[Note: 2. Reg. [Abbr.: Regum] 21. 2. Paral. [Abbr.: Paralipomenon] 33. Manassis R. [Abbr.: Regis] Hierosolym: [Abbr.: Hierosolymae] enormis impietas.]
DIxit: at e vivis ipso super aethera rapto,
Filius imperii suscepit frena Manasses,
Bissenos vitae qui nondum excesserat annos.
Hunc etiam in salebras fidei levis error adegit
Degenerem natum, et verbi caelestis inanem.
Nam quascumque pater quondam destruxerat aras,
Et quodcumque nemus ferro vastaverat [Orig: vastârat] et igni,
Omne instauravit furiosa mente Manasses.
Belicolis etiam non pauca altaria fecit
Sidoniisque DEIS, exempla imitatus Achabi.
Praeterea nitidi veneratus sidera Caeli
Numen adorabat Martis, Venerisque Iovisque,
Et sacros ipsis demens adolebat honores,
Exstruxitque focos divina per atria templi,
Quem DEVS ille locum soli sibi legit et uni.
Nec puduit rabidum volucres audire canentes
Auguriumque sibi captare, e praepete cursu.
Astrologos itidem sciolos, fortesque magosque
Consultare ausus Iehovae praesagia tempsit.
Denique filiolum flammis sacrare Molocho
Non dubitavit inops animi, vecordibus ausis.
Quid? quod et e luco quem fecerat ipse Manasses,
Transtulit in divi simulacrum limina templi
Ingens, horrendum, quo sanctam polluit aedem:
Immemor aetheriae vocis legumque sacrarum,
Nam Solymae fano praesentia numina priscis
Pollicitus fuerat DEVS ipse parentibus olim:
Haec, inquit, Iehovae sedes, hic [Orig: hîc] rite vocari
Me volo, et humanos promitto audire vocatus.
Quod si Iudigenae teneant mea iussa fideles,
Nusquam abero, et stabilis firmabo palatia regni.
Haec DEVS: at stolidi seductus ab arte Manassis
In praeceps abiit populus, Divumque reliquit.
Sed non hanc speciem vates sine voce tulerunt
Aetheria, tali complentes moenia quaestu:
Dirius admisit crimen sine mente Manesses,
Pluraque peccavit, ritus et fana sequendo
Impia, quam Chanaae nati de stirpe nepotes,
Quos DEVS ob cultus hoc expulit orbe profanos.
Nec solus crudele nefas foedumque Manasses
Perpetrat, at cives etiam seducit, et iisdem
Imbuit ora sacris subiectae amentia plebis,
Haec ergo Iudae crudelia fata minatur
Sede sedens celsa DEVS: huic ego desuper urbi
Adducam tantas isto pro crimine clades,
Audiat ut quisquis, stupefactis auribus horrens
Audiat, et gelido percellat frigore pectus.
Nam qua Samariae nuper sum mensus amissi
Flagitia, hac ipsa Solymaea remetiar ausa:
Et quod retribui devoto pondus Achabo,
Hoc aequa referam trutina tibi dire Manasses.
Vtque olim scutella solet bene tersa deorsum
Inverti, ut sordis nihil ulla in parte supersit:
Sic Solymae expulsis evertam civibus urbem.
Et quas Assyrio servavero [Orig: servâro] ex hoste popelli
Reliquias, praedaeque dabo, tristique rapinae.
Namque meum haud uno laeserunt crimine numen,
Assidua quadam nobis feritate rebelles,
Ex quo Niliaci fugerunt frena capistri,
Pristina vecordes in fata subinde relapsi.
Haec sancti vates narrare: sed omnia surdis.
Quin etiam (proh triste nefas) grassatus in omnes
Qui sibi restiterant, immani caede Manasses
Sustulit innocuos, et sanguine polluit urbem.
Creditur hoc inter serra dissectus acuta
Isaias monitor, quem dira mente tyrannus
Non tulerit cultus castigavisse profanos.
His accensa super violati numinis ira,
Assyrio Regem turmasque excivit ab orbe
Qui Iudaea suas adduxit in arva cohortes
Et terrae vastavit agros, subvertit et urbes
Atque expugnatae cepit sua tecta Sionis.
Ipsum vero aegris vinctum post terga lacertis
Compendibusque arctis Regem, ferroque ligatum
Abduxere viri patriam ad Babylona, Manassen.
Tunc demum sensit quid sit contemnere Divum,
Atque aliena sequi vetitorum signa Deorum
Taetro igitur clausus, dum carcere singula volvit
Crimina, sipplicibus confugit ad aethera palmis,
Exoratque DEVM veniam, sic ore precatus:
Omipotens aeterne DEVS, pater alme parentum
Abrami, et nati DEVS Isacidaeque nepotum,
Qui Caelum et terram mundique elementa creasti,
Et quicquid per te factum complectitur orbis:
Tu mare firmasti, tu litora porrigis undis,
Vnde tibi tuus exstet honos, et gloria surgat,
Nominis, haud ullo posthac delebilis aevo,
Teque omnes metuunt, quos aether lucidus ambit.
Sicut enim quem tu reprobis minitare fuorem
Iustitiae, non est homini tolerabilis ulli:
Sic quem siderea promittis ab arce favorem
Vera mente piis immenso foedere servas.
Nam tu regna soli, tu terrae flectis habenas
Aequanimis genitor, mansueto pectore lenis
Et cui poena sua est meritis infligere poenam.
Tu quoque pollicitus veniam, te rite vocanti
Et quia iustorum pater es, custosque piorum:
Non tu promittis veniam concedere iustis,
Abramo, et nato iusto, Isacidaeque nepoti
Qui nihil in te ausi patrem committere turpe:
Ast ego te offendi, te multo crimine laesi,
Pluraque sunt huius vitae peccata nefandae,
Quam stat harenoso qui parvus litore pulvis.
Et mea crura sonant ferrato compede vincta,
Nec mihi laeta quies, nec nocte supervenit aegro,
Qui te irritavi foeda impietate, nefasque
Patravi horrendum, deserto tramite patris.
Ergo animi curvare genu, veniamque precari
Non cesso, et supplex mihi opem tua numina posco.
Peccavi fateor, peccavi, et plurima feci
Quae non sani hominis,non sanus iuret Achabus,
Sed te oro, miserere mei, largire precanti
Quam posco veniam, nec me sine gurgite vasto
Submergi scelerum, sed tristibus eripe fatis,
Et fer opem misero, mentemque advertere benignam:
Tunc ego perpetua dicam tua numina laude,
Grataque submissae testabor pectora mentis.
Talibus orabat vinctus sua crura Manasses,
Illacrimansque genas largo velut imbre rigabat.
Audiit omnipotens non ficta voce precantem.
Inflexitque animum saevae Babylonis, ut antro
Carceris exemptum, Solymaeae redderet urbi.
