01/2004 Rüdiger Niehl markup
text typed - line tags added
06/2012 Reinhard Gruhl markup
structural tagging completed - spell check partially performed


image: s001

OPERUM POETICORUM NICODEMI FRISCHLINI, BALINGENSIS, COM. PAL. CAES. POET. LAUR. Historici et Oratoris eminentissimi. PARS ELEGIACA; CONTINENS VIGINTI DVOS Elegiacorum carminum libros, ad imitationem Ovidii, et optimorum hoc in genere auctorum scriptos, qui nunc demum post obitum auctoris congesti et pro materiae diversitate digesti in [gap: Greek text] gratiam eduntur. QUIBUS ADHAERESCUNT EIUSDEM Auctoris Odarum libri tres: Anagram. unus. CUM PRAEFATIONE M. GEORGII PFLVEGERI, in qua etiam inter cetera, paucis vita auctoris contra malevolorum quorundam morsus defenditur Cum Gratia et Privilegio singulari. ARGENTORATI. Excudebant haeredes Bernh. Iobini. ANNO. M. DCI.



image: s002

[gap: lib. I.-X.]

image: s390

NICODEMI FRISCHLINI ELEGIARUM LIBER UNDECIMUS.

AD MARTINUM AICHMANnum Schorndorffensem, V. I. Doctorem. ELEGIA I.

QUI Leges et Iura fori perdiscere tentat,
Norit ut in quovis fasque piumque loco:
Ille ratem vasto tentat committere Ponto:
Inque procellosa nitiur ire via.
Quidquid enim totus terrarum contnet orbis:
Omne id sub leges ius vocat acre suas.
Quidquid agunt homines, quidquid vox personat oris:
Iuris id arbitrio subditur omne pio.
Felix qui remos et nautica vela paravit
Ante per has vasti quam maris iret aquas.
Nam sibi qui placidos audet promittere cursus:
Nec tumidum Borean, flabraque saeva timet:
Ille suo seros optabit tempore remos:
Cum fragili medium puppe tenebit iter.
Namque ubi nimboso consurgent aequore venti,
Ah miser, in liquida nausr agus ibit aqua.
Et rerum ambiguus, nec quid fugiatve petatve
Inveniens, omni destituetur ope.


image: s391

Est via tuta quidem, dum primo in littore cursus:
Et nondum tumidipersurit ira Noti:
At Cum iam terrae ex oculis littusque recedunt:
Et tuus in media linter oberrat aqua.
Tum demum perslant immani murmure venti:
Et laceram quassam quassat multa prcaella ratem.
Bartolus hinc gelida tumidus consurgit ab Arcto:
Adversa Baldus praelia fronte gerit.
Fluctibus hinc nimbisque minax bacchatur Iason:
Quem contra pluvia trux Imolaus init.
Hos inter scopulos, inter Symplegadas acta
Haerebit, remis si qua sit orba, ratis.
Nec tu certus eris, quae prima pericula vites:
Et dubiam frustra mens tua quaeret opem.
Quod Lex una iubet, lex altera deinde vetabit:
Quae non heic vultus obruet unda tuos?
Vidi ego, qui nullos cum posset ducere remos,
Artis adhuc expers, Ausoniaeque rudis:
Attentare vias maris huius, et aequore primo,
Ah nimium duris vertere terga Notis!
Quisquis es, optatum qui vis contingere portum:
Nec mersa laceras puppe videre trabes:
Disce prius linguae cultissima verba Latinae,
Ut magno possis cum Cicerone loqui.
Disce bonas artes, Demosthenis arma Pelasgi,
Et veri normam, mite Platonis opus.
Hinc aude Leges, aude cognoscere iura:
Nec dubita, tutum quin tibi fiat iter.
Ars tibi, remus erit: velum tibi, lingua Latina:
Malus erit codex: et tua transtra, libri.


image: s392

Tum qui divino pandunt e codice leges:
Hi tibi Tiphy erunt: hi Palinurus erunt.
Illos te pariter fas est audire docentes:
Istorumque ducum iussa verenda sequi.
Qui remex animosa sui dictata magistri
Respuit: atque odio verba monentis habet:
Ille furens animi scopulis impingit: et atris
Cautibus in tumidas carbasa mergit aquas.
Comprimis vero sanctum venerabere Flatum:
Aspiret velis mitis ut ille tuis.
Sic tandem placida terrae potieris arena:
Ornabuntque tuam florea serta ratem.
Fecit idem Aichmannus, soceri vestigia cari,
Exemplumque sui rite secutus avi.
Ille bonas artes didicit iuvenilibus annis,
Ausoniique oris mille paravit opes.
Ille potest lingua misltos aequare disertos:
Ille potest numeris claudere verba suis.
Quin etiam veterum aggressus pervolvere fastos,
Gesta valet populum, gesta referre ducum.
His remis, peloque ratem propellere iuris
Cepit: et afflanti numine carpsit iter.
Nam pius et superis in vota precesque vocatis,
Sustinuit pelagi fortiter istud onus.
Nunc mare permensus pleno subit ostia velo,
Remigioque capit praemia digna suo.
Varnbylere tibi generum, tot dotibus auctum,
Aichmanno natum gratulor esse Patri.
Gratulor et Martine tibi decus istud: et opto
Duret at in longos gloria parta dies.


image: s393

Sitque tuis laudi, patriae sit deinde saluti,
Inque decus cedat, qui dedit ista DEI.

AD AEGIDIUM HUNNIUM, et Polycarpum Leiserum S. Theologiae Doctores. ELEGIA II.

HACTENUS haud quenquam distrinxi carmine nostro:
Nec meus ullius crimina versus habet.
Est animus laudes tantum memorare bonorum:
Maior enim placitis gratia rebus inest.
Scazon acerbe vale: procul binc abeatis Iambi:
Eventus sequitur verba proterva malus.
At vos o dulces Elegi, mea cura laborque,
Dictate hic etiam carmine laudis opus:
Quod meus Aegidus vera pietate meretur,
Doctrinaque animo conveniente pio.
Quod meus ingenii solida virtute meretur
Leyserus, morum nec probitate minor.
Ambo iisdem patriae telluris moenibus orti:
Ambo secuti huius culta Lycaea Scholae
Ambo iisdem patrii nutriti Heliconis in antris:
Ambo Magisterii nuper honore pares:
Ambo pares animis et adhuc iuvenilibus annis:
Sed cani ingeniis et probitate senes.
Moribus et vitae cuius doctrina modestae
Consonat: hic punctum temporis omne tulit.
Quid vero exculti commercia proloquar oris?
Sive Pelasga velit, sive Latina loqui


image: s394

Quod loquar Hebraei flumen caeleste liquoris:
Quo suadam linguae tinxit uterque suae?
Omnes illi artes, Ciceroniaque arma secuti,
Et rerum et vocum quidquid ubique, tenent.
Philosophi docti, facundi Rhetores ambo:
Ambo graves animis: vocibus ambo graves.
Quin etiam ita perdidicere libellos:
Ut quae mente fovent, tradere voce queant.
Nam quoties sanctis pandunt oracula templis:
Mosaicosque edunt, fatidicosque sonos:
Obstupet auditu densissima turba virorum:
Verbaque suspiciunt, suspiciuntque manus:
Felices Hassos, Doctor quibus obtigit Hunnus,
Hunnus sanctiloqui fama decusque chori.
Hunnus ab ingenio qui caelica carmina fundit:
Hunnus sincerae relligionis honor.
Felices etiam, quos Austrius alluit Ister:
Quos rigat ingenii vis Polycarpe tui.
Quos pietas ornat tua: quos tua plurima virtus,
Et Doctrina sagax, cultaque lingua sonis.
Heu mihi, quod curis animus iam non vacat istis,
Et mea vena modis est minus apta suis!
Sed mea sufficiat tamen officiosa voluntas:
Thura placent superis, bos ubi nullus erit.
Vivite doctores felici numine Christi:
Tu gravis Hunne labro, tu Polycarpe manu.
Sentiat hinc magnum vestras Ecclesia fructum:
Quam bene plantatam Christus ubique beet.


image: s395

AD MOSEN PFLACHERUM. et VVilhelmum Fridericum Lucium S. Theologiae Doctores. ELEGIA III.

MAGNA tibi imposita est sacris persona libellis:
Qui cupis, ut par est, caelica verba sequi.
Haud ita res facilis, sensus aperire latentes,
Fatidico vates quos cecinere sono.
Ut Ciceronaeum de Rhetoris arte libellum,
Aut aliquod vates carmen Homere tuum.
Nam nihil in terris, ad finem Solis ab ortu,
Maius, quam voces posse reserre Dei.
Poscitur huc trifidae docta experientia linguae.
Mosaicae inprimis ora perita soni.
Tum vox Cecropiis, verbisque diserta Latinis,
Et mens non ipsa, quam regit, aede minor.
Poscitur ingenium non illis artibus orbum,
Quas Plato, quas magnus tradit Aristoteles.
Poscitur et simplex animus, Christoque paratus
Credere, quaque nihil maius in orbe, fides.
Maius in orbe nihil, quam quaepia munera CHRISTI
Arripit, et Christi nititur ore, sides.
Haec sibi ius fecit, numen caeleste videndi:
Sola super celsum scandere docta polum:
Haec sibi ius fecit, montes super aequor agendi,
Haec quae sunt oculis abdita sola videt.
Quisquis in hanc igitur sacram descendis arenam,
Fac mens sit simplex, et tibi lingua triplex.


image: s396

Fac credas quidquid caelesti a numine manat:
Deque side certa sit tibi certa sides.
Qualiter hic Moses fecit Pflacherus, et illi
Par studio, et sacro Lucius ingenio.
Ambo simul docti divini oracula verbi:
Ambo tribus linguis, artibus ambo pares:
Ore pares: virtute pares: sapientibus ambo
Mentibus, et rerum cognitione pares.
Magnus uterque Dei primis venerator ab annis.
Ingenii cultor magnus uterque sui:
Praeco Dei Moses, praeco Fridericus: amatam
Christicolis promti ferre salutis opem.
Nam sacra non alio reserant penetralia ritu,
Caelorum Dominus quaem reserare iubet.
Nec negat hoc Styrus, nec Panno, nec Austria tellus,
Nec quae finitimos aspicit ora Getas.
Et nunc digna suis, nec iniqua laboribus ambo
Praemia, patre Deo non renuente ferunt.
Quando comae viridis decoratae germine Lauri,
Nobile Doctoris nomen utrique parant.
Doctores salvete duo, salvete sodales:
Par hominum, quales aurea terra tulit.
Iamque agite, unanimi sociati pectore fratres,
Quam bene coepistis, continuate viam.
Pascite Iessaei pastoris ovilia feno
Caelesti: et verbum rite secate Dei.
Qui non rite secat verbum caeleste, bidentum
Lethiferis animas ensibus ille necat.


image: s397

Sacrosancta Theologia. D. IOANNI PAPPO VIRO clarissimo, Amatori suo, S. ELEGIA IIII.

HANC tibi nata Deo mittitpie Pappe salutem,
Non apto numeris, nomine nota tibi.
Cuius tu teneris studiosus amator ab annis,
Et non fucato pectore cultor eras.
Pro qua caelicolae servisti rite parenti:
Optat ut posses compos amante frui.
Qualiter Isacides pro virginis ore Rachelis,
Servivit socero tempora longa suo.
Non ego sum fur tim tibi cognita: pronubus ipse
Adfuit, e caeli vertice missus, Hymen:
Meque tibi propriam sociali lege dicavit:
Ut tecum placidos exequar inde dies.
EST locus ad gelidas Nicri pulcherrimus undas:
Vvirtembergus humum falce colonus arat.
Sunt in eo doctique viri, celebresque Camenae,
Et fons Gorgonei de pede factus equi.
Sunt linguae et Clariae voces, artesque magistrae:
Comprimis purae relligionis honor.
Missus in hunc olim vitae iuvenilibus annis.
In patrias artes erudiendus eras.
Ut bene formato studiis et moribus ore,
Liminis intrares tecta beata mei:
Aptius et posses mecum conferre loquelas,
Et tua rite meis iungere labra labris.


image: s398

Nam qui me illotis manibus contrectat: ut olim
Rusticus impura Phyllidis arte sinum:
Ille aditu nostrae longe depellitur aedis,
Et miser occlusas ingemit ante fores.
Ergo perceptis animi virtute sagaci
Artibus, et linguae divitis auctus ope:
Protinus ad nostrae contendis limina sedis,
Limina fallaci non adeunda viro.
Excipit hospitio genitor meus: et tibi sacras
Apponit menti fercula grata, dapes.
Tunc ego te vidi: tunc castis ignibus ardens,
Pectora legitimus nostra momordit amor.
Et formosus eras, et mollibus integer annis:
Abstulerantque oculi lumina nostra tui.
Hoc ubi sensisti (quis enim celaverit ignem?
Indicio semper proditur ille suo.)
Excipis amplexu, feliciaque oscula iungis:
Et virgo, affirmas, tu mihi sola places.
Per sacram faciem, per conscia numina caeli,
Perque genas istas, et tua labra precor:
O virgo, sata Patre Deo, miserere rogantis:
Effice me meritis tempus in omne tuum.
Quod si forte meas non asper nabere taedas:
(Sed mihi tam facilem cur rear esse Deum?)
Spiritus hic vacuis prius extenuabitur auris:
Quam thalamos, nisi tu, misceat ulla meos:
Mirabar quid forma tibi neglecta placeret
Virginis et nulla factus ab arte decor.
Cum me nulla tegat Coae textura Minervae,
Nec quae sub Tyria concha superbit aqua.


image: s399

Nec mihi diffusos sit cura ornare capillos.
Aut tenues Belga vesie movere sinus.
Forma tibi nativa placet: placet habitus oris
Caelicus, ad dulces linguaque promta sonos.
Tempore iam ex illo socios transegimus annos,
Nec sine te nox est, nec mihi grata dies.
Seu latuit Phoebus, seu terris altior ibat:
Tu mihi lucis amor, tu mihi noctis eras;
Tu mecum placidos gaudebas condere soles:
Saepe querens parvam lucibus esse moram
Saepe ubi prima quies medio non noctis abacta,
Expulerat somni munera grata levis:
Mollibus e stratis opera ad libraria casti
Surgimus, accenso lampades igne micant.
Pervigilesque ambo socios complectimur artus,
In manibusque teror pectoribusque tuis.
Qualiter aequaevo coniunctam palmite vitem,
Collibus Alsatici limitis, ulmus amat.
Dumque alios vigili saliax iuvat alea nocte,
Rhenanique tenet grata saliva meri:
Te matutini volucrum sub culmine cantus
Ad morunt labris, candide Pappe, meis.
Mox ubi se Titan ostendit ab aethere terris,
Et rota luciferi provocat orta diem:
Egredimur nexis in florida prata lacertis:
Erramusque vago per loca sacra pede.
Et modo slagrantes Paradisi intramus in hortos,
Perque Palaestinos dispaciamur agros.
Iam Nili ad ripas, genitaliaque arva Canopi
Tendimus: et sicco calce ferimus aquas.


image: s400

Lustramusque aras votivo sanguine tinctas,
Festaque fumosis exta cremata focis.
Hinc tecum ingredior Cananaei limitis arva,
Hic ubi stat veteri Biblus Hebraea solo.
Et modo porticibus spacior, modo munera regum
Miror, et in celsis stantia signa iugis.
Miror et e solido constructum marmore templum,
In cinerem et nigras nunc abiisse pices.
Et quae praetetea (neque enim libet ordine longo,
Quidquid ibi vidi, dicere) Biblus habet.
Inde domum priscis mox ambo revertimur agris,
Incolimusque novos cum pietate Lares.
Ecce Deus mensam fessis iam stravit: et ecce
Fercula sunt avidis lauta parata labris.
Ambrosius patinis apponitur ordine panis:
Nectareoque halant pocula plena mero.
Adsumus hic stratoque super discumbimus ostro:
Addimus et castas ore decente preces.
Utque sit insidiis liber locus ille nefandae
Pellicis: est clausas ianitor ante fores.
Saepe nocere mihi conata est Cinglia Thais:
Et Dominae castum contemerare torum.
At meritam semper meretrix est passa repulsam:
Nec potuit spolium iuris habere mei.
Arria saepe suos misit mendacior ignes:
Hos tuus extinxit iugibus imber aquis.
Saepe suis etiam lusit Babylonia technis,
Ut te mendaci falleret ore meum.
At nihil est technis, nihil est conamine vafro,
Nil indepta suis Thessalis illa dolis.


image: s401

Perfrictae meretrixilla est Babylonia frontis,
Ausa pios Regum sollicitare toros.
Illa suo caeli subdit penetralia turi,
Et Latio incestat cum Iove templa Dei.
illa magas artes Circaeaque carmina novit,
Devovet illa herbas, illa refrenat aquas.
Illa galeritis quondam congressa cinaedis,
In mediis peperit furta nefandae viis.
Qualiter Armeniis Tigres fecere latebris:
Qualiter in patulis feta Leaena locis.
O procul a nostris abeas Babylonia lectis
Femina: quaere alios foeda Megaera procos.
Quid referam Scoti? quid stulti pignora Thomae?
Quid natas Ecci, vir violente, tuas?
Respuis hos omnes animi pietate pudici:
Quae placuiex nuptis omnibus, una fui.
Dixerat interea pater omnipotentis Olympi,
Alsatici coleres ditia templa soli.
Qua Richouviriaci stam publica tecta sacelli,
Caelestesque docet Cancer adire polos.
Venimus huc ambo (nam quo te cumque locorum
Contuleris, socio subsequaripsa gradu.)
Utque pios decuit consortes viximus illic,
Concordes una, non sine laude, domo.
Pax erat, haud ullo linguae violabilis oestro:
Iurgia nulla domi, nulla fuere foris.
Tandem etiam clarae Tribocum ad moenia sedis,
Te sequor: angusto moenia firma loco:
Hic ubi Rhene tuas mtidis argenteus undis
Limite ab occiduo Kincius auget aquas.


image: s402

Hic ubi celsa caput turris prope nubibus infert:
Obscuratque tuas barbara Memphi pilas.
Vivimus hac animis etiam concordibus urbe:
Lis procul est omnis iurgia cuncta procul.
Summus amor, constans pretas, expersque dolorum:
Mutua cura mei, mutua cura tui.
Nam sive augusti limen venerabile templi,
Sive sacrae tangas aurea tecta scholae:
Sive dapes, lautaeque adeas convivia mensae:
Me comitem lateri iungis ubique tuo.
Cumque alii tandem soleant languescere amantes:
Ille tuus magno fenore crescit amor.
Nam quo plura genis affigis basia nostris:
Hoc te plura iubet figere castus amor.
Nec sua dilecto propius fuit ulla cuiquam.
Atque ego sum Pappo femina iuncta viro.
Illi pectoribus connectunt pectora: tu me
In cerebri clara divitis arce locas.
Iuppiter unde olim (fama est ea prisca Poetis)
Nullius genuit Pallada matris ope.
Pabulae das etiam grato condita sapore:
Nec Baccho immodico tempora pura gravas;
Nec turpes das ore sonos: nec temnis amicos:
Nec misera infelix ambitione tumes.
Quaeque decet castum sociae praestare maritum:
Omnia more bonis conveniente facis.
Pro quibus officiis pretium ut tibi dulce rependam:
Ista impono tuis laurea serta comis.
Teque novis merito titulis et honoribus orno,
Doctoremque sacri codicis inde voco.


image: s403

Hac sed lege voco, dum tu sis Doctor: honori
Iura magisterii dentur, ut ante meo.
Nam mihi concessit soli pater, arbiter orbis,
Imperium in nostros exeruisse procos.
Cetera turba suis maneat subiecta maritis:
Femineas sceptrum dedecet omne manus.
Hoc quoque te moneo (quamvis agit impiger actum:
Officii memorem qui monet ante sui.)
Incorrupta met conserves foedera lecti:
Hac sola recum lege manere volo.
Vive valeque diu, meque omnibus excole curis:
Sic tibi non unquam facta videbor anus.
Invenies quae latuere: mihique subinde
Aspicies miris ora novata modis.
Utque tener nulla Titan aetate senescit:
Et laeve imberbes os habet usque genas:
Sic ego nulli unquam, qui me solerter amavit,
Visa fui rugis turpibus esse senex.

AD PAULUM VVEISsium, S. S. Theologiae Doctorem, et Professorem in inclita Regiomontana Borussorum Schola. ELEGIA V.

