07 August 2001 Susanne Mussmann
TEI header added
17 Juli 2003 Peter Ströbel
markup completed, fragments joined and ordered
18 Juli 2003 Rüdiger Niehl
Line tags added - metre attr. added - TEI-header reformed - validated and transformed
23 Oktober 2003 Peter Ströbel
semantic tagging (name classifications) completed - spell check (MORPHEUS correction) completed Editorial status: typed text - structural tagging complete - semantic tagging formally complete, but name classifications shaky - no spell check (MORPHEUS correction ongoing)
26 April 2004 Peter Ströbel
partial spell check - partially new typed text added
June 2005 Ruediger Niehl
worked in corrections supplied by H. Vredeveld, some of them from earlier editions.

IOACHIMO CAMERARIO VIRO DOCTISSIMO AMICO SUMMO SUO, EOBANUS Hessus S. D. [Abbr.: Salutem dicit]

CUM TOTUS HIC LIBER carissime Ioachime, paucissimis exceptis, tuus sit, et tam titulo quam argumento tibi debeatur, quid opus erat ut eum iterum tibi dedicarem longiore epistola? cum per


page 264a, image: s539

singula capitum lemmata iam dedicatum et commendatum satis habeas. Sed video morem etiam hunc veteribus, vel illis certe qui vere veteribus proximi fuerunt non displicuisse ut epigrammata et silvas suas epistolis tamen vel amicus vel posteritati commendarent. Et quoniam semel constitueram sub singulorum patrociniis hos libros emittere, hunc tibi qui ordine ut vides, quintus est, tuendum committere volui, ea maxime fiducia fretus, quod satis intelligebam non sine ingenti pudore eius te patrocinium posse deferere, cum et totus ad te et tecum scriptus, et tantum non domi tuae natus sit. Consilii mei rationem breviter habes indicatam, superest ut librum tibi nominatim etiam per epistolam dedicatum et velut iterum commendatum eo suscipias animo, quo ad te, etiam ante quam tibi inscriberetur, est perscriptus, quod si facis, satis te patrocinii et mihi et libro exhibuisse existimabis Vale. Norinbergae. Mense Martio. M. D. XXXIII.


page 264b, image: s540

HELII EOBANI HESSI SILVARUM LIBER Quintus

Ad Ioachimum Camerarium

NIMIS THEATRIS nate frequentibus
Et inquietis fluctibus urbium
Non ante Musarum recessus
Respicis, aut subiisse quaeris,

Quam te remissis alea lusibus
Damnosa liquit, cur tua Gratiae
Sic alligant caris amicis
Pectora, ut invideant poetae,

Ut rusticano et prorsus inutili
Sic te secuto? sed quia non potes
Vacare nobis, quod relictum est
Temporis, hoc sine te exigemus.

Quando id necesse est, non tamen improbe
Nec forte frustra, nam mihi cum lucro
Numquam recedentes camenae
Tempora non onerosa fallent

Tu non pudendis lusibus interim
Curas remittes, verum aliae manent


page 265a, image: s541

Curae quibus te sauciatum
Lege Venus merita domabit

Heu quanta molli pectore vulnera.
Sensure, quantis ignibus a miser
Urere, quis te liberatum
Expediet gravibus catenis.

Tunc te vocantem numen Apollinis
Apollo spernet, tunc ego te gravi
Fato laborantem videbo
Laetus et auxilium negabo.

AD EUNDEM PETIT EXPLICARI propositum sibi aenigma.

Quod nuper mihi discolore versu
Versu nec numero nec arte eodem
Versu nec pede compari, nec una
Multarum ratione linguarum
Constanti sibi lubricum toreuma
Misisti Ioachime non peregi
Inspectum satis, et tamen peregi
Inspectum minus, et satis peregi
Quamquam frivola quattuor diebus
Me pictura fefellit, et latebat
Sub veri specie litura fallax
Et deluserit artifex imago
Illunes oculos, et humidarum
Spisso pulvere nubium natantes


page 265b, image: s542

Nam qua purpura parte prominebat
Vix ductu mihi lineae recuruo
Depictae poterant satis notari
Quas furvae modo saepiae colores
Ceu caligine miscuere densa
Et nunc omnia mutuis ligabant
Sese amplexibus in caput recursu
Maeandris redeunte flexuosis
Heu qualis labyrinthus ille, quantis
Nos ambagibus impedivit, ille
Structura labor omnibus theatris
Sumptuosior implicatiorque
Irretitior omnibus molarum
Versuris, et euntium rotarum
Se vertente voluminum meatu
Tortuosior, erudite pictor
Tam depingere lubricum toreuma
Et versu simul erudite vates
Tam linguas quoque miscuisse plures
Musas mittere discolore vultu.
O doctissime mi poeta salve
Et nobis precor aequus esse pergas
Qui nec talibus utimur figuris
Nec tam possumus elegante Musa
Nec tam fallere discolore versu


page 266a, image: s543

Nec rescribere, iam ferente Phoebo
Rebus lumina, quale vos soletis
Seras scribere carmen ad lucernas.
Sed quo frivola Musa? quo vagaris?
Quo te proicis istius modi res
Consectata, et inutilem laborem?
Cum te vera domi negotiorum
Expectet series, et inquietam
Haud quaquam esse sinant, tibique reddi
Lusus Simichidae velim poetae?
Ergo quod superest roga poetam
Admirabilium iocationum
Ad nos ut veniat domique visat
Quos quaesiverit ante tot diebus
Nec dum invenerit, esse nunc quietos
Et cessare domi, nec evagari
Sicut nuper abire consueverint
In silvas, et in ebrias tabernas,
In pagos, et in abditos recessus
Haec dices mea Musa, dein redibis.

