20 April 2001 Rüdiger Niehl
line tags added

LIBER SECUNDUS.

Orta dies fuerat, sed non sine nubibus orta
Imbriferis, cum ver sitientibus impluit arvis:
Fecundatque solum: iam prima luce propinquis
Moenibus egressi, longo per strata viarum
Agmine Canstadii cives, armisque feruntur [Note: Cives Canstadienses et Wayblingenses in armis.]
Instructi. Iam mille viri Waiblingia linquunt
Tecta racemiferos qua colles alluit unda
Piscosa Rembus, flaventesque irrigat agros.
Omnes armati, et galeis capita alta corusci:
Omnes succincti gladiis: thoracibus omnes
Inclusi aeratis: clipeatoque agmine iuncti
Incedunt terni: totisque a finibus assunt.
Pars humeris gestant fulgentes aere secures:
Pars tormenta infert, teretes iaculantia glandes:
Emathias alii portant de more Sarissas.
Tympana pulsa sonant, pressisque inflata labellis
Assonat argutum buxus, plantaeque sequentum
Haec iterant eadem, et sublatus ad aethera clamor:
Et quae purpureo iuxta radiantia velo
Signa micant: sinuantque feri tria cornua cervi.


page 271, image: s287

[Note: Grieningenses et Leobergenses cives in armis.]
Parte alia Glembi linquunt patria agmina ripas
Gryningi cives, et qui Leobergica circum
Tecta colunt, bis mille viri, sponsamque sequuntur:
Semita qua noto Stuccardam tramite ducit.
Non aliter tendunt armatae in bella cohortes
Pannoniae, quoties Geticis circumsonat hostis
Turca ferox, patriasque urbes in cursibus urget.
Struxerat interea volucrum dux agmen equorum:
Obvia qui ferrent sacrae vestigia nuptae:
Iam Leobergiacae digressi moenibus urbis.
Ducit Tecciacas tubicen primo agmine turmas: [Note: Egressus sponsi Ducis in occursum sponsae Principis.]
Et signum dat voce aeris: simul omnis euntem
Wirtembergiaca de nobilitate caterva
Insequitur: cui iuncta gradu vestigia figit
Aula Palatini iam non postrema Richardi:
Et parvum Henrici, sed fervens agmen Othonis.
Hos super e notae vicino limite Badae
Centum equites assunt, decorati torquibus aureis,
Et gemmis nitidi, et precioso vellere ferum. [transcriber: Metrik?]
Inde quibus comitum surgit de sanguine nomen.
Pone novem totas implent clangoribus auras
Stridentes curvo aere tubae: quibus astrepit una
Ictibus alternis gemini pulsator aheni.
Tum celerum stipante choro, bipatentibus aulae
Succedunt portis, heroa fronte decori
Magnanimique duces: festum ad geniale vocati: [Note: Principis sponsi comitatus.]
Mompeligardaeus Princeps, comitante Iacobo
Marchiade: et fratre Ernesto: quem tergore fusco
Fert sonipes: lunatque pedes, et surgit in armos:
Humentemque efflat calida de nare vaporem.
Emicat hinc Henricus Otho: iuxtaque Richardus
Iam senior, sed mente virens, et pectore forti. [Note: Equus sponsi principis.]
Non procul arte micans, ostroque instructus, et auro
Stat sonipes, spargitque iubas, et surrigit aures:
Oraque substricto vexat spumantia freno.


page 272, image: s288

Qualis Amyclaei domitus Pollicis habena
Cyllarus, Eurotae quondam lustrabat arenas:
Et nemus hinnitu Spartanum implebat acuto.
Insilit huic sponsus Princeps: Ducibusque Palati
Infert se geminis medium: quatit aura comantes
Tegminis auricomi cristas: humeroque refulget
Purpurei fulvum saguli decus: Indica circum
Gemma quod exornat, viridisque innodat Iaspis.
Talis ab Oceano praemissis Lucifer astris
Exit: et Eoo solis praenuntius ortu.
Auroram revocat, et iactas dissipat umbras.
Nec pueri desunt, ex nobilitate, superbis
Torquibus insignes: vinctique monilibus aureis:
Et galeis tecti, et cristis capita alta decori:
Gestantes manibus caelatas ossibus hastas.
Insequitur reliquum nexis umbonibus agmen:
Quales aerio volitant cum tramite Cycni:
Eripiuntque diem, coniunctis aethere pennis. [Note: Via Canstadiana, strata.]
Est via Canstadium versus: qua moenibus instat
Collis, et e tumulis subiectam despicit urbem.
Claudit utrimque salix illam, virgultaque lenta
Viminaque et gravida pendentes arbore fructus.
Ipsa pavimento, et duris instructa lapillis.
Qualem Flammineo deduxit consule Roma,
Tusca per arva viam: rapidus qua labitur Arnus,
Et qua Clitumnus niveis dat pocula bobus. [Note: Cives Stucardiani in armis viam circumsistentes.]
Armati hac circumsistunt, clipeataque longe
Agmina densantur: collucent spicula toto
Hoc tractu, capitumque rubris cava tegmina cristis.
Nam bis mille viri, Stuccardae e moenibus, illo
Tramite constiterant: quales quae vertice Iurae
Usque ad radicem, ramis frondentibus, orni
Protendunt late, et duro se cortice firmant.
Incedunt equites illac, per strata viarum,
Agminibus iuncti ternis, magnoque fragore


page 273, image: s289

Suspendunt collum, freno in sublime reducto
Cornipedum: sinuantque gradus. Erectus in auras
It sonipes: rapidumque exspirat naribus ignem.
Vallis amoena iacet, tuto munita recessu:
Vitiferi cingunt colles, et parvulus uda
Rivus oberrat aqua, vitreis electrinus undis.
Huc ubi perventum, campis offertur apertis
Feminei coetus agmen, comitantibus alis
Aeripedum: sponsa genitor cum virgine, cumque
Matre Anna, consorte tori, natisque domoque
Cognata, et cara genitrice, equitumque phalange,
Conspicit hos princeps, et equum calcaribus urget,
Laetitiaque alacer missis infertur habenis. [Note: Novem Tubicines Wirtembergici.]
Ante illum curvo aere, novem stridentque canuntque
Ceu quiddam genitale tubae, pictasque quadrigas
Virginis, ut patrius fert mos, super aequore cingunt. [Note: Exceptio et salutatio sponsae et comitatus.]
Descendit tum sponsus equo, curruque levatam
Primus adit sponsam, dextram dextraque prehendit:
Et sibi dilectam totis complectitur ulnis:
Non secus ac quondam prisci dominator Iudae,
Obvia Davides ora Abigaelis, amoeno
Excipit vultu: aut campis spatiatus apricis:
Cum vidit Syria deductam ex urbe Rebeccam
Isacus, optati iunctam sibi foedere lecti:
Coniunxitque manus manibus, dextraque prehensam
Matris in amissae duxit conclavia Sarae:
Et desiderium, posito maerore parentis
Tam sibi dilectae satiavit virginis ore.
Iamque ubi dicta salus soceris, acceptaque rursum
In currus pia virgo redit, geminaeque sorores
Quadriiugo divae matris temone levantur:
Considuntque Duces in equis, iunguntque phalanges.
Gaudia testantur famuli clamore secundo:
Nunc ades aeterno complectens omnia nexu:
O rerum, latique salus concordia Mundi:


