LIBER SEPTIMUS.

Iam stridenti litui, percussaque tympana ferro
Dant sonitum: simul ora lupo spumantia pressi
Exhortantur equi: seque ad certamina firmant. [Note: Decursus certantium equitum, ad pendentem orbiculum.]
Primus ibi Melior, Persarum tectus amictu,
Gente Bipontina Boioque Georgius ortu,
Clarus Ioannes, pignus deponit, et aere
Liligerum invitat Ludovicum hastaque lacessit,
Et quinquaginta pretium iubet esse daleros. [Note: Ludovicus Dux Wirtemb. certat cum Georgio Ioan. Palatini Rheni, duce Bipontino , qui se Meliorem finxerat.]
Non renuit pignus Dux Liliger: et simul aequum
Per campum fertur, rapidoque abit ocior Euro,
Et medium rapit orbiculum. quem deinde secutus
Non tetigit Melior, pinuque erravit acuta.
Emicat hinc iterum, mediumque hastae implicat orbem
Liliger: et caveae consessum ingentis, et ora
Prima patrum magnis victor applausibus implet.
Bis Melior circo pendente Georgus aberrat
Bis rapit intorta Ludovicus Liliger hasta:
Postrema tetigit Melior vice: Liliger errat.
Proximus huic pugnae Hartmannus succedit Ianus,

Habsperga de gente satus, qui rura gubernat
Badovilla alias: Syrio nunc Caspar amictu. [Note: Ioachim. Ernestus Princeps Anhalt. certat cum Equite Casp. Ioan. Hartman. ab Habsperg .]
Is pretium pugnae, deponit quinque Daleros,
Obviat Ascanius, Roseo qui nomen habebat
De campo, et pretii tantundem opponit in aere.
Alternatque vices cum Liligero Ludovico .
Sed minor Hartmanni fuit hoc certamine virtus,
Ascanii superata manu. dat praemia palmae
Craterem iudex, signis exstantibus, asprum. [Note: Certamen Ducis Wirtembergici cum Equite Balthasaro Sebastiano Comite in Falckenstein .]
Inde ad conatus fausto subit omine, qui se
Balthasarum Syrio larvarat vellere clarus
Falcosteinaei generis de stirpe Sebastus.
Namque is Liligerum certamine vicit eodem,
Ac donum pugnae retulit sibi, quinque Daleros, [Note: Certamen Principis Anhaltini cum Equite Pilato , et Ducis Wirtemb: cum Equite Caipha, Adolpho comite Rheni .]
Tantundem pretii, vultu Pilatus Hebraeo
Deposuit, Caiphas tantundem: nobilis ille:
Hic Rheni Comes ingenuae virtutis Adolphus,
Liliger hunc vicit, bellator Anhalticus illum.
Ordine dein adsunt Turcarum, horrentibus armis,
Tres imitatores: quorum Lignizius heros,
Primus ovat: Selymique efficto nomine fertur:
Triginta fulvo deponens aere Daleros.
Nicoleos totidem ponit, Miltizia proles,
Qui se a Threicio Machometem finxerat Istro. [Note: Certamen Anhal. Principis cum Equite Sultano Selymo Ioachimo, Duce Lignizensi .]
Iamque iterum fragiles fragor incitat aereus hastas,
Cum roseus sonipes, motus clangore tubarum,
Arva quatit pulsu, et contollit pulvere campum:
Dispergitque iubas: et motas surrigit aures,
Bis rapit orbiculum, roseo incita lancea pugno,
Nec mines et Selymi Ioachimus nomine tectus.
Exhortatur equum, taedamque obvertit in orbem:
Contorsitque suis vibrantia tela lacertis:
Nil tamen intenti profecit acumine ferri.
Liliger insequitur, fortique trementia rursum
Tela manu torquet: pernicior alite vento:

[Note: Ducis Wirtembergici certamen cum Equite Sultano Machomete Nicolao a Miltiz ]
Per campum sonipes pendentem fertur ad orbem,
Involvitque hastae. Geticis succedit in armis
Spumantemque impellit equum, Milticia proles:
Dextera: sed voti fuit irrita. sic duo Turcas
Liliger hunc, illum Rosiger superavit Anhaltus, [Note: Anhaltini concertatio cum Equite Sultano Amurathe Heinrico a Binau .]
Haud mora: Binavio Henricus de sanguine cretus:
Nomen Amurathi Scythicum qui Regis habebat:
Prosilit, et iusta ob victos iam percitus ira,
Ascanio ponit bis denos aere Daleros,
Vindiceque arma manu rapit. ut cum sanguine viso,
Aut iaculo in tergum Tigris virgata recepto,
Acrior in pugnam ruit, et maioribus hostem
Viribus aggreditur. fervens vim suscitat ira:
Incenditque animum rabies, et conscia virtus.
Iam Rosiger volat Ascanius, stimulatque caballum,
Et pede ferrato, atque effusa largus habena,
Sed telis orbem, fixoque involvere ferro
Non valuit, tangens imi curvamina fundi.
Ocius adducto polum Heinricus, sic voce precatur:
Tu DEUS huic nostro praesens succurre labori:
Et sine me hoc delere nefas: ne pristina belli
Fama hoc parta loco, rursum labefacta recedat:
Atque omni decore amisso, pretiisque relictis,
Saxones ignavis cogantur cedere dextris.
Eia, age, si nostros non aspernaris honores:
Hac sine me superare vice, et rege tela per auras.
Dixerat: et toto connixus corpore lignum
Intendit: mediumque hasta super implicat orbem.
Bis redit in cursum Ascanius, bis vincitur hasta
Thracis Amurrathi , pretiumque amittit: et auro
Heinricus potitur, sed non Mahometia pinus
Milticii tranquilla fuit, nec dextra quieta:
Ereptumque sibi dolet hunc virtutis honorem,
Ergo his Binavium compellat vocibus ultro: [Note: Deliberatio Miltitii cum Binavio de mutanda veste: et eorundem e circo egressus.]