AD EUNDEM ROGAT REMITTI SIBI Piscatores Theocriti etc. [Abbr.: et cetera] et simul Megaram eiusdem mittit.

CUm piscem minus aureum remittas
Quem multi tibi farre condiendum
Messis misimus Indicae, sed ipsum


page 266b, image: s544

Crudum pulvere sordido refertum
Insulso male iusculo natantem
Nec mandis Ioachime, nec remittis.
En pro pisce tibi duas puellas
Uno mittimus improbas, voraces,
Incultas quoque et ebrias veratro
Circum littora germinante Lethes.
Hae piscem tibi ni caves vorabunt
Istum protinus aureum, mihique
Concisum referent, et expuentes
Rursum mandere frusta me iubebunt.
Et scis aurea non minus valere
Quamvis parvula frusta, quam coacti
Massam ponderis auream. Sed huius
Non caussa est eadem, quod ipse frustis
Uti nescio, ni tuis locentur
In formam digitis, et ordinentur
Quem sit massa futura per laborem.
Te nunc hae Ioachime mi puellae
Ut se suscipias rogant, et ipsas
Tractes molliter, hospitesque nudas
Investes, et inutiles, ineptas
Exornes melioribus corollis
Excultasque pio labore, tandem
(Si piscem prius exigas molestum).
Dignas hospitio tuo remittas.


page 267a, image: s545

AD EUNDEM.

Si vacas negotiis
Nec avocaris efficaciori
Forte contubernio,
Adesto noster huc adesto quaeso,
Dum student latrunculi,
Modos locumque praeparare nostri
Te quibus fefellerint
Manentque vina te parata quovis
Dulciora Massico
Quod ipse solus esse si graveris
Micalum vocabimus,
Amabilem virum, bovemque Lucam
Si libet, sed illius
Ut omnis aura copiam negarit
Nos tamen manebimus.
In arce Regae beatioris,
Regis arce Caroli.
Licet choruscet illa dives auro,
Nostra litteris nitet:
Nec has inops Camena mutet illo.
Huius arte vivitur,
Ab illius parata saepe mors est.

AD EUNDEM CUM SILVAS ESset editurus Scazon.


page 267b, image: s546

Tibi placere nostra scripta non miror,
Quamvis inepta, nec satis elaborata,
Sicut tui testes fuere Scazontes,
Heri Ioachime quos mihi misisti,
Tibi cum et ipse displicere non possim,
Quamvis ineptus et parum elaboratus
Vitaque et eruditione, quae possint
Existimationibus tuis de me
Ulla satis ratione prorsum fecisse.
Nunc ergo postquam cuncta nostra sic laudas
Ut pene mireris, quid esse tu credas,
Aut esse quanti rere, si quod est usquam,
Ad te meorum, ad me tuorum scriptorum.
Huc adde quicquid hac in urbe perscriptum [Note: 1535: Orig.: praescriptum]
Nobis utrisque. Sed nec est evulgatum
Nunc colligamus atque tandem evulgemus
Ne crescat ingens interim domi nobis
Acervus ille, et illa turba nugarum
Non comprehendi possit amplius, nec nos
Decet silere Seriphias uti ranas,
Et esse mutos, atque non ineptire
In his ineptis temporum cataclysmis.
In hoc parata nostra nunc ergo mens est,
Ut hoc laboris urgeat, hocque conetur
Quando parum expedire Simichidas Musas
Licet, quid ipse [Note: 1535: Orig.: esse] sentias vel rescribes,


page 268a, image: s547

Vel nos adibis, ut super hoc consultemus.

AD EUNDEM.

NOndum constituo quid esse dicam
Aut quid suspicer accidisse caussae
Quod nostras minus advolas in aedes:
O non inter aves inauspicatas
Aut inter numerande nidulantes:
In terra, sed ad astra porrigentum
Sedes, et capita arborum colentes.
An postquam tibi coniugis pudicae
Amplexus rediere delibati
Nudarum sale, melle gratiarum
Nos contemnis? et incipis tuarum
Obliviscier institutionum,
Et morum quibus ante praevalebas
Ipsarum Charitum suavitati?

AD EUNDEM HORTATUR UT NAtalem Vergilii secum celebret,

Si festos Ioachime feriarum
Claudendosque epulis dies paramus,
Burchardo madidoque Chiliano
Quorum numina talibus putamus
Nobis esse propinquiora sacris,
Cur non quae magis attinebat esse
Nobis numina sacra, qui Latinas
Musarum colimus vacationes,


page 268b, image: s548

Abiectis veneramur otiorum
Curis omnibus, et sumus parati
Ad convivia noctis otiosae,
Quae cras ominibus bonis reducet
Idus Minciadae sacras Maroni?
Quas olim mihi Sarmatae solebant
Torpentesque gelu trucesque vultu,
Ante ignes celebrare luculentos
Instructis gelido foco caminis
Per convivia lautiora nostris,
Et per pocula crassiora nostris.
Nunc nemo mihi Noricam per urbem
Idus concelebret sacras Maroni?
Tanto barbarus elegantiori
Praestet pectore Norico bubulcus?
Sed tu si sapies, et approbabis,
Quas nascens Maro consecravit Idus,
Idus nos celebrabimus Maronis.

AD EUNDEM [Note: 1535: Orig.: EUMEM]

INVITAT AD CENAM.

