EPITHALAMION, SEU LUDUS GRATULATORIUS IN NUPTIIS ET Receptione Insigniorum Doctoratus Iurium, humanissimi, et eruditissimi viri, D. Iusti Studaei, per H. EOBANUM HESSUM.
Frankfurt am Main: Christian Egenolff, 1539
8o: 8 leaves
Text submitted by Harry Vredeveld. The orthography and punctuation of the original have been retained. I have silently corrected obvious printing errors, expanded the abbreviations, normalized the use of i/j and u/v. A critical edition, with translation and commentary, is to appear in Harry Vredeveld, ed., The Poetic Works of Helius Eobanus Hessus (Leiden and Boston: Brill).
EPITHALAMION, SEU LUDUS GRATULATORIUS
IN NUPTIIS ET Receptione Insigniorum Doctoratus Iurium,
humanissimi, et eruditissimi viri D. Iusti Studaei,
per H. EOBANUM HESSUM.
EPITHALAMION, SEU LUDUS GRATULATORIUS,
IN Nuptiis et receptione Insigniorum Doctoratus Iurium,
Humanissimi et Eruditissimi viri D. Iusti Studaei,
per Helium Eobanum Hessum.
Marpurgi Calendis Octobr. Anno XXXIX.
| HIC ubi prisca feri cognomina Martis habentem | |
| Lanus arenosa praetextus arundine ripas | |
| Praeterit, atque imis radicibus alluit urbem, | |
| Nuper honoratis Hymenaeus tempora ramis | Hymenaeus. |
| Constitit ornatus, tedasque et amica ferebat | |
| In nova legitimi coituris foedera lecti | |
| Lumina, quem iuxta puer aurea spicula vibrans, | Cupido. |
| Tedigenas facili succendit fomite flammas. | |
| Nec procul inde manu replicabilis aurea zonae | Venus cum Cesto. |
| Vincla tenens mulier, qua [quae 1539] non formosior ulla [ulli 1539] | |
| Visa fuit veterum (si vera est fama) dearum. | |
| Stabat olivifera quaedam redimita corona, | Pallas. |
| Coeruleos crines, blando placidissima vultu. | |
| Tum Iuvenis levibus nixus talaria plantis, [A2v] | Mercurius. |
| Cui virga in manibus, variis inscripta figuris, | |
| Laeta videbatur praesentibus omnia signis. | |
| Te foelix Hymenaee sequenti indicere turbae | |
| E regione alia, dulces mea gaudia Musae, | Musae. |
| In viridi faciles ducebant valle choreas. | |
| Ipse auras cithara ludens mulcebat Apollo. | Apollo. |
| Iam iuvenis, iam serta gerens de Daphnide, cuius | |
| Quam reliquis olim plus captus amore fuisset. | |
| Has inter quae prima fuit, quam nomina dextrae | Calliope. |
| Vocis habere ferunt, dextra complexa tenaci. | |
| Egregium forma Iuvenem ducebat, et aevi | |
| Floribus, et studii melioris honore virentem | |
| Palladiae crines ornatum fronde coronae. | |
| At Deus insignem forma praestante puellam | |
| Laurifer abducens statuit, circumfluit autem | |
| Turba frequens, sed praecipue mea numina Musae, | |
| Quas ego pone sequens, blandam mihi saepe Thaliam | Thalia. |
| Percunctari ausus Quae sunt quae cernimus, inquam, | |
| Quae nova, quasve sibi praetexunt gaudia causas | |
| Nec nova mi facies virgo, nec cognita nuper | |
| Sic ego, subridens sic reddidit illa roganti. | |
| Tune etiam nostris iamdudum exercite sacris | |
| Qualia, et unde (rogas) ea sint quae gaudia spectas | |
| Nunc nova, nequaquam quae te ignorare decebat. | |
| Tu quoque nec nova mi facies, nec cognite nuper | |
| Hesse, per Aonias nobiscum exercite rupes, [A3r] | |
| Florida cum videas Hymenaeum tempora sertis | |
| Evinctum, tedasque manu, iuxtaque puellum, | |
| Formosa cum matre, arcus et tela ferentem, | |
| Quid dubitas, cum signa tibi notissima cernas, | |
| Et sponso et sponsae genialia festa parari? | |