INTERMISSA dix, sed non male coepta laborum,
Mens erat hinc plena continuare via.
Nam modo suadebat posti suffixa nigranti
Laxatis fidibus, segnis inersque lyra.


image: s404

Cum tua me virtus doctissime Paule Parumper
Sevocat, et solito non sinit ire gradu.
Efficit haec, meritos ut carmine grater honores:
Et precer auspiciis optima quaeque tuis.
Quando tuum nomen titulis maioribus ornat
Summorum noster coetus in orbe virum.
Gentis quin etiam Silesa propago paternae
Me movet: et stimulos addit in ora suos.
Quid loquar Andream terris natalibus iisdem
Pronatum: haud patrii nomen inane soli?
Fabricium Andream: qui te pie Paule secutus,
Dissita Teutoniae per loca fecit iter.
Nomine Marchiadae Legatus ab orbe Borusso,
Hunc actum vultu condecorare suo.
Prisca fides illi, male fallere nescia virtus,k
Candida mensm, nullo sublita lingua dolo.
Consilium solers: quo publica commoda rerum
Promovet: arguti summa caputque fori.
Sarmatis ora virum novit, Regique loquentem
Audiit (est Regi non ita vile loqui.)
Hunc quia fata ducem tibi Paule dedere viarum,
Fas mihi sit Comitem, fas celebrare Ducem.
Regiomont ani te sacra palaestra Lycaei
Novit, et eloquio erevit amoena tuo.
Nam Paulum sensit Paulina voce loquentem,
Caelicaque in coetu verba referre pio.
In te vivit enim rerum doctrina sacrarum:
Et non fucatae relligionis amor.
In te cana fides, varioque exercita casu
Virtus, atque animi norma vetusta probi.


image: s405

Quin etiam cultae polles dulcedine linguae,
Sive Latina sones, sive Pelasga sones.
Lamque adeo patrios per lustra quaterna Borussos
In templo, inque schola caelica verba doces.
Sincerae custos pietatis et aemula sancti
Norma gregis: docti vivida imago viri.
Salve dulce decus patriae, partoque triumpho
Laetare: et tituli laude potire novi.
Nam te Doctorem divina Tubinga salutat:
Contigit ex merito qui tibi laudis honor,
Tu vero cui Brennopolis, tellusque Borussa
Subiacet: hosce viros Marchio semper ama:
Andream, Paulumque soli decora ampla Borussi,
Quaque utrumque potes parte beare, bea.
Non licet e quovis ligno formare nitentem
Mercurium: aut omni fingere vasa luto.
Nec tibi tam facile divina oracula doctum
Invemes, saeri causidicumque fori.
Quam facile duris habeas venatibus aptum,
Aut rapidos frenis qui moderetur equos.
Longa dies hominem docuit mysteria caeli,
Longa dies docuit Iura modumque fori.
Quod supereest Christum votis ardentibus oro:
Sospitet ut Paulum, Fabriciumque beet.
Atque ambos patriae salvos ad limina sistat:
Detque aevi longos et sine labe dies.


image: s406

Tubinga REVERENDO ET CLARISsimo viro, D. Matthiae Tinctorio, Pastori Suvinfurtensi, Theologiae Doctori, S. ELEGIA VI.

HANC ego, Tinctori, tibi reddo Tubinga salutem:
Quam mihi tu nuper voce precatus eras.
Cum faceres alto rostride culmine verba:
Suspiceresque huius prospera fata loci.
Quod mea tam docti moderentur templa ministri,
Exhibeantque suo pabula sana gregi.
Est aliquid fateor, caelesti voce doceri
Nec peste infectum carpere gramen oves.
Hanc ego divitiis unam rem praefero Croesi
Et quascumque vagus iactitet orbis opes.
Nam neque Pyramidam tantum miracula Memphin:
Nec Babylona suum nobilitavit opus:
Nec Mausolaei tantum monumenta sepulchri,
Caribus ornatus contribuere suis:
Nec tantum Romam Capitoli immobile saxum,
Nec Delum ornavit cornibus ara frequens.
Quantum vera solet mores decorare vetustos
Relligio et verbi dogmata pura sacri.
Nec magis excelsis munitae turribus urbes:
Quam quibus est verbum turris et arma Dei.
O igitur populos ter et amplius usque beatos:
Tu quos in vera relligione doces.


image: s407

Cum tua sit pietas toto clarissima mundo,
Doctrinaeque tuaestet sine labe tenor:
Nam nec Aquinatis sequeris vestigia Thomae:
Nec Scoti tenebras: nec lolia ulla Papae.
Nec Cinglaea tuam pervertunt carmina mentem.
In Christum magicis imperiosa sonis.
Dum nimis angusto circundant aethere corpus
Caeleste, in partes dilacerantque duas.
Nec furor, Illyrica pice nigrior, occupat aures,
Quas verbi obstrusit caelica cera, tuas.
Ullius nec tu iurasti in verba magistri:
Unus enim caeli sede magister ovat.
Nec reverere Patres nunia pietate vetustos:
Unus enim caeli vivit in arce Pater.
Tu Christi unius caelestia verba popello
Asseris, et Christo consona si qua tuo.
Solus enim Chruistus sacrorum meta librorum:
Solus hic in vita noster utraque scopus.
Hunc solum tu voce tua feliciter urges.
Hunc solum patrio cum grege pastor amas.
Illius et prima duxisti ab origine stirpem,
Conscriptis priscis nobilitatis avis.
Utque Phrygum laudes Hector fortissimus armis
Muniit: et patrias naviter auxit opes.
Sic et tu Christi calamo defendis honorem:
Papicolasque viros, Cinglicolasque premis.
Est urbs a veteri nomen sibi gente Sueonum
Sortita, ad Moeni conspicienda vadum,
Dives agri, Cererisque ferax, atque optima vine
Mater: et eximiis nobilit ata molis.


image: s408

Primi Suevorum fratres tenuere Sueones:
Egressi Arctois ad loca nostra plagis.
Cum Marcomannis cessisset Suevus aboris:
Harcinii quaerens advena ruris humum.
Tempore post longo Ducibus subiecta Suevis
Paruit: et sociis legibus usa fuit.
Et quando imperii gessit Henricus habenas
Tertius: hanc urbem Suevus habebat Otho.
Nunc ea Caesariis est Legum subdita frenis,
Iuraque proponit civibus aequa suis.
Hac tu Tinctori verbum caeleste salutis
Urbe, pia populum relligione doces:
Et vicina Regis CHRISTI delubra sacerdos,
Ut superum in vero tramite cultus eat.
Ne mala sanctiloquos agitet discordia Vates:
Quam Satanae toto concitat orbe furor.
Nulla etenim mentes hominum plus turbat Erynnis:
Dissona pastoris quam documenta sui.
Diceris et Rheni quondam procul actus ab oris
Cinglicolum, Austriacos exul adisse focos,
Ut bona caelestis plantares germina verbi:
Cuius ibi radix acta potenter erat.
Sed quia non firmo haerebat fundamine nixa:
Est cito siccatis arida facta fibris.
Diceris hinc templum veteris memorabile Lorae,
Vangionumque tua voce rigasse lacus.
Et magnum peperisse tuis et nobile factis
Nomen, et insignes conciliasse viros.
Diceris et multum a prima tolerasse iuventa,
Et vitae duras sustinuisse vices.


image: s409

Hinc duros sensisse Notos, et frigus et aestum:
Hinc tolerasse famem fortiter, inde sitim.
Donec ad illius posses fastigia lucis
Seandere, et optatae limen adire domus.
Et quia me tanto nunc es complexus amore:
Ut cupias nostri nominis esse procus:
Insuper et Christum mecum fatearis eundem:
Haec cape promeritum Laurea serta decus,
Larea serta, mei tibi dantia pignus amoris:
Indiciumque animi, vir venerande, boni.
Sicut enim Sponsi crines pia virgo corona
Ornat et optata tempora fronde ligat:
Sic ego Doctoris titulo tua nomina como:
Firmaque concordi sancio pacta fide.
Aetherius faxit clementi numine Christus.
Auspicio ut cedant talia coepta bono:
Et piet atis honos, et Christi hinc gloria surgat.
Hanc operis metam convenit esse tut.
Scribere plura tibi voluissem: ni mihi tecum
Nunc liceat coram singula quaeque loqui.
Nam cum Doctrina virtus tibi iuncta sagaci
Plurima: et humano comis in ore favor.
Scilicet ingenium placida mollitur ab arte:
Nec pietatis amor corda superba facit.
Gratulor hunc, animum tibi doctrinamque Mathia,
Virtutemque, et eam qui comitatur honos.
Utque tui memoris pergas memisse Tubingae
Hortor: et incepta firmiter ire via.


image: s410

Sacratissima Iurisprudentia. M ANDREAE LAUBMARIO STUTG: M. IOANNI MOSERO GOEPPING: CASPARO LACIO STUTGAR. BALTHASARO EISLERO DINGELF: BALTHASARO ELSENGREIN STUTG: LEOSTHENI PLEBST ULMEN: suis amatoribus, S. ELEGIA VII.

QUAE legitis Castique proci, fideique probatae,
A Nicri veniunt verba legenda vadis.
Verba decem pedibus veniunt, atque insuper uno:
Nam sunt imparibus carmina facta modis.
Cur ita contrahitis rugosa in nubila frontem:
Quod dixi imparibus carmina facta modis?
Nec veniam laxa Iurisprudentia veste
Cincta: sed astrictis corpus operta togis?
An vobis etiam, vulgi pro more, Poetae
Sic sordent: ut bonos hic videatur onus?
Longe aliter sensit, Macedum cui paruitora,
Natus Alexander magne Philippe tuus.
Sensit hic, ad tumulum quondam cum staret Achillis,
Quid sit praeconem laudis habere bonum.
Sensit et Augustus septemplicis arbiter urbis,
Virgilio quantum debeat ille suo.
Nec Leges adeo cultis a versibus horrent,
Ut nihil hinc fructus, dona nec ulla ferant.


image: s411

Qui primus veteri sanctissima iura tabellae
Indidit, est numeris usus et ille suis
Quid? quod et ipse Deus nostri non indigus oris,
Se celebrem doctis versibus esse cupit?
Dixerat haec eadem quidam mihi nuper amicus:
Ad posites magna cum gravitate dapes.
Obicit illi alius, sanna petulante protervus.
(Sic mos est hominum, queis sua sola placent)
At iam nullusm, ait, vates mihi vivit Homerus:
Nec par, Maeonidae creditus esse, Maro:
Talia cui possint pro carmine munera reddi:
Qualia tam docti promernere viri.
Huic ego nec Phithium peperit te mater Achillen:
Nec dedit Augusti, qaeisquis es, esse parem.
At sint Augusti, non deerunt forte Marones:
Virgiliumque dabunt saecula nostra novum.
Sed quor sum haec? et iam pura de fronte recedunt
Nubila: dantque hilares candida signa genae.
Nam qui me teneris semper coluistis ab annis,
Seu toga, sive chlamys texerit alta pedes:
Hac etiam tenui non despicietis amictam
Cyclade: quam vatis provida cura dedit.
Forma suis placet ipsa bonis: medicina figuram
Aut nulla, aut dura sero labore iuvat,
Nec mihi vina scyphus meliora argenteus offert,
Lucida quam Veneti sessilis obba vitri.
Est mihi forma decens, proprio nativa colore.
Et nihil externis nititur illa bonis.
Utque mihi forma est mercati haud indiga cultus:
Sic eadem est castis usque tuenda procis.


image: s412

Non minor est virtus pulcram servare maritam:
Quam roseis nitidam quaerere forte genis.
Promptius est multo saevis infligere telis,
Flebile quam medica tollere vulnus ope.
Promtius est etiam claram corrumpere formam:
Quam semel amissum restituisse decus.
Saepe procos multi mihi delegere Parentes,
Ut nostri curam convenienter agant.
Meque sibi multae Germana per oppida matres
Optarunt larga conditione nurum:
Casta sed ignavi fugerunt oscula nati,
Et pigri a thalamo vela dedere meo.
Mox alto pectus deforme in amore terentes,
Corpora pellicibus prostituere suis.
Pulvis inornatos mihi defoedare capillos:
Et tineis data sum vilibus esse cibus.
Heu saepe obscura latui caligine mersa
Vixque anno potui Solis adire iubar.
Interea rumpunt illi sacra foedera lecti,
Obscenoque premunt pacta marita toro.
Sunt duo deformi vitiosa libidine scorta,
Scorta meis nimium pernitiosa bonis.
Unum turpe genus foetentiaque ora manusque,
Horrore a capitis Crapula nomen habet.
Ancillae gressum geminae comitantur herilem,
Hinc Rixa, hinc variis Alea cincta notis:
Alterum inuncta nitens mendaci tempora fuco:
Turpis et ex ipso nomine nota Venus.
Haec nocuere mihi, taedis inimica pudicis:
Haec fuge iustitiae quem pia cura tenet.


image: s413

Odi omnes, fictum simulant qui cordis amorem:
Et male neglecta coniuge furte colunt.
Vique omnes odi: sic vos complector amantes;
Qui colitis nostri foedera firma tori.
Qui mecum longae sociatis gaudia vitae.
Nam de me vobis mutuus ignis adest.
Vobis cura breves sine me requiescere noctes,
Et mecum longos pervigilare dies.
Vos mihi nardorum sparsistis rore capillos:
Quidquid et huc grati mittet odoris Arabs:
Vos digitis gemmas, et tortile crinibus aurum,
Vos tegumenta humeris inditis apta meis:
Nec sinitis squalere situ, nec pulvere turpi
Sordere, aut blattis vilibus esse dapes.
Nam summos inter solet unus hic esse dolores.
Si quis amans, fructu semper amoris eget,
Qui ne forte meos dolor artus occupet idem:
Andraea nostri tu Studiose caves.
Tu mecum optatam trahis omni nocte quietem:
Tu mecum lepido ducis amore diem.
Et castum retines doctis in mentibus ignem:
Iphias ut Graiae fama pudicitiae.
Tu tecum magni ducis me ad Principis aulam,
Nec sinis obscuro delituisse loco:
Ancillasque addis, quae me comitentur euntem,
Iustitiam et celebrem relligione fidem.
Haec uti per tenebras facula praecedat opacas,
Illa sed insidias pone repellat herae
Sic tuta caram ponis statione maritam:
Sis felix, et sint candida fata tua.


image: s414

At quem te memorem capitis Mosere pudici?
O quibus et quantis concelebrande modis.
In te pura sides, pietasque insignis, et atro
Felle carens animus, nec simulatus amor.
In te forma potens, et doctae Palladis artes
Splendidaque a magnis fama refulget avis.
Nec tuus est genitor studiis alienus ab illis,
Civica pro trepidis qui movet arma reis.
Consiliisque iuvat Teccensis Principis aulam,
Hortator studii caussaque faxque tui.
Adde quod et socer est tanto mihi iunctus amore,
Quantus in Aolide Penelopeque fuit.
Fortunata domus, cui tu nova gloria nomen
Adicis, ut geminum surgat utrinque decus.
Nec tu carminibus nostris indictus abibis
Luzi, praecipuos inter habende procos.
Foedera qui casti servasti pura cubilis:
Est aliquid nuptae non violare fidem.
Nam neque blanditiae neque te inconcessa voluptas,
Abduxere meis, nec data vina, toris:
Sed pietatis amans, et vita sobrius omni
Fovisti amplexu corpora nostra tuo.
Quid memorem te, Eistere, mei pars maxima lecti,
Et merito eximiis annumerande viris?
Non tibi iuris amor, non officiosa voluntas
Defuit, ad castos linguaque promta sonos.
Assuetaque tibi doctae dulcedine linguae
Auxilium trepidis addis ubique reis.
Quid moror et castum verbis extollo pudorem?
Indicio semper promicat ille suo?


image: s415

Isingrine decus patrii non degener oris,
Qui thalamum servas nocte dieque meum:
Blanditias tibi saepe suas Babylonia dixit:
Utque parum cautae rete tetendit avi.
Sed non illa tuos potuit pervertere mores:
Divitiis castus cedere nescit amor.
Nota tua est probitas, et maior carmine virtus.
Ausa tibi magnos conciliare viros.
Illa tibi socerum tanta pro laude paravit,
Egregium casta relligione ducem.
Quem non ulla nigro lacerant convicia dente,
Quot quot ab hostili proiciuntur humo.
Nec madidi fratres quidquid meditantur acerbi:
Nec quae cum corvo passer hiante pipit.
Haec quoque salva domus: si non ita degener unus,
Pro castis aris thus adoleret haris.
Ultimus hoc nobis accedis in ordine Plebsti,
Egregiis animi dotibus aucte boni.
Tu quoque Circaei fugisti pocla veneni:
Quaeque levis miscet foeda aconita Venus.
Castaque legitimi tutatus foedera lecti,
Nonm contemnenda dote maritus eras.
Qualis in Alcesten Admetus: et ipsa vicissim.
Qualis in egregium Laodamia virum.
Hinc pietas et nota fides, ö lingua diserta,
Hinc vigor ingenii plurimus ille tui.
Pro quibus officiis ut vobis digna rependam
Munera. do vestris laurea serta comis.
Doctoresque novis titulis et honoribus orno:
Praemia sunt nostris talia danda procis.


image: s416

Salvete eximii Doctores turis et aequi,
Inque meo semper sitis amore pares.
Aurea pax adsix, niveos redimita capillos,
Iungat et aeterna pectora nostra fide.
Iamque adeo valida teneamur utrique catena,
Quam posthac possit solvere nulla dies.
Venerit infernis Alecto missa latebris:
A lecto capiat iure repulsa fugam.
Venerit Ausoniis armata Potentia terris:
Inniciat nullum legibus illa metum.
Dixerit Aphrosyne: nostro discedite lecto,
Et mecum Latii iuris inite torum:
Aphrosynen nostris proculhinc depellite tectis.
Custodem legum provida cura docet.
Est etiam quae saepe meo subrepere furtim
Legitimo quaerit Pentesilaea toro:
Fucata specie meretrix insignis, et ipso
Affinis laribus nomine visa meis.
Nam si quis capiti ventrem praeponat honesto,
IUS est, VIS merito quae tamen ante fuit.
Hanc fugite, et nostro procul hinc removete cubili:
Diruit illa urbes, diruit illa domos.
Vobis iuris amor curae discedite rixae:
Odit iustitiae iurgia vana pater.


image: s417

De honoribus Doctoreis, M. DANIELI MOEGLINGO TUBINGEN. M. LAURENTIO GVALTHERO KVECHELIO ULMENSI, ET D. CASPARO GUTMANNO CONSTANTIENSI MEDICInae Candidatis: 16. Kalend. Ianuarii, Anno salutis 1572. Tubingae collatis. ELEGIA VIII.

DICEBAM: procul ite Deae, proculite Camenae:
Gratia iam Musae non mihi vestra placet.
Pauper, inopsque sumus, contemptaque turba Poctae:
Qui colimus vestrum nocte dieque nemus.
Nam neque divitiasm, quas neglexere priores:
Nec datis optatas ambitionis opes
Divitiae vestrae paupertas gloria, risus:
Vestrum munus, onus: vestraque fama, fames.
Magna fuit quondam docti reverentia vatis:
Divite nunc auro qui caret, arte caret.
Ipse licet redeat Naso, redivivus orbem:
Si fuerit pauper, non ita gratus erit.
Diligitur nemo: nisi cum Iove et Hercule dextro,
Divitiae putent in locuplete penu.
Maxima pars hominum lucrosas excolit artes:
Et, nisi quae ditant, munia nulla probat.
Dat Paulus, dat Baldus opes, dat celsus honores
Nec mercede sua Tullius ipse caret.


image: s418

Unus in hoc Vates Andinus spernitur orbe:
Postremoque latet, et sine luce, loco.
Ite procul Musae, vestris ingrata ministris
Turba: libet celso figere colla pedes.
Ire libet, silvisque feras, et montibus herbas
Scrutari, et vires inde notare bonas.
Gemmarumque notas, et thura Sabaea, crocumque.
Et piper, et quidquid mittit odoris Arabs.
Iam libet humani perquirere corporis artus:
Nil terret vultus ossea forma meos.
Venarumque libet positum, motumque fibrarum
Inspicere, et nervos, sanguineumque iecur.
Quotque oculus tunicis circum claudatur; et unde
Pupillae veniat lucidus iste vigor.
Cede Dioscoridi Naso: concede Galeno
Culte Maro: Hippocrati da Venusine locum.
Una mihi maius faciet curatio lucrum:
Quam si Maeonide carmina plura canam.
Dicebam. Cum forte mihi Libethria Clio,
Non exspectatos hos dedit ore sonos:
Quae te, inquit, demens agitat perversa cupido?
Ingeniive bonis antefer antur opes?
Quod non marmoreis domus est tibi fulta columnis:
Nec viget irriguis consitus hortus aquis:
Nec locuples auri, nec fulvi est aeris acervus:
Exiguusque calet frigidus igne socus:
Num te propterea miserum, num ducis egenum?
Si tibi sufficiat sors tua, dives eris.
Pauper enim non est, cui rerum suppetit usus:
Natura et paucis vivit ubique bonis.


image: s419

Quo tibi divitiae, parvo quae tempore durant?
Expositae flammis, expositaeque Notis.
Non domus, aut fundus: non auri copia fulvi,
Mortis ab extrema conditione vocant.
Omnia dispereunt: quo magna pecunia Croesi?
Quo Xerxis Gazae? Pyramidesque Phari?
Omnia dispereunt, quod quaeritur indole, nomen
Permanet: huic uni stat sine morte decus:
Vivit opus Flacci, geminumque volumen Homeri,
Virgilium poterit nulla abolere dies.
Si quae igitur vivo tibi detrahit invida turba:
Post obitum duplici fenore reddet honos.
Adde quod ingenuae prostant male quaestibus artest
Indole nec docta rite parantur opes.
Dentibus infectas solitus producere pelles
Cerdo, potest etiam quaerere Sutor opes.
Vidi ego nummatum, qui terram vomere sulcat,
Quique facit corium: pallia quique facit.
Nec moror haeredis curam: nam saepe fenestra
Divitiae multis lata fuere malis.
Si minus argenti liquisset Tullius olim
Nato: forte magis sobrius ille foret.
Lydius in Cyrum quondam non arma parasset,
Si tot Pactoli non habuisset opes.
Et si tot Xerxes caruisset mille Dariis:
Non esset luxus causa reperta novi.
Quod si nulla tui referunt tibi praemia versus:
Attamen elucent haec data dona tibi.
Barbara quod turpi non lingua immurmurat ori:
Quodque potes culto verba referre sono.