Protinus hic templo simulacra removit, et aras
Subruit, et rapidas fluvii proiecit in undas,
Instauratque altare DEI, pecudumque cruore
Imbuit, et Iehovae quam moverat, expiat iram.
Post etiam muros collapsa in parte refecit,
Constituitque Duces belli, et praemuniit urbes,
Praecepitque suis Iehovae servire potenti.
Tandem ubi quinque annos et quinquaginta Manasses
Imperium terrae et sceptrum gessisset Iudae,
Compositus placida per mortem pace quievit.
Filius huic Ammo successit idoneus auctor
Insani cultus, scelerumque, araeque profanae.
Nam nihil ille DEVM veritus, nil patris iniqui
Territus exemplo, lucos et signa Deorum
Auxit, et horrendo vitiavit moenia ritu.
Ergo illum contra coniuravere ministri,
Et clam compressum magnae in penetralibus aulae
Demisere neci: sed casum lumine vitae
Est ultus Solymae populus, sontesque peremit.
Octennem vero puerum praefecit Iudae
Iosiam, docto cinctum et sapiente Senatu.
Et sancti imprimis Ieremiae legibus usum.
Hic proavi exemplum caeleste piumque secutus,
Verba DEI coluit, praeceptaque Dia sacrorum:
Quae dum purus amat, non ulla parte recessit.
Iamque decem vitae postquam geminaverat annos,
Helciae scribam transmittit ab arce Saphanem
Pontifici, ut lectam delubri in limine summam
Quaestori numeret, qui sacra aeraria cruet:
Isque fabris numeret, reparandis inde ruinis
Murorum, et lapidi lignoque decenter emendo.
Nac tamen expensi ratio quaeratur ab ullo,
Sed fidei credat, dum curet singula certae.
Paruit Helcias summus tum forte Sacerdos
Dumque instaurandae vacat undique sedulus aedi,
Mosaeum reperit Legum et caeleste volumen
Idque modo densa exemptum caligine, et alto
Pulvere contectum, tradit fido ore Saphani.
Ille sed ut legit properat ostendere Regi,
Et simul huid narrat vigili curata labore
Omnia, quae fieri reparandae iusserat aedi,
Inde librum profert, longo non tempore visum,
Mosaeos qui praescribat sacro ordine ritus,
Et densis mersus latitaverat [Orig: latitârat] in aede tenebris.
Tantum aevi vitiosa valet nocuisse vetustas
Ritibus antiquis quos caeca oblivia condunt.
Rex ubi iussisset recitari ex tempore librum
Cognoscitque DEI leges, arcanaque sacra,
Discindit vestes, et magnam caelitis iram
Seque suosque super videt exarsisse penates.
Quandoquidem tanto maiores sacra veterno
Scripta profanassent densis submersa tenebris,
Protinus et scribae mandat templique Magistro,
Exquirant Iehovae pro toto oracula regno.
Holda fuit vates illis divina diebus
Nobilis aeditimi Sallumi nobilis uxor:
Hanc Regis legati adeunt Helcia Sacerdos,
Asaiasque aulae custos, et scriba Saphanes,
Diva quibus fata haec praesago est ore locuta:
Dicite Iosiae, qui vos oracula Caeli
Consultum misit: Iehovae quod certa voluntas
Fatidico legit quaecumque volumine Mosis,
Verba DEI, quascumque minas, quoscumque futuros
In populo casus, qui leges temnit et aequum,
Cuncta fidem parvo nancisci tempore certam.
Namque DEO patrum deserto aliena secuti
Numina, adoraverunt [Orig: adorârunt] manuum figmenta suarum.
Hinc adeo exarsit divini flamma furoris,
Nulla uti iam possit restinguere fluminis unda:
Nam non ista prius sedabitur ira tonantis,
Quam regnum evertat Solymaeum e sedibus imis.
At vero Regi, qui verba minacia legis
Non male contempsit, nec surda transiit aure,
Mollia sed trepido perculsit corda pavore,
Exposcens veniam, discisso tegmine vestis,
Profusisque DEO lacrimis:
[Note: 2. Reg [Abbr.: Regum] 23. 2. Paral. [Abbr.: Paralipomenon] 24. vers. [Abbr.: versus] 29. R. [Abbr.: Rex] Iosias coacto concilio divinum foedus renovat.]DEVS aequa vicissim
Tempora promittit, tranquillaeque otia vitae.
Nam mala quae venient oculis non cernet acerbis
Rex pius, ante patrum tumulatus membra seplucro.
Dixerat: Illi abeunt Holdaeque oracula narrant
Turbato Regi: terrae cum protinus omnes
Concilio cogit proceres, populumque frequentem.
Inde Sacerdotum et vatum stipante caterva
Templum adit, et propere suggestum ascendit in altum,
Divinumque legi iubet alta voce volumen,
Emerat tenebris quod nuper forte Sacerdos.
Tum quoque praesentis testati numina Dii
Antiquum renovant, et non violabile foedus,
Vt praecepta colant, a prisco condita Mose,
Et tota praestent anima, ritusque sacrorum
Pactaque iussa DEI, quaecumque volumen Iudae
Imperet, et Iehovae verbum caeleste requirat.
Postquam Iosiae morem gessere quieti,
Ocius Helciae mandat, turbaeque sacratae
Levigenarum [Orig: Levigenûm] , et reliquis divae custodibus aedis,
Vasa uti templorum Belo fabricata profano
Et nemorum statuas, et Solis signa corusci,
Et Lunae effigiem, ferro populenter et igni.
Tum demum un cinere tot signa redacta minutos,
Betheliam tulit horrendis altaribus urbam.
Praeeterea Monachos quorum Collegia Reges
Sacraverant [Orig: Sacrârant] , adolere suis tura impia lucos
Et positis passim venerari ligna sacellis,
Tam Solymam circa, quam cetera moenia Iudae:
Omnes delevit, seu Beli supplice cultu
Numen honorarent, seu clari siders Caeli
Et Solem Lunamque suo de more piarent.
Insuper et structum Moriae in vertice lucum
Delubrum iuxta, iussit succidere ferro,
Exurique igni rapidum Chidronis ad amnem,
Et cinerum in tumulis conspergi pulvere manes
Hinc scortatorum latebras, et lustra luparum
Diruit, illustri quae stabant proxima templo,
Picta ubi magnificis texebant stamina lucis.
Inde Sacerdotum passim magno agmine lecto
Impia qui Divis fecissent sacra nefandis,
Qua Geba extollit, qua celsos Berseba muros,
Omnes, ceu pecudes, diram mactavit ad aram.
Forte duas intra partes fuit urbe sacellum,
Notus qua patrium servabat Iosua limen,
Diruit hoc etiam Iosias vindice ferro.
