LIBER QUINTUS.

Finis erat festae lucis, cenaque peracta,
Nox subit: et fessos hominum sopor alligat artus:
Cum pecudes volucresque silent et longa quiescunt
Murmura silvarum: vitreoque humentia rore
Astra micant, tacitoque cadunt labentia motu.
Ut primum lux alma data est, pulsisque tenebris
Clara laboriferos caelo Tithonia currus
Extulit: et dictae subeunt momenta diei:
Protinus in mediam Teccaei principis aulam
Conveniunt: quibus aut animus decernere ferro,
Molirive hostem, aut venienti obsistere turmae. [Note: Proclamatio certaminis equestris extra carceres.]
Ipse inter medios praeconis voce diserti
Princeps effatur Cum primum crastina caelo
Puniceis invecta rotis Aurora rubebit:
Libera carceribus ponam certamina equorum.
Quisquis in hanc igitur mecum descendere arenam
Audebit, legum non immemor ante datarum,
Loricamque humeris habilem circumdet, et altae
Imponat cristam galeae: sed ephippia vitet
Circumclusa: nefas certando talibus uti.
Nec, nisi ter telo oppositum decurrat in hostem:
Nec plures gladio, quam quinos inferat ictus:
Excussumque manu cataphractus sublevet ensem
Mole sua: et propria ascendat virtute caballum.
Qui primam cursu melior perfregerit hastam:
Prima feret secum victricis praemia palmae:
Altera, qui plures: sed tertia victor habebit
Munera: qui melior quinos impegerit ictus.
At grege conferto, qui praestantissimus ausis
Fulserit: huic quartae tribuentur praemia lauri.
Pulchrior armorum ornatus sua gloria quinto:
At rerum novitas fuerit sua gloria sexto:
Qui vero aeripedum moderamina doctos equorum,

Ante alios poterit curvo se vertere gyro:
Septimus huic tribuetur honos: octava merebit
Praemia, qui reliquos cursores vicerit omnes
Cornipedis cervice boni: at qui levibus armis
Loricaque ierit melior, feret ultima dona.
Virgineo primum delectae ex agmine Nymphae,
Et quintum nivea victorem fronde ligabunt.
Macti animis omnes: ubi primum crastina caelo
Lux aderit, galeis se quisque recentibus armet
Et meritum pulchrae exspectet virtutis honorem:
Dixerat, et tubicen signum dedit aere canoro. [Note: Delectae iudices e choro virgineo, ad certamen equestre extra carceres. Anna Maria, principis Anhaltini filia. Catharina Sophia ducissa in Ligniz . Catharina, ab Engelshoven. Adventus Geor. Ioannis, Ducis Bipontini et Palatini Comitis ad Rhenum .]
Nec mora, praelustres muliebri ex agmine lectae
Tres adsunt Nymphae: quarum socialia nondum
Sub iuga cervices Hymenaeius egerat ardor.
Virginei decus Anna chori, generata parente
Ascanio: Sophieque, domo Lignizide nata,
Atque Engelshovio Catharina insignis ab ortu.
Forte novus tecto interea successerat hospes
Stirpe Palatina clarus sacroque Georgus
Ore: Bipontini suboles generosa Ruperti,
Alsatia veniens: qua Luzelstheinia rupes
Urbis sublimen attollit cum moenibus arcem.
Hic aulam ingressus, magna comitante caterva,
Voce salutantum excipitur matrumque Ducumque:
Agnataque domo, mensisque locatur acernis,
Convivas inter reliquos: ubi mitibus escis
Omnes sub mediae recreantur tempora lucis.
Ingeminant Suevi plausum, Cattique sequuntur:
Et laeti applaudunt Badani, et Saxones alta
Voce fremunt: animi nubes odiosa severi
Exulat: et purae patet indulgentia frontis.
Postquam deinde fames epulis, vinoque remota est:
Confestim mediae post tempora lapsa diei,
Bellatrix glomerare cohors: avidumque videndi
Vulgus, et armorum quibus est incognitus horror,

In circum subeunt, et aperti gramina campi
Ordine circumstant. pueri matresque nurusque
Invalidique senes muros ac tecta domorum
Obsedere: alii ramis sublimibus haerent. [Note: Circi descriptio.]
Circus erat lati mediis in vallibus horti:
Horti, qui festis haerebat proximus aulis:
Planitie insignis, fulva conspersus arena:
Et scrupis tectus: cuius quater area centum
Longa pedes, centumque et septuaginta vicissim
Lata domusque Notum versus constructa tepentem,
Longa pedes totidem: spectari unde omnia possent.
Nec minus adverso Boreae praetoria ab axe
Bina solo stabant: vetus unum et marmore fultum:
Unde Ducum, Comitumque pares, nataeque nurusque
Singula lustrarent ficti certamina belli.
Arboreum, trabibusque unum surgebat acernis
Ad scaenam et ludos erectum nuper equestres.
Ipse locus caveae tabulis atque assere circum
Saeptus: et arctatis hederarum nexibus apte
Munitus, fulvo quos lamina ducta metallo
Stringebat, manibusque suis paloque ligabat.
At geminae portae celsum super aera ductae:
Triginta quinosque pedes utrimque levatae,
Et sedecim latae, ducibusque virisque patebant.
Desuper effigies insignia quattuor hastas
Gestabant, numeroque pares, pictoque colore.
Pegasus has inter, supremo in culmine portae
Enisiferum volucri vectabat Persea tergo:
Iam iam sublatis liquido super aere plantis,
Cursurus celeri praeceps per inane volatu. [Note: Carcer.]
At campi in medio, crispanti ex abiete pactus
Carcer erat, limes cursoribus: unde reverti
Scirent, et longos ubi circumflectere cursus. [Note: Magistri Campi.]
Tum duo per circum coniunctis passibus errant:
Cura quibus, campo circumductare celetes:

Inque sua statione viros, atque arma locare. [Note: Bernhardus a Libenstein senior: Wolffgangus a Dinstett.]
Horum alter Bernhardus erat: cui clara nitebat
Stirpe Libosthenia domus, et sua fortis
Dextera tranquillae medio de limite vitae,
In senium vergens: umeros innixus amictu
Gramineo fortes, Alter Dinstettius, armis
Hungaricis, et equo per campum Saxone fertur:
Cui pellis latos umeros, erepta frementi
Ursae operit pariter caput ingens oris hiatus,
Et malae texere ursae cum dentibus albis.
Iamque tubae lituique sonant, et rauca resultant
Tympana: multiforoque canit cava tibia buxo. [Note: Ingressus Ducis Ludovici, ad certamen equestre intra carceres.]
Procedit legio sponsi, Tecceaque plenis
Agmina se fundunt portis: hinc Suevicus omnis,
Saxonicusque ruit variis exercitus armis. [Note: Tubicini Wirtembergici.]
Primi ibi promicuere novem litui, agmine iuncto,
Tympanaque aerisonos horrendum edentia bombos:
Quae viridi pulchrum ornabat circumflua tela,
Et variis florum vexilla coloribus aucta.
Hic fulgent immixta rosis sua lilia pictis:
Quae candore albam possent superare pruinam,
Hic caryophyllis stant iuxta ligustra: suasque
Hic inter violas praemollis amaracus errat.
Ipsos sessores viridis velabat amictus:
Et viridis petaso fluitabat crista virenti,
Par frontem pingebat equi, par segmina caudae
Cristarum ornatus, viridi splendore superbus. [Note: Patroni et praevii armigeri.]
Inde Duces ludi veniunt, volucrumque patroni
Cursorum: simili redimiti corpora veste,
Cristarumque pari cultu, phalerisque lupisque
Aeripedum, et caudis et picta fronte virentes.
Quos inter bombycis opus, ceu gramine tinctum,
Et culti variis ornatum floribus horti:
Inscriptumque notis, Ludovici nomine primis,
Vexillum celsa Lymburgus praetulit hasta.

Hunc pone insequitur princeps clipeatus, et auro
Squameus, et lorica habili, galeaque decorus:
Qui se Liligerum cognomine finxerat Album.
It tergo demissa virens a vertice crista
Duplex: insigni pene aequiparanda Smaragdo,
Textilibus formata modis: latus ense corusco
Armatum: qualis celso aethere fulget Orion.
At sonipes habitu regali, et crine superbus
Auricomo, et formae sibi conscius erigit armos
Altius: attollitque iubas, gressusque recurvat.
Fronte micant cristae, vario cum flore virentes,
Perque armos gemino hinc illinc discrimine pendent:
Et viridi phalerae renitent, et frena colore:
Luxuriantque suo gemmata monilia collo:
Caudaque textilium vernis variata rosarum
Floribus, attollit pro sectis crinibus artem.
Hinc intexta rosis candentia lilia rubris,
Et molles violae, Tyrio velamine pictae
Exornant tergum, pretiosaque purpura pendet,
His inscripta notis: DIADEMA ES TU MIHI VITAE.
Suspiciunt omnes: operique intenta iuventus
Miratur plus posse manus, quam matris acutum
Naturae ingenium. Celeres Ducis agmina cingunt
Sex hinc atque illinc: similis quos ornat amictus
Et similes cristae. Reliquis eadem omnia: vultus,
Arma, et equi, galeaeque leves, cristaeque comantes,
Et phalerae insignes: et par concordia voti. [Note: Comitum Ducis Ludovici habitus]
Te quoque festivo viderunt aequore cives
Spicula dirigere, et fortes torquere lacertos:
Qui tibi de roseo formaras clara rubore
Nomina, Anhaltinae ductor fortissime gentis,
Ascania generose domo: qua pinguia culta
Exercentque viri, Muldaeque solum irrigat amnis. [Note: Ingressus Ioachi. Ernesti Principis Anhaltini, et Comitis Ascaniae , in circum.]
Insultat sonipes, campoque potitus aperto,
Emicat: arrectisque fremit cervicibus, alte

Luxurians: luduntque iubae per colla, per armos. [Note: Ingressus Alberti Comitis in Hoenloe, etc. ]
Quin et Hoenloidum, Comes, inclita fama parentum,
Alipede invectus, circo sese arduus infert,
Qui Rosiger nomen de rubro fecerat Indo.
Ipse habitu armorum niveus, niveique caballi,
Et cristae albentes, et concolor infula cristis. [Note: Adventurientum ingressus et primus, Friderici, Comitis Wirtembergici et Mompeligardiaci .]
Vix omnes steterant circo bipatente celetes,
Tres numero, sociis mansuri viribus hostem:
Cum superadventat, Peligardis clarus ab oris
Illustris principes Fridericus. it agmine primo
Aere cavo tubicen trinus: flaventiaque apte
Vela tubas ornant, puro de sindone facta: [Note: Tubicines Mompeligardici.]
Quis Montbelgardae depicta insignia gentis.
Hinc raucos dant aera sonos: et tympana, velo
Circumtecta pari, teretes dant tinnula bombos:
Omnibus in nigro capitum velamine, nigrae,
Et croceae fulgent mixto discrimine cristae.
Pectora sindon obit flaventi murice tinctus.
Et croceo intextae lucent subtegmine braccae.
It chlamys haec circum nigranti vellere pulchra,
Inque suo manicas constringit fibula tergo.
At capita et caudas flavens velabat equinas
Cristarum ornatus, nigro cum flore iubarum.
Quin etiam flavis sonipes it terga tapetis
Instratus, nigro quae circum purpura fuco,
Maeandri in morem varium Melibaea cucurrit.
Tum Mompelgardae praefixa insignia gentis
Frontibus: ostentant geminos cum virgine pisces. [Note: Patroni et armigeri.]
Ordine succedunt terni sublimibus hastis
Armati: simili flaventes corpora veste:
Et patroni ipsi, patronomorumque caballi.
Signifer hos inter Reuschacho nomine clarus,
Fridrici fidus custos, aulaeque Magister,
Consequitur medius, binoque satellite cinctus:
Quos idem cum patronis ornarat amictus.