page 274, image: s290

Atque hanc praesenti confirma numine lucem. [Note: Ludicrum certamen Canstadiensium et Wayblingensium cum Grieningensibus et Leobergensibus.]
Ecce autem, peditum totis exercitus agris
Incedit: qua se molli demittere clivo
Incipiunt colles: tunc obvius alter in armis,
Oppositas acies venienti exercitus infert.
Ut propius ventum, pugnae dant classica signum,
Concurruntque viri, seque exhortantur, et augent
Cum clamore animos. Pars illic maxima glandes
Excussi spargit plumbi: pars ingerit hastas.
Dat strepitum, crebris tinnitibus incita cassis:
Nec pluvio peditem tristatum frigore caelum
Impedit: aut verno venientes aethere nimbi:
Non ventus, non aura minax, non imbre madentes
Ex humeris clipei, magnis conatibus obstant.
Nam dubiis maior regnat sub pectore virtus.
Glembicolas illic, non aequo Marte [(transcriber); sic: marte] ruentes,
Ductor agit, belli prudens: quaque obvia densos
Arctat turba globos, rumpens iter, aequore fertur.
Iam clipeus clipeo, pede pes, densusque viro vir
Fronsque premit frontem, teriturque umbonibus umbo:
Aspera ceu dubii peragant certamina Martis.
Hic gemitus fugientum, illic per tela ruentum
Clamor: horrisonus clangor ferit astra tubarum.
Non aliter vidi fortes concurrere tauros:
Quos pretium pugnae, subigit decernere cornu,
In magna errantes silva, formosa iuvenca.
Nunc Leobergaeas retro pavor amovet alas:
Nunc tergum vertunt Waiblingo a limite cives:
Nec tela interea cessant emissa, nec ullum
Armorum genus: insurgit pugna aspera campo:
Tormentisque leves muralibus acta, per auras
Saxa, fragorque solum quatiunt: magnoque propinqui
Dissultant fremitu colles: ceu fulminis ignes
Torqueat, et geminos inclinet Iuppiter axes.
Audiit horrificos tormentis omnibus ictus,


page 275, image: s291

Ima valle sedens, tumidarum Rector aquarum,
Neccarus: et madidum vitreis caput extulit undis.
Illi lucentes oculi: coma caerula quercu
Cingitur: et pendent circum cava tempora glandes:
Udaque barba riget, densis obessa salictis.
Utque videt sponsam paulatim accedere ripae
Fluminis, et curru per rura madentia ferri.
Protinus alloquitur, laetaque hac voce salutat. [Note: Neccari oratio, sponsam excipientis.]
Virgo decus patriae fluvio gratissima Nicro,
Hospes ave: flos virginei divine pudoris:
Aemula maternae laudis: certissima CHRISTI
Cura: Palatinam virgo quae tollis ad astra
Insigni pietate domum: cui nulla tulerunt
Saecla parem. Quid primum in te mirabile dicam?
Unde tuas nostra incipient praeconia laudes? [Note: Encomion sponsae.]
Qualis enim, quantusque tuo sub pectore regnet
Doctrinae caelestis honor: quae cura pudoris,
Quae pietas, quae cana fides, qui cultus honesti,
Quantus amor recti, sanctis quae gratia dictis:
Hoc vitae ratio docet: hoc sine labe verendi
Testantur mores, et mens sibi conscia recti.
Omnia quae maiora facit, formaeque venustas,
Naturaeque decus, nullo mercabile cultu.
Auro flaventes video certare capillos:
Sideribus video similes, sub fronte serena,
Lucentes oculos, erecto candida vultu
Tempora: sanguineis labra contendentia moris.
Quid? quod et antiqui generis nitor ornat, et altae
Nobilitatis honos, longaque ab origine regum
Maiestas: per mille gradus, seriemque virorum,
Ad magnum revoluta patrem? tibi Caesar avitam
Conciliat laudem, Renana a stirpe, Robertus: [Note: Robertus Caesar, Palatin. Elector, sponsae Ursulae, tridavus.]
Ausonias olim iussus tractare secures:
Cum Wenceslaus regni posuisset habenas, [transcriber: Metrik unklar]
Rex piger, et rebus non utilis auctor agendis.


page 276, image: s292

Eja age virgo, decus patriis illabere terris:
Sisque tuo felix Nicro: nostrosque penates
Prole bea: ut Reni veniat de semine princeps,
Dux Nicri , patriaeque decus, regnique levamen.
Nonne vides, nostros ut coniungamus amores,
Renus et ipse Nicer`? nostros fovet ille liquores:
Inque suum gremium venientes excipit amnes
Cum Nicro: nostrisque auctus tumet alveus undis.
Tu quoque Nympha, decus, Reni non degener amnis,
Necaricum amplexare Ducem: Nicrique fluento
Cresce tui: Quod si post tertia cornua Lunae,
Augustum sub ventre geras onus: et tibi surgat
Excarum varius muliebri in mente cupido:
Nusquam abero mensae, et nostro tibi gurgite pisces
Omnigenas mittam, Renanae fercula Nymphae.
Sic me Rembus aquis, sic uber adaugeat Aechus
Exoneretque suas in me celer Entius undas.
Dixit: et humentes retraxit in antra capillos
Fluminea: et vitreo rursum caput abdidit amne:
Admisitque suas in verba novissima lymphas.
Desierant imbres radiisque a sole retectis,
Maesta repurgato fugiebant nubila caelo.
Iamque assunt, rapidis equitum comitantibus alis,
Wirtembergiaci proceres: aulaeque propinquant: [Note: Principum feminarum corona, exspectantium in cavaedio.]
Cum tectis egressae altis, in limine primo
Exspectant sponsum germanae: clara Dearum
Nomina: Dux magno Aemilie sociata Richardo,
Atque Henaebergaei vidua ingeniosa cubilis: [Note: Elisabetha, soror sponsi: vidua principis Hennebergici Ernesti , etc. ]
Rebus Elisa potens aequis: comitataque binis
Landgrafiae natis, quam mors habet atra Sabinae.
Et pia Dorothee: Henrici fida uxor Othonis:
Atque aliae, longo cingentes atria coetu. [Note: Ingressus pompae nuptialis in atrium aulae.]
Quadrupedum cornu tellus gemit icta: solumque
Pes cavat: et pressis cervix luctatur habenis.
Exsistit sonitus sub praepetis ungue veredi,


page 277, image: s293

Qualis, cum multa venientes grandine nimbi
Culminibus crepitant. validive incudibus ictus
Qualem edunt gemitum: terni cum fortia tollunt
Bracchia cyclopes, et massam forcipe versant:
Alternantque manus: geminataque verbera densant.
Talis et aeripedum sonitus crepitabat equorum
Atria pulsantum, constrataque saxa viarum.
Nec minus excelso vasti de culmine tecti
Inflat ebur, buxoque canit, cornuque remugit,
Et lituo tibicen ovat: cui buccina sollers
Eductam miscet vocem pulmonibus imis.
Iamque sua princeps sponsa cum virgine portas
Intrat: et in mediam confert se protinus aulam
Vectus equo: et freno aeripedis, sellaque relicta
Desilit. Insequitur rutilis adducta quadrigis
Sponsa, decus rutilo corpus velamine tecta:
Atque auri gestans pictam subtegmine vestem.
Quale micare solet, quod Eoo dives ab orbe
India mittit ebur: vel qui circumdatus auro
Lucet in aure lapis, rubris adductus ab undis.
Talis in erecto stabat frons candida vultu
Virginis: et totam decorabat comminus aulam.
Omnis in hanc unam virgo detorquet ocellos:
Hanc unam populus, neglecto lumine caeli,
Suspicit: et vultu numquam satiatur amato.
Illa autem dicta simul, acceptaque salute,
E conspectu abit: et superas infertur in aulas.
Seque parat thalamo, et sacrae processibus aedis. [Note: Civium Stuccardianorum processus in pompa armata.]
Tum Stuccardaei longa statione relicta,
Urbem intrant: bis mille viri: toto agmine terni.
Quos gemini ducunt regalia moenia circum,
Martigenae, et medio comitantur pulvere campi.
Vela duo, gentile decus, sinuantia cervi
Cornua: et albentes rutilo cum vellere pisces.
Plumbea sulfureas glans ignibus acta per auras,