| E quibus ille tibi Iuvenum notissimus uni, | |
| Et studii ratione comes, neque carior alter | |
| Est tibi, sitque precor. Iusto dixere parentes | |
| Nomina Studaeo, quem nunc tibi ducit ovantem. | Iustus Studaeus sponsus. |
| Aonidum regina chori, nunc respice, forma | |
| Florentem atque aetate nova, quam ducit Apollo, | |
| Candida virgineo suffultam labra rubore. | |
| Quam pater eduxit, tali Ferrarius Annam, | Anna Ferraria sponsa. |
| Dignam connubio Iusti, talique futuram | |
| Coniuge felicem. Sed te non vana rogantem. | |
| Quid morer ulterius, cum possis ipse Hymenaeum | |
| Quid ferat, aut quae festa paret, cur talia ducat, | |
| Numina desponsis secum, quae terga sequuntur | |
| Ipsius, in tua vota rogare, et discere causas. | |
| Ergo age dic Hymenaee, inquam, quae gaudia, quaeve | |
| Festa paras? quae sunt quae nunc tua terga sequuntur | |
| Numina? quae coelo nobis delapsa videntur | |
| Omina legitimo foelicia ferre cubili. | |
| HYMENAEUS LOQUITUR. | |
| Dicite foelices Hymenaeia festa puellae, | |
| Ipse ego sum vestri ventus et aura chori. [A3v] | |
| Dicite virginibus placidissima numina Musae | |
| Hoc decus, haec laus est, vester hic exit honor | |
| Nobile par iuvenum veniunt in foedera lecti, | |
| Virgine vir dignus, digna puella viro. | |
| Anna puella viro coniux dignissima tali, | |
| Optato Iustus dignus et ipse thoro. | |
| Illis blanda Venus dabit aequis ignibus uri. | Dii supra descripti. |
| Horum casta decens brachia nectit amor. | |
| Artibus instructos decorabit Pallas honestis, | |
| Et Deus aequivalens huius et huius erit. | |
| Divite Mercurius virga continget amantes, | |
| Queis bona mansuras copia fundet opes. | |
| Ipse suas artes dabit haud invitus Apollo, | |
| Victuris Musae praemia digna ferent. | |
| Quid tamen o placidi placidissima mater Amoris, | |
| Quam zonam in manibus, quae Venus arma geris? | |
| VENUS SPONSO. | |
| Sensit, et haec olim summa deceptus in Ida | |
| Iuppiter arma tulit. | |
| Haec ego Iunoni cum nostra fraude maritum | |
| Tolleret, arma dedi. | |
| Quam multos his vicerimus, tam credere durus, | |
| Quam retulisse labor. | |
| Si tamen haec quae sint dubites Iuste optime, quae nos | |
| Arma tenere vides [A4r] | |
| Te quoque mellifluus quem ceston dixit Homerus, | Iliados 14. |
| Ceston habere decet. | |
| Hac vice legitimos tibi conciliabis amores, | |
| Qua ratione voles. | |
| Hoc desponsa suo nihil abnuet Anna marito | |
| Munere vincta recens. | |
| Hoc Cesto ut regina Iovem devicit olympi | |
| Me duce, victor eris. | |
| Hic est ille potens puerique potentior arcu | |
| Cestus Homere tibi. | |
| Sunt in eo Veneres, omnesque Cupidinis artes, | |
| Philtra, venena, doli. | |
| Insunt illecebrae, sunt blandae verbera linguae, | |
| Sunt ioca, probra, sales. | |
| Mille artes fallendi animos, sunt pocula nunquam | |
| Evacuanda tibi. | |
| Omnia in hoc posuit vertentia pharmaca mentes, | |
| Non tibi iniqua Venus | |
| Accipe, et in tacito tecum Studaee recondas. | |
| Arma fac ista sinu. | |
| Quid tamen intecta dextra te velle videtur | |
| Pallas habere suum? | |
| PALLAS VENERI. | |
| | |
| Ne totum tibi vendices, Amorum [A4v] | |
| Ridentum genitrix, et ante nobis | |
| Studaeum bene cognitum, per arteis | |
| Quas nostras colit, a virentis aevi | |
| Primo flore, nec his remittit annis | |
| In queis ipsa novum facis maritum, | |
