|
Si
canere errantem potuit, duo lustra, per omnes
|
|
|
Et
maris, et terrae tractus, divinus Ulyssem
|
|
|
Moeonides,
captae mendacia plurima Troiae
|
|
|
Non
temere adcumulans, tantoque in Carmina plectro
|
|
|
Assurgens,
possimne meos ego dicere versu
|
|
|
Excursus
tenui? Sed quem neque fabula turpi
|
|
|
Praetexat
fuco, neque non sua gratia pingat
|
|
|
Sed
nativa comet propriumque induta colorem
|
|
|
Simplicitas
omni similem sibi parte relinquat
|
|
|
Non
quia digna putem quae tantum nostra favorem
|
|
|
Inveniant.
quantum Smyrnaei Carmina Vatis
|
|
|
Nam
quis erat furor ingenti conferre Elephanto
|
|
|
Exiguum
culicem? Si fulminis armiger Ales
|
|
|
Aurea
praepetibus contingat sidera pennis
|
|
|
Non
talem infoelix aequabit noctua palmam
|
|
|
Sed
quia non eadem ratio diversa coegit
|
|
|
Scribere,
ut arbitrio constent haec omnibus aequo
|
|
|
Tamque
malus doleat lector quam candidus aurem
|
|
|
Acclinat
facilem. Nam sunt qui nostra probarint
|
|
|
Consilia
ex animo. Sunt qui velut Impia totis
|
|
|
|
|
|
[A2v]
|
|
|
|
|
|
Eiicerent
foribus. Nunc quod placaverit illos
|
|
|
Hisque
satisfaciat Carmen mihi Musa ministra
|
|
|
Ille ego qui patriae steriles ignobilis oras
|
Narratio
|
|
Primus
ab Aonio manantes vertice rivos
|
|
|
Deducens
florere dedi. vivoque rigavi
|
|
|
Flumine
Pieridum, Quo tempore Caesar ab Armis
|
Comicia
Augustana
|
|
Maximus
Aemilius conversus ad ardua Regni
|
|
|
Consilia
Europae Reges in iussa vocatos
|
|
|
Consuluit,
qua Vindelicis Augusta Suevis
|
|
|
Praeradiat.
nato iam saecula quinque [bisque 1519]
decemque
|
|
|
Successere
Deo bis messibus octo peractis
|
|
|
Mirifico,
ut semper, studiorum pectus amore
|
|
|
Accensus.
Iam desidiae, iam pene latentis
|
|
|
Impatiens
vitae. quamvis me docta beatae
|
|
|
Viribus
acciperet meritis Erphurdia famae
|
|
|
Grande
aliquid volvebam animo (si dicere fas est
|
|
|
Grandia
quae studiorum istis molimur in armis)
|
|
|
Et
quamvis iam fama operum. Fructuque laborum
|
|
|
Perfruerer
satis. et quaecumque insignia passim
|
|
|
Ingenia
extarent mihi conciliata tenerem
|
|
|
Plus
tamen ardebam. necdum sitis illa quievit
|
|
|
Improba
perpetuae, nec me pudet aedere, famae
|
|
|
Iam
mare, iam terras. iam sidera pene, domumque
|
|
|
Implerat
fama aetheream. Vir maximus huius
|
Erasmus
|
|
Temporis
ingenio. Quo nec facundior alter
|
|
|
Legiferas
Christi coluit, nec doctior, aras
|
|
|
|
|
|
[A3r]
|
|
|
|
|
|
Nomine
iam reliquis, iam se quoque maior Erasmus
|
|
|
Quo
tantum foelix Hollandia floret alumno
|
|
|
Florebitque
suo quantum Cicerone superbit
|
|
|
Arpinum
vetus, et magnae pars maxima Romae
|
|
|
Huius
ut eximias coelesti a pectore dotes
|
|
|
Divinumque
animi lumen miratus amabam
|
|
|
Non
secus ac coelo demissum quicquid ab illo
|
|
|
Fluxerat,
ut mentes hominum de sordibus istis
|
|
|
Ad
superas animare domos, quoddamque videbam
|
|
|
Numen
inesse viro. Quia quam traxisset ab astris
|
|
|
Vim
procul a nostrae positam stribligine linguae
|
|
|
Non
male in his hominum curis, turbaque malorum
|
|
|
Sed,
velut acceptum referens, impenderet illi
|
|
|
A quo
tota salus homini est et gratia Christo
|
|
|
Illius
ergo mihi iamdudum prima videndi
|
|
|
Cura
fuit, coramque illos agnoscere vultus
|
|
|
Divitis
ingenii quo sepe absente trahebar
|
|
|
Illius
hunc satiare animum praesentia posset
|
|
|
Et
iam tempus erat vernos Autumnus honores
|
Autumni
periphrasis
|
|
Pomifer
excussit sylvis, terraeque virorem
|
|
|
Frigidus
afflatu Boreas turbarat acuto
|
|
|
Iam
folia arboribus flaccescere, prima iubebant
|
|
|
Frigora,
et albentes urebant arva pruinae
|
|
|
Libra
Diem noctemque horis diviserat aequis
|
|
|
Quid
facerem? instat hiems, longa est via, plena periclis
|
|
|
Audendum
tamen est, prudens audacia laudem
|
|
|
|
|
|
[A3v]
|
|
|
|
|
|
Inveniet,
certum est. Iuvat ire, et in omnia magno
|
|
|
Fortunam
tentare animo. Seu te inclyta dulci
|
|
|
Exceptum
Basilaea sinu nunc servet Erasme
|
|
|
Seu
tu Lovanii colis alti moenia, eodem
|
|
|
Amne
ferar, sive adversus mihi, sive secundus
|
|
|
Renus
eat, vel tale aliquid, vel plura loqutus
|
|
|
Digredior socios
linquens, ea prima peracta
|
|
|
Nox
fuit ad docti penetralia Musica Rufi
|
Mut.