image: s420

Quando in utramque alius Vates dormituri aurem,
Verbaque non iustis obligat apta modis.
Et quasi sopitus caecutit, balba loquendo:
Nec clandestinum perficit auctor opus.
Erudit hic alios temere: obrepitque canendo:
Multaque suffocat pectora, pauca levat.
Vix has finierat Clio Libethria voces,
Democritum risu vici ego pene meo.
Bella quidem Clio fecisti verba: sed ipsa
Interea est nummis orba crumena suis.
Sic ego respondi, vulgi pro more loquutus:
Exposuique Deae verba ferenda Notis.
Nique mihi Phoebus, Medicae qui praesidet arti,
Extremum hoc mandans, imposuisset opus:
Hac uti luce, novis Medicae Doctoribus artis,
Accinerem celeri carmina pauca stylo:
Pulsa domo, nostrae sensisset verbera dextrae,
Admonitu, Clio, praemia digna bono.
Ergo Phoebe tuis morem praestare paratus
Iussibus: exigua carmina pango lyra.
MOEGLINGOque tuae claro nunc artis alummo,
Doctifici meritum grator honoris opus.
Qui medicas teneris herbas ut disceret annit:
Impiger aerii per iuga montis iit.
Fratrum sectatus vestigia nota duorum:
VVilhelmique pii, Nicoleique pii.
Posset ut hinc morbis vitiatum corpus amaris
Sanare, et febres et relevare sites.
Doctaque Pergamei didicit praecepta Galeni:
Quaeque docet Medica Cous in arte senes.


image: s421

Et quae victuris mandavit dogmata chartis
FUCHSIUS, et quidquid nobile Celsus habet.
Salve Paeonia Doctor celeberrime dextra,
Fratribus o Daniel aequiparande tuis.
Sic tibi fortunet, quam nosti, Maximus artem,
Quando voles Medicas applicuisse manus.
Ut VVeissenburgi, te Praeside, nulla malorum
Semina, non ullam sentiat aura luem.
At tu Romuleae cultor facunde Minervae
LAURENTI, lauro duplice dignus eras:
(Si quis honos nostro superesset vatibus aevo,
Ornaretque suos noster Apollo viros)
Nam tibi cum Medica Musarum tradidit artem
Phoebus: et hinc geminum fecit habere decus.
Ludis enim versus Nasonis pectore dignos:
Facundumque pio carmine condis opus.
Quodneque Tarpeiae damnarent virginis arces:
Nec sileat Phoebi, Teutona terra, domus.
Felix et sapiens, qui Musis pene relictis,
Divite formasti pectus in arte tuum.
Auspicioque Dei, et fatis melioribus usus,
Hippocratem curam passus es esse tuam.
Ut Medicis posses imbellia membra levare
Haustibus, et succis restituisse bonis.
Salve Paeoniae Doctor praeclare palestrae:
Quaeque tibi dantur praemia dignus habe.
Exigit hoc pietas, et pectore vivida virtus:
Exigit hoc studii vis animosa tui.
Tu quoque dilectos inter GVIMANNE sodales
Qui, quod es, a patria stirpe vocaris, ave.


image: s422

Hucque ades, eximia frontem decorabere lauro
Quam constat studiis te meruisse tuis.
Nam bene Pergamei nosti praecepta Galeni:
Quaeque senex Cous, quaeque Avicenna docet.
Quaeque sit herbarum virtus, quae pabula febri
Commoda, lethargum quae Medicina levet.
I fruere optato GVIMANNE decenter honore,
Aspiret velis aura secunda tuis.
Ut valeas Podagram, et lentum curare Marasmum:
Et formidatas tollere Doctor aquas.
Cumque tua nullos sentiscas coniuge morbos:
Excepto ad superos qui tibi trames erit.
Tu vero Medicum (Deus hoc praecepit) honora:
Quisquis es, et magni numinis instar habe.
Quo sine pallentes nemo depellere morbos,
Quo sine nemo probis viribus esse potest.
Ille tibi victum, et leges praescribit edendi:
Noxia ne comedas, ne violenta bibas.
Ille tibi longos non raro prorogat annos:
Membraque praesidiis munit ubique suis.
O quoties non est illum numerare beatum,
Munera qui Medici suspicit alma boni?
Nec temere spernit: dum fractis viribus aeger
Heu sero Medicum discat amare virum.
Atticus Hippocratem divino cuius honore
Extulit: Antoni dat tibi Roma decus.
Gratus Lagidae felix Erasistratus olim
Scertiniusque tibi Caesar Iule fuit.
Quisquis es, et nondum vertiginis orbe laboras,
Paeonios Regum dilige more viros.


image: s423

Sic tua non ulliperturbent corpora morbi,
Nec latus infestet, nec caput acre dolor.
Sin Medicum spernis, meritosque huic demis honores:
Eveniant capiti maxima damna tuo.

NICODEMI FRISCHLINI ELEGIARUM LIBER DVODECIMUS.

AD ANDREAM FABRICIUM Silesium, LL. Doctorem. ELEGIA I.

UT tua Getulis non sit domus ardua tectis,
Nec media candesn aede nitescat ebur:
Nec micet argento ductum meliore lacunar:
Nec serves Phrygias, regibus ortus, opes:
Nec tibi Sidonio medicentur vellera succo,
Magna clientelae subdita turba tuae:
Est tibi cana fides, fulvo pretiosior auro:
Pectoris Andrea portio summa mei.
Est in te candor, qualem decet esse sodalis:
Est in te verae mens pietatis amans.
Caelicolas quicumque timet re fallere turpi,
Christicolas idem fallere turpe putat.
At quisquis fuco sincerum laedit amicum,
Is sciat ultorem post caput esse Deum.


image: s424

Adde quod est solers in te prudentia rerum:
Nec fluit ingenii vena maligna tui.
Nam studio iuris semper, legumque vacasti,
Doctus quid fast sit dicere, quidque nefas.
Nec te difficilis trames, nec tesqua morata:
Quo minus inceptum perficeretur iter.
Nam Leges multis coluisti semper ab annis,
Iuridici sectans limina docta gregis.
Saepius et causas orasti: saepe dedisti
Consilia apta foris, praemeditata domi.
Ars nulli, nulli venit haec prudentia rerum
Antepilos: usu temporis ista venit.
Nemo repente fuit legum cultissimus arte:
Ad ius tam lata non datur ire via.
Paulatim crescit legum doctrina sacrarum:
Et fit divitiis ampla subinde suis.
Flumina magna vides parvis de fontibus orta:
Quae tandem sociis multiplicantur aquis.
Exiguus gelidi primum patet alveus Istri:
Et placido serpit latior inde vado:
Donec collectis utroque a cardine lymphis,
In mare per septem flumina volvit aquas.
Nec temere est animus spe deiciendus ab omni:
Si non ad votum res tibi prima venit.
Pectore sed toto, cunctisque incumbere nervis,
Et niti studiis nocte dieque decet.
Nam licet haud possis oculo contendere, quantum
Lynceus: Tiresias non tamen esse velis:
Nec possis cursu celerem praevertere Ladam:
At claudo exoptes non tamen ire pede.


image: s425

Est quodam pordire tenus, dum detur et ultra:
Nil est, quod nequeat vincere in orbe labor.
Fecit idem Andraeas nulles fugiendo labores,
Atque libris vigiles attenuando manus.
Hinc doctrinae illud tantus succrevit acervus,
Quoque die quemvis erudiente diem:
Ut merito summos hodie vir doctus honores
Auferat, et studio praemia digna suo.
Artes nutrit honos, virtutem gloria ducit:
Et stimulum ingenio subdere fama solet.
Vius diu Andraea: Christus decora ampla secundet:
Ut prosint homini, non noceantque Deo.

AD GREGORIUM LEONhardum Ulmensem, et Ioannem Mayerum Luchoviensem Saxonem, V. I. Doctores. ELEGIA II.

NON ita res facilis ius dicere civibus aequum,
Et quid fas homini cernere, quidve nefas:
Ut leporem canibus venari, et retia cervo
Tendere et hamato figere avem calamo.
Clitellas citius ruralia aptabis asello:
Quam leviter docto civica Iura viro.
Quid tibi cum populi caussis et lure forensi:
Qui nihile toto Codice mentis habes?
Nec recitas quidquam, nisi quod venator aprorum
Novit idem, et melius tressis equiso tuus?


image: s426

Disce prius Leges, et Legum consule gnaros,
Quam populi caussas sub tua iura voces.
Nocturno putere mero, putere diurno:
Narrare obscenis dulcia furta sonis.
Ludere chartarum numeris: tractare fritillum:
Criminibus doctos dilacerare viros:
Haec studia efficiunt Epicuri de grege porcum,
Non quae sitorem, caussidicumque fori.
Quid tu pervideas iustive bonive, quid aequi,
Cui Baccho hesterno lumina caeca natant?
Quid tu caussarum possis cognoscere Iudex,
Auris cui nimio tinnit utrinque mero?
Sobrius ut venias et casta mente necesse est,
Iustitiae antistes qui cupis esse sacer.
Fons Legum DEUS est: illo de fonte biberunt
Ausonii Reges civica iura fori.
Iura fori manibus puris tractanda, quid usquam
Turpius, augustum quam temerare forum?
Nemo velit curam Medico committere morbi,
Quem morbi ignarum norit, et arte rudem.
Nemo velit navim indocto committere nautae,
Ni tumido cupiat naufragus ire salo.
At nos rem populi, nos iura forensia et urbes
Credimus in sanis (quis furor iste?) viris.
O Fortunatos nimium, nimiumque beatos,
Qui possunt docto iudicis ore frui:
Qualis erat Minos, qualis Rhadamantus, et acer
Aeacus, arbitrii norma sequenda boni.
Qualis ert Salomo: quo non moderatior alter
Imperii tenuit lenta capistra sui.


image: s427

Illi omnes docti, et Legum, iurisque periti,
Quid fas sit norant dicere, quidue nefas.
Omnes temperie mentis, castoque pudore
Insignes, omnes relligione graves.
Laudandus merito, quisquis venit aemulus horum:
Inque pari laudis nititur ire via.
Qualis Gregorius legum studiosus et aequi,
Iuris sectator, iustitiaeque comes.
Quem decor et virtus et laeto gloria vultu
Aspicit, et verus concomitatur honos.
Illum primaevis genitor praeclarus ab annis,
Applicuit studio Pieridumque gregi.
Et docuit pulcras tractare fideliter artes,
Quotquot habet Latium, quotquot et Hellas haber.
Ille etiam patriae digressus finibus orae,
Sequanici vidit docta Lycaea soli.
Audiit heic Legum Doctores, audiit aequi
Patronos, Latii fulcra suprema fori.
Audiit, et memori ius totum mente notavit
Sedulus, officio functus ubique suo.
Crapula non Iuvenem, non mollis inertia fregit:
Utraque res animis, corporibusque gravis.
Par illi dite ingenio, par moribus aptis
MAYER in Aonia non male tinctus aqua.
Cuius inest animo patriae virtutis imago,
Et recti cultus, caelicolumque timor.
Cuius inest linguae nitor et facundia sollers,
Et pietas multis caelitus aucta bonis.
Inprimis animus prudens, ac provida rerum
Notitia; hac duras pertulit ille vices.


image: s428

Scilicet humanos prudentia dirigit actus,
Et verae gemmam nobilitatis habet
Prospicit haec rerum eventus indagine mentis:
Hac sine propositum nemo tuetur opus.
Adde, quod a primis vitae iuvenilibus annis
Condidicit leges et pia iura fori:
Ut caussas hominum trutina diiudicet etqua:
Doctus, quid iustum dicere, quidue secus.
Ergo illis meritae dantur nunc praemia laudis,
Nominis ut posthac clarior exstet honos:
Et tituli maior surgat nitor, et sua laurus
Victrices ornet more decente comas.
Magnorum est pretium Laurus non vile laborum,
Et studium tales utile poscit opes.
Nam quamvis sibimet virtus pulcherrima merces
Externis etiam non comitata bonis:
Attamen excrescit quondam laudata, suumque
Ingenio calcar subdere fama solet.
Macti animi Iuvenes, hoc scilicet itur ad astra
Tramite: cum propria quaeritur arte decus.
Quid prodest veterum clypeos iactare Parentum,
Et propriis orbum turpiter esse bonis?
Non ita maiorum virtutes accipit haeres,
Ut scuta, ut galeas, ut laris huius opes.
Virtus res homini propria est: haec sola beatum
Efficit, et clarum nomen habere sinit.
Hac quicumque caret, non pacto nobilis ullo est:
Sit licet Anchisa progenitore satus.


image: s429

AD SAMVELEM HAIDIAM Calvensem V. I. D. Consistorii Ducalis Advocatum. ELEGIA III.

IURIS amatorem sacri, legumque tenacem
Non vis, non odium mentis ab arce quatis.
Non vulgi voces terrent, non tur bida plebes,
Non opere turbant, immodicusue labor.
Si ruat effractis caelorum sedibus orbis:
Impavidum feriet tracta ruina virum
Hac arte aetherias Cuiacius attigit arces,
Romani columen lumen honosque fori.
Hac sibi divinum peperit Vesebeccius arte
Nomen, et indomita stans sine morte decus.
Haec te siderios Hotomane evexit ad axes:
Hac iam Donellus, Vigeliusque vigent.
Haec Varnbylerum toto claravit in orbe:
Haec tibi perpetuum dat Chiliane decus.
Haec Capelbecii laudes maioribus aequat:
Haec dat Demlero nomina clara meo.
Huius ore extemas terrae pervenit ad oras
Hochmannus, patrii fama decusque fori.
Huius ope immensum penetravit Volcius orbem:
Volcius eximio Iuris honore Valens.
Tu quoque qui tanti sequeris vestigia coetus
Eximium hac Haidi nomen ab arte trahis.
Nam conscripta legis to densa volumina Iuris:
Cuiacii et reliquum molle secutus iter.


image: s430

Nostrorum et pariter voces et dicta virorum
In memori dudum pectore fixa tenes:
Sedulus auditor Leges et Iura docentum:
Unde tui merito nominis exstat honos.
Adde pios mores, et vitam a labe remotam,
Expertemque animum fraudis, et absque dolis.
Quod si contacto felix in tramite pergas:
Inque locum soceri convenienter eas:
Grande tibi veniet magno cum fenore nomen,
Et decus a sera posteritate feres.
Nam Capelbecius tibi vivum exemplar, et idem
Dux operum: voluit qui prius esse socer.
Gratulor hunc tantum Samuel tibi docte parentem.
Quem precor ut solito semper amore colas
Ille Ariadnaeo poterit te ducere filo:
Et Labyrinthais evoluisse dolis.
Hunc sequere et tanti vestigia carpe parentis:
Inde tuum semper cescet in orbe decus
Ah pereat, quicumque feras et bruta sequutus,
Ignavos voluit praeteriisse dies.
Ille suum peraget vir vere inglorius aevum:
Una viri tellus nomen et ossa teget.
At vos, o docti Iuvenes, atque impigra pubes,
Macti animis tactam continuate viam.
Nec vos aut odium, aut stolidi ludibria vulgi,
Aut operae tardent, immodicusue labor.
Vere quidem primo radix peramara laborum,
Sed fructus dulces, messe sequente parit.


image: s431

DE HONORIBUS DOCTOreis in utroque Iure collatis: Ioanni Paulo Vehlino, Patricio Augustano, Vvilhelmo Craus, Stuccardiano, Ioanni Petro Braitnacker, VVeissenburgensi ad diem 17. Novemb. Anno etc. 85. in Academia Tubingensi. ELEGIA IIII.

QUAM iuvat hanc etiam, me vivo, emergere lucem,
Leucothoe roseis quam mihi portat equis:
Dum video geminos tecum Gulielme sodales
Crausaee, hunc festum concelebrare diem?
Nam tibi Iuridicae divina catervapalaestrae,
Cingit honoratum fronde nitente caput.
Quae mihi Neccarides fundent Permessidos undam?
Os satis argutum quae mihi Cyrrha dabit?
Velinum video dextra tibi parte locatum:
Nam Braitnacherum dat tibi laeva manus.
Di, quales animi? quantum pietatis amantes?
Quantus in his verae relligionis honor?
Otia non illi torpentis inertia vitae
Duxere, in latebris foede Lyaee tuis.
Non studium quaesito illis ditescere lucro:
Et merces toto ferre referre mari:
Illi doctificas didicere fideliter artes,
Sectati Aonii tecta beata chori:
Illi castrarum subiere sacraria legum:
Qua promit libris civica iura Themis.


image: s432

Legibus ut patriis instructi atque arte forensi
Nunc patriae reddant, quam rogat illa, vicem.
Namque his cura fuit, cognoscere iusque piumque.
Explicet ut caussas lingua diserta graves.
Consilii hic vis est, hic lumen amabile mentis,
Arcano Legum promere tecta sinu.
Nam quid ab ignaro capiatue petatue patrono
Assertum iuris, iustitiaeque decus?
Qui leges, qui iura suis dare civibus aequa
Insitituvat, patrio gens operata foro:
Hi sapiant, condantque suis, quae condere fas est,
Mentibus: ut promant promere si quid opus.
Iura domum servant, operosaque limina Regum:
Et maius nulla quaeritur arte decus.
Quidquid enim Domini coeptant, sive ardua rerum
Consilia, exili seu peragenda manu.
Regula ni Iuris moderabitur orsa laborum:
Infelix operum, quidquid agetur, erit.
Prospicit eventus, qui prospicit omnia legum:
Maior enim humano spiritus intus agit.
Dicite qui Regum sacra tecta habitatis et aulas:
Quo nisi res tali publica fulta bono est?
Quo melius magnae dirimuntur iudice lites?
Quis potiorque domi, quis potiorque foris?
Et quis legati, quoties rerum exigit usus,
Aptior est longis munus obire viis?
Quis populi melius commotos temperat aestus:
Conciliatque homines, conciliatque duces?
Expedit hoc, inquit, rebusque est utile nostris:
Hoc nocet, hoc fas est, hoc vir amice, nefas.


image: s433

Talia librantem non fallit amussis: et aequi
Certam habet ex ipso Regula iure fidem.
Sic genitor tuus, o similis Crausaee parenti,
Protulit eximium per sacra iura caput.
Cuius in ore fuit patriae facundia linguae.
Reges atque Duces quem stupuere loqui.
Nam quod Romuleae fuit olim Tullius urbi:
Hoc pater immenso Teutonis orbe fuit.
Nunc domus ista nova surgit virtute nepotum,
Nate refers titulis, ingenioque patrem.
Inretuosigitur crines pariumque tuorum
Ornat, et imponit laurea serta Themis,
Iure triumfali corpus velatur amictu:
Pumiceusque tegit tem pora vestra color.
Hoc animi pietas, hoc cunctis cognita virtus,
Hoc poscunt mores, ingeniique bona.
Iamque tubae rosonantper compita longa viarum:
Et spargunt festae lumen in orbe faces.
Eia age vitiferos rapido qui vertice colles
Alluis, Hercyniis iugiter orte iugis:
Da plausus Nicer: optati da signa favoris,
Laetitiae fas est te dare signa tuae.
Iam sua deseruit Romana Palatia Phoebus:
Iam bibis Ausonias tu Rubiconis aquas.
Mutarunt sedem Baldi: mutavit Iaso:
Et Themis in nostrum est inde profecta solum.
Christus iustitiae fons, et sacra Regula iuris:
Felix hisce viris hoc velit esse decus.
Atque idem patrios conservet ab hoste penates:
Ne sint ulla domi bella, nec ulla foris.


image: s434

Et quando Autumni facies tam dira minatur
Supplicia, hinc Martem civibus, inde luem:
Arceat a nobis saeva contagia pestis:
Detque Alcedonios bruma ineunte dies.
Inter Avernales uti nostra Ecclesia portas
Duret: et antiquum tollat ad astra caput.
Hanc ceu triticeam volluit cribrare farinam
Spiritus, infernas qui moderatur aquas.
Christus Olympiacum placida sub voce parentem
Flexit: ut in vanum concidatiste labor.

AD ELIAM PEROTTUM, LEMgoviensem VVestphalum: cum illi in Academia Tubingana honores Licentie Doctoratis publice conferrentur, Anno salutis 1581. 12. A prilis. ELEGIA V.