Ipse Comes Fridericus, et aere indutus, et armis
Squameus haerebat: surasque incluserat ocreis
Auro intertextis: nigro flaventia fuco,
Suppara thoracem cingebant: nigraque tergum
Exornabat equi, Maeandris purpura flavis:
Et frontem et caudam cristarum ornabat amictus.
Tum lateri valido Peligardum accinxerat ensem:
Exsultatque animis: et spe iam deicit hostem. [Note: Commilitium, Friderici Comitis, etc.]
It concors pugnae, et paribus comitatur in armis
Stirpe Leosthenia insignis, dextraque virili,
Albertus: patriis vir non instrenuus armis,
Et Thummus, Danusque una, nec segnior illis
Anvillusque, et Bojemo Ianvizius ortu,
Halvillusque ingens, armorum in proelia tendunt. [Note: Ingressus Brandemburgensium celetum.]
Advenit huc, ficto qui sese nomine Suanum
Dixerat, Heidecius: Grano comitatus amico,
Et telis Adriane tuis, ac robore cinctus.
Quos Brandemburgus certamen ad acre Georgus
Miserat: et clipei simul ipse insigne decorum
Induerat: laterique auratum accinxerat ensem. [Note: Ingressus Anhaltinorum equitum.]
Nec decus Ascaniae memorabile defuit orae
Mititius: quem fida cohors comitatur, Iustus
Heisius, et Binao satus, et Belziccius ingens:
Exigui numero: sed bello vivida virtus.
Namque omnes amor unus habet decernere ferro.
Tres cecinere tubae: quas vela rubentia, flavo
Intermixta croco, varioque emblemate picta
Ornabant. it crista rubens et flava supino
Vertice: nec picti alipedum sua terga tapetes,
Destituunt croceo insignes, rubroque colore.
Da veniam Ascaniae pubes fortissima terrae:
Quod mea nec galeam melius cristasque, nec arma
Calliope memorat. quis enim tot mira colorum
Lumina, tot rerum facies discerneret unus?
Non Lynceus, non ipse Argus, cognoscere visu

Omnia qui potuisset, erat. quantumlibet Argus
Centum luminibus cinctum caput unus haberet:
Et Lynceus oculis penetraret viscera terrae.
Sed neque quam pictis miles effulgeat armis:
Nec quali veniat cristarum ornatus amictu,
Intererit multum: si forti robore dextrae
Bellica tractarit superatis hostibus arma,
Hoc virtutis opus, maturaque gloria palmae. [Note: Ingressus Badensium equitum.]
Ecce autem obscuro simulatus nomine Babo
Cum Brisca venit: et clarus de gente vetusta
Badigenum Frisus: celebris cui gloria patrum,
Et generis cui certat honos, animosaque virtus.
Postquam omnes circi campum subiere patentis:
Principio loca forte legunt: signoque tubarum
Voce repente dato, spatia in sua quisque recedit. [Note: Certamen equestre inter carceres.]
Prima pares ineunt longis certamina contis,
Fridericus Comes, et galea Ludovicus operta
Ille quidem iuvenis: sed enim maturius aevo
Robur inest, longosque probat tener impetus annos.
Considunt in equis, intentaque bracchia telis
Interni exspectant signum: fiducia pallens
Et pavor insinuat cordi, laudumque cupido. [Note: Dux Ludovicus Eques de Albollio adversus Comitem Fridericum.]
Postquam utrimque videt pugnae constare paratos:
Dat clarum tubicen signum: cum finibus ambo
(Haud mora) prosiluere suis: tenduntque lacertis
Spicula: et infindunt celeres calcaribus armos
Praepetis: ac proni ferienda in pectora pendent.
Tunc campi tremuere sono, terraque soluta,
Quantus Threiecio, iactatur pulvere campus.
Consonat omne nemus plausu fremituque virorum,
Et studiis hominu: ferit aurea sidera clamor.
Iamque fere medio coniuncti carcere, durum
Alter in alteriuis confregit casside robur.
Inde iterum cursu conversi, alioque recursu
Vibrabant hastas adversis frontibus ambo.

Non secus, ac quondam Ledaeo gurgite Castor
Polluci Oebaliis frater collusit habenis:
Inque vicem cedunt ambo, vincuntque nec umquam
Ambitiosa pios dissolvit gloria fratres.
Ter cursus egere citos illisaque telis
Tela sonant: humeris dissultat pinus aenis:
Et lituis aures circum pulsantur acutis. [Note: Princeps Anhaltinus, Eques de Rosa rutea adversus Albertum Comitem in Leosthein .]
Saxonicos sublimis agit, pars altera pugnae,
Ernestus Ioachimus equos: subit obvius illi
Albertus trabe fraxinea, Leusthenius heros.
Et iam Thyrrenus mugire per aethera clangor
Incipit atque iterum caelo fragor intonat ingens.
Cum subito exsiluere loco, rapidisque feruntur
Passibus in numerum, manibusque trementia vibrant
Spicula: et aeripedum sulcant calcaribus armos.
Non ita praecipiti decurrunt flumina lapsu,
Nec tanto Boreas gelida bacchatur ab Arcto
Impete: non celeres sic exsiluere sagittae,
Parthica quas valido torserunt bracchia nervo.
Ter concursum armis: hostem semel icerat orno
Ductor Anhaltinus, semel hastam fregit acutam,
Pectore in opposito. medium Leusthenius heros
Perrupit lignum, pugnoque impegit in ipso. [Note: Comes Hohenloius, eques de Rosa Indica , adversus Wolff. ab Anweil.]
Tunc etiam adversis campo decernere iussi
Inter se studiis Hoeloicus atque Anwillus:
Et partes tutari ambas, et bella movere
Ludicra: iamque aequis constabant finibus ambo:
Cum tuba dat signum, percussaque tympana saltant.
Olli prosiliunt, volucri velocius Euro,
Intentaque hastas hastis, pugnamque lacessunt.
Ter trabe concursum iligna: ter fregit acutum
Robur Hoenloius: dextrae levis abfuit error. [Note: Dux Wirtembergicus, Ludovicus adversus Conrad. Thum a Neuburg.]
Ecce iterum subit in notam Ludovicus arenam
Liliger, et forti gaudet concurrere Thummo:
Qui Neoburgaeo sese iactabat ab ortu,