page 278, image: s294

Fulmineo de more ruit: dum limina fessi
Tandem laeti adeunt, et ovantia tecta revisunt.
Et quis carminibus festivae gaudia lucis
Exaequare queat? quis tot spectacula, ludos,
Proelia commemoret? quis tot vexilla, tot arma,
Armatosque viros. tot versicoloribus aptos
Vestibus? Aspectum pompaeque hominesque fatigent,
Atque Argi lassent oculos. Iam desuper alto
Conclavi, patriis virgo valedixerat oris: [Note: Renuntiatio paterni dominii, facta a sponsa principe.]
Et sceptrum et regnum procul abiurarat avitum.
Non invita tamen. Nam quamvis dulce paterni
Limen agri: nostros tamen illi praetulit urbes,
Magnificasque domos, feliciaque ubera terrae.
Quid dicam? ut linquens genitoris filia vultum,
Ut germanarum complexum, denique matris:
Omnibus his dulcem sponsi praeponat amorem.
Ursula macta animi: non te subiisse penates
Tecciacos, tanto Duce te ducente pigebit. [Note: Processus ad templum.]
Atque en pulsa sonant alternis tympana palmis:
Et tereti tenues tinnitus aere cientur:
Ac dudum geniale canit cava buxus, et aula
Coniugium, pactaeque exspectat tempora taedae,
O patrii cives, quos Wirtembergia nutrit:
Principibus sacram cum sponso adeuntibus aedem,
Vos libate preces, thalamoque exposcite pacem
Caelitus: et stabilem superos orate salutem.
Nam proceres video sacro procedere templo. [Note: Nobiles et illustres viri.]
O Dii, quale agmen, quantum de gente, domoque
Tecciaca decus? et qui nam hic densissimus ordo
Nobilium? quam compta cohors? quam vestibus
Omnes incedunt nitidi? quam recta fronte sereni. [Note: Principes et Duces.]
Fallor? an ipse venit? venit: et comitatur euntem
Laeva parte Heinricus Otho, dextraque Richardus:
Ambo Palatini generis: quos velat amictus
Stamine carbasio, et niveo de vellere Serum


page 279, image: s295

Inde Duces reliqui, comitesque altique dynaastae:
Omnes albati sancta ad penetralia tendunt. [Note: Sponsa ornata [(reading uncertain: ?)] .]
Ipsa quoque, immensi iamdudum fabula coetus,
Progreditur tandem, nivea circumdata virgo
Cyclade: et albenti pectus velamine cincta,
Surgentesque humeros: genitrix quas regia vestes
Carae filiolae, ne sponso vilior iret,
Fecerat et mistum filis crispaverat aurum.
Tum flavus textam viridi de flore coronam
Crinibus indiderat, tergo fluitantibus albo. [Note: Ductores sponsae Ernestus Fridericus, Marchio Badensis : Georgius Gustavus, Dux Bavariae. Palat. Rheni . Matronae et virgines principes.]
Assunt ductores gemini, de marchidos ora
Ernestus dextra, Gustavus parte sinistra
Germanus sponsae: iam praetextatus, et albo
Tegmine succinctus: qualis qui litore Nili
Liniger, Isiacae comitatus cornua pompae,
Templa petessebat crepitanti tinnula sistro.
Ordine tum subeunt, priscos reverentia ritus
Pectora, carbaseo velatae stamine matres:
Et super indutae nigro velamine pallas,
Instita quas circum aurato percurrit acantho.
Incedunt binae: quales quae tempore prisco
Festa suae Cereris celebrabant annua matres:
Festa, quibus nivea velatae corpora veste,
Frugum primitias, et spicea serta ferebant:
Aut qualis tenues cytheraea invecta per auras,
Fertur olorinas subiungere curribus alas. [Note: Virgineus comitatus.]
Binae etiam, gracili subvinctae pectora cinctu,
Albatae incedunt pone, innuptaeque puellae,
Subtilem flavo gestantes vertice mitram:
Contectaeque levi generosum corpus amictu:
Et strophio vinctae, gemmis radiante, papillas.
Di quales vultus? quae celsae tempora frontis?
Quam teretes digiti manuum? quam lactea colla:
Pectoraque artificum laudatis proxima signis?
Quam vigiles oculi, nitidi ceu sidera caeli:


page 280, image: s296

Unde suas Amor ipse faces accendere possit:
Et non illicitas animis immittere flammas?
At quam suspenso figunt vestigia passu?
Quam docte incedunt? quae morum tanta venustas?
Qui turbae decor ingenuae? quae gratia coetus?
Pulchrior haud olim, Pharsalia limina circum
Nereidum chorus incessit: cum sidere fausto
Duceret in thalamum, magni generator Achillis,
Aequoream Peleus Thetin: optatosque marinae
Iret in amplexus: divinaque basia Nymphae.
Ordine iamque omnes sacrae in penetralibus aedis
Constiterant matres, simul innuptaeque puellae
Illustresque viri: cum longo ornatus amictu,
Tendit honoratam Lucas Osiander ad aram, [Note: Lucas Osiander Theologiae D. [Abbr.: Doctor] contionator aulicus.]
Vir sacer: et vatum mentes, ac provida viri
Ora aperire DEI sollers: cui cura futuri,
Omniaque, et causas caelo deferre latentes.
A dextra sponsus princeps: a parte sinistra
Sponsa: DEI voces divini ex ore ministri
Percipit: et monitis praebet caelestibus aures.
Namque viro certam legem figebat amandi
Uxorem, ut proprios dilecti corporis artus.
Et quo CHRISTUS amore suum complectitur agmen,
Pastor ovans: seseque in aperta pericula mortis
Praecipitare ausus: domito ut fervore luporum,
Eriperet teneros crudis e faucibus agnos.
Namque DEO coniux demum placet ille iugalem
Qui vita bene credit emi, ceu CHRISTUS amorem.
Hunc non alatus, caecaeque cupidinis ardor
Excitat: et ventus subito respergit in aures.
Iste calor, sacro succensus flamine CHRISTI,
Durat: et ad gelidi se extendit busta sepulchri.
Nec minus, et divae sancit praecepta puellae,
Obsequiumque suo mandat praestare marito.
Omnibus in rebus: non dictis esse rebellem,


page 281, image: s297

Indomitamve animo: sed pulchris undique factis,
Exemplum ad Sarae, totam componere vitam.
Iamque ubi finierat Lucas, quae foederis auctor
Dicere mandasset sacri: tum dextera dextrae
Iussa dari, et vinclo duo pectora nexa iugali.
Pronuba mox CHRISTI, tensis ad sidera palmis,
Succiduoque genu et duplicato poplite proni,
Numina voce rogant: firmet connubia sacro
Flamine: det facilem cursum: det prospera vitae
Commoda, felicesque dies: prolemque vetustae
Suscitet ipse domo: longaque a stirpe nepotes
Proferat: et Teccae non unum proroget aevum.
Haec vox una viris, vox matribus una: nurusque
Haec eadem teneris suspendunt vota labellis.
Consonat omne aulae tectum, penetraliaque aedis
Magnificae: septemque edit discrimina vocum
Cantus: et inflato modulatur tibia cornu: [Note: Musicus concentus post peracta sacra]
Buccinaque immugit: pulsique ad carmina nervi,
Suavisonis implent totam concentibus aulam. [Note: Thalamus regalis]
Aedibus in mediis quoddam est conclave reductum:
Regificusque loci thalamus: genialis ubi alta
Suffultus sponda, gradibus acclinis eburnis
Stat torus, et picto lectum discriminat auro,
Hinc illinc veterum effigies ex ordine avorum:
Christophorusque pater, divusque Ulricus honore
Inclitus: et proavus cum coniuge notus Elisa
Henricus, ternaque Ulricus amatus ibidem
A consorte tori: quarum Clivensibus una
Edita principibus: de Boio stemmate Elisa
Altera: at Amadio genitore creata Sabaudo
Tertia: quae binos sepeliverat ante maritos,
Te Siculi Ludovice soli Rex, inclite factis:
Gallo rege patre, et Germano rege superbe.
Teque Palatine Elector Ludovice : Philippum
Post electorem tibi partu enixa secundo.