Si non est hodie tibi molestum,
Et te gaudia nulla demorantur,
His nostris potiora: nec puellas
Inter blandiloquas et elegantes,
Usto pectore forsitan sedebis,
Ad nos ut Ioachime ne graveris


page 269a, image: s549

Longis passibus, ut soles, venire
Adsumpto [Note: 1535: Orig.: Adsumpta] tibi Micalo rogamus,
Cui farcimina multa nos paramus.
Atque artolaganos, merasque quales
Striblitas dedit ille Martiali
Qui mensam miser ore concacavit.

AD EUNDEM UT SCRIBAT SATYRAM

MErcurium citharae, Neptunum flumina possunt,
Iovem decere fulmina.
Virgineae Phoebum lauri, sua cornua Bacchum
Virens oliva Palladem.
Te decet in Satyra censorem effingere Momum,
Et quos potenter exprimis.
Arte stili mores Germano nomine dignos,
Et te decente carmine.
Mens praesaga boni nec me Ioachime fefellit,
Sic perge fies maximus.

AENIGMATA QUAEDAM IOACHIMO proposita

PRIMUM.

Matris Deorum sanguine,
Mater Minervae debria
Ex matre crebro fit pater.

SECVNDUM.

Ardente spuma si linas
Terrae peremptum fomitem
Incendet orbem protinus.


page 269b, image: s550

TERTIUM.

Pyrrhae tenacis filii
Reddunt coacti semina,
Quae praeter ipsos omnia
Vi praevalenti conterunt.

QUARTUM.

Quis esse quaeso te potest,
Qui cum pepedit maxime,
Et minxerit longissime
Matrem levat rectissime?

QUINTUM.

Caelum tulit Tyrinthius
Agenoris caeli patrem,
Quis hunc et hanc, hoc, omnia?

SEXTUM.

Quaedam libidinosa anus et ebria
Vultuque deformissimo.
Sapientibus pulcherrima consilia expedit.
Si consulatur dextere.

AD EUNDEM PRO SOLUTIONE praecedentium aenigmatum carmen varie mixtum.

SOlutor eia gloriose aenigmatum,
Maiorque quovis Oedipo.
Et ipsa tortuosa Sphynge doctior,
Utcumque sese res habet.


page 270a, image: s551

Sive inepta Quintia
Mensis apposuit suis
Nos, atque liberaliter,
Instruxit vitulans mirificis epulis,
Sive nos cupediis
Suis ditavit somniorum civitas,
Dum tu pro talibus offers,
Nec Quintiana fercula
Nec tortuosa aenigmata
Sed plenas mensae liberioris opes.
Quas, nisi misissem fatuae tibi somnia noctis,
Te rogo per Musas anne daturus eras?
Sed me Saturni praesentia nomina magni
Luminis exortu prosperiore vident.
Quando igitur numeris constant tua carmina miris
Si non mirarer qau=ma me/g' an geno/mhn.
Sed neque te dubito campos peragrasse Pelasgum
Quasque tenes lectas inde tulisse rosas.
Hoc magis admiror nostrae te aenigmata Musae
Ceu nodos facili dissoluisse manu.
Scilicet hoc mea monstra volebant,
Et intricatae somniorum fabulae
Et Musae fatuae, et praetenues fame
Consuetudinis o Ioachime tuae,
Cras igitur veniemus,
Quando ita tu iubes.


page 270b, image: s552

Cui nec debeo nec negare possum
Quicquid iusserit. Interim valeto.
Haec tibi scribebam posita iam lance latronum,
Nabat adhuc madido pinguis in ore Ceres.

AD EUNDEM, ITEM VARIE MIXTUM carmen quo ipsum ad cenam invitat.

Seu te Ioachime tenaces
Exercent curae, atque morantur
Seu te laeta remissis,
Fortunae otia flatibus,
Debebis nihilo minus
Huius diei ad vesperam
Te nobis haud quaquam negare,
Cenae frugalis hospitem
Quam dabimus tibi cum reliquis,
Paucis sed electis amicis
Haud quaquam similem tuae
Quam tu dedisti nuper ebriam
Sumptibus eximiis.
Illa nobis namque desunt omnia
Dona, quae convivia possunt facere splendida.
Verum animus non deest liberrimus,
Liberalissimusque quod si copiae
Desint, ipse sibi satis est,
Omnibus atque bonis.
Quid ergo restat.


page 271a, image: s553

Nisi ut ipse venias
Aderunt alii quoque quos amas tu maxime
Sed sine coniugibus.
Nam mihi cum mulierculis
Non ita belle convenit.
Quam tecum, et similibus tui
Ergo age mi bone Comice,
Mi lyrice, mi Melice argutissime
Ad quartam venias precor:
Coenula namque diutius
Nostra differri nequit.
Sed ut hoc etiam scias
Cena inempta te [Note: "te" lacking in original, supplied from 1535] manet,
At vina non gratis bibes
Nam nos de fundo paupere
Vilia dona damus.

AD EUNDEM OSTENDIT SE NON POSSE solvere proposita aenigmata.