HELIAE carmen modulare Thalia PEROTTO,
Vita virinostro est carmine digna cani.
Nam bene praeteriti transivit temporis annos:
Mitibus et studiis mentem animumque dedit.
Inculpati hominis mores, et criminis expers
Vita manet: famae non maculanda notis.
Prima viri in patriis acta est ditionibus aetas:
Hic ubi Lemgovios Lippia pulsat agros.
Lippia Romanae tellus funesta cohorti:
Qua flant Harminii parta trophaea manu.
Hunc pater Hermannus, sacri qui caelica verbi
Semina Christicolae sparsit in arva gregis:


image: s435

Artibus instructum variis, linguaque Latina,
Rostochium misit, docte Chytraee, tuum.
Legum ubi Doctores coluit, Iurisque peritos,
Et Themidos sacris imbuit ora sonis:
Audiit hic Baldos Helias Iura docentes,
Assidua relegens aurea dicta manu.
Audiit, et memori voces et verba notavit
Mente: nec in rapidos iussit abire Notos.
Fecit idem Ienae, Musarum castra secutus:
Qua vaga Tyrigetum Sala pererrat humum.
Fecit idem nostrae coleret dum tecta Tubingae,
Et Leges, et Ius disceret omne fori.
Nulla ques homini: seu vellet adire docentes,
Et pia legiferae visere tecta domus.
Sive domi tereret sinuosa volumina Luris:
Dive, tuum studio, Balde, se cutus iter.
Mens haec una viri: patrio prodesse clienti:
Et dare Iura olim civibus aequa suis.
Consilioque ornare fori subsellia, et ortas
Lites iustificis composuisse modis.
Regula iustitiae Deus est, et norma bonorum:
Quisquis amas Leges, disce timere DEUM.
Disce rogare Deum, precibusque in vota fatiga,
Exorant humiles Numina magna preces.
Helias timet ille Deum: Deus ornat eundem:
Et pia victrici tempora fronde ligat.
Namque hodie titulum fecunda Licentia Iuris
Indit, et eximiis aequat in orbe viris.
O utinam affines, consanguinitate propinqui,
Heliam hac possent luce videre suum.


image: s436

Unanimique novis applaudere honoribus ore:
Et sua cum nostra iungere vota prece.
Quanta Hamelmannus, cui sacra Licentia nomen
Indidit, hinc animo gaudia percipiat?
Oldemburga virum caelestia verba sonantem
Suspicit, et magnum nomen habere facit.
Quanta Tilemanno obveniat hac luce voluptas:
Quem sibi cognatum clara propago facit?
Orator Comitis magni est, iurisque peritus
Erpius, Hoiam lumen honosque fori.
O utinam dignis possit spectare Magistrum
Laudibus ornatum Frisius ille meus:
Frisius, antiquo Danorum sanguine cretus,
Qui tibi Discipulus, docte Perotte, fuit.
Cerneret hanc pompam Trollaea propago Iacobus,
Quot laetos hilari funderet ore sonos?
Cerneret hanc Trollus pompam Byrgerus, eadem
Stirpe satus, mentis iubila quanta daret?
Ambo tuis olim formati cultibus, ambo
Discipuli promptamente fuere tui.
Nunc alio vivunt caelo: Deus arbiter aevi
Annuat, et clarum servet in orbe genus.
Ipse horum vicibus fungar, superosque precabor,
Afflet ut antennis aura fecunda tuis.
CHRISTE salus hominum, Heliam tutare Perottum:
Etda felicem tramitis ire viam.
Da patrium decus Heliae, da temporis usum:
Duret ut in longas impetus iste moras.
Da vitae cursut andem feliciter acto,
Cum gemitu patriae caelica regna petat.


image: s437

AD PETRUM EGELLIUM Ravenspurgensem, Medicinae Doctorem. ELEGIA VI.

TOLLERE difficiles qui scit medicamine morbos,
Hunc quicumque sapis, fac reverenter ames.
Ut quondam illius facilis tibi copia fiat:
Paeonia quoties indiget arte malum.
Quae levat humani felix medicina dolores
Corporis, a Domino, non aliunde, venit.
Ipse Deus medicum summo tibi mittit Olympo:
Et Reges illum numinis instar habent.
Nam rerum causas studiorimatus et arte
Altius humanis exerit ille caput.
Ille, licet caeli degat regione remotus,
Mente tamen mundi regna triformis adit.
Quaeque sagax oculis hominum natura negavit:
Visibus ingenii perspicit ille sui.
Scirepotestates herbarum, usumque medendi:
Est ars Herois non odiosa viris
Hac quirite valet, magno est in honore potentum,
Et Iovis elato vertice tecta ferit.
Qualis erat medicis pollens Erasistratus herbis,
Antiocho regi maxima cura suo:
Qualis Alexandro Macedum fera regna tenenti,
Paeonia felix arte Philippus erat:
Qualis Phyllirides, qualis Podalirius, omnes
Argolicos longe dignior ante viros.


image: s438

Inventum medicina Dei est: Deus educat ipse
Mille herbas terra, mille salutis opes.
Ipse tot eximias in mollia germina vires
Indidit: et variis iussit olere modis.
Iussit et in longos consurgere semina caules:
Et folia et pictas iussit habere comas.
Idem etiam volucrum, et pecudum, generique natantum
Ac gemmis miras insinuavit opes.
Qui sapit, has vires, naturae munera, numquam
Despicit, ac caeli numen inesse putat.
Arboris ut possit homini innotescere virtus:
Iniecta hac liquidis fugit amaror aquis.
Nam Deus hanc aegris tribuit mortalibus artem:
Ipsius ut merito numen honore colant.
Hac ille infirmos a morbo liberat artus:
Hac succos miscet Pharmacopola suos.
Quid multis? numero superum comprendere dotes
Nemo potest: numero copia maior erit.
Quidquid enim rebus quondam venit utile nostris,
A Domino solum, non aliunde venit.
Nonne igitur merito Eggelios dignemur honore:
Insignes medica cognitione viros?
Qualis eras quondam Ioachime potentibus herbis
Inclite: et ingenii vir bonitate valens.
Difficiles hominum doctus relevare dolores:
Et medicam morbis addere doctus opem.
Qualis es insignis Ioachimi Carole proles,
Magna Ravenspurgae fama decusque tuae:
Mitia pestiferis qui scis dare pharmaca morbis,
Et formidatas tollere solus aquas.


image: s439

Te medicante anceps membris exire podagra
Debet, et articulos deseruisse suos.
Tu lentum poteris medicina arcere Marasmum,
Et modo non oculos caeco aperire nigros.
Moxque tibi medicos, interque Machaonas omnes,
Primus erit, nullo non tribuente, locus.
Ipse licet tecum ingenio contendat et arte,
Victori tergum vertet Apollo tibi:
Non fallo: aut Vatum me assueta licentia ducit:
Praedicat has vires patria terra tuas.
Nuncetiam vobis succedit tertius haeres,
Ingens Eggeliae fama futura domus.
Petrus Apollinea invenis cultissimus arte:
Patre satus medico, Paeone natus avo.
Qui studium teneris Medicum sectatus ab annis,
Naturae arcanas accumulavit opes:
Quidquid habet caelum, quidquid latissima tellus,
Subdidit ingenio, non sine laude, suo.
Ille avium vires, pecudes, genus omne natantum
Novit: et herbarum quae hona, quaeve mala.
Ille imos terrae penetravit mente recessus:
Et gemmis didicit nobile quidquid inest.
Quidquid enim Cous de stirpe Machaonis ortus
Praecipit, et Phrygiifama Galenus agri:
Quidquid habet Celsus, doctique Ruellius oris:
In memori solers pectore Petrus habet.
Addo pios hominis mores, animumque modestum,
Et quae tllum summo comit honore fides.
Addo oculos vigiles, et ab omni labe remotum
Pectus, et ingenii candida vela boni.


image: s440

Quare illi merito Phoebaeae serta coronae
Dantur, Apollineas circuitura comas.
Et coetus Medicae decus immortale Palaestrae
Addit, et in morbos apta dat arma graves:
Ut iam Doctorem iuvenesque virique salutent:
Nominis ex merito contigit huius honor.
Vive diu Petre, et patrios decorare penates
Perge: patrisque et avi tramite curre tui.
Sic tibi felices Christus det maximus orsus:
Fortunetque tuas hic et ubique manus.
Ut tua morbificos sanet medicina dolores,
Quae sola a Domino, non aliude, venit.

DE HONORIBUS DOCTOREIS collatis in arte Medica, viris clarissimis: M. CHRISTOPHORO SVARZIO STUCCARD. M. IOANNI MORHARDO TUBINGENSI. ET PETRO HENERO LINDAVIENSI. ELEGIA VII.

SI mihi difficilis venam natura negasset,
Extor quere tamen carmina posset amor.
Aut si abiurassem post omni tempore versus:
Cogeret invitum scribere noster amor.
Quando meum titulo decorat maiore Morhardum,
Paeonii nostra coetus in urbe chori:
Et quando nova Christophoro dat praemia laudum:
Atque idem sertum taxit Henere tibi.
Vos mihi Discipuli quondam, civesque fuistis:
Pectora praeceptis erudienda meis.


image: s441

Nam me litterulas et verba Latina Magistro,
Socraticaeque artis condidicistis opus.
Vos duce me Sophici scandistis ad ardua montis
Culmina: et hoc longum continuastis iter.
Quomodo non igitur toto de pectore laeter,
Cursibus emeritis iste quod amnis abti?
Namque ubi tam pulchre respondent ultima primis:
Quomodo conceptus dissimuletur amor?
Scilicet annosum laeta cum prole parentem,
Edere laetitiae candida signa iuvet:
Et praeceptorem deceant sua nubila frontis:
Discipulo festum concelebrante diem?
Ah pereat, quisquis florentibus invidet annis!
Discipulumque odio pone Magister habet:
Maiores nido si forte extendere Pennas
Humc videt, et canis Patribus ire parem.
Ipse mihi videor setclo ire vetustior uno:
Disipulis cogor si quibus ire minor.
Namque parens alter, maiorque parente, magister
Creditur: hic animi, corporis ille sator.
Hic morum cultor, vitae ille volubilis auctor:
Hic famae custos: ille medela famis.
Quantum ergo genitor nati se oblectat honore.
Iantum discipuli sorte magister ovat.
Qid quod et Hailandi virtus huc impulit aequa:
Christophori in dubio vitricus, anne parens?
Sed potius tamen ille parens: mihi candidus olim
Collega, et vitae portio fida meae.
Hunc tot constantem gaudet de milibus unum
Pectore sincero cana fuisse fides.


image: s442

Ethica docta viri reliquum durabit in aevum:
Donec Aristotelis fama superstes erit.
Quid loquar Hambergum: quo nostra haec Paeone quondam
Cepit in Arabium tendere Musa nemus:
Ac nisi tum Genius revocasset in antra sinister
Pieridum, et coeptum praepediisset iter.
Notior haud esset canibus sua ianua fessis,
Quam mihi Pergamei pagina docta senis.
Et qui non genero Hambergi gratarer Henero:
Quando illi medicus dat sua serta chorus?
Serta corollarum contexta e suavibus herbis:
Quales Hippocratis florifer hortus habet.
His super accedit iuvenum pulcerrima virtus:
Quaeque bonis studiis mens operata fuit.
Nam quid ego in patria fundam ina iacta Morhardo
Commemorem, et variis naviter aucta locis.
Caede ferox ilim quas transiit Hannibal Alpes
Advena non trepido presserit ille gradu.
Ausoniamque feracem olei, dulcisque Lyaei
Emensus, caras inde revexit opes,
Nec tanti Romam fuit ipsi caussa videndi,
Lustrandique Italum Thusca per arva solum.
Quanti thesaurus, cupidi quo pectoris auxit
Scrinia Ventosis non onerata bonis.
Quid tot Christophori exactos cum laude labores?
Quid decus ingenii, quid monumenta boni?
Itala te quoque vidit humus: Patavinaque sedes
Hippocratum illorum limina culta sequi:
Et legere halantes manibus iuvenilibus herbas,
Gignit odorifero quas ea terra sinu.


image: s443

Ut, quae emissa favis examina gentis adultae
Floriferam late depopulamtur humum:
Unde sibi flavae solident sundamina cerae:
Et mediis cogant rosida mella favis.
O quantum est Italis non displicuisse Lycaeis,
Pectora Teutonio progenerata solo!
Non cuivis homini contingit adire Corinthum,
Fama nec e patriis quae ritur una locis.
Est aliquid terra pelagoque subisse laborem
Dum tibi Paeonia nomen ab arte feras.
Est aliquid patria Latium petiisse relicta:
Doctior ut possis inde redire domum.
Vos Cappaevatius, vos Mercurialis honorat,
Hic Itali Hippocrates, ille Galenus agri.
Hospita quid memorem per vos patefacta Poetae,
Tecta mihi: Venetis cum novus hospes eram.
Vivit adhuc, animo numquam delebile nostro,
Hospitium, et Veneti iura benigna Laris
Ergo quod in nobis, meritis pro grandibus, istud
Ingenii donum vile rependo mei.
Collatos utrique novos hoc grator honores
Carmine, quod magni muneris instar erit.
Divitias ferrem: sed eas cum dura negarint
Fata mihi, hoc nostras sumite carmen opes.
Christus odoriferas qui terris inserit herbas:
Vera Dei Christus vox hominumque salus.
Rite manus vestras nutu felicitet aequo:
Et morbos certa pellere faxit ope.
Certior haud illo terris fuit alter Apollo,
Tollere lethiferum qui queat arte malum.


image: s444

Idem etiam docto clemens aspiret Henero:
Corpora ut is medica languida sanet ope.
Detque illi cursum: quem vita fidesque requirit,
Atque animus solers, imaginumque sagax.
Tum similes vestrum plures sacer excitet ignis,
Ut studia atque artes sint in honore bona.

IOHANNES MORHARDUS. HIS ERAM HONORANDUS Non Gallae, non Ausoniae Doctoribus agri: HIS sed HONORANDUS (sis voluistis) ERAM. AD MARTINUM HOLTZAPFElium Medicinae Doct. in Archigymnasio Friburgensi Brisgoiae. ELEGIA VIII.

QUI primus docit tristes depellere morbos:
Nonne putas acri mente fuisse virum?
Vidit hic humani quotquot sunt, corporis artus:
Mirandumque Dei, nos fabricantis, opus.
Quaeque abstrusa latent oculis impervia nostris,
Signavit certis primus in orbe notis.
Ille ossa et venas et firmo robore nervos
Vidit, et e parvis vincula texta fibris.
Ille et ventriculum lato sub pectore vidit
Digerere ingestos, quo calet, igne cibos.
Ille iecur vidit concoctum assumere succum:
Unde bono totum sanguine corpus alat.


image: s445

Illecor advertit primae spiramina vitae
Gignere, et in cerebri sede locare sui:
Hinceadem partes descendere vidit in omnes:
Postquam facta novo lucidiora modo.
Inde omnes sensus, omnes in corpore motus,
Et vigor et virtus et genitalis amor.
Vidit et infestas naturam extrudere sordes,
Noxia perque suas pellere quaeque vias
Idem etiam longo rerum formatus ab usu:
Naturae didicit quaelibet apta suae,
Quaeque essent venis durisque salubria nervis:
Quae capiti gratae ventriculoque dapes.
Ergo valetudo ne forte humana laboret,
Huc conquisivit totius orbis opes.
Nec mare, nec tellus, nec mobilis aura fefellit:
Utile nec mundi machina si quid habet.
Primus hic aetheriosscandit sublimis in axes,
Sidera quaeque notans, seu bona, sive mala.
Primas in infernas descendit ab aethere sedes,
Gemmarum observans, quae bona, quaeque mala.
Primus aquam ingressus, ducentia retia pisces
Impulit, et parvis abdidit etra cibis.
Primus avem laqueo et viscata fallere virga
Doctus, ab aerio protulit orbe cibos.
Nec pisces illum, nec aves latuere salubres,
Ulla nec humanis esca nociva bonis.
Quid referam vires herbarum, usumque medendi?
Quid pecudes campi, montivagasque feras?
Quocumque aspicias, quoquo vaga lumina vertas,
Omnia sunt medico subdita rite viro.


image: s446

Hunc tibi custodem sapiens natura creavit:
Corporis ut servet vimque modumque tui.
Ille etiam laesi morbosos corporis artus
Natura didicit restituisse duce.
Et quis non tantas Medicum miretur obartes?
Et quis mortalem non putet esse Deum?
Felices illos, quibus haec cognoscere vitae
Praesidia, et morbis applicuisse licet.
Non illi vitam coluere ignobilis oci:
Nec nullum a sero tempore nomen habent.
Vivit adhuc Medici virtus et gloria Coi,
Vivit et est nullo commoritura die.
Nec ventura potest aetas abolere Galenum,
Cum Baldo et Zasio Vesaliensis erit.
Macte igitur virtute tua, rerum inclite fama,
O Holtzapphaeli pectore macte tuo.
Qui bene Paeonias didicisti et Apollinis artes
Et medica recte conditione vales.
Quidquid enim Cous docuit nos serire Magister,
Est animo fixum naviter omne tuo.
Quidquid praecepit medicorum norma Galenus.
Ire sub ingenium debuit ante tuum.
His aliae accedunt sublimi in pectore dotes,
Ingeniumque potens, iudiciumque sagax.
Et nitor eloquii et doctet facundia linguae
Sive Pelasga velis, sive Latina loqui.
Tum virtus animi tenero maturior aevo:
Notaque sed nostro tempore rara, fides.
Pro quibus eximiis nunc dona laboribus aequa,
Virtutique tuae praemia danda capis:


image: s447

Quando tuos cingunt Doctorea serta capillos:
Et pia Parnasis timpora Laurus obit.
Gratulor hunc merito tantae tibi laudis honorem
Optoque fortunis prospera fata tuis.
Anno 1579. Die 13. Octob.

CLARISSIMO VIRO, D. Matthiae Anomaeo Medicinae Doctori, P. L. ELEGIA IX.

IAM rapidis octo confecit cursibus annos,
Qui regit aetherios, temporis auctor, equos:
Ex quo nostra tibi titulos, Anomaee, Magistri
Contulit, Aonii fama Tubinga chori.
Interea varias tibi visere contigit urbes:
Multaque Paeonii tecta subire gregis.
Nam postquam medicae didicisti gnaviter artis
Principia: hic FuxI molle secutus iter.
Prima cupido fuit Francorum audire Galenos,
Sequanicique altum limen adire soli.
Qua sedem Hospitii doctis Vesontio Musis
Concedit, studii terra ministra tui.
Urbs vetus, Ausonii quam tempore Caesaris olim
Irrigui cinxit Dubis opim us aqua.
Nunc mediam rapidis interluit auctior undis:
Finitimosque alto gurgite pulsat agros.
Alter, amor Latias urbes, Italumque videre
Littus, et Adriaco tecta propinqua mari.
Qua Venetum monstrantur opes, urbs hospita Mundi:
Et maris et terrae dux populusque potens.


image: s448

Qua Troiana domus, Patavinaque moenia surgunt:
Quaque Aponus calida fumifer exit humo.
Euganei colles, Antenoriique Timavi
Unda, mihi testes carminis huius erunt.
Nam qua tu Medicos hic sedultiate docentes
Audieris, norunt collis et unda loci.
Quid loquar Andinae rediviva cacumina fagi,
Qua limosa palus arva Maronis adit:
Et virides tenera praetexit arundine ripas
Mincius: hic ingens Mantua visa tibi.
Mantua vicinae non urbsinvisa Cremonae:
Magnanimum nutrix officiosa Ducum.
Est etiam parvi tibi visa Bononta Rheni,
Parmaque, quaeque ipso nomine tecta PLACENT.
Tum Senam accesti, per amaenaque gentis Hetruscae
Moenia, tot summis moenia cultu viris.
Paeoniae florent Medicorum his urbibus artes,
Hoc anima Hippocratis vivit in orbe redux.
Quid? Quod et Ursinos Romae, Marcosque videre
Contigit: et gravium dicta notare senum.
Vivit in his terris decus indelebile FulvI:
Et sua Mureto gloria parta manet.
Adde his Parthenopen, sumosaque colla Vesevi:
Et qua Cumaeae virginis antra patent.
Omnibus his aliquid doctrinae accessit in oris,
Ingeninque nova est copia parta tuo.
Ac velut e liquidis egressi montibus amnes,
Exigui primum per vada fontis eunt.
Paulatimque novis crescunt venientibus undis,
Alveus immensa donec abundet aqua.


image: s449

Sic tibi diversis lati regionibus orbis,
Doctrinae dives copia parta fuit.
Namque etiam medii Gallorum limitis urbes
Intrasti, Ligeris qua Rhodanusque fluunt.
Sequana quaque meat, celerem qua Matrona cursum
Dirigit: et iunctis in mare fertur aquis.
Tecta Parisiacae vidisti regia sedis,
Musarumque sacris limina facta choris.
Hinc etiam extremos petiisti navibus Anglos:
Reginae ut posses cominus ore frui.
Visa tuis oculis terrae Regina Britannae,
Auribus eiusdem verba notata tuis.
Est aliquid populos hominum spectare Ducesque
Et Reges oculis posse videre suis.
Plus spectata movent, quam longe audita: fidemque
Testis habet, quisquis recte oculatus habet.
Omnibus ergo locis animus tibi cultus, et acre
Ingenium, et studii norma benigna tui.
Namque tibi medicos perdiscere cura libellos
Hic erat, et doctos consuluisse senes.
Cura erat herbarum vires cognosse latentes:
Naturaeque omnem scire potentis opem.
Cura erat affectos humani corporis artus,
In tam diversis rite notare locis.
Nunc demum reduci dantur tibi praemia laudum,
Cum te Doctorem nostra Tubinga creat.
Et Medicae Laurum tribuit titulumque Palaestrae:
Ut maior posthac nominis exstet honos.
Sic olim emeritam quae longos aequore cursus
Confecit, decorat navita fronde ratem.


image: s450

Sic Ducis auricoma cinguntur tempora lauro:
Occiso postquam victor ab hoste redit.
Scilicet ingenuae florent feliciter artes
Virtutis studium si comitetur honor.
Quid loquar eximios omni sine crimine mores?
Quid vitae atque animi stans sine morte decus?
Norunt Polhemii Barones, Austria novit,
Quanta sit ingenii cura fidesque tui.
Namque Italis Comitem terris habuere Ducemque,
Et Phoebum vitae, Mercuriumque viae.
Quid? quod es Ausoniae doctus commercia linguae,
Qua pater eloquii Tullius usus erat.
Sive placet numeris aliquid proferre solutis,
Seu lubet in certos cogere verba pedes.
Gratulor hunc igitur, quem rite mereris, honorem,
Utque tibi prosint omnia coepta precor.
Ipse det aegrorum mirus sanator Iesus,
Felici morbos saepius arte leves.
Ipse tibi tribuat speratae praemia palmae,
Aeternumque tua pro pietate decus.
Et quidquid vera scio te virtute mereri,
O decus, o Medici lux Anomaee chori.