Care vir, et nostris Henrice haud indecor armis:
Aut hoc omen inest habitu, luimusque Getarum
Supplicia informi quos praesentamus amictu:
Aut hunc adverso celebramus numine ludum.
Quocirca mutare habitum, vultusque minaces
Exuere hinc meditor: blandamque assumere formam
Oris, et Idaliae mentiri pectora matris.
Saepe amor expugnat, quos ferrum vincere nescit.
Ipse etiam Alcides, toto prius orbe subacto,
Maeonicas inter calathum tenuisse puellas
Dicitur, et duris stamen torsisse lacertis.
Tu Paris esto: Paris magnum superavit Achillem.
Iustus erit Pallas: Pallas nisi tuta fuisset
Tydidem: imbelli poterat succumbere Glauco.
At Iuno Belciccus erit. quis fortior illa,
Quae soror aetherei fertur coniunxque parentis?
Sic ait: atque Heysum dextra comprendit Iustum,
Belciccum laeva: campoque excedit aperto.
Interea Oetingae generoso a stemmate gentis
Gotfridus, fictae dominator Biso Granatae:
Et Zochius ficto Gerson cognomine dictus,
Tolletae dominus: subeunt ad ludicra Martis:
Et Conradus equo Velbergus Iapyge fertur,
Qui se Vigeria Comitem de gente ferebat.
Bis denos quivis ponit quinosque daleros. [Note: Concertatio ducis Wirtember. cum Equite Don Bison de Granada: Gotfrido Comite Oetingensi. Anhaltini Principis, cum Equite Don Gerson deTolleta, Balthasar Zoch. Et rursum ducis Wirtembergici cum Equite Don Conte de Vigero, Conrade a Velberg.]
Nec mora cornipes rauci canor incitat aeris.
Liliger it, celerique via defertur ad orbem.
Non secus, ac nervo per nubem impulsa sagitta
Insequitur Biso: Bisonem Liliger: illum
Biso iterum, vastis tremit actibus incita tellus:
Subtrahiturque solum: quatit aeger anhelitus artus,
Cornipedum: et salsus rivis fluit undique sudor:
Liliger hoc vicit Bisonem praepete cursu:
Gersonem Rosiger. sed Vigerii laris heres
Liligerum superat, pretium et certaminis aufert.

[Note: Certamen Principis Anhaltini cum Rege Aethiopum Philippo a Rechberg. Et Ducis Wirtember. cum Equite Ioan. a Calecuth, Ioanne a Bucholz. Certamen Anhaltini Principis cum Tomyri. Burckhardo a Weiler, Ducis Ludovici cum Pentesilaea, Friderico Comite in Wirtemberg . Iterum Anhaltini cum Semiramide Alberto, Comite in Leostein . Concertatio Principis Anhaltini , cum Equite Casparo ex Aethiopia, Ludovice Landgravio Hassiae : Ducis Wirtemb. cum Equite Meliore, Georgio Landgravio Hassiae . Iterum Principis Anhaltini cum Equite Balthasaro Geor. Comite ab Erppach . Iterum Ducis Wirtemberg. concertatio cum Pharaone Siculo Simone Comite a Lippen, etc. ]
Tum Rechbergaea natus de stirpe Philippus,
Aethiopum qui se simularat nomine Regem,
Succedit pugnae: et pretium fert quinque daleros.
Fert totidem, qui se Calecuthus dixerat ore,
Et Bucholcaea prognatus origine Ianus.
Liliger hunc: illum Rosi campi lancea vincit.
Nunc medios inter cursus exsultat Amazon
Pentesilaea: manuque rapit Mavortia tela.
Quam lectae comites, Chaldaea Semiramis, et tu
Massagetum quondam Tomyri Regina secuta es.
Fert pugnae pretium bis denos quisque daleros.
Primaque iam Tomyris Rosicampum Marte lacessit,
Weiler equo fidens nec quicquam hastaeque trabali.
Nam Rosiger certa superavit acumine pinus.
Mompeligardaei Fridericus nuper agelli
Praesidium, validis nunc Pentesilaea lacertis
In pugnam subit: et fervens quatit arma virago
Pentesilaea, levis totas, accepit habenas
In campum sonipes: volucrique simillimus Euro
Contra orbem validi contorquet tela lacerti.
Irrita vis abiit. sed non abit irrita dextra
Liligeri ducis: et palma victrice potitur.
Inde Leosthenius campo succedit aprico
Miles, Amazonio velata Semiramis ostro.
Hunc Rosiger vincit, veteris protector Anhalti.
Protinus in medium larva occultatus Eoa
Progreditur, Catto princeps Ludovicus in agro:
Et frater simul, eximia virtute, Georgus
Landgravius: Melior, falsi hic cognominis, ille
Caspar: et Erpachiae Comes una Balthasar orae:
Balthasar Assyrius, sed origine Teuto Georgus.
Quadraginta illi ponunt pretium omne daleros:
Rhenanos hic forte decem. volat ocior Euro
Et dextra telum, Ludovicus, dirigit ala
Landgravius: certaque hasta contendit ad altum