NUnc ergo te rogo per improbissima
Quae me enecant aenigmata.
Quis est amicus ille de communibus?
Quae dona misit Lypsia?
Quae nam volucris illa Paeonis tibi est?
Quae dulce Musarum melos
Cantare possit affulgente spe lucri?
Quae frons sit isthaec rutea?


page 271b, image: s554

Quae nam corona? quis arcus? Et quae linea?
Quis est ferox istic Leo?
Qui sunt bis octo, quos mihi tu nominas?
Quae causa vitae? quae vigor?
Demum quid illa habere ponderis queant
Quam scire totus gestio
Nam nulla nunc mihi tu afferre somnia
Videre, sed miracula
Rerumque portentosa monstra plurima
O Sphynges o aenigmata
Adeste Musae, adesto Apollo Delphice:
Huc o Sybillae virgines
Quin huc reditis universa protinus
Vatum priorum saecula
Et expeditis ista quae nos enecant
Plus quam stupenda aenigmata
At tu magis intricate quovis Oedipo
Quin ista solvis protinus
Quod si moraris ista monstra solvere
Dii te ligatum deferant
Extremam adusque littoris rubri plagam
Haec monstra ubi nascuntur tibi.

AD EUNDEM.

Si non est hodie tibi molestum
Et forsan vacat, et potes venire.


page 272a, image: s555

Ad nos ut venias precantur omnes
Pastores Siculi Theocritique
Omnis fistula, o(doipo/roit' a)fw/noi
Omnes te sine, sed tamen loquentes
Mecum nonnihil, at parum expeditum.
Ut quondam puerile vagientes
Ad cunas mihi reguli loquuntur
Quos ut tu doceas loqui venito
Illo tempore quo soles venire

AD EUNDEM INVITAT AD CENAM.

ANser pinguior omnibus medullis
Carne mollior omnibus Cyuris
Esu suavior omnibus capellis
Fotis lacte recentibus capellis
Qui certare cuniculo sequaci
Possit, quem vel Apicius pararit
Cui cedant leporumque delicati
Ventres, inguina, tybiae, natesque
Et pectuscula gestientes haedi
Qualem Iuppiter esse possit ipse
Cum Diis Oceanum sedens ad altum
Qui nec Pelea dedecere possit
Nympha coniuge nuptias parantem
Quas Divis dedit omnibus vocatis.
Sed ne fabula longa te moretur
Talem noveris anserem parari


page 272b, image: s556

In cenam Ioachime te manentem
Sed cenam modicam, sed elegantem,
Castam frugiferamque sobriamque,
Quae te non potuit carere coena
Quae nec te sine debuit parari.

AD EUNDEM.

QUae te tanta negotia occupatum
Tanto tempore distrahunt, morantur.
O nostrae Ioachime pars Thaliae
Multo maxima? desinisne nostras
Qua nuper pietate consueras
Musas appetere, approbare, amare?
Atqui nunc tibi sedulae laborant
Nostrae Pierides, novosque flores
Aeternae tibi deligunt coronae.
Tu nos negligis interim fugisque
Ceu longe tibi dissitos, nec audis
Quos invisere saepius decebat
O ingrate tuis notande Musis.

AD EUNDEM DE LUDO SCACORUM a Vida poeta descripto.

Bella per instabilem plus quam socialia campum
Quadam tenus perlegimus.
Bella quidem belle, quisquis fuit ista peregit
Nec Vida vidit improbe,


page 273a, image: s557

Quam deceant faciles etiam sua praelia Musas
Divosque longe principes
Arcitenens magno quae cum Iove tractet Apollo
Tuque Argicida Mercuri
Iamque nec ingenii, nec in istas temporis artes
Quondam locati paenitet
Te quoque cui Phoebus cedat sub talibus armis
Non paenitere suspicor
Quas tibi nunc tanto solvam pro munere grates
Ioachime mi carissime
Sed tamen eximio Bilibaldo plura fatemur
Debere nos, huiusmodi
Pro merito, siquidem gratam dedit ille palaestram
Iam non latrocinantium
Magnorum superum sed suaviter ista gerentum
Musis amica praelia.

AD EUNDEM IOCUS.

MUsas spernere posse non putaram
Cum sic carmine scriberem iocoso.
Sed sic carmine ludicro iocabar
Tecum mi Ioachime, quem puellas
Omnes urere, et omnibus sciebam
Formosis placuisse, sed puellis
Nil formosius est eritque Musis
Quas totis adamare te sciebam
Captum sensibus, ossibusque totis


page 273b, image: s558

Totis ista trahentibus medullis
Flammae incendia pulchra non nocentis
Sed quas tu mihi nunc cacationes
Mittis, quas tibi fuderint forenses
Hostes Pieridum? sed huc venire
Si credis satis esse polliceri
Croeso ditior es Midisque asellis
O doctissime multa polliceri
Nil praestare, sed ut venire possis
En versus tibi mittimus volantes.

AD EUNDEM HORTATUR UT promissa praestet.

Si nostras tibi reddidit lituras
Quisquam, cur dare iussimus, tuorum
Cur non quod petimus facis? nihilque
Respondes Ioachime? cum negoti
Sit res nullius haec tibi, queasque
Hoc nobis quoque somniare factum
Cum si tanta mihi negotiorum
Mandes pondera quanta per labores
Alcidas quoque plurimos gravarint
Haud quaquam dubitem libens volensque
Et si perficere haud queam, subire.