Iamque decus galeae, iam spicula longa gerebat
Ductor: et ad lituos hilarem sonitusque tubarum
Impellebat equum. subitus cum carcere Thummus
Emicat opposito, et dura prior occupat hasta.
Ut duo praestantes virtute et robore, tauri,
Vere novo egressi stabulis, per florea rura
Cornibus invadunt altis, seseque lacesunt.
It longe fragor, et sparse tolluntur arenae.
Sic illi toto certabant corpore nixi,
Et pede pulveream tollebant praepete nubem.
Bis rupit pinum ductor Ludovicus: at unam
Perfregit Thummus: notaque excessit arena. [Note: Princeps Anhaltinus adversus Ioan. Georgium ab Hallweil.]
At Rosiger pugna rursum congressus equestri
Halvillum invadit: geminisque in cursibus hastas
Confregit geminas: semel icit acumine summo.
Nam DEUS intentae dextrae non defuit usquam,
Currentique addit calcar, viresque ministrat:
Nec quisquam melior toto certamine visus:
reflectere equum, et curvo contendere gyro:
Seu raptum duris telum torquere lacertis. [Note: Comes Hoenloius adversus Hermannum a Ianviz.]
Iam conferre manum, et concurrere comminus audent
Ductor Hoenloius, natusque e gente Boema
Hermannus Ianviciades: praestantibus ausis,
Ambo alacres, animo sed enim prior ille potenti.
Insonuere tubae: cum freno Hoeloius Indo
Emicat, et dura clipeum super intonat orno:
Hermannoque, rudem nodis et cortice crudo,
Intorquet summis adnixus viribus hastam.
Dissiluit media, aethereas impulsa sub auras. [Note: Dux Wirtembergicus adversus Ioan. Henric. a Dann.]
Mox alios ineunt cursus, aliosque recursus.
Nec mora, nec requies. subitis cum Liliger armis
Emicat: et campo rursus sese arduus infert:
Casside velatus: qualis Phithiotide quondam
Phyrrus erat galea, nitidusque horrore corusco.
Ecquis erit mecum, o Iuvenes, qui comminus hasta

Certet: et aeripedem sacro de carcere mittat?
En, ait: atque manum pinu ferventior implet.
Obvius huic telis venit in certamina Dannus:
Dannus equo volucri, et rapidis confisus habenis.
Bis cassae periere viae: Sed tertia Dannum
Reddidit insignem, diffracta fortiter hasta. [Note: Reliquorum congressus intra carceres.]
Post alii subeunt equites, pugnamque lacessunt.
Ascanius Cycnum, te Grane Hoeloica virtus,
Liliger Adriaden superat. tum facta potestas
Miscendi Ascaniis adverso proelia campo.
Primus ibi in pugnam vibrato robore venit
Miltitius, domino forti congressus: et hastam
Illius opposito valida vi, pectore rupit,
Pectore Anhaltino. subit huic Bimeia virtus:
Summaque Hoenloi perstringit bracchia telo.
Liligero occurrit ferventi robore Iustus
Heisius: et geminas diffringit comminus hastas.
Unam Belzicci rutila sub casside rumpit
Ascanius Rosiger: virtus Hoeloa Baboni
Restitit: ac Briscam ductor superavit Anhalti:
Frisius ancipiti congressus Marte, ruentem
Liligerum ter pronus init: ter perculit hasta:
Sed numquam valuit durum disrumpere lignum. [Note: Universale certamen.]
Postquam omnes paribus certarunt comminus armis:
Et statio iam cuique datur sua: protinus acti
In geminas acies: partitoque agmine fulgent.
Haud mora: confertim lituis clangentibus omnes
Carcere promicuere sacro: rapidisque feruntur
Passibus: et strepero domitant super aequore cursus
Aeripedum: tenduntque manus, et lenta lacertis
Spicula contorquent: cursuque ictuque lacessunt. [Note: Virtus Nicolai a Miltiz , in illo certamine.]
Qualis Olympiaco redimitus tempora ramo
Alcides ibat: talis certamen in illud
Miltitius venit. denas namque ille novemque
Diffregit pinus. It caelo clamor, et aera

Verberibus percussa sonant: ceu culmine nimbus
Grandine cum crepitat: dat stridula cornus acutum
Fracta sonum: duroque crepat sub verbere cassis.
Tunc etiam Rosiger fregit duo robora: et unum
Heisius, intortum vibrans sub casside lignum. [Note: Ludus Troiae.]
At Dux Ludwicus, nondum certamine misso,
Agmen agens secum, cursus moderatur equorum.
Tres equitum numero turmas, ternosque vagari
Praecipit, et campos longe iubet esse patentes.
Olli discurrere pares: atque agmina terni
Diductis solvere choris: primosque secuti,
Convertere vias: alternosque orbibus orbes
Impediunt: cursusque novant, variantque recursus.
Non secus ac liquidis errans Maeander in undis
Ludit: et incerto lapsu refluitque fluitque.
Obvius ipse sibi variarum ambage viarum.
Aut veluti Creta quondam Labyrinthus in alta,
Mille viis habuit dolum, et irremeabile limen:
Multiplicemque domus caecae, ancipitemque laborem.
Haud aliter Germani equites vestigia flexu
Impediunt: variantque vias, et limina cursu.
Devexo interea propior fit vesper Olympo:
Cum celeres digressi equites, tectoque patenti
Succedunt: quos densa manus comitatur euntes.
Iam famuli instituunt cenam: mensisque reponunt
Fercula: Dux omnes nota intra limina secum
Accipit: auratoque Duces locat ipse sedili:
Praecipuumque toro, et conchyli murice Anhaltum
Excipit Ascanium: solioque imponit eburno.
Ordine tum reliqui accumbunt: dapibusque fruuntur:
Et fessas reparant Bacchaeo nectare vires.
Postquam dempta fames: et iam caelestibus actae
Pro dapibus grates: repetunt ex more choraeas.
Illic ductores exercent ordine primas,
More patrum solito: Comites quos rite sequuntur.

