orsus:
Ipse autem Idomeneu, quicunque hoc ordine rerum		Neptunus

Viribus et virtute valens non pugnet in hostem,		Idomeneo.
Imprecor ut nunquam redeat, patriamque revisat, Sed cadat hoc altae lachrymoso in littore Troiae, Praeda feris catulis, et edacibus esca futurus Vulturibus. nos nunc sumptis properemus in armis, Si quibus auxilium (quamvis duo) ferre queamus.
Multum pollet enim virtus coniuncta virorum,	,,
[326=X3v]
Quamvis imbelles fuerint. sed nos sumus olim	,,
Fortibus assueti pugnare, et vincere fortes. Haec fatus Neptunus, abit, pugnamque revisit. Idomeneus sua tecta petens sese induit armis, Spicula tum quatiens dextra, et tentoria linquens
Egreditur, longe radios mittentibus armis:		Idomeneus armatus

Quale solet fulgur vibranti mittere dextra		fulguri comparatur.
Iuppiter in terras e summi vertice Olympi, Ostendens rapido signum mortalibus igni: Tale erat aerato fulgens e corpore ferrum. Obvius huic Molides venienti a navibus ibat Meriones, qui sumendam veniebat ad hastam: Cui rex Idomeneus verbis ita fatur amicis:
Orte Molo pede Meriones celer, inter amicos		Idomeneus Merioni.
Optime, quid venias edissere, quidve relinquens Praelia sic fugias? an forte alicuius ab hasta Vulnus habes, nec forte queas perferre dolorem? Nuncius anne venis afflictis rebus ut esses, Sponte tua qui me cupias confligere Teucris, Quam residere domi, positisque agere ocia curis? Ad quae Meriones: Curetum maxime ductor
Idomeneu, venio telum laturus in hostem,		Meriones Idomeneo.
Si quod forte tibi est reliquum. mea namque refracta est Hasta, in Deiphobi clypeum contorta rebellem. Cui bonus Idomeneus, Dicteae gloria gentis:
Non unum mihi telum aliquod superesse, sed unum		Idomeneus Merioni.
Et bis dena domi invenies, quae postibus adstant. Omnia de Teucris equidem mihi sumpta peremptis, Sunt clypei totidem, galeae tot postibus haerent, Thoraces totidem: quae cui sunt, nolit opinor De longe pugnare, atque eminus impetere hostem.
Cui sic Meriones iterum: Sunt et mihi caesis		Meriones Idomeneo.
Hostibus exuviae, galeae, tela, arma, sagittae, [327=X4r] Compluresque hastae: sed quae mihi longius absint, Quam nunc ut manibus capiam. nec pectoris esse Me puto tam stupidi, quin semper in agmine primo Consuerim pugnare, ubi vis est maxima pugnae. Nec quemquam e sociis solitum spectare ferentem Auxilium, quin te haec melius scire omnia credam.
Reddidit Idomeneus et adhuc: Scio qualia praestes,		Idomeneus Merioni.
Et quanta virtute animi, quo robore dextrae Praevaleas. sed enim quid commemorare necesse est Nunc ea? quin potius si qui sumus ordine primi Ante rates coeamus, et agmina condensantes In Troas pugnemus. ibi tum vivida virtus Ostendet fortes, timidos ignavia bello.
Non etenim sibi constat iners, sed pectore vecors	,,	Ignavi descriptio.

Nunc hac nunc illac fertur. timet omnia, nunquam	,,

Certa quies illi, semper trepidante vacillat	,,

Pectore, nunquam animum misera formidine solvit,	,,

Subsiditque pedi metuens innixus utrique,	,,

Palpitat attonitum pectus, cor deficit amens,	,,

Instabiles pavido crepitant sub gutture dentes.	,,

Vir constans animo nunquam titubante vacillat,	,,	Fortis vir qualis.

Sed fortem se praestat, et omnia fortiter audet.	,,

Non adeo metuit congressus ille virorum,	,,

Non timet insidias: quas si tamen incidit, optat	,,

Quamprimum conferre manum, miscerier acri	,,

Conflictu. tali ipse loco si forte vel ense,	,,
Ut telo feriare alio, te nemo timoris Arguerit, non ignavum te dicere quisquam Audeat ex animo, dum non ea vulnera tergo Accipias, aut aversa cervice, sed ipso Pectore in adverso, cum scilicet hostibus infers Ante pedem, non inde refers, cum prima capessis Non post prima lates vexilla. sed hactenus isthaec [328=X4v] Dicta satis fuerint, pueri ne sicut inertes Commoda inutilibus perdamus tempora dictis, Neve quis insultans reprehenderit ista malignus. Tu nunc introiens, telum cape, deinde redito. Dixerat Idomeneus, celeri tentoria cursu Meriones petit, inde manu rapit utile telum, Et redit, assequiturque ducem: tum fortibus ibant
Ambo in bella pares animis, non viribus aequis.		Idomeneus et Meriones

Quales Marte sati cum patrem in bella sequuntur,		in pugnam redeunt.
Bellipotens Craterus, ferroque timendus Atarbes, Dum petit aut Ephyros bello, aut e Thracibus oris In Phlegyas movet arma viros: illi agmina circum Et per eunt, nec se praestant utrisque benignos, Sed parti inclinant uni, cui praemia laudum Victrici faveant. tales hi fortibus ibant Robora spirantes animis, sic deinde profatur
Meriones prior. Idomeneu quae prima petemus		Meriones Idomeneo.
Cornua? num dextrum? num laeva a parte sinistrum? An mediam pugnae faciem? nam forsan ab omni Parte laborantes nos inveniemus Achivos.
Ad quem Deucalides: Medio (inquit) in agmine fortes,		Idomeneus Merioni.
Sunt alii qui defendant, hostemque morentur, Praecipue Aiaces gemini, Teucerque sagittis Missilibus, tum pugna idem certare pedestri Eximius: facile hi satiabunt Hectora, pugnae Quantumvis avidum. sit ut ille acerrimus armis, Grande opus hoc ipsi fuerit tamen, et labor ingens, Tales posse viros devincere, deinde carinis Usturas inferre faces, nisi Iuppiter ipsis Iniiciat spissae fumosa incendia flammae.
Namque viro non est similis Telamonius Aiax		Laus Aiacis.
Mortali, Cereris qui ducat munere vitam, Quem ferrum quem saxa queant violare, vel hastae, [329=X5r] Usque adeo magno non cesserit unus Achilli, Praecipue cum collatis stant agmina signis. De volucri nam nulla pedum contentio cursu est. Quare age vade, et ab hac cornu pete parte sinistrum, Mecum una veniens, ut quamprimum experiamur Quem decus hoc maneat, num nos, aut quemlibet horum In quos nunc pugnare animus mihi gestit et ardet. Talibus Idomeneus tacuit, solatus amicum. Ille deo similis, qui bella cruenta gubernat, Strennuus arma ferens praeit, et contendit in hostem. Qui iam persimilem flammae Idomenea videntes, Ipsumque aurigam longe radiantibus armis Conspicuum, mox agglomerant se Troes, et ambos Tota acie circumsistunt. concursus utrinque Exoritur, curvae qua tangunt littora puppes.
Ac velut adversi revoluto turbine venti		Comparatio.
Pulveream certant educere in aera nubem, Plano aliquo in trivio: Sic tunc pugna aspera surgens, Mutua miscebat duro certamina ferro, Erexitque animos, et inhorruit undique crebris Vulneribus, strages oritur miseranda cadentum, Obfuscant oculos radiis fulgentia longe Arma virum, galeae, clypei, thoraces aheni, Pugnantum simul, ut si quis certamina talis Vidisset pugnae, ex aliqua regione locorum Tutior, haud fuerit pavidus timidusque futurus, Non ultra ulla timens duri certamina Martis. Huius cladis erant duo dii, qui partibus essent
Authores. Danaos malebat ab Hectore vinci,		Iuppiter et Neptunus,

Non tamen extingui diro prope Pergama bello		ille Troianis, hic

Iuppiter, hoc Thetidi tribuens, ut ferret Achilli		graecis fautores.
Hoc decus eximium, qui solus et Hectora posset Et Troas superare alios. Neptunus Achivis [330=X5v] Immeritam miserans sortem, clademque malignam, Indidit et vires animis, membrisque vigorem, Indigne arma ferens Teucris Argiva domari, Atque ideo infensus velut ob facta improba fratri Condoluit. nam ambobus idem genus exit ab uno Patre deo, genitrice dea. patria una duobus: Sed prior aethereas in luminis editus auras Iuppiter est, et plura potens, rerumque peritus Multarum. non ergo palam Neptunus ab alto Prodiit emergens, sed venit in agmina, furtim In pugnam Danaos animans urgebat, adaugens Viribus et virtute nova, quo pugna feroci Crudior increvit certamine, saevit utrinque Ferrea sanguineo circundata parca flagello. Cumque utrinque acies perrumpere conarentur, Utrinque innumeri miseranda caede cadebant, Utrinque immenso maduerunt sanguine campi. Hic gravis et nondum canescens vertice toto Lyctius Idomeneus, socios hortatus in hostem Irruit, avertitque fuga, stravitque superbum Othryonea manu, qui nuper ab urbe Cabyso
Venerat, insano Cassandrae incensus amore		Is opinor Virgilio

Priamidos, specie insignis, formaeque venustae,		Chorebus est.
Iliacam ad Troiam, decorisque et nominis ergo Marte parandorum, Priamo: qui pactus amatae Cassandrae thalamos, etiam sine dote, sua vi, Et virtute sua, Troiae promisit ab oris Pulsurum Danaos, nisi sponte abscedere mallent. Talibus ille senis promissis laetus in hostem Pugnabat, multoque animis audentior ibat. Hunc ferus Idomeneus observans, perculit hasta Ventre tenus medio. nec enim licet aereus ictu Sustinuit thorax. illi super arma cadenti [331=X6r] Cum sonitu, insultans Cretaea rector ab Ida,
Humanis (inquit) te laudibus esse priorem		Idomeneus Otryoneo

Omnibus Othryonee feram, si talia praestas		insultat amarulenta

Qualia te praestare olim promissa dedisti		irrisione, quam

Posse seni Priamo, pro queis tibi pulchra tyranni		[Greek:] sarkasmon

Filia desponsa est. Tibi nos promittimus idem		[roman:] vocant.
Facturos, ut natarum pulcherrima forma Connubio tibi iungatur maioris Atridae, Quam procul huc patriis tibi producemus ab Argis, Tu modo qua possis evertas Pergama dextra, Et nostris manibus contradas Ilion altum. Me sequere ad naves, ut de sponsalibus illic Et de coniugio coniunctis rebus agamus. Non indigni equidem simus, queis credere possis, Et quos affines habeas. haec ille loquutus, Cum pede correptum traheret, subit Asius ipsum Ulturus, stans ante et equos currumque sequentem, Auriga ducente, humeros, et proxima terga Ipsius afflantes domini. cui tela paranti Mittere in Idomenea, ferit Dicteius heros Guttura tam valide, ut ferrum cervice supina Extaret. prolapsus humo cadit Asius ingens, Non secus ac quercus, foliis aut populus albens, Aut abies pinusve virens, quam doctus in usum Navalem faber excidit. sic ille iacebat Collapsus, miser ipse suo se in sanguine versans, Lenta volutabat confusae murmura linguae. Hoc auriga videns, amens, et pectore fractus, Stabat inops animi, non ausus ab hoste fugaces Vertere equos. quem sic dubitantem pectora subter, Lubrica qua medium constringit fibula ventrem, Vulnerat Antilochus telo thoracis adacto Per ferrum rigidi. qui postquam praepete curru [332=X6v] Exciderat, iacuitque anima linquente supinus, Ipse abduxit equos magno Neleide cretus. Hoc tum Deiphobus casu tristatus amici, Idomenea petit coniecta comminus hasta. Ille videns in se missam volitare per auras, Sub vastum clypei ingentis se colligit orbem, Ut vel vitaret, vel missi spicula teli Exciperet clypeo loris pendente duobus, Taurinis texto e coriis lato atque rotundo, Extremum rigidi contexit lamina ferri. Quem supra hasta volans magno stridore per auras Fertur in Hyppasiden Hypsenora, cuius inhaerens Infixa est iecori subter praecordia. at illi Mox genua insolito motu resoluta vacillant. Deiphobus hasta inclamans ac voce procaci, Haudquaquam o Danai iacet Asius, inquit, inultus: Nunc habet ille etiam durae solatia mortis,
Longe apud infernas Plutonia regna paludes,		Hunc versum et in

Quo modo divertit. gaudebit namque quod ipsi		Theocrito posuimus

Inferias dederim. tam frivola verba loquutus		Id. 1.
Deiphobus, Danaos moerore affecit, et ipsum Praecipue Antilochum, modo vulnus habentis amicum Hyppasidae, cuius curam neque vulnere lapsi Abiecit, verum accurrens et corpus amici Semianime obtexit clypeo, et defendit ab hoste: Concordes donec iuvenes duo gentis Achivae Mecisteus Echio satus, et divinus Alastor, Hostibus eripuere gementem multa dolore Vulneris, ad pictas retro abduxere carinas. Idomeneus perstare animo, nec mittere curas, Pergebat turbare acies, urgere phalangas, Hostibus aut inferre manu lachrymabile fatum, Constituens aut ipse pati, stat certa voluntas. [333=X7r] Stabat Troianas acies atque arma sequutus Filius Aesyete satus, virtute manuque Nobilis Alcathous, generum quem legerat heros Ipse sibi Anchises sociata coniuge lecti (Maxima natarum quae ipsi fuit) Hippodamia: Quam caram reliquis plus dilexere parentes, Quod forma, quodque ingenio, quod cultibus esset Aequales inter praestans, et vinceret omnes. Has propter dotes animi coniuncta marito est, Quo non alter erat praestantior incola Troiae. Hunc modo Neptunus duro sub marte domandum Obtulit Idomenee tibi, fera pectora mulcens, Perstringens oculos, per et omnia membra stuporem Inducens, nulla ut posset ratione moveri, Molirive pedes, aut flectere inutile corpus, Ac si dura silex, aut stet fronde ardua quercus. Cui gravidam dura loricam cuspide rumpens
Hasta sonans, per et arma et corpus adacta, resedit		Alcathous gener

Pectoris in medio, et cordi est infixa tenaci.		Anchisae interficitur.
Constitit illa tremens, corde assultante dolore. Ille cadens bibula iacuit resupinus arena, Iam linquente anima, cum sic Dicteius heros Ipse quoque insultans sublata est voce loquutus:
Deiphobe, hocne tibi dignum et par esse videtur,		Idomeneus Deiphobo.
Me tres occidisse viros, te scilicet unum Improbe, qui te sic iactes, et voce superba Verba loquare etiam vanissima? verum age mecum Congredere, et propius consistens consere dextram, Ut discas quis ego, quam sim bellator in armis,
Quam Iove dignus avo. namque is Minoa superbum		Genus Idomenei.
Progenuit, centum Cretae super oppida regem: Minos Deucaliona, patrem mihi, qui modo Cretae Urbibus et populis praesum rex omnibus amplae, [334=X7v] Huc in perniciem Troumque tuamque profectus Navibus a patria. Idomeneo haec verba loquuto Deiphobus volvens animo deliberat, an quem Advocet e sociis, adoriri an solus in armis Audeat Idomenea ferum. dum talia volvit Addubitans animo, potior sententia visa est Accire Aeneam, quem post signa ultima stantem
Repperit, iratum Priamo, quod talibus auctum		Aeneas Priamo

Virtutum meritis, praestantemque omnibus unum,		infensus ob

Ille minus digno se prosequeretur honore.		contemptum sui.
Hunc prope consistens verbis affatur amicis:
Magnanime Aenea, consultor maxime Troum,		Deiphobus Aeneae.
Si nunc parte aliqua tangit te cura tuorum, Quod facit, et merito, nec sit mora longa, venito Alcathoo laturus opem. sic namque decebat, Quod coniux illi soror est tua nupta, quod idem In vestris laribus primis te eduxit ab annis. Hunc ferus Idomeneus vita spoliavit et armis. Talibus Aeneae turbavit pectora dictis, Ire tamen subito saevum perrexit in hostem Idomenea petens. manet imperterritus ille, More nec infantis pueri pavefactus abibat, Terga nec obvertit fugiens: sed sicut in altis
Montibus immansuetus aper deprensus, ut acres		Idomeneus apro

Sentit adesse canes, venatoresque cruentos,		comparatur.
Non fugit, aut lustris sese ipse recondit in altis, Sed stat, et arrectis horret fera corpora setis, Dentibus infrendens, ardentibus igne rubenti Luminibus, non ille viros, non ille canum vim Pertimuit, nunc hos arcens, nunc appetit illos. Non secus expectans Aenean Gnosius heros, Advocat e sociis praestantes viribus amplis Quos videt, Ascalaphumque, Aphareaque, Deipyrumque, [335=X8r] Merionen, atque Antilochum, quibus ista profatur:
Huc mihi adeste viri, contra violenta ferocis		Idomeneus socios

Arma viri, vix namque manus ego conserere ausim		advocat.
Solus Dardanio Aeneae, cum robore firmae
Floreat aetatis, viridisque in flore iuventae,		Aeneas adhuc

Tempore quo virtus validis est optima membris.		iuvenis qualem

Tam celerem pedibus metuo, tam corpora dantem		et Virgilius fere

Multa neci, cum sit me forsan fortior ipso.		facit.
Quod si illi aequalis validi sim viribus aevi, Protinus aut illi de me victoria certa, Aut mihi laus illo occiso non falsa veniret. Talibus Idomeneus dictis socia arma vocabat, Cui cuncti ex humeris clypeis de more reductis Praesto aderant, animis in quaeque pericla paratis. Nec secus Aeneas socios, quos forte videbat,
Praesentes vocat, in Danaos socia arma capessant,		Est suos advocat

Deiphobum et Pariden fratres, et Agenora fortem.		Aeneas.
Illos (namque duces fuerant) promiscua vulgi Turba sequebatur. sicut cum saepe sequentes Primus oves aries e pastu ad flumina ducit, Pastoris tacitum pertentant gaudia pectus: Sic Anchisiades gaudebat pectore toto, Spectans sese alacres comitari in praelia turmas. Ergo ubi ad Alcathoi perventum exangue cadaver, Protinus iniectis concurritur undique telis, Spicula missa volant, gladii franguntur et hastae, Arma crepant sonitu ingenti, dant vulnera telis Mutua et accipiunt. duo tum dextrisque animisque Marti ipsi adsimiles, Aeneas, Idomeneusque,
Prosiliunt, hastisque alacres in mutua surgunt		Atrox pugna

Vulnera, sed prior Aeneas ferus irruit hasta		circa Idomeneum

Idomenea petens. quam cum prudenter ab alto		et Aeneam.
Aere stridentem vitasset Gnosius heros, [336=X8v] Fixa solo stetit ipsa tremens, delata sine ictu. Sed non Oenomaum frustra petit Idomeneus: Huius enim iacta thoracem pertudit hasta, In ventrem medium torquens, atque intima telo Viscera dilanians: quo collabente supinum In cubitum, iamque extincto, teloque reducto Idomeneus cum forte armis spoliare iacentem Pergeret, haud potuit, sic densis undique telis Obrutus est, et membra pedum iam lassa trahebat, Et genua immodico non sufficientia cursu Destituere virum, nec se inde auferre, nec istic Stare satis poterat. passu quem cedere lento, Paulatimque pedem retro atque ex hoste referre Deiphobus cernens (ut erat male semper in illum Affectus diuturno odio) contorsit in ipsum, Sed quanquam validis deceptam viribus hastam, Non frustra tamen. Ascalaphi nam contigit altum Traiiciens humerum prognati patre Gradivo. Ille cadens, cubito conspersam pulvere terram Contigit. at nondum natum cecidisse sciebat Mars pater in pugna, tum summo in vertice Olympi Auricomis residens in nubibus, ab Iove summo Cum reliquis vetitus pugnae succedere divis. Interea Ascalaphum iuxta cum plura tumultu Praelia consererent vario, raperetque comatam Deiphobus galeam Ascalaphi, fortissimus illi Meriones longa traiecit bracchion hasta,
Excussitque manu praedam, dedit eruta raucum		Deiphobus

Cassis lapsa sonum. tunc sicut ab aere vultur		vulneratur.
Insiliens, hastamque manu de vulnere traxit, Ad socios retro fidos se deinde recepit. Deiphobum fratrem germanus et ipse Polites Complexum medium, mediae certamine pugnae [337=Y1r] Extulit usque ad equos, qui post certantia stabant Agmina, marte procul diro longeque remoti Auriga custode, hic illam deinde paratae Impositum rhedae revehi curabat in urbem, Edentem crebros gemitus vertigine crudi Vulneris, ex quo tum profluxit copia multi Sanguinis. Interea commisti Troes Achivis Instaurant clamore acies, pugnamque cruentant.
Hic ferus Aeneas Apharea Caletore natum		Aeneas Aphareum

Adversum ferit, et iugulum transverberat hasta.		interimit.
Is capite incumbens clypeo, galeaque remissa Concidit, et dura resolutus morte quievit. Terga hic Nestorides observans versa Thoonis, Qui simul opportuna oblata occasio venit Invadens data terga ferit, sic vulnere saevo Ut venam spinae conciderit, alta tenentis Vincula cervicis. retro cadit ille, supinas Ad socios tendens palmas. mox arma iacenti Detrahit Antilochus, circum tamen omnia spectans Ne quisquam incautum feriat. nam Troia circum Agmina constiterant, et crebris ictibus amplum Pulsabant clypeum: sed frustra, et nulla ferentes Vulnera. namque aderat Neptunus, Nestore cretum Qui facile eriperet, qui tutaretur ab omni Telorum insultu iuvenem, qui praelia nunquam Defugiens, nunquam non tela minacia vibrans Assidue pugnabat, et adversum circum egit in hostem, Arma ferens, oculis vigilantibus observabat, Quem feriens iaculo, atque aliis invaderet armis. Non tamen haec faciens toties, Adamanta latebat Asiaden. is in Antilochum progressus, adegit Telum ingens, medium clypei quod contigit orbem. Atque ibi Neptunus ferrum quod praeminet hastae [338=Y1v] Reddidit obtusum, ne quid perstringere posset. Nam pars in clypeo velut igne soluta remansit, Pars in humum cecidit, mox territus ille refugit Ad socios retro, fugientem perculit hasta Meriones, medium ventrem inter et ilia figens, Qua miseros homines dolor atrocissimus urget.
Vulnus ad hoc Adamas obluctabatur, ut olim		Meriones

Bos ferus, invito cui vincla iniecit arator,		Adamantem

Aut quem pastores ducunt in montibus altis		conficit.
Funibus arctatum strictis: sic ille resistens Attentabat adhuc si posset vivere, donec Comminus accedens de corpore sustulit hastam Meriones: tum nox illi densissima texit Torpentes iam morte oculos, et lumine cassos. Tunc Helenus gladio praelongo, qualibus uti Thracas et Hemicolas gentes mucronibus aiunt,
Deipyri galeam percussam fregit, et alto		Helenus Deipyrum

E capite excussit. quam foedo e pulvere, lapsam		interimit.
Ante pedes aliquis conatur tollere Achivum, Nox aeterna ruens morientia lumina clausit Deipyro. cuius Menelaus morte dolorem Concipiens, ingentem animo tendebat in hostem, Voce, manu, vultuque minax, hastamque trabalem Intentans Heleno: qui tum veniebat et ipse Intento properans arcu. mox parte ab utraque Excussere suum quod telum quisque tenebat, Alter in alterius iaculantes corpora. verum In fortem thoraca ruens confracta sagitta est, Qua medius coit, et non secius inde repulsa Desiliit, quales tunicae pellesve fabarum, Aut cicerum paleae, quas ventilat area purgans, In sublime abeunt ventorum flatibus actae: Sic thoraca super Menelai fracta sagitta est, [339=Y2r] Priamidae detorta manu. tum fortis Atrides
Confixit mucrone manum revocabilis hastae,		Helenus a Menelao

Qua tulit et preciosum arcum, pulchrasque sagittas		vulneratur.
Priamides, sic ut manu coniungeret arcum, Hunc illamque uno penetrans gravis hasta volatu. Tunc socios Helenus repetens, in tuta recessit, Devitans miseri crudelia vulnera fati, Tela manu confixa trahens, hastamque sequacem, Vulnere magnanimus quam mox eduxit Agenor, Et manu fomenta levis de vellere lanae Applicuit, famuli quam funda rotatilis istum (Deficiente alia in praesens) praebebat in usum. Hic etiam fato ductus Pisander iniquo, Recta in te Menelae ruens, in fata ruebat. Per te namque fuit duro sub marte domandus, Morte soluturus poenas. ergo acribus ibant Ambo infesti animis, et se per tela petebant Mutua. qui postquam prope convenere, vicissim Coniiciunt hastas, sed aberrans fugit Atridae Praetervecta hominem, Pisandri contigit orbem Atridae clypei, defixaque in aere pependit. Non transfixa tamen, ligno tenus hasta refracta est. Laetus successu se pro victore ferebat Pisander: qui cum Menelaum surgere in ensem Conspexit, seque intento mucrone petentem, Ipse quoque eduxit, lateri quam ferre solebat Sub clypeo appensam, pulchramque gravemque bipennem. Huius erant olea confecta manubria firma, Oblongo capulo, nitido, multa arte polito. Hoc se invadentem fidens invasit Atriden, Deque comante iubas galea decussit equinas. Rettulit illi autem Menelaus vulnus acerbum, Qua coeunt frons et summi tubercula nasi. [340=Y2v]
Tum fracta attonito crepuerunt ossa cerebro,		Pysander a

In terram ante pedes oculi cecidere cruenti:		Menelao conficitur.
Volvitur ipse cadens, et in uda extensus arena Quantus erat iacuit. quem calce in pectore presso Exuit Atrides armis, et luminis aura. Tum super exanimem stans, dicta superba profatur: Profugite hinc Troes, Danaumque relinquite naves,
Foedifragi, infidi, genus insatiabile bello,		Insultat Troianis

Quod solo vesani animis clamore geratis.		Menelaus.
Non iterum me ignominia, non clade nefanda Afficite, o canibus peiores. credite tandem Numen habere Iovem, quo iura fidemque benigni Vindicet hospitii violata. is et Ilion altum Excindet, vos supplicioque et vindice poena Afficiens, qui me clade affecistis acerba, Per scelera et fraudes abducta uxore puella Cum multis opibus, qui vos et honore receptos Quam potui eximio colui, fovique benigno Hospitio: nunc pontivagas incendere naves Versat inaudaces animos vesana libido, Heroas Danaos delere et dedere morti, In nostra immani properantes damna furore.
Iuppiter (ingenio nam te praestare loquuntur		[Greek:] apostrophê

Immortalibus, et mortalibus omnibus unum)		[roman:] ad Iovem.
Ex te haec proveniunt, te fiunt ista volente Omnia, ut iniustis haec fiat gratia Teucris. Ut nunc nostro etiam se gens avidissima bello Expleat, ac aliis quibus explet se omnibus horis Ista domi illuvies, et nunquam explenda vorago, Nempe iocis, venere, ac vino, somnoque diurno, Mollia inutilibus consumans ocia ludis. His siquidem possunt excellere Troes in armis, Talibus assueti officiis, ad bellica inepti. [341=Y3r] Sic ait, exuviasque tenens ex hoste cruentas Tradebat sociis, media in certamina pugnae Sese proripiens, abiit, loca prima capessens. Hic illum aggreditur non aequo marte, sed aequa Mente Pylaemenei regis pulcherrima proles Harpalion, patre ad Troiam ducente profectus, Haudquaquam deinceps patriam rediturus ad altam. Is tunc Atridae medii loca concava scuti Vulnere percussit modico, sed vulnere inani: Non traiecit enim, mox retro in tuta refugit, Devitare necem cupiens: hanc namque timebat: Non tamen effugit. nam quamvis lumina circum Verteret observans, ne quis se vulnere inermem Impeteret, tamen haud vitavit arundinis ictum Merione a magno missae, quae in foemine dextro Infixa est, imaque sedens in pube remansit. Ergo loco mox deficiens subsidit eodem,
Post paulo prostratus humi, stipatus amicis		Harpalion a

Semianimis iacuit: ceu vermis languida multo		Merione caesus.
Verbere terga trahens, largus de vulnere sanguis Profluxit: iuveni adstabant fidissima turba Paphlagones, luctuque graves iam lumine cassum Lugebant, latumque humeris, curruque relatum Imponunt, sacraeque ferunt in moenia Troiae. Hunc sequitur multo lachrymas humore profundens, Fata querens pater infoelix durissima nati. Non tulit aequo animo Paris hunc cecidisse, quod olim Hospitio acceptum semper coluisset amicum
Harpaliona Paris, cum multis fortia habentum		More suo levandi

Pectora paphlagonum: quare sua tela resumens,		tedii causa

Atque arcum pharetramque parans, celeresque sagittas.		narratiunculam

Forte fuit iuvenis Polyido vate creatus		inserit.
Euchenor, locuples, et pulchris rebus abundans, [342=Y3v] Indolis egregiae, nec fati ignarus acerbi Ipse sui: nam saepe parens praedixerat ipsi (Moenia qui bimaris coluit praeclara Corinthi) Aut per foeda domi longi contagia morbi, Militiaeve trucis periturum cuspide ferri. Ille praeoptabat bello cum laude perire, Quam sine laude domi, cum certae mortis iniquo Dedecore immutans certae quoque mortis honorem, Hunc Paris imposita in nervum stridente sagitta, Vulnus agens maxillam inter confixit et aurem. Illi ob utrunque graves tenebrae sunt lumen obortae. Atque ita pugnantum torrebant corpora solis Flammantes radii, necdum cognoverat Hector In cornu Troas tanta pugnare sinistro Mole laborantes, et iam concedere Achivis Et decus et laudem. namque hos Neptunus agebat Instigans, viresque animis, roburque ministrans Corporibus. sed adhuc erat his in partibus Hector, Quas primas irruperat insiliens, portasque revellens Proruerat muros, fractis aciebus Achivum, Qua naves Aiacis erant et Prothesilai Subductae in littus, fragilis quas murus obibat. Sed vis magna virum, manus hic aptissima pugnae, Et qui robora equumque equitumque invicta tenerent,
Tendebant, Boeoti acres, et Iaones amplis		Iaonas Ionas vocat,

Distincti tunicis. Locri, Phthiique, et Epei.		intelligit Atheniens.

