LIBER TERTIUS.

Postera vix primo caelum rubescerat ortu
Clara dies, tenuemque polo dimoverat umbram
Ac solito exierat formosior aequore Titan.
Cum validi armorum proceres, legumque potentes
Purpureo velati habitu, cristisque decori,
Atque auro insignes, et lata torque nitentes,
Undique conveniunt sacrae in penetralibus aulae:
Obvia laturi divae vestigia Nymphae.
Ante alios omnes Leobergae ad moenia Cattus
Mittitur, Hassorum turma comitante, Georgus:
Ut comes accedat sponsae, Caroloque parenti
Orator, patriae pollens dulcedine linguae.
Tum quibus aerato cura est obsidere coetu
Vicosque et portas, magno sese agmine promunt, [Note: Acies armatorum et peditum.]
Et Stuccardaeo progressi a limine cives,
Mille viri armati veniunt: hastataque plenis
Agmina se fundunt latae regionibus urbis:
Haud secus instructi ferro, quam si aspera Martis
Pugna vocet. nec non mediis in milibus adsunt
Signiferi: ferroque duces, auroque corusci: [Note: Duces peditatus Henricus Senft a Saulburg. Ioannes Hofman praefectus inferior Stuccardianus.]
Senftius, et validis fulgens Hofmannus in armis.
State viri, et propere spatia in sua quisque recedat,
Alter ait ductorum: aciem simul aere coruscam
Instruit: et iusto componit in ordine cives.
Prima securigeris statio datur: altera turma
Quae rapidum horrendis siphonibus evomit ignem.
Post longas umeris soliti gestare sarissas,
Ordine succedunt: quos tympana bina sequuntur
Pulsa manu: carmenque inter modulatur arundo
Multifora buxo, subeunt duo signa deinceps:
In croceo cervi flaventia cornua velo:
Et pisces gemini, panesque aquilaeque volucres.
Inde bipenniferi, celeri cum velite claudunt

Agmina: et infesto qui pugnant comminus ense.
Hos aliae peditum simili statione cohortes
Excipiunt: et signa duo tutantur in armis:
Compositaque acie procedunt. qualiter olim
Taurorum armentum graditur; rapidive Leones
Erecta cervice altis in montibus errant:
Praedam exspectantes, aut patria lustra tuentes.
Ductores ipsi galeis ferroque corusci,
Prima acie reliquum praecedunt fortiter agmen:
Perque urbem, et vicos, et circum moenia ducunt.
Inde viros longa statuunt regione viarum,
Disponuntque sacrae celsis a pontibus aulae
Urbis ad egressus: ut iunctae umbone phalangis
Altera pars laevam teneat, pars altera dextram.
Ipsos sed pontes, et festae limina sedis
Quadraginta aequo custodes ordine servant.
Hinc positi atque illinc, interstinctoque nitentes
Membrorum cultu. nam flavo candida vestis
Intermixta micat subtegmine: feminaque arte
Dissuto sua bracca, genu tenus, ambit amictu.
Pectora vestis obit, simili distincta colore,
Emittens croceam cadenti e vellere telam:
Pallaque robustum pretioso murice tergum
Picta tegit, nigro Serum circumflua limbo.
Tegmen inest capiti nigrum: quod flava rubenti
Crista colore micans, patrio de more, coronat.
Sed duro praefixa manum regit aere bipennis,
Insignesque viros telis radiantibus armat.
Illi adstant circum, praesenti robore grandes
Et frontem erecti: quales cum vertice celso
Aeriae quercus, aut summis montibus orni
Constiterint circum: feriuntque cacumina nubes. [Note: Ioan. Hartmannus Oxenbach, Castellanus Tubingensis, Dux satellitum.]
Ductores praesunt gemini. Oxenbachius alter,
Urbe Tubingaea custos fidissimus arcis,
Bellorum gnarus, studioque utriusque Minervae

Inclitus: et varios mores pro tempore doctus,
Facundique oris, rebusque haud lentus agendis.
Iamque fere medio Titan altissimus axe
Fulgebat: rerumque leves contraxerat umbras:
Obvia cum portis parat ire patentibus ingens
Cum duce turba suo. Bifores dat buxea cantus
Tibia, et alterno pulsantur tympana ligno,
Ludvicum e thalamo properantem, a limine primo,
Teccigenae exspectant. Ostro praesignis et auro
Stat sonipes: tollitque iubas, et surrigit aures,
Fronte micant cristae croceoque rubroque colore
Distinctae: et niveis subvectae in vertice pennis.
Nec non et caudam cristis bicoloribus ingens
Artificum labor ornarat: phalerisque superbis,
Et freno aurato, pictisque monilibus armos
Compserat, auricomisque lupis. Stat proxima cervix
Aeripedis socii, simili redimita paratu.
Sex alios etiam famuli cristisque decori:
Instratosque ostro alipedes, pictisque tapetis,
Deducunt manibus, pulchrae ad spectacula pompae.
Aurea pectoribus demissa monilia pendent:
Tecti auro, fulvum mandunt sub dentibus aurum.
Tandem progreditur, magna stipante caterva,
Ludvicus princeps, nigro de vellere ducta
Quem phrygia chlamys ornat acu: tremefactaque vento
Crista duplex, nigrum velat pro more galerum:
Inclusaeque auro gemmae, viridesque Smaragdi.
Tum picturatae Tyrio subtegmine braccae
Circumdant femora: et stellatus iaspide fulva,
Ensis inest lateri accinctus, vaginaque circum
Aurea: quam varius puro circumligat auro
Balteus, et tereti subvectit fibula gemma.
Includit fortes nodis argentea suras
Ocrea, et obryzo calcaria ducta metallo.
Ante ducem pendent tormenta rotantia plumbum.