NOBILIBUS ET CLARISSIMIS viris, D. Iacobo a Rhode, et D. Cosmae Hagen, Legum Candidatis. de honoribus Doctoreis et Licentiae in utroque Iure acceptis, Tubingae ad 5. diem Iulii: Anno, etc. 86. ELEGIA X.

PER vos, auctores huius mihi carminis oro,
Te Rhode, te, lumen dulce Parentis, Hagi:


image: s451

Consulite hos aequi, quos non bene condimus, orsus:
Difficile est aegro promere laeta sinu.
Carmina nulla fluunt, animo nisi ducta sereno:
Carmina sunt laetae nobile mentis opus.
Me mea sors vario iactatum turbine fati,
Huc illuc versat, praecipitemque trahit.
Ambo quidem digni numeris melioribus estis:
Quam mea quos tristis Musa referre potest:
Nam quoquo intendo, laudum coguntur acervi:
Obruit ingenium copia vestra meum.
Tu Iacobe decus patriae, de stirpe Rhodaea
Edite, habes geminaenobilitatis opes.
Lineanam Rhodio maiorum stemmate surgit:
Et decus a priscis nobile ducit avis.
Illi Brunsvici Ducibus, bellique domique,
Indefessa operam contribuere manu:
Bis centum addicti studiis castrensibus annos;
Strenua turba domi, strenua turba foris.
Ipse pater summum Quaesturae munus obivit:
Octo lustra Comes fidus, Erice, tuus:
Vir sapiens animi, vir consultissimus aequi,
Vir pietate gravis, conspicuusque fide.
Ex ishoc Iacobe venis: lux magna tuorum:
Namque ex te maior nobilitatis honor.
Tu tenera ingenuas artes aetate secutus,
Ivisti Clarii per nemus omne chori.
Tu Lare deserto, patriis digressus ab oris,
Donellum audisti iura docere fori.
Hic ubi sacrum aperit vetus Heidelberga Lyceum:
Exstructum impensis Dive Roberte tuis.


image: s452

Post etiam Italiae tibi culmina visa penatum:
Qua Padus Adriaco littore condit aquas.
Hic tibi ius sanctum, tibi casta sacraria Legum,
Vulgo ignota, Deus posse videre dedit.
Sic Latium accessit, Romanaque moenia Vates:
Cui Samiae lucem gentis origo dedit.
Inde per Aegaeum Memphitica regna petivit,
Qua Graium medios Delta figurat agros.
Illic Astrorumque ortus, obitusque notavit,
Signaque solares per duodena vias.
Sic et Anaxagoras natali egressus ab ora,
Immensas patriae sponte reliquit opes:
Perque mare et terras, perque invia saxa, per ignes,
Per iuga suscepit, nubihus aequa, viam:
Divitiasque omnes doctrinae abiecit amore,
Ingenii ut summas consequeretur opes.
Tantus amor veri, tantae saepientia curae,
Mentibus antiquis, saecla per ista, fuit.
Sic Plato Nilotas adiit, Siculumque Pelorum:
Qua vomit ignitos Trinacris Aethna globos.
Sic et Mopsopias Anacharsis venit Athenas:
Barbarico Graium praeposuitque solum.
Horum carpens vestigia nota Sophorum,
Accesti Italicas, laudis amore, plagas.
Imperiique omnes lustrasti his finibus urbes,
Cultior ut posses inde redire domum:
Dumque aliquis multo ducit convivia Baccho:
Aut cane damnoso patrimonia prodigus alter
Dum cane damnoso patrimonia prodigus alter
Decoquit: et vana fallit in arte diem.


image: s453

Tuprocul a patria Musarum in castra vocatus,
Discebas animo multa notanda tuo.
Quid loquar egregias sublimi in pectore dotes?
Ingenium solers, iudiciumque sagax?
Quia dulce eloquium, et doctae commercia linguae?
Quid (quae iam nostro tempore rara) fidem?
Hei mihi difficile est, dignas tedicere laudes:
Materia vires attenuante meas.
Alma Themis, vittata comam, redimita capillos,
Huc ades, et Rhodium frondibus inde caput.
Nam Rhodium sidus iuvenes intermicat omnes,
Ut reliquas inter candida Luna faces.
Necte viro Iuveni Roseo de flore corollam:
Quam pretium ingenii non ita vile, gerat.
Quae cultus hominum formavit lege recentum,
In non mortali vivat honore Themis.
Nunc tu Cosme veni: sic sint tibi mitia caeli
Numina sic Lauro tempora vincta geras.
Te Schola Leucorei docuit sacra iura Lycei:
Te docuit leges Helmstadiana Themis.
Lipsia te erudiit, vetus Heidelberga polviti:
Atque aliae: quas est enumerare labor
Hinc virtus, pietasque tibi, doctrinaque legum,
Et magni ingenii non mediocre decus.
Non tibi inest animus, fastu sufflatus inani:
Non miserum surda respuis aure gregem.
Ista truces oculos, et plus feritatis habentes,
Tinctaque liventi pectora felle decent.
Sed neque nomen habes sine re, sine pectore corpus:
In te cana fides, candor et omnis inest.


image: s454

In te Romani miranda peritia Iuris:
Et quaecumque forum praedidicisse iubet.
Liber avaritia caecaque cupidme nummi,
Non inhias auro, non aliena cupis.
Nam bona pars hodie leges exercet amaras,
Sorbeat ut trepidi fraude clientis opes.
Ah miser, et si quid tali tibi crimine partum est,
Evolat: et dives fraude iacebis inops.
Quid referam dotes alias, tua munera Cosmas,
Munera divitiis uberiora Tagi?
Salve cura Dei, et dignam virtute corollam
Accipe: quam studiis dat Themis alma tuis.
Haec tecum seros numquam languescat in annos:
Haec Iuveni stimulus sit, requiesque seni.
Crescit ut occulto silvestris populus aevo:
Sic famae surgat gloria Cosme tuae.
Vos autem, ad metam qui nunc properatis eandem,
Et noctu Iuvenes et vigilate diu:
Ignavumque oculis tandem depellite somnum:
Ac studiis dudum vertice terga malis.
Hic honor, hoc decus est multo sudore parandum:
Respuit ignavos area grandis equos.
Qui mare, qui terras, qui totum temperat orbem,
Vestra suo nutu prosperet orsa, DEUS.


image: s455

DE HONORIBUS IN STUDIO Medico Doctoreis, Clarissimi et doctissimi viri, D. Marci Hirscheri, Coronensis, Transsylvani, acceptis Tubingae, 5. Iulii, Anno etc. 86. ELEGIA XI.

ADDITA iam fuerat nostris extrema libellis,
Impare quos numero scripsimus ante, manus:
Nec mihi qui studiis maioribus applico pectus,
In vetus Aonidum mens fuit ire nemus.
Quando Pieridas, totumque Helicona perosus,
Quae tuleram, affixi postibus arma sacris.
Sed tu Paeonio pronata Machaone proles,
Ingenium nobis inclite MARCE moves.
Nam mihi iamdudum sic exarescere vena
Incipit, ut mediis aestibus aret humus.
Et quisquam duret, cui tot simul arma parantur?
Ictibus a crebris robora magna cadunt.
Dura licet perstet, teretique simillima saxo:
Latasit assidua ferrea massa rota.
Adde, quod est laudum mihi gloria tanta tuarum:
Obruat ut vires copia tanta meas.
Sive tuos etenim cupiam celebrare penates,
Et Transsylvani tecta paterna Laris:
Seu referam mores, et docti pectoris artes,
Propositum vires exuperabit opus.
Nam quis Iazygiae nomen regale Coronae
Nesciat, et magnos quos tulit illa viros?


image: s456

Hinc fuit Honterus: qui raptus Apolline dextro,
Versibus inclusit quidquid hic orbis habet.
Hinc Ostermarius: cui carmen amabile Phoebus
Annuit, et suavem Calliopaea lyram.
Reipehius hinc, docti sapiens Heliconis alumnus:
Hinc Frischlinaeo cultus honore Cachas:
Qui te Sarmatico sibi carmina missa triumfo
Edidit, et lucem iussit habere suam:
Stant Antenorii qua marmora prisca sepulcri:
Quaque sacram PatavI Brenta pererrat humum.
Te quoque tantorum rapuere exempla virorum,
O decus, o patrii gloria Marce soli.
Namque ubi iam primas didicisses naviter artes,
Et culto posses cum Cicerone loqui:
Mox rerum studio, laudisque cupidine ductus,
Deseris antiqui tecta paterna Laris.
Nec pluvias metuis, nec taedia mille viarum,
Nec plenos Turco defugis hoste locos.
Saxa per, et dumos, et valles tendere in imas
Te iuvat, et celsi montis adire iugum:
Albiaci dum nota petis penetralia coetus:
Nota Melanthoniis hoc super orbe libris.
Hic Medicos doctam tibi tradere Paeonis artem
Audisti, et Coi mira reperta senis.
Sedulus officii commisso munere functus:
Et Praeceptorum molle secutus iter.
Nam quae dant alii fecundo tempora Baccho,
Aut ludo, aut nugis, futilibusve choris:
Haec tua sumsisti recolendis artibus istis,
Quae patriae possent commoda ferre tuae.


image: s457

Doctior hinc sactus lecto, tu Marce, Galeno
Magnum Phoebeo de grege nomen habes.
Nam tu Pergamei nosti praecepta Magistri:
Quaeque senex Cous, quaeque Avicenna docet.
Tu quae victuris mandavit plurima chartis
Fuchsius, in memori mente notata tenes.
Tu caussas morborum aperis: cum temporer longo
Unde mali veniant semina, caeca via est.
Tu medicas nosti vires, herbasque salubres,
Atque Anasarbaea gramina cocta manu,
Ergo ades eximia frontem decorabere Lauro:
Quam studiis constat te meruisse bonis.
Ecct tuae comites operae, pulcerrima Nais
Floraque gramineum flore decora caput:
Colligit haec violas centum comitata Napaeis
Purpureas passim colligit illa rosas.
Nec Nymphae desunt, quae flavicomos Hyacinthos,
Narcissosque tibi, liliaque alba legunt.
Est etiam calthas et luthum, et molle papaver
Quae ferat, et mistis alba ligustra thymis.
Haec medicina parens longum disponit in orbem:
Et struit albenti florea serta manu.
Tum nitidas addit gemmas viridesque Smaragdos:
Et lecta Arabia Cinnama adore manu.
Et nucis a folio nomen ducentia grana,
Gingiberimque et thus, Indiacumque piper.
Eia age Neccarica de Naiade Marce corollam
Hanc cape: Paeonium nam decet ista caput.
Salve Paeonia celeberrime Doctor in arte.
Quaeque capis studio praemia, dignus habe.


image: s458

Quod restat: nos fausta tibi de more precamur.
In patrium possis sospes ut ire solum.
Et morbos illic revelare salubribus herbis:
Aspiret caeptis Christus ubique tuis.
Cum tamen Ambrosio miscebis pocula succo,
Et medicas stringes in mala fata manus:
Redde vicem quaeso, et mundi quocumque sub axe
Vives, Frischlini nominis esto memor.

NICODEMI FRISCHLINI ELEGIARUM LIBER DECIMUS TERTIUS.

AD M. MATHIAM ANOMOEum VVonsidlensem Variscum. ELEGIA I.

FERRE tibi carmen studiis exculte Mathia,
Est Cereri fruges, et dare liba Pali.
Est folia arboribus, stellato sidera caelo
Addere, et in vastum fundere marmor aquas.
Nam tibi tam largas vires dat Christus, et alto
Aethere tam faciles insinuavit opes:
Ut mihi displiceant, vena quae paupere ludo
Et pigeat socio pandere vela sinu.
Turpe ratem vasto fragilem committere Ponto,
Ingenii non est cymba gravanda mei.


image: s459

Tu potes armatas memorare ad pretlia turmas.
Claraque Germani dicere castra Ducis:
Aemulaque ANdinis tu fontibus eluis ora,
Carminis Heroi nec male tangis opus.
Crede mihi veteres aequabunt ista Poetas
Principia: et venies tu quoque in ora virum.
Stigelii et famae vestigia iuncta tenebis:
Nec tua, qui superet castra, Sabinus erit.
At mihi Battiadae satis est vertisse libellos.
Et cecinisse modis culte Tibulle tuis:
Aut aliquod stipula miserum disperdere carmen,
Non est apta meis area lata rotis.
Tu melius condes Romani Caesaris acta,
Materia numeris conveniente tuis.
Perge: tuo versu facies, ne Oenotria tellus
Laudibus ingenii Teutona rura premat.
Quin etiam reliquas noninfeliciter artes
Excolis, et variis imbuis ora sonis.
Quae sit enim doctae, notum est, facundia linguae:
Notum est, ingenii flumina quanta tui.
Cura quoque est animum studio emendare Platonis:
Cura Stagiraei discere dicta senis.
Tum quantum ingenio, tantum pietate reluces:
Artibus in dubio est, haec sit, an illa prior.
Ergotibi merito nomenque decusque Magistri
Obtigit: et merito tempora Laurus obit:
Quam Schola Neccarici tribuit tibi clara Lycaei,
Et tua non ullo teste probanda fides.
Utque tuo niteas per te sublimis bonore,
Circumeatque pium gloria digna caput.


image: s460

Foedus amicitiae tamen hoc commune, Mathia,
Exigit, ut tecum candida vota feram.
Vive igitur felix: Christus tua coepta secundet:
Ut, quo coepisti, sic pede semper eas.
Sentiat hinc magnum Respublica Teutona fructum:
Sentiat hinc fructum nobilis ille Baro
Insignis pietate Baro Polhaimus, et ipsum
Iure sodalitii qui propioris amat.
Quos tu litterulis iuvenilibus instruis ambos
Naviter, et Latia non male tingis aqua.

AD SIMONEM STUDIONEM URACENSEM. CONRADUM MAICCLERUM REMMINGSHEIMEN. VVOLFGANGUM LEONH. BONACKER VVAIBLINGENS. MARCUM RENNINGERUM GERTRINGENS. IACOBUM GRAETERUM HALENS. IOANN. CHRISTOPHORUM GAILINGIUM VINIMONTANUM. CHILIANUM PISCATOREM SLEUSINGENS. ANDREAM PICUM MOGELSBERGENSEM. THEOPHILUM ALEBERUM REUTLINGENS. IOANNEM BUCK AUGUSTANUM. ACHATIUM RORBACHER TUBINGENSEM. Philosophiae, artiumque liberalium magistros. ELEGIA II.

QUISNAM solertes etiamnum diligit artes?
Quis dotem teneris versibus esse putat?
Ah male nunc artes haec ultima tempora tractant:
Iam tener indulget turpibus arte puer.


image: s461

Nil iuvat ingenuas animum coluisse per artes,
Sunt pauci linguas qui didicere duas.
Maxima pars hominum valido marcescere vino
Gaudet, et in multo peervigilare mero.
Nil quoque inexpertum lurci, nil linquit inausum,
Potandum Chio cum videt esse cado.
At nunc desertis cessant pia carmina Musis:
Divitias molles iam rude vulgus amat.
Semper honorati, doctissima turba, Poetae.
Inque sua semper laude Magister erat.
Nunc ridet vulgus, convitia foeda cachinno
Addit, in Aonias solvit et ora Deas.
Iamque Magisterii prostat venerabile nomen:
Plectra decore carent: Lesbia muta lyra est.
Par scelus admittunt, doctis qui dira precantur,
Deque piis iaciunt crimina ficta viris.
Quem non, innocuum quamvis, incessere dictis?
Quid iam non audet, subdola lingua, loqui?
Deterrent multos labor improbus, aegraque curae,
Ut nolint Clariis invigilare choris.
Hos ego mordaci nolo distringere versu.
Quos esset tenui laude referre nefas.
In laudem potius tenerum deducere carmert
Convenit, et iuvenes concelebrare pios.
Qui sua Pimplaeis tribuerunt tempora Musis,
Quos onus insuetum sustinuisse iuvat.
Qualis erat quondam sacrorum concio vatum,
Quorum crudeli nomina morte carent.
Qualis adhuc hodie iuvenum laudanda corona est,
Qui Cyrrhearum Musica castra colunt.


image: s462

Ex quorum numero non haec est ultima pompa,
Audeo quam doctis annumerare viris.
Pompa Magistrorum Iuvenum celeberrima, Pompa,
Quae studiis testes frondea serta gerit.
Quae nunc in nitidos imponit rite capillos
Crusius et gemmis inserit articulos.
Hic ube canenti glacie stat gleba perusta,
Hic ubi stant Nicri flumina vincta gelu.
Cum iam succidua resupinus Aquarius urna,
Totus in Oceanum praecipitatus erat.
Viribus ingenii tales bene sensimus usos
Artibus excultos et pietate graves.
Et quos Cephisi deduxit Phaebus ad undas,
Imbuit et Clariis artibus ipse viros:
Quos ego si digno iam devenerarer honore:
Iret in Iliacum tambreve carmen opus,
Me quia tam vivax pietas, tam fervida virtus,
Cogit in alternos nectere verba modos.
Non tamen, hi quoniam laudem virtute morentur,
Nunc erit officii gratia nulla mei.
Namque Magisterii laus haec est digna relatu,
Dignaque (crede mihi) carmine pompa meo.
Mitia seu studia inspicias, artesque Magistras,
Ipsis ingenium grande Camena dedit.
Sive velit horum qui sint inquirere mores,
Crimen et errorem detrahe, labe carent,
Adde quod a tenera coluere Helicona iuventa,
Aoniisque manus applicuere choris.
Non his complacuit torpenti stertere naso,
Sed magis Aemoniae fila movere lyrae.


image: s463

Nec iuvit mentem multo vincire Falerno,
Et linguam nimio detinuisse mero.
Sed magis arrisit sacros haurire liquores
Gutture perpleno, Castaliosque lacus.
Non hos hybernae tenuerunt frigora noctis,
Quaeque rignes gelido bruma sub axe fremit.
Quo minus in studiis vellent sua tempora vitae.
Semper et algentes ponere in arte dies.
Pigraque succensus non aestus ad otia duxit:
Ut micet Icarii torrida stella canis.
Pegaseas dio manantes flumine lymphas,
Et sicco latices ore bibere sacros.
Ipse Stagirites undas de fonte ministrat,
His etiam Gratas addis Homere tuas.
Inde fit, ut norint prompte praecepta sophorum
Quidquid Aristoteles, quidquid Homerus habet.
Et quidquid tractant veterum conscripta virorum.
Omnia tam memori mente notata tenent.
Cernis ut in vultu sint lumina fixa modesto.
Cernis ut ipsorum pinxerit ora rubor.
Qualia sublucent rubicunda crepuscula Solis,
Qualiter Autumno poma rubere solent.
Denique sic doctas didicere fideliter artes,
Ut credas istis numen inesse viris.
Iure igitur vestri praeconia nominis aedo,
Iure Thalia mihi sollicitata fuit.
NUNC mihi te STUDION oculis iuvenilibus offers,
Primus es et primo commemor ande loco:
Tu reliquem turbam vultu praecedis ovante:
Qualiter ante citos Pegasus intrat equos.


image: s464

Tu decus et celebris pompae, comitumque tuorum;
Turbaque Sicelidum semper amica tibi.
Ipse tibi vatum praeses sua carmina donat,
Ipsa dat Aemoniam Calliopea Lyram.
O ter felicem cui contigit esse poetam,
Cui sua, Mi vates, dicere Musa potest.
Qualia dictarunt Peligno carmina Vati,
Non tibi, quae dictant, esse minora reor.
At mihi non fidus, semperque aversus Apollo,
Cogor ab invita promere verba lyra.
Nec tam mordaci polio mea carmina torno,
Nec sub iudicium verbula quaeque voco.
Me iuvat agrestem cantando lacessere Musam,
Me iuvat exiles incoluisse casas.
Gaudia Musa mihi praebet rerumque levamen,
Hanc segetem, satis est, si mihi reddit ager.
Sed tibi sunt versus nullo sudore parati,
Subiacet arbitrio vocula quaeque tuo.
Est tibi, sitque Thalia precor dexterrima semper
Thespias ingenium quae tibi tale dedit.
Qualiscumque mea est, si quid modo rustica pondus
Continet, et limae subdita Musa tuae.
Te Deus asservet, qui vatum pectora versat,
Et tribuat vitae tempora longa tuae.
Proximus assistis celebri Maicclere Poetae,
In cuius rosea fronte corona micat.
Tu quia Castaliis largus de fontibus undas
Hausisti, et semper mens tibi docta fuit.
Quin etiam vitae vitiis mendaque carentes,
Vixisti cana cum probitate dies.