Orbiculum: certa sed erat tamen error in hasta.
At non Ascanius iaculo bonus errat: et hastam
Consequitur, quodcumque petit fortunaque iuris
Nil habet in iaculo. victus nunc exiit Hassus:
Nunc Comes Erpachius pinu superatur eadem:
Nunc et Waldecius: qui Sardanapalus in illud
Certamen Syrio tectus descenderat ore. [Note: Alia concertatio Principis Anhaltini cum Sardanapalo, Francisco, Comite a Waldeck Ducis Ludovici , cum Equite Hiltenbrando Rudolpho Rau, ab Holtzhausen . Iterum Anhaltini cum Equite Valertino, Ioanne Ridesel .]
Nunc eadem pinus Ridesellum vincit Ianum:
Qui Vallertino sese iactarat ab ortu:
Obtuleratque decem, victoria dona, Daleros.
Nec minor Ascanii extra, Ludovicus ibidem
Liliger effulsit: qui Catta a gente Georgum Landgravium superat: Lupianum hic praeterit idem,
Que se Trinacrii Pharaonem dixerat agri:
Et bis sex, pretium captarat equestre, daleros.
Liliger hic idem tria Martia pectora vicit,
Holzhuso Ravios celebres de sanguine fratres:
Et quendam Angelico Michaelem nomine tectum
Qui pretium pugnae tulerant: ter quinque daleros. [Note: Concertatio Principis Anhaltini cum fratre Abrahamo Hermanno a Ianviz , et Ducis Wirtemberg. cum fratre Isaac Conrado Thum , et rursum Anhaltini cum fratre Iacob Georg. ab Halweil .]
Iam conscendit equum Hermannus, Ianvizia proles
Qui se Abrahamum titulo occultaret avito:
Et denos ponit, pretium haud exile Daleros.
Isacius totidem ponit, totidemque Iacobus:
Quorum hic Halvillo, pugnae subit, editus ortu:
Ille e Thummorum Conradus sanguine venit
Liligerum Isacius superat: qui nomine vero
Thummus erat: Rosa vincit avum, vincitque nepotem. [Note: Ingressus novi contubernii, Veneris, Minervae, Iunonis et Paridis.]
Ecce autem subitis velati corpora larvis,Iuno, Minerva, Venus, caecique cupidinis arcus,
Et Paris, auratum gestans in pollice malum,
Pulverei redeunt tandem in spatia horrida circi
Vitta rubens, sparsos per eburnea colla, capillos
Temporibus cingit: laterique haerentia presso
Candida virgineas adstringung suppara costas:
Puniceo quae apte fulgent circumdata limbo.
Ante Paris fertur, regali splendidus auro:

Adstrictoque omnes ostentat corporis artus
Tegmine: dulce oculi rident, et dulce iuventus.
Nec litui desunt, et agresti Musica cornu,
Panos rauca sono: qualem Idae in vertice pastor
Inter Dardanias exercuit ipse bidentes.
Sed iam in fine rei tepidis sudoribus artus
Cornipedum, et longi suspendunt ilia flatus:
Quando fere nitidus summis Sol montibus omnis
Erepsit: et noctis equos Luna alta reducit.
Tum Dux Tecciaci Ludovicus Liliger agri,
Incipit effari praeconis voce diserti:
Quandoquidem melior, Iuvenes, pars acta diei:
Ludorumque satis lux haec habet: altera lucem
Cum croceis invecta rotis Aurora reducet:
Propositum repetemus opus. nunc mentibus omnes,
Quod superest, laete bene gestis corpora rebus
Procurate viri, et ludum sperate parati.
Iussa viri faciunt, intermittuntque laborem:
Et dapibus reparant vires, animumque Lyaeo.
Vertitur interea caelum et ruit Oceano nox,
Involvens umbra magna terramque polumque:
Et gelidum tenuans humentibus aera bigis.
Tunc iterum a cena pubes Vulcania sulphur
Expedit ignivomum: facibusque accingitur atris. [Note: Ludus a cena incendiarius seu flammivomus, repraesentans duos gladiatores in igne concertantes.]
Mensa erat ante fores horti, iunctaeque propinquo
In conspectu arcis: super illa fumida glandes
Machina fert positas, humanae in membra figurae:
Ut speciem praestent geminorum ardendo gigantum:
Et trepidam cieant per mutua vulnera pugnam,
Iamque faces ardent: incensaque fulget imago,
Ore vomens ignes: sonitumque imitatur Olympi:
Ut qui olim nimbos et non imitabile fulmen
Salmoneus aere, et cursu simulavit equorum.
Interdum flammae geminant: nunc tempora pulsant
Mutua: saepe altam contingunt verbere frontem.

Interdum superas feriunt iacula ignea nubes:
Inflammantque vias. piceum fert flammea lumen
Taeda, et commistam Vulcanus ad astra favillam.
Non secus ac quondam Briareus candentibus ignes
Faucibus eructat, caelumque inflammat: et illi
Oppositus diris ululatibus intonat asper
Enceladus: ruptoque vias illuminat igne.
Aut cum Trinacria Cyclops incude laborat:
Brontesque innumeris exasperat Aegida signis:
Fulmineoque altum Steropes in casside conum
Crispat agens: nectitque ater thoraca Pyracmon:
Ingemit ignifluis Lipare fumosa cavernis. [Note: Globorum ardentium et flammivomorum eiaculatio.]
Intus, graminei paries qua prominet horti,
Ignivomos fert flamma globos. Globus actus in auram
Alta petit spatia astrorum: similisque volanti
Surgit in immensum: et sparsos late eicit ignes,
Horrendum visu: tandemque exhaustus ab aethra
Tardior in terram redit: atque exaestuat igni:
Flammantesque vomit cunctis ex partibus angues.
Avia respondent sonitu iuga. pervigil ut cum
Artificumque rotata manus, et fulmina Cyclops
Prosubigit: pulsis strepitant incudibus urbes:
Sideraque alta fragor penetrat. stupet inscius alto
Accipiens sonitum montis de vertice pastor.
Aut velut horrescunt late Catanensia rura:
Cum vomit Aethnaeus fumosa incendia crater:
Involvens circum rapidis nemora avia flammis.
Iam gelidam Phoeben, et caligantia clarus
Merserat astra dies, nitido provectus Olympo:
Ortaque depulerant Aurorae lumina nubem.
Tunc ubi cursorum manus omnis, et ambo celetes
Regia finierant genialis prandia mensae:
Circum omnes repetunt: quis nondum facta potestas
Certandi, hesternis induti corpora larvis. [Note: Continuatio decursus equestris ad orbiculum.]
Hic Rosiger centum, positis uno aere, daleris,