page 282, image: s298

Ducitur huc Princeps Ludovicus, et agmine pulchro
Stipata insequitur virgo: sponsoque locatur
Proxima: quam fidae componit dextera matris.
Interea centum famuli: quibus ordine longo
Cura penum struere, atque epulas imponere mensis,
Cenam ornant gestantque dapes, et fercula promunt. [Note: Cena nuptialis.]
Discubuere toris concha sidonide tinctis,
Egressus thalamo, sponsa cum Principe, Princeps:
Et festi convivae epuli, comitesque laborum:
Hac socer et socrus, terrae Regina Suecae:
Illac Aemilia cum cara uxore Richardus:
Praelustris Princeps, animo maturus, et aevo:
Hinc Henebergaeae coniunctus Marchio Elisae:
Quam Brandemburgi genitoris nata Georgi,
Christophoro felix uteri, Maria Anna creavit.
Hinc soror: Henrico data nobilis uxor Othoni:
Illinc Ascanio de sanguine clara Sybilla:
Mompeligardiaci coniux fecunda parentis.
Hac sella Gustavus ovat: Badenius illa
Marchio, cum cara laetus consorte locatus.
Quosque alios parili Princeps ornarat honore
Sponsus, amicorum laetissimus hospite coetu.
Protinus appositas cpaiunt genialiter escas:
Et dape se recreant, et vivo corpore curant:
Instaurantque animos, festivae tempore lucis:
Atque hilari prae se declarant gaudia vultu. [Note: Musici concentus inter cenandum.]
Nusquam etiam cessat geniali Musica cantu
Exhilarare epulas, et voci adiungere nervos.
Nam quid ego tenues puerili e gutture voces,
Pandurae aptatas referam? quid murmura denso
Excita cum bombo, lituoque admista profundo?
Quid magadem, et dupli genitalia nablia palma
Impulsa, aut citharae moderamina suavia tactae:
Vel stupido placitura Midae. Faunoque bicorni:
Credibile est olim, Aeacida celebrante iugalis


page 283, image: s299

Foedera casta tori, phoebumquePhoebumque novemque sorores,
Talibus instructas numeris, et voce sonorum.
Pharsalas intrasse domos, Helicone relicto.
Tantus erat media vocum concentus in aula.
Hic sponsus pateram, Nicreo nectare plenam,
Circumferre iubet, laetasque exporgere frontes:
Alloquioque viros socerumque socrumque, suamque
Imprimis sponsam dulci solamine complet.
Tunc omnes pulsae laeto de pectore curae:
Tunc omnis maeror festiva ex urbe recessit.
Protinus [Orig: Protenus] in medium, cithara crinitus Iopas
Progreditur: tenditque fides, et stamina docto
Sollicitus digito, iungit modulamina vocum:
Omnibus intentis, canere et sic farier orsus: [Note: Sedecim atavii et sedecim ataviae Ducis Ludovici, in hoc Epithalamio, ex optimis auctoribus celebrantur.]
Si cui fama fuit per avita trophaea decori:
Bis ducis octonos atavos, totidemque loquuntur
Historiae veteres atavorum ex lege maritas.
Quorum nos (reliquis in praesens tempus omissis:
Ne per dena retro saeclo veniamus ab uno)
Virtutes canimus? praeclaraque condimus acta.
Sponse fave plectris: perque inclita facta tuorum
Dum libet ire mihi, libeat tibi versibus aures
Applicuisse meis. Tibi nablia pulsat Iopas,
Et citharae argutis immiscet carmina plectris. [Note: I. Eberhard. comes Wirtember. anno Christi 1417. filius Eberhardi Mitis, ex Antonia Mediolanensi duce: et Friderici Regis Siciliae relicta vidua: nepos Ulrici (ad Wilam occisi) ex Elisabetha: filia Ludovici Bavari Imperatoris : pronepos Eberhardi uxore Elisabetha: Hennebergensi: abnepos Ulrici e Sophia Theobaldi comitis Ferreti F. [Abbr.: Filia] adnepos Eberhardi illustris, ex Irmingardi Marchionissa Badensi . Primus sponsi Ludovi. [Abbr.: Ludovici] atavus. Henrica Eberhar. [Abbr.: Eberhardi] uxor, Henrici comitis Mompelig. F. neptis Stephani e Margaretha comite Castillonia , prima eiusdem atavia. Naucl. Chron. Gen. [Abbr.: ?] 48 et 49. Ulricus Adamatus comes Wirtembergi: Eberhardi F. [Abbr.: Filius] primus Ludovici Ducis abavus moritur anno 1480. valde senex.]
Primus in hac serie nobis occurrit avorum
Fortis Eberhardus: quem patri Anthonia coniux,
Anguigeri pia nata ducis, genialibus annis
Edidit Ebrardo: vidui post damna cubilis.
Nam Siculo primum sociata Anthonia Regi:
Post Wirtembergum, thalamo dignata superbo,
Delegit comitem: pulchraque hac prole parentem
Fecit Eberhardum [(transcriber); sic: Eherhardum] : non tam cognomine prisco,
Quam virtute parem patri, factisque decoris.
Huic consors Henrica fuit, comes ultima gentis
Mompeligardaeae: Henrico genitore creata:


page 284, image: s300

Quem bello egressum, Burgundaque castra secutum
Fortis Ioannis, Mysorum orbe remoto
Vastantem terras, crudelibus obruit armis
Incautum, et multis aliis cum milibus, hostis
Bajazeta ferus, pallentes misit ad umbras:
Hic ubi Nicopolis stat moenibus ampla vetustis:
Traiani aeternum, Daca de gente, trophaeum.
Tempore iam ex illo Peligardi moenia montis
Virtembergiaco, regnum dotale, marito
Additur: et vestris sese submittit habenis.
Namque Henrica parens, super aethera coniuge rapto,
Praefuit his terris, et rerum munia gessit
Femina par illis, celebrat quas aureus orbis,
Arte Semiramia, et iusto moderamine legum.
Proles huic gemina, Ulricus, cognomen amati
Aptus, et illius Ludovici gloria saecli:
Fratre annis prior Ulrico. Stuccardia rexit
Tecta ille: Urachiae possedit hic atria sedis:
Brandemburgiaci comes ille invictus Achillis,
Imperii iusto Mavorte coercuit urbes:
Et bello petiit dotem, a confine negatam
Renigena uxori (nullo sed iure) Sabaudae:
Hic pacem coluit, Blaubiriaque arva, solumque
Tutlingum, et pingui residentem rure, Balingam
Adiicit patriis pulchras dicionibus urbes. [Note: Tres Ulrici Adamati uxores: quarum media Elisabetha, Bavara, prima sponsi Ludovici abavia: de qua postea.]
Illi tres thalami sociae: Clivensis Adolphi
Nata Ducis, prima: Henrici Ducis inclita Boii
Nata, secunda: patre Amadeo generata Sabaudo,
Tertia: Trinacrii quondam pulcherrima regis
Costa: hinc Renigenae costa Electoris et inde
Wirtembergiaco demum sociata marito. [Note: Ludovicus Ulrici frater: cui uxor Mechthildis, Ludovici Palatini filia mater Eberhardi Barbati. Naucl. Gen. [Abbr.: ?] 49. Cuspin. in Austr. [Abbr.: ?] ]
At sibi coniugii Ludovicus iure iugarat,
Renigena natam Ludovico, e stirpe Palati,
Temporis illius decus immortale, Mathildam.
O quam matronam? quantis virtutibus auctam?