Est quaedam vallis, nobis fecere Gehennam
Insignis templo, populi dixere Tophetum,
Hic fuit immiti constructum altare Molocho,
Cui sua vesani iugulabant pignora patres,
Et flammis exusta sacrum ferale cremabant.
Edicto hinc vetuit ne quis sua pignora flammis
Exanimet, dirove ferat sacra dira Molocho.
Quin et Solis equos, primo quos limine fani
Cum Phoebi ignivomo curru, et Phaetonte locaverant [Orig: locârant]
Insani Reges, Iosias eruit armis,
Exussitque citos flammis ultricibus axes.
Sed neque tum celsis deerant altaria tectis,
Achas quae rabidis quondam construxerat ausis,
Et quae fundaverat [Orig: fundârat] veneranda per atria templi
Ezechiae natus: nam cultus plena nefandi
Omnis adhuc tellus, omni suus angelus orae:
Vindice Iosias sed diruit omnia ferro,
In cineremque redacta, vagum dispersit in amnem.
Quid loquar a prisco reliquos Salomone vetustos
Et lucos, arasque iugis quas ille sacraverat [Orig: sacrârat]
Divae Sidoniae Astarathae, Chamoque Moabi?
Atque Ammonaei quid dicam signa Molochi?
Omnia quae ferro simulacra attrivitet igni,
Et loca complevit funestis ossibus heros.
Ara fuit niveis primum constructa iuvencis,
Tempore Ierobeae, qui sceptrum avulsit Iudae:
Stant ubi Bethelii latissima iugera campi.
Hic dum forte oculos circumfert, omnia lustrans
Rex Ammoniades, videt illo in monte sepulcra
Sacrificae gentis, positis quae farra iuvencis
Obtulerat primum, et fatuos adoleverat ignes:
Ocius infandis retrahi iubet ossa sepulcris,
Imponique foco, flammaque ultrice cremari.
Cippus ibi et veteri monumentum nobile cippo:
Quem postquam vidit, quaerit quis clausus in isto
Sacrificus recubet tumulo: cum grandior aevo
Respondet quidam, maiorum accepta relatu:
Hic iacet exstructam qui primus dicitur aram
Fatidicus vates verbis taxasse severis,
Hocque evertendum tibi praedixisse sacellum,
Et nemus humanis foedandamque ossibus aram.
Ipsum Iosiae (si rite audita recordor)
Nomen ab hinc quadringentis qui protulit annis.
Inde gradum profert, comitante satellite cinctus,
Samariamque intrat, Syrioque habitata colono
Rura loci, et celsis positas in monitbus aras
Diruit, exaequatque solo nemora obvia Divorum [Orig: Divûm] .
Ante tamen luco super ipsa altaria vivos
Sacrificos iugulat, flammaque exurit edaci.
Hinc nemorum domitor Solymam regressus in urbem
Pascha DEO sollemne parat, populoque coacto,
Imperat agnini celebrare piamina festi
Caelica ceu iubeat divini pagina Mosis
Namque ubi vere novo Phryxaeum vellus adiret
Auricomus Titan, Zephyrisque tepentibus aura.
Mollior apricos reseraret gramine campos:
Iamque dies quartus decimusque nitesceret orbe,
Rite Sacerdotum sua numina quemque subire
Imperat et populum de Religione monere,
Et sibi praescriptos a Mose ostendere ritus,
Ipse exhortatus, Levitis talia mandat:
Principio sanctam templi in penetralibus Arcam
Ponite, non illa post umquam sede movendam:
Nam pater ex adytis fas contra protulit Ammo
Inde ministrantes populo servite DEOque:
Perque domos vestras partiti munera certi
Officii Isaides quae Rex praeceperat olim
Rite vices obeat, quas debet obire minister,
Ordine quisque suo: manibus dein omnia puris
Vt fiant, solito mundetis corpora ritu,
Et fratres etiam ritus doceatis eosdem,
Vt digni comedant epulis paschalibus agnum:
Haec ait, et turbae auxilium quo praestet egenae
Ipse suis profert ultro pecuaria caulis:
Millia triginta haedorum pariterque bidentum
Agnorumque, quibus iungit ter mille iuvencos.
Nec non et proceres exemplum illustre secuti
Sponte levant populo sua munera larga DEOque
Helcias templi Antistes, Iahielque Sacerdos,
Sachariasque alacer, reliquis dant dona ministris
Tercentumque boves, et mille bis agmine misto
Sescentasque ferunt pecudes: ut paschatis agnus
Sit suus, et septem sua fercula cuique diebus.
Chamnias vero et cum Nathanaele Semaias,
Hasabiasque pius, Iehielque, et Iosaba primi
Levigenas inter fratres, opibusque potentes:
Dant inopi turbae pecudum sua millia quinque,
Quingentosque boves, sollemni pabula festo.
Ocius ut festae venerunt tempora lucis,
Quisque suae domui profert vir providus agnum:
Et sine fermento, quos coxerat antea, panes
Apponit septem comedendas lucibus escas:
Masculus agnus erat, non uno grandior anno,
Omni labe carens: hunc sero vespere caesum
Mactaverat [Orig: Mactârat] pater ante domus, et sanguine postes
Et superum limen consperserat ordine ritus
Quisque suo, et proprio quisque in conclavibus aedis.
Non agnum rapido fas elixare lebete:
Sed proponebant prunis candentibus assum,
Nec clara sub luce illum, sed nocte profunda
Totum absumebant: accincti tegmine lumbos,
Armatique manus baculis, ceu forte viator
Qui maturat itre: reliquis exinde diebus
Invetitis numerant operas manuumque labores,
Excepto dapibus quo lex dedit aequa parandis:
Et fermentatos formidant mandere panes.
Prima luce tamen sacram gomerantur in aedem,
Verbaque percipiunt divi caelestia Mosis,
Iosia mandante legi, quae voce sacerdos,
Clara commemorans, suggestu enarrat ab alto.
Inde datas iugulant pecudes, aramque cruore
Aspergunt solito ritu, validisque lacertis
Deripiunt pellem costis, et viscera nudant.
Tum partem exurunt, partemque epulantur opimam,
Tertia pars vulgo, quod confert munera, cedit
Ipsum paschalem mox affant ignibus agnum:
At reliquas ollisque coquunt, curvoque lebete
Elixas carnes, properantque apponere plebi.
Namque Sacerdotes una tot luce sacrandis
Dum bobus gregibusque vacant, vix nocte profunda
Lassatos poterant reparare cibatibus artus.
Interea nusquam vocum modulamina cessant,
In mediis resonare sacris, nec guttura cantor
Claudit nec cytharae, nec nablia muta quiescunt.
Ianitor imprimis sua munia servat, agitque
Pervigil excubias, aurati in limine templi,
Nec latum a valvis cedit bipatentibus unguem.