Quae collo gestantur equi caelata figuris,
Ex osse et teneris subtili pollice lignis.
Hic septem intextae, cum bis sex mensibus, artes:
Hic Musa, hic Charites, hic partes quattuor anni
Ordine procedunt reliqui Comitesque Ducesque
Marchiadesque: sed ante alios Dux laetior omnes
Infert se medium Sponsus, suaque agmina iungit.
Iam turmas equitum, de Wirtembergidos orae
Nobilitate sati, terni primo ordine ducunt:
Quos tubicen sequitur, et curvo personat aere:
Tinnitusque ciet venientis praeco catervae.
Hunc plebei equites octoque decemque sequuntur,
Et qui pomposos manibus duxere caballos:
Aerea tum raucos edunt tria cornua bombos:
Pulsaque tinnitus procul aerea cymbala tollunt. [Note: Ludovicus Spaet. ab Hepfigheim. Marscallus.]
Hinc celeri subvectus equo Ludovicus, ab alta
Spaetius Hepfigia nomen qui ducit avitum,
Promicat: una omnes de nobilitate vetusta,
Teccia quos semper comites habet aula, sequuntur:
Quique manu ducis aera merent, gens strenua bello,
Praesidiumque soli patrii: quique alma colonis
Iura fori dicunt,
Teccaeaque moenia servant:
Aut Wirtembergo qui gaudent iure clientes.
Bis centum incedunt proceres. it pectore summo
Flexilis obtorti per collum circulus auri: [Note: Ornatus nobilum.]
Purpureis omnes sagulis, cristisque decori,
Quas ruber et croceus permiscent rite colores.
At tunicae manicis ostentant symbola dextris
Teccigenae Sponsi. Videas insurgere curvis
Saltibus aeripedes, et longos ducere gyros. [Note: Marscallus Brandenburgicus, cum suis tubicinibus et Nobilium equitatu.]
Proxima iamque tenent socio vestigia passu
Brandemburgiaci proceres: quos aere recurvo
Sex teretes acuere tubae: et subvexus asello
Aera quatit Corybas, et aenea cymbala tundit.
Ducet equos prisce stirps Falconhania gentis:

Omnis nobilitas quem Brandemburgica pone
Subsequitur: Tyria praesignis sindone et ostro:
Cuius olorinae nigricant in vertice cristae. [Note: Marscallus Hassus cum suis tubicinibus et Nobilibus.]
Hos super Hassiaci cava cornua flatibus implent,
Tres numero: at valido Corybantia verbere quartus
Aera ferit, totum Hermannus praevertitur agmen
Terrae Marschallus Cattae: quem cetera pone
Nobilium sequitur Cattorum maxima turba:
Auro omnes culti, et Tyrio velamine tecti,
Et croceis albisque ornati tempora cristis. [Note: Marscallus Anhaltinus, cum tubicinibus et Nobilibus.]
Hos inter Pogius patriae ciet agmina gentis,
Gentis Anhaltinae. ducunt quam rauca tubarum
Cornua: ad armatas animum stimulantia pugnas
Tinnitumque addunt latranti pelle lebetes.
Illum omnis procerum coetus comitatur euntem,
Quotquot Anhaltinis huc advenere caballis:
Torquibus insignes, rubrisque in vertice cristis. [Note: Marscallus Hennaebergicus, cum suis tubicinibus et Nobilibus [(transcriber); sic: Nobicinibus] .]
Post Hennaebergae clagentes aere recurvo,
Insonuere tubae, et rauco cava tympana cantu
Insequitur procerum coetus, generosaque pubes:
Scleusingae quotquot celsis a moenibus adsunt:
Tam vultu insignis, habitu quam vestis, et armis. [Note: Comites et Barones atque officiales Wirtembergici.]
Illos Teccigenae, Gaetulo murice picti,
Excipiunt gressu proceres, aulaeque Magistri,
Consiliumque Ducis. Magnorum hinc turba Baronum,
Illustresque equitant Comites ab origine nati.
Tum subito erumpunt portis, velut agmine facto,
Horrificoque novem resonantes murmure, clarae
Personuere tubae, strepitumque cavata dedere
Tympana, terribili reboantia rauca fragore. [Note: Novem tubicines Wirtembergici.]
Hic plangunt alii sublatis cymbala palmis:
Illic bucina terrenti tonant aerea bombo:
Raucisonaque cient cava cornua voce boatum:
Barbaraque horribili strepitant taratantara cantu.
Florea signa tubis, viridi volitantia velo,

Quis Teccae gentis depicta insignia, pendent:
Iunctaque cum gemino, profulgent cornua pisce. [Note: Principes et Duces.]
Ipsi exinde Duces veniunt, rerumque potentes
Magnarum Domini. Ludovicus praepete fertur
Per medios insignis equo: laetusque secundo
Marte ruit: quem purpureo fucata colore
Vestis, et obryzo subnectit circulus auro.
Qualis ubi hiberna Lycia, Xanthoque relicto,
Delon Apollo suam petit: Inopumque revisit.
Exercetque choros: mistique altaria circum
Myrmidones Cretesque fremunt, pictique Agathyrsi.
Ipse inter medios graditur: vernoque coronat
Flore caput radians: et crines implicat auro,
Haud aliter fidis cinctus ductoribus ibat
Ludvicus: tantum egregio decus enitet ore.
Insultat sonipes: pressisque repugnat habenis:
Huc obversus et huc: pedibus micat aereus ignis.
Interdumque iubis alte sese arduus effert,
Interdum in gyrum gressus magno impete lunat:
Proximus a dextra graditur, pater optimus olli,
Brandemburgiacae Fridericus Marchio terrae:
Conspicuus rubeisque genis, et fronte serena
Arduus: et toto longum agmen vertice supra est.
At Cattus laevae Sponsi Ludovicus adhaeret,
Landgravius, facie insignis: quem Westphalus albis
Portat equus bicolor maculis vestigia primi
Alba pedis: frontemque ostentans arduus albam.
Tum subit Ascanius, prisci moderator Anhalti,
Ernestus: cui terra favet, cui pontus et aether:
Saxonico subvectos equo, clauditque sinistram
Hennaebergiaco clarus de sanguine princeps.
Ambo pii, fortesque viri: nequeam ipse priorem
Dicere: nominibus potior tamen ille: sed huius
Grandaeva iam fila colo. tum gente Silesa
Lignitius, celebris subit in vestigia Princeps,