Rufus
|
|
Quantis
ille avidum laudis. Dii qualibus autem
|
|
|
Erexit
verbis animum? nec verba moratus
|
|
|
Scripta
dedit reddenda viro. Iam postera terris
|
|
|
Illuxit
tibi sacra Dies Archangele pacis
|
|
|
Ipse
salutatis per inertia murmura Divis
|
|
|
Desero
montanae procul apparentia Gothae
|
|
|
Moenia,
tantum uno et fido comitatus Achate
|
|
|
Prima
perurebant molles vestigia plantas
|
|
|
Necdum
firma aderant satis internodia crurum
|
|
|
Tunc
ego Triptolemi currus. Tunc Dedale vestras
|
|
|
Quam
cupiebam alas habuisse, aut Colchidos angues
|
|
|
Dum
tamen assuesco pedes ire. Animique vicissim
|
|
|
Calcar
inest pedibus, iam bis duodena profecti
|
|
|
Milia.
Francfordum piscosi nobile Moeni
|
Francophurdum
|
|
Venimus
Octobris quae lux est altera Nonis
|
|
|
Lux
Romae funesta olim. Lux clade notata
|
|
|
Cepio
Quinte tua. victori candida Cymbro
|
Clades
Ro. a Cymbris
|
|
Urbem
Teutonicis qua non est altera in oris
|
|
|
|
|
|
[A4r]
|
|
|
|
|
|
Clarior
ex omni convectis mercibus orbe
|
|
|
Ut
taceam quam pulchra situ, quam turribus altis
|
|
|
Murorumque
cavis fossis, quam cincta coactis
|
|
|
Aggerimus,
credas magnorum opera esse Gigantum
|
|
|
Quam
sit in eventus armata fideliter omnes
|
|
|
Inde igitur placido
delati flumine Moeni
|
|
|
Pulchra
Moguntiaci superavimus ostia Reni
|
|
|
Cum
iam declivi tenebrosa in tartara Solis
|
Vespertini
temporis
|
|
Unda
repercussae radiaret imagine flammae
|
|
|
Navibus
egressi sacram properamus in urbem
|
|
|
Urbem
Diviciis celebrem, tectisque superbis
|
Laus
Mogunciaci
|
|
Plus
tamen illustrem cultu pietatis honestae
|
|
|
In
superos, tot sunt illic, Tot surgere passim
|
|
|
Templa
deum videas, operum scrutabere formas
|
A
magnificentia aedificiorum
|
|
Artificumque
operas, nihil esse Aegiptia dices
|
|
|
Pyramidum
multis caelata toreumata saeclis [saedis 1519]
|
|
|
Non
Ephesi delubra Deae celebrata triformis
|
|
|
Quid
referam veteris monumenta insignia famae
|
Ab
antiquitatibus
|
|
Qualia
ab antiqua Renana Moguntia Roma
|
|
|
Servat
adhuc. Drusi tumulo spectanda Neronis
|
Sepulchrum
Drusi
|
|
Atque
aliis quae multa pius collegit in arctum
|
|
|
Ante
Diem fato raptus Gresimundus iniquo
|
Theod.
gres[i]mundus
|
|
Digna
cani maiore lyra, cui contigit esset
|
|
|
Ut
prius urbs foelix, nunc foelicissima postquam
|
|
|
Praesulis
Alberti tota est umbrata galero
|
Alb.
Archiepiscopus et card.
|
|
Quo
velut illapsum cum principe Numen adorat
|
|
|
|
|
|
[A4v]
|
|
|
|
|
|
Observatque
libens. Sed et hoc ter Maxime Princeps
|
|
|
Tempus
erit quo te meliori Carmine dicam
|
|
|
Altaque
sublimi tollam super astra volatu
|
|
|
Dii
modo te nobis sperata in tempora servent
|
|
|
Fortunamque
istam, quae iam non caeca potentem
|
|
|
Virtutem
dominam agnovit, tibi fata secundent [fecundent 1519]
|
|
|
Dextera,
Sed redeo. Quis ad inclyta moenia primus
|
|
|
Forte
rogare velis fessos acceperit hospes
|
|
|
Dispeream
dictu si quicquam gratius unquam
|
|
|
Dicere
te memini quae nunc non blanda, sed ipsis
|
|
|
Horridiora
viae scopulis, et qualia possint
|
|
|
Errantem
decuisse canis, postquam aurea ventum est
|
|
|
Tecta
Mogunciaci. Tum nos Thilomannus amico
|
Thilomannus
platenerus
|
|
Accipit
hospicio Platenerus et ipse probatae
|
|
|
Cultor
amicitiae[,] iuvenum Decus, ista sequentum
|
|
|
Inclyta
virtutum studia, et pietatis amorem
|
|
|
Cui
domus illustris tantum Stolbergia debet
|
|
|
Quantum
virtutis verae praefulget avitis
|
|
|
Splendor
imaginibus. Nec vos decora inclyta vestrae
|
|
|
Vvolffgange
et Ludovice domus a stirpe parentum
|
Vvolffgangus
et ludovicus
|
|
Magnanimi
Comites hoc praeceptore pudendam
|
Comites
de Stolberg
|
|
Militiam
exercetis, et arma decentia tales
|
|
|
Primicias
animorum. Illumque [Illuque 1519]
impuberis aevi
|
|
|
Tam
nitidum florem, qui nunc lanugine prima
|
|
|
Vernat,
et afflatu venientis pascitur aurae
|
|
|
Pieridum.