page 285, image: s301

Nemo illi vixit mulier prudentior aevo:
Nemo fide potior: nemo studiosior aequi.
Barbati haec genitrix Eberhardi: quo duce primum
Wirtembergiaci caput erexere penates:
Caesare dante decus, nomenque augente vetustum. [Note: Albertus Austriacus, frater Friderici 3. Imperat. [Abbr.: Imperatoris] successor Ludovici comitis in matrimonio.]
Nupserat haec eadem Alberto, post fata mariti
Urachii: Alberto, quem magno patre creatum
Austriaco Ernesto, sub luminis edidit auras:
Filia [(printer); sic: Filii]
Massovii Cymburga potentis Alexi.
Utque erat ingenio divina sagace Mathilda,
Cultaque literulis et magni operosa repertrix
Consilii: sic literulas promovit, et artes. [Note: Mechthildis instinctu duae Academiae fundatae, Friburgensis ab Alberto Austriaco ad Annum Christi 1464. Tubingensis, ab Eberhardo Barbato, ad Annum Christi 1477. Naul. Gen. [Abbr.: ?] 49. Munst. li. 3. Cosm. [Abbr.: ?] ]
Impulit haec eadem Albertum Mathilda maritum:
Ut Freiburgiacae molitus limina sedis,
Illa magnificum fundaret in urbe lycaeum.
Impulit et magnis Eberhardum hortatibus olim
Artibus Aoniis celebrem sacrare Tubingam:
Ingenuisque dicare locum studiisque virisque:
Heroina potens animi, quis laudibus aequet
Factaque virtutesque tuas? DEUS arbiter aevi
Faxit: ut orta domo generataque sanguine eodem
Ursula, Tecciacos simili virtute penates
Augeat, et cognatam aequet virtute Mathildam.
Sed quo delabor? Nomen laudesque canendae
Ulrici Comitis, quem Mompeligarda creavit
Sponso abavum. Fuit ille comes clementior unus
Omnibus: et facilis princeps, veniaeque paratus: [Note: Naucler. [Abbr.: ?] de Ulrico Comit. Wirtemb. p. 296.]
Patris imago boni: posita placabilis ira:
Cuius mens nullo potuit livescere fuco,
Nullaque falsa loqui, nullam praetendere fraudi
Externam speciem: vox certae ianua mentis:
Promissisque tenax: miseris manus aequa levandis.
Illum, quoquo iret, quoquo vestigia ferret,
Obvius expasso populus captabat ovatu:
Illum saepe cliens patremque ducemque vocabat:


page 286, image: s302

Illum exspectabat porrectis obvius ulnis.
Nullus erat patrii tunc limitis angulus, in quo
Non aliqua exstarent propensi signa favoris.
Aula viri denso magnorum plena virorum
Agmine: nobilium coetu meliore referta.
Namque in convictu comis, sermone facetus,
Munificus dando: certissima cura suorum:
Deliciae humani generis. Saepe ipsus apricis
Incomitatus agris, vitae velut integer, ibat,
Et scelerum purus: longi non indignus ensis.
Imprimis operam sacris dare sedulus horis:
Et voces audire DEI, portamque salutis
Tangere. Quare omnis comiti tunc credidit aetas
Numen inesse Deumque pio sub pectore sedem
Fixisse: et diva fortunam immittere virga.
Huic atque uxori proavus communis Elisae,
Barnaba: in Insubra Princeps ditissimus urbe. [Note: Schard. li. 3. Clas. 14. de clar. mul. [Abbr.: ?] ]
Namque avia Ulrico, fuit isto nata parente:
Trinacrio primum coniuncta Antonia regi:
Post Eberharde tibi, Mitis cognomen adepte. [Note: Ibid. Scard. et Iov. in Barnab. [Abbr.: ?] ]
Atque hunc Barnabovem, proavum quoque fecit Elisae,
Magdalis, Henrici mater pulcherrima Boii:
Filia Barnabovis, Schalana coniuge clari.
Sic genus amborum gradibus distabat iisdem.
Cyprus ab hoc proavo tibi Wirtembergica tellus
Cognata est, Siculique thronus, sceptrumque pelori,
Et qua Suevorum subiecta Britannia freno est. [Note: II. Henr. Dux Bavariae , secund. Ludo. sponsi atavus: filius Frider. Bavari Magdal. Mediolanensi Duce: nepos Stephani ex Elisabetha Siciliae Regina: Pronepos Ludovici Caesaris, ex Beatrice Poloniae Regin: abnepos Ludov. Palat. Elect. et Duc. Bavariae, ex Mathilda, F. Rudolphi Caesaris . Avent. Cuspin. Naucl. [Abbr.: ?] ]
Quid vero memorem, Boio de stemmate clarum,
Henricum: sponsi hac atavum statione secundum?
Felix ille animi, qui quondam castra secutus
Teutona, Bastarnas adiit, Venedosque rebelles
Suppositasque urbes tellis Erymanthidos ursae.
Hic ille octonos Lituanis arma per annos
Intulit: et spoliis patriam ditavit opimis.
Nemo fuit Princeps isto civilior aevo:


page 287, image: s303

Nemo sui populi studiosior. Ille clientem
Ultro quid vellet, quid posceret, ante rogabat,
Quam peteret. Labor huic rebus succurrere lapsis.
Huic studium prodesse inopi: defendere leges:
Infestas purgare vias latronibus: et dare pacem
Civibus: et gemini pronepotem Caesaris esse,
Invicta monstrare manu. Quem patria tellus,
E Codanis [(reading uncertain: ?)] reducem, postquam admovisset habenis:
Divam iure tori iungit sibi Margarin ille:
Austriaco genitore satam, magnique sororem
Caesaris Alberti. Dux haud clementior illo,
Illa nec melior fuit, ullo femina saeclo. [Note: Margaretha Austria 2. atavia Sponsi, filia Alberti Ducis, exisanna [(reading uncertain: ?)] Duce Bavariae, et comite Hollandiae: neptis Alberti cui uxor Beatrix fuit filia Ioan. Burggrafii Nerinbergensis ex Margaretha Caroli 4. filia , etc. Avent. lib. 7. Cuspin. in Aust. [Abbr.: ?] Elisbetha Bavariae Dux, Ulrici Adamati uxor. Prima Ludovici sponsi abavia. ]
Usque adeo magnis duxit natalibus ortum
Uxor Udalrici. Qui cum Stuccardia circum
Limina legitimi pepigisset foedera lecti:
Principibus senis sacrum ad geniale vocatis,
Et grege bis senum Comitum, totidemque potentum
Baronum, patria de nobilitate trecentis:
Ludicra proposuit patulo certamina campo:
Hic ubi nunc veteri coniuncta suburbia muro,
Magnificas patriis concedunt civibus aedes. [Note: III. Frider. comes Bipontinus, et Bitsehensis [(reading uncertain: ?)] : tertius atavus Ludovici sponsi. Anna Rugrafia Comes Beinbergensis uxor Fridericis Sponsi Ludovici advaia tertia.]
Tertius insequitur serie hac Fridericus avita:
Gente Bipontina Comes, et Bizaea propago.
Caesaris hic acies Sigemundi, atque arma secutus,
Indomitos olim, magna virtute Boemos
Contudit, et Regi docuit parere Quiritum.
Anna viro coniux, generosi nominis Anna:
Rugrafia pronata domo: qua rupe vetusta
Arx Beinberga iacet, Neustraeque prospicit arva.
Simerias illic sedes tenuere Dynastae