Nullum pascha fuit pompis maioribus actum,
Nec simili cultu, nec splendidiore paratu:
Rex Ammoniades quam quod Solyma urbe peregit,
Venturi renovans paschalia foedera Christi.
Quid? quod et Ariolos simul Astrologosque Magosque
Daemonis afflatu furvi ventura canentes
Sustulit, eversis e toto limite signis.
Nam stimulos animo Mosis caeleste volumen
Addiderat, sacra quod nuper in aede repertum
Helcias Regi mandaverat [Orig: mandârat] ubique sequendum.
Non illo qiusquam Iehovae metuentior umquam
Rege fuit: nec iustitiae servantior ullus
Nec vera pietate, fide nec simplice maior.
Non tamen irati potuit sedare furorem
Numinis, aut regno venturam avertere pestem:
Tantum irritaverat [Orig: irritârat] Caelum terramque Manasses
Criminibus foedis et Religione profana
Ex quo mortificas maculaverat [Orig: maculârat] sanguine palmas,
Nam DEVS excidium Solymae fatale minatus
Samariae poenas luiturum [(perhaps: grammar)] dixit Iudam,
Nec templo nec se parsurum moenibus urbis,
Quamquam ibi fixisset stabilis penetralia sedis.
Tempor forte illo Nili de limite Necho
Progressus Pharao aeratas in bella cohortes
Duxerat, Assyriae popularet ut oppida genits,
Euphrates gelidis quae praeterlabitur undis.
Obviat huic igitur magnis legionibus auctus
Rex Ammoniades, patria detruderat ab ora,
Nec transire sinat quamquam sine clade suorum.
At Rex Niliacus Solymaeo haec nuntia mittit:
Quid mihi iam tecum Iosia dive negoti?
Aut quorsum ista geris levis adversarius arma?
Non ego bella tibi facio: non finibus assum
Hostis ab orbe tuis: sed nos quae sumpsimus arma,
Auspice sumpta DEO, tristique parata tyranno
Assyrio, nobis quem dant oracula victum.
Desine tu pugna violante lacessere Memphim,
Atque ipsum Caeli Dominum irritare supremum,
Quo Duce bella gero: ne te temerarius ardor
Praecipitem rapiat pereasque hoc impete pugnae.
Haec Aegyptiacus: sed nil deterritus isto
Fulmine, Iosias aciem producit in hostes,
Et patulam vallem, quae tum vicina Meggido
Occupat, ut crudas vetet hac transire cohortes.
Pugna sit, et totas acies Aegyptia vires
Egerit, insanum telis ut pellat Iudam.
Igitur [(reading uncertain: not deciphered)] hic iaculo, dum fortibus instat in hostem
Rex Ammone satus, traiectatque pectora saevo
Vulnere confossus, curruque levatus et ostro,
Excedit pugna, et Solymam deducitur urbem.
Longius haud recubans, tam diro saucius ictu
Occubat, et vitam cum sanguine fundit in auras.
Illum magnifico postquam posuere sepulcro,
Turbati lugent cives Solymaeaque pubes,
Et regni omnis ager, lacrimas habet angulus omnis.
Tempore non alio scripserunt plura Poetae
Carmina lugubri tristissima carmina versu
Maesta quibus rapti deflerunt funera Regis.
Fatidico imprimis Ieremias ore Prohpeta
Triste melos cecinit, dilecti Regis amore
Concitus, heu quantum columen tu perdis Iudae
Lex quoque tunc sancita fuit, quae tempore longo
Duravit, sua lex cantoribus atque poetis,
Laudibus ut celebrent divini funera Regis,
Vtque suum plorent pueri innuptaeque puellae
Regem immatura Iosiam morte peremptum.
Bina viro coniux quarum Libnaeis Hamutal
Ioachidem peperit Regem, cognomine Sallum
Mathaniamque patris post funera summa decennem,
Ipsum etiam, nato germani e sedibus acto
Flebile in exsilium, non fausto sidere, Regem.
Altera sed genetrix Ioachimum enixa Nehusta
Praefuit undenos qui Iudae sceptiger annos.
In tam praecipiti stabant regalia casu
Culmina, tresque sibi tam parvo tempore fratres
Succedunt subito Reges, subitoque coloni.
Alta suis citius ventis agitabitur ornus
Quam quae semota latitat convalle myrica:
Et lapsu graviore ruunt sublimina turris
Culmina, quam tuguri congestum cespite tectum.
Rege igitur fatis Iosia ad sidera rapto
Iudigenae sceptrum suscepit Ioacha natus
Degener, et nemorum cultor Belique nefandi:
Illum Aegyptiacus Riblatae in limite Necho
Detinuit captum, regnoque amovit avito,
Ante novum Phoebe quam tertia compleat orbem.
Mox terrae imponit grandi cum fenore mulctam
Solvendam, argenti centena talenta: sed auri
Vnum: uti Iosiae temeraria vindicet arma.
Regem post Solymae faciente libidine mentis
Auspicium sibi, substituit qui grandior annis,
Atque Eliachimi mutato nomine, Regem,
Vult Ioachimum a subiecto cive vocari.
Praestitit hic primum, quod Rex repetiverat aurum
Argentumque dari, certam pro crimine mulctam,
Imposuitque suis solvenda tributa viritim
Civibus, ut vires patris cuiusque ferebant.
At fratrem captum Pharao deduxit in oram
Memphidos, extremum qua vinctus Ioacha clausit
Tristi morte diem: moderantibus omnia fatis.
Namque malum hoc illi (si mens non laeva fuisset)
Saepius augurio Ezechiel praedixit amico
Chaldaeas acies temploque urbique minatus.
Rex erat Assyria Nebucadnezarus ora,
Qui tum Niliacos fines ingressus Anubin
Terruit, et forti repressit milite Regem.
Quicquid enim Euphrates liqudidis disterminat undis
Aegypti ad fluvium, regnis adiecit avitis
Assyrius domito fedundi flumine Nili.
Nec iam vim poterat munitae inferre Sioni
Crudelis Pharao, Assyriis imbellior armis.
At non cessavit populum Babylonius heros
Vexare Hebraeum, Regemque oppressit Iudae
Subiecitque iugo: sed vix dum exiverat annus
Tertius et rupta Ioachimus pace rebellat.
Exciit hunc contra Regem Babylonia Dius
Agmina, quibus [Orig: queîs] Syrius vires addebat, et Ammo,
Dira [(reading uncertain: not deciphered)] que in Hebraeos Lernaea propago Moabus:
Nam fore sic illa vates aetate canebant
Excidium genti et terris fatale minati.
Nec dum etenim Iehovae scelera exitialia Regum
Exciderant animo, manet alta mente repostus
Ammonis furor, et rabies horrenda Manassis:
Qui Solymae fuso foedaverat [Orig: foedârat] sanguine tecta,
Et gregis innocui compleverat [Orig: complêrat] caedibus urbem.