Hi similem rapidae quae proterit omnia flammae	Interp.
Hectora, connisi, quacunque ope pellere retro Non poterant, quin irrueret, quin rumperet intro.
Ibant Cecropidae primi sub rege Menestheo,		Ducum et populorum

Hunc Phidasque Biasque duces, Stichiusque sequuntur.		ad murum pugnantum

Inde manu promptos valida ducebat Epeos,		nomina.
Phylidesque Meges, Amphionque, Draciusque, [343=Y4r] Phthios inde, Medonque, Neoptolemusque valentes Armis et pedibus: quorum fuit alter Oilei Filius, ipse Medon, sed pellice matre creatus: Frater ob hoc Aiacis, eodem patre, sed illum Eiectum patria extorrem procul esse coegit Sors mala. nam perimens Eriopidis ipse novercae Germanum, quam legitimam retinebat Oileus, Cesserat in Phylacem. hi tunc cum robore Phthium, Et cum Boeotis a navibus Hectora magnum Arcebant: sed Oilides pede fervidus Aiax Non aliqua Telamoniaden regione reliquit. Tempore non aliquo: sed stabat, et adfuit illi.
Ac veluti duo curva boves ad aratra ligati,		Duo Aiaces duobus

Cornua depressi, sudantes corpora sulcos		bobus similes.
Evertunt, agrumque novant, et prorsus eandem Semper eunt redeuntque viam, iuga dura ferentes, Concordes animo, et tantum temone dirempti: Sic gemini Aiaces animis concordibus, omnem Corporibus vinctis belli tolerare laborem, Prospicere ordinibus, sese obiectare periclis. Sed Telamoniadae fidissima turba suorum, Praesto aderant socii, qui fessis cruribus aegrum Exciperent, sudore fluentia membra levarent, Eriperent fesso gravidum de pectore scutum. Solus Oilides Locrorum a gente relictus Pugnabat. stata nam timuerunt praelia Locri,
Quod galeis ferro gravibus, parmisque carerent,		Locri hastis

Quod validis hastis, solis decernere docti		et missilibus

Arcubus et fundis, quibus armis Pergama freti		valentes.
Cum reliquis petiere, quibus pepulere fugatas Troianas acies. reliqui nam pluribus armis A fronte urgebant et Troas, et Hectora fortem. Post acies Locri velut in statione latentes [344=Y4v] Spicula mittebant adeo creberrima, ut hostem Arcerent, ne iam pugnae meminisse coactum, Sed fugere, et retro petere inclyta moenia Troiae Navibus a celsis, castris muroque relictis. Fugissentque etiam, nisi fortis ad Hectora magnum Pulydamas verbis his usus, ut ante, fuisset:
Hector, ut alterius nimium parere recusas		Polydamas

Consiliis, quae saepe tamen tibi recta feruntur.		Hectori.
Nam quia te deus armorum dedit esse peritum, Vis alios etiam ingenio superare sagaci.
Sed, mihi crede, uni non dat deus omnia, verum	,,

Dotibus hos illis, alios his dotibus auget:	,,

Nec ratione pari dispensat cuncta. videsne	,,

Hunc belli praestare aliis virtute gerendi?	,,

Illum magno animo per aperta pericula ferri	,,

Indevictum? alios veloci excellere cursu?	,,

Nonnullos citharae nervis, atque arte canendi?	,,

Diversis ita diversas dat Iuppiter arteis.	,,

At quos consiliis voluit superare ferendis	,,

Mortales alios, et sana mente valere,	,,

Hi sunt praecipue qui possunt esse saluti	,,

Urbibus, et populis, et rebus saepe gerendis,	,,

Insuperabilibus multorum viribus uni.	,,
Sicut et ipse magis (quia sint vera omnia) nosti. Nunc igitur quae fert animus tibi promere certum est, Optima quae factu mihi (ut et sunt) esse videntur. Principio tua signa vides hostilibus armis Cincta premi, teque angusta ratione teneri Inclusum, Danaos recidentibus undique telis Ingruere: et Troianae acies aut ocia ducunt, Aut pugnant, postquam muros cepere. sed ipsi Cum multis pauci circum tentoria, circum Pontigradas naves palatim, atque ordine rari [345=Y5r] Consistunt. nunc ergo iube tota agmina Troum Ad te huc conveniant: nam consultare necesse est, Praestet utrum, pictas iterumne invadere naves, Si deus hanc tribuat palmam fortasse benignus? An sit commodius, sine noxa hinc cedere retro. Ne (quod adhuc metuo) nobis hesterna rependant Damna, suae memores cladis, cum proximus adsit Ille vir eximius bello, qui nolit opinor A pugna et gravibus cessare diutius armis. Talia Pulydamas. cuius ratione probata,
Hector obaerato longe resonantibus armis		Hector consilium

Desilit e curru, dehinc fatur talia fratri:		Polydamantis

Pulydama, tu perge duces proceresque manentes,		approbat.
Ne quoquam hinc abeant, cohibere et sistere, donec Hinc abeo, sociis occurrens, iussaque portans, Mox rediturus, ubi haec perfecero, maxima factu. Sic ait, arma ferens monti assimulanda nivali, Avolat, inclamans Troum sociumque phalangas. Qui mox audita magni voce Hectoris, omnes Pulydamanta ad Panthoiden venere vocati.
Ipse Hector primos procerum satis anxius aegra		Requirit amicos

Mente requirebat, nec in agmine repperit usquam		interemptos Hector.
Deiphobumve, Helenumve, Adamantave, magnanimumve Asion Hyrtaciden. verum illi aut alta tenebant Moenia, vulneribus confecti, aut morte iacebant Consumpti in castris Danaum. mox parte sinistra Lugubris pugnae Pariden invenit, ad arma Hortantem socios. in quem convicia probris Cominus accedens coniecit turpibus Hector.
Dyspari, non Pari, composita pulcherrime forma,		Paridem conviciis

Improbe, plene dolis, muliebri perdite flamma,		incessit Hector.
Deiphobusque Helenusque ubi sunt? quo se abstulit autem Asiades Adamas? quove Asius ipse profectus [346=Y5v] Hyrtacides? quibus Othryoneus latet abditus oris? Nunc Troia est excisa, ruit nunc Ilion altum.
Cui Paris ora deo similis formosa, profatur:		Paris Hectori

Hector (ait) quia dulce tibi est incessere verbis		se expurgat.
Probrosis omni vicio culpaque vacantem, Obiurgato alias ubi detrectare videbis Militiam, vel quicquid erit Mavortis in armis Audendum, si me timidum cognoveris unquam. Namque nec ignavum genuit me mater opinor: Donec enim naves tu pugnas Hector ad altas. Ipse nihil cessans totis hic viribus hostem Sustineo: proceres autem quos ipse requiris, Omnes morte iacent consumpti, et caede cruenta In castris Danaum, praeter duo corpora fratrum Deiphobique Helenique, quibus nunc urbe receptis Vulnera curantur, quibus est affectus uterque In manibus, sed quisque sua, praegrandibus hastis. Iuppiter e fato praesenti exemit utrunque. Tu nunc ergo praei quo te fert prona voluntas, Nos te prompti animis quo duces cunque sequemur. Tu siquidem praestare voles nos viribus omnes, Sed tamen ut sua cuique dabit sua quaeque facultas, Ut modus ipse etiam rerum pro viribus adsit.
Nam plus velle manu quam possis, prorsus ineptum est,	,,

Praecipue in bellis, quibus est modus aequus habendus.	,,
His fera magnanimi permulsit pectora fratris. Ibant ergo pares, ubi pugnae maximus ardor Invaluit, prope Cebrionen, et Pulydamantem, Phalcenque, Orthaeumque, et diis similem Polyphetem, Palmynque, Ascaniumque, Morymque, satum Hippotione, Divite ab Ascania paulo vix ante profecti: Mox in bella ierant: fuit haec Iovis alma voluntas. Ergo ibant alacres, et Troes in arma parati, [347=Y6r] Insanae similes vento grassante procellae, Quae mixto tonitru, Iove fulmina rauca ciente, Immenso strepitu terram camposque iacentes Stagnaque lata ferit, vasti maria alta profundi Verberat, et refluos torquens ad littora fluctus Imbribus effusis furit, aestuat, erigit undas, Et premit erectas: rapidis sic Troes in armis, Quique suis ducibus confisi, in bella ruebant, Ferratis late radios iacientibus armis, Hectore sub magno: quia dux fuit omnibus Hector. Is rapidum forti spirans sub pectore Martem, Lativago prae se clypeum tulit orbe rotundum, Compositum tergis bubulis, et robore multo Invicti chalybis. circum caput addita celsum Splendida cassis erat: totas sic ille phalangas Circumibat, tentans si pars perculsa timore Cederet ulla loco. sed nec terrebat Achivos Sic quoque, quem spectans his magnus provocat Aiax:
Improbe, qui te inferre putas sic posse timorem		Aiax Hectorem

Pectoribus Danaum, refer huc te, et consere mecum.		provocat.
Non etenim iccirco, bello quia simus inepti, Concidimus paulo ante: Iovis sed triste flagellum Nos domuit. nunc tu nostras excindere naves Omnino cupis, et solum hoc optare videris. Sunt tamen et nobis in fortia praelia vires, Robustaeque manus, quibus illum arcere furorem Posse tuum videamur, et in te vertere eundem, Vosque ipsos, vestramque evertere funditus urbem. Quin etiam tibi venturum, nec iam procul illum Auguror esse diem, quo tu tua moenia versus Vota Iovi fugiens facies, reliquisque deorum, Ut cursu accipitres vincant, quibus ipse veheris Pulverulentus, equi, qui te super ardua sistant [348=Y6v] Pergama. sic fato, a dextra regina volucrum Praeterlapsa bono auspicio est: tum laetus amico Omine, succlamant exercitus omnis Achivum:
Hector at Aiaci respondens: Falleris, inquit,		Hector Aiaci

Aiax vane, levis, iactator inepte. quid autem		respondet.
Te iuvat ista loqui, tam falsa et frivola? at o si Tam mihi sit generis divini Iuppiter author, Tam sibi me Iuno natum velit esse, parique Et Phoebo, et glaucae dignentur honore Minervae, Ut vos illa dies manet hoc in littore Troiae, Quae vos corripiet, quae vos funesta videbit Pascere corporibus vestris foedasque volucres, Immundosque canes, quorum tu garrule nostro Augebis numerum confossus pectora telo: Non tamen ante cadas, et sic mea tela peremptus Effugias, vel si nec nostrae robora dextrae Sustineas. Sic fatus, in agmina fida suorum Se recipit: quem tota manus comitatur euntem Troiugenum, celsum ferit ingens aethera clamor, Quem certanti utraeque acies ardore tulerunt, Virtutis memores Danai Troiana manebant Arma satis praesenti animo, non ulla timentes. ILIADOS HOMERICAE LIBER XIIII. INterea dum sic acies armantur utrinque, Vertentem dulci pleno crateras Iaccho Tuta super positis intra tentoria mensis Nestora, non turbatae acies, non ille fefellit Clamor, ab armatis sublatus in astra duobus Discordans populis. his ergo Machaona verbis
Convivam alloquitur: Iuvat ire, et visere quidnam		Nestor Machaoni.
Acciderit, quae causa novi clamoris Achaeas [349=Y7r] Orta sit ad naves: tute haec ad vina maneto Hic residens, haec plena meri bibe pocula Bacchi Optime Phoebigena, dum nostra Hecameda calentem Igne pararit aquam, qua vulnera cruda laventur Ista tibi, abscedatque cruor, qui multus inhaeret. Ipse loca ascendens altissima, protinus omnes Explorabo oculis causas, casusque meorum. Sic ait, et multo confossum vulnere scutum, Abiectumque solo nati Thrasymedis, et ergo Illius in patria castrorum sede relictum, (Nam patris ipse tulit iuvenis) praegrandibus aptat
Sicut et arma senex humeris alia: inde coruscam		Armatura Nestoris.
Parte sui prima ferri insuperabilis hastam Sumit, et egressus tentoria talibus armis Taliter armatus, videt indignissima rerum Facta geri, varioque vices discrimine versas, Turbatas acies, ruta propugnacula muri, Turribus et fossa superatis cedere Graios, Acriter instantes Troas, iam castra tenentes.
Ac velut insanis orituros flatibus Austros		Elegans et

Sentiat, attonitis tamquam se motibus alti		aptissima

Purpurat unda maris, necdum se attollere fluctus		comparatio.
Incipiunt, vada salsa tacent, nutantque trementi Terga superficie, donec Iove missus ab ipso Fortior incubuit Boreas, aut Eurus, et unam Partem aliquam cogit certos se immittere fluctus: Sic Nestor variis curarum fluctibus actus, In partes animum geminas rapit, addere pugnae Se socium, praestetne Agamemnona adire volentem.
Haec alternanti potior sententia visa est,		Virgilianum.
Ergo iter ad regem celerat. pugnatur utrinque Fortiter interea, miseris nec caedibus ullus Est modus. interimunt sese, atque in mutua passim [350=Y7v] Vulnera sponte ruunt. hi pugnant eminus hastis, Cominus hi gladiis, et quae sors proxima cuique Tela dabat, fragor armorum per tota resultans Castra ferebatur: tum pluribus undique clamor, Et gemitus resonant duro sub marte cadentum. Nestor ad Atriden properans, fit regibus una Obvius egressis tentoria, vulnera passis, Atque ideo pugna eductis: hi nempe fuerunt,
Maximus Atrides, Diomedes, fortis Ulysses.		Nestor vulneratis

Stabant a pugna naves pleraeque seorsum		regibus obvius.
Subductae in siccum vix primi in littoris ora, Inde aliae atque aliae velut ordine longius actae, In terram firmis innixae basibus omnes, Latius ut populi metantes tendere possent
Castra loco, quamvis spacioso in littore totum		Locus castrorum

Hoc tamen implessent (numero tot) mille carinae,		et navalia.
Ni primae trabibus suffultae in littoris alga Hesissent. nam postremas, longeque remotas Aequora cingebat spectans campestria murus. Visuri hinc igitur pugnae discrimina reges Tres simul exierant, hastilia singula habentes In manibus: vehementer enim confuderat omnes Clamor ab Argivum sublatus navibus altis: Plus aliquanto etiam Nestor conterruit. illum Maximus, ut vidit, sic est affatus Atrides:
O Nestor Neleiade, laus inclyta Achivum,		Agamemnon Nestori.
Quid tu igitur pugna ancipiti, sociisque relictis Huc mihi te confers? quid ad haec navalia tendis? Quam metuo, ne quod coetu quandoque frequenti Hector inaudaci nobis est voce minatus, Non prius alta suae rediturum in moenia Troiae, Quam nos extremo exitio navesque dedisset,
Id re perficiat: quod dii prius omen in ipsum		Virgilianum.
[351=Y8r] Convertant. nam cuncta nimis nunc vera loquutum Exitus ipse docet, miserum me terque quaterque Quem Danai infestis animis odere, nec ultra Nunc nostras a clade volunt defendere naves, Sicut et heu nimium nobis iratus Achilles. Illi respondens Pylius sic reddidit heros:
Vera equidem Atrida loqueris, sic res habet, huius		Nestor Agamemnoni.
Iuppiter est autor cladis, nos ipsius urget Dira voluntatis ratio, iacet eruta muri Deiecti moles, quem nos extruximus ipsis Navibus auxilium, qui nos defenderet ipsos Hostis ab insultu, qui non superabilis ulli Esse videbatur: iacet ecce, pericula nostri Ambigua ad naves obeunt, pugnaeque laborem Vix tolerant, nec signa satis mihi certa videntur Quam magis in partem cedant, et ab hoste premantur: Hostibus immixti sic sunt, sic undique multa Caede trucidantur, ferit aurea sidera clamor. Nos tamen hic etiam statuamus quid sit agendum, Quae vel in hoc misero casu sint optima factu. Nam neque consultum fuerit, nos credere pugnae Praesenti, cum praeteritae incurata morentur Vulnera, nec possint aegri tolerare laborem. Maximus huic Danaum respondens rex Agamemnon:
Nestor, quandoquidem ad celsas pugna ultima naves		Agamemnon Nestori.
Constitit, et muri deiecti, aequataque fossae Fundamenta iacent, quae nobis esse futura Auxilio spes certa fuit, classique paratum Subsidium, nunc versa Iovis sententia retro Omnia praecipitat: cui pulchrum hoc esse videtur, Nos procul a patria sub iniquo marte perire, Ignotos. namque ut nobis ille ante favebat, Sic nunc cum reliquis diis immortalibus hostes [352=Y8v] Adiuvat, et nobis vires, animique vigorem Eripit. ergo meae quae sit sententia mentis Accipite, et dicto cuncti parete volentes. Principio naves quae stant in littore primae, In mare deducamus, et eiectis religemus Dentibus, et nos ipsi intus remanebimus usque Solis ad occasum: tum si cessaverit hostis A pugna, reliquas omnes super aequoris altas
Deducamus aquas. neque enim quis turpe putarit	,,

Perniciem vitare fuga, sub nocte silenti	,,	Desperationis

Praecipue: et meliore loco est qui evaserit acri	,,	plena sententia.

Fata inimica fuga, quam qui fugisse recusans	,,

Inciderit miserae metuenda pericula vitae.	,,
Hunc torve inspiciens sic est affatus Ulysses:
Atrida, quod nunc tibi dedecus excidit? ecquod		Ulyssis acerrima

Nunc igitur verbum lingua es titubante loquutus?		ad Agamemnonem

Perniciose, et longe alias dignissime gentes		oratio.
Imperio regere ignavas, et nullius usus: Atque utinam minime nos, qui tua iussa perosi Tam scelerata nec accipimus, nec ducimus esse Digna etiam, quibus accedat mens recta bonorum, Et quibus hoc proprium tribuit Iovis alma voluntas Res magnas gerere, et bello laudemque decusque Expetere, et primis virtuti assuescere ab annis. Tun’ poteris salva hinc igitur discedere Troia? Quam propter tantos terraque marique labores Pertulimus, ferimusque? sed istam nunc age linguam Comprime, ne populi vox haec vulgetur ad aures, Neve quis accipiens regum tam frivola, vulgo Suadeat, indignum tot milibus esse regendis, Quot tibi nunc parent. Sed et o te pectora caecum, Et ratione omni vacuum, qui talia nobis Non vereare loqui, quibus haud sibi gratius hostes [353=Z1r] Optarint aliud, qui nos deducere classem In mare velivolum suades, dum viribus aequis Praelia adhuc gerimus, dum stant et in agmine Teucris Obluctantur adhuc Danai. qui si ista videbunt, Quae suades agere, et deducere littore naves, Non ultra tolerare aciem, non amplius arma Ulla tenere volent, sed protinus omnia turpi Terga dabunt aversa fugae. sic omnia retro Te duce labentur, sic evertetur Achivum Consilio res tota tuo: sorsque invida Graios Quae prius evexit, nos trudet ad ima relapsos.
Huic ita magnanimus respondit filius Atrei:		Agamemnon

Quam stimulo me nunc acri perstringis Ulysse		Ulyssi respondet.
Verborum? siquidem iamdudum haec ipsa volentes Hortabar, toto deducere littore classem. Si tamen hic aliquis sit, qui meliora futuris Consilia expediat rebus, seu grandior aevo Seu minor existat, nunc prodeat ille benigna Pace loquuturus nostra, quaecunque loquetur. Ad quem respondens Oenidae filius infit:
Non procul hic vir abest, nec longo tempore nobis		Diomedes

Quaerendus, si forte fidem mereatur, et ipsi		Agamemnoni.
Nemo mihi invideat, quia sum minor omnibus aevo: Sum vir ego ille etenim genitus patre, cuius et actis Glorior, et virtute animi, victore malorum Tydeo, qui Cadmeae sub moenibus urbis
Occubuit: nam tres generans de coniuge Portheus		Alii Porthaonem

Legitima pueros tulit, Agrion, atque Melantem,		vocant.
Oeneumque patrem Tydei, quo me ipse parente Glorior esse satum. sed enim virtutibus Oeneus Omnibus ante alios excelluit. ille paterna Adiuncta Pleurone, altam Calydona colebat. In patria remanens Tydeus habitavit in Argis, [354=Z1v] Extorris patria (sic dii voluere) relicta, Adrasto genitam ducens: ibi multa deorum Munere possedit, praeterque domestica multis Splendida divitiis, fundosque et praedia, campi Iugera lativagi, partim bene culta ferendis Frugibus, arboribus partim bene consita foetis, Fructibus ad vitam quibus est opus omnibus. illi Noctibus innumeri pecorum sub aperta redibant Tecta greges, ut ne dicam quibus ille potentes Armorum Danaos superaverit artibus omnes.
Haec ideo in praesens mihi commemoranda fuerant,		Excusat digressionem.

Ut ne me abiecti generis, natalibus ortum
Vilibus, ignari rerum si forte putetis, Consilium cunctis quod sum dicturus Achivis Vobis displiceat. quod enim nunc restet agendum Non aliud video, nisi ut ipsi corpora quamvis Vulneribus fracti, quia sic vis ultima cogit, Arma resumentes redeamus ad agmina Graium, (Extra coniectus telorum tuta tenentes) Atque illic, si nil aliud, moneamus ad arma Ut redeant, qui deseruere, et iusta retractent Praelia, ponentes iras quibus ante fuerunt Impliciti, et nobis placati haec omnia donent. Talia Tydides, placuit sententia cunctis. Ergo ibant alacres, quos praecedebat Atrides. Hunc Neptunus adit, custos non segnis Achivum, Effingens habitumque viri senioris et ora, Tum propius regem accedens, dextraque prehensa
Talibus alloquitur: Secum nunc gaudet Achilles,		Neptunus Agamemno.

Laeticiamque capit, spectaclo hoc caedis Achivum,
Degenerisque fugae, saevus, crudelis et amens. Sed pereat sic ille suo cum pectore saevo, Infestosque habeat divos, quos tu experiere [355=Z2r] Nec tibi difficiles, nec non tua facta probantes. Troes enim vestris fugient a navibus omnes Cum ducibus, totaque manu peditumque equitumque Per campum, per pulvereas fracto ordine nubes, Alta laborantis repetentes moenia Troiae. Ne dubita, nam vera loquor. sed et ipse videbis Omnia sic fieri haec, et me tibi vera loquutum. Sic ait, et celeri cursu super aequora campi Plana ferebatur, tam clamans voce sonora, Quam vel dena novenave milia posse virorum Pugnantum clamare putes, qua voce vigorem Et vires animis cunctis iniecit Achivum, Non modo pugnandi, sed et incessanter in omnem Pugnandi eventum, et discrimina summa laborum. Tum Iuno summi spectans e vertice Olympi (Illic stabat enim) per castra, per agmina fratrem Continuo agnovit, versantem atque omnia agentem Pro rebus Danaum. sed ut hunc gavisa videbat, Sic animo contra indoluit, quia vidit in Ida Irrigua residere Iovem. mox omnia secum Evolvens animo circumspiciebat acuto, Qua ratione Iovis captos avertere sensus Posset, et obstrictum sibi falleret arte maritum. Tum ratio haec visa est praestare, ut et ipsa relinquens Aethera, fontifluam sese demittat in Idam, Si captus forte illecebris et imagine formae Misceat uxori sese, tunc illa soporem Inter et amplexus et mutua gaudia blandum Irriget, inducatque oculis, animumque resolvat. Ergo intrans thalamum Iuno, quem filius illi Fecerat ignipotens, foribusque et postibus aereis, Quas clave arcana nisi Iuno aperire deorum Nemo alius queat: hoc ergo ipsa cubile subintrans, [356=Z2v] Ambrosia primum corpus, speciosaque membra
Tingit odorifera, mendas cutis abluit omnes,		Iuno se praeparat ad

Oblinit inde oleo se ambrosio, atque suavi		insidias Iovi struendas.

Unguento, quod voce vocant Tethyomenon apta.		Tethyomenon

Illius unguenti tanta est fragrantia, ut alto		unguentum.
E solio Iovis in terras pertingeret aurae Dulcis odor, quo tunc artus corpusque comasque Oblevit, nitidas, pulchras, qualesque dearum Convenit esse deae. quas postquam pexuit, apte Divinis manibus, palla tum corpus amicit, Distinctam varia quam fecit imagine Pallas,
Aurea quam supra claudebat fibula pectus.		Cultus Iunonis

Tum formosa habili praecingit corpora zona,		elegantissimus.
Aureolis vario pendentibus ordine bullis. Posthaec tergeminas utrinque appendit inaures, Crines reticulo nectens, velansque decoro Atque novo, qui solem ipsum candore referret. Postremo pedibus crepidas et pulchra venustis Sandalia adnectit, tali instructissima cultu Egreditur thalamo, Veneremque ex ordine divum Sevocat, et retro abductam, blandeque rogatam
Talibus alloquitur: Nunc hoc me filia parvum		Iuno Veneri.
Obsequere, et munus da quod te flagito, quamvis Invita obsequeris, quando tu Troica bello Castra foves, ego plus miseris inclinor Achivis.
Cui venus, o magni Saturni filia Iuno,		Venus Iunoni.
Prome animo quod habes, quod me tibi cedere munus Posse putes. nec enim tibi morigera esse gravabor, Dum nec dedeceat, nec me non posse putaris.
Ad quam Iuno animo simulato, et fraude referto:		Iuno callide a Venere

Da mihi nunc (inquit) quo tu omnia vincis, amorem,		amorem petit,

Da placidos pueri lusus, da mollibus artes		et eius artificium.
Inclusas laqueis, da tela ignita venenis [357=Z3r] Insuperabilibus: quia nunc proficiscar ad orbis Terrarum extremas partes, lateque sonantem Oceanum, divis genus unde est omnibus unum, Visura et matrem Tethym. quo tempore namque Iuppiter atra patrem Saturnum in tartara trusit Sub terras et aquas, hi me de matre recepta Erudiere Rhea, primisque aluere sub annis. Hos cur nunc cupiam quaeras invisere? causa est, Ut quod dissidium longo iam tempore durat Inter eos, solvam tandem, redigamque sub unum (Ut quondam fuerant) thalami socialis amorem. Quae si forte meis ego consequar omnia verbis, Munere deinde tuo posthac me sicut alumnam Semper uterque colet, venerandam semper habebit. Talia dicenti sic est Venus orsa vicissim:
Quae petis, illa tibi nulla ratione negare		Venus Iunoni.
Me decet, aut aequum fuerit. quae sola dearum Et soror et coniux Iovis alta cubilia servas. Sic ait, et varium solvit de corpore ceston,
Quo praecincta fuit, quem circa pectus habebat.		Ceston Iunoni tradit

Sunt in eo veneres, omnesque Cupidinis arteis,		Venus, cuius haec

Insunt illecebrae, sunt blandae verbera linguae.		est pulcherrima

Sunt ioca, sunt risus, sunt gaudia, iurgia, fraudes:		descriptio.
Insunt incautas capientia pharmaca mentes Omnia, mortiferis sunt pocula plena venenis. Hunc cum blanda Venus Iunoni traderet, inquit: In tacitito data dona sinu facito ista recondas, His facies quaecunque voles, his omnia vinces, His quoscunque voles tibi conciliabis amores. Risit ad haec Iuno, cestonque recondidit intus,
Atque abit, in Iove prima doli factura periclum.		Quae loca Iuno

Iam delapsa polo, paribus iam constitit alis		attigerit e coelo

Pieriam super excelsam, tum praepes amoenam		devolans.
[358=Z3v] Devolat Emathiam, supra Thracumque nivales Marte creatorum nemorosa cacumina montis Transvolat, ut pedibus terras non tangeret ullas. Tum se misit Atho vasti super aequora ponti, Et Lemnum venit, egregii tecta alta Thoantis. Hic Somnum Mortis fratrem convenit, et adstans, Demulcetque manu, blandaque ita voce precatur:
Somne deum rex atque hominum, domitorque ferarum,		Iuno Somnum

Si mea sunt unquam tibi verba audita, rogantem		Mortis fratrem

Nunc precor exaudi, blando perfunde sopore		alloquitur.
Lumina fessa Iovis, simul ut nos videris ambos Complexu in medio, dulcique in amore iocantes. Pro tali merito, nullo non tempore grates Ipsa tibi referam, solio te scilicet aureo Donatura, quod ignipotens mihi filius olim Fecerit, aeternum, pulchrum, quo se ille probarit Artifici faber ille manu quam praestet: et addam Scabellum, non materia, non arte minoris Ingenii, preciive, pedes cui imponere pulchre Illos molliculos, inter convivia possis. Huic ita respondit demulcens tempora Somnus:
Iuno Saturno genitarum maxima natu,		Somnus Iunoni.
Quemvis coelicolum malim tibi fune soporis Devincire alium, licet ipsa ad flumina magni Oceani, divis unde est genus omnibus unum, Quam Saturnigenae Iovis inclyta lumina magni, Ni pater ipse velit: qui vix quoque iussus amico Tam vigiles oculos auderem fallere somno, Exemplo edoctus quondam, mihi semper habendo
Ante oculos animi. nam scis, quando ipsius olim		Fabula de Hercule

Fessa soporifero quassarim tempora ramo,		per digressionem

Complexus totum longo dulcique sopore,		inserta.
[359=Z4r] Eripui mentem divumque hominumque potenti. Illius ipsa doli inventrix tu namque fuisti, Quando revertenti post eruta Pergama nato Ipsius Alcidae, quem totum diva volebas Extinctum, tumidos insanis flatibus Austros Navibus immittens, ipsum feriente procella Navibus abreptum reliquis, petere inclyta Coi Tecta coegisti, misero tristique rotatum Naufragio. postquam sed tales Iuppiter arteis Iam vigil intellexit, acerbam versus in iram, Omnes quotquot erant per vasti culmen Olympi Pulsabat divos, et per sua limina passim Prosternens, altis deiecit sedibus: ipsum Me me praecipue clamans, solumque requirens Me trepidum, solaque fuga sperare coactum: Cepissetque etiam, summique a vertice coeli In mare praecipitem dextra omnipotente dedisset, Ni mihi Nox, domitori hominum, divumque, saluti,
Confugienti ad se turbata mente, fuisset.		Somnus ad

Iuppiter hanc veritus, domitricem nempe deorum,		Noctem confugit.
Abstinuit, tumidaque volens abscessit ab ira. Et me nunc tantis obiectum diva periclis Sponte venis, iterumque iubes nocitura subire? Grandibus hunc oculis spectans dea, talia reddit: Somne, quid his animum curis generose fatigas? Quidve times, ne tanta Iovem veneratio Troum Aut cura afficiat, quanta haud de semine natum Ipse suo quemvis alium dilexit, ab ipso Hercule. non tanti stolidae discrimina Troiae Perpetuo faciet, quanti Herculis. ergo et inanes
Mitte animo curas, et ades mihi, nempe daturae		Unam Gratiarum

Unam de Charitum numero tibi, coniuge dignam		uxorem pollicetur.
Te tali, formosa etiam te coniuge dignum, [360=Z4v] Pasithea, totum quae tecum transigat aevum. Sic ait. at Somnus gavisus pectore toto, Per Styga iura (inquit) fluvium mihi, ut altera terras, Altera iurantis teneat manus aequora ponti, Ut tua testentur mihi iuramenta sub imis Terrarum quicunque dei nigra tartara servant
Saturno socii, te scilicet esse daturam		Somnus gratiam

Pasithean, mihi de Charitum potioribus unam,		amat.
Praestantem forma reliquis, quam semper amavi. Sic ait. at Iuno iurat per numina divum, Nomine quemque vocans, qui subter inania terrae Regna domos Titanes habent. postquam omnia verbis Sunt rata concoeptis, et Somno facta fides est, Lemnon, et excelsam turritis moenibus Imbrum, Aeris obscuri contecti nube relinquunt, Aequore digressi, atque alis pernicibus Idam Fontibus irriguam veniunt, matremque ferarum, Et primum e magna rupem quae prominet Ida Ascendunt Lecton. pedites hinc ire remotis Incipiunt alis, quibus incedentibus altis Arboribus tremuere comae, frondesque loquaces, Stabat acuta abies procera, et vertice nutans Aerio, summisque attingens aethera cristis. Huc se proripiens conscendit Somnus in ipsis Arboris excelsae latiturus frondibus, unde Prospiciens oculos Iovis observaret, et ora, In speciem conversus avis, quam Chalcida parvam Vocalemque vocant superi, mortale Cymindim Apellant homines genus. At pulcherrima Iuno Passibus haud tardis in Gargara summa profecta
Constitit ante Iovem. quam mox ut vidit, amorem		Iuppiter in Iunonis

Concipit haud modicum, notosque exarsit ad ignes.		amorem exardescit.
Non minus ac olim, quo primum tempore amantes [361=Z5r] Concordesque animis lectum venere in eundem, Legitimo carorum obliti in amore parentum. Illi igitur surgens deus astitit, atque ita fatur:
Quo Iuno, quo pergis? iter quo tendis, Olympo		Iuppiter Iunoni.
Delapsa? aut quid habes in tanta negocia causae? Cum nec equos habeas, quibus hinc atque inde feraris? Cui dea plena doli, simulantia verba profatur:
Ultima terrarum venio visura, patremque		Iuno Iovi dolose

Oceanum, divis unde est genus omnibus unum:		respondet.
Visura et matrem Thetym, puerilibus ambo Me quia susceptam placide fovere sub annis. Cur hoc? ut longo discordes tempore, tandem Concordis redigam sub mutua foedera lecti, Si prius huc ad te venissem, nempe petitum Hanc abs te veniam, ne tu mihi forsitan olim Succensere queas, si te ignorante fuissem Terrarum extremos fines, et regna profecta Oceani patris, et genitricis Tethyos undas. Nam quod equos quaeris, qui me terraque marique Portarunt, mihi stant ante haec nemorosa relicti Culmina, tot fluviis, tot amoenae fontibus Idae. Huic ita respondit genitor qui nubila torquet:
Isthoc Iuno alio tibi tempore abire licebit:		Iuppiter Iunoni.
Nunc age praevertas, ut amori connubiali Des mecum ante operam. nec enim maioribus unquam Me flammis arsisse puto: non me acrius ussit Seu dea, seu fuerit mortali semine creta, Non uxor formosa Ixionis, illa superbum Quae mihi Pyrithoum genuit: non Acrisionis Filia, quae pluvio Danae mihi cognita furto Persea praeclarum peperit: nec Agenore nata, Quae mihi Minoem dedit, et iustum Rhadamantem: Non Semele, non Alcmene, Thebaides ambae, [362=Z5v] Quarum haec Alciden peperit mihi pectore duro Praestantem, illa hominum pulcherrima gaudia Bacchum. Non Cereris, non Latonae sic ardor amantem Me tenuit: non igne tuo sic perditus arsi Unquam alias antehac, ut nunc mea membra titillat Summa libido tui. Cui pectore diva doloso
Reddidit haec Iuno: Qualis nunc Iuppiter, inquit,		Iuno Iovi.
Excidit ore tibi sermo? numne ergo videtur Res ea pulchra tibi, si me hoc in vertice montis Compressam, exponas reliquis te meque videndos? Si quis forte deum videat, qui praedicet istuc Coelicolis aliis, nos simus fabula vulgo, Nunquam deinde domum nostram fuero ausa reverti, Complexu e tali surgens. quod si insidet isthaec Res omnino animo, sunt alta cubilia nobis Vulcani fabricata manu, firmisque revincta Postibus, haec intrare licet, foribusque reclusis Legitimis operam dare nos complexibus ambos. Huic ita respondit qui nubes densat in arctum:
Iuno, nemo deum nos hic hominumve videbit,		Iunoni Iuppiter.
Tam nos nube tegam densa, tamque aere crasso, Tam nymbo ex auro rutilanti, ut nemo videre Ne Sol ipse quidem possit, nos intus agentes Quicquid erit, puro licet omnia lumine vincat. Post haec uxori cupidas circundedit ulnas,
Quos subter molles florum genus omne per herbas		Christianis auribus

Fundebat genialis humus, suavissima lothi		prorsus indignae

Gramina, odoriferumque crocum, mollemque hyacinthum,		nugae.
Illic coniugibus recubantibus aurea florum Vernabant capita, in subiectos aurea nubes Immisit radios. cum sic ergo ille iaceret Iuppiter, et Somni et Veneris dulcedine victus, Letifer arborea descendens Somnus ab Ida [363=Z6r] Labitur ad naves Argivum, et proximus adstans
Neptuno haec loquitur: Nunc nunc Neptune phalangas		Somnus ad

Fortius Argivum propriis tutare sub armis,		Neptunum.
Quandoquidem in summa nunc dormit Iuppiter Ida. Dormit enim dulci resolutus membra sopori, Nostra victus ope. nam cum Iunone cubanti Offudi mollem per membra et pectora somnum. Sic ait, inde tribus hominum petiturus abibat Neptunus verbis his confirmatus, Achivos,
Talibus alloquitur: Praestantes pectore Achivi,		Neptunus Graecis.
Ergone Priamidae cedet victoria, et illi Ista relinquetis virtutum praemia, et Hector Auferet a nobis decus hoc, ut laudis honorem Ipse habeat, nos ignavos et pectore molles Praedicet, et vestris immittat navibus ignem? Quem se immissurum toto prohibente minatur Argivum populo, postquam est aversus Achilles, Nec redit in pugnam, nec nos defendere curat. Verum non adeo est nobis optandus Achilles, Mutua concordes si scilicet arma feramus Auxilio, fessis subeamus, nosque vicissim Subsidiis alacres alterna per arma levemus. Quare agite, et quae sit nostrae sententia menti Audite unanimes, et iussa capessite laeti. Qui sunt e nobis tolerando strennua bello Pectora, mutemus clypeos, maiora ferentes Scuta virum, quorum est bello minus inclyta virtus, Et galeas itidem, longissima quaeque ferentes Tela manu, atque armis apti melioribus omnes Contra hostem veniamus, et huc agite ite frequentes Me duce iam vobis victoria certa futura est. Auguror, haud dubius vates. Iam maximus Hector Ipse pedem referet, retro ad sua moenia, multa [364=Z6v] Caede repelletur, victis nec stabit in armis Amplius. unanimes haec assensere loquuto Ipsi etiam reges Agamemnon, divus Ulysses, Tydidesque ferox, quamvis cruciatibus essent Vulneribus tardi, tamen hic haud tarda navabant Munera militiae, tribuentes arma viritim Pro virtute sua, sua convenientia cuique, Ignavis peiora, bonis meliora dederunt. Taliter instructi, spacium quod ab aequore ponti Navibus et castris interiacet, agmine denso Complentes ibant. duxit Neptunus euntes, Praetendens manibus strictum victricibus ensem
Cuspide praelonga, praeacutum, atque igne micantem		Neptunus Graecos

Fulguris in morem rapidi, quo nemo feritur		in Troianos ducit.
Mortalis, nec enim fas e coelestibus ulli est, Sed tantum arma suis adversa repellere in hostem. Contra ibant avidi ducente sub Hectore Troes, Praelia conserere, atque adoriri fortiter hostem, Spirantes animis magnas atrocibus iras. Ergo sub ducibus Neptuno atque Hectore, tanto Concurrunt strepitu, tam iubila plurima coelo Insonuere truci cantu, tantoque boatu, Quanto nec fluctus maris in cava littora pulsi, Aut Aquilone truci resonant, aut fortibus Austris: Quanto nec flammae crepitu sonuere rapaces Materiam nactae, cum saeva incendia miscent Montibus et sylvis: nec quanto ventus in altis Murmurat arboribus, strepitu cum fervidus Eurus Incubuit, sylvisque ferit, ramosque recidit. Hector ibi ante alios adversa fronte sub hostem Processit, telumque manu (sed inutile) magnum Torsit in Aiacem. quem quo minus hasta feriret, Obstiterant duplicis circundata cingula zonae. [365=Z7r] Altera nam clypeo fuerant aptata tenendo, Altera sustinuere ensem. quo territus ictu, Quod frustra intulerit, retro ad sua signa receptus,
Rettulit inde gradum. sed eum fortissimus Aiax		Aiax Hectorem