AD EUNDEM NON AGNOSCERE se laudes sibi ab ipso tributas.


page 274a, image: s559

ERgo reductarum Phoebi Ioachime sororum
Iudice te, merito gloria nostra fuit.
Non agnosco equidem, tamen hos reverenter honores:
Amplector toto pectore, sicut habes.
Tu tamen hoc peccas nimia pietate, quod audes
Ponere te nobis inferiore gradu.
Ut tamen hoc nostro tribuam, quia credis, amori
Nonnihil uberius culta Thalia mihi est.
Idque quod esse parum fateor, praedivite fluxu
Ingenii superat vena beata tui
Et nisi me fallunt animi praesagia, in isto
Tu quoque si perges pulvere victor eris:
Nec tibi ductu opus est adeo, ne concipe, nostro:
Quae iuga te cupidum quaerere scribis, habes
Nec tibi mons gemina qui vertice sidera pulsat
Nec sacer ignotus fons pede factus equi
Omnia Musarum facili pede regna subisti
O humiles inter non habiture locum.
Desine me vanis obtundere laudibus istis
Ipse quibus longe dignior unus eras
Nos tibi, quod reliquum est, socialia plectra feremus
Lusuro resona carmina multa chely
Quae tamen, ut scribis, nulli meliora poetae
Quam quos blanda Venus iussit amare, canunt.
Quae tibi sic pulchris res est monstrata figuris
Non possis credi non ut amare mihi.


page 274b, image: s560

Qualia dum scribis quereris tibi deesse Camenas
Grate parum propriis o Ioachime bonis
Quae si forte mihi dicam placuisse videbor
Blandior, et nimio forsan amore rapi.
Viderit hoc sors ipsa, satis sibi conscia mens est,
Quae nisi iudicio non eget ipsa suo.
Blanda videbatur genialem gratia versum
Pingere, et in venis multa calere Venus.
Tam bona si dictat tibi carmina mater amorum
Quod facit, Euterpe est ista colenda tibi
Quam tibi sic facilem possis ut semper habere
Semper habe quod sic semper amare queas

AD EUNDEM QUOD OPTIMA scribant carmina qui amant.

Sive est vera tuae ratio seu falsa querelae
Tempore quo venit littera, lecta mihi est.
Et placet, et vellem vere Ioachime doleres
Est etiam qua te parte dolere velim.
Artibus experto si quicquam credis in istis
Ingenii stimulos ista venena movent
Sive ita naturae vi liberioris agamur
Sive aliqua fatum nos ratione trahit
Pierias vere quicumque urgemur ad undas
Ignibus Idaliis obvia turba sumus.
Dum velut in proprios abiit mens nostra recessus
Se videt, atque ortus semina prima sui


page 275a, image: s561

Inde amor, inde fluunt caelesti carmina succo
Vivida, et ambrosias gratia picta genas.
Et, nisi divinum censes errasse Platona,
Agnatos caelo nos docet esse Venus.
Quid mirere igitur si vere, ut nuper, amanti
Pierides vena divitiore fluant.
Haec mihi te ratio vere deprehendit amantem
Quod Venerem melius quam tetrica ista canis.
Sed perge et quamcumque ardes feliciter arde,
Haec erat ingenio digna palaestra tuo.
Carmina tum venient, nec amanti Carmina deerunt,
Carmina quae stupidis nulla venire solent.
Quam Venus ardentes exerceat ipsa Camenas,
Crede mihi exiguo tempore doctus eris.

AD EUNDEM. PROMITTIT Genethliacon.

Tempore quo tepidi vernantia lumina solis,
Florida milleno prata colore novant.
Exieram petiique virentis proxima silvae
Antra, Heliconiadum ceu bibiturus aquas.
Iam nemus intraram densum florentibus umbris,
Roris adhuc praegnans foetibus herba fuit.
Vallis erat viridi nemorum secreta recessu,
Plurimus herbosam fons rigat intus humum.
Hic ego per virides sociis errantibus herbas,
Gramineo posui corpora fessa thoro.


page 275b, image: s562

Venit et Aonidum prope constitit una, Deaeque
Vestibus inscriptum nomen amoris erat.
Et nisi virgo foret, potuit Venus illa videri,
Hanc ego dum stupido pectore miror, ait.
Quos nuper thalamos quae sacra Hymenaea canebas
Nunc tibi sunt iterum voce canenda nova.
Nunc cane qua sponsum cecinisti, voce parentem
Quae tunc nupta fuit, nunc tibi mater erit.
Et nunc ille tui cupidus te quaerit, et uni
Quae nova concepit gaudia ferre cupit.
Tu nemora et saltus praeruptaque saxa peragras,
Ille tuas frustra pulsat aditque fores.
Dixit, et in tenues fugiens evanuit auras
Me subito celeres inde tulere pedes.
Et tibi nunc reduces tibi nunc Ioachime vacamus
Dum loca silvarum sunt peragrata satis.
Nunc tibi servata donatam coniuge prolem
Gratulor, hoc dextri sideris omen habes.
Crescat, et instantes feliciter impleat annos,
Cuius honore tua est pignoris aucta domus.

AD EUNDEM UT CARMINA E Theocrito versa remittat.

CArmina Simichidae per nos descripta poetae
Num data sunt manibus mi Ioachime tuis?
Quae tibi si data sunt et lecta rogantia verba
Quid crucias lenta pectora nostra mora?


page 276a, image: s563

Non magis expectat stimulantibus anxia curis,
Si qua sit absentem questa puella virum.
Non magis expectat morbis populantibus artus
Si quis Apollineam postulet aeger opem.
Quam tua nos animi cupimus rescripta, timente
Ne sua pro nullo pondere verba cadant.
Neve igitur credas nos ludere talia, neve
Scribere de vulgo quemlibet ista tibi.
Ecce coronatis etiam metuenda Tyrannis,
Subicimus manibus Regia sceptra tuis.
Atque ut rescribas per Musica sacra rogamus,
Auspicibus Musis cognita sacra tibi.
Iura fidemque igitur nisi deseris ista sacrorum,
Scribere si forsan non libet, ipse veni.

AD EUNDEM DE PSALMO E DAvide verso.