Ipse sed ante alios vitiis immanior omnes
Rex Ioachimus erat: nec enim caeleste salutis
Curabat verbum, nec sancta oracula vatum:
Sed templo fretus sumulacrorumque sacellis
Numen adorabat Beli, numenque Molochi,
Namque illi studium falsos audire prophetas,
Devia sectari, populumque avertere vero
Tum DEVS excelso Ieremiam impellit Olympo,
Vt ventura canat rabido discrimina Regi,
Interitumque urbis, captivaque brachia civis.
Ocius ille petit sancti prima atria fani,
[Note: Ier. [Abbr.: Ieremiae] 25. vers. [Abbr.: versus] 3.]Atque haec deinde canit: Vox haec est caelice cives,
Ni [Orig: Nî] mea seretis posui quae foedera legum,
Quae praecepta fori, quae denique iura sacrorum,
Et nisi honoretis fidos, quos mitto, prophetas:
Siloae domus haec posthac aequabitur aedi,
Dirutaque istius squalescent moenia sedis,
Civibus, heu, nudata suis, desertaque fient
Lustra feris olim, rapidisque cubilia cervis
Qua nunc stat templum magnique palatia Regis.
O cives, cives, o Rex, o caece Sacerdos
Tertius et decimus nunc exit, ut auguror, annos
Et quo fata cano, surdaeque oracula turbae
Quem tandem capiet, quem vestra rebellio finem?
Et quando mores semel emedare lubescit?
At quia non vultis Iehovam audire minantem,
Adveniet notis Nebucadnzarus oris,
Qui Solymam terris aequabit et alta Sionis
Tecta solo, et flammis templum hoc ultricibus uret,
Nudabitque DEVS totam cultoribus oram
Nemo hic aut sponsis genialia carmina panget:
Nem canet molitor, nemo frondator ad auras,
Et misere patriis abducta penatibus orbi
Serviet Assyrio plebs septuaginta per annos.
[Note: Ier. [Abbr.: Ieremiae] 26. vers. [Abbr.: versus] 7.]
Dixerat, at stolidus tota cum plebe Sacerdos
Praeconem capitis damnant, procerumque coronae
Innocuum sistunt, ut poenas sanguine pendat.
[Note: Ibid. [Abbr.: Ibidem] vers. [Abbr.: versus] 18. Oratio defensoria Ahicae qua Ieremias servatur.]At diviniloquus vates:Me misit Olympo
Ipse DEVS, vobis ut caelica nuntia portem.
Corrigite hos mores, voci parete paternae:
Tum DEVS avertet quas vobis caelitus iras
Nuntias: in manibus sunt haec mea pectora vestris,
Aut servare licet, vel nobis demere vitam.
Ne tamen innocui maculetis sanguine dextras
Cautio sit vobis: nam quae loquor auspice Divo
Omnia verba loquor: Sic fanti acclamat Ahicas:
Tempore quo regni Ezechias moderamen habebat,
Praeco Michaea fuit, celebri satus urbe Maresa.
Ventura ille etiam sed caelitis ore locutus,
Hanc urbem lapidum quondam fore dixit acervum,
Desertumque nemus, templum hoc arcemque Sionis
Vomere proscissam, miseris fore rura colonis.
Nec tamen Ezechias, nec plebs occidit Iudae
Fatidicum vatem: ac Dominum timuere Tonantem
Paenituit DEVM quam tunc conceperat irae:
His dictis leto Ieremiam exemit Ahicas.
Namque alius quidam casus dum forte futuros
Praecinit Vrias urbi, Regique superbo:
Incidit in vitae discrimen, et ultima Nili
Regna petens, illinc violante reducitur ore
Regis Iudaei, ferro qui colla recidi
Imperat, et vili tumulari membra sepulcro.
Tunc Anathotiades oracula plurima dixit:
Obsequiumque DEO iussit praestare potenti,
Quale Rechabitae Ionadabo haud futile patri.
Quin etiam manibus consignat fata Baruchi
Praedicta, et voces divinis sedibus haustas,
Iosiaeque librum nato sua munera mittit:
Vt legat insanus, quae verba audire recusat.
[Note: Ier. [Abbr.: Ieremiae] 36. R. [Abbr.: Regis] Ioachimi deplorata [one word] [(reading uncertain: not deciphered)] .]
Ille furens animi recitata volumina flammis
Mox abolet: sed non et flamma caelitis iram
Sustulit, atque ignem fervens superaddidit igni.
Insuper et Scribam cum Dictartoe Baruchum
Praecipit, heu, caeco Ioachimus carcere claudi.
At DEVS ereptos tutis protexerat umbris:
Et iubet hinc aliud scribae dictare volumen,
Vestibuloque operis titulum praefigere talem:
Combussisti equidem librum Ioachime priorem,
Quod tibi vaticinor damnum Babylonis ab urbe
Incumbens, vastumque soli sine frugibus arvum,
Et vacuam pecudum, nudam cultoribus oram.
At tibi quid Caelo Dominus denuntiet, audi:
Nemo tua de stirpe thronum sceptrumque tenebit
Isaidae, nemo succedet tertius heres.
Proiectum iaceat tellure cadaver, et aestum
Luce ferat, gelida tristissima frigora nocte.
Nam poenis adero natisque tuoque nepoti,
Et civi Solymae, et populo dominantis Iudae
Exitium crudele feram, qui diva minanti
Fata meas surda contemnunt aure loquelas.
Sic Iehovas vati, Iehovaeque obtemperat, omnis
Praescius eventus, ustum reparatque volumen,
Consignatque iterum digito calamoque Baruchi,
Pluraque quam fuerant prius edictata redictat.
Ah stolidi Reges, quid sacris vestra paratis
Arma voluminibus? quid ab ista sorte timetis?
Littera si muta est, quid littera muta nocebit?
Charta quidem ferro manibusque aboletur et igni:
Sed non sic poterunt enses consumere verum,
Non imber, non ignis edax, non ulla vetustas.
Rege malo fatis Ioachimo ad tartara merso,
Alter et ipse malus regno Ioachimus avito
Successit, patris vitiosi pessima proles:
Omnia Nebathidae similis, similisque Manassi.
Nulla fides pietasque viro: nec iuris et aequi
Vllus amor, terraeque datum, quod postulat aehter
Tunc aperit fatis Ieremias ora futuris:
Audi Rex Iudae, populusque haec audiat omnis,
Quae DEVS ille velit, quid ab alto vertice mandet.
Fas colite, et vestris ius dicite civibus aequum,
Ne puteal quisquam multa vibice flagellet,
Pupillos servate, domos servate relictas:
Nec viduas dextra temere expilate rapaci.