Liligerum invitat pretio, pugnaque lacessit. [Note: Certamen Principis Anhaltini cum Duce Wirtemb. ]
Non renuit pretium Dux Liliger: et simul omnes
In se oculos vertit. tum stridula cornua cantant:
Et Rosiger Princeps opus inchoat, aequora prono
Emensus cursu, et tremulum delatus ad orbem,
Parte ima tetigit. Princeps quem deinde secutus
Liliger, orbiculum telo deiecit acuto,
Implicuitque actae bis terque in cursibus hastae:
Ac pretium victor retulit cratera, superbo
Effulgentem auro, gemmisque nitentibus asprum. [Note: Certamen Anhaltini cum Vaydeco Otfonosci: Burckhardo ab Anweil Ducis Ludovici cum Sabiath Razirsch, Erasmo a Laymingen , Iterum Anhaltini cum Schanckau Rasack. Ioann. Wolffgango ab Anweil Ducis Wirtember. cum Marcischigne Tury Schadikerski Carolo a Daxperg ]
Tum Burckhardus ovans animis, et robore dextrae
Anvillus graditur, Vaideccus nomine, et ore
Tartarus obscuro latitans, Sabiasque secundus:
Que se Razarschum cognomine dixerat uno.
Laimingo clarus de sanguine fortis Erasmus.
Anvillusque alter prodit certamen ad illud
Wolffgangus, Schythico cognomine torvus, et asper
Rasacius: Turyusque illum Schadecerza secutus,
Daxpergi veteri de nobilitate creatus,
Pro se quisque decem fulvo Rhenana metallo
Praemia deponit. sed nemo ex agmine victor
Tartareo excedit: Thuryum praeter Schadecerzam.
Nam Rosiger superat Vaydeccum, Rasaciumque:
Liliger horribilem Razarschum: qui tamen ipse
Vincitur a Thuryo, certamine rursus eodem. [Note: Concertatio Anhal. Principis cum Ioan. Wist a Syberg, Ioan. Wolff. a Stamheim .]
At qui Wisthansi nomen Syobergus habebat,
Horridus in iaculis et pelle Libystidis ursae,
Stammhemiae natus Wolffgangus origine gentis:
Viginti ponit certamen ad acre Daleros:
Impiger immissis Rosiger quem vincit habenis. [Note: Certamen Ducis Wirtemb. cum Paride, Heinrico a Binau Anhalt. cum Venere, Nicolao a Miltiz : Iterum Ducis Wirtemb. cum Pallade, Iusto Heyß . Iterum Anhaltini, cum Iunone, Ioachimo a Belzick .]
Tunc et Binavius redit in certamina circi
Hesternus Geticis Amurathes victor in armis:
Nunc Paris Idaeo veniens a vertice pastor
Regius: et pretium bis denos aere daleros
Pugnae offert: totidemque Venus, Miltizia fama,

Nicoleos: illo minor in certatibus heros
Liliger, hoc Rosiger fuit: et pede cessit uterque,
Alter pastori succumbens, alter amori.
Nec minus et Pallas Heysus processit Iustus
In medium: quinosque tibi generose daleros
Liliger opponit pretio: positoque potitus
Victor ovat. festae nihil omni tempore lucis
Pulchrius in toto visum apparere theatro,
Quam Venere, armigeraque viros superante Minerva.
Indoluit Rosiger, laxisque immissus habenis,
Vincere Belziccum gestit, qui quinque daleros
Obtulerat pretium, speciem Iunonis iniquae
Frustra mentitus. nam iustam accensus ad iram
Ascanius fulvo Iunonem Saxone vincit:
Et spolio Iunonis ovat, palmaque superbit.
Liliger hic. ergo Veneris nos proelia vincant,
Quos neque Tartarei proceres, neque vincere duri
Evaluere Getae? quae tanta insania pugnae:
Cedere femineis, superare virilia tela?
Non ita. Namque etsi nullum memorabile nomen
Palma habet: at probrum tamen avertisse iuvabit.
Haec ait: et pignus Veneri haud exile, daleros
Bis denos ponit. parto illa superbit honore,
Et totidem opponit, spe certae concita praedae.
Sed Venus orbiculo bis aberrat: bis tamen illum
Liliger involvit telo, vinclisque resolvit. [Note: Eiusdem concertatio altera cum Principe Anhaltino .]
Acrior hoc factus successu Liliger heros
Ascanio centum ponit, sua lucra, daleros.
Ille offert totidem. stridor latus urget equorum
Aeris, et admissas sulcant calcaria costas.
Hic iterum centum lucratur in aere daleros
Liliger: et pretium recipit cratera, figuris
Lucentem variis, auro gemmisque superbum. [Note: Gladiatorum seu Gymnicum certamen.]
Postquam finierat pugnas Ludovicus equestres,
Et cursus confecti omnes, ac dona peracta:

Protinus in lati succedunt aequora campi,
Armati ferro pugiles, delecta iuventus
Gymnasiis passim, studioque addicta palaestrae.
Hos geminae dirimunt acies: quarum una Georgum
Percolit, antiquum sequitur pars altera Martem.
Hos vulgo Catios, illos cognomine dicunt
Pennigeros: volucres quod iactent aere gestus.
Principio pugnae lecti duo rite magistri,
Teccigenae arbitrio: qui ortas componere lites
Norint, et meritum virtuti reddere honorem. [Note: Magistri palaestrae et gubernatores Hermannus Oxenbach, et Ioan. Vogel, Praefecti satellitum.]
Oxembacchus erat certaminis arbiter unus:
Alter Vogelius, custos fidissimus aulae:
Ambo satellitii ductores, ambo periti
Artis. et innumeris iam pridem exercita castris
Dextra viris: aggressa viros: et sole sub omni
Militiae iurata manus. tunc arduus altos
Ostentat Panopleus umeros: cui facta potestas
Adversam pugna fervente lacessere partem. [Note: PANOPLEUS, Princeps pugilum et summus palaestrites.]
Hic liber nexu, lateque in terga solutus
Emicat: ac caeli iactat per inane lacertos:
Poplite nunc varo fidens, nunc ludicra forti
Corpora collidens saltu: geminatque rotatas,
Multiplicatque manus: et verberat ictibus auras. [Note: Armorum apta collocatio.]
Ordine deinde locat denso cuncta arma theatro,
Hastasque ensesque, iliceoque e robore sicas.
Populeasque sudes, una Emathiasque bipennes
Tum legere arma iubet, sumptisque occurrere telis. [Note: Provocatio ad certamen.]
Nunc si cui virtus, animusque in pectore praesens
Adsit: et infestis attollat robora palmis,
Haec dudum nobis pugnae concessa potestas
Principis arbitrio. sed nulli hic nectere fraudem
Fas erit, aut alta iampridem mente repostum
Exercere odium: ludicros sumite caestus,
Atque alacri mecum contendere discite Marte
Martigenae. haec bello est et ferro proxima virtus.

Dixit, et ad superas interritus extulit auras
Bracchia, et in media rursum consistit arena, [Note: Phidolus, Abas, Pyxagathus, Doriclas, Aconteus, Phegeus, Latomus, pugiles a penna cognominati: vulgo Federfechter.]
Protinus accedunt socii Phidolus, et hasta
Fortis Abas, Ptelerasque, et sica fortis adunca
Pyxagathus, Doryclasque et pilis asper Aconteus,
Et gladio melior Phegeus, et Latomus ingens:
Et quos obscurae tacet ignorantia plebis.
Omnes attollunt palmis ferventibus arma
Exspectantque hostem, telis pugnaeque parati.
Illi autem cunctari omnes, nec credere quisquam
Se pugnae. Panopleus iterum clamore lacessit: [Note: Altera provocatio.]
Quae finis standi? quo me decet usque morari?
Siccine cessatis: ubi nunc manet ille magister
Necquicquam Mavors memoratus? an ille fatiscit
Ventosa in lingua, pedibusque fugacibus istis?
Pennigeri haec eadem cuncti simul ore fremebant:
Exoptantque viros, contraque occurrere poscunt. [Note: Iphitus, Aelurus, Creillus, Crispus, Alalleus, Idas, Pheudimus, pugiles a D. Marco cognominati, vulgo Marxbrüder.]
Cum tandem densis olli thoracibus adstant
Muniti, et caestus audent attollere contra,
Iphitus, Aelurusque ingens, vastoque Creillus
Murmure, et atroci Rallas asperrimus ore:
Et Crispus, Flandro notus gladiator ab agro:
Et rufos crines, barbamque informis Alalleus,
Terribilisque Idas, tractandaque impiger hasta
Pheudimus: atque alii, quos fama obscura recondit. [Note: Membrorum nudatio, densiori veste detracta.]
Primus ibi duplices poscit deponere amictus
Martigenas fratres Phidolus, et omnibus unus
Exemplum prior ipse dedit, tunicisque reiectis
Membrorum solidos artus, solida exuit ossa,
Hoc faciunt omnes, hoc Martigenaeque coacti,
Et paribus densi circum glomerantur in armis.
Ut sese permensi oculis, et quisque priorem
Speravere locum. non protinus ira, nec ictus. [Note: Primus congressus pugilum.]
Alternant paulum timor, et coniuncta pavori
Consilia: explorant vires, dextramque minantur:

Atque enses hebetant, alternaque bracchia iactant.
Arma armis gladio gladius sonat, ense recussus
Ensis, et Oebalii coeunt in proelia fratres.
Ut duo cum certant adversis cornibus hirci
Alta petunt primum subtracta cornua fronte,
Mutuaque immiscent, dum tandem bile tumenti,
Tempora temporibus collidunt, fronteque frontem,
Pheudimon hic primo congressum Marte Doryclas
Vi superat. nam prima procul vix ora levantis
Fulminea frontem dextra, disiectaque fundit
Lumina: et impacto faciem ter sauciat ense,
Protinus excedit pugna, gressusque secundos
Pheudimus abiectis detractat saucius armis:
Nec Doryclas alii voluit se opponere Marti, [Note: Munerum et praemiorum in singula arma propositio.]
Tum pretium argenti ponit victoribus, arma
Quae super Princeps, florenos quattuor: ensi
Destinat ancipiti senos: nec munera quisquam
Victor habet, vulnus nisi crudum inflixerit hosti. [Note: Duorum bipennigerorum certamen.]
Hinc animis furor additus: atque odia aspera surgunt
Ignotis prius, atque incensa mente feruntur
In medium. Primus dextra felici bipennem
Arripit ingenti Phidolus corpore nudus,
Et quatit, et crebris diverberat aera plagis
Obviat huic alia certamen ad acre bipenni
Iphitus: et vinclo chlamydem diffibulat arcto.
Effulsere artus, membrorumque omnis aperta est
Ianua: et ingentes plagis patuere lacerti.
Ut propius ventum, consistunt poplite varo:
Telaque protendunt, frontique orique minantur.
Abduxere retro longe capita ardua ab ictu,
Immiscentque hastas, hastis, pugnamque lacessunt,
Verberaque ingeminant necquicquam: et pectora flatus
Emittunt: errantque aures et tempora circum.
Fervidus hic crudam Phidolus dirigit hastam,
Transadigitque femur, subsutaque vellera braccae