QUos mihi Iessaeo factos de carmine versus
Misisti, dignos dicimus esse legi.
Atque utinam tam te pudeat Ioachime latere,
Quam scriptis orbi paenitet esse palam.
Non ego te multis dubitem praeferre poetis
Quos inter primos saecula nostra locant.
Crede mihi, ex animo vera haec non falsa loquenti,
Laudari scripto carmine dignus eras.
Utilis ambitio est fructus et multa ferentum
Commoda, inutiliter gloria vera latet.


page 276b, image: s564

Quare age quae nostris tribuis Ioachime Camenis,
Sume animum ut possis adseruisse tuis.

AD EUNDEM UT DATA CARMIna reddat.

Si mea non tineas, chartarum damna, merentur.
Quem tibi commonstrant carmina trade viro
Neve morae ratio tibi longior ulla trahatur,
Hoc hodie pactum te soluisse velim.
Quod nisi praestiteris sua tempora littera perdet,
Et poterit credi falsa fuisse fides.
Non tamen ut mittas, sed ut ipse ea carmina reddas,
Te rogo, sique sinas ipse iubere, volo.
Maior enim nostris accedet gratia Musis,
Duxeris iniecta quas Ioachime manu.

AD EUNDEM IOCUS.

LUdere nobilium doctissime bella latronum,
Numquid ab ingenio deficis ipse tuo.
Nanque quid usque adeo rarus mea regna salutas
Regna suos etiam nuper adepta Mydas.
An quia duxisti talem Ioachime puellam,
Quali tu tantum coniuge dignus eras?
Clause domi numquid iuvenili in amore senescis?
Me iuvenem reddit quando senilis amor?
Vive vale, nam quae nunc scribere plura volebam,
Non subeunt, nec me Pieris ulla iuvat.

AD EUNDEM.


page 277a, image: s565

Quod mihi permittis sub prandia carmen a)/dhlon
Mittere sub cenam mi Ioachime velis.
Et nisi te cupidum teneat bellissima coniunx
A cena saturis ventre gulaque veni.
Hoc rogat ille tibi cognominis improbus infans,
Qui nisi tu venias, vagiet immodice.
Sic tibi salva domi maneat pulcherrima coniunx
Quae prope te solo coniuge digna fuit.

AD EUNDEM UT LAETETUR scripto Epithalamio.

FUnde merum, Geniumque voca Veneremque maritam
Concelebra, nardo tingere, sparge rosas.
Abice quicquid habes quod mordeat, indue quicquid
Laetitiae moveat gaudia plena novae.
Cur ita? nam te ipsum tibi mittimus ecce renatum,
Numquid erat nasci te vetuisse mori?

AD EUNDEM RESPONDET quid sentiat de erudito quopiam hospite.

CArminis Aufidii nimium studiose, requiris
Quis mihi sit visus quem tecum vidimus hospes
Dignus amicitia nostrane sit, accipe paucis
Quae multis a me verbis Ioachime petisti,
Quod libros Latiis nactum mihi scribis in oris.
Tam raros, tam non aliqua quantumlibet auri,
Merce rependendos magna, decus illud honesto,


page 277b, image: s566

Accedit titulo, velut a virtute trophaeum
Quod petitur: quid enim credas hoc munere dignos
Qui retrahant studiisque negent sua commoda rectis?
Hospitis inde tui mores, quantum unica nobis
Cena probare potest, ita sunt mihi ad omnia visi
Exacti momenta, boni, faciles, et honesti
Candorem prae se multum sine labe ferentes.
Lingua diserta satis, multa experientia rerum,
Ingenii splendor, studiorum multa supellex.
Et quid plura loquar? nec enim describere laudes
Illius institui, nec tu Ioachime volebas
Digni laude satis. Sed enim nec laudis avarum
Esse bonum decuit, nec plus quam prosit egentem.
Est aliquid transisse Alpes, ut scribis, et haec sunt,
Quae vere [Note: 1535: Orig.: verae] iactas temulentae insomnia Musae.
Nam si non animum mutant qui trans mare currunt,
Ut tuus ille canit, non plus tibi cognitus Alpis
Contulerit, quam visa Tagi praedivitis unda,
Nuper et Herculeo summato gurgite Gades.
Et mihi Sarmaticae Borealia regna paludes
Piscibus et plenas persaepe natasse lacunas.
Tu quoque vidisti subiectos Parrhasis ursae,
Et late populos, ad Baltica stagna colentes.
Quos tamen inde boni flores quae commoda fructus
Extulimus? me mille modis vidisse iacentes
Poenitet Arctoo sub sidere Sauromatarum


page 278a, image: s567

Hydropotas populos et terras fruge carentes
Crede mihi multis nocuit vidisse remotas
Orbe alio gentes: si paucis profuit autem
Ergone cuncta tibi subeunda pericula censes?
Et mala tot subeunda mari terraque ferenda?
Felicem quem parva domi res tuta, et honesto
Nomine parta manet: quod si illum divitis auget
Ingenii decus, et virtus, et gloria famae
Quis hunc Semideis, quibus hunc nam regibus aeques [Note: 1535: Orig.: aques]?
Omnia quae tibi cum data sint Ioachime Deorum
Munere, cur alio gentes sub sole repostas
Cur aliena voles invisere regna? quid autem
Tam fragilis millena subire pericula vitae
Casibus expositae variis? cum te tua virtus
Parta labore tuo notum satis atque beatum
Contentum parvo faciat, magna ista potentis
Fortunae deridentem ludibria, quamquam
Quamquam o, sed paucis contingit adire Corinthum
Idem ait ille tuus, cuius quia verba stilumque
Consectaris, in hoc quoque consentire necesse est
Consilium, quo suadet ut otia tuta capessas
Non adeas gravibus commercia plena periclis:
Nam si vis, inquit, bene vivere, quod petis hic est.