page 288, image: s304

Rugraphii: et longo rura Obrincania tractu:
Vendita Caesario, post patrum fata, Roberto. [Note: Simo Weccerus Friderici Bipontini et Annae Rugrafiae F. [Abbr.: filius] socer Henrici comitis Wirtemb. avus Ulrici Ducis sponsi Ludovici abavus secundus. Elisabetha Baronissa in Liechtenberg, uxor Simonis : abavia Ludovici secunda.]
Hinc satus insignis bello Simo, Martius heros:
Hostibus haud tergo, sed forti pectore notus,
Acer enim dextraque ferox, ad vimque paratus:
Seu pede collato vellet committere pugnam:
Sive eques adversi tentare pericula Martis.
Uxor Elisa viro: Baronum nobilis ortu:
Quos Lichtembergi magnos fecere penates.
Illa DEI metuens, illa Heroina vetusta
Praesignis pietate fuit: cui vita fidesque
Nobilitate sua maior: candoris imago
Antiqui: imprimis turbae non aspera egenae.
Henrico haec comiti socrus: pia mater Elisae,
Matris Udalrici: quo rerum Principe gaudet
Sponsus avo: tellus Duce, conservata nepoti. [Note: IIII. Ludovicus, Baro in Liechtenberg, Simonis Wecceri socer sponsi Ludovici atavus quartus.]
Nec te praetereo Baro Ludovice, tuique
Consortem thalami, de stirpe Hoeloide natam.
Nam tibi Lichtenberga domus dat nomen avitum,
Dat generis decus antiqui: dat stirpis honorem:
Vasgoviisque addit, celebri cum laude, Dynastis.
Nec te destituit, bello tua plurima virtus.
Nam tu praefracta quondam cervice rebellem,
Non exspectato pressisti Marte Bohemum.
Hic tua quid posset ferventi cuspide dextra:
Effuso docuit Bojemica sanguine tellus.
[Note: Elisabetha comes in Hoenloh, uxor Ludovici Baronis in Liechtenberg , quarta Ludovici sponsi atavia.]
Sed qua laude canam, quo dicam carmine Elisam.
Progeniem de stirpe domus Hoeloidos: altam
Quam veteres dicunt celebri cognomine flammam:
Veri si qua fides: trahit illa propaginis ortum
Gens, a Flaminiis, veterumque a stirpe Quiritum.
Nam si congeneres maiorum facta nepotes
Testantur, generisque docet primordia proles:
A nulla potius descendet origine, prisca
Haec domus, Ausoniae veteri quam stemmate gentis.


page 289, image: s305

Natorum siquidem Mavortia pectora versat
Romuleus calor: et similem virtutis avitae
Arguit, ac patribus non degenerare nepotem.
Salve Martigenis pronata Quiritibus: uxor
Lichtembergiaci Herois: te candida virtus,
Te pietas ornat, mortalique eximit aevo.
O utinam tot fecundas imitere parentes
Ursula, et antiquam Teccaeo sanguine gentem
Amplifices: veniantque tua de stirpe nepotes:
Qui Wirtembergas tutentur legibus arces.
Dum canit haec Psaltes fidibus: forte una remisit
Alteraque: et coeptum turbavit dissona cantum.
Ille sed admoto chordas intendere plectro
Accelerat: numerisque fides concordibus aptat.
Tum pergit: nervique sono vocem applicat oris. [Note: V. Ernest. quint. Ludov. Sponsi atav. Dux Bavar. Filius Ioan. e Catharina Goritia Comite: nepos Stephani ex Elisabet. Siciliae Regina: pronepos Ludov. 4. Imper. ex Beatrice, Poloniae Regina. Avent. lib. 7. [Abbr.: ?] ]
Nunc te Erneste canam, Bojae fortissime gentis
Rector: Ioanni peperit quem Carnica patri
Dux Catharina, uteri felix: Stephanoque nepotem,
Trinacriaeque aviae divinum fidus Elisae.
Non impune tibi bellum patruelis iniquum
Intulit et captas avertit viribus urbes.
Nam quid sit patrias inimico tradere terras,
Senserunt hostes. Tum quando Teutonis urbes
Bella Palatino fecere iniusta Roberto:
Et Bavarum crudo vastarunt milite terram:
Tuque paterque tuus, patruique hostilibus armis,
Urbes aggressi, ferro populastis et igni:
Dum tandem impositam gauderent pendere multam. [Note: Elisabetha, quinta Ludo. Sponsi atavia: filia Bernabovis Ducis Mediolanensis e Regina, Beatrice comite Scalana : neptis Stephan. proneptis Mathai Vice comitum Mediolanensium ]
Uxor Elisa tibi, quam casto in amore marito
Bernabovi peperit, Scalanae gloria gentis
Regina: Stephano comiti proavoque Mathaeo.
Insignem pietate nurum: qua flumine magno
Populifer, maris Adriaci delatus in undas,
It Padus: et longis habitata Insubria Bardis,
Anguigeris quondam iussa est parere Dynastis.


page 290, image: s306

[Note: Albert. Dux Bavariae cognomento pius: Ernesti et Elisabethae Mediolanensis filius: avus Sabi. Wirtemb. Ducis: Proavus Christophori Abavus sponsi Ludov. tertius. ]
Hinc Alberte venis: Bojorum note per urbes:
Pacis amans princeps: tutate negotia pacis.
Nam curae tibi bella, leves habitura triumphos:
Aucupio volucres, venatu perdere cervos:
Praecelsumque animum magnis abducere turbis.
Tum cithara et cantu curas expellere menti:
Et studiis adhibere manum, sacraeque Minervae,
Nicoleique altos Cusani audire libellos.
Mox ubi tu, patriae clavum telluris adeptus,
Publica coepisti gravium moderamina rerum:
Di quantus pietatis honos? quae opulentia linguae
Victricis? qui civis amor? clementia quanta
In populos? hinc nempe pii tibi nomina surgunt
Principis: aeternis quae vocibus aera loquuntur. [Note: Ibid. Avent. [Abbr.: ?] ]
Quid memorem, ut fatis Alberto Caesare rapto,
Centum oratores ad te, regnique coronam,
Cum sceptro, procerum coetu comitante, Bohemus
Miserit: utque tua contentus sorte quieris:
Et tantas regni non affectaris habenas?
Ambitio crudele malum, saevusque cupido
Regnandi: legum et iuris certissima pestis:
Concordes exosa domos: magnae invida sorti:
Et docta unanimes armare in proelia fratres.
Sed nihil haec potuit Bavari subvertere mentem
Alberti, tam saeva lues: manet ille paterno
Contentus regno: et maioribus abstinet aulis. [Note: Anna Dux Brunsuicensis filia Erici ex Elisabetha : tertia Ludovici sponsi abavia.]
Anna viro consors, Brunsvici stemmatis heres:
Anna puellarum exacto pulcherrima saeclo:
Saxonicas quae non melior fuit ulla per oras. [Note: VI. Ericus sextus Ludov. atavus: Dux Brunsuicensis, in Grubenhagen: filius Alberti, e Sophia Saxoniae Duce: nepos Ernesti ex Agnete comite in Eberstein : pronepos Henrici Mirabilis ex Agnete Alberti Turingiae Landgrafii F. [Abbr.: Filia] abnepos Alberti M. ex Alexina, Montisferrati Marchionissa. Albertus Cranz lib. 10. Saxon. [Abbr.: ?] ]
Filia Brunsvici quondam ductoris Erici:
Quem mea non tacito transit lyra concita nervo:
Brunsvici generis, veterum et decus omne penatum.
Hunc patri Alberto Sophiae dedit, inclita mater,
Saxonico patre nata, togae bellique potente.
Namque viri virtus patuit, Glozeccia quondam