Lippaeusque Simon, Gulielmi nomine Catti:
Cui Mompelgardis comes it Fridericus habenis:
Haud ullo minor, ad laetum spectamen ituro,
Oris et egregiae praestanti munere formae. [Note: CELERES.]
Quemque sui celeres, pedibus pernicibus acti,
Hinc illinc stipant: et equos comitantur heriles.
Wirtembergiaci pretioso vellere cincti,
Et tyrio pariter redimiti corpora fuco,
Cristisque insignes, et versicoloribus armis. [Note: Armigeri pueri.]
Nec minus hastigeri de nobilitate puelli
Cristatis lucent in equis: quos turba tuentum
Omnis miratur: Tyrio nam purpura fuco [(transcriber); sic: succo]
Vestit: et auratum Phrygia spectabile tela
Tegmen inest capiti: quali Cyllenius ore
Pingitur, et Graius Ledaea casside Pollux.
Aureus it torques umeros et pectora circum:
Inque suo pendent bicolores vertice cristae
Terga per, et celeres Xantique et Arionis armos:
Lamina puniceas interplicat aurea cristas,
Pennaque, quam Sicoris quondam abicit ardea in undis.
In manibus gestant praefixa hastilia ferro:
Caelata ex auro. videas procedere longum
Agmen, aeratas campo consistere turmas,
Currusque, et niveis tentoria candida velis.
Hinc equites, illinc pedites, peditumque manipli
Explicuere aciem: collataque signa tuentur:
Convertuntque vias: nunc in se spicula tendunt
Infensi: pugnaeque cient simulacra sub armis:
Talia per tenerae splendent hastilia pubis:
Quae sponsi insequitur festivum principis agmen. [Note: Reliquus Equitatus.]
Tunc equitum insequitur nimbus, galeataque totis
Agmina prorumpunt portis: Teccaeaque pubes,
Et Brandemburgi, Cattique et Saxones altis
Sublimes in equis, atque Hennaeberga iuventus,
Et Mompelgardi, fortesque ad castra Silesi.

Omnes hi medios pedites, armataque longe
Pectora transequitant, nota regione viarum
Iamque ibat totus campis equitatus apertis,
Dives equum, dives pictai [Orig: pictae] vestis et auri.
Pulverea erigitur nubes, tellusque soluta
Adventuque pedum, flatuque tremiscit equorum.
Qualis Threicio torquetur pulvere campus:
Cum Mauros gelidi prope flumina concitus Hebri:
Fulmineos exercet equos: Illi aequore toto
Ante Eurum Boreamque volant: gemit ultima pulsu
Terra pedum: tepidoque calet rapida ungula rore. [Note: Occursus Marchionis Badensis cum suo comitatu. ]
At manus interea campis Badana propinquat,
Marchiacique duces, equitumque exercitus omnis:
Compositi numero in turmas. Dux CAROLUS ipse
Agminis, ingenti lectica infertur, et aegro
Corpore, Dorothees firmat sponsalia natae.
Proximus incedit Catta virtute GEORGUS,
Landgravio genitore satus: Tum Marchica fama
ERNESTUS genitrixque, et Dorothaea quadrigis
Advecta auratis equitum: quam longa sequuntur
Agmina, tercentum validis deducta caballis.
Haud procul a campo modicus iuga florea collis
Valle cava attollit: summoque in vertice montis
Planities circum. tumulus, qui surgit in altum
Castrorum in morem pinnis atque aggere cinctus. [Note: Aggeris, quem Samuel a Reischach, Aulicus Magister excitavit, descriptio.]
Agger erat, quinis distinctus partibus orbis
Ad later, et firmo circum munimine saeptus:
Reuschachiae virtutis opus: tormentaque passim.
Disposita in bigis, numero bis dena novemque,
Intus servabat flammanti pulvere feta.
Stant geminae peditum coniuncto umbone phalanges
Armatae ferro, cristis capita alta decorae,
Et conferre manum, pugnasque ciere paratae.
In medio duo signa volant: niveisque nigrisque
Hinc, croceisque apte distinctum partibus unum:

Illinc, Canstadii nunc olim insigne paternum,
In rubeo niveus lucebat Cantharus uno.
Tertia pars peditum opposito sua castra tenebat
In tumulo: et circum vexilla rubente ferebat
Insignita cruce: ac minio flaventia mixto.
Horrescit strictis seges ensibus aeraque fulgent
Sole lacessita, et lucem sub nubila iactant.
Hoc tum Marchiacam speculatus ab aggere pubem,
Tormento signum dat miles: et ignibus actis
Personat adventare Deam: laetisque manipli
Vocibus auspicium, taedae plausere iugalis.
Iam Dux Tecciacus campos superavit apertos
Conscenditque iugum totoque feruntur utrimque
Agmine: nec longis inter se passibus absunt:
Cum subito tubicem fumantem pulvere campum
Prospexit longe: Badensia agmina vidit:
Intonuitque tuba: et signum dedit aere canoro:
Omnes quem reliqui lituo clangente sequuntur.
Tecciaci imprimis, sponsae quae proxima turba
Occurrit, subito erumpunt clangore: suosque
Exhortantur equos stimulis: dominamque frementes
Dorotheam excipiunt: ac fortia colla reflectunt
Alipedum: circumque datis referuntur habenis,
Currum cingentes sponsae. tum stridulus aer
Elisus lituis: conceptaque classica cornu
Tolluntur: subit astra fragor, caelumque remugit. [Note: Oratio Marchionis Brandemburgici.]
Postquam facta quies, et iam data copia fandi:
Brandemburgiacus converso ad Marchica vultu
Pectora, Dorotheamque tuens, carosque parentes:
Omnibus attentis placido sic incipit ore:
Illustres pietate duces: sate sanguine divum
CAROLE: tuque potens animi virtutibus ANNA,
Anna parens: et tu sanctae genetricis imago
Dorothee: et reliqui proceres: quod dextra secundent
Fata, suoque DEUS felici numine vertat:

Adsumus hic, sponsaeque animis plaudentibus omnes
Imus in occursum, ut festam comitemur ad urbem:
Inque domos aulae, veterum pro more penatum,
Laetitia, ludisque viae, plausuque frementes.
Iamque adeo promptis animis et voce benigna
Excipimus cunctos: quando haud sine numine CHRISTI
Res tantae eveniunt. illi sit gratia, soli
Auctori coeptorum operum: cui foedera lecti
Casta placent: salvum quod teque tuosque videre,
Cognatasque urbes licitum, populosque propinquos
Marchiacis terris, et Wirtembergidos ora
Aspicere: imprimis praestanti corpore natam
Incolumem coram datur, illaesamque tueri.
Quare agite o tectis omnes succedite nostris:
Et vos Marchiaci coetum celebrate faventes,
Ipse DEUS, miti qui temperat omnia nutu,
Hunc laetum Suevisque diem, Marchaque profectis
Esse velit: nostrosque huius meminisse nepotes,
Dux ea pro cunctis: eadem sibi quisque volebat. [Note: Responsio Landgravii Hassiae.]
Tum Dicta Hassiacus leni sic voce secutus,
Landgravio natus genitore, GEORGIUS infit:
Teccigenae proceres, genus alto a sanguine divum,
Et tu coniugio nuper dignate superbo
DOROTHEES Ludovice tuae, fortissime Princeps,
Grata quidem nobis vestrae indulgentia mentis,
Occursusque ingens, et tanti signa favoris.
At non grata minus vestrae exoptata salutis
Fama, quod incolumes coram vos cernimus ipsi
Omnes: huc patriis quotquot venistis ab oris:
Iamque itidem plaudenti omens salvere iubemus
Voce: piisque animis felicia quaeque precamur:
Ut DEUS inceptum vultu fortunet amoeno
Coniugium. nam nos maioribus esse profectos
Auspiciis manifesta fides. sed foedera lecti
Sortitur, voluitque vices et tempora CHRISTUS.

Quin igitur pacem aeternam, pactosque Hymenaeos
Exercemus: adest, quam tota mente petistis,
Ursula Dorothee: fido comitata parente.
Hanc sume, o felix tanta Ludovice marita.
Non erimus regno indecores: nec vestra feretur
Fama levis, tantique adolescet gratia facti.
Nec Wirtembergos gremio excepisse pigebit
Marchiacam, thalami satiatam foedere, Badam.
Namque hinc progeniem multa virtute futuram
Egregiam, et vestras quae servet legibus urbes,
Auguror: et, si quid veri mens praevidet, opto.
Dixerat: illum omnes uno simul ore sequuntur:
Atque iter inceptum celerant rumore secundo,
Progressi in turmis: partitoque agmine fulgent. [Note: Eiaculatio tormitorum ex aggere et vicinis arcibus]
Ut primum strepuere tubae procul aere canoro:
Ocius admotis impellunt aenea flammis
Tormenta, ac rutili sonitus imitantur Olympi:
Horrificosque cavis bombos siphonibus edunt.
Sub pedibus mugire solum: totusque moveri
Mons circum: et terris tremere omnia visa repente.
At procul ut patrii thalamos sensere paratos
Principis, impositae praecelsis montibus arces:
Hinc Asperga tonat: tonat hinc magno impete Neiffa:
Hinc Wirtembergi sinuosa cacumina montis,
Illinc Vrachii collis iuga laeta resultant.
Audiit hoc Nicri lacus: et celer unda Nagolti
Constitit: et retro cesserunt flumina Glembi:
Intremuitque Oenus: penitusque exterrita vilsa:
Et patriae curvis immugiit ora cavernis.
Cum subitum, dictuque oritur mirabile monstrum.
Namque alto tumuli vibratus ab aggere fumus
Cum sonitu venit: et pictum candente favilla
Dorothees currum antevolat: instarque coronae,
Per sudum transit, caeli in regione serena:
Et procul in tenuem ex oculis evanuit auram,

Tunc aliquis palmas caelo cum voce tetendit:
Omnipotens genitor, precibus si flectere nostris:
Aspice nos et quod CHRISTI pietate meremur,
Auxilium praesta pater: atque haec omnia firma: [Note: Leporis occursus.]
Vix ea fatus erat senior: lepus ecce trementi
Excessus silva campum petit. ocius illum,
Ominis haud laeti signum, comprendit agrestis
Turba: ducique adfert Ludovico praepes: at ipse,
Si quod habes, mediis qui te offers cursibus, omen:
In te vertatur: tuque illud sanguine tollas.
Sic ait: et leporem iugulari mandat: et aequo
Munere dotatum Thyrsin dimittit agrestem. [Note: Proelii ludus ad aggerem.]
Interea ad tumulum productas longa cohortes
Explicuit legio: et campo stetit agmen aperto:
Sex centum armati siphonibus horrida ludunt
Proelia: tormentisque tonant. micat igneus horror
Siphonum, et fictis Mars ludicrus errat in armis.
Non secus, ac quondam collatis viribus hostes
Cum duo Marticolae pugnant, ac proelia miscent.
Ipse acres stimulos Mavors in pectore vertit:
Bellatorque animo DEUS incidit, ambo furorem
Concipiunt: vitamque audent pro laude pacisci.
At lento progressi equites, cum virgine passu:
Sensim decedunt campis, urbique propinquant.
Subter anhelat humus, depressaque pondere tanto,
Vix satis est tellus, et sparso pulvere fumat.
Est turris vasto suspectu, in moenibus urbis:
Hinc tuba laetificum sonitu dedit aenea signum. [Note: Applausus [(transcriber); sic: Appausus] civium adveniente Sponsa Illustrissima.]
Tum vero festiva repens per moenia clamor
Tollitur, ipsa venit: vicosque effusa per omnes
Undique visendi studio, ruit obvia passim
Turba hominum: canique senes, puerique tenelli,
Et matres, castaeque nurus, blandaeque puellae:
Visurae sponsam, et genialia vota daturae.
Illa subit, festaeque rotis, illabitur urbi:

Nobilium stipata manu, medio agmine equorum.
Suspiciunt omnes unam: stupor occupat omnes:
Miranturque decus formae, egregiamque iuventam.
Os rubrum, aetherias imitantia lumina flammas.
Non haec in terris facies humana moratur:
Angelus est nobis caelo demissus ab alto:
Angelicus nuptae vultus: Haec angeli imago.
Tunc aliquis gravior natu: cui plurima mento
Canities erat: attollens super Aethera vultum,
Complaudensque ambas conspecta virgine palmas:
Si numero non fallor, ait, nunc tertia lucis
Haec hora est: (et erat, turrique sonabat ab alta)
Tertius o utinam, decimae post cornua Lunae,
Prodeat e binis patriae custodibus heres.
Finierat, parvae cum diva adit altera portae
Limina: Velbergi stabant ibi quattuor utres: [Note: Velbergici utricularii.]
Maenaliosque modos et pastoralia labris
Murmura contabant Silvani: orisque recursu,
Dissimili tenuem variabant pollice ventum.
Risit, ubi hos vidit, Nymphae: risere cohortes
Armatae: risere duces, equitumque catervae.
Nec litui cessant usquam cantare, tubaeque:
Aeneaque alternis pulsa undique tympana palmis:
Ventum erat ad sacras Ludovici principis aedes.
Intus reginae matres ducibusque potentes
Progenitae patribus, divino a stemmate Nymphae,
Circumstant, sanctamque manent longo agmine nuptam
Dorotheen, vario succinctae tegmine vestis.
Has inter prima consederat inclita sella
Aemilie: genitrix Friderici cara Georgi
Marchiadae. hinc sponsi germanae principis omnes: [Note: Ludovici, Ducis Wirtembergici sorores.]
Landgravia Hedwigis: parsque Eleonora mariti
Ascanii: et coniunx Henebergici Elisa Georgi:
Quattuor innuptae: Aemilie pia, Dorotheeque,
Cui Mariae praenomen inest, Sophieque pudica,

Annaque, formoso praestantes corpore Nymphae:
Sinceraque fide insignes, et moribus aptis.
Una aberat, partu nuper detenta Sabina
Landgravii coniunx haud infecunda Wilelmi:
Sed binas dederat fraterna ad foedera natas. [Note: Instrumenta Musica in aula.]
Utque aulae tetigere fores: tum pulsa frequenter
Tympana dant sonitum, spoliis instrata caninis.
Desuper [(transcriber); sic: Dusuper] harmonico completur pergula cantu:
Tibia cum lituis, et vocibus apta quaternis
Sambuca, Aoniaeque fides, et Lydia buxus:
Corneaque arguto conspirat bucina flatu.
Postquam omnis procerum coetus pertransiit aulam,
Egressus porta, viridem quae ducit in hortum:
Succeduntque duces foribus, Tyriisque quadrigis
Dorothee invecta, et pictis in curribus Anna,
Anna parens sponsae, famulis stipata puellis:
Primus equo, in portis aulae, Ludovicus ab alto
Desiluit: quem fida cohors imitata, relictis
Ad [(transcriber); sic: At] terram defluxit equis. tum sponsa quadrigis
Descendit, gloresque suas, longa atria circum
Ordine disposita, Comitesque Ducesque decoris
Ornatas cristis ostroque nitente, salutat. [Note: Salutationes et mutui complexus in aula.]
Inde Dea in superam LUDOVICI ducitur aulam
Principis. hic postquam mediis in sedibus omnes
Congressi, inque vicem dextras iungere: locumque,
Quo fuit arcanas licitum pervolvere curas,
Insidunt primus Badanae Marchio terrae,
Iam tuus o Ludovice socer, compellat amicis
Vocibus Amelium, et docto iubet ore profari
Pauca suae natae. Tunc facta silentia linguis:
Et dicto Amelius parens, ita farier infit: [Note: Oratio Badensis Cancellarii ad illustriss. Sponsam.]
Nympha decus patriae praelustri sanguine creta:
Scis cui te genitor, qua dote, et foedere quanto,
Intactam dederit nuptam, quantisque iugarit
Ominibus: neque vocis eget res notior huius.