image: s465

Iam tibi Phoebea religantur tempora fronde,
Et premit articulos aurea gemma tuos.
Haec tibi iam vernat primae lanuginis aetas,
Nec dum vestivit florida barba genas.
Summe fave Iuveni Deus, hic tua templa sacerdos
Instruet, et reddet pinguia thura focis.
Tu sacro lyricos impellere pollice nervos,
Inque piam laudem flectere verba velis.
Qualta te quondam melicis praeconia plectris
Threicii iuvenis praecinuisse ferunt.
Ipse capt rutilum redimi Parnasside lauro,
Maicclerumque sacro perlue fonte Deus.
Pande lyram, citharamque movens mihi carmina dicta
Obvia fit vestro turba dicata choro.
Ecce Bonaccerus fido comitatus amico,
Ad te Pierium Cinthie carpit iter.
Huic Renningerus longo iunctissimus usu
Adstat, et est comiti gratior ipse comes.
Ambo pares animis et inoribus aptus uterque,
Maximus hic doctis, maximus ille piis.
O utinam vobis detur contingere vitam,
Qua iusto digitos annulus orbe terat.
Vos pia turba Dei tales celebrate magistros,
Nec supeerent artes aurea dona sacras.
Ipse mihi occurrit Graeterus in ordine quintus,
Quem Dea Permessi sedula lavit aqua.
Ille suae vitae vixit sine labe tenorem,
Huius et in niveo pectore candor inest.
Hic posuit virides primaevi temporis annos,
Mollibus in studiis, artibus inque bonis.


image: s466

Quem modo Musarum celebrandum carmine linquo,
Quem commendo tuae Lesbi puella lyrae.
Perge referre pios Iuvenes, iuvenesque modestos:
Neve fatigeris, lassaque fila trahas.
Viribus at nostris, quae desunt, carmina supple,
Viribus et nostris adde Camena tuas.
Plectra fidesque move praetenta pectine chordas,
Ac ipsis blandum concine Diva melos.
Sextus adest nobis Gailingius ore disertus,
Cuius et eloquo blandula lingua viget.
Quem sua nobilitat virtus, quem laudat Apollo,
Quique effert grandi verba Latina sono.
Tu legis auctorum libros veterumque labores,
Tu lectos memori mente notare soles.
Quaque Stagiritae sapientia manat ab ore,
Pene tibi in docto pectore fixa sedet.
Quaeque Machaoniis scripsit Paeantius heros,
Artibus haec animum iam subiere tuum.
Te sacras doceat miscere Epidaurius herbas,
Sanare et medica vulnera cordis ope.
Quid referam? studiis se primo dedidit aevo,
Strenuus assidua miles in arte fuit.
Scilicet a teneris artes addicere cunis,
Hoc opus, hic labor est, hic honor atque decus.
Ergo tibi merito nomen, titulusque Magistri
Contigit, et frntem Laurea iure tegit.
Te prope Piscator sequitur, sulcatque pruinam,
Et premit in madidam signa pedemque nivem.
Huic comes est Picus iuvenis doctusque piusque,
Qui Clarium vigili poplite versat iter.


image: s467

Vita quoque amborum maculis naevoque vacavit,
Eiusdemque fuit cultor uterque sacri.
Hos ego prolixa nolo perstringere laude,
Quos nec dum quisquam vituperavit homo.
Sed mihi laudandi veniunt et cetera turba,
Qui sunt Ascraei maxima cura chori.
Impiger Alberus, tum Buccius arte politus,
Et Rhorbacherus: concio sancta Dei.
His quoque transacta est tristi sine crimine vita:
Nullus et hos potuit destituisse labor.
Contigit ex merito vobis hoc nomen honoris,
Et datus et studiis debitus iste decor.
Scilicet hoc decus est, sunt haec quoque munera laudum,
Conferri doctis praemia digna viris.
At licet hic titulus magnus sit, et ardua Laurus:
Ipsa tamen virtus maior honore manet.
Pergite vos igitur sacris intingere lymphis,
Et quo cepistis semper abite pede.
Proderit haec olim pietas et gaudia secum
Mille trahet nullo disperitura die.
Nos quia Musa levat studium solacia praebet:
Haec curae requies, haec medicina malis.
At tu quem luxu praesentia saecula frangunt:
Argenti tersi quem premit atra fames:
Hoc sequere exemplum iuvenum venerabile morum:
Dilige virtutem, dilige dona Dei.
Dos tua sunt artes, aurum sit vivida virtus:
Huc huc Sisyphias perfide confer opes.


image: s468

ADM. IACOBUM HEERbrandum. ELEGIA III.

EST decus eximium sacris inhiare Camenis,
Ac tenerum studiis exeruisse caput.
Hac adeo supeerire delectantur, ut illi
Perpetuas caeli polliceantur opes.
Nam veluti Titan caelo nitidissimus alto
Emicat, et toto spargit in orbe iubar:
Sic quoque praeclaro studiorum munere culti,
Fulgenbunt radiis tempus in omne suis.
Ergo IACOBE tuas merito de flore corona
Cinget, in Aonio vertice lecta, comas:
Quod bene doctificas animo versaveris artes,
Imbuerisque sacro pectus amore tuum:
Pervigil et linguas varias, artesque Magistras
Ceperis, ingenii divitioris opes.
Unde secuturo maiorum tempore laudum,
Doctrinaeque teras uberioris iter.
Sentiat hinc operam felix Respubl. gnavam,
Et capiat studii commoda serta labore,
Eia age quae vigili peperisti serta labore.
Inclita virtutum praemia, dignus habe.
Praemia dignus habe nullum moritura per aevum,
Praemia quae tollent nomen ad astra tuum.
Teque olim facient toti illucescere caelo:
Cum venient doctis ultima dona viris.
Perge modo, coeptisque insta, molemque laborum
Perfer: habet magnus commoda magna labor.


image: s469

Est aliquid summam studiorum tangere metam,
Nolleque postremo delituisse loco.
Nolle feferre pedem studiorum pondere fessum:
Res est perpetuo commemoranda die.
Quod superest, hunc ipse tibi modo grator honorem,
Utque ferat secum munera mille precor.
Nunera quae doctum valeant relevare parentem,
Dum cernet nati porspera fata sui.
Quem modo longaevos DOMINUS mihi servet in annos,
Serviat ut studiis tempora longa sacris.

AD IOANNEM MEMMHARdum, fecundae laureae Candidatum. ELEGIA IV.

NIL opus est doctas extollere laudibus artes,
Furile quas nullo pondere vulgus habet.
Laude sua vivunt operosae iugiter artes,
Musaque non humilis carmine vocis eget.
Quin potius Iuvenes decet, ut laudemus honestos,
Qui praestante suum tempus in arte terunt.
Inque bonis operam discendis moribus addunt,
Militiamque colunt casta Minerva tuam.
Quales ter deni cum sex iuvenesque virique,
Serta Magisterii non fine laude gerunt.
Serta Tubingiaci collecta cacumine montis,
Serta bonis tantum persoluenda viris.
Quos inter Memmharde nites velut aurea gemma,
Nuper ab externis huc mihi vecta locis.


image: s470

Semper enim pietatis opes, et Palladis artes
Pectore fovisti pervigilante tuo.
Artibus et verias iunxisti postea linguas,
Quidquid habet Latium, quidquid et Hellas habet.
Semina naturae rimatus et optima vitae
Praecepta eximiae tempus in omne colis.
Monstrat Aristoteles vitae normamque viamque,
Semina naturae monstrat Aristoteles.
At tibi non soli didicisti gnaviter artes,
Sed quoque Discipulos sedulus usque doces,
Myndorfosque doces teneros aetate puellos,
Staigerumque doces, Rindschadiumque doces.
Salve Pieriae cultor praeclare catervae,
Et virtute tua praemia digna cape.
Praemia non pigris (quid enim minus utile?) fucis
Danda, sed eximiis contribuenda viris.
Perge sacras animi tractare vigoribus artes,
Discipulos etiam perge docere tuos.
Hinc tibi commissam cernes emergere pubem,
Et patriae docto limen adire pede.
Ibitis et celebri quondam sub nubila fama,
Vester et aeternum sidera tanget apex.

DE HONORIBUS MAGISTERII PHIlosophici, collatis Sebastiano Mittschelio, Balthasaris, Praefecti Nyrtingensium, filio: Et Ioanni Brentio, M. Bernhardi, filio, patria Nyrtingensibus, Iuvenibus honestis et doctis. ELEGIA V.

QUI titulum nomenque gerit praedulce Magistri,
Hunc memorem tanti nominis esse decet.


image: s471

Namque Magiae histor Graiorum dicitur ore,
Qui Latia nobis voce Magister erit.
Haec vox esse virum sapientem, artisque peritum
Haec iubet antiqui nominis esse magum.
Quidquid enim sapiens priscorum repperit aetas,
Ingenua quidquid protulit usus ope.
Omneid Persarum proceres dixere Magiam,
Nomine sic rebus conveniente suis.
Nam Divum interpres sacer, antistesque sacrorum,
Persarum lingua dicitur esse Magus.
Ergo quisquis habes animo intellecta capaci,
Humanisque oculis invia mente tenes:
Astorum quisquis cursus numerosque notasque,
Et vocum doctos scis variare sonos:
Quisquis ab incurvo rectum discernere nosti,
Quidque insit veri rebus ubique vides:
Ornatas quisquis didicisti promere voces,
Atque animos hominum voce movere tua:
Te verum scito esse magum, verique Magistri
Iure tibi titulum noveris esse datum.
Romulidae veteres etiam hunc dixere Magistrum:
Qui morum et vitae novit habere modum.
Quaeque probe didicit. potis est quoque tradere vulgo:
Et commissa sibi frena tenere manu.
Macte igitur tanto MITTSCHELI nomine felix:
Qui tituli augurium naviter huius habes.
Nam tibi sublimes tenero sunt pectore dotes:
Persarum prisci queis caruere magi.
Summus Aristoteles tibi se insinuavit, et artes
Indidit, et studii docta reperta sui:


image: s472

Naturaeque vias monstravit in orbe latentes:
Et rectum docuit carpere mentis iter.
Perge: tuis olim decus ista penatibus addent:
Ingenioque bono non leve calcar erunt.
Macte animi BRENTI: tibi enim cum fenore magno
Contigit et merito nominis huius honor.
Tu veterum sana hausisti retione magiam:
Inque quo doctum corpore pectus habes.
Tu Latiae et Graiae nosti commercia linguae:
Tu docta ingenium cultus es arte bonum.
Tu vitae mores patriis virtutibus ornas:
Et patrui recto tramite carpis iter:
Cur non ex merito nomen titulusque Magistri,
Proque tua merces detur honesta fide?
Perge bonis vitae studiis, dictisque vacare
Artibus, et partum congeminare decus:
Ut quondam docto possis succedere patri:
Hoc precor: et coeptis opto secunda tuis.

AD PHILIPPUM HEILBRUNnerum, Philosophiae, artiumque liberalium Magistrum. ELEGIA VI.

OBVIA fit pridem dignissima pompa relatu:
Cum natabus erat Philosophia suis.
Non secus ac quondam tractabant orgia Bacchi
Romulidae, festos concelebrare choros.
Quos humeros vidi? quantisque coloribus ora
Fulgida? quae vultus lumina? quasve genas?


image: s473

Prima aderat iuvenis bina comitata sorore:
Haec habitu tenuis, vestibus illa nitet.
In medio gradiens forma pulcerrima mater,
Exuperat reliquas ore micante Deas.
Hanc stipant geminae rutilanti fronte puellae,
Una Latina crepans, altera Graia sonans.
Quattuor ac matris vestigia rite sequuntur,
Et figunt gressu conveniente gradus.
Haec numerat, canit illa modos, et tertia caelum
Suspicit: at latos ultima librat agros.
Postremae veniunt Comites, sed fronte severa,
Respicit Haec mores, respicit illa physin.
Ordine procedunt: non longa silentia feci:
Paucaque conspiciens verba loquebar humum.
Ac primo iuvenem Divam, clavemque tenentem
Alloquor, heus inquam siste puella gradum.
Dic mihi cur soleas comites praecedere clave?
Clavigerae debes nomen habere Deae.
Ede simul caussam, cur sis minorennis, ut ore
Quqdrimam te vix augurer esse Deam.
His ego dum dictis et voce lacesso iuvencam,
Reddidit haec contra caelica virgo sonos
Disce sed intrepide vates, et percipe caussas,
Nostraque pectoribus verba reconde tuis.
Intima Pieriae custos ego nuncupor aulae,
Et durae teneo munia pacta serae.
Hos ego propugno ferratos obite postes,
Haec et roboribus ianua fulta riget.
Non aditum sine me poterit, quae limina servo,
Ad reliquas quisquam tutus habere Deas.


image: s474

Haec sine me nemo clausae munimina portae
Tranabit, cum non excuto poste seram.
Clavis aperta tibi est, aetatis concipe caussam:
Cur mea quadrimus tinxerit ora rubor.
Hos etenim solos, quorum est tractabilis aetas,
Nec dum etiam senio diriguere, colo.
Qui sero veniunt durum subeunto colonum,
Nam qui non hodie, cras minus aptus erit.
Mox Dea conticuit; dictis accedo sequentem,
Illa solo figit lumina nuda genu
Cur rogito, tenuis cingit tua corpora vestis?
Curve librum clausam, dic mea Nympha, geris?
Qui rogitas? inquit, tantum mihi notio veri
Obtigit, ut falsum dissociare queam.
Est mihi simplicitas soli gratissima virtus,
Et tenui rerum semina tracta modo.
Hinc perquam vili vestitu contegor ossa:
Vilia nam vili concino verba sono.
Pectore multa latent nostro, quae condita servo,
Propterea clausus stat liber iste manu.
Ac soror haec propius quae me comitatur euntem,
Cum re Rhetorices nomina iusta tenet.
Quae nos succincta teneraque sonamus avena:
Materia numquam deficiente tamen.
Haec eadem latis, pulcrisque expandere formis,
Verborum campo fertiliore solet,
Addit et ornatum, variisque coloribus illa
Expolit, in nostro quae latuere sinu.
Hanc ob rem Tyrio saturatas murice vestes,
Expansumque librum dextera fortis habet,


image: s475

Ascendunt ambae, mentemque ego mutuo dictis,
Singulaque interno pectore verba noto.
Subsequitur lento genitrix tramite natas,
Et passu madidam sedula signat humum.
Alloquor ut primum coram data copia fandi:
O Dea quaesitis paucula redde meis.
Si modo suppliciter non aversare rogantem,
Nec mea vis aurae tradere vota levi.
Fare age, quid Comites, quidue hoc sibi postulat agmen?
Quid sivi wult habitu cultus, ovansque chorus?
Tum sic affatur, sunt hae, quas ordine cernis,
Filiolae, Phoebi numine noster amor.
Has ego progenui natas, fovique Puellas
Artidocas, gremio sustinuique meo.
Hinc atque hinc geminae, genialis cura, invencae,
Quae cingunt nostrum, cernis ut ipse, latus.
Ipsae inhiant linguis, ne desuetudine longa
Barbara cogantur postmodo verba loqui.
Altera demonstrat Graecae commercia linguae,
Concinit Ausoniis altera Nympha modis.
Quattuor a tergo praestanti corpore Divae,
A Iove deducunt astripotente genus.
Quae stat dextrorsum vultum demissa puella,
Singula sollicitis supputat articulis.
Proxima quae blanda carmen testudine ludit
Musica, concinna voce sonare docet.
Nec cantat solum, sed et aptat carmina nervis,
Et ferit Aemoniae fila sonora Lyrae.
Tertia metitur, latumque examinat orbem,
Illa gerit normam Lesbia terra tuam.


image: s476

Sedula disquirit quam lata sit area circi,
Quot grradibus terris absit uterque polus.
Haec axem spectat, scrutatur et anxia stellas:
Nomen ut ex astris Astronomia gerat.
Errores Lunae, varios Solisque labores
Explicat, in super as scandere docta plagas.
Has sed adhuc aliae cursu meliore sequuntur,
Quae nostra inprimis lucida templa decent.
Altera venatur satagens primordia rerum,
Naturam et caussas ordinat atque docet.
Altera praescribit mores, vitaeque statuta,
Et monstrat vitio non remorante bonum.
Haecubi dicta, cito repetunt Helicona verentem,
Et festos ducit laeta caterva choros.
Inde ego secedens mecum nova metra voluto,
Queis Clarium possem concelebrare chorum.
At non maiestas recipit mea carmina Musas
Ut numeris ausim ferre referre meis.
Ipsa valet Fabium vel delassare loquacem:
Vel si quid Fabo voce praeire potest
Lemmata sed nostris sumam virtutibus aequa,
Dignaque materies carminis huius erit.
Non rem suscipiam vires quam ferre recusant,
Nec tentare sinet talia facta pudor.
Nam qui forte suis audebit tollere nugis
Haec studia, is liquidus in mare fundet aquas.
Ac idem milium nitetur sculpere torno,
Hyblaeisque apibus mella liquata dabit.
Nostra sed ad meritam deducens carmina laudem,
HAILBRUNNERUM elegis commemorabo novis,


image: s477

Macte PHILIPPE animi converso nomine de te
Fabula narratur, nec ratione vacat.
Tu quia ceu mater septenas pectore natas
Quattuor et comites interiore foves.
Philosophia dedit sacrum tibi nomen et omen:
Et iam Philosophi nomen et omen habes.
Hinc tantum generi, quantum virtutibus addis,
Hinc te solennis concomitatur honos.
Dignus es eximia celebret quem laude Minerva,
Et nostra haec si quid parva Camena valet.
Phoebus utroque tuos cantabit pollice mores:
Cum studiis illos sentiat esse pares.
Sed tibi cum propria laudem virtute pararis:
Nullius inculto carmine cultus eges
Nulla tuo subsunt animo fastidia: virtus
Non est in plausus ambitiosa meos.
Et tua si tentem praeconia dicere laudum,
Pistillo tenui tundere coner aquas.
Nam sicco citius reprimam de pumice lympham,
Quam te pro merito vates honore canam.
Sed ne sit mirum tibi quod mea carmina pangam,
Ad Musas quod te docte Magister agam.
Est etenim et gracilis, vel paucula gratia, Musae,
Et forti petitur parva Myrica bovi.
Quin Deus aeterno satur est, et carmine vivit,
Nos tamen huic ipsi carmina nostra damus.
Quare summa tibi si sunt data munere Christi,
Quid referat nostros accinuisse sonos?
Psittacus et vocem sibi quam natura negavit,
Rite sequens tremulo murmure [gap: Greek text] canit.


image: s478

Vidimus et Picas voces garrire loquaces,
Quis tamen has omnes verba sonare vetat?
Sed licet exiguo valeaas modulamine cantus,
Dic proparte tua parva Thalia tamen.
Audendum est aliquid fortuna audacibus adstat,
Inse dabit nostrae robur Apollo tubae.
At tu qui tenuis versu cantabere Musae,
HEILBRUNNERE sacrum magnificumque decus,
Accipe laudes: neque enim tibi cornea fibra est,
Quas vilis nostrae cantat avena Deae.
Respice non tetricae carmen phantasmate frontis
Sed magis id grata volve revolve manu.
Heu nimus imbellem nullo fulcimine fretam,
Et tam bellantem balbula verba Deam.
Hem tandem blaeso balbuti carmen ab ore,
Hem tandem laudes incipe Musa tuas:
Par tibi mi Iuvenis Sophtae par cura laborum,
Indole nec pietas est minor ipsa tua.
Primitus aeternum cana probitate regentem
Et precibus Christum convenienter amas.
Non es cirratus, Veneris neque pectine comis
Tempora, nec celebras Cypria sacrra comis.
Pro nihilo pendis pueri fera tela procacis,
Nec vitiis animum contemerare soles.
Sed tibi sub casto consedit pectore virtus:
Sed tua legitimus corda subedit amor.
Postmodo peer dias iuvenile cor excolis artes,
Ingeniumque polis moribus usque tuum.
Hoc opus, hic labor est: Musarum castra secutum:
Hoc decus, hic honor est, moribus esse gravem.