Discindit. trahit ille pedem, et pendentia crure
Femina. sed pugnam renovat tamen incitus ira
Iphitus: et contra speculatus in agmine denso
Obvius ire parat Phidolo, duraque torquet
Spicula in adversum: nec spes effecta: sed ambae
In pectus cecidere manus. namque hasta sinistrum,
Phidoli percussa manu, transverberat armum.
Ille pedem referens cruda decessit arena,
Bracchia laesa, pedemque trahens: ut aquaticus anser,
Cui fera pastoris baculo vis perculit alam. [Note: Duorum gladiatorum certamen, nudis ensibus commissum, summa alacitate.]
Tum duo prosiliunt, et nudis se ensibus armant,
Phegeus, Musarum studiis castaeque Minervae
Addictus quondam, nunc Herculis arma secutus.
Atque Atlantiadae tractans pro more palestram:
Adversusque illi Flandrorum e limite Crispus,
Ense bonus nudo, et praeda spoliisque superbus
Multorum pugilum, quos stricto vicerat aere.
Nam prius haud ullo minor in certamine cuiquam
Cesserat, optata semper redimitus oliva.
Artibus his fretus, palmaeque superbus honore
Multa prius passim stolido iactaverat ore,
Phegea contemnens: ipsum ceu nulla manerent
Praemia: sed manes, reclusaque ianua lethi,
Iamque haec congressi ludicra in proelia circo,
Ensibus insurgunt rapidis, animosaque tollunt
Pectora nec vitam, dubitant pro laude pacisci.
Conseruere manus, intentaque bracchia telis
Alternant, valido Phegeus prior imminet ense:
Verberaque ingeminant: totaque immanis arena
Insequitur. vigil ille metu cum pectore et armis,
Huc alternat et huc, semper cervice reducta,
Mille cavet lapsas circum cava tempora mortes,
Auxilioque pedum. sed non tamen immemor artis
Adversus fugit, et fugiens simul ictibus obstat.
Respirant tandem, et paulum defessa reponunt

Bracchia: sed Phegeus arenti insurgit hiatu.
Nulla manus requies: denisque insibilat aer
Ictibus: inque vicem pugnant animosus uterque.
Hunc pudor, hunc victo iam spes ardentior hoste
Instimulat: Crispumque iterum fugat aequore toto
Phegeus. ille animam differt, cautusque futuri
Reicit intentos armis hostilibus ictus.
At Phegeus validis consertum viribus hostem,
(Is vigor ingenio est, ea confidentia dextrae.)
Ultro audax animis instatque: et desuper alte
Imminet. ut praeceps cumulo salit unda minaces
Inscopulos et fracta redit. sic ille frementem
Circuit expugnans: tandemque fera arma caventem
Advocat: et telis inopinum interferit ictum
Comminus. inflicto sonat omnis vulnere vertex:
It cruor, et tepido signantur tempora rivo,
Et coma concrescit tepido madefacta liquore,
Puniceaeque rubent aures, et sanguine manant,
Vicisti Phegeu, nec fortem deprecor istam,
Crispus ait: victas tibi do cum munere palmas. [Note: Duorum pugilum sicis certantium congressus.]
Haud procul ilignam fert circum tempora sicam
Aelurus, rapidoque fremens immurmurat ore.
Huic ars pellicias membris inducere vestes:
Infectasque cutes manibus purgare bidentum.
Contra hunc Pyxagathus sicam contollit: et alte
Fulmineis ambo suspensi corpora plantis,
Erexere manus: toto procul ora recessu.
Irruit Aelurus damnisecurus, et ambas
Consumit sine lege manus, et prodigus irae
In ventum vires necquicquam effundit inanes.
Tela oculis, manibusque prior vigilantibus exit
Pyxagathus, sicamque obicit, flictuque resistit.
Forte illic plagam venientem a vertice vidit:
Et telo excepit: nisuque immotus eodem