AD EUNDEM.

Sic tibi sint faciles, ut sunt, in carmina Musae
Sic citharae nervis cedat Apollo tuo.


page 278b, image: s568

Sic habeant, ut habent, Charites tua pectora nudae
Sic tibi [Note: 1535: Orig.: tuo] perpetuo constet amica Venus
Sic tibi quicquid habet locuples fortuna bonorum
Tandem non varia conferat omne manu
Si Ioachime meas non ire graveris ad aedes
Hoc tibi ut arripias quando vacabit iter.
Nec propriis studiis mea te curare relictis
Sed peto quod vacui temporis esse potest.
Nec tam saepe domi te convenisse decebat,
Curarum praestat iam satis illa tibi.
Et cupio et nequeo te convenisse frequenter
Hic animus cura fluctuat ancipiti.

AD EUNDEM

Postquam iterum reduces Pegnesida venimus urbem
Tertia caelivagus lumina Phoebus agit.
Nec Ioachime venis solito nec more salutem,
Regia dicturus limina nostra subis.
Ipse tuae patriae vidi moresque virosque,
Queis non exiguo cultus honore fui.
Et potes haec absens iam tot nescire diebus,
Quae sinui cupimus deposuisse tuo.
Et mihi visa via est haec certe longior illa,
Qua stadia Hispanae mensus es ipse plagae.
Officium ergo tui nisi deseris omne poetae,
Si potes huc hodie mi Ioachime [Note: 1535: Orig.: Iochime] veni.


page 279a, image: s569

Et simul Aetnigenae perversa poemata vatis
Fac redeant cultu sed meliore, vale.

AD EUNDEM

DIscolor errantis si te iuvat area pugnae
Et posito praefers lignea regna mero
Care salutatum nostros Ioachime penates
Post tibi quam fuerint prandia sumpta, veni
Namque aderunt quos tu non dedigneris amicos
Si, quod habes, quicquam pectoris huius habes.

AD EUNDEM.

QUid prodest venisse eadem sub moenia, si te
Non datur optata [Note: 1535: Orig.: opima] conditione frui?
Sic sitit et medias, quisquis fuit ille, per undas
Esurit, et frustra quas tenet ambit opes.
Non habiture igitur faciles Ioachime puellas
Perge tibi natas spernere Pieridas.

AD EUNDEM.

IAm non aucupio sequor avia stultus inani
Ruraque brumali semiperusta gelu
Nam quia te totiens frustra venisse dolebam
Iam totis statuo solibus esse domi.

AD EUNDEM.

NUper ut abstulerat tibi me punita voluptas
Languentem fuerat deseruisse pudor
Nunc cum reddiderit tibi me reparata voluptas
Sit rogo sanatum deseruisse pudor.


page 279b, image: s570

SEBALDO HEIDO SUO LUDIMAGIS. [Abbr.: LUDIMAGISTRO] Sebaldino Norinbergae,

NOn quia cessarint iamdudum in mutua Musae
Carmina sive meae sive Sebalde tuae
Mutatam vereare fidem, nec credere debes
Tempus amicitiae dissoluisse vices
Sed tua quod verita est violati crimen amoris
Mansit in officio Musa benigna suo
Quae sic blanda fuit, sic ornatissima venit
Ut stupidum forma fecerit esse sua.
Adsere tam faciles Diis care Sebalde Camenas
Quas gravis est pulsas restituisse labor.
Nec dubita quin nostra fides tibi constet amorque
Dum sibi constabit Noridos urbis honor.

AD IOACHIMUM CAMERARIUM

QUalia nec Latias pudeat describere Musas
Si legat abiecta flavus Apollo lyra
Ad quorum saliant alacres modulamina nymphae
Et succensa novo pruriat igne Venus
Qualia lascivum poterant decuisse tonantem
Dum sedet et placito de Ganimede bibit
Qualia Teutonicis nuper non aequa poetis
Gratia amet, iunctis blanda cupidinibus
Talia cum facias, cum talia carmina scribas
Dic mihi per Musas cur Ioachime premis?


page 280a, image: s571

AD EUNDEM IOCUS.

Si te Musarum comes unice nostra momordit
Littera, quod ludos obicere ausa tibi est
Non alia credas factum ratione velimus
Quam quia nil aliud quod loqueretur erat
Et tam non acidis salibus perstringere amicos
Auriculasque iocis vellere saepe iuvat
Nunc tamen hoc gratum est quia magni carmen Homeri
Instituis viva tradere voce tuis
Sed quia tu scribis, non faustum est mh=nin a)ei/dein?
Non adero, mh=nin ne tibi commoveam.
Cur etenim veniam cum pergas mh=nin a)ei/dein,
Ni dicas fictam mh=nin a)ei/de qea\.

AD EUNDEM

Obvius a cena Plutarchus venit eunti
A Plini tenebris ad Cicerones opes
Dum cupio iniecta properantem voce morari
Inceptum fallax alea rupit opus
I nunc nostra tuis ai)ni/gmata confer o)mh/rois
Qui tamen hoc casu ne moriantur ades.

AD LUCAM MYSNERUM DE IPSIUS nomine iocus.