vobis etiam, sed qualia possunt
|
|
|
|
|
|
[A5r]
|
|
|
|
|
|
Hae
Musae referunt. non qualia Carmina debent
|
|
|
Tertia lux aderat,
certe hanc [haec 1519] praecesserat
Idus
|
Profectio
a Mogunciaco
|
|
Bis
quarta Octobres. Conscensis navibus undae
|
|
|
Credimur
et ventis, et amicam solvimus oram
|
|
|
Labentes
prono scopulosi flumine Reni
|
|
|
Fit
clamor, madidique ignota celeusmata nautae
|
|
|
Ingeminant.
nos indocti pelagique meatus
|
|
|
Ventorumque
minas. Arces in littore et urbes
|
|
|
Ipsaque
iam retro fugientia littora cursu
|
|
|
Deserimus.
prono donec iam Vesper Olympo
|
Temporis
vespertini Descriptio
|
|
Ibat
declivem loturus in aequore currum
|
|
|
Parva,
sed illustri fama celebrata, subimus
|
|
|
Moenia.
namque Aram Bacchi cognomine dicunt
|
Baccharah
|
|
Credo
illic coluisse Deum, quia florida circum
|
|
|
Tantum
rupicolas ditant vineta colonos
|
|
|
Quae
facies, quae forma loco, naturaque subsit
|
|
|
Dicere
fert animus. parvoque excedere cursu
|
|
|
Septa
libet. Nec enim loca tam foelicia Musae
|
|
|
Spectantes
tacuisse queant. Nihil esse. quod aiunt
|
Amoenitatis
Reni Descriptio
|
|
Suspicor
Oemoniis celebratum Paenea Nymphis
|
|
|
Tam
per amoena rapi, tam per coelestia Tempe
|
|
|
Ut
quacumque nihil conferri possit ad illas
|
|
|
Orbis
delicias. Seu tu Teumessidos oram
|
|
|
Sive
Pachinigenae, vivaria ducis Helori
|
|
|
Tam
iucunda oculis. tantae bonitatis. ut illic
|
Mirum
De Heloro Fluvio
|
|
Humanis
manibus nantes ad littora pisces
|
|
|
|
|
|
[A5v]
|
|
|
|
|
|
Sepe
cibum capiant, obiectaque pabula pascant
|
|
|
Seu
quicquid veteris mentita est Graecia famae
|
|
|
Omnia
non uno mutarim nomina Reno
|
|
|
Ipse
gravis fluvio ceu spirans nectara dulci
|
|
|
Leniter
illabens aura vicina salutat
|
|
|
Moenia:
stant circum scopuli rupesque coronant
|
|
|
Arcibus
aereis. Vidi attingentia pene
|
|
|
Tecta
domos superum, summoque minantia coelo
|
|
|
Qua
licet, et cultum patitur locus, omnia Baccho
|
|
|
Consita
sunt, adeoque herent a montibus altis
|
|
|
Casuros
timeas ipsis cum vitibus agros
|
|
|
In
fluvium Regem Nympharum fluctipotentum
|
|
|
Odrysia
quicumque bibunt de rupe pruinas
|
|
|
Salve Amnis dominum
externum non passe, nec ullis
|
Salutatio
ad Renum
|
|
Victe
armis, licet Ausonia te Tybris ab arce
|
|
|
Sepe
lacessierit qui te nunc Rene fatetur
|
|
|
Agnoscitque
patrem, cui cornua caerula flectunt
|
|
|
Coeligenam
quaecumque salutant flumina Tethym
|
|
|
Oppida quid memorem?
quorum quod nomina mille
|
|
|
Exciderint,
quae pauca tenes dic Musa roganti
|
|
|
Protinus
a Bacchi funem solventibus Ara
|
|
|
Linquitur
a dextra scopuloso in vertice sidens
|
Cuba
Arx
|
|
Arx
Cuba. Cui nuper duro Gulielmus ab Hesso
|
Gulielmus
Princeps Hessorum
|
|
Fortiter
incubuit: graviterque afflixit, At illa
|
Philippi
Pater
|
|
Non
tamen occubuit. tot tantaque robora firmant
|
|
|
In
primis natura loci. rupesque fragosae
|
|
|
|
|
|
[A6r]
|
|
|
|
|
|
Quae
velut in gremio residem nutrice tuentur
|
|
|
Inde brevi lapsu
peramoenae pulchra Vesellae
|
Vesella
seu Fesulae
|
|
Littora
contigimus, noctemque, nec amplius, unam
|
|
|
Ducimus.
Ut vero rubuit lux postera. funem
|
|
|
Solventes
urbem sacram tibi dive Goare
|
Ad
s. Goarum alii Goarem
|
|
Venimus.
Hessiaco quae semper fida Leoni
|
|
|
Nunc
etiam Francisce tuis non cesserit armis
|
|
|
Sed
te Romanas Aquilas. Romana ferentem
|
Franciscus
de syggingen
|
|
Arma
Ducem nostra Sygginge aetate fatemur
|
|
|
Invictum.
priscisque parem. Quos principe dignis
|
|
|
Ut
factis animoque refers. virtutibus aequa
|
|
|
Quod
facis. Interea nostro nocuisse Philippo
|
Philippus
Regulus Hessiae
|
|
Non
iterum Dux magne velis. Satis ille rependit
|
Guli.
F[rater].
|
|
Quae
nunquam teneris adeo commisit ab annis
|
|
|
Vive diu Regum sanguis
puer Hesse Philippe
|
Eiusdem
laus
|
|
Ut
quantam generosi animi spem signaque praestas
|
|
|
Tantum
regna tuis crescant crescentibus annis
|
|
|
Quae
tibi magnanimus moriens pater ipse reliquit
|
Gulielmi
patris laus
|
|
Augusta
passim florentia pace. sub illo
|
|
|
Armorum
domino et Germani fulmine Martis
|
|
|
Sacra igitur magno
visentes templa Goaro
|
|
|
Numen
adoramus Divi. cursumque precamur
|
|
|
Foelicem.