Desuper illatam retulit: duramque reducta
Libravit dextra media inter tempora sicam,
Sanguine conspecto tollit victricia palmae
Munera Pyxagathus: fulvaque exsultat arena. [Note: Duorum pugilum hastilibus seu pilis comminus certantium congressus.]
Conscia iamdudum virtus, laudumque cupido,
Magnanimum stimulo, ceu calcar, Acontea pungit.
Ille quidem et gladio bonus, et contendere sica:
Nunc iaculo incedit melior parvaque sarissa.
It parili contra hastili ferventior Idas:
Cui manus hircorum detractas comere pelles
Assueta, et caudas morsu producere ovinas:
Nil actum primae duro certamine pugnae:
Fortis uterque manu, iaculoque invictus eodem.
At iam congressu postquam coiere secundo:
Intulit in laevum praesignis Aconteus armum
Hastile atque umeros et bracchia sauciat orno.
Idae excussa manu terrae incidit hasta: sinumque
Desudat sanguis, sterilemque cruentat arenam, [Note: Duorum pugilum manus sica conferentium certamen.]
Ecce iterum, victor clamatus Marte priori,
Constitit in digitis, et summi pulvere campi
Phegeus: et sica Rallantem invadit obunca.
Sed quia depositum nondum desueverat ensem,
Ira ardens vacuas agit inconsulta per auras
Bracchia, praecipitatque manus. at providus astu
Rallas, et toto curvatus corpore Rallas,
Et Rallas vigil arte sua, nunc reicit ictus
Nunc nutu cavet ambiguo, capitisque citati
Obsequio: manibus nunc obvia tela repellit.
Inde renidenti lustrans obit, et fremit ore:
Sanguinamque rotat ferventi a vertice sicam:
Incautumque ferit per nares Phegea Rallas.
Ille sed accepto restaurat vulnera Martem:
Exposcitque virum. sed laetus munere Rallas
Denegat, et se ictum pugna non esse superbit.

Iam nova Vogelius caput altum in proelia tollit: [Note: Pugio unus sublatus hoste caruit.]
Pugio quem nodis ac acumine pineus armat,
Dextra crispatus, nec quisquam ex agmine tanto
Audet adire virum. multum ille diuque moratus,
Tandem alacris, cunctosque tuens excedere pugna.
Munera digna manu, nullo certamine tollit. [Note: Latomi processus ad certamen sarissis ineundum.]
Hastam proceram vibrans, et mole sua stans
Latomus exspectat, circoque moratur aperto.
Nemo pedem tollit contra: hoc ferventior ille
Provocat adversa pugilem de parte: diuque
Cunctatus frustra, palma victrice potitur.
Et si quis toto fuerit gladiator in anno,
Qui fervente velit mecum certare sarissa:
Inveniet promptum. sic fatus, praemia tollit. [Note: Digladiatio facta longis ensibus.]
Emicat hinc ense oblongo rubicundus Alalleus:
Nudatumque rotans, alterna in bracchia iactat:
Exsultans animis: et crebros congerit ictus:
Obviat huis animosus Abas, et proelia nectit:
Immiscetque manus manibus, ferrumque coruscat.
Fulminei sic dente sues, sic proelia tigres,
Sic libyci crudis ineunt assultibus ursi.
Tum pavor et gelidus defixit Alallea sanguis:
Et media vulnus deforme in fronte reportat. [Note: Pygmachia Pterelae cum Pigmaeo seu Nano.]
Ecce autem Pterelas procedit corpore vasto
In campum pugil: et crebra ferit aera sica.
Quaeritur huic alius, nec quisquam ex agmine toto
Progreditur: nec quisquam audet se tollere contra.
Tandem insperatus, densa de plebe tuentum,
Emicat, audaci protendens bracchia nisu
Pumilio exiles breviter contractus in artus.
Isaides qualis, vasta cum mole Goliam
Impar aggressus fulva prostravit arena,
Stuppea contorquens Balearis verbera fundae.
Intumuere animis Pterelas nanusque: sed ille

Celsior usque gradu validos fert desuper ictus.
Hic brevis erecta surgens ad verbera planta
Os petit: at coeptis non evaluere potiri
Frustratae brevitate manus: licet optima rerum,
Exiguo magnas sinuarit corpore vires,
Maioremque animum dederit natura minori.
Acrior hoc Pterelas animoque et pectore supra est:
Et tandem eludens sublato poplite nanum
Transmittit, pulsatque nates, et mitigat iram.
Fit sonus: et laetos attollunt agmina plausus.
Iam labor exiguus Phoebo restabat, et alto
Hesperus ibat equo: cum cenam epulasque frequentant
Certando fessae, fessae spectando catervae:
Magnanimique duces ludis iam rite peractis,
Laetitia certant, reliquis gaudentque diebus.
Hic epulae: penitusque cavae concentibus aulae
Miscentur, lituisque sonant. urbs tota resultat
Plausibus: et posito vili subtegmine cives.
Festivoue gerunt habitus, cristasque biformes:
Caraque plebeio teritur praetexta tumultu. [Note: Alberti Comitis ab Hoenloe difficilis aegrotatio.]
Interea Albertus Roseus paene aruit Indus,
Indus Hoenloi: quem fictis gesserat armis:
Parcarumque dies, et vis inimica propinquat.
Costae ardent: premit aegra sitis: latus aspera torquet
Febris: et insurgunt recidivi semina morbi:
Difficilesque aegros labefactat anhelitus artus,
Os livet: positaeque movent fastidia mensae:
Nec quisquam potis est visos cognoscere vultus.
Tum genitrix, lectis ut forte propinqua resedit:
Et curam nati, pro more fideliter, egit:
Ah quem te aspicio? quantum mutatus ab illo
Alberto, patriis qui nuper ovabat in armis?
Cur heu non possum communi occumbere letho?
Felix morte mea, neque in hunc servata dolorem.