Vim nullis inferte viris, nulloque cruore
Commaculate manus, insontes caedis iniquae.
Haec ubi feceritis, porta cernetis aperta
Ire redire Duces, stipantiaque agmina Regem.
Sin nelexeritis, iuravit ab aethere Dius
Iuramentum ingens, aedem hanc radicitus iri
Eversum: nam sic DEVS omnia fata revolvit.
Ah, Gileada, caput Libani, quam iugera vasti
Cerno inculta soli? quam fidis nuda colonis
Omnia? conduxi qui ferro accidere Cedros
Iam properent, ignique crement, atque omnia vastent.
Tunc ubi transierint vastatae moenia terrae,
Sic dicent gentes. Solymam quae causa potentem
Vrbem diripuit? quae vis a culmine turres
Praecipites? quodnam ferrum iista palatia vertit?
Tum respondebunt: Populus caelestia rupit
Foedera, quae casti quondam pepigere parentes
Desertoque DEO coluerunt numina Beli.
Ne lugete viros placida iam morte quietos,
Abductum deflete gregem: qui nulla reviset
Tecta domus patriae: Sallumus Ioacha quonam
Hinc abiit: non ille domum non crede, redibit:
Sed procul exstinctus Pharia tumulabitur ora.
Et quis deploret Ioachimi funera Regis?
Quis gemitu hunc Regm desideret? ille sepulcro
Non alio dignus, quam quo tumulatus asellus.
I nunc, et Libani supera iuga montis, et altum
Tollito, clamorem: dum vocem terra Basanis
Audiat, et maestum tellus Abaraea dolorem:
Nam cecidere tui crudeli funere fratres.
Atque haec ante polo sum vaticinatus ab alto,
Comprobat eventus quam fata arcana magister.
Sed tu more furentis equi monitoris habenam
Respuis, atque odio vatum praedicta venenas.
VErum mos tuus iste fuit a limine vitae,
Nolle audire DEVM, praescriptaque temnere iussa.
Sic vivam, si Iechanias mihi gemma, rubensque
Annulus in dextra haereret, iam protinus ipsum
Detractum abiciam, Regi tradamque potenti
Assyrio, tantum devotum hunc nauseo Regem.
Improbe Iechania iam nunc Babylona videbis
Tuque parensque tua, in vivam quae te tulit auram.
Ibitis hinc alio, et dulcis natalia terrae
Arva relinquetis, morituri in finibus aegris.
Ah, quam nullus homo est, quam Rex inglorius iste
Iechanias? quam stirpe miser, quamque indignus exsul?
Quam procul ignotis regionibus erro vagatur?
O patria, o tellus, audi mea verba monentis:
Iehcaniam numerate viri, pro Rege perempto,
Aut misere abiecto, quem deseruere salusque
Vitaque, et infaustae comitantur praemia sortis.
Nemo illa de gente thronum successor habebit
Iessaeum, nemo Hebraeae dominabitur orae
Iechaniae de stirpe nepos: Sic fatus inani
Exserit ora sono, dum comprobat exitus acta.
Nec dum tres menses compleverat [Orig: complêrat] sceptriger omnes
Cum Solymae Assyrius munitam exercitus urbem
Aggreditur bello, vallisque atque aggere cingit.
Ipse etiam tandem patria Babylone relicta
Rex inopinus adest, oppugnet ut acrius urbem,
Atque viris animos addat, finemque labori.
Excitat haud raro mentes, praesentia Regis,
Et ducis os turmas in proelia trudit inermes.
Sed cum non posset vim sustinuisse furentis
Assyrii, captam Ioachimus deserit urbem
Portis egressus, seque et sua moenia dedit
Victori, veniam submisso poplite poscens.
Proicit ante pedes et se simul ipsa Nehusta
Luctifici mater Regis, miserabile visu:
Hoc faciunt itidem proceres, hoc aulicus omnis.
Accipit hic subito mentem Babylonius heros
Clementem in miseros, animoque amplectitur aequo.
Hinc urbem ingressus delubrum expilat, et omne
Eximit inde aurum, vasa aurea, quicquid ad usum
Sacrorum aurata Salomo Rex aede paraverat [Orig: parârat]
Regia mox etiam praedatus limina, gazas
Effert, et Pharao quae forte reliquerat hostis.
Inde omnes regni proceres, omnemque Senatum
Omnem Nobilium coetum, membrisque valentes,
Et bellatores alacres, Babylonis in urbem
Secum aufert, simul et Regem cum matre Nehusta.
Artificesque omnes una, fabrosque peritos,
Millia paene decem exsilio collecta virorum:
Nec Solymae quemquam nisi vulgus inerme relinquit.
Praestituitque orae Regem, genitore creatum
Iosia, patruum tecta ad Babylonia ducti,
Sedechiamque ipsum mutato nomine dicit.
Tantae sunt animis Iehovae caelestibus irae:
Siquam pro scelere admisso, pro turpibus ausis
Destinat excidio gentem, pestique futurae.
Degener hic etiam Iosiae filius, aras
Et nemorum statuas furiosa mente colebat.
O pudor, o immane nefas, sua signa Molocho
Tunc erecta iterum, flammaque furente Gehennae
Exanimata iterum dilectae pignora matris.
Vidit ut hic [Orig: hîc] casum Ieremias praescius urbis
Induitur cervice iugum: ceu quando iuvencum
Temoni adiungit, stivam prensurus arator.
Et iam quartus erat regni, qui coeperat, annus
Sedechia moderante thronum: cum caelicus augur
Colla iugo cinctus, dat diva per atria vocem:
Haec ait Omnipotens: terrae quam numine finxi
Me penes arbitrium est et vis et norma regendae,
Et cuicumque volo, terrem permitto tenendam.
Iam vero Assyrius Nebucadnezarus omne
Iussus habere solum, quod mens mea destinat uni:
Huic Regi, natoque huius, seroque nepoti
Et servire ferae debent populique rebelles,
Et reliqui terrae (sit stat sententia) Reges.
Quisquis at imperio spreta Babylone repugnat,
Nec sua cola iugo submittet, et ore capistrum
Excutiet, quantas clades, quae damna subibit?
Illum conficiet gladius, pestisque, famesque
Dum populos iustis Babylonius opprimet armis:
At quicumque colet dominam Babylona minister
Euphrataeque iugum patietur: is otia deget
Lenta, solo patrio, regnumque tenebit avitum.
Ah, miseri cives, quae vos dementia cepit,
Falsiloquis patulas aures praebere prophetis,
Hariolosque audire leves, qui somnia vobis
Enarrant, qui signa poli, cursusque planetae
Et Martis Venerisque vias, qui carmina Caelo
Deripiunt Lunam Magica nituntur et arte.