Consequitur, saxoque ferit, quae multa iacebant		saxo ferit.
Ante pedes, sicca statuendae classis in ora, Apta ministeriis. hoc illum pondere saxi Qua iugulo pectus coit, et pars summa cohaeret, Percussit. stetit ille tremens, ceu turbo rotatus. Tandem excussa manu postquam cecidere remissa Arma solo, nec iam clypeum retinente sinistra,
Nec dextra gladium, galeam nec tempore utroque,		Cadit in terram

In terram labente genu prolapsus utroque est,		Hector.
Non alio sonitu, quam si Iovis arbor ab alto Fulmine tacta cadat, quae tetrum reddat odorem Sulphuris: ut qui tunc teneant loca proxima, tactam
Attonitis spectent animis. nam res metuenda est,	,,

Fulmen ab arce Iovis veniens. tum Graia iuventus	,,
Conspecto quod humi iaceat fortissimus Hector, Exclamant, simul accurrunt, iaciuntque frequenti Tela manu quae quisque potest, spe pectora pleni Posse potiri hominis reliquo, ceu lumine cassi. Verum ea spes mox in tenues evanuit auras. Non etenim fas ulli hominum fuit Hectora magnum Aut tetigisse manu, telove ferire iacentem. Sic Troum sociumque manus fortissima bello Defendere ducem, primi, certissimus augur Pulydamas, pius Aeneas, et fortis Agenor, Sarpedon ductor Lycium, cum principe Glauco. Quid tamen enumerem reliquos, cum nemo tuorum Te tam praecipiti in casu neglexerit Hector? Verum omnes, ut quisque stetit tibi proximus, uno Defensant animo, clypeosque et scuta sinistris [366=Z7v] Obiiciunt, et tela parant immittere dextris. Tum fidi comites sublatum e pulvere portant Ex acie usque ad equos, quos longe auriga tenebat Extra tam variae discrimina maxima pugnae. Atque ibi depositum, graviterque dolore gementem Vulneris, alta remiserunt ad moenia Troiae. Postquam autem ad steriles Xanthi flaventis arenas, Quem genuit rex ipse hominum divumque supremus, Devenere viri, referentes Hectora magnum, Deposuere solo, et fluvio aspersere salubri: Tum vice respirans modica respexit, et auras Captavit, nixusque genu, concreta cruoris Fragmenta evomuit ructans, iterumque relabens Vulneris immodico cruciatus membra dolore Semianimis iacuit, tenebris ad lumina obortis. At Danai postquam senserunt Hectora pugnae Subtractum, magis audentes, iam viribus hostem Omnibus urgebant, iam pugna incruduit atrox:
Quos inter longe virtus Aiacis Oilei		Aiacis Oilei virtus.
Eminuit. namque insiliens ferit eminus hasta Satinon Enopidem, quem natum Naide nympha Enopus eduxit, prope flumina Satinoentis, Consectans armenta boum lectissima pastor. Hunc ubi iam propior factus percusserat Aiax Ilia per, mediumque in ventrem vulnere adacto, Hunc circa nova pugna utraque ex parte suborta est. Pugnabant Danai, pugnabant Troes, ut illi Eripiant, hi defendant. hic inclytus armis Pulydamas, postquam auxilio venit ecce iacenti, Magnanimum iacta Prothoenora vulnerat hasta, Dextrum traiiciens humerum, quem fortis in arma Misit Areilycus genitor Prothoenora fortem. Ille cadens, terramque petens ferit ore cruento. [367=Z8r] Ob quae Pulydamas exultans facta, superbum
Exprobrat. o Danai, non frustra exisse cruentum		Polydamas occiso

Panthoidae dextra telum puto, corpore fixum		Prothoenore

Imo hoc esse aliquo vestrum, qui spicula secum		Danais insultat.
Nostra ferat, iam regna petens Plutonis avari. Talibus Argivum succendit pectora dictis, Praecipue Aiacem rabidam commovit ad iram. Ergo abeunte viro, celerem Telamonius hastam Coniicit: hanc parvo declinans corpora motu Pulydamas vitans evasit. at illa recepta est
Corpus in Archilochi, prognati Antenore magno.		Aiax Archilochum

Huic etenim fato fuit illa luce cadendum,		interficit.
Sic superi voluere. illi hasta infixa pependit, Qua coit occipiti cervix per guttura, utroque Conciso nervo, queis collum vertebra firmo Connectit capiti, prius huic compage soluta Defluxit caput, et terram prius ore momordit Quam genua exciderent. hic Aiax Pulydamanti:
Dic age Pulydama, nunquid retulisse videmur		Aiax Polydamanti

Digna satis vestris se vix capientibus ausis,		vicissim insultat.
Hoc caeso, qui nec mihi de genere esse videtur Obscuro genitus, sed nec malus ipse fuisse. Ac nisi signa viri me fallunt indolis altae, Aut Antenorides fuit hic, aut proximus illi, Aut frater, longa aut aliquis de stirpe nepotum. Haec vox, hoc factum, Teucris sociumque catervis Moestitiam invexit, perstringens corda dolore. Praecipue hic Acamas occisi corpora fratris Defensans, Promachum Boeotion occupat hasta Conficiens, iam membra manu correpta trahentem Archilochi. tum successu gavisus inani
Exprobrat insultans Acamas, ac talia iactat:		Acamas Graecis

Argivi, fortesque minis, linguaque superbi,		insultat.
[368=Z8v] Vos quoque contingit dolor et labor, et neque soli Nos hic conficimur. vobis quoque dira ruina Fata ferunt, nunc ille mea prostratus ab hasta Forsan dormitet Promachus, nec fratris inulta Mors manet ista mei. sic ergo, nec immerito, quis Iactarit moriens fratrem superesse, futurum Fraternae necis ultorem. Sic fatus, Achivos Excitat indignis commotos pectora dictis, Penelei in primis animum commovit in iram: Cuius postquam Acamas hastamque effugit, et ictum Letiferum, Ilioneus excepit corpore telum Ipse suo, Phorbante satus locuplete, quod illum Prae Troum reliquis Maia generatus amarit Mercurius, rebusque virum deus auxerit amplis: Sed qui non aliam gremio genitricis amatae Sustulerit sobolem. cui tunc Boeotius heros Mortiferam infigens hastam, per mollia summi Labra supercilii, pupillae claustra refringens Per medium exegit resoluti luminis orbem, Donec ab occipiti iuncta cervice cruentum Extaret ferrum. cum talem lapsus ad ictum Procubuisset humi, palmasque extenderet ambas, Peneleus gladio educto ac cervice resecta Cum galea caput abiecit, manibusque levatum Sicut erat fixum telo ceu molle papaver Hostibus ostentans, fecit convicia verbis: O Troes, postquam ipse domum patriamque reversus Cum reliquis Danaum, Promachi narraro relictae Uxori, Ilionea atrae post funera mortis Lugeri, miserosque domi deflere parentes, Non tamen illa viro poterit redeunte potiri, Ex Troia Danais comitantibus omnibus alta. Sic ait. At multa trepidi formidine Troes [369=Aa1r] Circum nunc spectare fugam, qua cuique daretur Vitare exitium praesens, fugere ilicet hostem Graiugenum, nec stare pedem, nec sistere cursum.
Dicite nunc Musae coelestia templa colentes,		Invocat Musas etiam in

Quae loca prima fugae fuerint, qua parte fugarit		fine libri, quia dignus

Neptunus Troas, Danaum quis primus in hostem		vindice nodus incidit,

Insiliens, alios vita spoliarit et armis.		ut Horatius inquit.
Primus, et ante alios omnes Telamonius Aiax Gyrtiaden subitis occiderat Hyrtion armis, Duxerat hic Mysos: Phalcenque, et Mermeron, acer Antilochus. sed Meriones fortem Hippotionem, Et Moryn occidit, Teucer Prothoona superbum, Cum Periphete bono. minor hinc Hyperenora Atrides, Praestantem populis, adverso in ventre cruento Vulnere percussit, discerpens intima telo Viscera: nox oculis illi incubat atra, per ipsum Vita loco cedens vulnus transire coacta est.
Plures praeterea virtus Aiacis Oilei		Virtus Aiacis, pro, ipse

Perculit, extinxitque pedes celer, ille sequutus		Aiax: quod hinc alibi et

Agmina versa fuga, fugientem terga premebat,		aliis Graecis usitatum est.
In cursum quoties rapidum Neptunus agebat. ILIADOS HOMERICAE LIBER XV. SIc igitur trepido fugientes agmine Troes, Dum palos, dum saxa per, et fortissima fossae Munimenta ruunt, multis de gente suorum Amissis, dum septa fugam sub equestria sistunt Exangues, trepidi, palantes aequore toto Campestris spacii, iam summae in montibus Idae
Iuppiter expulerat fallentem lumina somnum,		Iuppiter in Ida

Exurgens thalamo nimium Iunonis amatae,		e somno evigilat.
Troas et Argivos ipsa spectabat ab Ida. [370=Aa1v] Hos data terga sequi, fugere illos agmine fuso, Neptunum partes tutari et ducere Achivum, Hectora sublatum campo, vix aegra trahentem Viscera, vix animae languentis ducere flatum, Et quoties gemuit fluidum ructare cruorem Adstantes inter socios, aegrumque dolentes. Nam Danaos inter non invalidissimus, illi Intulit hunc ictum, et tam vulnere laesit acerbo. Hunc tali in casu miserans divum atque hominum rex, Iunonem torve aspiciens, sic deinde profatur:
O foecunda dolis, o fraudibus ebria semper		Iuppiter Iunonem

Innumerabilibus. nec enim vesana negaris,		obiurgat, delusum se

Quin opera haec perfecta tua sint omnia, ut Hector		ab ea intelligens.
Afflictus pugna abstineat, formidine capti Diffugiant socii. mihi crede haec vera monenti, Si me isthac iterum deluseris arte dolosa, Qua tamen ante etiam, loris tua tergora caedam. Pectore adhuc memori retinesne, prioribus annis Quas mihi commisso dederis pro crimine poenas? Cum suspensa polo super ardua nubila, longa
Fune pependisti, vinctas incude ligata		Iuno de coelo

Ad plantas gemina, palmas innecteret aurum		pendula.
Ponderis immensi, cum te super aethera divi Quotquot agunt, multa moti pietate volentes Solvere non poterant. quos ipse, ut quemque prehensum Arripui, ex alto deieci iratus Olympo, Delapsi in terram vix ut satis aegra levarent Membra solo, pene exempti vitalibus auris. Necdum tota mei deferbuit ira furoris, Herculis ob cladem, quam tu furiosa paciscens Cum Borea, pulsum vento, fractumque procellis, In Coon undosam pepulisti, unde ipse receptum Restitui, patriumque reduxi rursus ad Argos, [371=Aa2r] Multatum satis, atque abs te mala plurima passum. Haec libuit repetisse tibi, ne fallere pergas Talibus insidiis ultra, nec fraudibus istis Me circumvenias: simul ut cognoscere possis, Hoc ex concubitu quid lucri stulta reportes, Quem nunc non alia mecum ratione subisti, Quam qua deciperes, aliorum hic usa deorum Consiliis. tantum effatus pater, inde quievit. Grandibus hunc spectans oculis dea, talibus infit:
Nunc per ego et terras, per et alti sidera coeli,		Iuno Iovi se

Per Styga sub tacito labentem flumine terris,		interposito gravi

Qua non relligio maior iurantibus ulla est		iuramento expurgat.

Coelitibus, per dulce tuum caput atque verendum,
Per connubia nostra, per et concordia lecti Foedera, quae primis adeo servamus ab annis, Fallere quae nolim, tibi sacra prophanaque iuro Omnia, Neptunum nec me suadente, nec ullo Consilio venisse meo, Danaisque tulisse Auxilium, sed sponte sua, quia cladis Achivum Commisereretur, quam passos esse videret Ad celeres naves: et ob hoc sic Troas et ipsum Hectora multatos, poena affecisse maligna. Ipsa equidem tua iussa volensque libensque subibo, Atque ut idem faciat Neptunum inducere pergam. Olli subridens hominum pater atque deorum,
Talibus alloquitur. Post hac si te optima Iuno		Iuppiter Iunoni.
Praebueris mihi morigeram, mecumque loquendi Senseris in coetu residens atque ordine divum, Tum facile accedet nobis Neptunus, et idem Omnia nobiscum conversa mente probabit: Si tamen ex animo mihi nunc, et vera loquuta es, I nunc concilium repetens, coetusque deorum, Inde voca celerem variamque coloribus Irim, [372=Aa2v] Et Phoebum paribus vincentem cuncta sagittis. Illam ad Neptunum mittam, quae nunciet, armis Abstineat, redeatque domum, regnumque revisat: Hunc ut ad affectum cruciatibus Hectora mittam, Vulnera qui curet medica, sedetque dolores Arte potens, vires inspiret, ad arma reducat, Congressurum iterum Danais, ipsosque recepto Marte fugaturum, donec trepidante relicta Castra fuga repetant, et ad usque ferantur Achillis Immunes vacuo stantes in littore naves, Ipse suum trepidos miseratus mittat amicum Patroclum auxilio, quem protinus inclytus Hector Multis ante datis leto, multisque cruentum Caedibus, atque etiam nostri Sarpedonis atro Sanguine conspersum, sacrae sub moenia Troiae Evectum interimat, mox interimendus Achille Ipse sub irato. Post haec a navibus acti, Saepe fuga repetent sublimia Pergama Troes, (Sic nam fata iubent, sic fert mea magna voluntas) Belligerae donec divina Palladis arte Evertant magnae Neptunia moenia Troiae. Ergo nec accipiet prius indignatio finem Haec mea, qua Danaos multare, et perdere multos Constitui, nec opem quemvis de gente deorum Ferre sinam, quam sit satis indignantis Achilli Ultus honos, illi a magno praereptus Atridae: Quae Thetidi promissa dedi, quo tempore nostris Sese illa advolvens genibus, promittere adegit, Et capite annuere, hoc traditurum ipsius honori.
Talia dicenti, mox albens brachia Iuno		Iuno ab Iove

Obsequitur, linquens Idaei verticis arcem		digressa coelum

Gargara, adit summi convexa volumina coeli		repetit.
Tam subito, quam sana viri mens plura scientis, [373=Aa3r]
Quique peragrarit vastae loca plurima terrae,		A mente humana

Multa movens animo nunc huc nunc avolat illuc.		sumpta velocitatis

Iamque ingressa domos superas, coetumque deorum,		comparatio, qua et

Quos Iovis adstantes invenit in aedibus altis		Virg. in suo Aenea

Adstitit, illi omnes assurrexere, ferentes		utitur.
Obvia Iunoni dominae vestigia, pro se Quisque manu pateras, calicem tulit illa propinans E dextra Themidis, quae venerat obvia divae, Praecurrens reliquos, verbisque affatur amicis:
Quid Iuno attonitae similis (sic namque videris)		Themis Iunoni.
Huc festina venis? vereorne te tuus ille Terruerit coniux verbis. Cui regia Iuno:
Ne Themi, ne quaeras ea quae prior omnia nosti,		Iuno Themidi.
Quam sit saevo animo, quam fronte sit ille superba. Tu vero quae iusta paras convivia divis, Vade tuum facias ut opus, tua munia cures: Auditura tamen coetu assistente deorum Quam mala nunc peragat, quam nunc indigna loquatur Iuppiter, offensura homines, divosque volentes Libera non tristi convivia ducere luxu. Postquam haec effata est Iuno veneranda, resedit: Turbatosque videns Iovis alta per atria divos, Subrisit tenui diductis schismate labris, Laetitiam nec fronte ullam testante redacta. Hinc omnes dictis reprehendens talibus infit:
O stolidos, o vecordes, qui scilicet antehac		Iuno diis aliis.
Conati sumus, aut posthac conabimur, ipsum Proposito revocare Iovem, quod coeperit alto Intuleritque animo. nam qui diversa sequantur Se nihili facere affirmat, nec ducere curae Ut secum faciant, se viribus esse priorem Omnibus, et validae metuendum robore dextrae Tam nobis diis, quam reliquis mortalibus aegris. [374=Aa3v] Hinc mala vos urgent, hinc sors inimica profecta est, Quae vos cunque tenet, quae vos mala cuncta tulistis. Quos inter primus Mars est (ut opinor) adempto In pugna Ascalapho, quo nunquam carior ipsi Filius alter erat. Subito haec ad verba dolore Mars animum commotus, et ira accensus, utraque Ilia dura manu feriens: Nemo, inquit, euntem
Me putet invidia dignum, ad navalia Graium,		Mars iratus.
Ulturumque nefas indigna morte perempti Ascalaphi, quamvis mihi sit fatale trisulco Afflatum igne Iovis, inter me foeda iacere Occultum, et tristi concreta cadavera tabo.
Sic ait. Inde Metum tardum, stupidumque Pavorem		Metus et Pavor

Mandat iungere equos, ipse hinc fulgentibus armis		ministri Martis.
Induitur: qua sic si progrederetur in ira, Magna deos contra Iovis ira exorta fuisset, Indignaturi turbas movisse feroces: Si non et cupidum vindictae Pallas iturum E solio exiliens, galeam de fronte minacem, Ex humeris clypeum, manibusque ferocibus hastam Detraxisset, agens verbis ita fata fuisset:
O stolide, o vesane animis, o pectore demens,		Pallas Martem

Auribus o brutis nihil auditure salubris		cohibet, id est,

Consilii, nec enim quae dixerit inclyta Iuno		ratio affectum.
Iussa Iovis, capis aut animis, aut auribus hauris. An cupis augeri quae tot facis impia facta? Ut frustra hinc abiens mox huc cogare reverti, Imo Iovem cogas te propter inepte reverti, Omnibus iratus qui mox ascendet Olympum, Interea Danais pugna Phrygibusque relicta, Dissidium turbasque ciens, nos puniet omnis Insontes sontesque simul. iubeo ergo quietus Siste pedem, nati simul obliviscere adempti. [375=Aa4r]
Multi alii cecidere prius virtute priores,	,,

Posteriusque cadent. quis enim de stirpe creatos	,,

Humana, morti eripiat? labor irritus ille est.	,,
Sic fata, in solio divum locat armipotentem. Sevocat hinc Phoebum, celerem simul Irida Iuno, Exponitque Iovis mandata. ac talibus ambos
Alloquitur: Super excelsam vos Iuppiter Idam		Iuno Apollini

Quamprimum properare iubet: nunc ergo volantes		et Iridi.
Currite, abite, Iovi vos sistite, iussa daturo, Facturi quaecunque volet, quaeque ille iubebit. Dixit, et in solio rursus digressa resedit. Illi praepetibus lapsi per inania pennis, Arboribus celebrem recta labuntur in Idam, Illic inveniunt celsa super arce sedentem (Gargara nomen habent) divumque hominumque parentem, Nubis odoriferae puro circum aere septum. Quos ubi vidisset stantes, haud pectore quaquam Iratus tumido (Iunoni namque volentes Paruerant) tum sic prius orsus ad Irida fatur:
Vade fer Iri volans Neptuno talia regi,		Iuppiter Iridem

Nomine iussa meo (nec eris mihi nuncia fallax)		ad Neptunum

Cuncta fer ut iubeo, proficiscere, praecipe, manda,		mittit.
Discedat pugna atque acie, propereque deorum Aut coetum repetat, propriis se aut condat in undis. Quod si contra ierit, nec pareat ista iubenti, Sentiet ante suis meliorem viribus esse, Quam me despiciat, qui sum regno omnipotenti Fortior, et patriis maior natalibus illo. Sed tamen ipse satis iamdudum haec omnia novit, Nec mihi se conferre ullis rationibus ausit, Quem divum chorus et reliquorum turba tremiscunt. Iuppiter haec. at iussa ferens Thaumantias Iris Exequitur, subitaque volans vi fertur. ut alto [376=Aa4v] Aere praecipitans vaga nix, aut grandinis imber Turbine contractus Boreae violentus in arva Decidit. Idaeis sic arcibus illa relictis, Neptunum petit, atque illi iam proxima dictis
Talibus alloquitur: Maris alme tridentifer alti,		Iris Neptuno

Nuncia certa fero quaedam Iove missa iubente:		Iovis mandata

Decedas pugna atque acie, propereque deorum		exponit.
Aut coetum repetas, proprio te aut aequore condas. Quod si contra ieris non parens ista iubenti, Huc se venturum te contra in bella minatur: Devitesque manus iubet ipsius, esse equidem se Viribus et regno meliorem, denique natu Maiorem, cum tu iamdudum haec omnia noris, Nec te ipsi conferre ullis rationibus ausis, Quem divum chorus et reliquorum turba tremiscunt. Dixerat. at graviter deus indignatus aquarum, Reddidit haec: Grande o facinus, quis nempe negarit Viribus esse Iovem praestantibus? ergone voces Est operae precium tam nos perferre superbas? Qui mihi sorte pari sibi, praelia dura minetur. Tres uterini etenim sumus uno e semine fratres, Saturno et Rhea geniti. prior omnibus aevo Iuppiter, ipse ego dehinc, et qui regit infima Pluton, Unusquisque suum regni sortitus honorem.
Tres etenim in partes divisimus omnia rerum,		In tres partes rerum

Tum quam quisque ferat partem decernere sortem		summa divisa.
Iussimus: illa mihi dedit aequoris alta profundi Perpetuo regere imperio, loca subdita terris Plutoni cessere, Iovem tulit ardua coeli Regia pollentem dominum cum nubibus altis.
Terra autem omniparens, et qui tegit omnia Olympus,	,,	Terra nulli deo

Certa deo sedes non sunt ex omnibus uni,	,,	certa sedes.

Sed communis in his ditio est diis omnibus horum.	,,
[377=Aa5r] Iuppiter ergo sua contentus sorte quiescat: Etsi est praevalidus, sibi tertia regna teneto, Me velut abiectum verbis terrere superbis Ne velit, haec nihili facientem vana minarum Nomina, queis potius natos natasque tulisset Castigare suos, quos (si parere recusent) Cogere vi poterat. Dicenti talia, tales Ore redit roseo voces Thaumantia proles:
Istane verba Iovi referam, pater inclyte ponti,		Iris Neptuno.
Tam dura et praerepta iubes? an forte retractas.
Plurima saepe etenim sapientes verba retractant.	,,

Scis quoque parendum natu maioribus esse,	,,

Quorum sunt etiam plectendi iura minores.	,,
Huic ita respondit rector Neptunus aquarum:
Recte equidem, et quod te decuit celer Iri loquuta es:		Neptunus Iridi.

Et tum res bene habet, cum prudens nuncius adsit.	,,
Sed dolor hic animum stimulat, cor adurit acerbum, Quid verbis lacerat petulantibus immortales, Sorte etiam meritisque pares, et honoribus ipsi. Nunc licet irati raro sit cedere, cedam Sponte tamen, testatus apud te haec omnia certo Quae loquar ex animo nunquam irrita verba futura. Si statuit sine me, sine Pallada, si sine cara Coniuge, si sine Mercurio, sine principe fabro Parcere Troianis, nec eorum funditus urbem Perdere, et a magnis decus hoc avertere Graiis, Tum sciat iratos nos perpetuo esse futuros. Sic ait, atque abiens se fluctibus abdidit altis: Quo cedente, duces contristabantur Achivum.
Tum Phoebum pater alloquitur. Vade, Hectora magnum		Iuppiter Phoebo.
Alloquere, et nostris haec dicito nuncia verbis: Alta tridentiferum rediisse sub aequora fratrem, Vitantem nostrasque manus, clademque paratam, [378=Aa5v] Si perstare manu contra voluisset inerti. Quae res quanta trahat, quam certa pericula secum, Iam plaerique sciunt alii, doctique fatentur, Edomiti manibus nostris hoc robore divis, Ut qui nunc Titanes habent loca subdita terris Infima, Saturnum circa sine fine manentes. Utilius fuit ergo opus hoc ipsique mihique, Ut licet iratus, tamen hinc aversus abiret: Ne si congressus demens mihi forte fuisset, Concideret dextrae domitus virtute potentis. Tu nunc terrificam sumens forti aegida dextra, Incute terrorem Danais, iaculator Apollo. Sed tibi praecipue curae sit ut inclytus Hector, Sume operam, vires immitte, et eatenus ipsi Quatenus ad naves Danaos fuget, altaque rursum Hellespontiaci repetant maris aequora victi. Caetera quae sit opus fieri verbisve, manuve, Ipse ego curabo fieri, quo rursus Achaei Respirent ab eo pugnae cladisque labore. Haec mandata patris curans prudenter Apollo, Praepetibus pennis alta se misit ab Ida, Accipitri similis, quo non velocior alter Venatur timidas per consita rura columbas:
Talis Apollo volans Priami defertur ad urbem.		Apollo accipitri

In qua magnanimum tunc repperit ipse sedentem		similis.
Hectora: non etenim iacuit, nec vulnere victus Amplius ingemuit, sed compos mentis, et omnes Agnoscens socios, ipsum circum ordine stantes. Reddiderat siquidem vires iam Iuppiter ipsi. Hunc prope consistens sic est affatus Apollo.
Hector Priamide, quid nunc ita solus et aeger		Apollo ad Hectorem.
Membra sedes? num triste quid accidit? ista loquuto Aegra trahens vocis suspiria reddidit Hector: [379=Aa6r]
O quem te memorem, vel tu quis es optime divum?		Hector Apollini.
Qui nunc ista roges ex me, num pondere saxi Afflictum ingentis, nescis? quod maximus Aiax In mea detorsit praeforti pectora nisu, Ipsius ut socios dextra victrice sub altis Navibus urgebam sternens. hinc illa gementis Languida vis animae, quae nunc me nigra subire Pene coegisset longaevi limina Ditis.
Huic iterum longe contorquens spicula Phoebus:		Phoebus Hectori.
At tu (inquit) confide animo, me praeside tanto Quae nunc in summa residens Saturnius Ida Me tibi demisit curaturum omnia Phoebum, Quae tibi, quaeque tuis sint cuncta salubria factu, Qui te, qui patriamque tuam deus ante propinquo Exitio eripui, et praesenti a peste redemi. Nunc immitte equites, qui sternant cuncta ruentes Castra iterum versus Danaum, quos ipse ego ducam Praecedens, sternamque vias, hostemque fugabo. Viribus, haec dicens, animisque ingentibus implet Hectora magnanimum. qui sicut liber, et oci
Impatiens lascivit equus, cum nactus apertam		Comparatio, qua

Planiciem, insurgit pedibus, iam colla iugasque		et alibi utitur.
Erecta cervice quatit, vel nota requirens Pascua, vel fugiens aliquo se in flumine mersat, Aut armenta petens in proxima fertur equarum: Talis tunc pedibus sublimis et impiger Hector, Et genuum virtute valens, post edita Phoebi Consilia, et vires divo aspirante receptas, Ibat agens equites variis in praelia dictis. Atque ut agreste virum genus, atque animosa canum vis Ardua praecelerem surgentem in cornua cervum, Haerentemve aliqua sylvestrem in rupe capellam Saepe petunt, nectuntque dolos, et retia tendunt, [380=Aa6v] Illi se lustris abdunt, et rupibus altis Defensant, si forte leo venantibus ipsis Sese atrox obiecit, in avia tuta relictis Retibus effugiunt omnes, catulique virique. Haud aliter Danais urgentibus agmina Troum, Foeda sparsa fuga, tum contigit, Hectora postquam Conspexere suos revocantem in praelia dictis.
Tum stetit attonitus gelida formidine sanguis		Terrentur Graeci

Omnibus, et pedibus vigor incidit omnis, et alti		viso Hectore.
Pectoris atque animi. tum sic Andraemone natus Aetola de gente Thoas iaculantibus armis Egregius, calidaque bonus certare palaestra, Viribus eloquii pollens, si quando loquendo Decertent iuvenes, trepidos affatur Achivos: O socii, quae nunc oculis miracula cerno?
Quid monstri hic video? quia quem modo lumine cassum,		Thoas Graecis.
Demissumque neci, tantum non certa fuisset Spes adeo nobis, Aiacis vulnere victum, En vivit, superatque, valetque, nec occidit Hector. Huic res indubia est, aliquem favisse deorum, Qui vitam viresque simul, solitumque vigorem Reddiderit. nec enim Iovis haec sine numine Teucris Eveniunt, ut tanto animi nunc robore victus Exultet, cladem nobis, mortemque minetur. Qui velut e nostris iam plures lumine vitae Destituit, sic nunc plures (ut opinor) ad umbras Demittet. nunc ergo salubria adeste monenti, Parentes, popularem in castra remittere turbam Praestiterit, nos hic meliores arte manuque Sistere, stare loco, et collatis viribus hostem Urgere: aut ipsum hic remorari, aut pellere retro. Sic aditu sibi praecluso, saevissimus Hector Sit licet, et validis quantumvis viribus audax, [381=Aa7r] Non tamen audebit perrumpere in agmen opinor. Talia dicentem, placidis Argiva iuventus Audivere animis omnes. tunc ergo vocatis Primis Graiugenum, per eos quos maximus Aiax, Quos habuit secum Idomeneus, quos Teucer, et ipsi Meriones Marti similis, quaeque ipse trahebat Arma Meges, reliquo ad naves et castra remisso Vulgari populo, se in praelia dura parabant. Nec minus et Troes contra, quos maximus Hector Ducebat, quem praecedens anteibat Apollo, Nube superfusa tectus, manibusque ferebat Aegida terrificam: quam densis crinibus atram,
Terribilem fulgore ipso, radiisque minacem		De hoc loco vide

Vulcanus dederat superum sua munera regi,		annotationes Ioachimi

Hoc ut monstro hominum caperet formidine mentes.		Camerarii in primum

Hinc utrinque oriens defertur ad aethera clamor,		Iliados.

Et primum incipiunt missis pugnare sagittis,		Rursus confligunt

Mox fortes iaculari hastas: pars maxima quarum		ambo exercitus.
Constitit hostili defixa in corpore, quaedam Inter utranque aciem vanis cecidere volantes Ictibus in terram, tum multa utrinque cadebant Corpora, multa solo recidebant spicula, donec Aegida non quateret Phoebus. quam lumine torvo In Danaos vertens postquam concussit, et amplam Edidit inclamans vocem, formidine cunctos Terruit insolita, ceciditque ferocia vasti Omnibus illa animi solitae tum denique facti Immemores virtutis erant, tum proxima foeda Castra fuga repetunt, palantes aequore toto Pulveris Iliaci, pro ut sors sua quemque ferebat.
Non secus ac duo magnanimi de monte leones		Comparatio frequens

Aerio digressi, in magna armenta feruntur,		huic poetae.
Sive greges ovium nullo custode per herbas [382=Aa7v] Errantes, propere invadunt, campumque per omnem Dispergunt, passimque fugant sub nocte silenti: Sic Danais turpemque fugam, Phrygibusque superbam, Victricemque manum cessit Iove natus Apollo. Hic ex hoste aliquem sibi Troum quisque peremit. Hector et Aeneas binos: sed maximus armis Priamides, Stichiumque occidit et Arcesilaum, Illum nempe ducem Boeota a gente profectum, Hunc a consiliis fidum sociumque Menestheo. Iasan Aeneas clarumque, Medonthaque fortem: Horum alter fuit Aiacis germanus Oilei, Ex patre, sed tantum genitrice ex pellice natus, Extorris patria. nam postquam forte novercae Germanum infoelix Eriopidis occidisset, Fugerat in Phylacen: Spheloei filius alter Bucolidae, princeps unus tum Cecropidarum Agmina ducentum. Mecisten deinde peremit Pulydamas, Echium pugnantem ad prima Polites Agmina confodit. simili se more gerentem Deiochum, Paris infixa sic perculit hasta, Transadigens humerum, medio ut de pectore ferrum Extaret. sic occisos, ut lumine vitae, Sic armis spoliant, et nuda cadavera linquunt.
Tum Danai qua quemque fugae spaciumve locusve		Fuga effusa

Abstulit, effugiunt, et per declivia fossae,		Graecorum.
Per vallum, per saxa ruunt: sic namque coegit Vis invicta mali, saltem ut sua castra tenerent. Vastum hic vociferans Hector, sic voce manuque Innuit, ut simul exuviis caesisque relictis, Impete tantum uno ad naves et castra ferantur:
Si quenquam hic alio tendentem a navibus, inquit,		Hector Troianis.
Repperero, ille loco mox extinguetur eodem Hac dextra, nec quisquam illi de sanguine fratrum, [383=Aa8r] Non soror aut genitrix aderit, qui debita solvant Funera, sed volucres rostris immanibus illum Discerpent, foedique canes ea viscera lambent. Sic dicens, instigat equos, pungitque flagello, Ut cursum accelerent: aciesque in praelia dictis Excitat. illi alacres clamore feruntur in hostem Immodico, turmaeque equitum, peditumque cohortes, Agminaque effusis in Achiva feruntur habenis. Iamque irrupturos in castra anteibat Apollo, Aggeris extructi cumulos et caetera muri Munimenta terens pedibus, coniecit iniquae In medium fossae super aequans omnia, murum Versus: deinde viae tantum spaciique reliquit Cedentes inter Danaos Troasque sequentes, Quantum missa viri manibus, qui robore praestet, In longum tantumque supervolet hasta. per illud Troiani spacium Phoebo duce, signa ferente Aegidos horrificae, totis in Achaica turmis Castra ruunt, summi scandentes moenia muri Clamore horrisono, transcensa labore ruebant
Tam facili, quam quo puer alti in littore ponti		Comparatio ad

Forte sedens, opera e molli quae struxit arena		rem aptissima.
Diruit, et manibus quae struxerat ante revellit: Tam facilis fuit ille labor tibi Phoebe, ruinam Et cladem Danais immittere, et agmina turpi Primum sparsa fuga, captis quoque tradere castris. At Danai non ante fugam, non sistere cursum, Nusquam stare loco, non ante resumere vires Quam sua venissent in castra, ipsasque carinas. Tum se exhortari, et lugubri voce supinas Tollere in astra manus, votis precibusque vocare Coelicolas omneis, ante omnes Nestor Achivum Gloria, siderei suspectans lumen Olympi, [384=Aa8v] Et tollens cum voce manus, sic deinde precatur:
Iuppiter omnipotens, si quisquam in Achaeide terra,		Nestoris ad Iovem

Atque Argo, est unquam te sic veneratus, opima		in rebus desperatis

Ut tibi terga boumve oviumve cremaverit aris		oratio.
Iniiciens, precibus venerans ut in illa reverti Incolumi liceat patriae dulcissima regna, Tuque favens precibus non irrita vota dedisti: Te precor o genitor, memor horum, respice nostras Res misere afflictas, atque his succurre periclis, Ne sine sub Phrygio Danaos sic hoste domari. Talibus orantem non aversatus, ab alto Iuppiter insonuit vastum, quod Troes in ipsos Vertebant Danaos, periturosque omine tali
Credebant. atque haud aliter quam saepe procellae		Comparatione et