image: s479

Quae duo si pariter cuidam natura dicavit,
Clareat ut studiis, clareat arte, fide.
Hunc quis non dignum, laudet quem Musa Naronis,
Autumet? aut meritum quem vel Homerus amet?
Talis et HEILBRUNNER vestra de plebe secundus,
Cum sit sic artis, sic pietatis amans.
Pergite Pierides, cane Lesbi puella Magistrum,
Ingenio cuius cum fide candor inest.
Indole quem mira rerum pater ille beavit,
Cui sanos mores ingeniumque dedit.
Qui virtute sacra reliquos supereminet omnes,
Qui sunt de Clario turma probata grege.
Hunc amat, hunc ornat sanctarum pompa sororum,
Arreptumque manu, tu meus, inquit, eris.
Cynthius ipsius digitis dum vellicat aurem,
Heus, ait, o Iuvenis noster alumnus eris.
HEILBRUNNERE decus vestro memorabile coetu,
Excultum variis dotibus arte, fide.
Labra caballino spumantia fonte rigasti,
Mons tua demulsit membra sopore biceps.
Virgaque Tyrrhenae lenit tua tempora Divae,
Ingenio tribuens munera mille tuo.
Cecropis hyblaeos eadem tibi Pellas Hymettos,
Et thyma Castaliae Corsica donat apis.
Arte tibi nihil est toto frugalius orbe,
Artibus a doctis horula nulla vacat.
Tu quoque Gorgoneos studiis affigis ocellos:
A te qui mollit pectore somnus abest.
Litterulis animum dedis, fallisque labores,
Nec tibi vel minimum tempus inane perit.


image: s480

Pulmo tuae doctos animae praelargus anhelat,
Et bene sollicito perlegit libros:
Ipse tuis manibus gestis sordescere eosdem,
Teque iuvat digitis attenuasse tuis.
Nec tua vel tineas pavisse volumina pigras,
Nec reor haec blattis vermibus esse dapes.
Quid memorem quantis clarescas artibus? aut quo
In tua, mi Iuvenis, Carmine facta ferar?
Doctus es Argolicis clades quot Phthius Achilles,
Quot Troas dederit Pelias hasta neci.
Doctus es a curvo docte dignoscere rectum:
Circulus ut circum more decente secet.
Inter Aristotelis silvas disquirere verum
Doctus es, et [gap: Greek text] vera dare.
Rura colis multum sudantibus Ethica stivis:
Ethica virtutis vomere doctus aras.
Linguarum porro quarum modo maximus usus,
Ingenua clare cognitione vales.
Dummodo Romano depromis ab ore Pelasgos:
Dum Graio Latios reddis ab ore sonos.
Scilicet apprime dixit Milesius heros,
Saecula quem merito carmina nostra colunt.
Res ait, haud magna est belle componere vultum:
Res non est nitidas pectere digna comas.
Sed magis eximia est studiis bene comere mentem,
Artibus ac animum pingere sponte suum.
Hic, ait, est felix, hic terque quaterque beatus:
Corpore qui sano munera mentis alit.
Digna fuit summo sententia digna Thalete,
Miletus tali vellere digna fuit.


image: s481

Nam quantum virtus opibus regalibus anteit,
Vestibus et quanto dignior exstat homo:
Tanto intervallo sua mens post terga relinquit
Corpus, et hoc ipsum qualiacumque decent.
Dic etenim sanctis quaenam praestantia subsit
Artibus, et Musis gloria quanta sacris.
Stat sua Pieriis numquam moritura Deabus
Gratia, qua sapiens nemo carere potest.
Ergo te faustum quis non vereque beatum
Diceret HEILBRUNNER laus et imago Patris.
Quem iuvit potius caput exeruisse per artes
Murice quam tinctis splendidus esse togis.
Cui magis arrisit studium callere sacratum,
Quam pretio caris torquibus esse nitens.
Nam non argento, nec tritae munere vestis,
Sed gaudes puro corde vigere probus.
Denique cui placuit citius per membra dolores
Pascere, quam morbos mente fovere truces.
Si fidunt alii manare poetica solos
Mella cavernosis abdita pene favis.
Multa supercilio qui suggillare severo,
Plurima suspenso temnere nare solent.
Dente Theonino quem non arrodere tentant?
Quem non Archilochi Musa canina secat?
At licet alterutro celeris cursant pede Ladae,
Impedient cursum lignea crura tamen.
Sed tu non sluitas dubiae spe pendulus horae,
Omniboni servas auribus illa Dei.
Et tua continuas (neque enim diludia poscis)
Caepta nec extremam fessus es ire viam.


image: s482

Vana nec attoniti venaris crimina vulgi,
Splendida doctorum pulpita dignus amas,
Nil te livoris tardant convicia: surda
Saepe Bioneas seicis aure preces.
Nulla tuos vexant animos obiecta maligni,
Sit licet Orbilio saevior ipse truci.
Tu studia insomnis sectaris et otia linquis,
Primus habet semper te pietatis amor.
Hinc hederae iusto lambunt tua iure sequaces
Tempora, et aeternum perstat ubique decus.
Qui fortes olim pugnas insignis obibat,
Quique neci plures cominus ense dabat.
Huic decernebas laetum Gradive triumphum,
Ipsius ornabas fronde micante caput.
Sic quoque qui duros hodie vicere labores,
Et studiis animos excoluere suos.
Hos Pataraee pater redimis lauroque coronas,
Et reddis curis praemia digna piis.
Huc igitur propera sodes, huc dirige gressum,
HEILBRUNNER lauri dona venusta cape:
Debita laturus meritorum munera Victor,
I pede festinans, i bone rumpe moras.
Nunc quoque te titulo donabit Apollo Magistri,
Ornabitque comas, articulosque tuos.
Hic ubi sub pisces veniunt sarraca rubentis
Solis, et hybernus Februa Phoebus agit.
Ergo diu vivas fauste, videasque superstes
Complures tali dignus honore dies.
Gratulor ipse tibi, Dominumque ego desuper arce,
Cui res haec curae est, in mea vota voco.


image: s483

Istibi cum sancto praesto sit flamine mitis,
Is sit navigio remus et aura tuo.
Maiores nido possis extendere pennas,
Et genus et patriam notificare tuam.
Serviat inprimis supremi numinis aula,
Laudibus altisonum glorificetque Deum.
Tu vero salve Suevae schola docta Tubingae,
O iterum salve [gap: Greek text] chore.
Gargara doctorum profers iuxtaque piorum,
Nec doctos capient carbasa mille viros.
Quin etiam iuvenum myrmecia plura bonorum.
Educis patulo, lacteoloque sinu.
Ede Tubinga bonos cum sis ad sidera nota,
Et doctos crebris nixibus ede viros.
Sic tuus aeternum decor iste manebit in aevum,
Gloriaque est nullo demoritura die.

AD GEORGIUM GLOCCERUM Argentinensem, Magisterii Candidatum. ELEGIA VII.

GRatulor hunc titulum tibi, mi Gloccere Magister,
Quem meruit virtus ingeniumque tuum.
Nam tua te pietas, tua te doctrina fidesque
Extulit: atque aliquod nomen habere facit.
Sive etenim mores, naevis et labe carentes
Intueor, mentis sive sagacis opes:
Ex merito tali te iudico nomine dignum:
Erro vagus contra ganniat usque licet.


image: s484

Est tibi Romani patriis in finibus oris
Iamdudum et Graii copia parta soni.
Est tibi de culto sermo Cicerone disertus:
Quo potes eloquium condecorare tuum.
Est etiam nostrae sapienti in sede Tubingae
Ianua Ilisaei fontis aperta tibi.
Temporibus priscis, quo magna Lycea rigavit
Summus Aristoteles et prior arte Plato.
Addo sacrae studium linguae, Mosisque volumen
Arcanum: et sanctis abdita sensa libris.
Quae tu syncero iamdudum pectore versas,
Dum tibi commissum pastor ovile doces.
Ergo Magisterii nunc iure acquiris honorem:
Perpetuumque refers pro pietate decus.

SVO VALENTINO CLESSIO. Artium Magistro. ELEGIA VIII.

GEstio per Musas: dum multa laude decorus
Ingenio recipis dona sat ampla tuo.
Nam quicumque tibi iam decernuntur honores,
Horum debetur pars quotacumque mihi.
Quippe tibi fueram quod Valentine Magister,
Ut de me iactes quid didicisse boni.
Non modo cum solito mihi publica lectio more
Danda fuit: qualis illa Maronis erat:
Qualis et Historiae, seu Caesaris atque SalustI,
Quam pueris multa sedulitate lego.


image: s485

Te sed Aristotelis privato tempore rimas,
Cum reitquis, docui dexteritate pari.
Inde Sophistarum didicisti evolvere nodos,
Illorum et sannas excipere atque dolos.
Inde Oratores veteres, veteresque Poetas
Ingenii magnis cultibus aequiparas.
Macte animo posthac, operique fideliter insta.
Delphiea venturo ut tempore serta geras:
Nimtrum priscis quae convenere Poetis,
Quos enutrivit lacte Minerva suo.
Ergo bonos inter quod connumerabere Vates,
Acceptum referas gratus et ipse mihi.
Tum mea, si tantae superabo fulmina litis,
Valentine tibi carmina munus erunt.
Ipsemet aut quondam (sit fas mihi tale precari)
Vincturus Lauri sum tibi fronde comas.
Aut modo qui pollet matura laude MELISSUS,
Vel sibi qui puro nomen ab amne tenet.
Aut vel Reusnerus, Medica vel clarus ab arte
Posthius, aut alius cui Dea docta favet.
Faxit Christiadum, divinae Spiritus arcis
Ille Poetarum ductor et auctor, Amen.
Ipso die Actus (qui erat 16. Augusti) Anno 1581.

AD PETRUM FUNCCIUM Memmingensem. ELEGIA IX.

ITE triumphales circum pia tempora myrti:
Comite victrices frunde nitente comas.


image: s486

Iam super Oceanum primo consurgit Eoo
Leucothee et laetum provehit axe iubar.
Quo properas croceum linquens aurora cubile?
Quae roseis tecum gaudia ducis equis?
Hiccine devicto Laurus captatur ab hoste?
Debita num victor praemia miles habet?
Inclita velantur nemorosis pulpita sertis:
Flore viae fulgent, luce micante faces.
Et qui Sidonio residet sublimis in ostro,
Imponet nitidis laurea serta comis.
En iam pompa venit linguis animisque favete:
Tempus adest plausus, aurea pompa venit.
Inde petunt meritis delubra faventia votis:
Plenaque laetitiae signa triumphus habet.
Hos inter graditur, sequitur quem cetera pubes,
FUNCCIUS et primo proximus ille duci est.
Dicite Iopaean, et cingite timpora ramis:
Hospes Io, bis Io voce triumphe sona.
FUNCCIUS exspectat victricis praemia palmae:
FUNCCIUS emerito nomine victor ovat.
Quem vicit? varios casus, durosque labores.
Quos sibi Pieridum castra sacrata petunt.
Dum non ignavae sectatur inertia vitae
Otia; sed studiis tempore quoque vacat.
Dignus es o FUNCCI. quem Phoebus ad aethera tollat:
Dignus es Ascraeo Maeonioque pede.
Nil laudare queo: tua te bona cognita produnt:
Sed tamen et versus ingrediare meos.
Iuppiter ingeniis dumdat sua munera Vatum,
Se ferri celebrem quolibet ore sinit.


image: s487

Ergo tua nobis signabitur area laude:
Et referet nomen pagina nostra tuum.
Matertam tantis amplam virtutibus imples,
Ut sit principii nescia Musa sui.
Numims aeterni primis venerator ab annis,
Intima divinae munera mentis habes.
Ille Panomphaeus, precibus quem rite vocasti.
Annuit et studiis contulit almus opem.
Nil mihi cum Cirrha, nil cum Permessidos amni:
Hoc dedit ingenium, qui regit astra, Deus.
Cultores assiduus, collisque Heliconis amator,
Cuius et aetherio nectare corda madent.
Simplicis et vivi semper candoris alumnus:
Nec tua vel livor corda subedit iners.
Nulla tuos turbat tumefacta superbia mores:
Pectus at Herculeae simplicit atis habes.
Et, quae praecipue iuvenile, modestia, comit
Agmen, inest placidis cum gravitate genis.
Non inculta tibi est, nec segniter indoles hirta:
Non est mollicies pectoris ulla tui.
Quid moror? ingenua iuvenis pietate probatus
Pectore virtutis plurima dona foves.
Cuius inest animo patriae virtutis imago,
Qua prior in nostro non viget ulla choro.
FUNCCIUS ipse pater praeclari nominis Heros:
Et vir non ipsa, quam regit, urbe minor.
Tanta est conspicuus, tanta probitate relucet:
Ut reputes illi numen inesse viro.
Spectata bonitate senex, candore, fideque
Inclitus et patriae cura salusque suae.


image: s488

Eloquio praestans, aevi prudentia nostri
Prostituens sancto verba diserta foro.
Huius et imperio paret Memminga fideli:
Publica res illo statque ruitque duce.
Relligionis opus primum asservare laborat:
Hoc duce stat verae relligionis opus.
Ardua, crede mihi, virtus et Principe digna est:
Protegat ut fidei caelica verba sacrae.
Doctrina pariter, pariter virtute renidet,
Artibus in dubio est haec sit an illa prior.
Eius at in laudes si carmina ducere tentem,
Sisyphia dicar volvere saxa manu.
Tanta viri siquidem pietas haud apta Camenis
Hisce, neque haec multo syrmate Musa tumet:
Filius ergo sui sequitur vestigia patris:
Huius et in mores convenienter abit:
O utinam tales liceat spectare nepotes,
Et de prole parens gaudia mille trahat!
FUNCCI Cecropiae cultor venerande Minervae
Quo studio Musas excolis ipse graves?
Eloquar an sileam? tot calles mentibus artes,
Tam tua Tyrrheno pectora melle scatent:
Curtior ut nequeat simul omnes dicere Clio,
Ne dum condigno dinumerare stylo.
Quae sit materies rerum communis origo,
Ex qua res Physicae semina prima trahunt.
Quid mare, quid reliquos undantes vinciat amnes,
Quid cieat supera fulmen ab arce ferum.
Te docuit Physicus Stagiraei rite libellus,
Antiquum clari nominis illud opus.


image: s489

Quid deceat quemvis, quaesit via prima salutis
Ethicus oftendit, nec sine fraude, liber.
Circulus aetheriam cingens amplexibus aedem,
Et tibi perspecta est magna minorque fera.
Artibus ingenuis, quarum tibi maxima semper
Cura fuit, sic sunt dedita corda tibi:
Ut te nulla quies, nec somnus tardet inertem,
Quo minus in studiis invigilare queas.
Doctus es Aemoniis aptare et carmina nervis,
Et te studineae tangere fila lyrae.
Quin et magna tuam commendat gratia linguam,
Dum latiis misces carmina Graia modis.
Multiplici variae polles idiomate linguae,
Oenotriis addens verba Pelasga sonis.
Aurea, si cernas artes, nunc saecula florent,
Saecula Smyrnaeo carmine digna coli:
Antiqui redeunt placidissima tempora Veris,
Aurea dum Phoebi munera mundus alit.
Hinc sunt et veterum nec vana Poemata vatum,
Aurea quae longo syrmate saecla ferunt.
Tempore quo caeli regnum Saturnus habebat:
Nec dum Chaonio sub Iove mundus erat.
Quomodo sponte sua produxerit omnia tellus:
Et fuerit, praeter deliciosa, nihil.
Omnia pacato fuerint tutissima mundo:
Non positae leges, sed sine lege fides.
Nondum etiam Astraeum crimen mortale fugarit,
Ultima nec nostras liquerit illa plagas.
Lenia securae tractarint otia plebes:
Assuetae seram solvere glande famem.


image: s490

Frigidaque ambrosium manarint flumina nectar:
Sudarit rigidus mella liquata frutex.
Nemo opere insuetos tunc attenuaverit artus,
Lassaritque suas nemo labore manus.
Libera vomeribus tellus inarata pararit
Omnia: nec sciderit falce colonus humum.
Abfuerit Mavors, et nullus militis usus:
Horrida nec rubeus tinxerit arma cruor.
Non etiam celsi convulsa e vertice montis
In liquidis abies summa natarit aquis.
Ut pecus et Dominum communis texerit umbra:
Uxor et agresti straverit arte torum.
Talia laude vehunt, versuque ad sidera tollunt,
Ac indefessis tempora prisca modis.
Non tamen ingenuas quis tum cognoverit artes
Ulla Poetarum dicere cura fuit.
Nemo refert Musas versu, Phoebique ministros,
Quos norint doctos aurea saecla viros.
Ferrea culpatur, nec falso nomine, proles:
Maius at aurato tempore nomen habet.
Pulcrius est auro, quod ferrea procreat aetas,
Omen et eximium prosperitatis habet.
Ingenium quanto est fulvo preciosius auro:
Tantum artes superant aurea saecla piae.
Temporibus nostris iam cedat serior aetas:
Antiqui melior temporis hora venit.
Quamvis infausto spernantur tempore Musae,
Linguarumque decus, quod stetit ante ruat.
Atque sit exiguum studiis quod se abdicet agmen,
Innumera Aonidum sunt monumenta tamen.


image: s491

Crede mihi non sunt exomni parte Camenae
Abiectae, superest his quoque iustus honor.
Non referam versu priscum transacta per aevum
Quam fuerit vatum gloria magna choro.
Aspice solenni gradientem tramite turbam,
Artibus excultam moribus atque fide.
Non secus ac quondam victricia ac praemia miles
Strenuus, hi lauri dona sacrata gerunt.
Nam probe Musarum placidissima castra sequutus,
Arte fideque animos expoliere suos.
Plebs pia virtutes sacras operata iuventus,
Et cui praecipuum nomon Apollo dedit.
Ex quibus ante alios placuit mihi FUNCCIUS unus,
Non tam conspicuum, quam iuvenile decus.
Illius ut versu praeconia dicere tentem
Fascibus et dignis gaudia mille precer.
O decus, o Funcci multis virtutibus aucte,
I decus, i Funcci, praemia victor habe!
Saepe fuit studiis adversa opulentia rerum,
Te FUNCCI studiis adpopulantur opes.
Credite res magna est, virtusque operosa videtur,
Divitias inter musica castra sequi,
At tu divitias Clariis iunxisse Deabus
Non contemnenda conditione studes.
Nomine cum valeas multum generosus avito,
Notificas morum tu gravitate genus.
Te natale solum decorat virtute refulgens:
Tu quoque natales excolis ipse plagas.
I decus, i FUNCCI felicibus utere votis:
Donantur viridi timpora frunde tua.


image: s492

Hi tibi iam florent primae lanuginis anni,
Haec matura aetas est tibi, sitque precor.
Quae tibi ventura est? quo culta lepore senectus?
Quum valeat numeris ipsa iuventa suis.
Gratulor ergo tibi, populi gratantur honorem,
Et tibi plausibili gaudia voce favent.
Hic honor amplificet nomen, prositque paternis
Sedibus, ac primum, qui dedit ista, Deo.
Hoc precor extremum, Deus ut nova coepta secundet,
Nostra verecundo vota rubore vacant.

AD M. IOHANNEM OLdorphium Danum. ELEGIA X.

CAPNIO Romana quondam novus hospes in urbe,
Audiit Argopylum verba Pelasga loqui:
Thucydidisque suo proponere dicta Lycaeo,
(Hellade nam Latiam venerat exul humum)
Isque ubi Germanum Latios videt inter amicos,
Protinus, an cupiat verba Pelasga, rogat.
Capnio non longum dando responsa moratus,
Commutat Latiis Attica verba sonis.
Suspiciens caelum Argropylos, proh IUPITER, inquit,
Disiecta Alpinum transvolat Hellas agrum.
Quid mirum, si quis tot nostro tempore Danos
Aspiciens cultos moribus, arte, fide:
Altius exclamet, iam Baltica littora et Arcton
Transiit Ausoniis Graecia iuncta plagis?
Quando tot Cimbri Musarum castra secuti,
Ausonios callent Cecropiosque libros.


image: s493

Quando tot versus, ceulargo e flumine, fundunt,
Gratantes studio, docte Olodorpe, tuo?
Gratulor hunc animum Danis, has gratulor artes,
Gratulor et laudi, docte Olodorpe, tuae.

PROBLEMA. UTRUM FORTUNA ALIquam causae moventis rationem habeat: (secundum Aristotelem) an secus? ESSE ALIQUAM IN REbus Fortunam. ELEGIA XI.