Tunc subito in medium, lituo clangente tubisque,
Iudicibus cinctus venit Hennaebergicus heros: [Note: Praemiorum distributio.]
Et primum ante omnes victorem appellat Anhalti
Sanguinis Ernestum: Roseo cognomine clarum.
Nec Comes Albertus praelato invidit honori:
Qui Roseum antiquo nomen formarunt ab Indo.
Principis auricoma circumdat tempora lauro,
Aemilie princeps: forma pulcherrima virgo:
Sive animum spectes, seu dotes corporis aequas
At Comitis Gleichaea Comes caput ornat honestum,
Nec formae, nec stirpis egens, pia Magdalis: alto
Stat capiti crinale aurum, colloque monile:
Argentoque illusa sinus effulget amoenos.
Tertius insequitur donis ac munere palmae
Miltitius: viridi decoratus fronde capillos:
Quam Catharina dabat vultu speciosa modesto
Nympha, Engelshovio de stemmate nata, piisque
Multorum votis iam saepe optata procorum.
Extremus, nitidis reliquos qui vicerat armis,
Dux Ludovicus ovat: notum cui candida nomen
Lilia donarant. patris illum fronde recenti,
Filia Marchiadae decorat Badana Iacobe,
Auro ornata caput, morum dulcedine mentem. [Note: Chorea.]
Quisque sua victor choream cum virgine ludit:
Nec litui cessant usquam resonare, tubaeque,
Cymbalaque alterno percussa frequentius ictu
Ingeminant: donec victores ordine cuncti
Luserunt: reliquae tum copia [(transcriber); sic: copio] facta catervae,
Miscendique iocos exercendique choreas.
Iam chelys, et citharae plectro pulsantur eburno:
Tibiaque argutas emittit buxea voces:
Et movet ad numerum genialia crura iuventus:
Festivasque agitat hilari sub nocte choraeas.
Omnia tunc laeto miscentur limina plausu:
Omnis abest maeror, cura omnis, et omnis amoeno

Exsultat e vultu nubes: procul oris amaror
Aufugit: et grati succedunt tempora mellis.
Et iam tranquillo lucebant sidera caelo:
Vibraturque undis caeli stellantis imago:
Omnia cum repetunt somnos: aulamque relinquunt
Nobilium proceres, thyasis satiataque pubes.
Prae foribus vigiles, et crebrior excubat ignis.
At pater aetherius, rerum cui summa potestas,
Iamdudum laetis coniungere tristia rebus
Cogitat: et fatis miscere adversa secundis. [Note: Oratio Dei patris ad filium.]
Ergo his unigenam verbis compellat IESUM.
Nate, meae vires, animi pars altera nostri:
Cernis, ut unanimi consurgant omnia plausu,
Tecciacos intra fines: sponsoque parique
Omnia gratentur: successuque acrior ipso
Sponsus ovet. tum praecipue generosus Anhalti
Ductor: quem palmae sublimem gloria tollit:
Albertusque Comes, lauri victrices honore
Ingreditur, victorque viros supereminet omnes.
Sed fati secura quies, expersque malorum
Praecipitem rapit: et laudum surrecta cupido.
Nam morbi veteris, recidivique immemor aestus,
Quo laterum flagrant costae, membranaque flammis
Succensis ardet: quatit aeger anhelitus artus:
In pugnas tamen ille ruit, ferturque veredo
Praepete, nec vitam dubitat pro laude pacisci.
Nunc ergo haec animo fige, et me percipe porro,
Quid mediter: quae nostro animo sententia surgat.
Quam primum medios tollet sol crastinus ortus:
Agmina concurrent ducibusque et viribus aequis:
Eximiaeque iterum laudis succensus honore,
Ascanius duris tentabit tela lacertis.
Nec Comes Albertus, roseo vir equestris ab Indo,
A campis aberit: Martemque virosque lacesset.
His ego tunc animos, solidasque ad proelia vires

Iniciam: et stimulos acri sub pectore vertam.
Nec mora concurrent ambo, pugnaeque minaci
succedent: animasque in aperta pericula mittent.
Nam fato Ascanius congressum victor iniquo,
Praecipitem dabit Albertum: celerique ruentem
Deturbabit equo: cadet ille, armisque relictis
Excedet pugna, et laetos confundet amicos.
Scis morem hunc nostrum, miscere adversa secundis:
Sollicitumque aliquid laetis offundere rebus:
Et fati versare vices: ne, nescia nostri,
Mens hominum ruat in vetitum, securaque damni,
Assuescat nimium praesenti fidere forti
Dixerat haec genitor: contra sic filius orsus. [Note: Responsio filii, et intercessio.]
Ne vero, ne tanta pater certamina poni
Miscerive sinas. coeant in ludicra Martis
Proelia: et unanimis contendant fortiter armis.
Nam cum laetificos armes in proelia fratres
Seria? cur hilares conspergas sanguine taedas?
Parce pio generi: et propius res aspice gentis
Teccigenum: quae pacis amans tua iussa capessit:
Et nostris meritum templis imponit honorem,
Aut si hic est animus dura committere pugna
Ductorem Ascanium, et generoso sanguine cretum
Albertum: ne cruda viro discrimina vitae
Afferat hic casus, pater o pater optime cura:
Quandoquidem morbo iam dudum urgetur acuto:
Ne sit Anhaltinae, culpet qui proelia dextrae:
Aut aliquis thalami perturbet ludicra casus.
Sic CHRISTUS: sic ora pater divina resolvit. [Note: Patris responsio ad filium, et consolatio.]
Parce metu fili: nihil isthaec pugna malorum
Afferet: immitis nec in ilia tendet arundo:
Extrema tantum livebit pelle cicatrix.
Sed veteris recidiva ibunt contagia morbi,
Eripientque virum caeli vitalibus auris,
Tum demum: thalami cum iam socialia festa

Transierint: nequid Ludovici coepta sinistro
Omine perturbet. dabitur tibi nate, tuisque
Hoc precibus. quid enim genitor tibi nate recuset?
Sic ait: at CHRISTUS lacrimis affatur obortis: [Note: Gemitus CHRISTI in sinu patris.]
Quam cuperem tristi Albertum subducere fato?
Ut carae possem incolumem servare maritae:
Ipsique Ascanio, culpam qui protinus omnem
Transferet in sese profusi sanguinis insons.
Sed quia sic tua fata volunt: atque exitus illum
Sorte manet: fiat genitor tua rite voluntas.
Est sua cuique dies, supremaque funeris hora,
Quam nemo effugiet, mortali sanguine cretus.
Qui moritur hodie, cras idem funeris expers,
Optatum peraget cum dis caelestibus aevum.
Dixerat, et gremio cari genitoris inhaesit,
Amplexus placide, et Teccae procul aspicit oras.
Iamque rubescebat radiis fulgentibus aether:
Et roseis coniunx ibat Tithonia bigis,
Ducebat diem, referens opera atque labores.
Ipse viros princeps in coetum sponsus ab omni
Parte vocat, sonitu pellis latrante caninae,
Tympana quem referunt alterno verbere tacta:
Atque intermodulans Phrygio cava tibi abuxo.
Hic qui forte velint fixo contendere gressu,
Et pede collato certamen inire sarissis:
Invitat pretiis animos, et praemia ponit:
Sic clara in mediis praeconis voce locutus. [Note: Proclamatio ludi pedestris.]
Accipite haec animis, laetasque advertite mentes.
Sol ubi cras medium caeli conscenderit axem,
Armati galeis iterum, cristisque nitentes,
Collatis pedibus, longas quassabimus hastas,
Hoc etiam super armato Mavortia ludo
Praesudare solet, seseque accendere virtus:
Ceu nondum audentes trans aequora longa triremes,
Tyrrhenamve hiemem, nigrumve lacessere Pontum,