Ingentes vasto in pelago verrentibus Euris		hac alias utitur.
Aequora convolvunt fluctus, et summa gementum Rostra carinarum feriunt aspergine, et intro Per latera irrumpunt: sic tum clamore ruentes Immani exuperant muros et moenia Troes. Iamque equitum turmis usque ad navalia vecti Pugnabant, ab equis et curribus, acriter hastis Urgentes Danaos: hi se defendere certant E summis ratium tabulis navalibus, armis, Contisque et sudibus, tum ferro insignibus hastis, Qualia per naves iacuerunt plurima, bellis Arma parata diu navalibus apta supellex. Interea Eurypylo Patroclus vulnera curans Adsedit, verbisque virum oblectabat amicis, Donec apud murum certatum est marte sinistro Longe extra naves. ad quas ubi viribus auctum Perrupisse hostem didicit clamore suorum, Et gemitu fugientum, et victos voce fatentum, Tum primum ingemuit, sortem miseratus iniquam [385=Bb1r] Nominis Argolici, manibus percussit utrisque Triste femur, tristique haec verba dolore profudit:
Eurypyle, haud vacat ulterius consistere tecum,		Patroclus Eurypylo.
(Etsi forsan eges) sic increscente tumultu Martis apud naves. famulum tibi amice relinquam, Qui te hic oblectet verbis, et vulnera curet. Hinc me ego proripiam, magnum hortaturus Achillem, Subveniat fessis. quid enim, si numine dextro Hunc ego permoveam, retrahamque in bella volentem?
Nam monitus cari pollent vehementer amici.	,,
Sic ait, et pedibus celer avolat. agmina Troum Fortiter interea arcebant instantia Graii. Pellere sed pauci tot non potuere phalanges Dardaniae, nec castra Phryges penetrare vicissim, Nec naves Danaum: sic sese aequantis utrinque Constiterat pugnae ratio, tam partibus aequis, Quam si forte faber (quem Pallas in illius artis Omnibus erudiit studiis) deliniet aequa Navalem ratione trabem, seu formet amussi. Iamque aliis alii certabant Troes Achivis,
Hector in Aiacem solum se solus agebat,		Hectoris et Aiacis

Quos inter de nave fuit certamen eadem:		pugna et certamen

Tentante incassum, quod conabatur, utroque,		ad naves.
Illo inferre faces, captamque incendere puppim, Hoc arcente manu, et prohibente a navibus ignem. Cum prohibere tamen iam non satis Hectora posset Numinis instinctu pugnantem, concitus Aiax, Pectora in adversi conspecta Caletoris hastam Coniicit, ad navem flammas stuppasque ferentis. (Hic Clytio genitore satus fuit, atque sorore Hectoris) huic in humum delapso, stuppa relucens Excidit e manibus. quem naves ante iacentem Conspiciens Hector, clara sic voce minatur [386=Bb1v]
Civibus et sociis: Troiani, et Dardana pubes,		Hector Troianis

Et Lycii, ne forte pedem referatis ab hisce		et sociis.
Navibus, hoc rerum tanto discrimine, ne dum Nos oppugnamus naves, et vincimus, illi Exuerint spoliis armisque Caletora caesum. Sic ait, et totis adductam viribus hastam Torsit in Aiacem: sed ab illo cuspis aberrans Extrema defixa sub aure Lycophronis haesit, Mastore progeniti, qui gente Cytherius esset, Ob caedem e patria profugerat, usus et armis Aiacis domini, et longa assuetudine. quem sic Prolapsum, exanimemque videns, animumque dolore
Saucius, alloquitur fratrem: Carissime Teucer,		Aiax Teucro

Occidit en socius, nobis quo fidior alter		fratri.
Non fuit, et qui nos coluisset semper amicos, Mastorides Lycophron, et concidit ictus ab ipso Hectore. nunc ubi sunt igitur tua tela sagittae? Arcus ubi ille tuus, quo te donavit Apollo? His ille auditis, mox se convertit ad arcum: Quem gestans una, et pharetram, celeresque sagittas, Applicat ad fratrem sese, tum spicula in hostes Dirigit, et primum, natum Pisenore Cletum, Insignem virtute virum, qui fidus amicus Pulydamantis erat, qui tunc auriga feroces Illuc egit equos, ubi plurima turba tumultus Concierat, faciesque erat orta asperrima pugnae, Gratificans Teucris, laturus ab Hectore laudem Praemia virtutis. sed agentem talia fati Occupat hora mali: quam nemo avertere pestem A capite hoc potuit, fixa in cervice sagitta E Teucri pharetra. manibus tum lora remissis Exciderant, ipse e curru defluxit, arenae Incumbens, vacuum ferientes calcibus axem [387=Bb2r] Obnituntur equi. quae sic fieri omnia cernens Pulydamas, se obiectat equis, traditque regendos Astynoo Protiaonidae. simul admonet, ipsi A tergo prope contineat, nec abire feroces Quoquam alio sinat. Haec dicens, se immiscuit armis Pugnantum, primasque acies et signa tuentum. Tum ducens aliam Teucer pendente sagittam E pharetra, magnum missurus in Hectora, finem Facturus miserae circum navalia pugnae, Si summum stravisse ducem potuisset. at ipsum Iuppiter haud passurus erat: namque Hectora tutum Praestitit, et tanto Teucrum spoliavit honore. Namque tenens habilem dum tendere nititur arcum, Mittere conatus qua tenderet arte sagittam,
Dissilit in geminas vano in certamine partes		Arcus Teucri

Nervus, et excussum diffugit in aere telum.		frangitur.
Territus hoc casu Teucer, Telamone creatum
Alloquitur fratrem: Facinus pro frater iniquum,		Teucer Aiaci.
Consilia evertit pugnae nostra omnia saevus Iuppiter, ille etiam nervum mihi fregit, utraque Excutiens arcumque manu, celeresque sagittas, Quae nova vix nuper belli miserabilis huius Quoslibet in casus mihi suffectura pararam. Huic ita respondens fatur Telamonius Aiax:
Nunc age mitte arcus enerves, mitte sagittas,		Aiax Teucro,
Quando ita res Danaum deus aversatur et odit. Hastam sume manu longam, clypeumque minacem Robustis suspende humeris, et tu quoque frater Progredere in pugnam, socios hortare capessant Se dignos animos, atque armis arma repellant: Ne si nunc timidos ignavia foeda moretur, Intereant, et nos ipsis cum navibus omnes. Quin potius pugnae memores in bella ruamus, [388=Bb2v] Dum licet, et nostris consultum rebus eamus. Sic ait. Ille arcu posito, tentoria cursu Nota petens, clypeumque humeris suspendit ab amplis
Quadruplicem, capitique aptat quam ferre solebat		Armat se Teucer.
Arte laboratam galeam, cristisque minacem. Inde hastam capit oblongam, ferroque nitentem Praefixo, tum cursu iterum contendit anhelo Ad fratrem, sumptis quem iuxta constitit armis Hector, ut absque arcu Teucrum cognovit inermem, Sic Phrygibus Lyciisque est clara voce loquutus: Troes, Dardanidae, Lycii, fortissima bello Pectora, nunc agite este viri, nunc sitis avitae Virtutis memores, apud has nunc vincite naves: Optimus e Danais gravibus certare sagittis, Amisso iam nunc est factus inutilis arcu, Diffracto nervo quem Iuppiter abstulit ipsi.
His ego vidi oculis. promptum est cognoscere, virtus	,,

Ab Iove seu veniat, sive eripiatur ab illo:	,,

Cum decus adiiciat nunc huic, nunc auferat illi.	,,
Ut nunc propitius nobis, infestus Achivis, Deprimit hos, nos extollens. agite ergo frequentes Pergite, et expugnate rates, audete timentes Vincere. quod si quis nostrum quoque sorte maligna
Occidat, occiderit: Res est pulcherrima, mortem	,,

Pro patria oppetere, et salvos praestare penates,	,,	Pulchrum mori

Coniugia, infantes, patriam, dulcesque parentes	,,	pro patria.

Morte sua. quae nos etiam seu lumine cassi,	,,

Seu vivi praestare tenebimur esse parati.	,,

Quid refert etenim, si ascensis navibus Argos
In patriam redeat nobis victoribus hostis? Talibus accendit dictis, animosque pupugit Ceu stimulis. contra ipse suos Telamonius Aiax Hortatur, monitisque accendit talibus iras: [389=Bb3r]
Quis pudor Argivi novus hic? quod dedecus ingens?		Aiax Graecos

Heu quid flagitii? sinitisne incendere classem?		hortatur.
An praestatis opem? quae sunt hic optima factu? Quodnam praestat opus? nisi spes est posse reverti In patriam pedites, si naves auferat Hector. Num vero obscurum est? an non auditis, ut omnem Et quibus hortetur populum rationibus? ignem Navibus iniicere, et totam comburere classem? Non tamen ut coetu ducant plaudente choreas, Verum ut bella gerant. nobis nihil illius unquam Consilii venit in mentem, num praestet adortos Corporis atque animi revocatis viribus hostem Conseruisse manus, quam sic sine laude perire Temporis exigui spacio? meliusne sit ultro Vivere, an hostiles ita nos (pro dedecus ingens) Insultus tolerare, et inertes posse videri A nobis multo virtute minoribus istis. His acuit dictis animos, atque aggerat iras. Interea Schedium perimens intercipit Hector, Phocea de gente ducem, Perimede creatum. Laodamanta neci Telamonius occupat Aiax, Praefectum peditum: praeclaro Antenore natum Pulydamas, Otum Cyllenion excipit, illum Phylidae socium, ducentem in bella cohortes Gentis Epeorum. quem cernens morte cadentem Indignante Meges animo, mox ipse superbum Pulydamanta petit, feriturus. at ille sub ictum Corpore se inclinans, venientia tela fefellit (Nondum etenim Pantho genitum statuebat Apollo Ipse suo, vivi privari luminis aura) At medium Croesmo pectus confixit acutae Cuspidis ense Meges: quem lapsum pondere vasto Cum sonitu in terram, dum fortibus exuit armis [390=Bb3v] Phylides, virtute Dolops et robore praestans Lampetides, forti Lampo genitore creatus Laomedontiada, palmam, transverberat hasta, Corpora adacturus spoliantis in intima ferrum, Fortia cum medii rupisset tergora scuti, Ni bonus et firmus chalybaeo robore thorax Defendisset ope certa, quem robore tali Tamque bonum Phyleus a Selleente profectus Attulit ex Ephyra, cui rex ea dona dedisset Hospitii iure Euphetes, quem ferre reliquit Ipse Megi Phyleus, in praelia dura virorum, A quo perniciem certam tunc ille removit. Contra Phylides Dolopis cum vertice conum Discutit e galea, cristasque infringit equinas, Et prosternit humi, foedatque in pulvere turpi Puniceo tinctas et adhuc ardore rubentes. Sic igitur pugnans, dum sperat vincere, pergit, Auxilio donec subiit Menelaus: is hastam Substitit occultans, ne conspiceretur, et ipsum Se quoque subducens, telum iacit inde cruentum, Confodiens humerum, per quem de pectore ferrum Extitit intrusum. cui dum speciosa iacenti Detrahere arma parant ambo, mox inclytus Hector Iussit adesse suos, et convocat ordine fratres, Atque ipsum in primis Hicetaoniden Melanippum. Qui dum curvigradis Percotia pascua bobus Servaret, procul a strepitu, et mavortibus armis Ocia tuta terens, insana negocia fugit. At postquam Danai curvas duxere carinas Littus ad Iliacum, Troiana in regna reversus, Cum Priamo natisque manens habitabat, ab illo Non secus ac proprio genitus de sanguine, cultus, Quod Troas virtute inter praestaret avita. [391=Bb4r] Talibus hunc verbis fortissimus increpat Hector:
Siccine vos Melanippe decet? sic ergo feremus		Hector Melanippo.
Dedecus hoc nobis adscribi, ut inertibus, ingens? Tene angit? iacet ecce Dolops patruelis amicus, Lumine privatus vitae, privandus et armis, Si patimur, si cessamus. num cernis ut ipsum Despolient? sequere ergo cito pede, deinde licebit Amplius haud Danais ut pugnent eminus armis: Comminus impetere, et manibus convellere certum est, Ut victi aut pereant, aut ardua pergama Troiae Victores capiant, et capta iacentibus aequent. Sic ait, antevolans: sequitur Melanippus euntem, Cuncta deo similis. sed et Aiax ipse vicissim Hortaturque suos, animatque in praelia dictis: O socii, nunc este viri, nunc iustus in hostem Vos stimulet dolor, ira animos nunc excitet acres.
Vinci vos pudeat. nam quos pudor armat in hostem,	,,

Salvantur plures, quam qui fugere: nec ullum	,,

Aut animi decus est, aut vis fugientibus ulla	,,
Corporis. haec dicens, animos acuebat in iram, Sponte sua pronos ad agendum fortiter. ergo Ferratam classi sepem obiecere suorum Corporibus, clypeisque, et acutae cuspidis hastis. Contra quos Phrygios animabat Iuppiter hostes. Antilochum minor Atrides his admonet orsus:
Antiloche, haud aliquis iuvenum tibi gentis Achivae		Menelaus Antilocho.

Conferri poterit, sive armis arte rotandis,
Seu cursu sit opus, si quem de Troibus hostem Exiliens telo percusseris. ista profatus, Retro abit. Antilochus verbis animatus Atridae, E prima pugnantum acie prorupit in hostem, Circum sese oculis lustrans, licet ipsius ictum Horrentes tacita passim formidine Troes [392=Bb4v] Subtraherent sese, tamen haud emisit inani Conatu iaculum. nam forti Hicetaone natum Vulnere sub papula Melanippum in pectore fixit, Tunc primum dubii venientem in praelia Martis. Quem super arma gravi resonantia mole cadentem Dum spoliare parat ferus, haud secus irruit, ac si In timidum canis hinuleum, quem dulcia matris Lustra relinquentem, iaculo venator acuto Confixit: sic se Antilochus tum fortis agebat, Clare in te Melanippe ruens. res Hectora magnum Isthaec non latuit, qui per media agmina currens, Infestum sese Antilocho iratumque ferebat. Ille et si nec ineptus erat, nec degener armis, Non tamen expectans melioris tela refugit: Ut fera quae pastore boum per pascua caeso, Aut cane, praecipiti refugit pede, viribus impar Ipsa suis metuens, turbae haud confisa futurae. Sic tum Nestorides: post cuius Troes et Hector Spicula mittebant longe resonantia, tergum. Qui postquam sese ad socios in tuta recepit, Constitit, et Troiana obvertit in agmina vultus. Illi autem ad naves saevorum more leonum Vasta mole ruunt, animati numine saevo Aversi Iovis a Danais: hic robora Teucris Addidit, eripiens Danais: hic mentem animumque Suggessit Teucris acuens, hebetabat Achivum: His ignominiam, decus illis attulit ingens, Priamidae in primis, per quem spectaret, in altis Omnia funestum depascere navibus ignem. Sic Thetidi fecisse satis, tam grandibus usam Votis et precibus reputans, se rector Olympi: Inde repulsurus repetendam Troas in urbem A castris, a classe procul, decus omne Pelasgis [393=Bb5r] Amissum reparaturus. Nunc Hectora pronum Sponte sua turbare acies, incendere naves, Instigat tamen, et tumidum successibus implet Vi valida, virtute nova. sic saevit in hostes, Sic circum tulit arma furens, ceu fulmineus Mars, Aut ut montanis cum noxius incidit ignis Arboribus late exuperans, late omnia vastat.
Talis erat, talem se martius Hector agebat		Hectoris saevientis

Per medias acies, spumis undantibus ora		et irati descriptio.
Turgida fervebant, ardebant lumina saevis Torva superciliis, nutant in vertice cristae
Terribiles, quodamque velut terrore minaces,		Hoc et Achilli

Quae summo e galeae cono ceu murice tinctae		alibi tribuit.
Extabant. namque ipse aderat, ceu lapsus Olympo, Iuppiter, auxiliumque viro, viresque ferebat, Unum tot proceres inter tot honoribus augens Tot signis decorum, popularis gloria famae Tanta unum decorans evexit ad aethera summum Hectora, nempe brevi fruiturum luminis aura Tempore vitalis. nec enim procul Hectoris aevi Ducebant avidae fatalia tempora Parcae, Quae validis obiturus erat victoris Achillis Sub manibus, vires et opem praestante Minerva. In medios igitur properans, ubi maxima pugnae Constiterat moles, ubi confertissima densis Turba virum cuneis in mutua fata ruebant, Hector eo sese ferus intulit, omnibus urgens Agmina stricta locis, acies perrumpere Graium Conatus, tamen haud potuit, quia scilicet hostes Conferti obstarent armis, illisaque retro Agmina reiicerent, acies nec cederet ullo Ulla loco magis, aequoreo quam littore cautes Firma situ cedit, cum verrunt aequora venti [394=Bb5v] Fluctibus insanis. tandem velut ignibus Hector Undique collucens, condensum erupit in agmen. Sicut ubi in vasto stridentibus aequore ventis, Actus ab immani, navemque urgente procella Improbus in puppim cumulus prorupit aquai, Et totum illuvie et spumis albentibus implet, Extrema miseri trepidant formidine nautae, Spectantes mortem ante oculos: sic pectora Achivum Horridus invasit timor, ut videre furentem Hectora, perrumpentem acies, atque agmina cursu
Sternentem. ceu saepe leo, quem longa coegit		Comparatio de leone.

Desaevire fames, immensa armenta iuvencum
Nactus in herbosi viridanti gramine campi Invadit, sternitque solo, pastore stupente Ignavo, nec bobus opem praestante relictis: Nunc prima aggrediens, nunc fertur in ultima, nunc se In medium iniiciens taurum depascit opimum, Et totum trepidante fuga fera dissipat agmen. Sic Danaos trepida captos formidine toto Littore dispergunt Hectorque, et Iuppiter author Mortiferae cladis: tum praesidia ultima naves Tota fuga repetunt foeda simul agmina Graium. E quibus absque omni fugientibus ordine, solus Praeclarus virtute Mycenaeus Periphetes Concidit, illustris Copei filius, eius Rege sub Eurystheo qui functus honore fuisset Legati, ad magnum Alciden. pater ipse profecto Deterior nato, quia sic virtutibus auctus Filius enituit simul omnibus: ille volantum Dexteritate pedum similis, bonus ille sub armis, Omnia militiae decora exaequata tenebat, Consilio vafer, et prudens, quam quisque Mycenis Esse queat. magno moriens ergo ille reliquit [395=Bb6r] Priamidae decus eximium. nam versus ad altas Cum fugeret naves, clypei pes haesit in ora Demissi ad talos imos. cadit ille supinus Ingenti armorum sonitu, galeaeque cruentam Concutientis humum. quod cernens Hector, ad ipsum Advolat, assistensque iacenti in pectore telum Defigit, spoliatque abeuntis lumine vitae. Idque inter socios, sed quorum nemo iacenti Auderet ferre auxilium, sibi quisque timentes Hectora: terribilis tantum fuit omnibus Hector. Iamque fuga, sicco stantes in littore naves Contigerant trepidi, quas circum interque cadentes Funduntur: iamque his etiam fugere relictis, Sistentes ad aperta fugam tentoria demum, Atque ibi conferti stabant, non amplius ausi Instruere aut acies, aut latius ire, sed ipsos Hinc metus, inde pudor cogebant vera fateri, Et sese exhortari, atque edere mutua rebus Consilia afflictis. quorum Neleius heros Argivum decus ille monens, iubet esse suorum Natorum memores (quid enim superaverit?) inquit.
Nunc agite este viri, atque animis proponite vestris		Nestor graecos

Inde sequuturae victos mala nomina famae.		adhortatur.
Nunc patriae memores, animo nunc quisque revolvat Coniugium, natosque domi, dulcesque parentes, Regna, facultates, seu nobis illa supersunt, Sive amissa iacent. per ego haec absentia vos nunc Obtestor, veneror, ne detis inertia turpi Terga fugae, sed adhuc restetis fortiter hosti. Talia commemorans, animos accendit Achivum. Quorum luminibus nubem Tritonia Pallas Dispulit umbrosam. iam clara in luce videbant Praelia aperta geri, tum quae pro navibus ipsis, [396=Bb6v] Tum quae parte alia medii in certamine campi Pugnabant commissae acies, tunc Hectora magnum Troianosque vident. pars quorum longius extra Erumnosae aberant insana pericula pugnae, Pars prope pugnabant stantes in littore naves. Iamque nec Aiaci tantum est in pectore robur, Tantae animo vires, ut qua fugere catervae Cedentes Danaum reliquae, consisteret unus: Sed celerans per tota cito navalia cursu, Ferratum quatiens vegrandi robore contum, Bis denis longum cubitis illum atque duobus, Totus agasoni similis, per equestria docto Qui residens in equo, delectos quattuor omni
E numero magnam vaenum ducturus in urbem,		Agasoni comparatus

Per longae spacia ampla viae, per et aequora campi		Aiax, ut supra asino.
Prae se agit, insistens stimulis, ut quemque notarit Tardigradum, prope compellens volitare caballos, Mirantur fortesque viri, timidaeque puellae. Sic Aiax, ultroque volans, citroque per omnes Vociferans naves, coelum clamoribus implet: Non cessans socios hortari, ut ab Hectore classem Defendant, factaque manu tentoria servent. Ipse Hector non in mediis loca certa tenebat, Sed velut aerio praepes Iovis ales Olympo Devolat, anseribus rapax gruibusve canoris, Aut loca fluminibus pascentibus adsita cygnis
Exitium portat certum: sic inclytus Hector		Hector in naves

Oppositam insiliens navim, Iove pulsus ab ipso		Graecorum.
A tergo, mox et comitum se turba ferebat Auxilio subiens. atque hic acerrima oborta Ad naves iterum pugna est, nova pectora credas Viribus esse novis, non ante in bella profusis: Usque adeo pugna iam concurrere feroci, [397=Bb7r] Cum spes nulla foret Danais se evadere posse Tam triste exitium: contra sperantibus illis Perdere ferro hostes, ignique absumere naves. Tum manibus puppim retinens fortissimus Hector Navis Prothesilae tuae, qua scilicet esses
Vectus ad Iliacae pulcherrima moenia Troiae,		Navis Prothesilai

Sed non inde domum summa ad tua vota revectus:		capta.
Hanc retinens igitur collectis viribus Hector, Nusquam amittebat. iam non velut ante sagittis Missilibusque aliis, sed toto marte vicissim Collato pede confligunt, mucronibus, hastis, Et gladiis, gravibusque bipennibus, atque verutis, Atque aliis, tum rem Danai Troesque gerebant. Tum manibus gladii multis cecidere remissis, Sanguine manantes, aliis concisa fluebant Ad terram scuta atque enses et cingula summis Ex humeris, fuso manabant sanguine arenae. Hic Hector semel arreptam dimittere puppim Nolle, priusquam pestiferos illi inferat ignes. Tum dictis animare suos, ac talia fari: Ferte ignem clamore pari, date lampada Troes,
Hic est ille dies quem nobis Iuppiter almus		Hector iam vincens

Indulsit, dignumque dedit quo perdere naves		suos inclamat.
Atque vicem Danais hodie tot reddere stragum Possimus, classe absumpta sub vindice flamma, Qua sunt huc fato divum prohibente profecti, Nobis perniciem, nobis mala multa ferentes. Quamvis haec etiam nostrorum culpa fuisset, Qui me saepe sub his cupidumque avidumque carinis Noluerint pugnare senes, civesque vetarint Huc mecum venisse alios. Sed tunc quoque nobis Iuppiter eripuit mentemque, animumque virilem: Nunc tamen instaurans reddit, melioribus auctum [398=Bb7v] Viribus, atque etiam nos haec impellit agentes. Haec ubi dixisset, tum toto Troes Achivos Agmine pugnantes urgent, tum maximus Aiax Perstare haud potuit, tam densis undique telis Obruitur petiturque unus, iam certus iniquo Se fato rapiente peti, tum denique retro Se tulit, et septem transtri scabella pedalis Conscendit, stabatque observans si quis ibi ignem Navibus iniiciat, quos omnes fortiter hasta Arcebat, socios magna sic voce lacessens:
O socii, heroes Danai, fortissima bello		Aiax sociis.
Pectora, nunc agite este viri, nunc quisque laboret Virtutis memor esse suae, nunc digna priore Edite militia: num scilicet inde futurum Possumus auxilium sperare, et credere nobis Venturas acies alias? an qui tueantur Nos, alios muros, nos expectare iubemur, Qui nos accipiant fugientes? nulla propinqua est Urbs quae nos capiat, cuius confidere muris Turribus aut altis, aut denique civibus ullis Possimus: cuncta hic nobis aliena tenentur, Tam procul a patria hostili in regione moramur, Hostibus hinc, nos hinc claudentibus aequoris undis, Scilicet ut nobis solam superesse salutem In manibus liceat cognoscere. talibus Aiax Hortatus socios, feriente coercuit hasta Quisquis ad undivagas ausus succedere naves Ignes coniiceret, facturus grata superbo Priamidae, sic ut facerent sine fine monenti. Sic igitur bis sex defensas ante carinas Urere coniectis conatos ignibus, Aiax Confecit, validaque neci contradidit hasta. [399=Bb8r] ILIADOS HOMERICAE LIBER XVI. TAlibus ad navem dum certant Troes Achivis Protesilae tuam, magno Patroclus Achilli Adstitit, ubertim lachrymans, et turbida guttis Grandibus ora rigans. sicut cum forte ruentis Liquitur imber aquae, celsae de vertice petrae, Quem celer aspiciens sic est affatus Achilles,
Commiserante animo: Quid sic Patrocle profusis		Achilles Patroclo.

Indulges lachrymis, pavitantis more puellae,
Quae fugit ad matrem, et sese sub pallia condit, Arreptaque manu properantem veste moratur, Flentibus aspectans oculis, efflagitat altis Inferri sinibus carae per brachia matris? Tali persimilis, quid te Patrocle dolendo Excrucias? quorsum lachrymae tibi? quaeve ea causa est? Num quis Myrmidonas, meve ipsum casus acerbus Infestat? tuque haec accepta e divite Phthia Nuncia solus habes? Nam certe vivere fama est Peleum Aeaciden, magnoque Menoetion altum Actore progenitum, qui nos genuere parentes. Vivunt Myrmidones: nisi tu fortasse cadentes Ante rates miserare viros, istaque luentes Clade scelus, quo me immeritum affecere volentes. Dissere quicquid id est, ut quod scis unus, id ambo Noscamus: nec me quicquam celaveris huius. Cui gravia ex imo suspiria pectore ducens, Verba Menoetiades lachrymarum plena profatur:
Magnanime Aeacida, Danaum fortissime Achilles,		Patroclus Achilli.

Ne saevi, neve accusa, ne irascere victis
Cladibus infandis, et iniqua mole laborum Argivis, quorum ducentes agmina reges [400=Bb8v] Saucia pars non parva iacent tentoria subter, Et naves intra. Diomedes saucius ipse est, Saucius est Laertiades, est magnus Atrides Saucius, Eurypylus foemur immedicabile languet. Sed tamen adsistunt medici, curaque fideli Saucia membra fovent. at tu implacabilis iram Volvis adhuc animo, quae a me procul absit, acerbam, Ex ipsa virtute ferox, crudelis, et acer. Quis tua laude ferat de posteritate futura Nomina? quisve volet tam saevis fastibus uti? Si non exitio prohibes atque eripis isto, Quod nunc intentant miserandis Troes Achivis, Crudelis, non te genuit mitissima Peleus Pectora sortitus, non te dea gurgitis alti Blanda Thetis: vasti genitrix te caerula ponti
Unda tulit, scopuli te progenuere sonantes		Hunc locum in Didone

Fluctibus assiduis, et semper ab imbribus udi.		et Aenea suo Virgilius

Quod si relligio est incussa obiectave menti,		imitatus est.
Aut te oracla Iovis terrent, quae caerula mater Forte Thetis retulit, me saltem mitte tuorum Viribus armorum fultum, fortique phalange Myrmidonum, si forte aliquam praestare salutem Afflictis possim Danais, et forsitan hostis Territus arma videns tua, te putet esse sub armis Praesentem, retro Phryges in sua castra facessant, Respirent Danai, consumptis viribus aegri.
Respirare equidem pauxillum a marte, salubre est.	,,
Sic etenim instantem repetitis viribus hostem Et reparati animis facile in sua castra repellent, Vel solo clamore licet. Sic ille Menoeci Filius: ah demens, qui non praeviderit, isthinc Esse sui causam fati, luctusque suorum. Quem grave suspirans sic est affatus Achilles: [401=Cc1r]
Hei mihi mi Patrocle, quid haec? quae verba profaris?		Achilles Patroclo

Nec me relligio, nec me ulla oracla morantur,		pulcherrima oratione

Ab Iove per matrem mihi reddita, sed gravis aestus		suadet, sed non

Obtinet irarum, reputantem qualia passus,		persuadet.
Qualia sim meritus, quae praelia, quosque labores
Pertulerim. quando haec naturae affectio nostrae est,	,,

Ut gravius multo quam caetera probra feramus,	,,

Si quis ob imperium quia praestet, iniqua rependat,	,,

Et sua praeripiat meritorum praemia, cui sit	,,

Nec virtute prior, nec partae nomine famae,	,,

Quo nec imaginibus melioribus esse probetur,	,,

Conditione etiam par sit. quam nunc Agamemnon	,,
In me ignominiam demens exercuit, et se Praetulit, erepta pulchra Briseide, pro qua Ipse tot erumnas tuleram, tot et ipse labores Passus eram, cuius patriam sublimibus altam Moenibus erueram, mihi quam consensus Achivum Unanimis largitus erat, ceu munus honoris. Hanc velut e manibus raptam mihi, degener ac si Ignavusve manu, genere aut ignobilis essem. Verum ea quae sunt gesta prius, nunc mittere certum est:
Namque nec iram animo fas est servare perhennem.	,,
Quanquam ego iamdudum statui dimittere: verum Non prius, ante meas quam saeva tonitrua naves Martis inaudissem captis horrescere castris. Tu nunc, quod superest, nostra induere arma, ducemque Myrmidonum te praebe globis, rapidaeque phalangi, Ipsis iam pugnare avidis. Iam nempe corona Ceu nebula cinxere rates late agmina Troum, Ad maris undisoni fluctus et prima redacti Littora stant Danai, loca proxima mortis habentes. Quaque per exiguum distant, sic hostibus aucta est Vis animorum alacris, maiorque audacia surgit: [402=Cc1v] Quippe mei galeam capitis, cristasque minaces Non propius rutilare vident: foret aequus Atrides, Iamdudum ipsorum constrata fluenta dedissem Plena cadaveribus, qui nunc Argiva superbi Victores per castra ruunt: non ipse periclum Tydides arcere ferox fatumque malignum Exitiumve potest. Iam non hortantis Atridae, Invisi nobis capitis, vocemve sonumve Accipiunt, sed ad Hectoris omnia verba tremiscunt Sanguinei, hortantis socios, campumque per omnem Palantes metuunt circumfusa agmina Teucrum. Tu tamen in medios nihilominus irrue Troas, Et miseras defende rates, ne incendia pascant Hostica, ne diro consumptis navibus igni Per mare veliferum, perque aequora nigra negetur In dulcem patriam reditus, carosque penates. Hoc tamen in primis animo propone tenaci, Quod nunc ut facias iterumque iterumque monebo, Quo mihi praecipuam tua per facta inclyta laudem Et decus immortale pares apud agmina Achivum, Qui mihi sponte sua caram Briseida reddent, Et simul ampla satis persolvent munera, si tu Reppuleris saevum Danais a navibus hostem. Quod si forte tibi Iunonius ille maritus Annuerit, contentus eris: tum quidlibet ultra Aggrediare cave, nec te victoria porro Provehat, aut praedulce decus dementet, ut hostem Praevalidum nimis audaci virtute lacessas Ulterius, neve absenti mihi dedecus ingens, Exitiumve pares praesens tibi: si quis Olympo Forte deum lapsus, defenderit agmina Troum. (Sunt etenim Phoebo carissima.) Quare age castris Troas ubi expuleris, saevumque a navibus ignem [403=Cc2r] Depuleris, sinito mediis confligere campis Et Danaum Troumque acies, et cernere ferro. Quod velit o utinam divum pater atque hominum rex Iuppiter, ipsa velit Pallas, velit altus Apollon, Ut nemo fugiat mortem Danaumve Phrygumve, Ut soli vita atque superstite luce fruamur Nos duo, nos urbem soli capiamus, et omnes Divitias, pulchrasque nurus cum divite gaza. Talia dum secum vario sermone volutat, Iam vires linquente animo male restitit Aiax,
Vi Iovis et cuneis urgentibus undique Troum,		Aiax virib.

Missilibus crebris ferientibus arma crepabant,		destitui incipit.
Horrendum galea assiduis sonat ictibus ardens, Quassatae tremulo nutabant vertice cristae, Languebant humeri, et clypeo defessa ferendo Brachia, de toto manabat corpore sudor Fervidus, et fessos quatit aeger anhelitus artus Singultante anima, nec respirare potestas Ulla fuit. sic urgebant tot milia Troum Unius arma viri, sic pellere quique volebant Nec potuere loco, sic restitit omnibus Aiax.
Dicite nunc Musae coelestia templa colentes,		Musas invocat.
Quis primus de gente Phrygum coniecerit ignem Navibus Argolicis. Primus fortissimus Hector, Stans propius, Telamone sati praecidit ab hasta Ferratam gladio partem: tamen impiger Aiax, Truncatam manibus partes versabat in omnes. Donec id aspiciens, animo intellexit iniqui Hoc opus esse Iovis, victores esse volentis Troas, opem vetitis aliis de gente deorum Ferre aliquam Danais. conterritus ergo, recedens, Subduxit se missilibus. tum navibus ignem Impune iniiciunt hostes: ille actus ad auras [404=Cc2v] Aestuat, et cuneos flammarum ad sidera iactat. Iam puppim vorat ignis edax. quod magnus Achilles
Conspiciens, percussa gravi ferit ilia dextra,		Ilia percutiunt aut

Et sic alloquitur socium. Patrocle morari		irati, aut dolentes,

Res miserae prohibent, en ad navalia flammas		ferme ubique apud

In coelum ferri aspicio, res poscit, Achivis		hunc.