Nam sepe vocant, donisque verentur
|
Divus
tutelaris ac loci
|
|
Fluminis
hunc Genium, tutelaremque patronum
|
genius
goarus
|
|
Nam
prope vorticibus in se redeuntibus undae
|
|
|
Praecipitant
sorbentque rates. faciuntque Charibdim
|
Charibdis
in Reno
|
|
|
|
|
[A6v]
|
|
|
|
|
|
Ni
caveas. Fama narratur Divus in illum
|
|
|
Coniecisse
locum quendam Cacodaemona. sanctae
|
Figmento
simile Miraculum
|
|
Insidiatorem
per multa pericula vitae
|
|
|
Illum
indignantem magnam traxisse ruinam
|
|
|
Dum
scopulis haerere putans innititur uncis
|
|
|
Unguibus.
apparent vestigia, si libet istis
|
|
|
Credere
portentis[.] Verum nos inde profectos
|
|
|
Accipit
invectis Boniportum nobile Musis
|
Boniportum
Bopart
|
|
Nuper
Ioannes quas tu Flamminge reversus
|
Ioan.
Flamingus Poeta
|
|
Collibus
Aoniis et ab altae culmine Cyrrhae
|
|
|
Duxisti
in patriam. parvae et pro Phocidos undis
|
|
|
Potare
ingentis iussisti flumina Reni
|
|
|
Milibus inde tribus
descendimus Amne secundo
|
|
|
Cornua
ad undosi Reno confusa Mosellae
|
Confluentia
|
|
Cantaturus
eram praeclari nominis Urbem
|
|
|
Ad
ripas utriusque sitam, ni Syllaba discors
|
|
|
Nomen
in angustum vetuisset cogere versum
|
|
|
Quis
credat? posuisse arcem tam rupe sub alta
|
Arx
Ermensteyn
|
|
Praecipiti
anfractu surgentis ad aethera saxi
|
|
|
Humanae
potuere manus. Illa inclyta sedes
|
|
|
Pontificis
quem sacra tibi nunc Iura ferentem
|
|
|
Agnoscisque
patrem sequerisque in praelia Trevir
|
Trevirorum
commendatio
|
|
Trevir
ab antiqua Belgarum maxime fama
|
|
|
Foelicem
certe populum cui contigit olim
|
Sedes
Imp. olim apud
|
|
Incolere
Augustis fulgentem insignibus urbem
|
Treviros
|
|
Arma
ubi Romanus cohiberet Gallica Caesar
|
|
|
|
|
|
[B1r]
|
|
|
|
|
|
Urbem
Teutonicis qua nulla vetustior oris
|
|
|
Aut
celebrata magis, dum fata Deusque sinebant
|
|
|
Maxima
murorum latis complexibus olim
|
|
|
Nunc
tantum cineres. et quaedam busta priorum
|
|
|
Relliquiasque
legit. Sed foelicissima postquam
|
|
|
Non
solum amplexa est magni mysteria Christi
|
|
|
Corpora
verum etiam Divum tot milia servat
|
|
|
Sanguine
tota rubens testantis prima coronae
|
|
|
Pro
Christo bella esse mori[.] Quid magna sequtus
|
|
|
Maxima
pretereo. Nuper quae tempore longo
|
|
|
Visceribus
magnae matris cooperta latebat
|
|
|
Caesaris
Auspiciis Galilaei vestis Iesu
|
Tunica
Christi Treviris
|
|
Prodiit
invenitque fidem, quia credere iustum est
|
inventa
|
|
Quae
nova bracatus dederit spectacula Trevir
|
|
|
Hanc
olim rediens Helene Cruce diva reperta
|
|
|
Rettulit
a Solimis, illaque in sede locavit
|
|
|
Sed cur propositi
metam transgressa laboris
|
Musam
revocat ad propositum
|
|
Pieris
in vetita, velut ebria, ludis arena
|
|
|
Cum
sulcanda tibi superent vada caerula Reni[?]
|
|
|
Linque
Mosellanas arces. iam plena secundis
|
|
|
Vela
dabant ventis nautae, cum proxima sensim
|
|
|
Retro
abeunt, magis atque magis distantia longe
|
|
|
Accedunt.