Tranquillo prius arma lacu, clavumque levesque
Exercent remos, et prima pericula tentant. [Note: Leges et praemia in hoc certamine proposita.]
Sed nemo hac ausit mecum contendere pugna:
Cui sua nobilitas non sit maioribus orta
Patriciis: veterum nec sanguine surgat avorum.
Nec nisi tres quatiat, quas iudex approbat, hastas:
Nec quinos ultra mucronibus inferat ictus.
Oppositam nemo contingat robore metam:
Nemo hastam feriat, teritur qua futilis alvo
Balteus et laterum iuncturas fibula mordet.
Nulli etiam sua tela, suus nulli excidat ensis:
Nec feriat quisquam, sed tentam torqueat hastam:
Vaginaque suum, dextrae vi, liberet ensem,
Nullius auxilio: nec tela incussa prehendat:
Excutiatve manu gladios, ictusve repellat.
Utque fatigatos licet alternare lacertos.
Sic uno tantum fas est confligere pugno.
Qui galea clipeoque aliis fulgentior ibit,
Nympharum arbitrio primus sua praemia tollet.
Altera, qui plures certando fregerit hastas,
Fulmineosque enses. Sed nec sine munere abibit.
Tertius, et qui illum egregie pugnando sequentur.
Macti animis iterum iuvenes praestantibus ausis
Pro decore et palma totos intendite nervos. [Note: Ducis Ludovici ad certamen equestre extra carceres apparatus.]
Haec ubi dicta dedit, galeamque auroque trilicem
Loricam induitur: fidoque accingitur ense,
Nobilibus gemmis stellato, et iaspide fulva.
In tergo pendet duplici discrimine crista
E cono demissa, rubro croceoque colore
Tincta: sed aeripedum pretiosa tapetia rubro
Murice picta tegunt: quibus auri fulva metallo
Corda intexta micant: intersaeptisque figuris
Inscriptae tres literulae, nexuque ligatae:
Quas Ludovicus habet fatali nomine primas. [Note: Mysterium in litteris. L V D.]
Nam quae prima loco venit: haec tibi principis uno

Dat nomen signo: dein Wirtembergidos oram
Altera rite notat: Ductorem tertia signat.
Ordine si verso relegas, tibi prima notabit
Dorotheen sponsam. Sed nominis altera signum
Ursula erit: bina vice si geminabis eandem:
Uxorem illius dicet, quem tertia signat:
Uxorem, Ludovice tui Diadema vigoris.
Et quisquam arcanas neget hoc in nomine causas?
Aut hieroglyphicis nil credat in esse figuris?
Ante tube cantant, simili quas pendula fuco,
Et paribus vexilla notis circumflua velant:
Puniceusque virum redimit capita alta Tiaras.
Et rubrae et croceae pendent a vertice cristae.
Par habitus Celeres, paria ornamenta Patronos
Armigerosque omnes decorant: par cultus equorum
Quotcumque a tergo te Dux Ludovice sequuntur.
Quos inter princeps Fridericus densam orichalco
Circumdat loricam umeris: aptatque coruscum
Ensemque Clipeumque, et rubra cornua cristae: [Note: Comites et Nobiles eum secuti, numero 23, omnes Cataphracti.]
Quem Comes a Roseo sequitur fortissimus Indo,
Albertus cognomen habens, cristisque superbis
Arduus, et gemmis multo fulgentibus auro:
Leustheniusque heros paribus comitatur in armis:
Et Waldpurgaeus Dapifer, quem pone sequuntur
Bis deni iuvenes, cristisque auroque corusci:
Robore qui mentis forti, validisque lacertis
Famam posthabita possunt extendere vita:
Calthaliusque et Ianvius, simul Anwilusque,
Et Thummus celer, Halvillusque, ruuntque volantque
Frenatis in equis: quos armis indita vestit
Purpura: dependent variata tapetia tergis.
Hinc Lemblin, Berlipsque et Braitenbachius adsunt,
Venningique ambo, clipeoque insignis Ehingus.
Dannum Fribergus sequitur: Golnizius acrem
Pone Lamersthenium: subit una Laubenbergus:

Et cum Waldnero, mox Urbacchusque celerque
Sternenfelsus ovat generoso robore fretus. [Note: Spectantium confluxus in circo.]
Iamque omnem caveam varia cinxere corona
Matronae, puerique, senesque, et laeta iuventa:
Nec non Tecciacis effusa penatibus ibat,
Cincta choro matrum, et populos in semet agebat
Dorothee: huic auro crines, huic pectora palla
Tota latent, castasque tegit [(transcriber); sic: tetit] longa instita plantas.
Illam omnes domibus vicisque effusa iuventus,
Turbaque miratur matrum et prospectat euntem,
Attonitis inhians animis: ut flammea circum
Formosam exornent faciem, Tyriusque nitentes
Velet honor umeros: ut longa cyclade siccam
Verrat humum: ut flavos nectat crinale capillos. [Note: Ingressus Celetum in circum.]
Sol medium caeli transiverat igneus orbem.
Iam raucae sonuere tubae: iam fortibus ardens
Fumat arena pedum plantis: clipeataque totis
Agmina succedunt campis, circoque locantur.
Non sic Isthmiaco sollemnia litore quondam
Oenomai in magno fremuerunt agmina circo:
Non Nemeae litus vidit, non Delphica Pytho
Tot fortes animos, armisque tot apta gerendis
Pectora non antiqua Elis: non inclita Pisa. [Note: Principis Anhaltini ingressus cum quattuor Cataphractis.]
Ipse triumphalem caveae resonabilis arcum
Nunc subit Ascanius: subeuntem casside aena
Laetifici plausus, missusque ad litora vulgi
Clamor, et emeritis hilaris turba nuntiat armis.
Pone it Milticius palmae praesignis honoore,
Binaviusque comes, nec non et cinctus Iusto
Heyso Belzicius, pariterque ad proelia tendunt.
Ferrea compago laterum, ferro alta teguntur
Pectora ferratis onerantur tempora sutis.
Icitur adversum solis iubar: ipsaque lucem
Armorum lux alma timet: ferit aethera fulgor.
Hic postquam steterant obliqua parte celetes,