Vade fer auxilium miseris, ne forte carinas		Achilles conspecto

Absumant flammae hostiles, nostrisque facultas		incendio navium,

Nulla relinquatur fugiendi. tu ocyus arma		properare Patroclum

Indue nostra tibi: cupidos certaminis ipse		iubet.
Myrmidonas cogam, miseris si forte salutem Ferre aliquam possis. Haec illo verba loquuto,
Induit arma humeris magni Patroclus Achillis.		Patroclus arma

Principio grandes ocreas, argentea crurum		Achillis induit.
Vincula sortitas: thoracem deinde coruscis Sidereum flammis, varioque colore micantem: Post gladium, argento caelata manubria habentem. Pondere tum clypeum vasto suspendit, et aptat Imparibus nequicquam humeris. hinc sumit equinis
Horrendam cristis galeam, quae vertice ab ipso		Idem alibi de

Triste videbantur quiddam nutante minari.		cristis Hectoris.
Inde duas dextra violenta corripit hastas, Praefixas ferro, atque habiles, quas posset et apta Contrectare manu, et feriendum mittere in hostem. Omnibus ex armis namque intractabilis ipsi
Pelias hasta fuit, quam quondam in Pelio alto		Pelias hasta

E trabe fraxinea caesam donavit amico		nulli nisi Achilli

Peleo Aeacidae munus memorabile Chiron,		tractabilis.
Qua multas animas prostraverat ille virorum, Grandem, praevalidam, procero robore crassam, Quam nemo potuit quantumvis fortis Achivum Aut capere, aut tractare manu, nisi solus Achilles. Iussus et Automedon celeres aptare quadrigas, [405=Cc3r] Exequitur mandata celer, vir in artibus illis Armorum satis eximius, nec creditus unquam Hostiles horrere minas: quem forti ab Achille Patroclum fert fama loco coluisse secundo. Hic vir equos rapidum celeres aptavit ad axem,
Xanthum, atque insignem Balium: quos optima cursu		Equi Achillis.
Dum procul ad latum prati vernantis in herba Pascitur Oceanum, Zephyro genuisse Podarge Dicitur, atque ideo ventorum ab origine nati Aequabant celeres plantis pernicibus auras. Pedasus his comes it, quem magnus cepit Achilles, Eetionaeam cum bello everteret urbem, Mortalem genitum: sed et immortalibus ipsum Fecit equis comitem. tum singula magnus Achilles Ostia percutiens comitum, iubet arma parari. Illi avidi, cupidique animis ad iussa feroces Arma ferebantur, raptorum more luporum, Quos natura ferox et egestas cogit edendi,
Ardua sectari surgentem in cornua cervum,		Comparatio.
Per saltus, per agros, per inhospita lustra ferarum: Donec inaudacem, atque suo iam pondere fessum Corripiant, lanientque, et rostra in viscera capti Immergant, foedentque immanes sanguine rictus, Tum fontes liquidos, aut flumina nota petentes, Exertis lambunt humentia pocula linguis, Et tabo foedata lavant stillante palata. Depulsaque fame pastu, stomachoque repleto Effera vis manet illa animi, rabiesque ferina. Talibus adsimiles praedulcia in arma ruebant Myrmidones, primique ducum, fortemque petebant Patroclum, comitem iam mitescentis Achilli. Ipse etiam socios simul hortabatur Achilles, Arma parent, et equos, quibus hinc in bella feroces [406=Cc3v] Accelerent, classemque manu defendere certent. Quinquaginta illi siquidem per littora stabant Veliferae naves, quibus ipse a divite Phthia Venerat ad Troiam: sed et harum cuilibet uni Quinquaginta inerant verrentes aequora remis,
Et socii armorum. stetit haec in littore classis		Ordo et distributio

Ordine quincuplici, ducibus sub quinque coacta,		navium Achillis sub

Ut quosvis praestare animo et virtute sciebat.		quinque ducibus,

Praefuit ipse tamen potior dux omnibus unus		quorum

Ordine primus erat, virtute Menesthius acer,		Menesthius 1
Filia quem Pelei peperit Polydora venusta Sperchii divo fluvii sine fine fluentis. Ille licet genitor Perieris filius olim Esse ferebatur Borus: namque is Polydoram Duxerat uxorem, persuasam dotibus amplis.
Dux Eudorus erat ducenda in classe secundus,		Eudorus 2

Formosa iuvenis Polymela matre creatus		de virgine natus.
Virgine: si famae est fas credere, scilicet inter Virgineos coetus materna est editus alvo. Hanc ubi Mercurius castis colludere Nymphis Latona genitae in coetu vidisset, amavit, Atque locum nactus vacuum compressit amatam. Mensibus exactis quae partum prodidit ipsa Luce palam, socias inter castasque puellas, Aequalesque suas. hanc post non tempore multo Duxit Echecleus, captam sponsalibus amplis, Actore progenitus, multa vir laude beatus. Tum maternus avus Phylas Eudoron ab ipsis Exceptum natae genibus, fovisse nepotem Dicitur, ac divo genitum, qui fortibus annis Strennuus atque alacer sumptis evasit in armis. Tertius ibat agens impulsam remige classem
Pisander, Patrocle tibi virtute secundus		Pisander 3
[407=Cc4r] Myrmidonas reliquos inter, seu mittere in hostem Tela manu libuit, seu ducere viribus hastam.
Quartus erat senior Phoenix, moderator equorum.		Phoenix 4

Ultimus Alcimedon Laertis filius ibat.		Alcimedon 5
Sic ubi digessit turmas atque agmina Achilles, Sub duce quaeque suo, deinde acria verba profatur:
Myrmidones, nemo e vobis non mente volutet		Achilles Myrmidonibus.
Iactatas persaepe minas, quas iustus in hostem Suggessit dolor. Invidiae meminisse velim vos, Qua me succensum furiis, iraque tumentem Saepe gravabatis, cum talia verba daretis. Impie, dure animo, nec matris ab ubere paste Pelida, furiis alite, ecquid ab agmine Graium Invitos retines socios? quin ergo relictam In patriam dulcesque revertimur inde penates, Quandoquidem ista tibi implacabilis ira relicta est. Tali me invidia, verbis me talibus omnes Saepe premebatis. nunc en occasio vobis Affulsit, quam saepe animis optare suestis. Nunc illa utimini, atque operam navate fidelem. Cui praesens ergo est animus, qui robore pollet Corporis atque animi, nunc illas victor in hostem Effundat vires, quibus est sibi quisque probatus. Talibus accendit mentes et pectora dictis, Cum verbis gravibus, tum maiestate verenda, Regia quae dictis inerat, rebusque iubendis. Namque ita sponte sua coiere in densa phalanges Agmina, persimiles lapidum quos cogit in arctum
Artificis studiosa manus, qui forte laboret		Comparatio.
Aedificare domum, spreturam frigus et imbres, Et ventos, pluviasque nives, tristesque pruinas, Constipans aliis alios addenset et arctat: Sic stabant constrictae acies, sic ordine denso [408=Cc4v]
Haerebant, clypeus clypeo, lateri latus, hastae		Virgilius

Hasta, pedes pedibus iuncti, densusque viro vir,		imitatus est.
Ipsis sese etiam cristis tangentibus altis E galeis, et certa pericla minantibus hosti In curru geminis uno in certamen ituris. Et quibus idem animus, quibus esset et una voluntas, Ante alios Patroclo atque Automedonte superbis Sese armis totos ornantibus, agmine toto Myrmidonum spectante: animis unde addita vis est. Ipse acies linquens thalamum est ingressus Achilles, Inde arcam reserat, quam caerula mater ituro Per maria imposuit celeri spaciosa carinae, Plenam veste bona, et chlaenis arcentibus imbres, Et ventos tunicis, villisque tapetibus arctis. Haec inter scyphus illi inerat gravis aere micanti, Arte laboratus mira, quem nemo solebat Poturus captare manu, nisi solus Achilles: Quo nulli (nisi vina Iovi) libare deorum Idem erat assuetus. prolatum hunc ergo recluso Scriniolo, purgatque, recentique abluit unda. Tum lotis manibus Lenaei muneris implet Nectare, stans medio in septo redolentia libat Vina Iovi, spectans oculis clarissima coeli Lumina, terrifico gaudentem fulmine tali Voce rogat: Mea Dodonaee Pelasgice verba
Iuppiter exaudi, qui longe a Troadis ora		Achillis ad

Distanti imperitas Dodonae, cuius honori		Iovem oratio.
Sacrifici sternunt terrena cubilia Selli, Illotis semper pedibus vestigia agentes Nuda solo, si quando alias tibi vota ferentem Audisti, nostroque dedisti hoc munus honori, Ut Danaum multo afficeres moerore cohortes, Exaudi nunc verba precor, cape vota precantis: [409=Cc5r] Qui licet in bellum non ipse accingar, amicum Mitto tamen pro me, toto comitante meorum Myrmidonum populo. Te quaeso summe deorum, Huic dare digna velis virtuti praemia nostrae, Inspirans virtutem animo, membrisque vigorem, Ut factum fama hoc hodiernum, et vera sequatur Gloria, lausque decens: ut sentiat improbus Hector Esse meum comitem multis e milibus unum, Praecipue invictis doctum pugnare sub armis. Et tunc praecipue invictum, quando ipse cruenta Tela manu bellumque gero. da pellere Troas A ratibus Danaum, pulsisque ad nostra reverti Castra fac incolumem, victriciaque arma ferentem, Myrmidonum comitante manu, sociisque receptis. Talibus Aeacides verbis in vota vocavit Numina magna Iovis: qui partem hanc annuit, illam Abnuit. hoc siquidem dedit, ut depelleret hostem
Navibus: ut vivus victorque in castra rediret,		Virgilius imitatus

Non dedit. Aeacides precibus votisque peractis		est et hoc.
In consueta redit triclinia, sacra recondens Pocula: et egressus tentoria maxima, celsas Constitit ante fores, cupidus spectare catervas Myrmidonum, pugnamque acierum et signa duarum. Myrmidonum sub magnanimo duce fortia stabant Milia Patroclo, membris animisque parati Irruere in Troum cuneos. ubi facta potestas,
E statione ruunt: vesparum more furentum,		Vespis irritatis

Quas olim in triviis nidos atque antra tenentes		Myrmidonas

Saepe agitant pueri stimulis, aut forte viator		comparat.
Imprudens commovit, ab ipsis protinus antris Turmatim stimulisque ruunt, iraque furentes, Urgentesque hominem feriunt, et vulnere multo Afficiunt, actae foetus communis amore. [410=Cc5v] Tali tunc animo, tali tunc robore fulti Myrmidones, Troiana ruunt et in arma feruntur. Quos ita compellans Patroclus voce sonora
Alloquitur: Nunc este viri, nunc edite fortes		Patroclus

Fortia facta viri, Pelidae fortis amici		Myrmidonas

Myrmidones, qui longe alios virtute manuque		hortatur.
Exuperat, cui nunc istum impendemus honorem Absenti, simul ut magnus cognoscat Atrides Qualibus hunc probris affecerit, omnis Achivi Nominis immortale decus, columenque supremum. His acuit dictis animos in bella paratos Myrmidonum, qui sublato clamore feruntur Praecipites, hostemque petunt, pugnamque lacessunt, Clamorem Danais reddentibus omine laeto, Vasta repercusso resonabant littora planctu. Troes conspecto Patroclo atque Automedonte Stabant, conspicui siquidem fulgentibus armis Obstupuere animis, ruptisque abiere phalanges Ordinibus, cum praesentem se cernere Achillem Ira deposita rediisse in bella putarent. Ergo fugae spectare locum sibi quisque, propinquam Qua mortem effugeret: cum sumptis fervidus armis Patroclus ruit in medios, qua plurima circum Turba ratem furit incensam, primusque ibi torto
Confodit iaculo Pyraechmis brachia circa		Patroclus Pyraechmen

Summum dextri humeri, qui Paeonas egit equestres		ducem Paeonum conficit.
Ex Amydone trahens, lateque fluentis ab Axi Flumine, qui iaculo vivum penetrante supinus Corruit, incumbens bibulae moribundus arenae. At socii cecidisse ducem qui maximus esset Robore cernentes, perculsi corda pavore Abripiunt sese, et spacia in diversa feruntur. Ergo Menoetiades atque his aliisque fugatis [411=Cc6r] Semiusta a puppi, reliquisque a navibus omnes Troianos arcens, diram restinguere flammam Imperat. hinc alias acies petit, omnibus ingens Terror, et exitium praesens. tum clamor utrinque Dissonus audiri, pavidi dum Troes aguntur. Horum insultantes Danai perculsa sequuntur Agmina, dum Troes trepidant, oriuntur Achivi Ad naves animis alacres, et viribus aucti.
Ac velut in summo contectum monte cacumen		Honesta comparatio.

Obscura nebula, cum fulminis arbiter illud
Iuppiter illustrat radiis, et luce corusca Detegit, apparent puro tunc aere colles, Et scopuli, vallesque, et agentes nubila rupes: Taliter Argivum nituerunt pectora porro Ignibus amotis, atque hoste a classe repulso. Nec tamen aversi ratibus, tot milia, Troes Terga dabant, verum adversi certamine duro Restabant, nec cedentes nisi marte coacti Edomitore hominum. Tunc ut sua quique tenebant Graiugenum loca primores pro navibus altis, Sic sibi quisque suum mactandum destinat hostem, Interimitque alios alii. Sed primus adacto Mactat Areilycum Patroclus in inguina telo, Praebentem iam terga fugae, per et aerea ferrum Traiiciens, per et ossa uteri. cadit ille, relinquens Sanguinis eluvie madefacto in pulvere vitam.
Nudatum clypeo pectus Menelaus Atrides		Quos qui deinceps

Perculit, intrudens iaculum, perimitque Thoantem.		alios peremerint.

Phylides necat Amphiclum, iam tergora dantem.
Ossa genu subter figens, ubi multa medullae Vis hominum residet. scissisque hoc vulnere nervis, Procumbenti oculos victos nox ferrea clausit. Nestoridae gemini Thrasymedes Antilochusque, [412=Cc6v] Confecere duos. hic Atymnion occupat hasta Per latus atque uterum, percussa donec ab alvo Extaret cuspis. quo in vulnera prona cadente, Non tulit accurrens frater Maris, Antilochoque Intentans iaculum, Thrasymedes occupat ictu. Nec frustra: teretis nam brachia summa lacerti Sic ferit, ut calidas effunderet inde medullas, Ossaque conscissis contunderet arida nervis. Quo Maris accepto tam grandi vulnere, terrae Procubuit, subitae illi oculos clausere tenebrae. Hi quondam comites divi Sarpedonis ambo, Egregii fuerant iuvenes et robore et armis.
Horum nempe parens Amisodarus, ante Chimerae		Chimera monstrum.
Saepe cibos dederat, monstro indomitoque ferocique, Et pesti multorum hominum, cladique ferarum. Sic gemini fratres gemino cecidere sub hoste, Et simul alta Erebi petierunt regna profundi. Confusas inter turbas fervente tumultu, Cepit adhuc vivum Cleobulum fortis Oilei Filius, haudquaquam victurum: nempe receptum Cervice execta calefecit sanguine dirum Aiacis gladium, mors frigida deinde sequuta est. Peneleusque Lyconque, infestis comminus hastis Concurrere, alacres ambo, sed in aere vanos Effudere ictus: tum strictis ensibus ausi Rem gerere incipiunt. cristas excussit equinas Penelei de fronte Lycon, sed et ictibus ensem Perfregit nimiis: ibi mollis vincula colli Peneleus gladio solvit dissecta Lyconi, Ut vix exigua cervix cute pene resecta Haereret, subitoque genu labente supinus Concidit, inventaque Lycon ibi morte quievit. Meriones cursu fugientem Acamanta sequutus [413=Cc7r] Pene pedum volucri, iam capta sedilia currus Scandentem assequitur. cui summo proxima collo Brachia dextra ferit gladio, quo vulnere currum Sicut erat scandens, defluxit ab axe relapsus:
Illi in perpetuam clauduntur lumina noctem.		Virgilianum.
Idomeneus Erymanta petens, os occupat hasta Adversi, crepitant excussi e gutture dentes, Ossa per in cerebrum letalis transiit hasta. Ille vomens calidum fracto de gutture flumen Sanguinis, os naresque ambas, et lumina tabo Foedabat, repulitque animam mors nigra sub umbras. Atque hi de Phrygibus Graiis cecidere sub armis, Ut montana greges ovium per culmina nacti Saepe lupi, timidis haerentes matribus hoedos Incauto custode procul, raptantque trahuntque, Dilaniantque vorantque immani gutture raptas: Sic Danai verso fugientes agmine Troas Non cessare sequi, non usquam omittere caedem, Qua se cunque dabat mutati occasio martis. At Telamone satus properabat in Hectora solum, Hectora praecipue stricto petit ense fatigans. Ille ubi fortunam belli, martemque secundum Mutatum sensit, Mavortia munera doctus Reiecto in tergum clypeo, tela omnia contra Se tulit, obstabatque diu, dum sistere possit In loca tuta suos, atque eripuisse periclo.
Ac veluti nubes quae pervolat aethera purum,		Comparatio.
Quando procellosos molitur Iuppiter Austros: Sic fuga fit, clamorque virum sub navibus altis: Sic Troes repetunt inhonesto Pergama cursu. Hectora iam currus et equi cum fortibus armis Abstulerant, multis fossarum in mole relictis, Quos vallum invitos tenuit. pars magna volentum [414=Cc7v] Effugere haud potuit, plerosque reliquit equorum Effera vis, currus frangentum, et frena negantum Ulla pati, sic in fossa periere relicti. Nam simul effusi castris, et navibus, omnes Dispersi, cepere fugam: pavor omnibus ingens Clamorem ingentem expressit. volat aethere toto Pulveris immensi nubes, quam cursus equorum Atque rotae extulerant: ipsam sic cursibus urbem Insanis repetunt. quorum Patroclus ab actis Herebat tergis, perinique animatus in hostem, Insistens, hortansque suos, invadere pergant Aversos, sparsosque fuga, qua plurima cernant Milia vesano martis confusa tumultu, Divinis evectus equis munimina fossae, Quos dii Peleo pulcherrima dona dederunt. Tum multi proprio vacuati milite currus Raptabantur equis, fugientibus aequore toto Troianis cursu effuso, vestigia subter Non aliter reboante solo, quam tempore lento
Divitis autumni, cum largum Iuppiter imbrem		Fugam hostium nymbis

Demittit, qui cuncta nocentibus impleat undis,		et tempestati comparat.
Iratus generi humano, et mortalibus aegris, Qui spreta pietate deum, persaepe nefandas Ad populum leges statuunt, atque urbibus ipsis Iudicia expellunt. horum tunc dissipat agros Fluctibus undarum, tunc omnia flumina plenis Cursibus exundant, tunc et de montibus altis Torrentes in laeta ruunt sata, cultaque sternunt Agrorum, clademque ferunt nascentibus herbis, Donec purpurei repetant vada caerula Nerei, Sic trepidante putrem sonitu quatit ungula campum, Sic resonabat equum cursu sub praepete tellus. Ergo Patroclus progressus in agmine primo [415=Cc8r] Immisit turmas, et longius ire vetabat, Et retro ad naves et castra redire coegit Invitos Troas vi compulit, inter et urbem Et fluvium medio in spacio, qua plurima forti Ipsius icta manu fugientum turba cadebat, Pro scelere in Danaos sumens per vulnera poenas. Quos inter Pronous primus fuit, huius apertum
Nec tectum clypeo confodit arundine pectus		Pronoum Patroclus

Ferrata iaculi, subito cui frigore membra		conficit.

Solvuntur, clausitque cadenti lumina fatum.

Thestora deinde petens timidum, patre Enope natum		Thestor.
Aggreditur: stetit ille tremens, curruque resedit Contractis manibus frenos oblitus, equosque. Quem prope consistens, sic dextram perculit hasta Maxillam, ut ruptos penetraret acumine dentes. Ad se deinde trahens curru deiecit ab alto: Nec secus ac si qui piscator in aequore, celsa
Rupe sedens, longa rimetur arundine pisces,		Comparatio a

Et captum trahat hamiferi per vincula lini.		piscatore ducta.
Haud aliter fatuum curru detraxit ab alto Patroclus. cadit ille gemens, terraeque relictum Deseruit fugiens sub inanes spiritus umbras.
Post hunc aggrediens Eryalon pondere saxi		Eryalon saxo

Perculit ingentis galeam super, ut per utrunque		interimit.
Dependens humerum bifidum caput, arma cerebro Spargeret effuso. praeceps cadit ille, rapaci Vitai atque animi committens caetera morti. Hinc mactans Erymanton, et Amphoteron, et Epalten, Tlepolemumque Damastoriden, Echiumque, Pyreumque, Ipheaque, Enippumque, atque Argeaden Polymelum, Omnes hos uno in terram constravit acervo.
Quos ubi Sarpedon constratos vidit, ad ipsos		Sarpedon suos

Conversus socios, Pro ingens dedecus, inquit,		adhortatur.
[416=Cc8v] O Lycii nunc este viri, nunc vertite prompta Tela manu. namque ipse virum qui talia nobis Et Phrygibus modo damna tulit, nunc vindice dextra Aggrediar, simul experiar quam fortis in hastam Assurgat. simul haec dicens, armatus ab axe Desiluit terrae: quo viso, Locrius heros Fecit idem. qui mox, ut erant, hostilibus ambo
Concurrunt animis, geminae ceu vertice in alto		Patroclus et

Stridentes aquilae certant, seseque lacessunt		Sarpedon duabus

Unguibus infestis, toto sonat aethere clangor:		aquilis similes.
Sic gemini heroes cupidis in mutua dextris Arma ferebantur, quos Iuppiter aethere summo Prospiciens miserabatur. tunc ergo vocatam Iunonem alloquitur, sociam lecti, atque sororem:
Heu quid agam Iuno? vocat en Sarpedona fatum,		Iuppiter Iunoni.
Quo mihi non alius natorum carior extat. En vocat ad mortem fatum crudele ferendam, Sub manibus Patrocle tuis, nunc ergo vacillat Ancipiti sensu mihi mens, et pectore toto Addubito, num subtractum pugnae atque labori Eripiam, regnisque suis patriaeque remittam: An patiar fragilis deponere munera vitae, Sub manibus Patrocle tuis. cui grandia Iuno
Lumina contorquens: Ecquae vox excidit, inquit,		Iuno Iovi.
Iuppiter ore tuo? Tune ista lege creatum Ut moriatur, ab hac revoces, et debita mutes Munera fatorum? Sed tu quaecunque videntur Recta tibi, facies. non ergo probabimus isthaec Omnia nos reliqui superum. simul hoc tibi dictum Accipe, et intra imos sensus animumque reconde: Si tibi nunc patriae Sarpedona reddere cordi est, Hoc quoque te versare animo, ac perpendere oportet, Ne qui post alii (quorum haec in praelia nati [417=Dd1r] Venerunt, multique iacent, pluresque supersunt) Dii quoque velle suos durae subducere morti Incipiant: neve hac ratione offendere pergas. Quod si hunc, sicut amas, curae tibi ducis habendum, Et merito miserare pater, sive mortis honestae Munere defungi, clara sub prole Menoeci. Inde iube, cassum vitalis luminis aura Restitui, Lyciisque suis patriaeque remitti. Hi etenim cognati omnes, fidique propinqui, Et fratres, civesque illi funebria solvent Iusta viro, statuentque alti monumenta sepulchri Ornantes titulis, et iusta tropaea ferentes.
Manibus hic honor est, haec praemia lumine cassis.	,,
Talia dicentem divum pater atque hominum rex Audivit patienti animo, summoque cruentas
In gremium terrae stillabat ab aethere guttas,		Cruentas guttas in

Dilecti faciens in honorem talia nati,		terram demittit

Tam longe a patria perituri ad moenia Troiae,		Iuppiter in honorem

Sub manibus Patrocle tuis. ergo omnibus illi		filii Sarpedonis

Adversi, in grandes connixi viribus hastas		iam perituri.
Insurgunt. ibi Patroclus celebremque bonumque Et bello eximium Sarpedonis armipotentis Vulnerat aurigam Thrasymedem, ventre sub imo, Privavitque uno percussum vulnere vita. Sarpedon contra insurgens, direxit in hostem Tela manu quatiens: sed aberrans hasta per armum Pedason aeripedem confixit acumine dextrum Letifero. ille gravem testatus voce dolorem, Ceu querula, tristi incubuit moribundus arenae, Emisitque animum quondam in fera bella ferocem. Tum reliqui turbati animis, diversa petebant. Stridebant iuga, nec currum moderatur habenis Iam satis Automedon. stricto ergo protinus ense [418=Dd1v] Pedason exanimem retinentibus undique loris Amputat, huic reliqui parebant inde iugales. Mox iterum gemini infestis Heroes in armis Concurrunt, tum frustrato Sarpedonis ictu Emicat hasta manu, laevumque supervolat hostis Aere lapsa humerum. Sed non ita missa Patroclo In vanum cecidit, nec fraxinus irrita venit: Sed medium ferro Sarpedonis hausit acuto
Pectus, et introrsum veniens vitalia sensus		Sarpedon Iovis filius

Contigit, et sedem cordis penetravit ad imam.		a Patroclo occiditur.

Vulnere quo Iove natus humi procumbit, et instar

Procerae quercus, aut natae in vertice pinus		Virgilius quoque magnos

Sylvestri, quam latifrago de monte recidit		viros cadentes arboribus

Velificanda faber structurus in aequora classem,		comparat, huius nempe

Vasta mole cadens sic ipsas ante quadrigas		imitatione.
Corruit, et manibus moribundus strinxit arenam Sanguine commistam. ceu magno armenta leone Aggresso, cum iam laniatur ab hoste cruento Taurus, et ipse ferox sub dentibus ingemit atris: Sic rex ingemuit Lycium, sub Achillis amico. Atque his unanimem verbis affatur amicum:
Glauce, quid hic dubites totas effundere vires,		Sarpedon iam moriens

Si vir es, et belli praestas virtute, manuque		Glaucum alloquitur.
Concutere arma potes, nunc nunc opus, huc age profer Quicquid habes animi, quicquid tibi roboris usquam est. Contrahe ductores Lycios, Sarpedona servent Exanimem: tuque ipse potenti protege dextra, Ne tibi dedecori sit deinceps omnibus annis Si spoliis nostris hostis potiatur, et armis, Qui vitam eripuit. Nunc ergo age, perge vocatum Una omnes Lycios, caesum defendere regem Si fortasse suum possint, tuque ipse iacentem Adsere Glauce manu quanta potes. Ista loquutum [419=Dd2r] Deseruit fugiens inamoenas vita sub umbras. Quem super assistens inimica in pectora calcem Impegit, tractumque cavo de vulnere telum Eruit. huius equos spoliatos nomine utroque Regis et aurigae, magnis terroribus actos, Tristia anhelantes, circum simul undique fusi Myrmidones tenuere. Animi dolor altus habebat
Bellerophontiaden Glaucum, quia ferre rogatus		Glaucus.
Auxilium nequeat, quod vulnere languidus esset, Quod manibus Teucri coniecta grande sagitta Ad murum et celsas acceperat ipse carinas, Quod tum praecipue succisque herbisque fovebat Sustentans manibus. Sic ergo ad sidera spectans, In longinqua deum est mittentem tela precatus:
Phoebe pater, si me Lycia te in gente rogantem		Glauci ad

Audisti, precor exaudi Troiana tuentem		Phoebum oratio.
Moenia nunc etiam: miseros namque omnibus oris Exaudire potes, qualis nunc ipse relinquor Anxius hostili caeso Sarpedone dextra, Et Iove progenito: sed quem nec luminis aura Utentem morti eripuit, nec lumine cassum Liberat infami probro. Tu ergo optime divum, Da mihi, ut exanimi tantum de corpore pellam Dedecus hoc, quod nunc prohibet cruciatus acerbi Vulneris. en quid agam? manus est inidonea pugnae, Nec satis instructis moderanda ad frena quadrigis Utilis, et toto crudescunt saeva lacerto Vulnera: profluvium, quod sistere nulla potest vis Sanguinis erumpit. Sed tu mitissime divum Affer opem, solida plagam, lenito dolorem, Manantem gravido de vulnere siste cruorem, Virtutem instaura, robur da, suggere vires, Ut Lycios pugnae invectos, et in arma coactos, [420=Dd2v] Corpus ad exanimum Sarpedonis, unus in hostem Horter, et exemplo per fortia facta reducam.
Talibus orantem dictis, ac vota ferentem,		Exaudit orantem

Audiit arcitenens, et pressum sanguinis atri		Glaucum Apollo.
Profluvium statuit, cruciatum reppulit omnem, Subdidit et vires animo, membrisque vigorem. Glaucus ubi auditum sese esse ab Apolline sensit, Gaudia concepit tacito sub pectore. primum Aggrediens Lycios hortatur, cogit, et orat, Mortua defendant Sarpedonis ossa perempti, Armaque, ne spoliis tantis potiantur Achivi. Passibus inde citis properans petit agmina Troum, Convenitque duces, Aenean, et Hectora magnum, Pulydamantaque Panthoiden, et Agenora fortem.
Et sic alloquitur: Tibi non subit, excidit Hector		Glaucus Hectorem

Quos habeas comites, quibus haec in bella profectis		alloquitur.
Utaris ducibus, qui te et tua regna sequuti Tam procul a patria, pro te fera bella gerentes, Non dubitant se et morti et mille offerre periclis. Sed tibi nec vivis curae est, nec lumine functis Auxilium ferre, aut aliquam praestare salutem. Sarpedon iacet exanimis, iacet ecce peremptus Patrocli manibus, Lycios qui nuper et armis Iusticiaque potens rex, et virtute regebat. Sed vos nunc pudeat, si non adsitis amici, Servetisque viri reliquum, ne forte superbi Myrmidones rapiant ad sese exangue cadaver, Exuviasque ferant, spoliisque ornentur opimis: Neve suos ultum pergant, tot milia, cives, Quos modo pontigradas confecimus ante carinas, Illudantque viri membris, manesque lacessant. Sic ait. at Teucrum luctus invasit acerbi Terror, et afflictae nova perturbatio mentis, [421=Dd3r] Amisso duce praecipuo, qui moenia Troiae Eximie, Troasque ipsos defenderat hospes, Quod virtute foret summa, quod milite forti Praestaret, multa populos quod et arte regebat. Ergo omnes alacri vadebant pectore in hostem, Hectora Priamiden consueto more sequentes, Cui mors praecipue Sarpedonis atra dolebat. Patroclus contra Danaos hortatur, ut hostem Accelerante gradu venientem, iraque frementem Fortiter excipiant, nec Troi cedat Achivus. Praecipue Aiaces geminos, queis talia fatur:
Aiaces nunc este viri, nunc fortia vobis		Patroclus Aiacibus.