Iam vicinae fulgentia Bonnae
|
Bonna
urbs
|
|
Moenia
conspicimus, iam littora prima tenemus
|
|
|
Quid
faciam? Iuvat ire. Agrippinaeque, colonos
|
Coloniae
Agrippinae Laus
|
|
Romulidum,
claram meritis insignibus urbem
|
|
|
|
|
|
[B1v]
|
|
|
|
|
|
Praevalidamque
opibus. Persarum nobile Regum
|
|
|
Hospitium,
Quae [Que 1519] pro Christi pietate
cadentum
|
|
|
Milia
tot complexa sinu fovet, ista videre
|
|
|
Forte
et plura iuvat talem spectanda per urbem
|
|
|
Sed
vetat et clara revocat voce ire parantem
|
|
|
Nescio
quis Genius. Qui nunc populosa Brabanti
|
Genius
Hesso
|
|
Rura
petis, properanda via est, ne noxia tange
|
|
|
Limina,
mortiferi sunt illita tabe veneni
|
Pestilentia
apud Agrippinenses
|
|
Cerberus
et furiae pestesque immanis Averni
|
|
|
Omnes
egressae tenebris, sparsere sagittis
|
|
|
Toxica
Lernaeis, nec enim est evadere quemquam
|
|
|
Quem
semel afflatu tetigit laetalis acerbo
|
|
|
Illuvies,
tali est afflicta Colonia fato
|
|
|
Tale
quid audieram, vel certe audisse putabam
|
|
|
Fluctivagas igitur
digressi in littora naves
|
|
|
Linquimus,
estque iterum pedibus via coepta, per ipsos
|
|
|
Menapiorum
agros, hoc istam nomine gentem
|
Menapii
olim
|
|
Quae
nunc Iuliaci colit inclyta moenia, dictam
|
nunc
Iuliacenses
|
|
Sunt
qui crediderint Sed qualibus argumentis
|
|
|
Tam
nostra intererit quam littus arare coloni
|
|
|
Oppida praetereo, quae
multa reliquimus[,] unum
|
|
|
In
versu exiguo, sed Barbara nomina passim
|
|
|
Offendunt,
dicturus eram, non nobile opum vi
|
Oppidum
Duren. D. Annae
|
|
Sed
quia sic meruit quo solo emersit honore
|
calvaria
Insigne
|
|
Christiferae
celebrans genitricem virginis Annam
|
|
|
Visitur
hic etenim tantae calvaria Matris
|
|
|
|
|
|
[B2r]
|
|
|
|
|
|
Digna
coli, quae sola abiecto hoc profuit orbi
|
|
|
Ipsius
ut partu qui abiectum tolleret esset
|
|
|
Diva pium nobis
placatum redde Nepotem
|
Oratio
ad. D. Annam
|
|
Anna
precor, Quod si volet hoc tua Filia tecum
|
|
|
Iam
nihil immensum non exorabitis illum
|
|
|
Iam
vobis ducibus nullum Anna timebimus hostem
|
|
|
Postera iamque polo
croceos Aurora iugales
|
|
|
Extulit,
et rebus rediit color. Alta subimus
|
|
|
Urbis
Aquisgrani fulgentibus atria tectis
|
Aquisgranum
|
|
In
primis delubra Deae quae prima parentem
|
|
|
Ipsa
suum peperit salva tamen arce pudoris
|
|
|
Astrorum sublime
Decus, Domina unica Mundi
|
Oratio
ad. B. virginem
|
|
Virgo
parens, enixa deum, natique patrisque
|
Mariam
Aquisgrani
|
|
Et
nata et genitrix. Illo nos aspice vultu
|
|
|
Quo
coelum exhilaras orbisque obscura serenas
|
|
|
Plura precatus eram.
voluissem plura licere
|
|
|
Ad
tumulum Regis quo non prestantior alter
|
Sepulchrum
Caroli Magni
|
|
Romanas
Aquilas Germanum advexit in Orbem
|
|
|
Inde Mosae rapidi
Traiectum in littore utroque
|
Mosa
Fl.
|
|
Porrectum
et medio coniunctum ponte venimus
|
Traiectum
superius vulgo Mastricht.
|
|
Urbem
opulentam, armis validam, magnisque frequentem
|
Laus
Traiectensium
|
|
Mercibus.
Insidias arcens haec sola latronum
|
|
|
Milite
conducto loca proxima quaeque tuetur
|
|
|
Tam
non tuta via est, tam multa pericula passim
|
|
|
Vidi
ego mille cruces. Vidi tormenta rotarum
|
|
|
Corpora
suppliciis affecta iacentia mille
|
|
|
|
|
|
[B2v]
|
|
|
|
|
|
Hic
etiam ipse suo claram Servatius aedem
|
Corpus
D. Servatii
|
|
Corpore
nobilitans presenti Numine servat
|
|
|
Nox
ibi Laethaeo pressit nos una, flagello
|
|
|
Diva diem promens
abeuntes postera vidit
|
|
|
Lux
haec Octobres ter quina reduxerat Idus
|
Id.
Octobr. Natalis virgilii
|
|
Natali
Maro docte tuo lux sacra, quotannis
|
|
|
Solenni
ritu sacris celebranda Poetis
|
|
|
Fonte
Caballino veros quicumque liquores
|
|
|
Potantes,
illis non sobria pectora ab undis
|
|
|
Carminaque
Andinum spirant redolentia nectar
|
|
|
Heu
ubi nunc hederaeque iacent, et laurea Dives
|
|
|
Pieridum,
quo doctorum solatia vatum
|
|
|
Vocales
Cytharae? Sed enim tibi Maxime vatum
|
|
|
In
patriam reduces natalia sacra feremus
|
|
|
Hic
neque laurentes umbrae, nec amica poetae
|
Generalis
aspectus
|
|
Pampinus.