Decipiunt isti vanis sermonibus aures
Oestro infernali, non sacro flamine moti,
Vt vos in salebras errorum, et devia mentis
Praecipites rapiant: noli venerande Sacerdos
Credere vaniloquis, qui vasa sacrata reductum
Iri promittunt, saevo Babylonis ab amne.
Hoc mare, quod Salomo de duro fecit aheno,
Haec quae nunc solae restant ex arce columnae,
Atque hi luteres, venient Babylona: quid usque
Promisso vacuas aures lactatis inani?
Si sunt verloqui,si missi ex aethere vates,
Exorent Dominum praesagia ut irrita fiant
Quae cano, sitque domus salvo cum Rege superstes.
Dixerat: at contra Hananias sic ora resolvit
Vaniloquus vates: Caelo hoc DEVS edit ab alto:
Triste iugum Assyrii fregi, frangamque tyranni,
Et prius exactis abeant quam mensibus anni
Iam duo, servitio abductos Babylone reducam,
Vasaque restituam templo Regemque Sioni.
Haec ille: at vates Ieremias talia contra:
Sint utinam rata verba tui, quae proicis, oris,
Eventusque probet tua dicta: sed omine laevo
Suspicor haec vana iactari somnia lingua.
Nemo prophetarum lapso quos miserat aevo
Ipse DEVS, populum spe delectavit inani:
Omnes arma suis pestemque famemque locuti,
Impleverunt [Orig: Implêrunt] reprobas trepida formidine gentes.
At pacem quicumque suis, firmamque quietem
Succinet, eventu praesagia vera probabit.
Dixerat: Ille iugum vatis cervicibus aufert
Et frangit manibus simul isae-c ore profatur:
Sic DEVS ipse iugum captivo deniet Iudae,
Confringetque prius, geminus quam diffluat annus.
Tum reliquit vates, incantatusque Sacerdos
Ingeminat: Templum Domini, venerabile Templum.
Templum ingens Domini, quod nulla abolere vetustas
Non ensis, non flamma minax, non arma valebunt:
Huic se praesentem DEVS affore dixit, et inde
Exauditurum quos fundimus ore vocatus.
Non hac deficiet summus suus aede Sacerdos
Non lex destituit celsum Mosaea Sionem,
Nec suis Isaidae solio Rex deerit avito.
Talibus oraclis mendacisque arte prophetae
Credita res, captique dolis: nec ferrea curant
Iam iuga fatidici: nec praebent vocibus aures.
Rex etiam Assyrio (quoniam sic fata ferebant)
Sedechias rupto servandae foedere pacis,
Ac iuramenti violata lege rebellat:
Annua nec pendi solvenda tributa Monarchae,
Et iam nonus erat quo sceptrum gesserat annus
Chaldaeis igitur Nebucadnezarus oris
Egressus, magnas educit in arva cohortes
Iudaea, et Solymam premit obsidionibus urbem,
Et vallo muros, atque aggere cingit, et omnem
Praesaepit portis aditum, ne pabula quisquam
Inferat obsessis, neu quisquam erumpat in hostem.
Omnes ille suas contraxerat undique vires,
Omnibus e terris, totum domiturus Iudam:
Nec Regum quisquam fuit illo tempore clarus,
Qui non auxilium Chaldaeo in bella tulisset.
Tanta erat in populum fatis ultricibus ira
Chaldaei Regis, devotum exosa Sionem.
Nec iam restabat cunctis ex urbibus una
Limitis Hebraei, quae non subiecta potenti
Chaldaeo, dudum viridem porrexerat herbam:
Lachin adhuc praeter munitam, et moenia Asecae.
Hic iterum satis aperit divina futuris
Ora pius praeco, stolido non credita Regi.
[Note: Ier. [Abbr.: Ieremiae] 37. vers. [Abbr.: versus] 3.]Audite hoc verbum saevo quod ad aethere manat:
Me duce, ait Dominus Caeli, Babylonius urbem
Hanc capiet, flammaque uret, Regemque prehendet
Et secum, abducet manibus post terga ligatum.
Venerat interea Pharao de Memphidos ora
Subsidio obsessis, durumque represserat hostem:
Rex ibi Sedechias consultum oracula vatis
Legatos mittit, simul ipsum poplite flexo
Pro se exhortatur numen caeleste precari.
His tum respondet Ieremias: Dicite Regi:
Qui venit auxilio vestrae huic exercitus urbi
Obsessae, patrias hac luce redibit ad oras.
At Rex Assyrius Chaldaeo Marte superbus
Iam nunc armatas acie ductare cohortes
Apparet, et pulsum virtute redintegrat agmen.
Nec prius absistet quam saevis ignibus urbem
Subruat, et templum in cineres, arcemque resolvat.
Dixerat: at proceres irati prendere vatem
Et miserum vinclis, et carcere claudere taetro.
At Rex ambiguus fati, casusque futuri
Liberat e taetro captivum carcere vatem,
Inque sua tacite seductum interrogat aula:
Sitne salus reliqua, aut restentne oracula divorum [Orig: divûm] .
Huic vates: Captum ducet Babylonius heros
Sedechiam, stammaque urbem templuque cremabit:
Haec est vox Domini, sunt haec praesgia Caeli.
Et quid ego potui in populum committere, et in te,
Vt me tam rigido teneatis carcere vinctum?
O ubi falsiloqui latitant hac urbe prophetae.
Qui tibi Chaldaeos vanis sermonibus arcent:
Nec fore clamabant, umquam Baylonius urbem
Obsessum ut veniat, nedum tua moenia captum?
Parce pio vati, et propius res aspice nostra,
Carcereque exemptum, nec ferro occide nec igni,
Nec me compedibus, vinclisque prioribus inde.
Talia poscentem servari in limine primo
Carceris ille iubet, nec taetro abscondere fundo,
Mitior ut relevet vati custodie poenam:
At non hic [Orig: hîc] presso vinclis obmutuit ore.
Nam quoties aegrum vidit transire popellum,
Voce acclamabat: Captam quin deditis urbem,
O cives, frustra fortissima pectora bello.
Nam qui Chaldaeis demente furore resistet
Hauriet hunc gladius, saevae aut contagio pestis,
Aut miseranda fames leto submerget acerbo-
At quisquis dederit seque sua iura potenti
Assyrio, vitam redimet, ceu munus opimae
Inventum praedae: nam captae moenibus urbis
Chaldaeus praedo potietur, et arce Sionis.
Audit ubi haec ingens procerumque ducumque caterva,
Regem adeunt omnes, vatemque occidier orant.
Ne quem militibus trepido sermone pavorem
Iniciat, vanisque minis perterreat urbem.
Quandoquidem optatae solum contraria paci
Proferat, et duros denuntiet undique casus.
His Rex Sedechias: Non fas obsistere vobis
Me Regem, in manibus stat praeco, quod autumo, vestris.