Praelia sint cordi, nunc istas sumite vires
Quae vos praeposuere aliis. iacet ecce peremptus Sarpedon, qui primus Achivi moenia muri Proruit. hunc orbum vita, spoliemus et armis, Foedemusque solo stratum sine nomine corpus, Auxilium exanimi sociorum ferre volentum Adiiciamus, et huic alios, miseraque nocentes Morte trucidemus fato et plectamus acerbo. Talibus ardentes animis Locreius heros Instigabat [Instigabant 1540] agens. ergo armabantur utrinque, Hinc Lycii Troesque, illinc Argiva iuventus, Myrmidonumque acies, et mutua praelia miscent Ingenti armorum sonitu, ferit aethera clamor Corpus ad exanimum Sarpedonis. Ergo iacenti Iuppiter ut nato eximios cumularet honores,
Feralem immisit noctem pugnantibus. atque hic		Pugnantibus circa

Troiani pepulere hostem, atque ibi fortis Epegeus		corpus Sarpedonis

Natus Agacleo cecidit, rex ille opulenti		Iuppiter noctem

Moenia Budei tenuit, sed caede patrata		immittit.
(Nec vir iniquus erat, sed consobrinus et ipsi Quem gladio demens occiderat) ergo propinquum [422=Dd3v] Peleum Thetidenque argentea crura decoram Quaesierat profugus, comitem Peleus Achilli Tradidit, Iliacas urbes et celsa petenti Pergama. tunc illi Sarpedonis arma volentem Eripere, atque manus tradentem ad inane cadaver, Hector ita in galeam saxo percussit acuto, Corpus ut in geminas partes defluxerit illinc Atque hinc dependens. cadit ille in vulnera praeceps, Raptricique animam liquit dispergere morti. Mors ea Patroclum cari turbarat amici. Qui mox in primas acies progressus, in ipsos Acriter invectus Lycios, Troumque phalanges, Corpora multa dedit leto. ceu martius olim
Accipiter summo delapsus ab aere, terrae		Patroclus accipitri

Proximat, et sturnos reliquasque per ima volantes		comparatus.
Turbat aves, miserasque ferox rapit unguibus uncis. Sic Lycios Troasque ferox Patroclus agebat, Donec Ithaemeneo Sthenelai patre creati In caput afflicti saxo, cervice sub alta Frangeret et nervos, et fortes solveret artus. Tum Troiana acies, cumque his interritus Hector, Tantum concessere retro, spaciumque dederunt, Quantum aliquis iaculari hastam in certamine possit Egregius bello iuvenis, vel mittere telum In pugna rapidi contortum verbere lori: Tantundem fugere retro tum Troes Achaeos. Hic bonus ante alios convertit pectora Glaucus: Sensit enim sua terga premi. nam proximus ipsi Magnanimus Batycleus erat, Chalcone creatus.
Is laribus patriis habitarat in Hellade celsa,		Hellas, olim

Divitiis opibusque potens, reliquosque beatus		Thessalia.
Inter Myrmidonas, medium cui pectus acuto Confodit gladio converso corpore Glaucus. [423=Dd4r] Cum sonitu ille cadens plangentibus incidit armis, Ingenti Danaum luctu: quia scilicet armis Vir fuit egregius, Phrygibusque optata relinquens Gaudia. qui cuneos densantes frigida circum Membra Batyclei stantes, rapere arma laborant. Nec Danai cessere loco. tum martius heros
Meriones, virtute virum belloque valentem		Meriones.
Nomine Laogonum confecit, Onetore forti Progenitum: atque idem fuit Ida flamen in alta, Vertice Gargareo Iovis inclyta templa tenentis, Quem prope divina populus pietate colebat. Atque hunc Meriones, qua mala adnectitur auri Perculit, atque uno confectum vulnere liquit Merionem tectumque armis, clypeoque latentem Sperans Aeneas iaculo contingere, et hastam Coniicit: illa volans cautum praetervolat hostem, Stridens, ferratoque momordit acumine terram, Parte tremens reliqua stetit. indignatus inani Frustratum se ictu Aeneas, tum talibus ultro
Merionem alloquitur: Si quod mea dextera misit		Aeneas Merioni.
Meriones te aliquo tetigisset vulnere telum, Illa ferox animi rabies te tota profecto Liquisset: quod et es, nec strennuus inde fuisses.
Ad quem Meriones: Etsi bellator in armis		Mereones Aeneae.
Fortis es Aenea, tamen omnia vincere dextra Grande laboris opus fuerit tibi: si tamen isto Nomine forte tibi placeas, quod viribus altis Praevaleas, tamen et mortalem te esse memento. Quod si forte mihi deinceps occurreris, hasta hac Confossus, nobis decus immortale reliques, Diti animam Stygio sub tristia tartara mittes.
Hunc ita castigans Patroclus: Talibus, inquit,		Patroclus Merioni.
Meriones dictis nihil est opus, an tibi probris [424=Dd4v] Certanti, Troiana dabunt se terga, relicto Corpore, quod circa paribus confligimus armis? Straveris hinc aliquos concedent forte repulsi.
In manibus belli ratio est, et fortibus armis:	,,

Consilii in verbis. non est opus ergo loquacem	,,
Nunc mihi te fieri: dextra res nostra gerenda est. Talia Patroclus fatus processit, at ipsum Meriones sequitur, simul incedentibus ambo Diis similes. qualis vero de montibus altis Redditur, auditurque fragor, radice recisis Arboribus, longe strepitu resonante cadentum Ramorum: talis tum reddebatur ab illo Campestri sonitus certamine, mutua pulsu Arma armis trepido ferientibus agmine in ipso. Iam nemo poterat Sarpedona noscere dium, Tam confusus erat congestu et pulveris atri Obsitus, usque adeo concreti plena cruoris Arma situ iacuere atro squalentia, telis Tecta superfusis. quem circa Troes Achivis Commisti, haud aliter certantes agmine denso
Confudere acies, quam verno sidere muscae		Muscis comparat

In patulis ovium caulis ad plena volantes		Troianos et Graecos.
Mulctra avidae, saturantque famem, et se lactibus implent: Haud aliter Troianae acies, Danaumque phalanges Mutua ad exanimum miscebant arma cadaver. Iuppiter intentis oculis haec praelia spectans, Nusquam avertebat faciem: tum plurima secum Volvebat reputans animo, super inde futuro
Patrocli interitu. num praestet ab Hectore caesum,		Iuppiter de morte

Mox super exanimi procumbere corpora nati,		Patrocli deliberat.
Illic ut moriens vita spolietur et armis: An maiorem illic stragem cumulare virorum. Volventi haec animo, tandem sententia sedit, [425=Dd5r] Troas ut arceret Patroclus, et Hectora versus Moenia, per campos multa cum caede virorum. Hectoris ergo metu mentem concussit acerbo, Iniecitque fugae trepidum deformis amorem. Ille voluntatem Iovis imperiumque sequutus, Et currum conscendit, equosque in frena coegit, Arripuitque fuga tam se quam caetera Troum Milia: Nec Lycii coepta in statione manebant Amplius, attoniti cernentes triste cadaver Regis, et arma sui tam squalida pulvere foedo, Confusam tabo faciem, tam strage cruenta Oppletum telisque virum Sarpedona dium, Qui Iove succendente animos in martia bella Conciderant, tanto fugientibus impete Teucris.
Exutum vita spoliant Sarpedona et armis		Cadaver Sarpedonis

Myrmidones, quae magnanimo Patroclus Achilli		Myrmidones spoliant.
Asportanda suis dedit in tentoria, et altas Ad naves sociis. Tum Iuppiter aethere summo
Considens, Phoebum alloquitur: Vade inclyte Apollo		Iuppiter Apollini.
Corpus ad exanimum Sarpedonis, ablue primum Concretam tabo saniem, dein corporis artus Foedatos propera fluviali spargere lympha, Ardua delatos Priamaeae moenia Troiae. Posthaec Ambrosiae succis insperge perungens. Vestibus induito post immortalibus ipsum,
Fratribus officium geminis Leto atque Sopori		Letum et Sopor

(Sunt etenim celeres ad talia munera fratres)		fratres.
Iniungens, referant Patriae, Lyciisque reducant, Atque ibi praecipue referentes urbe reponant. Hic illi cognati omnes, civesque et amici, Et cari facient pulcherrima funera fratres, Et tumulum statuent, et iusta tropaea locabunt, Aeterno positum signantes carmine marmor. [426=Dd5v]
Hic siquidem suus est honor, haec laus una sepultis.	,,
Sic ait. ille patris iussis parere paratus, Devolat Idaei summo de vertice montis, In loca sanguineae sibi non incognita pugnae. Protinus extractum telorum e strage cadaver, Et procul abductum, fluviali abstersit in unda Ambrosiae, spargens succo, immortalibus ipsum Vestibus indutum Leto dedit atque Sopori Fratribus. hi celeres Lyciis retulere, locantes
Urbe in praecipua. dum sic alibi ista geruntur,		Letum et Sopor

Interea Patroclus equos equitesque fatigans,		cadaver Sarpedonis

Automedonte citas frenis moderante quadrigas,		in Lyciam referunt.
Insequitur Lycios palantes aequore toto, Et Troas celeri repetentes moenia cursu, Demens, qui cari praecepta oblitus amici
Liquerit, atque ideo tristi se protinus ipsum		[Greek:] epiphônêma

Exitio intulerit. Sed plus divina voluntas	,,

Humana ratione valet. nam Iuppiter ipsi	,,
Exitium praesens, et inevitabile fatum Obiecit: quem duxit eo deus, unde superstes Amplius haud rediturus erat. quem deinde virorum Victrici Patrocle manu primumve supremumve
Excipis? Adrestum simul, Autonoumque, et Echedum,		Quos deinde

Et Perimum Megaden, et Epistora cum Menalippo,		occiderit Patroclus.
Nec longe hinc Elasum, post Mulion, inde Pylarten. His ita confectis, reliquos fuga longius omnes Abstulerat: sic vesana formidine captos, Ut nisi praecelsam turrim ascendisset Apollo, Ardua turritae cepissent Pergama Troiae Sub manibus Patrocle tuis Argiva iuventus. Ille equidem Divus Patroclum evertere, Troas Conservare volens, ter ad alti moenia muri Rumpere conatum, ter reppulit aere corusco [427=Dd6r] Obiecti clypei manibus coelestibus, ipsum Quarto insultantem vesani daemonis instar,
Sic deus alloquitur: Procul hinc Patrocle facesse,		Apollo Patroclo.
Nam te fata vetant capere altae Pergama Troiae Inclyta, quae magnus non expugnabat Achilles: Qui tamen ut reliquis, ita te praestantior ipso est. Sic ait. at metuens Patroclus Apollinis iram, Retro longe abiit: fulgentibus Hector in armis Constitit ad Scaeam sistens fugientia portam Agmina. consilii incertus, num pugnet in hostem In medios sese insinuans, an Troas in urbem Et Lycios cogens in moenia tuta receptet. Talia volventi, sub imagine principis Asii Astitit in longum mittens iaculator Apollo, Viribus atque aetate ingentis principis Asi.
Matris is Hectoreae Cisseidos Asius idem		Apollo in

Frater erat, iuvenis genitore Dymante creatus,		figuram Asii,
Proxima Sangario tenuit loca culta fluenti Per Phrygiam. cui tunc similis deus, Hectora magnum
Talibus alloquitur: Quid nunc fortissime cessas		Apollo Hectori.
A pugna usque adeo ceu degener, esse decebat Quem nunc eximium? quod si mihi dextra dedissent Numina robusto tantas in corpore vires, Quantis ipse vales, vel item maioribus uti, Hoc ego te eximerem lachrymosi munere belli. Protinus ergo age dirige equos, versasque quadrigas Patroclum contra, decus hoc si forsan Apollo Ipse tibi tribuat, misso prosternere telo Ingentem virtute virum. Sic fatus Apollo Conticuit. iubet Hector equos componere fratri Cebrioni, frenisque manu demittere in hostem. Ipse aciem subiens turbabat cuncta tumultu Agmina multiplici Danaum, cuneisque suorum [428=Dd6v] Ostentans insigne decus. tum praecipit Hector Cebrioni, recta in Patroclum flectat habenas, Omissis Danaum reliquis. quo Locrius heros Conspecto, e curru citus evolat, et pedibus se Credidit, in laevamque relatam transtulit hastam, Marmoreum dextra rapiens nec inutile saxum Quodque tenere manu posset, coniecit in hostem, Viribus emissum quantis tum posset, et ipsam Cebrionis moderantis equos et frena tenentis Tam forti mediam percussit vulnere frontem, Ut per et extremam galeam, per et ossa cerebri
Viscera sincipitis penetraret in intima telum,		Cebrionem interimit

Binaque defluerent ante ipsas lumina plantas.		Patroclus.
Ipse suos oculos anima fugiente sequutus, Decidit exanimis currus de culmine saltu,
More viri subeuntis aquam, pronusque iacebat		Urinatoris dicit.
In caput, et siccam conspersit sanguine arenam, Ille nothus Priami generosi filius olim, Cui ferus illudens Patroclus, talia fatur:
O factum male, quam doctus contendere saltu,		Amarulenta irrisio

Quam perit ille agilis vir ad omnia, quam bene vasto		Patrocli in

Venari magnos potuisset in aequore pisces		Cebrionem.
Tempestate aliqua deprensus, et ostrea captans Sustentare suos comites, qui curribus altis Tam bene desiluit perplani in pulvere campi. Sunt etiam Troes docti contendere saltu, Ut video. sic vana ferens, sic ille cavillans, Tendit in exanimem violenti more leonis: Qui dum mactat oves pavidas, caulasque subintrat, Mortifera rabidum percussus arundine pectus Ipse sua virtute perit. Patroclus in hostem Haud secus insiluit. quem spectans Martius Hector, Desilit e curru, et venientem fertur in hostem. [429=Dd7r] Quales magnanimi duo per iuga summa leones,
Quos vesana fames acuit, pro corpore cervi		Patroclus et Hector

Exanimi certant, et mutua praelia miscent:		leonibus similes.
Tales hi duo praestantes certamine martis, Circa Cebrionis decertavere cadaver, Mutua praevalidis misturi vulnera dextris. Tum capta arripiens Hector cervice cadaver, Vendicat ad sese retrahens, quod vindice dextra Correptum pede Patroclus retinere laborat. Interea toto pugnantibus agmine Graiis,
Et Troum cuneis, sicut cum flamina venti		Ventis omnia

Obvia conseruere, ingentis ad ardua sylvae		prosternentibus

Una Eurusque Notusque ruunt, et culmina certant		fere ubique, sed

Eruere hinc atque hinc, ornos fagosque comantes,		et aptissime, comparat

Aesculeasque ruunt frondes, fragor intonat ingens		conflictus exercituum.

Alterno sonitu, stridentibus undique ramis,
Arboribus fractis crepitantibus, obvia tota Ventorum arbitrio volitant folia eruta sylvae: Sic Danai Troesque in mutua funera dextris, Insanisque ruunt animis, prorsusque timoris Immemores, tum Cebrionem iuxta arma volabant Crebra virum, clypeos multis quatientibus hastis, Letifero gravibus volitantibus aere sagittis. Grandibus hic etiam feriebant obvia saxis Scuta virum, gladiisque in mutua fata ruebant. Grandibus ipse iacens membris, sed pulvere foedus Cebriones, oblitus equos, oblitus et artis, Qua currus regere et frenos auriga solebat.
Iam coeli medium Sol attigit igneus orbem,		Meridies.
Maxima tum crudi fervebant praelia martis, Missilibus citroque ultroque volantibus inter
Et per utrasque acies. postquam autem pronus Olympo		Sol inclinatus.
Sol stetit, et magnae repetebat Tethyos undas, [430=Dd7v] Tum vires Danaum magis invaluere, novumque Concoepere animis robur. tunc ergo iacentem Cebrionem rapuere inter tot milia Troum, Pertractumque armis spoliant, nudumque relinquunt. Patroclus ter in adversas clamore phalanges Invectus, vultuque truci, fervoribus irae Significans confectum animum ferus irruit, ipsi Omnia persimilis Marti, totiesque novenos Lumine vitali spoliat, cum deinde maligno Daemonio similis quarto ferretur in hostem, (Iam siquidem tibi fatales Patrocle sorores Admovere manus) tunc illi Phoebus Apollo Obvius occurrit, truculentus, saevus, et atrox, Terribilis. sed ne divum cognoscere possent Mortales oculi, circundatus aere multo, Stans acie in media miscentum praelia, terga
Patrocli robusta manu percussit, et altos		Apollo Patroclum

Convertit, latosque humeros, retroque reduxit,		conficit.
Converso galeam capite excutit, illa fragorem In terram collapsa dedit, tum vertice cristae Pulvere sanguineo defoedabantur equinae, Quadrupedum ante pedes abiectae, nec prius unquam Fas erat has cadere et maculari pulvere cristas, Quae prius hoc illustre caput coelestis Achilli Texerat, et toties defenderat. illius ergo Gestandae decus eximium nunc Iuppiter hosti Priamidae dederat, sed et ipsi morte propinqua Blanda relicturo mortalis lumina vitae. Tum telum in manibus quod grande Menoetius heros Robustumque tulit, totum confregit Apollo. Post clypeum ex humeris, thoracem e pectore solvens, Ante pedes prostravit humi. stetit ille dolore Hac noxa attonitus, mente et spoliatus et armis. [431=Dd8r] Ecce superveniens a tergo comminus hastam Iniicit inter utrunque humerum vir Dardanus illi Panthoides Euphorbus, et acer equestribus armis, Et pedibus celer, et iaculis certare peritus. (Is quandoque viros viginti solus ab altis Deturbarat equis, et curribus, usque adeo artis Militiae gnarus fuerat) nunc vulnus acerbum Inflixit Patrocle tibi prior omnibus idem, Haudquaquam letale tamen: namque inde revulso Aufugit iaculo, seque in loca tuta recepit, Non ausus conferre manum vel nudo et inermi Patroclo, qui iam plaga confectus acerba Divorum atque hominum, sociorum in densa refugit Agmina, devitans instantis vulnera fati. Quem spectans Hector fugientem, et vulnere tardum, Protinus assequitur Danaaeas ante phalangas,
Et latus extremum coniecta vulnerat hasta,		Non tribuit integram

Sic ut perfosso extaret de corpore ferrum		devicti Patrocli

Adversi lateris: quo demum vulnere victus,		gloriam Hectori.
Cum sonitu super arma cadens Locreius heros, Ingenti moerore animos affecit Achivum. Ceu valido mactatus aper quandoque leoni, Si quando fontem potum venere ad eundem Ambae in monte ferae celso. tenet ardor utrunque Potandi, prior ille subit, vetat ille, superbo Certat uterque animo: tandem leo robore praestans, Et virtute animi, multo sudore fatigans Mactat aprum, multoque necatum vulnere linquit. Sic fortem eximius Patroclum contudit Hector, Milia crudeli qui tot modo miserat orco. Atque hinc insultans probra intulit ista iacenti.
Iactator Patrocle, animo paulo ante superbo		Insultat Patroclo

Alta minabaris ruiturum Pergama Troiae,		Hector.
[432=Dd8v] Et nostras te velle domos evertere, captas Troiadum rapere ante nurus, tum classe parata In patriam deferre tuam, stultissime: namque Harum in conspectu mihi currus atque quadrigae Passibus insultant rapidis, pugnamque capessunt. Ipse ego prae reliquis qui nunc Troiana frequentant Moenia, sanguinei perago decora inclyta martis, A quibus exitium avertens, pestemque malignam In te converto. nam te hoc in pulvere campi Infaustae comedent volucres, tua viscera dirae Depascentur aves: miserum te, cui nihil unquam Auxilii tulerit tuus ille invictus Achilles, Qui proficiscenti tibi talia verba loquutus Dicitur. O animi pars unica et altera nostri, Huc Patrocle cave redeas nisi sanguine thorax Ante tibi Hectoreus manet perfossus et hasta Et virtute tua. persuasit talia dicens Aut animi vicio, vel adhuc aetatis ineptae Stulte tibi. Tunc sic Patroclus ad Hectora, sensus
Iam linquente animo: Siquidem te gloria vana		Patroclus Hectori.

Nunc nimis extollit, tanquam tu viceris Hector,
Et me nec Phoebus, nec Iuppiter hostis iniquo
Merserit exitio: possunt namque omnia divi.	,,
Et facile hoc ipsis fuit, ut me morte volentes Multarint praematura, qui fortia primum Detraxere humeris arma omnia, numine verso Tum Iovis, occidit nudum non aequus Apollo, Vulnere tum afflixit diro mea terga secundus Euphorbus Pantho genitus, tu tertius hasta Fodisti iam semianimem, iam prorsus inermem: Quales si bis nacta decem mea dextra fuisset, Omnes consimili leto mea dextra dedisset. Verum hoc nunc dictum tibi habe, quod pectore in imo [433=Ee1r]
Condere te iubeo: nec enim tibi vita superstes		Praedicit mortem

Ista diu, nec virtutis flos ille manebit.		propinquam

Iam te fata vocant, tibi iam lux ultima vitae		Hectori.
Imminet, invicto quam mox sub Achille subibis. Talia dicentem, vita indignata reliquit Hunc florem aetatis plorans, roburque iuventae, Lumen et aerium fugit aversata sub umbras. Quem licet exanimem, tamen his affatus es Hector: Quam mihi maturam mortem Patrocle minaris Vaticinans, quis novit an haec ventura trahatur, An minus? ipse etenim quantumvis fortis Achilles, Matre licet genitus diva, tamen occidet armis, Occidet et nostri percussus acumine teli Forsitan, et vitam nostro sub marte relinquet. Haec dicens, et calce premens, educere telum Nititur, et ducta levat hasta informe cadaver, Quod quatiens excussit humi, teloque reducto Automedonta petit, feriendi insanus. at illum Abstulit aeripedum fuga non mortalis equorum, Quos dii Peleo donum immortale dederunt. ILIADOS HOMERICAE LIBER XVII. NOn latuit fortem Menelaum casus Atriden Interitus Patrocle tui, qui fortibus armis Per media irrumpens pugnantum milia Troum Auxilium tulit exanimi, et foedata iacentis Membra tuebatur: ceu parvum sedula mater Defendit vitulum, quem primo enixa labore est. Atrides hastamque manu, clypeumque ferebat Pendentem ex humero, morti exitioque paratus Qui primus venienti obstet, contraque resistat. Sed non Panthoides neglectum Euphorbus habebat. [434=Ee1v] Patrocli casum: namque affuit, et Menelaum Talibus alloquitur: Populos Menelae gubernans,
Care Iovi, mitte exanimem, spolia ista relinquens		Euphorbus Menelao.

Sanguine sparsa mihi. nam Troum primus ego ipsum
Robustis validae percussi viribus hastae, Vulnere confodiens, ubi confertissima stabat Pugna virum. sine nunc igitur spolia ampla referre Me Lyciis Phrygibusque meis, ne forsitan ira Percitus, hoc dulcis spoliem te lumine vitae.
His indignatus verbis: Pro Iuppiter, inquit		Menelaus Euphorbo.

Atrides, haud fas fuerit sic mente superba
Se cuiquam iactare, et sese extollere factis, Haud quicquam meritis laudum: nec pectore Pardus Tam ferus est, vis magnanimi non tanta leonis, Nec suis indomiti, quos et furor efferat, et vis Torvos esse facit, quantum se Euphorbus ab hastae Arte ferox iactat. nec enim sic flore iuventae, Nec quod equum domitor, nec sic virtute superbit, Queis nihil ille valet, qui me velut inter Achaeos Arguit ignavum. Sed non puto praepete fretus Dexteritate pedum, sub amatae coniugis unquam Amplexus, iterumque ad pignora cara redibit. Sic ego nunc viresque tuas et vana retundam Somnia, si conferre manum mihi forte parabis. Quin moneo, refer in cuneos te, et in arma tuorum, Ne fortasse tuo poenam de sanguine sumam. His nihil Euphorbo verbis persuasit Atrides.
Quin mage nunc (inquit) fratrem Menelae peremptum		Euphorbus Menelao.

Abs te, ulciscar ego, et poenas hoc nomine sumam.
Iactabundus enim velut haec mihi verba profaris, Liquisti dulces thalamos uxoris amatae, Et vix legitimi contacta cubilia lecti, In luctu et moerore tuos natosque parentesque: [435=Ee2r] Ipse quidem miseris solatia iusta rependam, Si caput his afferre tuum, si fortia possim Arma tibi detracta, senis depondere Panthi Phronthidis et pulchrae in manibus. sed longa facessant Verba procul, res ista manu ferroque gerenda est. Haec dicens, hasta clypeum percussit acuta, In quo lenta tenax curvabat acumina ferrum. At Iovis Atrides veneratus numina, contra Ibat in Euphorbum, mediique per intima ventris Viscera transegit ferrum, vulnusque sequutus
Viribus adiuvit, donec de corpore cuspis		Menelaus Euphorbum

Parte alia extaret, qua tergo est proxima cervix.		interficit.

Insonat ille cadens, magno simul arma cadentis		Hunc se fuisse, dicit

Increpuere sono: tum quas bona gratia pinxit		apud Ovidium

Immaduere comae conspergine sanguinis atri,		Pythagoras.
Auro atque argento nitidae, gemmisque decorae.
Quale per aestatem viridantis germen olivae		[Greek:] pathos

Agricola in campo colit, et producit amoeno,		[roman:] a formae

Quam rigat unda recens, qua lympida vena scaturit		descriptione.
Allabens, quam ventorum suavissima pascunt Flumina, tota suis vestitur floribus arbos: Quam si forte ruens vehementior aere turbo Corripiat, sternit baccas, folia omnia terrae Deiicit, ipsa suum luget viduata decorem. Talem Panthoiden deiectum vulnere acerbo Atrides, vita exutum spoliabat, et armis. Qualis ab aerio digressus vertice montis In stabula alta leo furit, aut pascentia laetis In campis armenta boum pro viribus audax Invadit, primumque ingentis corpora tauri Aggreditur, toto cum sanguine viscera pascens Dilaniat, canibus latrantibus undique circum Concursante manu pastorum: non tamen ausi [436=Ee2v] Aut conferre manum, aut propius consistere, verum Iam non audaces animos timor occupat ingens. Sic nemo Menelae tibi Lyciumve, Phrygumve Audebat conferre manum. nunc ergo tulisset Arma ablata viro, nisi id invidisset Apollo: Qui similis Mentae Ciconum ducis, oraque vocemque, Hectora talibus alloquitur Marti aequiparandum:
Tu nunc Hector equos frustra insectaris Achillis,		Apollo sub specie

Captu difficiles, nec qui mortalibus ullis		Mentae Hectorem

Inducant parere animo, nec praeter Achillem		alloquitur.
Vectorem accipiunt diva genitrice creatum Interea similis Marti Menelaus Atrides Corpus ad exanimum Patrocli, sanguine Troum Aestuat, et Pantho genitum confecit acerbo Vulnere, praestantem multis virtute manuque Euphorbum, rapuitque atro cum sanguine vitam. Sic ait, humanisque deus se immiscuit armis. Priamides magno confusus corda dolore, Tum primum vigili lustrabat lumine turmas, Et spolia agnovit, pulcherrimaque arma trahentem, Prostratumque solo iuvenem, cui cruda fluebant Vulnera, sanguineis ceu vivo e corpore rivis. Extemplo in primas acies se turbidus infert, Flammarum similes radios iacientibus armis. Quem simul Atrides properantem accurrere vidit, Perculsus moerore animum: Pro Iuppiter, inquit,
Armane Panthoidae? tene hic Patrocle relinquam?		Menelaus secum.

Occisum pro laude mea, pro nomine Achivum?
Quam vereor, ne si spectent me forsan Achivi, Non ausum conferre manus cum principe Troum Hectore, ut ignavum dictis incessere pergant. Tum metuo, ne me plures oriantur in unum, Et circumveniant, et iniquo Marte trucident. [437=Ee3r] Imminet en multis stipatus milibus Hector Dardanidum: Sed quid mea mens tibi talia fingis? Quisquis enim divino homini divisque probato Congreditur, persaepe in aperta pericula vitae Involvit sese ipse volens. nemo ergo timoris Arguerit me Graiugenum, qui cedere Marti Viderit Hectoreo, superi quem viribus augent, Pro quo ceu sociis depugnat Iuppiter armis. Si tamen Aiacem convenero, fortiter ambo Vel divos contra pugnabimus, arma referre Corpus et exanimum si forte queamus Achilli: Praestiterit ratio haec, quamvis mala. talia secum Dum volvit Menelaus, adest iam proximus Hector Dardanidum stipante globo, tum versus Atrides Lenta ferens retro vestigia, lumine torvo
Dudum respiciens: generosi more leonis,		Menelaus leoni

Quem manus a stabulis abigit pastoria, telis		assimilatus.
Undique coniectis, et ob hoc animosa canum vis. Ille minax, iraque oculos torquente recedit Invitus. sic Atrides a funere abactus Patrocli, postquam sese ad sua signa recepit, Vestigans Aiacem oculis Telamone creatum Quaerebat, tandemque aciei in parte sinistra Conspicit hortantemque suos, hostesque fugantem. Magno illos siquidem terrore implerat Apollo. Hunc igitur cursu assequitur, dextraque prehensum Talibus alloquitur generosi filius Atrei:
Aiax, festinemus opem praestare iacenti		Menelaus Aiaci.
Patroclo, spoliato armis, et lumine vitae: Corpus ut ad magnum tantum referamus Achillem. Armis namque ferus potitur praestantibus Hector. His animum dictis turbatus maximus Aiax, Per medios ruit armatos, cui fortis Atrides [438=Ee3v] It comes. ac Hector iam corpus inane trahebat Patrocli, spoliatum armis, ut fronte resecta Proiiceret canibus truncum esurientibus, escam. Affuit interea Phoebaeae lampadis instar Contectus clypeo, atque armis radiantibus Aiax. Quem cernens, cuneis Troum se immiscuit Hector, In currum subito insiliens, Peleia in urbem Arma ferenda dedit sociis, famam inde perhennem Aeternumque petens laudum decus. ipse iacentem Patroclum clypeo protexit maximus Aiax. Ceu leo, qui sylva catulis comitatus in alta Venantes videt ire procul, videt obvia ferre Arma sibi, torvum spectans, vellitque sub alta Fronte supercilium, quo lumina contegat. Idem Hinc Aiax, inde Atrides defendere certant Exanimem, magnoque animum moerore gravati Optabant conferre manus, et cernere ferro. Tum Glaucus satus Hippolocho, socia arma ferentum Dux Lycium, torve inspiciens, sermone molesto
Hectora perturbans: Quis, ait, pulcherrime Troum		Glaucus Hectorem

Te nunc torpor habet? qua nunc formidine marces,		increpat.
Longe his inferior pugna? quia scilicet errant Qui te praecipuum, qui dicant esse peritum Militiae, audacemque manu: quo robore, fortem Cum fugias, age qua populum servabis et urbem Arte tuam? nemo in fortes pugnabit Achivos E Lyciis: nostri quia nulla est gratia facti, Cum tot pro patriaque tua et pro gente tuorum Pugnemus, quonam reliquos virtute minores Eripies pacto, e manibus timidissime Graium? Cum Iove progenitum magno Sarpedona dudum, Tam fidum tibi, tam vobis socia arma ferentem Obscoenis avibus, canibusque reliqueris escam: [439=Ee4r] Cuius vita fuit nobis persaepe saluti. Quod si nunc Lycii credant mihi, et audiat omnis Hic populus, patriam repetentes protinus omnes, Alta relinquemus periturae moenia Troiae. Si quid enim Troes laude et virtute ferendum Fortiter auderent, iamdudum exangue cadaver Obtinuissemus. quod si sors aequa dedisset, Pulchra tulissemus Sarpedonis arma perempti, Reddita pro Danais: cum tantum plurima Graium Turba sequuta ducem, bello consumpta cruento Conciderit. Nunc te non sustinuisse pudendum est Unius aspectum Aiacis, cum forte videres Pugnantem e regione, nec ausum quolibet illi Conserere arma modo: quia sit te fortior armis, Et longe virtute animi tua robora vincat. Talia dicentem iamdudum lumine torvo Aspiciens, contra sic reddidit inclytus Hector:
Glauce animo talis tam verba superba profaris,		Hector Glauco.
Te siquidem ratione aliis praestare putarim Qui Lyciae cunque arva colunt opulenta feracis. Nunc tua dicta tamen mihi mentem et pectus acerbant, Qui captum tanta insimulas formidine, ut unum Unius aspectum Aiacis contra arma ferentis Non tulerim, retro visus cessisse vocanti. Non ego cornipedum strepitum ceu victus equorum Pertimui, non arma virum, non tela minantum.
Sed Iovis humano potior sententia sensu est:	,,

Ille dat oppressis vires, adimitque superbis,	,,

Victoresque facit quos vult, victosque vicissim.	,,
Nunc ades huc age amice, ut coram cernere possis Qualia designem: num sim, quem me esse proterve Mentiris, timida mentem formidine captus: Numne aliquem Danaum praestantem robore multo [440=Ee4v] His arcere queam manibus, ne funera caesi Capta Menoetiadae sibi vendicet. ista loquutus Clara voce suos, hortatus in arma, vocabat.
Nunc Lycii, nunc Dardanidae, nunc Troes amici,		Hector suos

Este viri, subeat vobis nunc bellica virtus		hortatur.
Si qua fuit prior ulla animis, ut robore vestro Adiutus, victorque insignibus induar armis, Quae caeso per nos Patroclo auferre decebat. Talia vociferans, mediis e milibus Hector Proripuit sese, et necdum per multa profectos Camporum spacia assequitur, qui pulchra ferebant Arma, Menoetiaden quibus exornaret Achilles, Tum procul a pugna commutans arma, resumptis
Aeacidae induitur, sua mittit ad Ilion altum.		Hector Achillis

Induit arma igitur magni immortalia Achillis,		arma sibi induit.
Quae dii Peleo dederant, Peleus Achilli Iam senior nato: sed non tamen ille sub armis Consenuit patriis. indutum talibus ergo Iuppiter aspiciens passu procul ire superbo, Concutiens caput, haec effudit pectora dicta:
Hei miser, haud etenim quicquam reminisceris Hector,		Iuppiter Hectori

Quae te fata manent, quam sit tibi proxima durae		in Achillis armis

Mortis acerba dies. nunc tu immortalia summi		superbienti minatur,

Arma viri indutus, nimia plus parte superbis,		et vires immittit.
Arma viri indueris, que ferro horrentia Martis Agmina tota tremunt, cuius nunc morte tulisti Extinctum comitem generosum pectore forti. Arma autem, indulgens propriae immoderatius irae, Eripuisti humeris. Sed nunc te ego viribus auctum Eximiis dabo, ut his virtus respondeat armis. Semper enim bello bonus et virtute fuisti, Nullo ex hoste pedem retulisti turpiter unquam: Arma manu feret Andromache tua, nuper Achillis. [441=Ee5r] Dixit, caeruleisque oculis pater annuit, isthaec Omnia et Hectoreis aliena arma artubus aptat. Talibus instructum grande in certamen ituro Mars comes it. gravibus dux et truculentus in armis. Viribus hi validis auxerunt Hectora divi. Iamque ille ad socios atque ad sua signa reversus, Voce bonus clara, et longe fulgentibus armis Esse videbatur, magno non dispar Achilli, Non ita dissimilis, procerum tum quemque seorsim
Hortatur, Mesthlenque, Medontaque, Thersilochumque,		Quos Hector secum

Glaucum, atque Hippothoum, Desinora, et Asteropaeum,		duces habuerit.

Phorcynque, Chromiumque, his additur Ennomus augur.
Hos ita vociferans hortatus in arma ciebat:
Auribus accipite o sociae tot milia gentes,		Hector suos

Non quia tot sociis aut tantae molis egerem		hortatur.
In bellum, patriis excitos sedibus ipsos Vos ego conduxi comites: sed ut inclyta Troiae Moenia, Troianasque nurus, parvosque nepotes Mecum a belligeris conservaretis Achivis. Praemia quae propter vobis preciosa rependam, Et bona constituam iusti solatia victus, Excitet ut reliquos tam libera copia: quorum Qui recta invadens Danao, conflixerit hosti, Aut vincet praeclare, aut morte occumbet honesta. Haec etenim ratio est, et consuetudo sub armis. Qui vero, licet exanimem, Patroclon ab hoste Ereptum, intulerit Phrygibus, Troumque phalangi,
Dimidium dabit huic spoliorum maximus Aiax		Promittit devicti

Devictus, medium ipse feram. non ergo minores		Aiacis spolia.
Quam quibus ipse fruar, laudes famamque tenebit. Moverat his animos dictis, et concita Troum Pectora: mox Danaos infestis undique telis Invadunt, spe sublati, se posse superbo [442=Ee5v] Eripere Aiaci Patrocli exangue cadaver Dementes, qui non animis cladem ante viderent Venturam. siquidem plures cecidere sub hasta Magnanimi Aiacis, qui tunc Menelaon Atriden
Alloquitur: Generose, inquit, Menelae, vocatos		Aiax Menelao.
Huc age siste duces Danaum, quoscunque licebit, Aut sors obtulerit. nec enim nos hinc redituros Incolumes, spes ulla subest, aut ferre cadaver Patrocli e manibus Troum, fortasse futurum Alitibus canibusque escam, dulcemque rapinam. En venit exitium minitans grave martius Hector, Atque inimica premens circum tegit omnia nubes Densantis nebulae. quos nunc potes ergo vocato Auxilium Danaos. paret Menelaus, et alta
Voce ciens: Proceres, inquit, fortissima Graium		Menelaus Graecorum

Pectora, adeste citi, quicunque sub Atridarum		ducibus.
Vivitis imperio, quorum tot milia turmas Auspicio regitis (quae vobis ex Iove summo Gloria vera venit) nec nomina vestra tumultu In tanto numerare licet, nec quemque videre Cui loquar: huc properate alacres, et adeste salubri Nobis auxilio, pudeatque relinquere praedam Patroclum canibus. clamantem talia Atriden Non procul existens Aiax audivit Oileus, Primus et accurrit: post Idomeneus, et ipsi Meriones Marti similis: tum caetera certo Turba carens numero. quis enim comprehendere possit Nomina tot procerum, mox instaurata gerentum Praelia? sed Teucri duce conflixere priores
Hectore, ut irati maris aestuat unda resistens		Confligunt acies circa

Fluminis illapsi contra venientibus undis,		Patrocli cadaver.