At dilecta Iovi passim obvia quercus
|
Brabantiae
Descriptio
|
|
Aggeribus
concreta suis, quibus omnia tanquam
|
|
|
Prole
sua consepta iacent seque arva tuentur
|
|
|
Multaque
tam circum sepes nativa coronat
|
|
|
Frugiferos
campos, totiesque in se ipsa reversa
|
|
|
Circuit
ut nullo possis evadere lapsu
|
|
|
In
quascumque viam partes meditere, nisi ipsa
|
|
|
Regia
te ducat, namque haec non fallit euntem
|
|
|
Et
recta properare opus est, sed ut omnia dicam
|
|
|
Quis
det Odyssean aliquam mihi? pauca per amplam
|
|
|
Messem
farra lego. Iam tertia luxerat Orbi
|
|
|
|
|
|
[B3r]
|
|
|
|
|
|
Orta
dies, postquam Traiecto solvimus, utque
|
|
|
Apparere
procul, sed adhuc obscura videmus
|
|
|
Moenia,
et aereas turres, arcemque nivali
|
|
|
Fulgentem
candore, et iam propiora tuentes
|
|
|
Aspicimus
qualem superi posuisse, vel ipsi
|
|
|
Semidei
vellent aeternis sedibus Urbem
|
|
|
Nobile
Lovanium cui Candida fata dederunt
|
Lovanium
|
|
Illud
habere decus Musarum coeligenarum
|
|
|
Istas
delicias studiorum veripotentum
|
|
|
Quem
genuit fausto foelix Hollandia partu
|
|
|
Huius
non avidum nec egentem laudis Erasmum
|
|
|
Laudatum
satis, ut taceas,
Quis nescit ut ipsum
|
|
|
Utraque
iam norit solis domus, utraque mundi
|
|
|
Transversi
plaga. trux Boreas, et nubilus Auster
|
|
|
Iam sol Hesperias
afflabat proximus undas
|
|
|
Ingredimur
tacito mirantes omnia visu
|
|
|
Ornamenta
urbis. Dii qualia? sed neque tantum
|
Laus
Lovaniensis Gymnasii
|
|
Ista
caduca moror, quantum quia principe [principes 1519] floret
|
|
|
Gymnasio,
studiisque adhibet quem debet honorem
|
|
|
Excellitque
viris, non qui Latialia solum
|
|
|
Dogmata.
Romanaeque loquatia schemata linguae
|
|
|
Nec
tantum ad Graias possint vigilare lucernas
|
|
|
Verum
etiam Haebraeo sudent in pulvere, et omni
|
|
|
Parte
Schola celebri veteres imitentur Athaenas
|
|
|
Postera iam rubuit
coniunx Titonia coelo
|
|
|
Protinus
ad magni venerabile limen Erasmi
|
|
|
|
|
|
[B3v]
|
|
|
|
|
|
Mane
salutatum venio (praemisimus ante
|
|
|
Implumes
elegos) ibi non multum ille moratus
|
|
|
Descendit,
placide exceptum, dextraque prehensum
|
|
|
Ducit
in Augustis regnata palatia Musis
|
|
|
Digna
deis etiam, Magno gratissima Christo
|
|
|
Ex
quibus antiquis novus et facundior exis
|
|
|
Exuviis
positis, Iterumque in gentibus orbem
|
|
|
Concutis
increpitans divinae fulmine linguae
|
|
|
Atque
piis animis, quodam ceu nectare, totus
|
|
|
Influis,
et blando mulces fera pectora flatu
|
|
|
Paule
Damascenae summum decus urbis, et orbis
|
|
|
Postquam introgressi
consedimus, infit Erasmus
|
Erasmus
Hesso
|
|
Hesse
Brabantinis hospes gratissime terris
|
|
|
Gratior
his tectis, quae te fortuna, quis autem
|
|
|
Tam
procul a patria cogit Deus? aede roganti
|
|
|
Hic ego, nam fateor,
nec me Deus egit iniquo
|
Hessus
Erasmo
|
|
Sidere,
nec tristi vidit Ramnusia vultu
|
|
|
Omnia
tam longo sudata pericula cursu
|
|
|
Sponte
fero patiorque libens, te propter Erasme
|
|
|
Quando
illam liceat coram agnovisse Minervam
|
|
|
Quae
mihi tam spirat blandum[,] tam dulcibus absens
|
|
|
Afficit
illecebris, agit, excitat, instruit, urget
|
|
|
His simul acceptos ab
amicis trado libellos
|
|
|
Quaeque
ferenda dedit polyhistor munera Rufus
|
Rufus
|
|
Doctorumque
Decus Langus, tuque optime Iona
|
Langus
|
|
Et tu
chare Draco nostrae comes unice Musae
|
Draco
|
|
|
|
|
[B4r]
|
|
|
|
|
|
In
primis, Quid enim nostris Urbane Camoenis
|
Hen.
Urbanus
|
|
Abfueris?
cui pene viro me debeo totum
|
|
|
Praeteriturus
eram nisi te Beminge remotum
|
Bemingus
|
|
Tam
procul huic animo pietas fraterna referret
|
|
|
Illorum
ut grata susceperit omnia dextra
|
|
|
Tunc
ubi tempus erit testabitur ipse, nec unquam
|
|
|
Qua
praestat pietate, aliquem non reddet honorem
|
|
|
Hactenus haec satis
est meminisse, nec omnia vellem
|
|
|
Forte
nec ipse volet. Tantum non quaerit inanes
|
|
|
Ceu
laudum nebulas, captumque volubilis aurae
|
|
|
Vera
tamen quo se plus abiicit hoc magis omni
|
|
|
Luce
nitet virtus, nec Solem dixeris ullum
|
|
|
Effulgere
magis, proprio quam pondere virtus
|
|
|
Quae
gravis ipsa sibi cedit, cuperetque latere
|
|
|
Qualibus hic autem
dapibus, qualique paratu
|
Convivium
apud Eras.