Iamque adeo patriis eductam sistimus oris
Hac sede: et propriam genti cum dote dicamus
Wirtembergiacae dominam: Sponsoque maritam
LUDVICO, aeterno sociamus foedere lecti.
Sed quia dulcis amor regni: blandumque potestas
Nomen: et immemores solium natale nepotes
Esse vetat: patriaeque omnes dulcedine terrae
Ducimur: idcirco agnatae valedicere Badae:
Imperiique omnes germanis linquere habenas
Fratribus, et ratio legesque, et iura reposcunt.
Nunc ergo amissos patriae obliviscere fines:
Marchiadumque omni cum posteritate penatum
Cede solo: nullisque armis, nec fraudibus ullis
Imperium hic repetas: ac, ne tua dicta retractes,
(Quamquam in te dubii nihil ulla in parte relictum)
More fidem solito obstringas. Sic fatur: at illa
More fidem solito, sacramentoque ligabat. [Note: Renuntiatio paterni dominii facta ab illustrissima sponsa.]
Stuccardi interea portae statione relicta,
Decedunt cives: iunctaque repente phalange,
Dispositi totis ducuntur in ordine vicis:
Plebs ferro velata caput: ceu castra subire
Apparet: aut durum detrudere moenibus hostem
Tum se quisque domum recipit: ruptoque feruntur
Agmine: pars urbis custodit cetera vicos:
Et vigil augustae prae moenibus excubat aulae:
Quae peregre nuper patriis advenerat oris.
Pronus erat Titan: et clara luce peracta
Hesperium rubeo pelagus temone petebat: [Note: Processus in complura [(reading uncertain: ?)] .]
Transierat dies: cum iam socialia praesto
Tempora festivaque calet domus utraque pompa.
Hinc gens Tecciacae gaudet celeberrima terrae:
Hinc templo se Bada parat taedisque maritis.
Tympana pulsa sonant: et fervent atria flammis:
Purpureoque habitu pueri, gemmisque decori,
Bis sex, auratis redimiti colla catenis,

Praecedunt: manibusque faces et lumina gestant.
Cum sponso insequitur procerum manus omnis: et alta
Quis propior de stirpe gradus, stant ordine primi:
Omnes albentis tecti velamine telae. [Note: Ordo principum virorum.]
CAROLUS a dextra socer: a laevaque GEORGUS
Brandemburgiacae Fridericus Marchio terrae:
Hinc ingens Cattae LUDOVICUS gloria gentis,
Landgravius: prisci quem dux comitatur Anhalti.
Proximus antiquo Comitum de semine ductus
Hennaebergiadum: cui Mompeligardica fama
FRIDERICUS claudit laevum latus. inde Simone
Lippaeo Ioachimus ovat comitante Silesus.
Waldeciusque Comes, et Marchica fama Iacobus
Succedunt, Comitumque cohors, magnique Barones:
Et quos nobilitas aequat generosa Dynastis. [Note: Deductio sponsae in templum.]
Tum Sponsa egreditur, matrum praecincta corona,
DOROTHEE, insignis facie: sertoque virenti
Luteolas velata comas, tergoque fluentes:
Candida quam circum vestiverat undique palla.
It comes a dextra Nymphae candente GEORGUS
Landgravius: laevam germanae Marchio ducit
Ernestus, nitidi demisso lumine vultus. [Note: Ordo principum matronarum.]
ANNA parens sequitur genitrix annosa Georgi
Brandemburgiaci. tum glorum excelsa caterva
Hinc soror Hedwigis, Cattorum principis uxor:
Illinc Ascanii pars Eleonora cubilis:
Aemilieque soror laevam comitatur Elisae
Hennaebergiadis, caelebs formosaque virgo:
Iam matura viro, iam plenis nubilis annis.
Post Iacoba, trahens Badano a sanguine nomen:
Et Sophie princeps Maria cum Dorothaea:
Principeque Ascania comitata supervenit Anna.
Omnes Tecciaco ductae de semine Nymphae:
Et Catharina domus germen Lignizidos: omnes
Velleribus niveis, et festa fronde revinctae:

Castaque purpureum fusae super ora pudorem.
Inde pares Comitum sociae, sociaeque Baronum,
Et natae illustres, et nobilioribus ortae
Matronae laribus, cum virgineo comitatu,
Rite superveniunt, vultuque habituque verendo.
Incedunt binae, generosa propago, puellae,
Expertes thalami: quarum genialia nondum
Sub iuga cervices niveas Hymenaeus adegit.
Ac velut Oceani cum stellae oriuntur ab undis:
Sole parante suos tenebris abscondere vultus:
Heliadum chorus insequitur, radiisque micantem
Auricomo lunam coetu, super aethera cingunt.
Sic thalmi [Reg: thalami] sacrum Ludvico adeunte iugalis,
Dorotheen casto cingebant agmine matres
Teutonides: pars virginibus circum undique fusae,
Ibant insignes auroque ostroque nitenti. [Note: Templum aulicum. [(reading uncertain: ?)] ]
Est aulae in tectis patrio de marmore templum,
Religione sacrum: miro quod honore nitebat,
Velleribus Tyriis, et rubro murice cultum.
Intus suave sonant octo discrimina vocum:
Tactaque fila canunt Hymenaeon, et atria fumant
Succensis facibus, taedaque ardente iugali.
Ara fuit picto mediis in sedibus ostro
Constrata, et sertis, et sacra fronde revincta.
Hanc, ubi perventum divi intra limina templi,
Protinus eximio Lucas Osiander amictu
Insignis, reverenter adit: precibusque litatis,
Praefatus CHRISTUM, sacra connubialia laudat. [Note: LUCAS Osiander D. Ecclesiasticus aulicus.]
Sponsum deinde vocat praeco, fidamque sodalem.
Ille vocatus adest: Sponsam comitantur euntem
Ductores bini, fraterque herosque Georgus,
Consistunt ambo. simul incipit ore sacerdos:
Wirtembergiadum princeps, sate sanguine divum: [Note: Copulatio matrimonii.]
Cui se pulchra viro dignata est iungere virgo
Dorothee: ecquid adhuc pactos servas Hymenaeos?