Littora summa mari reboant: tam Troes Achivis
Impete vesano miscentur, inane cadaver [443=Ee6r] Unanimes circum Danai stant, atque resistunt Obiectis clypeis. sed et ipsos Iuppiter atris Offundit tenebris. nec enim Patroclon Atrides Oderat, eximium comitem: scelus esse nefandum Hoc reputans, si pascat aves, catulosque voraces Carne sua. atque ideo socios excivit, ut essent Auxilio. Teucri tum irrupere priores In Danaos, subitoque iacens liquere cadaver, Caedis adhuc avidi: nullo tamen inde perempto, Sed stupidum retulere pedem. licet haud ita multum Abfuerit, quin exanimem spolia ampla tulissent, Vertissentque fuga Danaos: nisi maximus Aiax Troianos turbasset agens, qui robore forti Corporis et specie post magnum solus Achillem Praestabat reliquis Danaum. per is agmina Troum
Rupit apro similis, celsis qui in montibus olim		Aiax apro

Latratu resonante canum circundatus, ira		similis.
Aestuat, et saevi metuendus acumine dentis Dispergit per tota fugans lustra invia sylvae. Talis erat magni Telamonis filius Aiax, Per Troas, per et arma ruens hostilia, circum Qui stabant Patrocle tuum generose cadaver, Rapturi, et patriae (si sic fortuna tulisset) Laturi decus eximium, Lethi inde Pelasgi
Filius Hippothous, loro ex umbone refixo		Hippothous cadaver

Ingentis clypei, talum traiecit utrumque		Patrocli trahit.
Patrocli loro inserto, per densa trahebat Agmina correptum stringenti fune cadaver, Grata ferens Teucris solatia, grata superbo Priamidae: sed successum fors dura negabat: Nanque sibi infoelix mortemque, et triste paravit Exitium. quo nemo illum prohibere, nec ullo Eripere ingenio potuit, nec viribus ullis. [444=Ee6v] Illum nanque sequens per confertissima Troum Agmina, praeclari Telamonis filius Aiax Assequitur, summumque ferit per cassidis orbem, Cristatae et fortem vegrandi vulnere conum
Diffidit, et per maxillam grave vulnus adegit		Aiax Hippothoum

In caput, unde atro cerebrum cum sanguine fusum		interficit.
Defluxit, dextramque sequens madefecit, et hastam. Ille animo linquente cadens, elapsa reliquit Lora manu, faciemque cruento in pulvere foedans Procubuit, procul a patria, procul ubere terra Larissa, caris nec iusta parentibus olim
Praemia persolvit, brevis imperfecta iuventae		[Greek:] pathos
Tempora sortitus, manibus cum victus et hasta Magnanimi Aiacis caderet. iam viribus audax Hector in Aiacem iaculum librabat acutum, Quod per inane volans dum conspicit ille, reducto Corpore vitabat, dextramque ictumque fefellit
Hinc Schedium petit Iphitiden, qui Phocide terra		Schedius occiditur

Duxerat armatas lachrymosa in bella cohortes:		ab Hectore.
Moenia qui Panopea colens, tot gentibus unus Praefuit imperio. cui tum compage sub ipsa Ossea spinarum per vincula vulnus adegit, Tam grave, ut extaret summo de corpore ferrum Circa humerum. sonat ille cadens, simul arma cadentis Illisa insonuere solo. tum maximus Aiax Magnanimum Phorcyna petit, genitore creatum Hippothoo, mediique adigit per viscera ventris Perfosso thorace ensem, cum forte pararet Exanimum clypeo defendere et ense parentem. Ille cadens, terramque manu simul ore cruentus Contigit, et fugientem efflavit in aera vitam. Interea sociis comitantibus inclytus Hector E pugna parat ire retro, et discedere in urbem [445=Ee7r] Quos contra Danai magno clamore coorti Phorcyna Hippothoumque trahunt, armisque decoris Et patris et nati geminata cadavera nudant.
Iam nec marte pares, nec robore Troes Achivis,		Troiani in urbem

Excelsum repetunt se victa fatentibus armis		refugiunt.
Ilion. at Danai propria virtute superbi, Elatique animis, nihil huius nomine sortis Attribuere Iovi. Sed enim Iove natus Apollo Epytidae similis Periphanti, os, verba, colorem, Praeconi, patria qui dudum clarus in arte Consenuit, tali Aeneam sermone lacessit:
Aenea, quonam pacto sine numine divum,		Apollo Aeneam

Atque his invitis, resides super alta sedetis		alloquitur.
Pergama? quando hostes propria virtute superbi, Elatique animis, hominum tot milia victis Insultant, vobisque malum clademque minantur, Tanquam certa manu victoria parta triumphet. Quam vobis plus quam Danais favet ille deorum Maximus, atque optat vos vincere Iuppiter aequus, Sed vos, ut video, capti formidine, nullas Audetis conferre manus, nec vincere bello. Talia dicentem Aeneas agnovit, et alta
Hectora voce vocans: Vos, inquit, et Hector et omnes		Aeneas Hectori

Troiani proceres, et qui socia arma tulistis,		et aliis ducibus.
Num pudet esse animo tali? sic turpiter hosti, Cedere? sic Danao nos vertere terga sequenti? Quis tamen assistat divum mihi? nempe ego summum Arbitror esse Iovem, qui nobis consilia isthaec Immittat, faveatque volens. agite ergo feramur Hinc recta in Danaos, nec permittamus ut altas Ad naves referant Patrocli exangue cadaver, Ceu nacti secura repulsis ocia nostris. Talia vociferans, sese ipse per agmina primus [446=Ee7v] Proripuit, quem mox alii, pars magna, sequuti, In Danaum turmas structa irrupere phalange.
Tum bonus Aeneas fortem Leocriton armis,		Aeneas Leocriton

Quem genuit magni socium Lycomedis Arisbas,		sternit.
Eximium leto iaculo prostravit acuto. Quem subita miserans Lycomedes morte cadentem
Cominus Hippasiden letali Amynthaona telo		Lycomedes

Prostravit, fixumque reliquit in epate ferrum,		Amythaona.
Qua sunt parte brevi propiora pericula vitae. Ille ex Paeonia praedivite duxerat acres Et promptos in bella viros. post Asteropaeum, Fortia quaeque manu peragens. hunc ergo solutis Defectum genibus, foedoque in pulvere stratum Strennuus ingemuit carum Asteropaeus amicum, Et simul in Danaos grassantibus irruit armis. Sed frustra stabant obnixae grandibus hastis, Et clypeis Argivae acies, et milite densae Ad corpus Patrocle tuum. tum maximus Aiax
Pluribus hortari socios, incendere dictis,		Aiax hortatur

Virtutemque animosque virum, nec cedere quenquam		socios.
Corpore Patrocli sinere, aut pugnare remissis Robore, vi, virtute, manu: sed tela feroces Mittere, in hostiles aciem convertere turmas. Quae dum cuncta facit Telamonis filius Aiax, Oblita purpureo iam sanguine terra fluebat, Plurima iam Troum et sociorum turba cadebat, Et simul Argivum, nec enim non caede cruenta Hi quoque pugnabant, sed corpora plura cadebant Troiugenum, dum sic in mutua vulnera dextris Insurgunt, dubiumque student propellere Martem. Sic utrinque pari tolerabant praelia motu,
Sicut ubi ignigenae miscent incendia flammae,		Comparatio.
Iamque nec apparent coelo purissima Solis [447=Ee8r] Lumina, nec radiis argentea Luna refulget: Usque adeo nebula tecti caliginis atrae Pugnabant, dum Patroclum sibi quisque iacentem Adserere, et raptare manu, et defendere certant E turba procerum, pugnantum in nube coorti Pulveris. interea pugnare remissius extra Pulveream noctem (nec enim contexerat omnem Aera, nec montes terrarum culmina, nubes) Magnanimis fortes commisti Troes Achivis. Qui tamen in tenebris et opaca in nocte feroces Conseruere manus, letalia tela ferebant, Mittebantque manu, ferroque in fata ruebant Mutua, praestantes reliquis, atque optima bello
Pectora. tum fratres Thrasymedes Antilochusque		Thrasymedes et

Nestoridae gemini, nondum audivere dolendum		Antilochus.
Patrocli interitum, sed adhuc pugnare putabant Ante alios in prima acie. cum denique caedem Cognossent, sociumque fugam clademque viderent, Eminus inde tamen, procul atque a navibus altis Rem gessere manu. senior nam talia Nestor Iussa suis dederat, quae non transire licebat. Interea bellum lachrymabile crescit in horas, Iam labor, et saevus certaminis ardor anheli, Iam sudor calidus per corpora tota fluebat, Iam genua et surae, iam vultus, lumina, plantae, Vulneribus concisa labant, ad Achillis amicum Et fidum comitem, quem tunc sibi quisque studebat Optimus adserere: ac si quis distendere pellem
Taurinam iubeat, crassam pinguedine multa,		Comparatio.
Multorum manibus, terrae desudet omasum, Et liquor omnis humi. sic ipsum tempore parvo Patroclum in diversa, manus numerosa, trahebat, Cum se posse suam sperarent Troes in urbem [448=Ee8v] Pertrahere, ad naves Danai. sic praelia utrinque Fervebant. nec Mars populorum concitor, illa Sorte movebatur, nec spectans talia Pallas, Etsi praevalidae stimulata furoribus irae. Pro sic exanimo Patroclo Iuppiter illa Luce viros et equos affecit clade cruenta. Nec dum ad magnanimum fama haec pervenit Achillem, Tam carum cecidisse virum, quo tempore utrique Pugnabant procul a ratibus sub moenibus urbis: Hic ubi tum pugnare suum sperabat amicum, Inde brevi rediturum ad se. namque esse ferebat In fatis, sine Patroclo non posse superbum Ilion excindi, cum matrem saepe rogasset Accipiens reditum, si quid sententia magni Patroclo divina Iovis portenderet ipsi Aut triste aut laetum. verum illi caerula mater Tantum significare mali, tam insignis amici Interitum nunquam voluit, sed utrique pepercit. Interea infestis concurritur undique telis Corpus ad exanimum, sese per iacta vicissim Probra lacessentes, Danaum cum e milibus unus.
Turpe (inquit) socii fuerit, si forte coactum		Quidam e Graecis

Ad naves repetamus iter, terrae omnibus istuc		ipsos hortatur.
Sufficiet spacium: satiusque hic mortis honestae Munere defungi, quam Teucris cedere laudem, Et decus, ut referant intra sua moenia, caesi
Membra Menaetiadae. tum sic e Troibus unus:		Quidam e Troianis

Si fatum superare viro deus, inquit, in uno		et suos.
Permittit, cur non aliis simul omnibus idem Annuat hoc ipsum? nemo ergo haec praelia vestrum Detrectet. dictis his hortabantur utrinque Sese alacres, fragor armorum ferit aurea coeli Sidera, et aerio ferrum clangore resultat. [449=Ff1r] Iamque et Achillis equi procul a certamine pugnae Discurrere vagi, gemituque et voce fremebant, Quam primum dominum prostratum in pulvere sicco Aurigam sensere sub Hectore principe Troum. Quos tamen Automedon Dioreos inclyta proles Verberibus verbisque regens hortatur amicis, Nunc terrere minis pergit, nunc caedere flagris. Illi nec pictas naves, et littora cursu, Aequora nec lati repetebant Hellesponti, Non in dura retro potuerunt praelia cogi.
Sed velut immoto statuae de marmore fixae		Equi Achillis

Signa sepulchralis tumuli, qui continet ossa		immobiles stantes.
Mortua sive viri, defunctae sive puellae: Sic illi immoti, et firma in vestigia nixi, Alter in alterius capita inclinata tenentes, Perstabant curru iuncti, lachrimasque ciebant,
Quae calidae miseris malas per et ora cadebant,		Equi aurigam

Aurigae desiderio mittentibus aegri		amissum plorant.
Signa animi gemitus, viridis coma fluxit utrique Per iuga, caesaries squalebat densa iubarum. Quos cum despiceret summo miseratus Olympo.
Iuppiter, haec secum: Ha miseri, vosne addere Achilli		Iuppiter equos

Mortali decuit, vos nulla morte domanda		miseratur.
Stirpe satos? numne ut casus doleatis iniquos,
Aerumnasque hominum. nec enim de semine natis	,,

Mortali, et superas vitae carpentibus auras,	,,	Nihil vita humana

Humano est usquam genus erumnosius ullum.	,,	calamitosius.
Non tamen hos currus, non vos moderabitur Hector, Non alius, raptis nunc ille superbiat armis Improbus, et fama frustra se iactet inani. Nunc ego vos pedibus celeres, animoque feroces Esse dabo, et solidas superaddam in corpora vires, Ut socium magni incolumem referatis Achillis [450=Ff1v] Automedonta citi ad naves, littusque relictum. Hoc et adhuc tribuam vobis decus: ite futuri Victores, et fata virum numerosa cadentum Visuri: donec Tethys vaga lumina solis Condat in Oceanum, et terrarum frigida noctis Contegat umbra solum. Sic fatus Iuppiter, aptas
Instauravit equis vires. illi ocyus aura		Iuppiter equis vires

Excussere iubis squalorem pulveris atri,		et animos immittit.

Et currum rapuere citi, per tela, per hostes,
Per Troas, per et Argivos. tum tristis et amens Pro socio Automedon, ruit in densissima Troum Agmina: ut anseribus portans fata ultima vultur. Sed facile urgentum se exemit ab agmine Troum, Per medias acies multos, perque arma sequutus, Nec tamen excepto quoquam, nec vulnere laeso. Solus enim vacuo in curru, nec mittere tela, Nec retinere manu potuit spumantia frena, Aemonidae tandem Laercei filius ipsum, Alcimedon, post terga videns, atque ultima currus Post iuga consistens, sic est affatus amicum:
Automedon, quis enim divum tibi inutile misit		Alcimedon

Consilium in mentem? contra tot solus ut ausis		Automedonti.
Milia conseruisse manus, iacet inclytus heros Ille Menoetiades, spoliis indutus Achillis Hector et arma ferens humeris aliena superbit. Cui celer Automedon: Cui gloria talis Achivum Contigit Alcimedon, vel cui contingat, equorum Frena manu, et currus moderari morte carentum? Cui, nisi Patroclo forti, vitalibus auris Dum frueretur adhuc: dira nunc morte peremptus Ille iacet, fato nimis heu praeventus acerbo, Quin tu frena manu capis haec, et flectis habenas, Ipse ego desiliens curru fera praelia dextra [451=Ff2r] Experiar. dicto citius magnum insilit axem Alcimedon, et frena manu capit: alite curru Desilit Automedon. quod dum videt inclytus Hector, Versus ad Aeneam, qui tum prope constitit, inquit:
Aenea consultor, equos (ut opinor) Achillis		Hector Aeneae.
In pugna video, nequaquam illa arte peritis Commissos, stultoque regi moderamine vani Aurigae: quibus (ipse velis modo) posse potiri
Me confido equidem. nec enim contra venientes		Hector equorum

Expugnaverimus facili ratione, feroces		Achillis potiri se

Ingenio, et virtute animi. Sic dixit, at illi		posse sperat, sed

Paruit Anchisa genitus. tum pellibus ambo		frustra.
Tecti humeros bubulis, ibant crepitantibus armis, Quippe graves multo Mavortia corpora ferro. His socii accedunt Chromiusque, et corpore divis Aretus similis, ducti spe laudis equorum Corripiendorum, stultique, et pectore caeci. Namque opere in tanto multus fundendus utrique Sanguis erat: quippe Automedon confecit utrunque Vulnere mortifero. qui vi, qui robore fretus, Et virtute animi prudens, Iovis alma precatus Numina, sic fidum verbis affatur amicum: Alcimedon, ne discedas hinc longius, inquit, Neve abeas, nec equos porro hinc age: suspicor autem Hectora Priamiden tam pulchris velle potiri, Idque daturum operam, nec ab hoc certamine quicquam Ante remissurum, magno quam rursus Achilli Sistantur, qui nos etiam nunc perdere leto Aestuat, et turbare acies atque agmina Graium, Ni prius insidias illi fraudemque struamus. Haec dicens, conversus et Aiaces vocat, et Menelaum:
Aiaces, Menelae duces, decora inclyta Graium,		Automedon Aiacibus.
Huc agite, exanimem defendite, ferte frequentes [452=Ff2v] Auxilium, quicunque animis praestatis et armis, Et nostras acies, et nos a morte propinqua Eripite. en lachrymosa ferentes praelia miscent Hector et Aeneas, Troum fortissima bello Pectora, perturbantque acies. atque agmina rumpunt.
Ista sed in manibus sita sunt (ut cuncta) deorum	,,	In graeco ubique est

Ipse quidem iaculum mittam: sed Iuppiter ipsum		non in manibus, sed

Diriget, et curae nos nostraque solus habebit.		[Greek:] en gounasi keitai.

Dixit, et emissam manibus vibrantibus hastam

Coniicit. illa volans Areti transiit orbem		Aretum occidit

Ingentis clypei, zonam per ad intima ventris		Automedon.
Ilia pervadens. sicut cum forte securim Impegit iuvenis, bonis inter cornua crudi, Ille cadit plangens ingenti corpore terram: Haud secus Aretus cecidit, telum intus adhaerens Viscera confodit. tum telo maximus Hector Automedonta petit, veniens quod corpore flexo Vitatum, ferro telluri infigitur atrae, Summa parte tremens. Tum vero Martius horror Invaluit, totasque furens effudit habenas. Tum gladiis res cepta geri, tum cominus omnes Conseruere manus. sed enim duo fulmina belli Aiaces subeunt pugnae, mistasque repente Dirimere acies. veriti quos maximus Hector, Et celer Aeneas, Chromiusque, per agmina retro Aversum retulere pedem, sub strage relicto Arete exanimi, quem strennuus exuit armis Automedon, iactabundusque haec verba profatur:
Nunc habet ipse suae quaedam solatia mortis		Insultatio

Patroclus, licet occiderit contemptior illo.		Automedontis.
Talia vociferans currum conscendit, onustum Areti spoliis, conspersus sanguine caesi, Et plantas ambasque manus: per cuncta leoni [453=Ff3r] Carnivoro similis, qui iam praepinguia tauri Viscera depastus, spumas agit ore cruento. Mox iterum super exanimi certamen obortum Ingens, luctificum, pugnam instaurante Minerva. Cuncta videns etenim demisit Iuppiter illam De coelo, Danais iussam summittere vires, Et reparare animos. nec enim fuit una voluntas Illius, aut uno stabat sententia motu. Sicut ubi aeriam de coelo Iuppiter Irim Demittit, signum aut belli mortalibus aegris, Aut hyemis gelidae, quae sola laboribus arcens Humanum reficit genus. at iumenta moratur, Et pecorum gregibus venit improba. talis ab alto Vertice delapsa est nymbo circundata Pallas, In medios sese immittens dea praepes Achivos. Nunc hos, nunc alios compellans voce manuque, Rursus in arma trahens. Iam stabat proxima Atridae Ante alios Menelae tibi, quem voce diserta, (Phoenici similis, simul et mentita figuram)
Talibus alloquitur: Fuerit Menelae pudendum		Pallas Menelao.
Cum reliquis, tum praecipue tibi triste et acerbum Hoc facinus, si te vivo comes ille superbi Aeacidae, canibus Troiae sub moenibus altis Praeda relinquatur: verum hic age strennuus esto, Et comites in bella cie, rape in arma phalangas.
Cui vocem bonus Atrides. o maxime Phoenix,		Menelaus Palladi

O venerande senex, utinam mihi Pallas adauctas		non agnitae.
Instauret vires, et tela valentia praestet, Non ego defuero Patroclo. scilicet illum Deseruisse queam, quem sic ego semper amarim? Cuius et interitu misere conflictor acerbo. Sed velut ignis edax consumens omnia, saevo Pectore grassatur, sternens rapido omnia ferro [454=Ff3v] Hector, et in partes quascunque agit agmina secum. Cui favet, et laudem non aequus Iuppiter auget. His animo laetata hilari fuit innuba Pallas, Se primum ante alios, sua et numina prima vocari.
Mox genua atque humeros Menelai robore fulsit		Pallas Menelao

Praecipuo, audacique animum virtute replevit,		vires immittit.
Humani cohibens affectus corporis omnes Parte bona, prudens inserta audacia, divae Ingenio, leni et placido. Tum proximus astans Patroclo, medios iaculum contorsit in hostes. Forte Podes fuerat satus Eetione, beatus Divitiis animique bonis, et ab Hectore cunctis Rebus honoratus, fidos comes inter amicos. Hunc medium, qua zona coit, confixit Atrides, Visceraque infixum penetravit ad intima ferrum. Ille cadens, sonitu ingenti super arma ruebat. Quem celer Atrides correptum ex agmine Troum, Ad sua pertraxit. Tum proximus Hectora Phoebus, Phoenopis Asiadae formam mentitus, et ora, (Priamidae, ex clara patria, hic fuit hospes, Abydo) Talibus alloquitur succendens pectora dictis:
Quis te, quis Danaum defugerit amplius Hector?		Apollo Hectori.
Quisve reformidet? postquam metuisse videris Ignavum bello Atriden, quem spreveris antehac. Qui nunc magnanimo Pode te spoliavit amico Solus, et exanimem traxit, rapuitque iacentem. His animum dictis moerore obduxit acerbo Hectoris. ille furore amens, metuendus et armis, Irruit in densas acies. tum Iuppiter altam Aegida concutiens, obduxit nubibus Idam, Et simul intonuit clarum, laetissima Teucris
Signa ferens, vertitque fuga trepida agmina Graium.		Graecorum

Primus Peneleus Boeotius agmine verso		fuga.
[455=Ff4r] Terga dedit fugiens, humerum percussus adacto Adversum leviter iaculo, quod miserat acer Pulydamas, et ad ossa cutem perstrinxerat imam. Hector Alectryonis generosum Leiton hasta Vulnerat, interiora manus mucrone revellens. Qui propere omisso dubiae certamine pugnae, Terga fugae circumspiciens dedit: et licet hasta Armatus, tamen haud hosti formidine captus Audebat conferre manus: tum Leiton hasta Urgentem Idomeneus petit Hectora, inutile missum Id summo in thorace stetit, tremuitque refractum Dura super dextrae, ferro tenus, ossa papillae. Quo viso timuere Phryges, tum maximus Hector Deucaliden ferro petit Idomenea reducto, In curru stantem: sed aberrans perculit hasta Caeranon aurigam, qui Merionaea regebat Frena manu. pulchrae qui linquens moenia Lycti, Primus ab undivagis egressus navibus ibat, Tristia bella pedes, Cretensiaque arma sequutus. Vicissetque manu, celeres nisi forte quadrigas Immisisset, et a fato eripuisset acerbo Idomenea ducem, confectus ab Hectore, telo In dominum misso, sic fata aliena subisset. Namque sub aure gravi per malam saucius ictu Dentibus excussis, linguae compage resecta Decidit e curru, tum frena iacentia terrae Meriones tulit, his compellans Idomeneum:
Tu nunc, inquit, equos impelle, et coge flagellis,		Meriones Idomeneo.

Veloces repetant cursu non deside naves.
Nonne vides fessas Danaum languescere vires? Cui bonus Idomeneus parens, correpta frementum Terga flagellat equum. (siquidem timor altus habebat, Oppleratque animum) nec Atriden illa minorem, [456=Ff4v] Nec magnum Aiacem latuit Iovis alma voluntas: Qui tunc arma daret victis victricia Teucris, Mutaretque vices. Cum sic Telamonius Aiax:
O socii, tam nemo (inquit) sine pectore, venit		Aiax sociis.
Tam sensu est stolidus, qui non agnoscere possit A Phrygibus nunc stare Iovem, nos esse relictos. Nulla quidem illorum mittuntur inania tela, Sive ea mittat iners, sive optimus. omnia nobis Spicula vana cadunt: cum Iuppiter impius illa Dirigat, haec molli figantur inertia terrae. Optima nunc igitur parete et vera monenti, Corpus ut exanimum magno referamus Achilli, Et sociis, quorum nunc ingens pectora moeror Occupat, has clades, tot funera nostra videntum, Dicentumque manus fugiendas Hectoris, atque Praevalidas vires, pereundum in navibus ipsis.
Nunc ergo e sociis aliquis legatus Achilli		Optimum Aiacis

Nunciet, interitum casumque iacentis amici:		consilium.
Quem nondum haec audisse puto tristissima luctus Nuncia. sed nullum video: tam tristis et atra Condita nube viros caligo obduxit, equosque. Iuppiter omnipotens quaeso hanc avertere noctem A Danaum nunc gente velis, precor aethera clarum Esse iube, miseros da clara in luce videre, Perdere si placitum est, si nos tua dextra reliquit. Talibus orantem lachrymis, miseratus ab alto est Iuppiter, et nebulas fulgenti dispulit aura. Tum sol emicuit, faciesque miserrima pugnae Tota oculis patuit, tum primum maximus Aiax
Versus ad Atriden: Circumspice nunc Menelae,		Aiax Menelao.
Inquit, an invenias Nelida Nestore cretum Antilochum, si vivat adhuc, atque ocyus ipsum Ire iube, ferat ut magno tristissima Achilli [457=Ff5r] Nuncia, crudeli cecidisse sub Hectore caesum, Quo non de sociis fuerit coniunctior ipsi. Paruit Atrides, et mox abit inde: leonis
In morem, qui clausa petens iumenta, sub ipsis		Menelaus

Insultans stabulis, hominesque canesque fatigat.		leoni comparatus.
Qui tota vigiles bubilia nocte tenentes Defendunt, ferus ille fame, nocturnus edendae Esuriens inhiat praedae: sed saevit inani Trux rabie feritas, quia tela iniecta, facesque Nocturnas metuit, ferientibus undique solum Tot manibus canibusque, ferum licet, inde repulsus Mane abit, et tristi sub pectore concoquit iram. Haud secus exanimem Patroclum liquit Atrides, Invitus. Siquidem capti formidine Graii, Membra reliquerunt Phrygibus laceranda superbis Patrocli. tum multa ferens Aiacibus, atque
Merioni mandata dabat: Decora inclyta Achivum		Menelaus Aiacibus.

Aiaces et Meriones, quis nunc memor extat
Patrocli? quis nunc defendit ab hoste iacentem? Qui coelo cum vivus adhuc frueretur et aura Talis erat, tamque ingenio mansuetus amico Erga omnes: nunc vitali iacet aethere cassus. Haec memorans, partes circumspiciebat in omnes:
Non secus ac coelo e liquido Iovis armiger ales,		Comparatio.
Quo visu volucrum melior nec acutior ulla est, Conspiciens leporem sub amica fronde latentem Devolat, arreptumque necat, secumque per auras Detulit. haud aliter tu nunc Menelae, per omnem Vertebas oculos aciem, turbasque tuorum Lustrabas circum, fortem si forte videres Nestoriden. quem mox ubi visum a parte sinistra Hortantem socios, et praelia voce cientem Novisti, dictis affatus talibus illum [458=Ff5v]
Diceris: Huc age Nestorida generose, dolorem		Menelaus Antilocho.

Auditura gravem: quem dii, quem Iuppiter hostis
Vertissent utinam. iam te cognoscere certo Arbitror, ex rebus praesentibus omnia nobis, Quae deus intulerit, quantam parat edere cladem. Stat penes infidos Troas victoria, Graium Optimus occubuit fato Patroclus iniquo. Cuius morte iacent consternata omnia Achivum Pectora. Tu magno celer i legatus Achilli, Nuncia confecti tristissima defer amici, Hostibus ut pulsis propere defendat inermem. Namque armis potitur dirus coelestibus Hector. Defensum ad naves referat. Moestissimus isthaec Audiit Antilochus, tantae nova nuncia cladis. Ingemuit lachrymans, et Atridae paruit ultro, Armaque Laodoco sua commendavit amico, Festinans. at equi simul abduxere, ferentem Nuncia magnanimo quae non voluisset Achilli: Te tamen haud generose animus Menelae ferebat, Auxilium ut ferres pressis hostilibus armis Antilochi sociis. abitu namque ipsius aegri Conflictabantur. sed mox Thrasymede remisso Ad Pylios, repetis Patrocli exangue cadaver, Ambobusque refers Aiacibus, Antilochum te Ad naves mississe citas, qui nuncia magno Deferat Aeacidae, dirae tristissima cladis.
Non tamen illum (inquit) quamvis irata gerentem		Menelaus Aiacibus.

Pectora, Priamidae, promittere possumus ulla
Venturum ratione. etenim qui possit inermis Hostibus armatis se opponere? dum licet ergo Consilium capiamus Achaeis utile rebus, Quo nos exanimi potiamur corpore, et ipsum Ex Troum clamore manu rapiamus Achivi, [459=Ff6r] Nos quoque vitemus tam certa pericula tuti. Illi respondens magnus Telamonius Aiax:
Omnia recte, inquit, statuis Menelae. sed isthuc		Aiax Menelao.
Vos audere decet, teque ipsum Merionemque, Vos rapite insultu celeri, et subducite pugnae, Sublatumque auferte humeris. nos tuta ferentum Terga manu dabimus, nos propulsabimus armis Hectora, Troianosque alios, ut et ante cruentam Saepius unanimi contraximus agmine pugnam.
Sic ait. Illi humeris sublatum protinus altis		Menelaus et Meriones

Subduxere procul Patrocli exangue cadaver.		corpus Patrocli rapiunt.
Tum Troianae acies terga invasere: canes ceu
Vulnere confossum magnis latratibus aprum		Comparatio.
Invadunt alacres, venantum ante arma ruentes, Perniciemque ferae minitantur. at ille resumptis Viribus obsistens, et se convertit, et astans, Dentibus infrendens nunc hos nunc vulnerat illos. Fit fuga, post alii subeunt, aliique resistunt. Sic Troes, Danaos, tergis haesere, sequentes. Atque ita saepe manu facta non pauca ferebant Vulnera, sectati cedentes Troes Achivos. Cum vero Aiaces conversi noxia in ipsos Tela retorquebant, cedebant Troes Achivis. Nec quisquam procerum, nec quisquam ex agmine primo Sustinuit pugnare ducum pro corpore caesi. Hoc demum pacto est Patrocli exangue relatum Corpus ad undivagas naves, littusque relictum.
Sicut edax ignis captam grassatus in urbem		Comparatio.
Proxima quaeque vorat, lateque incendia spargit, Flamma furens magno ventorum impulsa tumultu Concrepat, undantesque globos eructat in auras: Sic illi strictis equitum peditumque catervis, Praelia miscebant magno confusa tumultu. [460=Ff6v]
Sicut et e celso nemorosi vertice montis		Alia comparatio.
Saepe trabem volvere fabri, malumve parandis Navibus, et salebras per et invia saxa trahentes Perfusi sudore simul, fessique labore Immodico fumant aestu: sic membra ferebant Exanimata alacres Danai, defensa dederunt Terga duo Aiaces. et sicut in arva ruentes Sylvarum praerupta tenent, obiectaque totas Saxa morantur aquas, quae fluctibus omnia inundant, Et campis late stagnant, nec viribus ullis. Saxa movere loco possunt, nec scindere rupes: Sic gemini Aiaces prohibent post terga suorum Instantes Troas, qui non minus ultima Graium Terga sequebantur: quos inter prima tenebant Inclytus Aeneas armis, et maximus Hector. Ac veluti liquidum clamore per aera sturni, Aut picae ingenti volitant, prope adesse videntes Accipitrem, minimis volucrum fera fata ferentem: Sic Danaum iuvenes, quotiens violentius instant Hector et Aeneas, pugna fugere relicta. Multa quoque exciderant Danais fugientibus arma, Dum cava transiliunt altae munimina fossae, Non tamen a pugna cessatum est partibus ullis. ILIADOS HOMERICAE LIBER XVIII. DUm sic immisti decertant Troes Achivis, Arida persimiles rapientibus omnia flammis, Interea ad magnum properans legatus Achillem Nestorides, illum ante rates et rostra sedentem Invenit, ingentes agitantem pectore curas,
Quid facto sit opus. qui quaedam talia secum,		Achilles

Cum gemitu: Hei quid (ait) rursus turbantur Achivi,		secum.
[461=Ff7r] Praecipitesque cito repetunt navalia cursu? Ne superum (quod nunc ego suspicor, et mihi vates Suggerit hic animus) permiserit ille supremus Arbiter, hoc etenim quondam carissima mater, Vaticinata mihi est, me vivo, morte peremptum Visurum, qui Myrmidonum longe optimus esset. Hei mihi, ne fortis sit filius ille Menoeti, Quam metuo infoelix: cui iussa salubria bello Hinc proficiscenti dederam, cum prima dedisset Virtutis documenta suae, atque incendia belli Movisset, nostra ad tentoria nota rediret Quam primum, nec forte manus cum principe Troum Hectore consereret. volventem talia secum Occupat Antilochus, lachrymisque ita fatur obortis:
Hei mihi Pelida fortissime, nuncia portans		Antilochus Achilli

Dira tibi advenio. quam vellem ea nulla fuissent		mortem Patrocli

Patroclus iacet, exanimi pro corpore Troes		nunciat.
Et Danai truculenta serunt certamina. at arma Perfidus Hector habet, spoliisque triumphat opimis.
Talibus auditis sic est turbatus Achilles,		Achillis perturbatio.
Ut tegerent oculos nebulae, nec lumine quicquam Cerneret offuso tenebris. Tum pronus adustum Corripiens manibus cinerem, nigramque favillam Inspersit capiti, et faciem foedavit honestam, Et mundam tunicam. tum terrae abiectus, utrisque Caesariem vellens manibus, lugubria fatis Tristibus ingemuit. tum vero accurrere tristes (Quas tecum Patrocle olim dulcissima praedae Pignora et captivas abduxerat inter Achilles) Et manibus famulae plangentes pectora, et ora Unguibus infestis concerpere, verba querelis Et fletu miscere, gravi imperfecta dolore. Flebat et Antilochus, magnum complexus Achillem. [462=Ff7v] Detinuit manibus, veritus ne forte cruento Ipse suum foderet iugulumve aut pectora ferro.
Talia plorantem, tam tristia fata querentem,		Thetis plorantem

Audiit ex imo mater Thetis aequore natum,		filium Achillem

Assistens tum forte seni coniuncta parenti.		audit.
Ad quam tunc graviter flentem Nereides udae Accurrunt, et quae possunt solatia portant.
Quas inter Glauceque, Thaliaque, Cymodoceque,		Nomina

Nesaee, Spioque, Thoeque, Halieque venusta,		Nereidum 33.
Cymothoe, simul Actaeeque, et Limnorea, Hinc Melite, hinc et Iaera, hinc Amphithoeque, et Agane, Dotoque, Prothoque, Pherusaque, Dynameneque, Dexamine, sed et Amphinome, tum Callianira, Dorisque, et Panape, cum formosa Galatea, Nemertesque, atque Apseudes, et Callianassa, Praeterea Clymeneque, Ianiraque dehinc Ianassa, Maeraque, et Orithyia, comasque decens Amathea, Atque aliae quae iuxta aderant, antrum omne replerant. Quas Thetis uno omnes plangentes pectora questu
Alloquitur, lugens simul ipsa: Audite sorores,		Thetis Nereidibus.
Ut vobis quae nunc patior querar impia fati Vulnera, me miseram, quae natum e semine nostro Mortalem peperi, Heroum qui maximus esset, Qui virtute animi, qui robore corporis amplo Praestaret reliquis mortalibus. hunc ego quondam (Non secus ac, terra quae crescit in ubere, plantam) Nutritum miserae praemisi ad moenia Troiae, Navibus impositum, gesturum bella superbis Cum Phrygibus: qui nunc etiamdum vescitur aura Vitali, dolet, et tristem confectus acerbo Consumit moerore animum, nec ferre ego quicquam Auxilii possum. tamen ibo, et ab aequore visam Lugentem, causamque mali luctusque requiram, [463=Ff8r] Et simul abstineat lachrymis luctuque monebo: Sic fatur lachrymans, antrumque egressa relinquit. Quam circum lachrymis udae Nereides adsunt, Scindentes mare corporibus, dominaeque natantes Aequoreum comitantur iter. Iam proxima Troiae Littora contigerant, in siccam protinus omnes Digrediuntur humum, qua longo ex ordine naves Stabant subductae, circum tentoria Achillis. Cui sua ploranti tristissima vulnera mater Astitit, et nati corpus complexa: Quid, inquit,
Luctu conficeris? quid te moerore fatigas?		Thetis Achilli.
Ede palam, nec me celes carissime fili.
Ab Iove proveniunt haec omnia, cui modo supplex	,,
Tendebas cum voce manus, ut scilicet omnes Argivi ad naves, atque in sua castra redacti, Auxilioque operaque tuae virtutis egentes, Haec te indigna pati quererentur, et improba Atridae Facta faterentur. fiunt en omnia: quid nunc Ergo doles? Illi plorans respondit Achilles:
O genitrix, ea quae memoras mihi Iuppiter author		Achilles Thetidi