page 291, image: s307

Moenia cum quateret, rapidi praedonis asylum:
Aequaretque solo, detrusam montibus, arcem: [Note: Cranz lib. 10. Sax. cap. 14. [Abbr.: ?] ]
Et crucibus figi mandaret saeva latronum
Corpora: ceu quando feralia monstra, Procusten
Et Sinin Alcides heroo sustulit arcu,
Quid fratrem Ernesti, cithara referamus Othonem:
Propatruum Erici? Latias qui signa per urbes
Gessit et insigni domuit virtute rebellem
Italiae populum: quo tempore Carolus orbis
Arbiter Ausonias tenuit [(transcriber); sic: tenuir] Bojemus habenas?
Vidit Ioanna invictos regina lacertos
Teutonii Ducis: amisso quae forte marito,
Magnae regnabat pollente Neapolis urbe
Diva et maerebat solo defecta cubili.
Utque Ducem vidit: concepit pectore flammam,
Et Brunsvicensi submisit colla marito.
Ah pereas Urbane Papa: quem nulla tuorum,
Nulla peregrinae potuit vox flectere gentis:
Ne regno eriperes Germano debita Othoni.
Quamvis ille tuis, quamvis Ioanna nefandis
Oscula mille darent pedibus. Nam lege, pioque
Neglecto, potior fuit hic tibi cura nepotis:
Quem non legati donares munere regni, [Note: Elisabeth. 6. atavia Dux Burnsuicensis et Götting. F. [Abbr.: Filia] Othonis, e Margaretha Bergensi duce: neptis Ernesti, ex Elisabetha Glogoviensi et Saganensi duce: Proneptis Alberti pinguis, e Richensa, Verulorum et Vandalorum ducissa: Abneptis Alberti Magni ex Alexina, comite Montisferrati : Adneptis Othonis, ex Mathilde Brandenburgensi .]
Coniugis ista fuit coniux Ericus Elisae:
Quam pater almus Otho Gottinga sede creavit,
Dux Lunaeburgi, Ernesto genitore beatus
Brunsvici Duce: germanoque potens Alberto
Tres animae illustres armis: tria fulmina belli:
Quales Scipiades, quales Fabii, atque Camilli:
Et quos mira fides aeternat Horatia fratres.
Dicere longa mora est: quanta virtute latronum
Diruerint arces: quot tristia funera laeto
Praedonum dederit. Nam quod Gottingia tutus
Arva colonus arat: quod tuta calce viator
Ambulat: et patrias infert mercator in urbes,


page 292, image: s308

Longius advectas Erythraeo litore merces:
Hoc opus, hoc magni divinum munus Othonis. [Note: Vide Cranz. lib. 10. Sax. [Abbr.: ?] ]
Infestare vias, quid sit, ferroque necare
Immeritos homines, et praeda vivere rapta,
Monstrat adhuc aequata solo, disiectaque moles
Hartesburga vetus, suffixaque corpora palis
Praedonum, et gladio cervix ultore recisa. [Note: VII. Ernestus cognomento Ferreus, sponsi septimus atavus: Dux Austriae: filius Leopoldi, e Virida filia Bernabovis, Ducis Mediolanensis : Nepos Alberti, ex Ioanna comitissa Ferreti : Pronepos Alberti Caesaris, ex Elisabetha Duce Carinthiae. filia Mainardi, comitis Tydolani : Abnepos Rudophi Habspurgii Caesaris ex Anna, comite Hohenbergensi . Cuspin. Laz. lib. 3. Gen. Iov. in Barnab. Scard. lib. 3. Clas. [Abbr.: ?] ]
Septimus huc se offert serie hac Ernestus avorum
Austriacus princeps: Leopoldo patre creatus,
Et Virida matre: Insubri quae filia Regis.
Rex illi proavus, Romano Caesar honore
Inclitus: imperii qui gessit in orbe secures:
Rex abavus, veteri Habspurgum de gente Rudolphus.
Felices animae, quarum sapientia teste
Non eget: et claris virtus exercita bellis,
Nomen habet, nullo nomen delebile saeclo.
Scit Styrus, Carnusque alacer, scit terra Carintha,
Quas dederit strages hic ferro Ernestus: ab oris
Cum patriis Geticos armis averteret hostes.
Ille etiam saevos, immania monstra, latrones
Sustulit: et fuso pater eluit arva cruore.
Fabula rostratos illo victore gigantes
Edomitos antiqua refert: ceu Phasidos ora
Quos olim Aesonides, spirantes naribus ignem,
Prostravit Tauros. Nam pectore fortis, et armis
Ferreus, a duro traxit cognomina ferro. [Note: Cymburga, uxor Ernesti, filia Alexii Semoviti, ducis Massovii , ex Alexandra, sorore Iagellonis : Neptis Semoviti, ex filia Nicolai, Ducis Glogoviensis : Proneptis Semoviti, Abneptis Boleslai e Pracislawa, Lituana: Troideni ducis F. [Abbr.: ?] adneptis Semoviti ex Gertrud, etc. Septima sponsi Ludovici Adavia Polon. Annal. [Abbr.: ?] ]
Filia Massovii Cymburga erat Semoviti,
Coniux illustris: pietatis idonea cultrix:
Religiosa nurus: formoso femina vultu,
Robore mirando: ut digiti quae verbere nudi,
Parietibus posset duros impingere clavos.


page 293, image: s309

[Note: Fridericus tertius Imperator, filius Ernesti ex Cymburga pater Chunegundis ex Leonora Portugalliae Regina: avus Sabinae Bavarae : proavus Christophori Ducis Wirtemb. abavus quartus Ludovici sponsi.]
Haec Mater Friderice tibi, ter maxime Caesar:
Celsior e cunctis: unique aequando Camillo.
Tu Styras olim rexisti legibus urbes:
Carniolaeque solum, et Lubeanam milite cinctam
Servastit pater: Ulrico fugiente Cilaeo:
Exutoque suis Labaci ad flumina castris.
Te duce Delphinus, Germano Marte repressus,
Terga dedit, turpique fuga patria arva revisit:
Qui modo viginti stipatus millibus ibat:
Alsatiamque omnem, Peligardia vertice montis,
Complerat totis, Haganoa ad moenia castris.
Illum ter mille Helveti, gens vivida bello,
Fudere: et clausos angusta fauce viarum.
Viginti Armoricae straverunt milia gentis:
Hic ubi Leberiae silvis acclivia vallis
Stant latera, argentique undant pretiosa metallis.
Te duce Burgundae magnus Dux Carolus orae,
Moenia Renani, cincta obsidione, Novesi,
Deseruit, pactaque tuo, ceu pignore, nato
Filia, in aeternae descendit foedera pacis. [Note: Leonora, quarta sponsi Ludov. abavia: Portugalliae Regina: Eduardi Regis filia, mater Maximiliani I. Imper. et Chunigundis: nuptae Alberto Bavaro: Ulrici Ducis Wirtembergici , socero ]
Atque hunc, diva parens, natum Leonora crearat,
Sanguinis heredem, sceptrique: ut scilicet esset:
Qui Wirtembergos augeret honore penates.
Regia progenies Leonora, et regia coniux,
Regia item genitrix: qualis Flacilla potentis
Theudosii coniux, et magni mater Honori.
Austrius unde genus traxit regale Philippus.
Dis genitus: genuitque Deos: rex clarus Iberae
Gentis, et Hispano quondam dominatus in orbe.
Carolus hinc venit, sublapsi Carolus aevi
Arbiter, et solio rex Ferdinandus avito
Admotus: princeps animi plenissimus aequi: [Note: VIII. Aeduardus Portugalliae rex, octavus Ludov. sponsi atavus, filius Ioannis: nepos Ferdinandi: pronepos Petri, adnepos Dionysii: regum Portugalliae . Franc. Tariph. Fortalit. Fid. [Abbr.: ?] ]
Nec tu carminibus nostris indictus abibis,
Rex Aeduarde potens: atavorum gloria regum
Auriflui quem lympha Tagi, quem rivus inaurat