|
|
Mensarum
accepti, veniam da, non ibi Musae
|
celebratum
|
|
Esuriunt,
nec item potant de paupere testa
|
|
|
Ad
fontes Parnasse tuos, quibus ille sororem
|
|
|
Addidit
Uranien decimam, coeloque profectam
|
|
|
Humanas
docuit lucrari in sidera mentes
|
|
|
Illa
ibi tum Cyathis coelestia vina propinans
|
|
|
Assistensque
epulis Cythara praelusit eburna
|
|
|
Non
quae, Sydereum docuisse ferunt Atlanta
|
|
|
Non
ut Iapetides furatus fomite virga
|
|
|
Ereptos
ignes mortalibus, Aut ut avitis
|
|
|
Impar
equis Phaeton, iussus succedere, Solem
|
|
|
|
|
|
[B4v]
|
|
|
|
|
|
Praecipitem
Eridano deiecerit. Ac neque coelo
|
|
|
Venisse
amentem pastoris ad oscula Lunam
|
|
|
Illa
senescentis nunc sunt ludibria Mundi
|
|
|
Maius
opus docuit, maioraque plectra movebat
|
|
|
Quae
Deus humanae lutea testudine carnis
|
|
|
Se
caelans, oracla orbi memoranda reliquit
|
|
|
Quaeque
Deum fassus tandem, de sede paterna
|
|
|
Usus
Tharsensi Paulo praecone, per omnes
|
|
|
Audiri
voluit gentes Lybiaeque Asiaeque
|
|
|
Europaeque,
et si qua latet nondum agnita tellus
|
|
|
Atque
alia Uranie tum nobis illa canebat
|
|
|
Omnia
multiscii spirans a pectore Erasmi
|
|
|
Sed neque defuerant
risus, et ineptia qualis
|
|
|
Quantumvis
tetrica morosos fronte Catonas
|
|
|
Exhilaret,
tanta est in comi gratia vultu
|
|
|
Ut
nisi Diogenes inter, tristesque Timonas
|
|
|
Crassos.
Pyrrhones. Heraclitosque agelastos
|
|
|
Sis
natus mox totus eas in gaudia, Sed quae
|
|
|
Et
musae Charitesque probent, non scaena iocorum
|
|
|
Miratrix
levium, vel amantes mollia Thermae
|
|
|
Tum super Ingeniis
nostro florentibus aevo
|
|
|
Pars
bona colloquii nostri est absumpta. Sed inter
|
|
|
Mille
alios quos nostra fovet Germania, Quis te
|
Commemoratio
doctorum
|
|
Quis
neget extra aleam positum, sive Itala tellus
|
aliquot
Germaniae
|
|
Seu
se committat, iam non sua, Graecia sorti
|
|
|
Roterodame
tui laus maxima et unica saecli?
|
|
|
|
|
|
[B5r]
|
|
|
|
|
|
Te vero qualem nostrae
Reuchline Camoenae
|
Ioan.
Capnion
|
|
Extulerint
qui ceu totum lustraveris orbem
|
|
|
Tot
linguas uno ore sonas, non si mihi centum
|
|
|
Inspirent
animas faciles in Carmina. Musae
|
|
|
Doctrinam
laudesque tuas et nomina dicam
|
|
|
Arguar,
et merito dicar non fidus amicis
|
Spalatinus
|
|
Si te
non quoties Doctorum mentio facta est
|
|
|
Principe
donarim titulo Spalatine [Spalatinae 1519]
meorum
|
|
|
Unicum
amicorum specimen, tot euntibus annis
|
|
|
Cognite
non alia quam quae rarissima semper
|
|
|
In
tua sancta fides totam se pectora fudit
|
|
|
Quis
det ut hunc animum videas, tibi ferre volentem
|
|
|
Debita
amicitiae praeconia? sed tamen ista
|
|
|
Mole
laborantem, nec enim quod concipit audet
|
|
|
Tam
sunt magna, fides, virtus, doctrina, labores
|
|
|
Praeterea Huttenum
quis iam non novit Erasmo
|
Huttenus
|
|
Laudatum
quo laudari, sit gratia ficto.
|
|
|
Iuppiter
ore velit. Quis te Rubiane tacendo
|
Crotus
Rubianus
|
|
Pretereat,
quamvis te nunc aeterna legentem
|
|
|
Tam
procul a patria pulchrae solatia vitae
|
|
|
Miretur
Latiis possessa Bononia Musis
|
|
|
Crimine quo possim tua
non Charissime Petrei
|
Petreius
Aperbacchus
|
|
Gentis
Aperbacchae summum decus, aedere versu
|
|
|
Nomina,
quem nuper merita me laude ferentem
|
|
|
Ipse
ab amicitiae cultu laudavit Erasmus
|
|
|
Te
iucunda levi nectentem Carmina filo
|
|
|
|
|
|
[B5v]
|
|
|
|
|
|
Libera
te numeris calamos in verba moventem
|
|
|
Mirantur
patrii, Nymphae, et vada lucida. Ghaerae
|
|
|
Sed satis est. Quis
velle putet finisque modique
|
|
|
Oblitum
repetisse omnem, bona nomina, turbam
|
|
|
Quae
tum, quaeque alias, quae semper laude ferebam
|
|
|
Qua
potui [patui 1519]. Cum sic
convivia nostra per omnes
|
|
|
Florerent
numeros, non hic ego prandia vellem
|
|
|
Persica,
non etiam quae tam preciosa paravit
|
|
|
Romano
Regina duci Memphitidos orae
|
|
|
Non
caenas Aesope tuas, non qualibus aiunt
|
|
|
Luxibus
exceptum, nec tum puduisse Metellum
|
|
|
Barbara
Romanae praeferre obsonia frugi
|
|
|
Ipsane
tum caperent me prodigiosa Vitelli
|
|
|
Fercula?