In geminas divisi acies: Ludovicus aperto
Aequore primus init pugnam, venit obvius illi
Milticius: telumque rapit, Martemque lacessit. [Note: Dux Ludovicus adversus Nicolaum a Miltiz .]
Ut primum tubicen signum clangore tubarum
Extulit: et rauco strepuerunt omnia cantu:
Dux acrem concussit equum: simul impulit arma,
Et telum ardentis contorsit robore dextrae.
Ter cataphractus equo currit: ter praeterit hostem.
Sed quamquam certo nullus fuit error in hoste:
Non tamen optato tetigit conamine pectus:
Utque hilare clipeum tantummodo transiit ictu.
Milticius vero extremo baleare recursu
Confregit telum: strictis mox ensibus ambo
Incurrunt: quinosque infligunt fortiter ictus,
Bini abeunt cassi: perrumpit tertius ensem,
Milticii incussus ferventi robore dextrae. [Note: Comes Fridericus adversus Henricum a Binau .]
His bini subeunt, postquam data copia pugnae,
Obnoxiusque umeris Fridericus, et acer in armis
Binavius: sonipes sese attollebat in auras
Mompeligardaei Comitis: gressusque plicabat
Pegaseum spirans animum. signo inde repente
Corripiunt spatia audito, metasque relinquunt.
It caelo clamorque virum, clangorque tubarum. [Note: Princeps Anhaltinus adversus Comitem Albertum ab Hoenloe .]
Tunc etiam Ascanius gestit decurrere campo:
Disquiritque parem: quis enim, circo, inquit, aperto
Pervolet: et mecum certet fulgentibus armis?
Tum Comes Albertus simulato Hoelous ab Indo:
Et lauro caput ornatus, palmaque recenti,
Prosilit: ac procul infesta subit obvius hasta.
Constitit Ascanius: telumque obvertit in illum:
Certaque victrici direxit spicula dextra:
Non aliter, quam Pisaeo sua lustra tonanti
Cum redeunt: illac tendit Troezenius heros,
Hac Ixionides, et ludicra proelia miscent.
Qui dominis, idem ardor equis: face lumina surgunt:

Ora sonant morsu: putrem terit ungula campum.
Etiam Tyrrhenus murigi per aethera clangor
Incipit: atque iterum caelo fragor intonat ingens.
Olli in pulvereum lituis clangentibus aequor
Prosiliunt: tenduntque manus et spicula vibrant,
Dissilit, Ascanii confracta hastile sub ansa,
Pectore in adverso: pinum rapit inde recentem:
Inque Rosam Indaeam prono mox impete fertur:
Et sternacis equi valida cervice retectum
Irruit, ac summo degustat vulnere corpus:
Sutilis aerata teritur qua baltheus alvo:
Et clipei extremas iuncturas vincula mordent,
Ingeminant clamore viae totusque remugit
Mons circum: et vocem late nemora alta remittunt,
Lora excussa manu: retroque in terga voluts
Pendet equo infelix ocreisque nitentibus haeret: [Note: Comes Hoenloius equo excutitur.]
Haerentem excipiunt famuli, collapsaque membra
Marmoreo referunt tecto: stratisque reponunt. [Note: Comes Leosteinius, adversus Henricum a Binau .]
Tum datur auratis concurrere comminus armis,
Leusthenio Comiti: stridenti huic obvius hasta
Binavius, rursum circo succedit aperto.
Cornipedis saliere iubae: atque arrectus in auras
Constitit: et celsis dominum suspendit habenis.
At tuba laetificis pulsat clangoribus aures:
Consessum et caveae sonitu perfundit acuto.
Leusthenii summa diffringit casside telum
Binavius: reliquis dein icit cursibus hastam.
Ense fuit melior stricto Leustheinius heros. [Note: Carolus Dapifer a Walpurg , adversus Iustum Heyß.]
Heysius hinc Iustus, Dapiferque, huic Carolus ore
Obvius aerato subeunt certamen eodem
Aequore. concinuere tubae: volat ocior Euro
Carolus, et medio cristam deturbat Iusto.
Inde ubi nudato certatur comminus ense:
Ense ferit Iustum: resonat tinnitibus ensis
Illius: et capulo manus excidit. ille repente