page 294, image: s310

Fortunae. Lybicas tu quondam ingressus arenas
Ductor, et intrepido mensus freta caerula voto,
Herculeas ultra, fatalia regna, columnas,
Vicisti Mauros: positasque in litore primo,
Cepisti Tingem, Zeliamque Alcasaraque urbes:
Moenia, deductis Italorum habitata colonis.
Tunc se barbaricus coepit demittere fastus:
Et capta Edvardae fera gens dare colla catenae,
O magnum regem, veterumque propagine regum
Te dignum: terrae dominos, pelagique futuros,
Haud alio decuit, rerum de principe nasci. [Note: Eleonora Regina Portugal. Eduardi uxor, octava Ludov. sponsi atavia: Filia Ferdinandi: neptis Ioannis, ex Leonora (quae Petri Aragonum et Neapolis regis filia fuit) proneptis Iacobi Regum Aragonum abneptis Raimundi comitis in Barcelone : ex Viridea Regina Aragonum: filia Ramirii . Francis. Tariph. et Fortalit. Fid. [Abbr.: ?] ]
Nec dispar fuit ingenio nec sanguinis ortu
Inferior, consors thalami, sociique cubilis
Eleonora: animi prudens factisque decora:
Quam Ferdinandus patri generavit Iano,
Et matri neptem Leonorae: Caesare dignam:
Culmina quam Tarpeiae arcis Romana decerent.
Et quantus proavus: cui regna Neapolis olim
Dotalem trabeam, sceptrumque insigne dederunt?
Dicere plura vetor. nam rerum copia verbis
Maior, et hinc dudum hortatur decedere tempus:
Nec cenam longo nimium sermone morari.
Cras ubi Sol medium caeli transiverit axem:
Et posita hic steterint geniali prandia mensa:
Octonos referam materno a stemmate ductos,
Illustres atavos: totidemque aviasque nurusque:
Omnes heroes, omnes a stirpe vetusta
Heroinas. At interea traducite laeti
Vos sponsi hanc reliquam noctem: precibusque litatis,
Solvite vota DEO. positisque incumbite mensis,
Dixit, et e medio, sero iam vespere cessit.
Desurgunt omnes mensa, votisque solutis.
Tam laeta pro luce DEO, pro divite cultu,
Pro lautis dapibus: festas agitare choraea
Instituunt, veterum solito de more penatum.


page 295, image: s311

[Note: Choraeae nuptiales, a cena actae.]
Hic qua longa patent altis conclavia tectis,
Cantibus astra tubae feriunt: simul aenea mistum
Tympana dant sonitum: qualem, cum bellica Enyo
Excit in arma viros, rauco dat buccina cantu.
Praevius it facibus binis sacer ordo ministrum:
Quem duo rhenigenae pede non remorante secuti.
Magnanima virtute duces: socer atque Richardus.
Sponso hi praesultant, gratam cum virgine cara
Ducenti choream: quem bini pone sequuntur
Taedigeri: et pulchrum claudunt saltatibus agmen.
Inde Palatino consors oblata Georgo,
Anna decus. Iamque aera sonant Idaeaque terga:
Praesultatque Henricus Otho, pulcherrimus ore
Atque animo princeps, cum Marchiade Friderico
Ernesto: quorum vestigia nota secuti,
Ad numerum sua crura movent, cum coniuge coniux.
Non aliter videas nitidis abscondere ab undis
Oceani: media cum lucent sidera nocte:
Cassiopen, rutiloque ornatum Cephea cultu,
Et natam Andromeden, generumque potentibus armis
Persea succinctum: praeeunt quis ludica caeli
Sidera, et aetherei comitantur luminis ignes
Ordine tum reliquae matresque virique sequuntur.
Innuptaeque nurus: sua cuique ut stemmatis alti
Nobilitas, primum choreae concedit honorem.
Nec dum finierant: viridi cum tegmine cinctus
Praeco venit, magnisque duces comitesque virosque
Provocat admonitis, ad ludicra proelia campi:
Seu pedites vellent longis certare sarissis:
Sive equites magno ob pretium decurrere circo.
Tunc moderata sonum vario spiramine buxus,
Tympanaque icta crepant: indulget cetera pubes
Nocturnis choreis: longoque per atria gyro
Festivum iunctis manibus glomerantur in orbem:
Dum medio tandem nox praecipitaret Olympo:


page 296, image: s312

Suaderentque leves nutantia sidera somnos.
Discedunt omnes, fesosque laboribus artus,
Componunt molli per stragula picta quieti.
Ipse etiam princeps, sponsa cum virgine, sacrum
Limen adit thalami, quem molli amplexa lacerto
Ursula, nunc dominum, nunc blanda voce maritum
Nominat: et castis amplexibus oscula miscet. [Note: Davides regius psaltes cum cithara, ante ostium thalami.]
Tempus erat: quo prima quies mortalibus aegris
Conciliat somnum, et fessis gratissima serpit:
Ante fores thalami mihi visus adesse verendo
Conspicuus vultu, longaque in veste sacerdos:
Omnia Davidi similis vocemque manusque,
Praelustremque animum, et vinctos diademate crines.
Verrit humum Tyrio saturata murice palla:
Distinctamque lyram gemmis, et dentibus Indis
Sustinet a laeva: tum nervi stamina docto
Pollice sollicitat: sonitumque accommodat oris.
Ut sensit varias, quamvis diversa sonarent,
Concordare fides: hoc votum carmine movit.
O quater, et quoties non est numerare, beatum
Quem Domini urget amor: quem non a tramite recto
Devius error agit: feliciter omnia cedent
Orsa tibi: carpesque tuo quaesita labore
Fercula, quae pleno diffundet copia cornu.
Vitis et arbustiva comas topiaria circum
Spargit, et uviferis densat latus omne racemis,
Sic subole felix hilarabit te tua coniux:
Feta subinde novo fecundi pignore lecti.
Utque oleae crescunt horto viridante novellae,
Sic tua densataae proles in margine mensae,
Rite coronabit positas genialiter escas.
O quae tunc tacitum tentabunt gaudia pectus?
Nam DEUS hoc homines felicitat ubere rerum
Proventu, ditatque suos: qui iussa facessunt
Alma DEI, et peccare pavent. Ex arce Sionis


page 297, image: s313

Omnia fausta tibi cedent: cernesque virentem
Ubere felici Solymam: dum vita superstes:
Et natos cernes, qui nascentur ab illis,
Atque Israeligenas longaeva in pace nepotes.