Ille ait: et nutu praesentia foedera firmat.
Tunc pius ad Sponsam vertit diva ora sacerdos:
Badana de stirpe decus, castissima princeps,
Tu quoque connubii aeterno te foedere iunctam
Ludvico affirmas domino lectique iugalis
Illaesam retinere fidem promittis? At illa
Annuit, ore pio. tum dextram iungere dextrae
Praecipit, et firmo nectit duo pectora vinclo.
Iamque habitis precibus, genialia carmina fundit
Musicus: atque octo redeunt discrimina vocum:
Festaque concordi subsultant limina cantu. [Note: Lectus genialis.]
Interior thalamo componit regia lectum,
Stamine gemmato, picturatisque tapetis:
Purpureoque torum consternit desuper ostro.
Circum infecta croco pendent velamina Serum:
Stragulaque, antiquis hominum variata figuris.
Heroum mira virtutes arte loquuntur.
Talem nec Pelopi construxit Lydia lectum:
Nec Bacchae talem patri exercere Lyaeo.
Iam templo egressi sponso cum Principe patres
Altum intrant thalamum: lectique in parte reponunt
LUDVICUM: gradibusque tori nituntur acernis,
Tum virgo ducibus circumstipata duobus:
Cinctaque castarum pulchro venit ordine matrum,
Et grege virgineo. Niveaas infecerat igni
Faxque pudorque genas: ut cum quis sanguine candens
Tingit ebur: vel mista rosis cum lilia fulgent:
Protinus in lectum sacra Dorotheaea locatur:
Inque latus pia costa viri dedit, unde petita est.
Exsultant cum voce duces: genitorque parensque
Optima, et Ernestus frater, gloresque nurusque,
Talia laetifico dicunt exordia plausu:
Qualia delectae quondam cecinere Rebeccae,
Et Laban, et genitrix, et sancto Bathuel ore: [Note: Epithalamion.]
O digno coniuncta viro, patriique per urbes

Tecciacas regni consors: sis Ursula felix:
Et Wirtembergos auge fecunda penates:
Ut natos natorum, et qui nascuntur ab illis,
In portis videas, et latae moenibus urbis:
Teque colat populus: tibi Neccarus, et celer Oenus
Serviat: et mediis praesis dux magna Suevis.
Sic omnes fremitu plaudunt, et vocibus isdem,
Illi consurgunt iterum: thalamoque relicto
Omnes ad cenam lituis clangentibus ibant. [Note: Locus cenae.]
Est aula in tectis, Zephyrum quae spectat et urbem:
Splendida regifico luxu, aulaeisque superbis.
Huc epulae, ditesque tori, coetusque ministrum
Stipantur: pendent lychni laquearibus aureis
Incensi: et flammis vincunt funalia noctem. [Note: Cena nuptialis.]
Postquam hic multiplici constratae sunt dape mensae:
Atque omnes procerum convenit in atria coetus:
Tunc manibus lymphas dant nobiliore ministri
Stirpe sati: tonsisque ferunt mantelia [Reg: mantilia] villis.
Innumeri circum famuli: quibus ordine longo
Cura suos spectare duces, nutusque tueri.
Quadraginta alii de nobilitate ministri:
Qui dapibus mensas onerent: et pocula ponant.
Utque sacras dedit ore preces: palmasque tetendit
Ad caelum, diva venerandus voce, sacerdos:
Olli discubuere toris, et corpora sellis
Auro praecultis, ostroque rubente locarunt:
Ludvicus primum sponsus, Nympheque deinceps
Dorothee: et reliquae iusta matresque virique
Considunt serie: et regalia corpora tosta
Carne replent: vinoque sitim curasque repellunt.
Cuique suus domino cyathum pincerna ministrat:
Et iuvenis docto regalia fercula cultro
Chironomus secat, argentoque imponit herili. [Note: Locus in quo cenarunt Comites et Barones.]
At reliqui Comites magni, clarique Barones,
Uxoresque horum, et generoso a sanguine natae,

Turri alta sacros posuerunt sedibus artus.
[Note: Locus in quo cenarunt Nobiles.]
Nobilium vero tenet inferiora iuventus
Atria, quae alipedum testudo annectit equorum.
Hic centum mensis libantur pocula Bacchi:
Impositisque decem dapibus cenatur: et humor
De Guidobergiaca bibitur sine faece lagena.
At supra, aurata ponuntur fercula lance
Innumera, ante Duces: et septuaginta meraci
Funduntur vini species, liquidissimus humor. [Note: Musica vocalis.]
Postquam prima quies epulis, mensaeque remotae:
Tum quinquaginta vocum cantusque magistri
Congeminant plausus: numerosque per alta volutant
Atria. dulcisonus ferit aurea sidera clamor.
Hic alii teneras imitantur gutture Nymphas:
Sirenumque modos aptis concentibus edunt.
Sublimes alii iactant super omnia voces
Tempora: et albentes numeris imitantur olores.
Sunt, qui demissis superant pulmonibus ursos:
Murmuraque ingeminant e gutture ducta profundo.
Pars medio volvit vocum sacrata tenore
Carmina: pars numeris circum sonituque vagatur.
Mox fide conspicuus, cytharam ferit alter Iopas:
Baccinaque, et Phrygiis intermodulatur arundo
Vocibus: impellit sambucae pollice claves.
Musagetes: setoque chelys tractatur equino:
Et levibus digitis testudo intercinit icta.
Non ea Demodoci fuit olim gratia vatis:
Carmine qui fletum generosa movit Ulyssi. [Note: Musica instrumentalis.]
Non sic percussis sociavit carmina nervis,
Qui citharae sonitu silvas, animosque ferarum,
Dis genitus vates, et saxa sonantia duxit.
Non sic Penelopes plectro, suavique refecit
Phemius ore procos, non carminis auctor Apollo,
Tam grata insonuit corda, aut dulcedine [(transcriber); sic: ducedine] vocis.
Ambrosios inter latices, epulasque Deorum,