| Iungens coniugio beatiori | |
| Nostris scilicet artibus futuro. | |
| Annae virginis elegantioris, | |
| Ipsa te prope, dote gratiarum | |
| Praelatae, popularibus puellis | |
| Atque aequalibus omnibus puellis. | |
| Quas pulchram videt Hessidos per oram | |
| Terrae, Lanus amoenus, hic ubi urbem | |
| Vicino rigat amne Martiburgum, | |
| Formae munere, dotibus iuventae, | |
| Praeclara indole pectoris beati, | |
| Quae natalibus indecora non sit, | |
| Cui Ferrarius est parens, bonorum | |
| Ille ille optimus, ille literarum | |
| Cunctarum decus unicum Scholaeque | |
| Quam nuper tibi Lane Martiburgi | |
| Nos ereximus. Ergo diva totum | |
| Studaeum tibi vendices caveto. | |
| Ad nos parte sui priore spectat | |
| Qua longe est meliorque ditiorque, | |
| Quam quae tu dare dona consuesti. [A5r] | |
| Iam nos Palladia Iuvenem redimemus oliva | Allusio ad doctoratum. |
| Iam nova legitimi gloria Iuris erit. | |
| Tu Venus institues sponsalia iusta marito. | |
| At studii palmam, quam decet, ipsa dabo. | |
| Sic gemino Studaee tibi cedemus honori, | |
| Quae mea sunt Pallas, quae sua dona Venus. | |
| Sed quis ab aethereo Iuvenis delapsus olympo? | |
| Mercurium volucrem dicere forte queat. | |
| Sed quia signa gerit, non de Iove sumpta prophano, | |
| Mercurium Christi dixeris esse, licet. | |
| MERCURIUS, SEU ANGELUS | |
| Studaeum alloquitur. | |
| Ut bene succedant tibi, quas [qua 1539] nunc sponsus inisti, | |
| Precor Thobiae iunioris nuptias. | Thob. 7. |
| Utque parens fias, non infelicior illo, | Gen. 48. |
| Qui liberos quot, et tot aedidit tribus. | et 49. |
| Nec minus existat coniux te digna marito, | Ruth. 4. |
| Quam quae legendo farra [sacra 1539], legit nuptias. | 1. Para. 2. Matth. 1. |
| Nec minus illa tui casto exardescat amore, | Gen. 31. |
| Quam quae virum sequuta, delusit patrem. | |
| Nec minus hanc adames, quam qui tulit esse sororem | Gen. 20. |
| Regis timore, vera quae coniux fuit. | |
| His tibi si meliora queant Studaee precari, | |
| Eram paratus, ut precarer optima. [A5v] | |
| Nam tua sic pietas Hesso de vate meretur, | |
| Et aucta vero amore liberalitas. | |
| Quod nisi vana meam ludunt praesagia mentem, | |
| Nunquam peribit fama nominis tui. | |
| Sed neque vana meam ludunt praesagia mentem, | |
| Et te fuisse non negabunt posteri. | |
| Nunc agite alternis, Iuvenes teneraeque puellae, | |
| Hymenaea sacra concinentes dicite. | |
| Ergo tibi tedigenis Hymenaeus tempora flammis, | |
| Constitit evinctis, circum teneraeque puellae, | |
| Et laeti iuvenes festas duxere choreas, | |
| Ante recens stratum thalamum, cum duceret intra | |
| Annam legitimi secreta cubilia lecti. | |
| Ille decus iuvenum Studaeus casta gerentum, | |
| Pectora, sic una plaudebant voce canentes. | |
| Complexuque pedum quatientes praepete terram. | |
| Aevi vernantes in primo flore puellae, | |
| Et Iuvenes cecinere alterno carmina ductu. | |
| Ergone te placidae sic indulsisse quieti | Puellae. |
| Optime sponse iuvat, facilesque ita carpere somnos, | |
| Tanquam te tua destituant genua aegra trementem? | |
| Nunquid amans somni nimium es? num vina bibisti | |
| Plurima, quae tibi membra gravent? quia pectore toto | |
| Irruis, et placidi petis alta cubilia lecti. | |
| Foelix o Hymenaee fave nuptaeque viroque. | Iuvenes. |
| Da faciles annos, da grati pignora lecti. [A6r] | |
| Vos gaudete pares animis et foedere iuncti | |