Protinus illi aegrum rapiuntque trahuntque Prophetam,
Inque olidam mergunt, demissum fune, paludem,
Illic ut miserum consumat inedia vatem,
Forte erat Aethiopum quidam de gente minister
Aulicus: esse bonus vir malebat et aequus,
Quam dici, aut stolido vulgi de more videri:
Is Regem supplex adit, et pro vatem precatur.
Namque fames iam dira cibum consumpserat omnem,
Nec quisquam panis turbae restabat egenae,
Praesentemque viris geminabant omnia mortem.
Tum Rex Aethiopi Ieremiam solvere mandat,
Exemptum fovea, ne trstibus occubet umbris:
Et simul adductum verbis affatur amicis,
Vt sibi venturos casus denuntiet urbi,
Nec quicquid caelet, cum libertate loquendo.
Huic vates: Si vera canam, mea praemia mors est,
Si bene consultem, obsequium praestare recusas.
Dixerat: arbitrio cum Rex procul inde remoto:
Teste loquor Domino, qui mentem hanc condidit auctor,
Conscia quae linguae est: nec te mea dextra necabit,
Nec sinet insidias huic quemquam nectere vitae.
Tunc Amathotiades: Si porta egressus aperta
Te Ducibus dedes, quos huic Babylonius urbi
Praeficit obsessae: vives nec moenia ferro,
Nec templum flammis, nec cives ense peribunt
At nisi dedideris teque et tua moenia Regi
Chaldaeo, non effugies hostilia dextrae
Vincula, nec templi servabis tecta, nec urbis,
Omnia quae ferro Assyrius subvertet, et igni.
Rex tum Sedechias: At enim ludibria gentis
Hebraeae timeo, quae iam Babylonis in ora
Exsulat, ut capto dicant convitia Regi:
Si forte Assyrius populo me tradat Iudae.
Excipit huc iterum vates: Depelle timorem
Tam vanum ex animo: nec enim tradere catervae
Nec mala propra feres, nec deridebere sannis.
Tantum morigeram praebe sermonibus aurem
Quos loquor ore DEI: Sic Regi denique salvo
Vita superstes erit, nec sors tibi prospera deerit.
Sin ruis indomitus, cepto et persistis eodem,
Ecce, tuas rapiet Babylonia turba maritas,
Et proceres facient ductis ludibria sannis:
Vbi sunt vates, qui seduxere dolose
Verba tibi dantes mendacibus oblita fucis?
O ubi, in has foedas qui coniecere paludes,
Vos inopes, retrahuntque pedem, mersosque reliquunt
Dixerat haec Regi posita formidine praeco:
At Rex sollicitus fatis, vitare periclum
Hortatur vatem, ne talia proferat orsa:
Sed tacitus simulet Regem exorasse benignum,
Mitior ut misero detur custodia vati.
Paret is, et reliquum consumit tempus in urbe
Captivus, donec caperet sua moenia victor.
Paene biennali Rex obsidione Sionem
Cinxerat Assyrius, grassantibus undique poenis,
Vrbem in devotam: tandemque exercitus omnis
Omnes ductores coniunctis viribus urbem
Expugnant, portisque ruunt, et moenia vastant.
Rex ubi iam Solymam vidisset ab agmine captam
Hostili, capit ante fugam, quam tecta Sionis
Occupet Assyrius, quoniam spes nulla salutis.
Porta fuit geminos inter tutissima muros
Qua via coninctum Regis ducebat in hortum:
Hac omnes fugere Duces, Regemque secuti
In campos veniunt, Ierichaeique aequore ruris.
Sed manus insequitur Regem Chaldaea ruentem,
Dispersisque fuga sociis comprendit inermem,
Et praedam Assyrii deducit in atria Regis.
At bellatores Syrii, princepsque Sarezar,
Et Sangarnebo, telis immanibus ardens,
Et Nebusardan ductor, tria fulmina belli:
Regis pervadunt custode palatia saepti,
Thesaurosque adeunt omnes, et quicquid ubique
Ornatus tectis passim regalibus haeret.
Inde sacram ingressi strictis mucronibus aedem,
Obvia quaeque necant, maculantque cruoribus aras.
Parcitur hic nulli aetati, non sexibus ullis,
Instat virginibus raptor Chaldaeus, adulter
Matronis, latro senibus, trux praedo puellis,
Trux homicida viris: iam limina sacra redundant
Sanguine, iam fuso destillant moenia tabo.
Ipsum pontificem capiuntque trahuntque Seraiam
Aurea cui sacros circumdabat infula crines,
Et te Sophonia redimitum tempora vittis.
Nec non tres primos custodes liminis, aequos
Viribus, ingenioque pares: tum quinque ministros
Regis, quique cibum dederant et pocula mensis:
Praeterea Solymae custodem, equitumque magistrum.
Et sexaginta praestantes corpore cives:
Hos omnes praedae asservant, sua munera Regi.
Inde suum templi muris deglubitur aurum,
Arcaque nudatur divini foederis auro,
Aurea surripitur cum sacra pelvis acerra,
Quicuquid et argento, quicquid constabat et auro
Eximitur templo: quin et mare fusile aheno,
Luteresque beseque omnes, geminasque columnas
Prae foribus templi, quas Rex conflaverat aere
Antiquus Salomo, hostiles fregerunt [Orig: fregêre] catervae:
Aesque illud nullo librandum pondere, in oram
Mittunt Assyriam, spolium de gente rebelli.
Hinc capti flammis incensa palatia Regis
Et templum augustum rapidos dominata per annos,
Magnificaeque domus ardent: mons Hermo relucet,
Et Libani iuga celsa, volvat vapor actus in auras.
Vrbs antiqua ruit multos dominata per annos,
Quodque pius Salomo, septem construxerat annis,
Subruit una dies miserum et lacrimabile templum,
Aequaturque solo subverae a culmine portae.
Riblata nota fuit, Nebucadnezarus urbem
Quam tunc subiecta victor dicione tenebat:
Huc omnes Regi apportant nova munera praedas,
Ignibus ereptas, captivaque terga virorum,
Pontifices geminos, proceresque ducesque prehensos:
Quos omnes rabido Nebucadnezarus ense
Imperat, occidi, captivae ante ora catervae.
Regem ipsum, magna procerum censente corona,
Perfidiae accusat, qui rupta pace rebellis,
Nec iuramentum fidei servasset, et aequi.
Protinus adductos, regali a semine prolem
Conspectu in patris, natos interficit ensis
Chaldaeus, matrum caedes spectante caterva.
Ipsi perfusos lacrimis excaecat ocellos
Saev manus, vinctumque suo cum cive catenis
Abduxit crudus patriam Babylona tyrannus.
Hic finis regni, sit et idem carminis huius
Finis, ut optatum tangant mea carbasa portum.