Desiluit cataphractus equo: ferrumque resumit. [Note: Georgius a Caltenthal , adversus Ioachimum a Belzick . Herman a Ianviz adversus Ulricum a Veningen . Ioan. Wolf. ab Anweil , adversus Fridericum a Braitenbach. Conradus Thum, adversus Theodoricum a Lamersheim.]
Fecit idem dapifer mavorte haud impare victus:
Sed binis melior Iusto fuit ictibus Heyso.
Calthalius Belcicco ibat, Ianutius acri
Obvius Ulrico, Veningi nomen habenti.
Ac Braitenbachum tu telo Anwile petisti.
Vis animi vobis: sed sors odiosa repugnat.
Interea sublimis equo se Thummius infert
In medios, gladio Lammersheimiusque corusco.
Compressi freno transfumat anhelitus oris:
Stare loco nescit sonipes: vestigia mille
Ante fugam pereunt: cornu grave mugit aeno
Horrisonus tubicen: citius iaculoque notoque
Fertur equus Thummi: bis pinu erravit acuta:
Extremo telum venienti impegit in hoste
Thummius in cursu: gladium ter perculit idem. [Note: Wernher. a Neuhausen , adversus Ioan. Iacobum Waldner, a Freundstein . Wolff. Heinricus Lemblin, adversus Burckardum ab Ehingen. Ioan. Georgius ab Halweil, adversus Nicolaum a Gölniz.]
At Novohusaeus contra fulgentibus armis
Waldnero ardenti sese tulit obvius: inque
Primo congressu vibratam pertudit hastam:
Et primo gladium confregit fortior ictu.
Irrita Waldneri fuit hoc certamine pinus:
Irrita Lemblini pinus, et pinus Ehingi.
Ipse tamen laudem conatus, et ipsa decorem
Vis animi, quamquam successibus orba, meretur:
Nec minus Halvillum decepit lancea, et acrem
Gölnitium: caruitque suis profectibus ornus
Incita: sed binis tamen ictibus ensis uterque
Enituit, laudemque tulit mucrone corusco. [Note: Fridericus Sittich a Berlips , adversus Conradum ab Urbach .]
Iamque ubi de media cuncti tellure recedunt:
Continuo adversis Urbacchus, et acer habenis.
Berlips incurrunt: sudibusque feruntur acutis,
Nil hastis ambo intentis potuere: sed ensem
Ter Berlips, quater Urbacchus collisit aenum. [Note: Ioan. Waltherus a Freiberg , adversus Ioan. Henricum a Dann .]
Post Fribergus init vacui certamina circi:
Et Dannus: pinuque pares gladiisque reductis:

[Note: Philippus a Laubenberg , adversus Bernhardum a Sternfels .]
Et Laubenbergus, fictusque a sidere saxi:
Tendunt frena manu: et saevis calcaribus urgent
Cornipedis. sed quassa caret successibus hasta.
Postquam omnes paribus certarunt ordine telis:
In geminas iterum diducit cornua partes
Dux Ludovicus, equum domitor domitorque ferarum.
Stat feri conferta acies mucrone corusco,
Stricta, parata: supraque in equis, infraque relucent
Armati ferro, et cristis capita alta decori. [Note: Universalis conflictus.]
Tunc ruit in medium dux, et lectissima bello
Pectora sollicitat dictis, atque increpat ultro.
Festinate viri. nam quae tam tarda moratur
Segnities? dixit: vaginaque eripit ensem
Fulmineum, et stricto ferit obvia tempora ferro.
Idem omnes simul ardor habet, rapiuntque ruuntque.
Sternitur omne solum cristis: tum scuta cavaeque
Dant sonitum flictu galeae. pugna aspera surgit.
Quantus ubi pelago saevit nimbosus Orion,
Verberat imber aquas: quam multa grandine nimbi
Praecipitant in humum: si quando procacibus Austris
Intonuit DEUS, et calo cava nubila rumpit.
Ipse etiam medios praeceps defertur in hostes
Liliger aerata munitus pectora veste.
Hunc armati omnes densi glomerantur in unum:
Et feriunt. strepit assiduo cava tempora circum
Tinnitu galea. atque inflictis undique telis
Obruitur. veluti celso cum monte frementem
Circumstant telis pastorum turba leonem.
Ille autem partes pariter divisus in omnes,
Hos ferit atque illos: ferroque micantia tela
Discutit: et crebras deturbat vertice cristas.
Impediunt hostes numero: manet ille reductis
Augustus telis, et inexpugnabilis obstat.
Ceu quondam Aemilio (si fas id credere) ponte
Armata immensus contra stet agmina Cocles:

Porsennamque unus patria detrusit ab urbe. [Note: Wernheri a Neuhausen , virtus in eodem.]
Nec minus et virtus Neohuso apparuit ista
In pugna: tres ille enses diffregit in alta
Gölnitii galea: tres alta in casside Ehingi.
Nox ruit interea, et montes umbrantur opaci:
Finierat pugnas honor officiosus equestres.
Ocius excedunt iuvenes, circumque relinquunt.
At famuli instaurant epulas, atque ordine circum
Crateras magnas statuunt, et vina coronant.
Tunc cenae accumbit cara cum coniuge coniunx
Quisque sua, primique Duces, Comitesque secundi,
Nobiliumque cohors: dein cetera rite iuventus.
Indulgent vino, et vertunt crateras aenos.
Protinus a cena repetunt longa atria tecti:
Instituuntque choros: fremitu longa atria fervent. [Note: Distributio praemiorum a cena.]
Tum iudex cunctis in coetum ex more vocatis:
Victorem Ascanium praeconis voce sonori
Declarat: crines rutilanti advelat honore
Anna Maria patris: gemmisque auroque coronam
Imponit gravidam, vultum deiecta modestum.
At, qui deinde locum tenuit virtute secundum,
Milticio contexta auro, gemmisque coruscis
Palma datur: quam pulchra genas, et lactea colla
Nympha Engelshoviae stirpis Catharina ferebat.
Tertia dona Leosthenius Comes abstulit: ortus
Quae Lignizaei tribuit Catharina: sinusque
Alta rubensque genas, niveosque decora lacertos.
Quartus honos Neohuse tibi fortissime cessit:
Quod plures conferta acie perruperis enses.
Nec Peligardaeo defit sua gloria Monti,
Inventori operum miranda ex arte novorum:
Hesterna quem luce suus decorat amictus.
Hunc redimit Badana genus Marchaea Iacobe:
Et viridi comit praestantes fronde capillos.
Proximus insequitur donis Heinricus equorum

Binavius domitor: qui flectere colla caballi
Doctior, egregios expresserat aere gyros.
Tum palma Conradus ovat, generosus avito
Nomine Thummorum, et sumptis fortissimus armis.
Illi terga bonus sonipes, et ad arma, tubasque
Atque ad Olympiacas natus consurgere palmas,
In circo fuerat, pugnaxque in pulvere virtus.
Ultima, qui gravibus fuerat cataphractus in armis
Comptior, auctori cesserunt praemia palmae
Ludvico heroi. dabat haec clarissima forma
Princeps qua toto vix ulla venustior ibat
Agmine: multorum spes invidiosa procorum.
Iamque nox terrarum, caelique amplexa, labores,
Ignea multivago ducebat sidera lapsu:
Discedunt choreis, et dant sua membra quieti.
Sed vigilum excubiis, saeptas obsidere portas,
Cura datur: vicosque iterum succingere flammis.