Daedalon aereas sumpsisse et Pegason alas
Vix habet exiguam fabula nota fidem
At bovis effigiem qui Lucae fecit et alas
Credimus audaces non habuisse [Note: 1535: Orig.: babuisse] manus?


page 280b, image: s572

Insolitas tantum volucres finxere poetae
Ex homine ille bovem, de bove fecit avem.
Quo quia tu gaudes Divo cognomine Luca
Sume tuo capiti cornua taurus eris.

AD EUNDEM.

Festa sui celebrans cognominis otia Lucas
De lacubus captam putribus emit avem
Scilicet hoc volucrem veneratus nomine Lucam
Oblitus credo quem colit esse bovem

DE EODEM.

Rectius altivagum celebrasses corpore Lucam
Non avis exiguae, sed bovis eximii.

AD EUNDEM IOCUS.

Quae fuerant nobis asininae credita pelli
An tibi sunt Luca credita scripta parum
Sive quod est asini basileu\s o)/nos ore loquutus
Ista parum possunt scripta placere tibi
Commoda ceu quoniam non legeris otia nactus
Seu quia dissimulas lecta fuisse tibi
Quicquid id est vel adhuc Asininas inspice chartas
Quodque iubent illae perfice, sanus eris.

AD GREGORIUM HOLOANDRUM

Iuris Holoander novus instaurator adempti
Cuius in haec revocas tempora nostra decus
Si tamen hesternae quod es inter pocula cenae
Pollicitus, memorem non pudet esse, veni,


page 281a, image: s573

Non quia sis fulgentem opibus visurus amicum
Sed potius Musae pauperis inferias.

AD OTHONEM CORBERUM SUUM.

Cum tot abortivis celebrent te versibus Hessi
Non video cur non maximus esse queas
Qui licet exiguo sis corpore, fama Gigantem
Te facit, Hessorum quam tibi Musa dedit.
Alter carminibus, Rythmis te concinit alter
O celebrem multa te ratione virum
Debes ergo tuis, si te non paenitet, Hessis
Corporis et famae nomina magna tuae.
Sed tamen ex illis qui Regia sceptra gubernat
In te plus meriti plus quoque iuris habet.
Quare age mandati pare Corbere tyranno
Pransus amica tui limina Regis adi.
Ecce nitent verni purissima lumina solis
Et clarum rutilans explicat aura diem.
Rura per et riguos laeti spatiabimur amnes
Tu comites nobis quos potes ante para.
Sed comites non praefractos nec fronte severos
Sed faciles apta dexteritate viros.
Qua vergunt prono Pegnesia flumina lapsu
Ibimus, ipse locum coniice deinde, vale.

IACOBO SCHONSTETERO DISCIP. [Abbr.: DISCIPULO] SUO

Quod petis, auxilio iam te nullius egere
Testantur verus quos Iacobe facis


page 281b, image: s574

Talia namque tibi cum dictent carmina Musae
Qualia Pieria cantet Apollo chely
Quid petis auxilium scribenda in carmine nostrum?
Hoc quoque iam dudum si quod habemus, habes.
Tu modo Pieridum sic ludere perge sub umbris
Dum tener aetatis flos viret iste tuae
Venturamque tuo capiti iam necte coronam
Quam nequeant longi comminuisse dies.
Haec tibi maturo semper florebit honore,
Tunc etiam cum te cana senecta premet
Tempore non ullo nam vivida Musa senescit
Imberbem Phoebum sicut et esse vides.
Vis igitur, vis vitae omnes florere per annos
Ipse tui Musas tempore veris ama.
Sed facis et non es nobis hac parte monendus,
Iam satis appositum mens tua calcar habet
Perge modo et nostro contemptas tempore Musas
Nullius impulsu deseruisse voles
Tempus erit quo te possis gaudere secutum
Consilia haec Hessi qualiacumque tui
Isto te interea figentem in pulvere gressus
Si libet, ad Musas dux eris ipse tibi
Ecce vides per nos monstrata cacumina montis
Quem petis, hoc tantum nunc tibi restat iter.
I modo nec dubita magnos superare labores
Non eris Aonii gloria parva chori


page 282a, image: s575

SEBALDO HEIDO SUO.

Exieram gelidas apricaturus ad undas
Pura velut verni lumina solis erant
Deflua adhuc haesit nix in Pegneside ripa
Rara hiemis facies ceu fugientis erat
Laeta renascenti meditabar carmina Phoebo
Nostra hoc, si nescis, pectora numen agit.
Qui tamen Hesperias ubi se inclinavit ad undas
Invito redii sub mea tecta gradu
Iamque reversus eram, iam limina nota tenebam
Invenio digitis verba notata tuis.
Expedior chartamque avido dum lumine lustro
Inscriptum foliis nobile carmen erat.
Hoc erat aprici gavisum ad lumina solis
Hoc erat aethereo pectus amore rapi.
Scilicet idem animum rapuit deus, obtulit idem
Quae legerem tereti carmina facta pede.
Gratulor applaudoque tuae Seobalde camenae
Lumine te dextro Christus Apollo videt.

AD LUCAM MYSNERUM SUUM

Si quid amicitiae nostrae comes unice Luca
In te nos iuris si quid habere putas
Sed quod amicitiae non laedat iuris honorem
Polliciti memorem te decet esse tui.


page 282b, image: s576

Non quia promissi possis hac lege teneri
Quam transisse tibi debeat esse nefas.
Sed quia nunc discas sub Regibus esse tyrannis
Laedere quos eadem sit ratio et facere
Hoc simul imperii nostri pro iure iubemus
Vespere ut hoc hodie nos adiisse velis.
Aurea visurus condentem lumina solem
Illum vidisti quem stupefactus heri

Libri Quinti Silvarum. FINIS.