| Legitimo, vos blanda venus, vos Gratia ridens, | |
| Iunxit, ut hoc placidis ageretis amoribus aevum, | |
| Quod superest reliquae peragendum in tempora vitae. | |
| Te dormire equidem decuit Studaee, per horas, | Puellae. |
| Quas velles, longae quo tempore cunque diei, | |
| At dulcem sineres circa sua gaudia matrem | |
| Annam virginibus mistam lusisse puellis, | |
| Quandoquidem quae nupta tibi est, tua nupta futura est | |
| Perpetuo, tam mane novo, quam vespere sero. | |
| Dum novus est viridi termes lascivit in horto, | Iuvenes. |
| Roribus usta viret rosa nupera, sic nova molles | |
| Explicat herba comas, sic dum sinit utilis aetas, | |
| Vos quoque lascivite animis, et ludite amantes. | |
| Reptantem memores tacite adventare senectam, | |
| Ne tenerum primo perdatis tempore florem. | |
| Foelix o Studaee, novisque beate Hymenaeis, | Puellae. |
| Foelici auspicio subiisti moenia Martis. | |
| Parva quidem, sed mille aliis quaesita virorum. | |
| Nam tecum thalamos nova nupta subibit eosdem. | |
| Quae satis eximiam dederit tibi candida prolem, | |
| Si matri similem foecunda effuderit alvo. | |
| Et Musae tibi serta parant, et candida Pallas. | Iuvenes. |
| Texit olivifera pulchram de fronde coronam. | |
| Impositura suis manibus tibi, dum tua profert | |
| Nomina, honorati tribueris insignia Iuris. [A6v] | |
| Quam bene convenient iam Pallas inermis, et ipsi | |
| Iuncta, pudica Venus, comitata Cupidine casto. | |
| Sicut ubi nox clara polo dimota recessit, | Puellae. |
| Os croceum coelo profert Aurora renascens, | |
| Sicut et invisae cum cedunt tempora brumae, | |
| Ver placidum terras aperit candore nivali, | |
| Sic formosa chori superat decora omnia nostri | |
| Tali etiam splendore inter nos Anna refulget. | |
| Qualis amoena rubens viridi Narcissus in horto, | Iuvenes. |
| Ante alios longe flores spectantia pascit | |
| Lumina, vel qualis tribulis agnata propinquis, | |
| Gratum praecipue vernant rosa spirat odorem, | |
| Talis in hoc Iuvenum coetu Studaeus, honestis | |
| Dotibus exuperat formae, virtutis, et aevi. | |
| O formosa puella, o dotibus inclyta gratis, | Puellae. |
| Tu siquidem nunc tecta domus petis alta maritae, | |
| Nos cursum solitum, et campestria prata petentes, | |
| Inter odoriferas foliis crispantibus herbas, | |
| Dulcia spirantes vario de flore corollas, | |
| Texemus tibi, nosque tui meminisse iuvabit. | |
| Salve sponsa, tuo salveto sponse beatae | Iuvenes. |
| Et felix thalamo. Lucina puerpera vobis | |
| Det vobis Lucina puerpera, pignora fausto | |
| Auspicio parere, et plures superesse per annos. | |
| Vobis alma Venus, vobis Venus ignibus aequis | |
| Concedat flagrare, extremos usque sub annos. | |
| Iuppiter auctet opes vobis, vos Iuppiter ipse | Puellae. |
| Augeat, ut multa firmata propagine vestri | |
| Nobilitas generis longo extendatur in aevo. | |
| Nunc geniali operam lecto date, surgere neve | |
| Excidat, Eoos quando conspecta iugales | |
| Diva pudori color croceo velabit amictu. | |
| Claudite vocales, Nymphae iam claudite cantus, | Iuvenes, |
| Garrula dedecori nam vox solet esse puellis. | |
| Plenius hos alio repetemus tempore lusus, | |
| Tempore quo melius nuptaeque viroque vacabit. | |
| Nunc o nunc Hymenaee vale, nunc ista secundo | |
| Auspicio, et laeto celebra connubia vultu. | |
| FINIS. | |
Last modified: April 18, 2017 |