Pelea cum Thetidi thalamo pater ipse iugaret:
Aut Phryga, cum Satyrum Tritonia arundine vellet
Vincere, detractaque cuti, deglubere victum.
Et iam finis erat cenae, gratesque peractae
Caelitibus: longam propere transitur in aulam. [Note: Locus et apparatus Choraearum.]
Magnificique Duces, Comitesque et clara Baronum
Contio, nobiliumque manus, castaeque maritae
Principe cum sponsa veniunt, glorumque caterva,
Virgineoque choro. Videas incedere binas,
Ordine: et inflexo revereri poplite patres.
Viginti manibus gestant, de stirpe ministri
Nobiliore, faces: sparguntque per atria lucem.
Tunc oritur stridor lituum, clangorque tubarum:
Aeneaque alternis tunduntur tympana palmis.
Nec mora, Dorotheen ducunt duo, Landgraviusque
Marchioque Ernestus, Ludovici ante ora mariti. [Note: Choragi et saltantium ordo.]
Ille dat amplexus: dextrae involvitque sinistram:
Instituitque choros. Praeeunt cum Lampade iunctis
Ascanius manibus princeps, aevoque Georgus
Grandior Hennaebergiacus: binique sequuntur
Taediferi, claris patriae natalibus orti:
Ad numerumque movent omnes genialia crura.
In medio pia nupta volans, cum Principe circum,
Et roseo vultu, et rosea cervice refulsit:
Ambrosiaeque comae divinum vertice odorem
Spiravere: pedes vestis pendebat ad imos:
Et vera incessu patuit Dea. Proximus inde
Brandemburgiacus cum matre Georgius Anna,
Principe Badana, molles agitare choreas
Instituit: taedas praefert Ludovicus, et alter
Nominis eiusdem, Cattorum maximus heros.
Post ipse Ascanium Cattus capit Eleonoram,
Exercetque choros: ardentem lampada praefert
Mompeligardae clarus Fridericus ab urbe
Quem comitem laeva princeps deducit Anhalti.

Tertius ipse egit cum Catta Hedwige choream
Ascanius princeps: taedas gessere choragi
Lignitii generis ductor, Cattusque Georgus.
Proximus Aemiliam tenet Hennaebergus: et apto
Crure chorum senior pulchra cum principe ducit.
Cui duo Marchigenae Ernestus, fraterque Iacobus
Anteferunt taedas: et bini pone sequuntur.
Postquam omnes duxere choros, cum principe princeps
Quisque sua, solito magnorum ex more penatum:
Tum praeco lituis in coetum convocat omnes,
Iaegerus Melior, viridi velatus amictu:
Eloquio gravis, et multa laudabilis arte:
Cuius sublimi nomen venerabile fama
Eminet. Et iuvenes prudentia praeterit annos,
Usu edocta suo. tuus hic, clarissime quondam
O Curti Francisce, comes: nunc te duce rapto,
Successor tuus, et rerum tutela, bonarum.
Expanso is libro, clare sic farier infit: [Note: Proclamatio certaminum equestrium voce praeconis.]
Illustres virtute duces, magnique Dynastae,
Et clari valida cum Nobilitate Barones:
Tecciacus Princeps festum geniale, chorosque
Constituit variis decorare hoc tempore ludis:
Et multis certaminibus: quis Martia bello
Praesudare parat, seseque accendere virtus.
Ergo ubi clara dies lucem mortalibus almam
Tertia protulerit: radiisque retexerit orbem:
Prima Cataphractae ponet certamina pugnae,
Carceribus missurus equos. Post libera metis,
Alipedum colla occursu iungentur equorum.
Armati hinc pedites certabunt comminus hastis.
Tunc ubi se sextus sustollet in aethere Titan
Venatum in nemus antiquum tendetur: et ursus
Distractus catulis, telo fodietur acuto.
Luce deinde nova peregrino corpus amictu
Larvati, appensum sudibus curretis ad orbem.

Praeterea octavo ludetur sole palaestra.
Quisquis equum cursu valet: et qui viribus audet:
Aut hasta incedit melior, longisque sarissis:
Cuncti adsint: meritaeque exspectent praemia palmae.
Dixerat: at Chelius, citharaeque impulsor Iopas,
Concordes tereti versabant pollice nervos,
Bucinaque inflatur, raroque foramine buxum
Assonat, et digitis sambuca interstrepit icta. [Note: Choraea ad sonitum instrumentorum Musicalium.]
Tunc iterum exercet doctorum laeta choraeas
Contio, et ad numerum bini Comitumve Ducumve,
Aut terni socias ducunt saltando puellas.
Quattuor his taedas de nobilitate ministri
Anteferunt totidemque a tergo pone sequuntur,
Tunc laxo veniunt succincti tegmine septem:
Saccharaeque obductas important naviter escas,
Auratis pateris, Panchaeae cinnama terrae,
Feniculumque, et amygdala, dulceque cardiamomum,
Citrea mala, cichoria, limonesque virentes,
Deliciasque oris, coriandrum, udasque cubebas:
Sacchareque expressos, fictosque in imagine vultus,
Circumquaque ferunt, ducibusque piisque dynastis,
Femineoque choro, reliquisque ex ordine promunt.
Iamque, ubi tempus erat placidae dare membra quieti:
Lucida siderios cum nox ostenderet ignes:
Dux sibi Dorotheen sumit Ludovicus: et altum
Laetus adit thalamum: niveis quem Diva lacertis,
Amplexuque fovet molli. tum cetera pubes
Nobilium inflato per rara foramina buxo
Tympana cum strepitant alterno verbere pulsa: [Note: Choraea ad sonitum tympani, et buxeae fistulae.]
Tangit humum solidam pedibus, plauditque choraeas.
Ac veluti maribus coniunctae in amore columbae
Aera per liquidum volitant, atque agmine facto,
Cingentes caelum, ludunt stridentibus alis.
Sic iuveni virgo coniuncta, viroque marita.
Exercent choreas: et toto pectore gaudent.

Sed iam stellanti nox praecipitabat amictu:
Suadebantque leves humentia sidera somnos.
Discedunt omnes Nymphaeque, et laeta iuventus
Nobilium: Comitumque cohors, magnique Barones.
At vigil aerato servat custodia muros
Agmine regales: illi tutricibus armis
Obsedere fores: vicos hi moenia circum,
Excubias vigilant et agunt, urbemque tuentur.