Campanamve morer Poene inclyte tecum
|
|
|
Luxuriam?
num quicquid erat meminisse molestum?
|
|
|
Diximus
ingenii vires et munera, quantum
|
|
|
Carminis
exigui patitur modus, esse fatentes
|
|
|
Inter
mille viri necdum centesima, quae nunc
|
|
|
Scripta
vides Lector subitis utcumque Camoenis
|
|
|
Plura
canent alii, quibus et sunt ocia forsan
|
|
|
Liberiora
domi, meliorque aspirat Apollo
|
|
|
Me
fortuna brevi clausum ditione coegit
|
|
|
Exiguae
memorem sortis vestigia ferre
|
|
|
Non
ultra quam crediderim me posse reverti
|
|
|
Tempus ut admoveam
vicina ad littora navim
|
|
|
Iam
satis experto iactatam in gurgite, postquam
|
|
|
|
|
|
[B6r]
|
|
|
|
|
|
Quinta
polo stellas veniens Aurora fugarat
|
|
|
Splendida
Lovanii linquentes moenia, rursus
|
|
|
Durum
Iter ingressi, cursu contendimus Urbem
|
|
|
Vicinam,
pulchro siquidem Mechlinia portu
|
|
|
Insignis,
media ipsa alias supereminet Urbes
|
|
|
Lovanium.
Ducibustum, Antverpia littora, Brugim
|
|
|
Hic
etiam paucos soles postquam egimus. Inde
|
|
|
Recta
viniferi redeuntes littora Reni
|
|
|
Oppida
dicta prius, dictas ex ordine gentes
|
|
|
Quaeque
loca in reditu iam non ignota remensi
|
|
|
In
patrios tandem salvi pervenimus agros
|
|
|
Qua
cum vate suo reduces Erphurdia Musas
|
|
|
Nunc
etiam dulci gremio fovet, istaque laudat
|
|
|
Ludentes
residi, non improba Carmina, versu
|
|
|
|
|
|
|
|
|
AD DESIDERIUM ERASMUM
ROTERODAMUM
|
|
|
EOBANI HESSI EPISTOLA
|
|
|
|
|
|
An
ubi legisti scriptam vir Docte Salutem
|
|
|
Longinquo
missam credis ab orbe tibi?
|
|
|
Desine,
nam subiit dispendia nulla viarum
|
|
|
Sidere
nec torpet, nec riget usta gelu
|
|
|
Aspice
quam nulla tritae sint parte tabellae
|
|
|
Quam
rudis a calamo littera pene fluat
|
|
|
Unde
igitur quaeris, vel cuius epistola venit
|
|
neutris
credere Animoque infracto per gloriam et ignominiam, per infamiam et bonam
famam pro nostra virili ad Christi Scopum eniti, Dabis veniam brevitati
nostrae[.] Scribo haec cum valetudinarius, tum plus quam obrutus scribendi
labore
Bene vale
Lovanii. xiiii. Cal. Novembr.
ERASMUS ROTERODAMUS EOBAno Hesso Suo. S. D.
Iam arbitrabar mihi probe cognitam Germaniam et quicquid esset insignium
ingeniorum pervestigatum[.] Adamabam ingenium Beati Renani, Exosculabar Indolem
Philippi Melanchtonis, suspiciebam Capnionis maiestatem. Capiebar Hutteni
daeliciis. Et ecce de repente Hessus, quod ante hac in singulis vel amabam vel
mirabar, unus universum exhibuit. Quid enim aliud Heroides tuae quam
Christianum Ovidium referunt? Cui vel in oratione soluta contigit ea facilitas
quae tibi in omni Carminis genere, Eloquentiam aequat eruditio, et utrumque
decorat Christiana pietas, Iam in oratione prosa talis es ut alienus a Carmine
videri possis, O venam ingenii vere auream, nec a stilo mores abhorrent, quibus
nihil candidius, nihil simplicius, nihil potest esse purius, Rara avis eximia
doctrina sine supercilio, Quid superest optandum mi Doctissime Hesse, nisi ut
egregiis tuis dotibus, quas partim tuis vigiliis partim coelo debes, fortuna
respondeat? Id fiet si Germaniae principes ingeniis honorem habere coeperint,
et bellicae gloriae hanc quoque meliorem laudis portionem adiunxerint. Tu mihi
terra marique visendus eras, et ultro tam immenso, tamque periculoso itinere
Erasmum petit Eobanus, homuntionem visurus fama maligna, sed tamen hac ipsa
minorem, Mihi tam insigne lucrum gratulor qui cum Hesso meo tot egregios amicos
lucrifecerim, tuam vicem doleo, qui tam levi fructu tantum laboris susceperis
Bene vale Germaniae nostrae vel praecipuum
Decus
Lovanii. xiiii. Cal. Novembr. M.D.XIIX.
Redamare
possum omnes optime Bemynge omnibus rescribere non possum, nam qui unus par
esse possem tot Germanis, tot Italis, tot Gallis, tot Britannis, tot Ungaris?
Eobanus noster sic mihi modis omnibus placuit ut nihil hactenus aeque in
Germania. Iudocum Vvindshemium Theologum meo nomine resalutabis. Iam scio me
vocabis inhumanum qui illi non rescribam, Imo si coner hic omnibus satisfacere
ne decem quidem notarii sufficerent ut preterea nihil agam[.] Imo cum haec
scriberem reieci Hispanos quosdam odiose, pertinaciter meum colloquium
expetentes quos scio ob hoc infensos fore, ut est Gentis ingenium. Ita dum humanus
esse studeo, cogor esse parum humanus
Bene vale Henrice charissime
Lovanii. xvi. Cal. Novembr.
H. EOBANI HESSI VIRGInum Decori,
Magnae Matri, Mariae, Rerum Reginae Votum.
Virgo parens, enixa Deum, Spes unica Mundi
Unica quae miseris Ianua pandis Iter
Virgo mari, terraque potens, Domina inclyta rerum
Terror, et infernae, prima ruina, domus
Ecce tuas venio supplex pia Mater ad aras
Iustaque promisso munere vota fero
Accipe solventis votum solenne Poetae
Quod tibi concessa pro pietate damus
Rebus in ambiguis cum spes angusta labaret
Humanaque miser destituebar ope
Accessi numenque tuum pia virgo precabar