Cuncta dedit. sed qui fructus, quae deinde voluptas,		matri.
Quaeve sit utilitas mihi grata ex omnibus illis? Quandoquidem iacet ille animi pars altera nostri, Patroclus, nostris quem plus quam fortibus armis Indutum, vita spoliavit perfidus Hector, Atque armis, quibus ereptis nunc ille superbit, Quae dii Peleo dederant divina parenti, Tempore mortali quo tu coniuncta marito es. Atque utinam cum diis ipsa immortalibus aevum Egisses, Peleus mortali coniuge ducta Iunxisset thalamos, non tu nunc anxia mater Nati infoelicis miseros quererere dolores, Quo magis ut doleas nunquam me deinde videbis [464=Ff8v] In patria reducem, postquam dolor intima pungens Pectora, non patitur miseram producere vitam Longius, ipse meo nisi telo perfidus Hector Concidat, et meritas pendat mihi sanguine poenas, Ulciscarque virum, quo vivo carior alter Non fuit in terris unquam mihi. talia fato Respondit lachrymis plantas Thetis alba profusis:
Et te, sicut ais, cita mors manet inclyte fili,		Thetis Achilli.
Sed prius Hectoreo tingens in sanguine dextram, Cui vitam eripies, cuius tu fata sequeris Temporis exigui spacio. sic dixit: at illi Reddidit ex imo suspiria pectore ducens
Filius Aeacides. Equidem carissima mater,		Achilles matri.
Sicut ais, moriar, quando iacet ille meorum Optimus, et longe hinc animo carissimus idem, Cui non auxilio potui, non esse saluti, Ne procul a patria Troiae sub moenibus altis Hostili caderet perfossus pectora ferro: Non reliquis comitum quicunque sub Hectoris acri Occubuere manu, quia Mars homicida vetabat. Et nunc cum patrias non sim rediturus ad oras,
Desideo ad naves telluris inutile pondus,		Telluris inutile

Talis ego in bello, qualis non ullus Achivum		pondus.
Ante fuit. sed consiliis, et divite lingua Praestiterint alii, nec me cura ista gravarit
Atque utinam fera bella deique hominesque relinquant,	,,

Tollaturque nocens animis discordia, et irae	,,

Dulce malum plus melle novo, quod saepe venenis	,,

Dulcibus ipsa etiam sapientum pectora turbat,	,,

Et more obtenebrat fugientis in aera fumi.	,,
In quam nunc etiam me Agamemnon rector Achivum Compulit infoelix. sed nunc tamen ista sinamus Facta prius, licet aegri animis, et pectoris aestus [465=Gg1r] Sedemus, tumidoque addamus frena furori. Sic opus est, sic res cogit, sic velle necesse est. Nunc percussorem capitis super omnia cari Hectora conventum aggrediar, post fata subibo, Quae feret ipse deum rector, divique volentes. Namque nec effugit mortem Tyrinthius heros: Nec vires illi auxilio, nec amica fuerunt
Fata Iovis: quamvis illi carissimus esset.	,,
Sed fatum hunc domuit, Iunonis et ira maligna. Sic si fata vocant, his me parere necesse est. Sed nunc laude aliquod, quam gloria certa sequatur, Dignum opus aggrediar: lugebit coniuge adempto Una aliqua e Troum nuribus formosa, genasque Conscindet, lachrymasque manu siccabit utraque, Ut dudum abstinuisse sciant me fortibus armis. Namque nec a pugna tu me carissima mater Nunc prohibere queas, nec persuadere, volenti Corripere arma manu, saevumque invadere in hostem. Huic contra Thetis albentes argentea plantas
Reddidit: Hoc opus est fili, haec res laude ferenda est,		Thetis Achilli.
Te cupere Argivum fessis succurrere rebus. Sed tua nunc Phryges arma tenent, quibus Hector amictus Exultat: non illa diu tamen arma superbus Induet, adventans siquidem mors imminet illi. Verum age ne pugnae te immiseris, ante reversam Quam tibi me videas, ubi primus crastinus ortus Lucifer extulerit. coelestia templa revisam, Vulcanumque petam, divo pulcherrima ab illo Arma humeris latura tuis. haec fata, quievit, Ad nymphas conversa suas: Ite, inquit, in altos
Aequoris ite sinus, patrias remeate sub undas,		Thetis Nereidas

Dicite cuncta seni vobis percepta marino.		dimittit.
Ipsa alti nunc tecta petam sublimia coeli, [466=Gg1v] Conventura fabrum claudum, qui splendida mittat Pelidae arma meo. Tum se Nereides una Praecipitant, subeuntque sinus, atque aequora verrunt. At Thetis interea summum conscendit Olympum, Ut peteret mox arma suo pulcherrima nato. Interea magno Danai cessere tumultu, Viribus Hectoreis. Iam stantem in littore classem, Aequora iam lati repetebant Hellesponti. Iamque nec exanimem comitem defendere Achillis Telorum a iactu poterant: Iam Troes et Hector Flammarum similes, Danais cedentibus ultro Astulerant iterum Patrocli exangue cadaver, Ter pedibus prensans ipsum ferus abstulit Hector, Ter gemini Aiaces generosis viribus usi Hectora reppulerant. contra ille obnixus in hostem Nunc ruere adversum, nunc stare, immania clamans. Nec fugiebat enim, nec retro in tuta recessit.
Ut leo, qui praedam spacioso nactus in agro		Comparatio.
Arreptae super incumbens violentus inhaeret, (Suadet enim vesana fames) avellere nulla Pastores ratione valent, nec viribus ullis: Sic gemini Aiaces Patrocli a corpore frustra Hectora conantur prohibere, et pellere retro. Qui certe ereptum magna cum laude tulisset Corpus inane viri, in coelo discolor Iris Clam Iove diisque aliis demissa fuisset Achilli, Iunonis monitu. Cui talia verba profatur:
Surge (ait) Aeacide, tandem expergiscere, corpus		Iris ad Achillem.
Eripe Patrocli, pro quo sub moenibus altis Pugnam conseruere animis ardentibus ambae Et Troum Danaumque acies, ubi mutua miscent Vulnera, cum Danai caesum retinere laborent, Abstrahere ereptum super ardua Pergama Troes, [467=Gg2r] Inclytus ante alios Hector, qui triste minatur Supplicium, summa caput a cervice resectum, Patrocli se velle cruci suffigere. verum Surge age, surge precor, fer opem, nec desere amicum, Cuius te pudeat membra hic inhumata relinqui Troianis canibus, tibi res foret ista pudori, Hosti ludibrio, si sic iuguletur ab ipso Hectora, supplicium qui tam crudele minatur. Cui celer Aeacides: Quis te mihi nuncia divum Demisit coelo, Tum decolor Iris Achilli: Iuno (inquit) veneranda Iovis coniuxque sororque, Clam Iove diisque aliis habitantibus aethera summum. Illi respondens pedibus celer infit Achilles:
Sed quanam pugnae ratione immittar inermis,		Achilles Iridi.
Armis Troiani nostris potiuntur, et Hector: Et me cara parens absistere iussit ab armis, Donec ab aethereo delapsa referret Olympo Arma mihi promissa. etenim promisit ab ipso Vulcano nova laturam, quibus induar, arma. Et non ulla meis humeris arma apta supersunt, Excepto Aiacis clypeo Telamone creati. Verum pro sociis illum nunc stare tuendis Arbitror in condensa acie, et pro corpore amici. Cui levis et pedibus vento velocior Iris:
Armis nempe tuis Troianos esse potitos		Iris Achilli.
Scimus, ait: sed tu tantum te ex aggere fossae Troianis ostende, tui si forsitan ipsos Cogat abire metus, si te modo viderit hostis, Terga dabit, Danai vires animosque resument,
Et brevis omissae satis est cessatio pugnae.	,,
Talibus illa leves dictis effugit in auras. Gratus at ipse Iovi est animo commotus Achilles, Cui fortes humeros Pallas munivit acuta [468=Gg2v]
Aegide, velatum cingit caput aurea nubes.		Pallas aegide

Lumine cui claro circundata flamma reluxit.		munit Achillem.
Ac veluti, clarum qui fertur in aera, fumus
Urbis ab obsessae tectis, quam continet alto		Comparatio.
Insula cincta mari, sub aperti lumine solis, Quo repente suos thalamos, et in aequore merso, Nocturnos faciunt summis in montibus ignes, Accenduntque pyras. ut si quis ab aequore spectet Auxilium ferat obsessis, et plurima passis, Detrimenta suam cingentibus hostibus urbem: Sic ab Achillaeo lucentes vertice flammae, Aethera findebant radiis, aurasque secabant. Nam procul in summo latae stans aggere fossae A muris, neque se fessis miscebat Achivis, Iussa nec oblitus matris neglexit amatae.
Illic stans igitur metuendum exclamat Achilles,		Achilles a fossa

Et simul insonuit Pallas, clangore tubarum		se ostendit

Dixeris attonitos Troas. nam sicut ab urbe		Troianis.
Obsessa increpuere tubae, vel classica cantu Ferrea: sic Troas vox perturbabat Achillis,
Avertuntur equi, cumque ipsis curribus urbem		Fugiunt Troiani

Aurigae repetunt. trepidabant namque videntes		conspecto Achille.
Lucere horribiles ab Achillis vertice flammas, Quem dea terrificum Pallas succenderat ignem. Voce ter insonuit vasta metuendus Achilles, Ter perculsa retro cesserunt agmina Troum Cum sociis: quorum bis sex lectissima bello Corpora, praecipites deiecti curribus altis Occubuere hastis Danaum: tum corpus amici Aeacidae rapuere alacres, et ab ictibus hostis Subduxere procul, mollique exangue ferentes Imposuere thoro flentes, capuloque subibant Certatim. ante alios ita largum flebat Achilles, [469=Gg3r] Ut calidae abluerent lachrymae super ora cadentes. Qui postquam impositum feretro conspexit amicum, Confossum ferro, quem nuper miserat armis Indutum ipse suis, et equis et curribus aptum, Atque alacrem tristi miseranda in praelia fato: Illum pone sequens dira dum flebat ademptum Morte sibi ante diem, primoque in flore iuventae.
Grandibus hic oculis Iuno, vestigia Solem		Iuno Solem

Nulla fatigatum retro observata reverti,		iubet occidere.
Compulit invitum vasti descendere in undas Oceani. quo se in thalamos referente, quierunt A pugna Danai misera: tum Troia pubes Curribus exolvunt et equos, et frena remittunt. Post coeunt, coetumque vocant. venere frequenti Consulere integra belli de mole parati. Stantibus hic (namque ingenti formidine Achilles Terruerat, stans pro fossa, quum tempore longo Atridae iratus bello abstinuisset et armis) Pulydamus Pantho genitus, cui cognita soli
Quae sint, quae fuerint, quae mox ventura trahantur,		Virgilianum.
Hectoris aequalis, quod eadem nocte sub auras Editus aeriae subiisset lumina vitae. Verum armis Hector potior, sed gratia linguae Huic fuit, et rerum cessit prudentia maior. Stantibus hunc igitur, sic tradunt esse loquutum
Troiugenis. O fida phalanx, o Troes et armis		Polydamas Troianis

Consiliisque boni, quae nunc sententia surgat		rectissime consulit.
Percipite, huic animo. Prius hinc quam lumina solis Matutina novi redeant, remeare necesse est, Ne nos inveniant apud istas crastina naves Tempora aberrantes. repetendum est Ilion altum. Nam procul a muris nunc absumus. Ille vir autem, Quo magis iratus magno cessabat Atridae, [470=Gg3v] Hoc potior nobis victoria stabat, Achivos Vincere tum facilis fuerat labor. ipse ferebar. Laeticia ingenti, nos ad navalia pugnam Conseruisse manu. Iam pulchram exurere classem Sperabam, et nostris manibus delere phalangas Una omnes Danaum nos posse faventibus astris. Nunc vice conversa metuo, ne fortis Achilles Clade aliqua incautos nos opprimat, ille superbus Dura in corde animus, medii non limite campi Hoc contentus erit saevam committere pugnam, Qua Danai Troesque solent: ad moenia et urbem Transferet arma ferox, de nostris dira movebit Praelia coniugibus, deque urbe, et divite gaza. Quare agite Iliacam propere ascendamus in urbem, Dum fautrix praesentis adest occasio noctis. Namque haec evenient, sicut loquor, omnia nobis, Crastina deprendat si nos Aurora morantes. Protinus ascendet grassantibus Ilion armis, Forsan et evertet. quis enim defendere possit? Quod si fugerimus, fugientes sternet, et ipsos Abiiciet canibusque avibusque rapacibus escam. Atque utinam citra consistant verba, nec ullis Quae loquor, edoceat nos experientia factis. Quod si sana pati tandem consulta potestis, Dum licet hac noctu firmemus moenibus urbem. Claudantur portae, servet custodia muros Pervigil, imposito tutemur milite turres. Tum licet insultet, tum nostram a navibus urbem Impetat, oppugnet, violentis territet armis, Circum quaque ferox grassetur, moenia lustret Aeacides. mox ille loco frustratus iniquo, Et vano alipedum cursu lassatus equorum, Ipse suas repetet naves. quae si omnia iussu [471=Gg4r] Ordine faximus, prius ipsius alba vorabunt Ossa canes, quam nostra ferox irrumpat Achilles Moenia. Iamdudum dicentem talia, torvo Inspiciens vultu, sic maximus intulit Hector.
Pulydama, tune haec audes suadere, nec istis		Hector

Nec mihi grata, iubens repetamus ut Ilion altum?		Polydamanti.
Num satis inclusi iamdudum moenibus altis Delituisse tibi, ac portas clausisse videmur? Externae nuper gentes narrare solebant, Esse urbem Priami multo auro atque aere beatam: Nunc exhausta suis opibus iacet, omnia porro Amisit preciosa, quod hinc sit multa supellex In Phrygiam asportata, insignemque ubere terrae Moeoniam, postquam nos maximus ille deorum Iuppiter aversante animo vultuque reliquit. Nunc postquam decus hoc mihi dat Iovis alma voluntas, Victorum ad naves Danaum, captosque tenemus Exclusosque mari, demens mihi consulis, altum Ilion ut repetam. quin desine talibus ultra, Et nihil utilibus populum seducere dictis: Non feret id Troum quisquam, non ipse volenti Permittam. sed nunc mea discite mentibus aequis Iussa Phryges: primum curemus corpora, post haec Excubias, vigilumque suas custodia partes Quaeque obeat: tum si quis opum ditionibus anteit Conferat in populum. namque hoc prius esse videtur, Quam si avidi nostris rebus potiantur Achivi. Crastina Phoebaeos ubi prima reduxerit ortus
Diva rubens digitos, armati congrediemur		[Greek:] rhododaktulos

Hostibus ad naves. quod si tum fortis Achilles		êôs.
Prodeat, ibo animis contra, dextraque lacessam Intrepida, sive ille decus laudemque reportet, Sive ego, communis belli fortuna docebit: [472=Gg4v]
Quae posita in medio victorem saepe revincit.	,,
Talia dicentem laudarunt Hectora Troes, Stulti, namque animos mentemque his Pallas ademit.
Hectora laudarunt igitur, mala iussa ferentem:		Sic fere fit,

Consilium nemo satis utile Pulydamantis.		Mala approbamus,

Hinc Phryges accumbunt epulis, et corpora curant.		improbemus optima.
At Graii insomnes in fletu ducere noctem, Quam longa est. ipse ante alios lugebat Achilles Corpus ad exanimum, manibus qui pectus amici Contrectans, lachrymas fundebat in ora cadentes.
Ceu leo, cui catulos lustris venator in altis		Comparatio.
Abstulit: ille domum notumque cubile revertens, Cum non inveniat quos ante reliquerat, ira Percitus, atque animo nimium indignatus acerbo, Raptoris sequitur tota vestigia sylva. Talis erat plorans raptum Peleius heros: Qui tum Myrmidonum conversus ad agmina fatur:
Hei, quam stulta meae venit sententia menti,		Achilles

Quo suadere die potui tibi clare Menaeti,		Myrmidonibus.
Ut carum velles Opoenta adducere natum, Ducendum ad Troiam mecum, praedaeque futurum
Participem. Sed non deus omnibus omnia vota	,,

Indulget. siquidem sic impia fata tulerunt,	,,
Nos eadem ut tegeret tellus, utriusque cruore Sparsa ruberet humus. nec enim me deinde reversum Aut pater accipiet Peleus, aut caerula mater. Nunc postquam Patrocle tuae sum postera vitae Tempora sortitus, non ante ego debita solvam Funera iusta tuo, quam huc Hectoris arma superbi Et caput attulero, nec non generosa parentum Pignora, nobilium Troum de sanguine natos Bis senos iuvenes sacras iratus ad aras Mactaro, caedemque tuam nostrumque dolorem [473=Gg5r] Ultus, eoque tuos placaro sanguine manes. Sic mihi apud naves inhumatus amice iacebis, Te circum Iliades moestae matresque nurusque Vestibus ornatae pulchris noctesque diesque Insomnes luctu ducent, et pectora pugnis Foedabunt, quas nos captis ex urbibus omnes Diversis ducemus, et his adhibebimus aris. Sic ait, et magnum tripodem mandabat amicis Ignibus apponi, corpusque exangue lavari Patrocli, sanie taboque et sanguine foedum. Hi iussa accelerant: tripodi tum ligna ministri
Subiiciunt, calidum flamma amplexante lebetem,		[Greek:]

Fervet aquae vis intus, et unda infusa calescit.		hupotupôsis.
Tum corpus lavere, oleoque unxere suavi.
Annorum ter deinde trium farsere lacunam		Quasi vetustas

Vulneris unguento, post imposuere feretro		adiiciat precium

Linteola totum velantes syndone corpus,		et unguentis.
Omnibus addentes his vestem desuper albam. His actis, magno astantes tristantur Achilli Myrmidones, totam ducentes lumine noctem Pervigili, luctuque cadentia lumina solvunt. Iunonem interea compellat Iuppiter ultro:
Iam tua, iam tandem satiasti pectora Iuno.		Iuppiter Iunoni.
Surrexit iam tandem animo commotus Achilles. Quid tibi cum Danais? an adhuc defendis Achivos? Grandibus huic oculis Iuno. Pro Iuppiter, inquit,
Qualia nunc loqueris? quid enim? succurrere fas est	,,

Inter sese homines: Mortalibus esse saluti	,,

Mortales, cum non norint consulta deorum.	,,
Quanto plus ego, quae divum regina Iovisque Sum soror et coniux? siquidem diis omnibus unus Imperitas, merito Phrygibusne irascor, et odi Dardanidas. tali tempus sermone trahebant. [474=Gg5v]
Interea Thetis alba pedes Vulcania venit		Thetis ad Vulcanum.
Limina, ferratamque domum, quam sideris instar Ipse sibi fabricatus erat faber ille deorum Prae reliquis divum domibus pulchram atque decoram. Invenit ergo ipsum fabrili corpore toto Insudantem operi, et tripodas conflare parantem Bis denos, quibus aula domus splendesceret amplae. Quorum cuique pedes ambibat circulus imos Aureus, ut ferrent sese ad certamina divum Sponte sua, nulloque domum ducente redirent.
Prorsus mira oculis res et spectabile monstrum,		Tripodes Vulcani

Hactenus ignipotens absolverat. ergo parabat		ambulantes.
Aptas atque habiles manibus retinacibus ansas Addere, versabatque tenaci forcipe massam. Quae dum cuncta manu parat, absolvitque parata Mulciber artifici, Thetis huic argentea plantas Adstitit, hanc spectans vittis ornata decoris
Gratia Vulcani socia, ornatrixque, comesque,		Gratia Vulcani

Nomine compellans dextra petit, atque ita divam		socia.
Alloquitur: Quid, et unde Thetis te his aedibus infers Insolita usque adeo? nunc nostros diva penates Hospitio dignare tuo: Sic fata, prehensam Induxit Thetidem, pulchraque in sede locavit Distincta argento, et variis latera omnia clavis, Supponens thorolum pedibus. tum nuncia currens
Vulcanum alloquitur: Venit Thetis, indiget autem		Gratia Vulcano.
Usus illa tui faber inclyte, et optime divum.
Reddidit huic deus ignipotens[:] Dea magna profecto		Vulcanus gratiae.
Est Thetis ipsa mihi, et semper venerabile numen. Haec siquidem cum me genitor moerore gravatus Consilio matris rabidae iactaret ab alto Praecipitem coelo, servavit, pene dolore Confectum. quo tum consumptus forte fuissem, [475=Gg6r] Ni me blanda sinu Thetis Eurynomeque tulissent Oceano genitae, quae me occuluere sub imo Aequore: quas apud, arte mea, fabrilibus armis Plurima confeci flabella, monilia, bullas,
Atque alia, annorum spacio cedente novenum,		Vulcanus novem

Quos ibi delitui: circum maris unda sonabat		annis in mari

Spumea lativagi: divum non proditus ulli,		delituit.
Nulli hominum, qui me vasto vidisset in antro. Quare quicquid ab arte mea promittere possum, Iure suo totum Thetis hoc sibi vendicat, illi Me parere decet: quare si venit, ut inquis, In nostram illa domum, nunc i geniale parato Hospitium, lautasque epulas, ego donec ademptos Fornaci folles fabriliaque arma reponam. Dixit. et incudem linquens pede claudus, et aegris Cruribus assurgens, follesque removit ab igne, Caeteraque arma loco removens, seclusit in arca Fusa ex argento liquido: tum spongia duras Abluit uda manus illi, et fuligine nigra Foedatam faciem, corpusque et crinibus hirtam Cervicem: post haec tunicam capit, induit, aptat, Cum sceptro egreditur, stipant vestigia regis,
Quas deus ipse sibi ex puro conflaverat auro,		Vulcani famulae

Viventes famulae, similes iuvenilibus annis:		viventes ex auro

Queis vocem viresque dedit, sensumque loquendi,		conflatae.
Divinarum operum gnaras, animisque valentes. Talibus ergo suum stipantibus undique regem, Mulciber ad Thetidem claudus pervenit, et ipsam Amplexus. Quae te tandem, inquit, causa coegit Diva colenda mihi, nostras ascendere in arces Insolitum per iter? tuus o veneranda quid optes
Explorare labor: mihi iussa capessere fas est.		Virgilianum.
Illa profusa genas lachrymis: Non ulla dearum [476=Gg6v]
Me magis infoelix, inquit, magis anxia nulla est,		Thetis Vulcano.
Quotquot in his habitant divum coelestibus oris, Tot pater aerumnis Saturnius afficit unam Me, tot divarum e numero maria alta colentum Mortali iungens thalamo, parere coegit Peleo Aeacidae. qui nunc urgente senecta Confractus iacet, et luctu se exercet acerbo. Nunc aliis premimur curis, nunc mole laborum Obruimur, postquam peperi, qui maximus esset Heroum, qui laude animi, qui robore dextrae Praestaret reliquis mortalibus. hunc ego quondam Non secus ac (terra quae crescit in ubere) plantam Nutritum, miserae praemisi ad moenia Troiae, Navibus impositum, gesturum bella superbis Cum Phrygibus. qui nunc etiam dum vescitur aura Vitali, dolet, et tristem confectus acerbo Consumit moerore animum, nec ferre ego quicquam Auxilii possum. sed nunc iratus Atridae, Ob sibi praereptam Briseida: namque puella Hac illum Danai donarunt nomine laudis Virtutisque suae, quam nunc abduxit Atrides Rex Danaum: curis nunc se ergo affligit amaris, Et Danaos Teucri clausere in castra redactos, Navibus inclusos, nec ab his prodire potestas Ulla datur, nec missi etiam dona ampla ferentes Flectere legati potuerunt gentis Achivae Aeaciden, duro servantem in pectore robur, Et qui prorsus opem miseris se ferre negaret. Induit arma tamen tandem sua fidus amico, Patroclumque suum vincentem misit in hostem, Tempore quo Scaeae certatum ad limina portae Tota luce fuit: qua et moenia capta fuissent, Ni ferus, et nimium Graiis infestus Apollo [477=Gg7r] Ipse Menoetiaden sternentem hostilia ferro Signa peremisset, decus illud in Hectora carum Traducens. Nunc ergo precor tua numina supplex, Et genua amplector, da quae peto munera nato, Arma rogo genitrix nato, non tempore longo Victuro: clypeum, galeam, thoraca, trilicem Loricam, atque ocreas. da, nam potes, arma roganti Artis opisque tuae, quibus ulciscatur et hostem Hectora, et exanimis lachrymabile vulnus amici Vindicet: hoc etenim se nunc moerore fatigat.
Cui deus ignipotens: Absiste, ait, ista precando		Vulcanus Thetidi.
Viribus indubitare tuis, nec te ista fatiget Sollicitudo animi. sic illum a morte propinqua Eripere o utinam possim. Sic dixit, et illic Fluctivagam linquens Thetiden, sua regna revisens Mulciber ignipotens opera ad fabrilia venit, Admotosque igni iussit diducere folles.
Viginti magnis veniebant follibus aurae,		Descriptio officinae

Conflantes ignem: quarum nunc spiritus arctis		Vulcaniae.
Faucibus intensus, nunc aura remissior ibat, Non secus ac voluit deus, ac res ipsa ferebat. Corripiens tum flammivomum coniecit in ignem Aes grave et invictum chalybem, flaventiaque auri Pondera, et argenti massas, incude subinde Ingenti imposita: tum dextram malleus armat Improbus, atque igni forceps assueta sinistram. Primum hic ingentem clypeum fornace sub alta Informat, triplici quem circum intexuit ora, Intima nexilibus fulgentem argentea loris, Ipsum quincuplis clypei latus omne, magistra Excultum fictumque manu, nam finxerat isthinc
Terrasque, tractusque maris, coelumque profundum,		Clypei Achillis

Et vaga non unquam defessa lumina solis,		elegantissima
[478=Gg7v]
Et plenae penitus coeuntia cornua Lunae,		et admirabilis descriptio:

Cunctaque stelliferum pingentia sidera coelum,		ut in quo totius pene

Pleiadesque, Hyadasque, et robustum Oriona,		naturae rerum imaginem

Parrhasiumque pecus, dictum cognomine plaustrum:		depinxerit.
Arcton, Hyperboreum quae circum vertitur axem, Ipsumque observans magnum Oriona tuetur, Oceani ipsa expers, illotaque semper ab undis Aequoris. Hic geminas insculpsit Mulciber urbes, Diversis hominum linguis: quarum altera pleno Pomparum resonat plausu, genialia flammis Atria collucent Hymeneia festa parantum, Ducentumque novas ad splendida moenia nuptas E thalamo taedis praesentibus. arcta canoros Tibia dat sonitus, salit omnis ad incita pubes Carmina, et audaces coetu fervente choreas Deducunt, iuvat e patulis spectare fenestris Vestibulis domuum pulchras astare puellas: Parte alia fora tota frequens concursibus implet Insanis populus, sese civilibus inter Legibus infesti, et discordi lite coorti. Praeterea duo iudicio contendere, magna Lite videbantur, quorum accusator agebat Esse reum quendam dilatae crimine multae, Quae solvenda foret populo pro caede patrata Interfecti hominis, docet hic solvisse, quod esset Solvendum populo: negat ille, et dicere prorsus Nil sese accepisse, ambo producere testes, Inquirique super vero. tum denique circum Funditur, auxiliumque ferunt clamoribus omnis Ambobus populus, quod quisque ibi cuique favebat. Praecones turbam arcebant, motusque premebant, Donec marmoribus mox consedere politis, In sacro positis coetu, spectanda ferentes [479=Gg8r] Sceptra senes manibus, praeconum voce valentum. Qui simul indixere tenenda silentia turbae, Iura simul dixere, auri duo magna talenta In medio posita exponunt, quae praemia ferret Cuius dicta foret melior sententia causae. Altera celato quae moenia doctus in auro Fecerat ignipotens, arcta obsidione premebant Binae utrinque acies, populorum castra duorum Armis conspicua, armorum fulgentia cultu. His ingens certamen erat: pars altera ferro Excindendam urbem, totaque a stirpe ruendam: Altera censebat deductis obsidionem Solvere militibus, cives multare bonorum Dimidia parte. at non his qui clausa tenebant Moenia, conditio placuit: sed talia cives Edocti, insidias hosti fraudemque parabant, Muros invalidique senes trepidaeque puellae Et pueri tenuere, et dulcia pectora matrum. Illi ibant ducibus Gradivo et Pallade glauca, Cultus utrique deo fuit aureus, aurea vestis: Quales esse deos decet arma humana ferentes. Pone sequebantur formaque et corpore toto Turba minor. tacita qui postquam ad fraude paratum Insidiis venere locum, qua plurimus amnis Labitur, et fluvio sitientes irrigat herbas,
Huc se profecti deserto in margine condunt,		Virgilianum.
Armis contecti fulgentibus aere corusco. At duo praemissi, quibus explorare potestas Conatus fuit hostiles data, cum retulissent Hostis adesse gregem pecudumque boumque recurvis Cruribus, urgentum vestigia, iamque sub ipsos Prodierant tumulos tacita loca fraude tenentum Proxima, pastores duo qui concentibus auras [480=Gg8v] Mulcebant variis, quos fistula stridula fudit Pone sequebantur, neque quisquam ex agmine tales Hostili insidias praeviderat: ocyus omnes Consurgunt, ferroque petunt, ferroque trucidant Omnia, candentumque ovium, validumque iuvencorum Ipsos pastores etiam, cum denique clamor Ferro occubentum, et saevo sub marte cadentum, Moenia vallantis, summisque in rebus agentis Consilia, attonitas populi venisset ad aures, Arma et equos propere arripiunt, ac dira minati Hostibus occurrunt, et mutua vulnera miscent, Martem alternantes ad ripam fluminis alti. Exoritur facies dirae atrocissima pugnae, Pugnantes inter contentio dira, tumultusque, Et fatum crudele ultro citroque volabant. Aspiceres alios multo cum sanguine mistam Vitam exhalantes, alios in vulnera pronos Deficere, et vitam vix ducere: vulneris illum Expertem, hunc caesum pedibus per tota revinctis Castra rapi: iamque arma virum, iam corpora multa Caede cruentari, fluere atro sanguine vestes. Non secus ac vivis certarent agmine utroque Militibus, tanquam passim exanimata trahebant Corpora, quos picto iurasses vivere in auro. Pinguia praeterea ter aratae iugera terrae Sculpserat ignipotens, clypei coelestis in auro. Hic multi agricolae bobus sub aratra coactis Terram invertebant, qui cum certamine multo Ultima venissent ad arati limina campi, Praesto erat hic fessis qui dulcia vina propinans Funderet: illi ad agri studia intermissa reversi Vomeris obtusi dentem impressere novali Altius. hic ad aratra retro, mirabile visu, [481=Hh1r] Terra videbatur ductis nigrescere sulcis, Auriferae similis, flaventibus aurea campis, Sicut arabatur: sed et aurea messis, et illam Messores cupidi peracuta falce secabant. Iamque graves denso sternebant ordine culmos, Alter et alterius cumulabat acervus acervum, Multa videbantur manibus delapsa iacentum Farra iacere solo, tum sternebantur aristae Post alias aliae, collectos inde maniplos Tres simul agricolae consueto more ligabant: Pone sequebantur pueri, qui sparsa tenaci Farra manu legerent, qui mox collecta ferebant Aurea spiciferis stringentibus hordea culmis. Sceptra tenens manibus stabat rex intus in agro. Inde procul viridi sub quercu sacra parabant Fercula praecones, caeso bove. sedula matrum Turba suis coenam messoribus instruit, albo Farre cibos miscens insperserat. Addidit idem Parte alia deus in clypeo, cum vitibus uvas, Vinea botriferos ostenderat aurea ramos, Palmitis argento candentes bracchia pali Fulcierant, circum veniebat fossa coloris Caerulei, quam totam ambibat stannea sepes, Unica ducebat per opertum vitibus hortum Semita, qua lectas deferret vinitor uvas. Tum pueri, et tenerae forma atque aetate puellae In calathis crudi praedulcia munera Bacchi Ferre videbantur: medio citharoedus in horto Rustica personuit vocali carmina plectro, Et tenui voce accinuit: cui laeta iuventus Arguto commota sono, pede plurima terram Pulsat, et ingenti faciles clamore choreas Ducere visa simul. Species fuit hactenus horti, [482=Hh1v] Quae super ille faber divino insculpserat aeri, Armentale boum coelo capita alta ferentum Agmen, inaurato quorum pars corpore toto, Aerea pars fuerant, rumpentes aera magno Mugitu, e stabulis properant in pascua vasto Impete, ad obstreperum fluvium, longeque sonantem, Et multa tremulum viridantis arundine ripae. Protinus hinc puro caelatis quattuor auro, Pastores armenta boum speciosa sequuntur, Quos comitabantur ter tres robusta molossi Corpora, pernicesque pedum levitate, sed inter Agmina ruperunt duo robore prima leones Terribiles, quamvis mugitu grande sonantem Eximium rapuere bovem, raptumque trahebant: Mox arrepta gravi laniantes viscera morsu, Carnivoros atro macularunt sanguine rictus. Pastores propere accurrunt, certantque tueri, Immittuntque canes. illi cum rapta leones Tergora glutirent, propere assiluere: sed ipsos Nequaquam rapidis adoriri morsibus ausi, Aethereas vanis implent latratibus auras. Hinc operi faber adiecit pede claudus utroque, Planicies per amoena fuit, spectanda per amplam Pascua convallem, stabula intus plurima, et albis Plenae ovibus caulae: tum tecta palustribus ulvis Culmina villarum, spectandum denique multa Arte chorum, et vario distinxerat ordine, qualem Construxisse ferunt Cretaeis Daedalon oris, Formosae auxilium Minoidos ignibus olim. Illic et nitidi iuvenes, pulchraeque puellae Stabant, alternata manu ceu vincla tenentes. At iuvenes toga velabat condensa nitenti Interfusa oleo, patrio de more puellis [483=Hh2r] Lanea vestis erat, pulchras hae ferre coronas, Hi gladios auro gravidos, argentea lori Tortilis ex humero pendere volumina summo. Atque illi in numerum pedibus saltare suetis Saltantes duxere choros, facilique rotatu
Nunc hac nunc illac vertuntur: non secus ac si		Comparatio.
Si quis adaptatam manibus prius experiatur Currere posse rotam figulus, mox ordine verso Mutua saltantes spacia in sua quisque redibant. Plurima circumstans delectabatur amicum Turba chorum spectans: gemini quibus alludentes Multa assultabant pueri dulcedine cantus, Atque hinc in medium perfecta laude redibant. Pinxit et Oceani magnam revolubilis undam, Circum oras clypei extremas, multaque fidelique Arte laborati, quem postquam robore ab omni Invictum, validumque manu, magnumque peregit: Tum vero ignitas superantem lumine flammas Aggressus thoraca dedit: dein fortibus aptam Temporibus galeam, cuius summum aurea conum Crista tegit: tum pulchro ocreas ex aere nitentes. Omnia quae postquam perfecerat ille deorum Arma faber, tulit illa deae, posuitque nitentes Ante pedes Thetidis. quibus illa animata receptis, Devolat e summo nebulosi culmine Olympi, Accipitri similis, Vulcania munera portans.

Last modified: November 01, 2006