Quid lucem hanc invisa DEO, quid demoror annos
Infelix mater? sed fati praescia mater
Non frustra hos dederam monitus, haec seria iussa,
Cautius ut saevo velles te opponere Marti:
Haud ignara parens, quantum novus ardor in armis,
Et quid laudis amor tali certamine posset.
Haec genitrix: lacrimis, ita quaesta gemebat, obortis.
Ille oculos vix attollens: ne mater acerbum
Hinc capias luctum: neve huic succumbe dolori.
Non thalamus nocuit, non proelia ludicra Martis,
Non praeceps casus. vidisti incedere rectum
Postea: et illatas aulis accedere cenas.
Nec manus Ascanii dedit innoxia morbum:
Est vetus: et lapsu forsan renovatus ab isto.
Testis erit medica celebris Kielmannus in arte: [Note: Ioannes Kielman, et Paul. Constantin. Phrygio: Medicinae Doctores, Archiatri Wirtembergici.]
Testis erit Phrygio, cui felix dextera semper
Curandis hominum morbis. quin erige mentem.
Nec culpa immeritos. viridi sors ista iuventae
Debita erat nostrae. si pubescentibus annis
Emorimur: senii nihil experiemur acerbi.
Nec vos arguerim, duro certamine ferri
Qui concurristis. DEUS hoc dispensat ab alto
Aethere mi fatum. quidquid DEUS Aethere ab alto
Destinat, id numquam mortalibus officit aegris.
Iamque adeo tibi summe DEUS, pater optime, grates
Laetus ago: quod me fatalis sevocat hora:
Et tua me caeli stellis fulgentibus infert
Alma manus, miseri surreptum cladibus aevi,
Sis bonus, o, clemensque mihi, veniaeque paratus
Condona culpam. quod te per caelica posco
Flamina, per CHRISTI nobis placabile numen. [Note: Comitis Alberti mors.]
Sic ait, inque umeros cervix collapsa recumbit:
Et letho rapitur caput: actaque vita per auras
Concessit laeta ad superos, corpusque reliquit.

At vero, vultum ut vidit morientis, et ora,
Ora modis genitrix nati pallentia miris:
Ingemit: et duplices tendens ad sidera palmas
Eiulat: et guttis humectans grandibus ora,
Terque quaterque manu pectus percussit honestum,
Solantur medici maestam famulaeque cadentem
Corripiunt interque manus ad fulcra reponunt.
Et iam fama volans, tanti praenuntia luctus
Ludvicum, festasque domos et moenia complet.
Omnes dant gemitum tunsis ad pectora palmis:
Regiaque immugit luctu, praeque omnibus unus
Ingemit Ascanius: luget Ludovicus uterque,
Alter Tecciaci dux, alter limitis Hassi:
Luget Henaebergus: Badanae Carolus orae
Luget Marchiades: et tu generose Georgi
Cattorum princeps. omnis Baro luget: et omnes
Magnifici Comites, cum nobilitate dolentes
Atrato ingentem tollunt velamine luctum. [Note: Sepultura Comitis Alberti.]
Ducitur in templum generosi flebile funus
Alberti Comitis: Comitesque interque vetustos,
Virtembergiaci generis, tellure locatur.
Omnis turba Ducum, Comitesque altique dynastae,
Nobilitasque omnis, summum comitantur honorem
Funeris: intersuntque sacris: solacia luctus
Exigua ingentis: Comiti sed debita magno.
Et nunc servat honos sedem illius: ossaque nomen
Marmoreo in tumulo (si qua est ea gloria) signat. [Note: Discessus Principum et reditio domum a nuptiis.]
Postquam regales epulas, festumque iugale
Bis septem clausere dies: tempusque peractum
Quemlibet ad patrios rursum iubet ire penates.
Primus ab urbe redit Badanam Carolus oram,
Et dulci linquens uxorem in limine caram,
Dat nuptae monitus natae, vocesque reponit
Auribus: et tacito fert verba novissima voto.

Digressus placidis affatur vocibus urbem:
Cara mihi tellus, magnae cui pignora curae,
Depositumque ingens animo commisimus aequo.
Sis felix, et perge diu florere, sacrumque
Religionis opus, pacemque tuere benignam.
Sic fatus miti lecticae infertur. at [(reading uncertain: ?)] illum
Prosequitur socio passu Ludovicus euntem.
Inde Bipontina clarus de stirpe Georgus:
Et Catti fratres, et fama Henaeberga recedunt.
Vidisses maerente genas hic imbre madentes
Et tristes abitus. vidisses corpora saltu
Femineo emicuisse Ducum, Comitumque sororum:
Utque agiles ipsae versarent aere gyros
Cornipedum, et doctis inhiberent ora lupatis.
Ite bonis avibus, Princeps ait optimus, ite:
Et nostri memores veterem retinete favorem,
Illustres animae. Tum clari ductor Anhalti,
Lignitio comitante suo, nataque parique
Postremus cursum tenet: et sermone moratus
Ludvicum illustrem, sociamque in amore maritam:
Tandem ait: Unanimis duo candida corda valete
Mentibus, patriae illustres fundate nepotes:
Qui leges, qui iura colant: verbumque salutis
Sincero studio ventura in saecula mittant:
Et casta maneant in Religione parentum.
Tunc illam amplectens: et tu pulcherrima forma
Sueviadum digno tandem possessa marito,
Vincula casta fove: Eximii sic nulla decoris
Damna tibi veniant: viridi sic flore iuventae
Duret in aeternum, et numquam tua forma senescat.
Haec fatus conscendit equum: gressusque recurvat
Quadrupedemque citum ferrata calce fatigat.
Tum litui clangunt, et tympana verbere pulsa
Alterno insultant, hilarem dat bucina cantum.

Illi intrant aulam: patrias hic tendit ad oras.
Et mea nunc tendunt ad laetum carbasa portum,
Immenso defessa mari. tibi CHRISTE suprema
Gratia: quod ventos voluisti avertere et imbres:
Ne mea tam longo pateretur in aequore triste
Naufragium, et pleno sed nunc petat ostia velo,
Eluctata freto ratis, eluctata procellis.