QUAERITUR in rebus num sit Fortuna caducis
Quae dubias variet stans super orbe, vices?
An vero haec hominum certa stent omnia lege:
Immotoque ingens limite mundus eat?
Stoicidae duro tribuebant omnia Fato:
Sors Epicuraei dux erat una gregis
At neque fatali sunt omnia lege ligata:
Cuncta nec arbitrio sors regit aspra suo.
Inter utrumque modus veri. nam plurima fati
Vi fieri, caeca plurima sorte solent.
Nam quod ad arbitrium fortunae plurima fiant:
Nunc cupio paucis rite probare modis.
Tu modo doctorum coetus praeclare virorum
Huc ades: et coeptis annue quaeso meis.
Ut, quidquid rudibus deerit in carmine verbis,
Iudicii candor pensetid omne tui.


image: s494

Ac primum constat, quaedam contingere raro
Causamque occultae nos latitare rei.
Nec tribui eventum naturae posse sagaci:
Ordine quae certo convenienter agit.
Cum quae sorte cadunt, nulla ratione ferantur:
Et fortuna levis, fine sit orba suo.
Hoc uti percipiant animi teneantque fideles:
Exemplis res est testificanda suis.
Foderit hic agrum, reperitur seria fulvo
Plena auro: nummis seria plena bonis.
Quis mihi thesauri Naturam quaeso reperti
Caussam: aut arbitrium dixerit esse viri?
Iverit ille domo mercatum vina, reditque
Laesa per insidias saucius ora domum.
Non haec caussa viae non isthic finis eunti
Propositus: sortis sed fuit iste dolus.
Tegula de celsa quondam si decidat arce:
Inque hominis veniat culmine lapsa caput:
Quis negat adverso rem talem obtingere casu?
Aut quis naturae iudicet istud opus?
Quae ne quis nimium a docto sermone remota
Iudicet: hic paulo nunc propiora canam.
Nonne canem aut vitulum prudens natura creare,
Non nisi caud atum qua drupedemque solet?
At si quinque pedes sine cauda proferat olim:
Quis non fortunae dixerit esse malum?
Bucephalum casus genuit: natura negavit:
Haec enim equi dat equo colla, bovique bovis.
Semper enim natura modis agit omnia certis:
Propositoque suum fine tuetur opus.


image: s495

Sed varia est, metamque petit non semper eandem
Fortuna: innumeras fertque refertque vices.
Et pedibus dubiis hincinde volubilis errat:
Nec manet in certis una eademque locis.
Adde quod humanis ferme sese omnibus actis
Ingerit. et variis ludit ubique modis:
Saepe quis ad finem studiose tendit honestum:
Fortuna arbitrio retrahit acta suo.
Saepe quis ad pacem revocet consulta tuendam:
Post videt in rapidos consilia ire Notos.
Saepe quis artificum sublime educere tectum
Aggressus, medium fallitur inter opus.
Saepe peritorum quidam ius dicere iussus,
Errat: et errorem non negat ipse suum,
Saepe Machaonio medicus fert Pharmacon aegris
Pollice, quod melius non tetulisse fuit.
Tempore deficiar, si cuncta exponere coner:
Quae varias monstrant sortis in orbe vices.
Hanc si quis tollat, et contingentia tollet,
Cunctaque fatali facta domabit ope:
Arbitriique omnes fatis adstringet habenas,
Dicet et a doctis multa aliena libris.
Sed quid opus multis caeci ludibria caesus
Pandere, et errores stantis in orbe Deae?
Aspice duntaxat, quanta caligine mersae
Res hominum: ut variae sortis ubique vices.
Hinc Fortuna rapax apicem stridore furenti
Sustulit: hinc illum deposuisse solet.
Saepius indignos magna ad fastigia rerum
Extulit: et dignos iussit abire foras.


image: s496

Saepius innocuum premit haec Dea lubrica damno:
Pauperie iustos aggravat inde viros.
Haec si forte volet, fies de Rhetore Consul:
Si volet, amisso Consule Rhetor eris.
Quid multis? homines nullo regit ordine, nulla
Lege: sed incerto volvitur orbe rotae.
Nunc bona: nunc tristi conturbans omnia vultu:
Nunc mater, quarto forte Noverca die.
Ac velut Autumni quondam Septembribus horis,
Tempestas varias concitat orta vices:
Nunc pluvio caelo ventosis horrida nimbis:
Nunc iterum claro facta serena die.
Sic fortuna levis modo tristia quaeque minatur!
Mox iterum laeta gaudia fronte parat.
Usque adeo nulla est hominum sincera voluptas:
Imaque permutat grandibus hora brevis.
Qui modo Lydorum populos ditione tenebat,
Heu nunc ad rapidum ducitur ille rogum.
Ille Syracosiae modo Rex Dionysius urbis,
In trivio pueros nunc Elementa docet.
Ille triumphati victor Belisarius orbis,
Mendicus turbae poscit euntis opem.
Quid fuerat Magno maius? tamen ille fugatus
Niliaco moles littore trunca iacet
In caeno latitat Marius cannaque palustri:
Consule quo toties Roma superba fuit.
I nunc et certa fieri dic omnia lege
Naturae et nullas casui inesse vices.
Quid? quod Aristoteles naturae operumque magister,
Haec eadem mecum, qui fateatur, adest?


image: s497

Cuius ab ingenio, tanquam praedivite vena,
Manavit, quidquid mens rationis habet.
Nec Chaeronaeus docuit Plutarchus ab illo
Diversum, et quisquis non nisi recta sapit.
Ipsi etiam vates caeli super arce locarunt
Fortunam, et magnum numen habere putant:
Nec quisquam est veterum, qui non det plurima sorti,
Et casu in mundo plurima credat agi.
Sed tamen ut ne aliis nimium, aut mihi denique fidam:
Ingenua experiar nobilis ora viri:
Nobilis ingenio, et multis praestantibus ausis,
Immenso cuius nomen in orbe volat.
Te pie Praeceptor, nostri pars magna Lycei,
FRISCHLINE appello, te NICODEME voco.
Tu potes antiqui producere sensa Platonis:
Tu Senecae et veterum plurima dicta virum.
Tu mihi Aristotelem dextre volvisse videris:
Ingeniumque illo percoluisse tuum.
Ut nihil historias dicam, innumerosque Poetas:
Qua tibi se nemo vendicat arte parem.
Eia age dic nobis, num sit Fortuna, vagusque
Casus, an aeternis legibus orbis eat?
Sic tibi me aeterna devinctum lege tenebis:
Et memorem facies tempus in omne tui.
M. Iohannes Laetus,
Lavinganus.


image: s498

RESPONSIO NICODEMI FRISCHLINI, IN Schola Tubingensi Professoris publici. ELEGIA XII.

FATAne perpetuis moderentur legibus orbem:
Consilioque cadant omnia firma Dei?
An nihil aeternum sed passimincerta vagetur:
Ambiguasque ferat sors referatque vices?
Quaestio difficilis: multosque agitata per annos:
Nec dum etiam finem lis habet orta suum.
Nam facilem immiti Naturam adstringere Fato:
Nec ventura aliter, dicere, posse geri:
Absurdum. sortis quod mens ignara fortunae
In vitium, fati non sine labe, ruat:
Haud minus absurdum dominanti nectere Fato
Frena voluntatis libera, grande nefas.
Omnia quae fiunt, insanae adscribere sorti,
Est vere insanae relligionis opus.
Nam nihil in rerum Natura existere casu,
Niltemere fieri, nil sine lege geri:
Nec varias rerum (quod tu facis, optime Laete)
Fortunae tribui iudico posse vices:
Quas sine naturae cursu, sine legibus ullis,
Ambigua ferri conditione vides.
Tu quod pauca cadunt sine lege, sine ordine certo
Naturae: casus credis id esse malum.
Tu quod monstra vides, interdum existere nullo
Ordine fortunae credis id esse malum.


image: s499

Tu quod in errorem trahitur quandoque voluntas:
Esse putas vitium stantis in orbe Deae.
Tu quod res hominum tanta caligine volvi
Aspicis: arbitrium sortis id esse putas.
Sed magno et veteres, nostrosque errore teneri:
Ostendam paucis, ut feret hora, modis.
Tu modo doctorum celeberrima turba virorum,
Da praetudicii candida signa tui:
Ut mihi pace tua fortunam evertere caecam
Fas sit: et insanum trudere adima caput:
Fas sit Aristot elem contra ipsum sumere tela:
Non odio illius, sed nec amore mei.
Si namque aeternum falsis rationibus orbem,
Materiae asseruit captus amore suae:
Cur non et falso quamcumque affingere causam
Fortunae potuit, lapsus in arte sua?
Dum nimis intenta Naturam fronte tuetur:
Affigitque putri lumina mentis humo.
Sed nihil hoc tanto indignum memorabo Magistro,
Et Praeceptorem carpere grande nefas.
Luctabor tantum, ceu cum Doctoribus olim
Discipuli audaces opposuere pedes.
Si nihil obtineo: quaedam pugnasse voluptas
Hic erit: ut cum infans provocat ore patrem.
Tu modo Christe, novi dum docta refello Magistri
Carmina: nostra tuo numina vela rege.
Obruta ne vastis quatiatur cymba procellis:
Aequoris in suetam carpere iussa viam
Principio eventus quosdam contingere nullo
Ordine Naturae, non tibi Laete nego.


image: s500

Nec causam illorum Natura censeo ductum:
Nec reor his certas rebus inesse vices.
Ut cum quis fosso thesaurum invenit agello,
Aut hominis feriit tegula lapsa caput.
Sed quod casus agat, fortunaque caeca gubernet
Has rerum nulla cum ratione vices:
Haec nego: nec temere ista nego: qui ludicra casus
Esse nego, et sortis non reor esse vicem.
Nam licet immoto non fiant omnia fato:
Ista tamen fati censeo lege geri:
Tu quae fortunae tribuis, casusque furori:
Et temere fieri sic super orbe putas.
Haud ullis siquidem caeci ludibria casus
Accidere eventis (res tibi mira) cano.
Omniaque aut certo Naturae obtingere ductu,
Aut fieri arcani sub ratione boni.
Atque hoc ut capiant animi teneantque fideles,
Exemplo res est notificanda tuo.
Rara quidem reperit thesaurum fossio: sed quae
Repperit, aetheria est fossio ducta manu.
Nam Deus humano: non non fortuna labori
Aspirat: nostras dirigit ille manus.
Cui vult, addit opes: cui non, huic detrahit idem:
Hic nihil instabilis sors Dea iuris habet.
At si infans tecto incolumis labatur ab alto:
Ordine naturae qui periturus erat:
Iussus Aristoteles genuinam reddere causam,
Nonne id fortunae dixerit esse bonum?
O nimium laxas fortunae tendis habenas:
O nimium caeco casui inesse putas!


image: s501

Non sic arbitrio versat sors ista maligno:
Non sic de tenui slamme pendet homo.
Omnia sunt Domini: Domino simulomnia fiunt:
Vita est illius, morsque reposta manu.
Nullus ab humano decedit vertice crinis:
Consilio si non destinet ille suo.
Nec cadit aerio minimus de culmine passer:
Aucupis intentam ni regat ipse manum.
Nec tu propterea tibi contingentia tolli,
Cunctaque fatorum legibus ire putes.
Res ibi contingunt, Naturae ubi certus it ordo:
Ordine sublato solum ibi Numen agit.
At monstra inversa fieri quod lege videmus:
Fineque naturam saepe carere suo:
Non hoc fortunae, non casu adscribere debes,
Materiae vitium dixeris esse tuae.
Omnes quae recipit species, omnesque figuras:
Seudicas contra, seu super esse physin.
Nam species per se Naturae semina non sunt:
Natura ista gradu nobiliore valet.
Formae omnes divinum aliquid. quia quaelibet unum
Quiddam: atmateries pluribus apta modis,
Ut, quae tum proprias portentosasque figuras,
Aetheria partum vi moderante, capit.
Quid? quod et interdum naturae absque ordine cuncto
Fiunt, a solo monstra profecta Deo.
Ille potest solis currus inhibere volantes:
Ille potest rapidas sistere solus aquas.
Ille potest murorum instar componere pontum:
Transeat ut sicco calce viator aquam.


image: s502

Ille potest caelo stellas formare recentes:
Et tenebris illas abdere, ut ante, suis.
Quod vero artifices labi contingit in arte:
Nec quaeque oppositum tangit arundo scopum.
Non animi culpa est: rebus culpa haeret in ipsis:
Hic variae ambages, hic vaga Lerna mali:
Mens equidem sapiens orientia tempora notis
Instruit exemplis, et sua fata videt.
Ut cum Nauta cavis venturum e nubibus imbrem
Prospicit: et duri vim fugit ille Noti.
Nec fatale adeo fuerat te vincere Magnum
Caesar: ut hic nullum sit rationis opus.
Te siquidem vinci tumet potuisse canebas:
Dyrrachio pedites hoste premente tuos:
Si frons cauta viris: si mens non laeva fuisset:
Victricique usi conditione forent.
Est sua mortali arbitrio super orbe relicta
Libertas: nondum tota perempta iacet.
Et cessare potest et continuare laborem,
Nullo ipsum fati vi retrahente, faber.
Vi fatum immota: caeco sors impete: certo
Ordine natura: mens sapienter agit.
In medio posita est cum libertate voluntas:
Et tenet arbitrii libera frena sui.
Sed caeci arguimus caeci infortunia casus:
Et querimur sortis de levitate leves.
Tolle prius caeca densas e mente tenebras:
Postea de caeca pergito sorte queri.
Sis pius et constans in vita naviter omni:
Fortunae hincnumquam pro levitate gemes.


image: s503

Sed neque perversus naturae totius ordo,
Fortunae recte dicitur essem malum.
Sicut enim ordo boni, sic est consusio fructus
Ista mali: ut noster dicit Aristoteles.
At mala non omnis dici fortuna meretur:
Estetiam quaedam nomine digna bono.
Undeigitur tandem naturae inversus hic ordo?
Quod mala fata bonis sunt, bona fata malis?
Quod vir iustus inops, opibusque iniustus abundat:
Quod subito est Irus, qui modo Croesus erat.
Nempe mali labes, Stygiis haec orta cavernis
Humani lapsus debuit esse comes.
Omnia Dis turbat: foedat Dis omnia: vertit
Omnia: nec quicquam linquit in orbe ratum.
Nec temere tamen ista gerit stant omnia nutu
Firma Dei: et certi munia finis habent.
Quae tibi si velleme sacris ostendere libris:
Ilias est operae longa futura meae.
His tam non verum est, quidquam contingere casu,
Quam mundi exortu fulcra carere suo.
Nil emere fieri sacro sermone docemur:
Multa geri casu Philosophia docet.
Atqui ego res sacras numquam postpono prophanis:
Et potius dicam fallere Aristotelem.
Tuque adeo, caeli quae temet in arce locasti,
Fecistique Deam: sors odiosa vale.
Caeca mihi fortuna vale: Deus omnia cernit:
Hunc certum est comitem velle, ducemque sequi.
Inconstans fortuna vale: qui fallere nescit,
Unius arbitrio stabo cadamque Dei.


image: s504

Saeva noverca vale: Deus et natura parentes
Sunt mihi: non alios, dum mihi vita, colam
Nec me Plutarchus, nec me movet ille Sophorum
Princeps: nam sacris plus tribuisse libet:
Quin etiam ipse aliud Plutarchus dicere visus:
Quam caecae assertor sortis Aristoteles.
Omnia cum fato fortunae ludicra claudat:
Et reliqua in nostra dixerit esse manu.
Quid vero antiquos cesso tibi dicere Graios?
Quid te, Socratico qui loquere ore, Plato?
Quid te Lactanti? quid te Bernharde? quid ipsum
Te Augustine sacer? quid Senecamve loquar?
Temporis heu nimium spaciis excludor iniquis:
Omnia ne hoc possim commemorare loco.
Si tamen hoc coetu est, qui forsan plura requirat:
Plutarchiis Fatum cum Cicerone legat:
Multa ibi repperiet, summis a viribus orta
Ingenii, et nostris non aliena sonis.
Quod superest, te Christe precor, nos spernere mundum,
Et fragiles doceas, ludicra sortis, opes:
Ut tibi fidamus, te te metuamus in omni
Sorte: quibus de te nomen habere datum.
Ne mala nos scabies caelorum pellat ab arce:
Quae non est olidis aedificata capris:
Sed quibus est et viva fides, factisque probata:
Inque tuos coetus officiosa manus.
Sit tibi Christe decus, tibi laus, tibi gloria soli:
Et nunc et reliquo tempore semper, Amen.


image: s505

NICODEMI FRISCHLINI ELEGIARUM LIBER DECIMUS QUARTUS.

SERENISSIMI PRINCIPI AC Domino, D. Maximiliano, electo Polonorum Regi, Archiduci Austriae, Duci Burgundiae, ComTyrolis. Ordinis Teutonici supremo Praesidi etc. Domino suo clementissimo, ingredienti Francofurtum ad Moenum. ELEGIA I.

MOESTA diu tellus Germanica, maxime Princeps,
Dum te deflenda conditione caret
Nunc iterum laeto diffundit iubila vultu,
Quando tua hac reducis lumina grata videt.
O quoeties gemuit Caesar tua fata RODOLPHUS?
O patrii quoties indoluere Duces?
Nam quae iure tibi, Regali semine creto,
Regia Sarmatiae nexa corona fuit:
Hanc sors invidit (nisi fallit opinio mentem)
Saepe Dea haec coeptis obicit aegra pedes.
Quam tamen istius sapuissent pectora gentis:
Si tua Sarmaticus cerneret ora thronus.
Quam quale Hungaricis sperasset Sarmata aboris
Praesidum: adversus vimque metumque Getae.


image: s506

Quam posset validus habuisse a Pannone vires,
Danubii liquidas qua Savus auget aquas?
Dis aliter visum. Nam sceptra negata Polonis
Austria, nec tantos gens capit ista Duces.
Sic olim spreto, sceptrum regale, VILHELMO.
Cum casto obtinuit Rex Iugello toro.
Sic Rex Hunniades FRIDERICO Caesare victo,
Compulit Hungaricum sub sua iur a larem.
Nunc poenas aliqua solvunt ratione Poloni:
Quod sibi ab hoste truci bella parata vident.
Hoc est quod diros intra consinia Turcos
Nunc bis se contra Sarmata miles habet.
Sic placidum; infensos habeat sibi Sarmata Moschos:
Et metuat saevi spicula mille Getae.
Tu vero patria Maximiliane recepta
Laetus ova: et grata disce quiete frui:
Quod tibi praeteritoiam tempore fata negarunt,
Hoc referet certa lege futura dies.
Non arcum semper pharetratus tendit Apollo,
Suscitat et doctae fila sonora lyrae.

IN INGRESSV ILLUSTRISSIMI PRINCIPIS AC Domini, D. Ludovici, Ducis VVirtembergici ac Teccii, Comitis in Monte Belgarum, etc. Tubingam, 19. Septemb. ELEGIA II.

MOENIA Neccaricae, populo stipante, Tubingae
Ingreditur, patrii Dux Ludovicus agri:


image: s507

Nec solus sua tecta subit: comitatur euntem
Saxonico Princeps de genitore satus:
Eximia virtute Heros: invenilibus annis
Maior: et antiquae maxima fama domus,
Huic Septemvir avus: quo non animosior alter
Sacrum Papicolis opposuisse pedem.
Nam quis Ioannis Friderici nomina nescit:
Nomina in aeternos non peritura dies?
Quis proavi summos Friderici nescit honores:
Caesaris oblatum cui diadema fuit?
Parte alia Comes it, fama generosus Avorum,
Lignitius: frater Dux Ioachime tuus:
Egregius Princeps, rerum celeberrimus usu:
Lignitiae clarum lumen honosque domus.
Fecit utrumque sibi affinem Ludovicus: utrique
Germanam thalami pignus, habere dedit.
Iamque ambae a tergo fratremque virosque sequuntur:
Ambas virgineus cingit utrinque chorus.
Dat signum Tubicen, turri speculatus ab alta:
Et volat ignivomo missus ab aere globus.
Congeminant laeti plausus, et iubila cives,
Grataque festivae tempora lucis agunt.
Christe fave: festamque tuo rege numine lucem:
Faustaque fac patriis omina nostra focis.
Annus abit nonus: cum vincla iugalia primum
Induit hic Princeps, instituitque choros.
Omnia tunc festa ridebant Teccidos ora:
Inque suas partes prodigus annus erat.
Omnia tunc pingui spumabant dolia musto:
Et nova calcantes fregerat uva pedes,


image: s508

Flumina tunc lactis, tunc flumina nectaris ibant:
Tunc rigidae quercus rosida mella dabant.
Fallor? an hoc iterum uxorem Deus annuit anno:
Participemque tuae dat Ludovice domus?
Aurea tum pleno fert fruges copia cornu:
Vinaque promanant more fluentis aquae.
Nempe Deus mensam Hospitibus Deus hospes adornat:
Quem penes hospitii candida iura manent.
Dum viduo pariter quaerit solamina lecto:
Nec vult in vacuo te iacuisse toro.
Quid iuvat immodico defunctam offendere lesso?
Et vita manes perpete nolle frui?
Sat lacrimis patriaeque datum: subit altera Coniux.
Quae Domino patriam, prole beetque patrem.
Hoc pietas, hoc prisca fides, hoc supplice vultu
VVirtembergiadum cernua poscit humus.
O iubar optatum nobis, et saepe petitum
Fxorere: et nostras aspice mite plagas!
Ut mea vota Deo sint exaudita, precesque:
Quas populus fudit, Dux Ludovice, tuus.
Ut lux illa micet, qua te tua Diva Parentem
Faxit: et hunc patriae mater honestet agrum
Tunc ego Carminibus (modo sit mihi vita superstes)
Antiquos vatum vincere nitar avos.
Tunc omnes Corvos animosa voce lacessam:
Nec metuam strepitus Anser inepte tuos.
Tunc mea pugnaces cantabunt orsa Liburni:
Quaeque est Dalmatico Sengia iuncta solo:
Sengiaclarorum sedes invicta Gigantum:
Magna urbs: sed quovis milite cive minor.


image: s509

Audiet extremo Carnorum inlimite vatem
Kulpa: pio heu multum sanguine facta nocens.
Audiet Adriacae, mihi non incognitus, undae
Pontus, et Istriaco proxima terra mari.
Audiet Hungarici Rhabus, quem vidimus, oris:
Et liquidi velox audiet unda Savi
Interea Christum demissa voce rogemus:
Ipse preces nostras ut velit esse ratas.
E Carniola Liburnorum redux: in patria F.
Anno M. D. LXXXIV.

IN DISCESSUM ILLUSTRISSImi Principis ac Domini, D. Nicolai Christophori Radzivvili Ducis Olice, et Niesvvisi, Comitis in Schidlovviez etc. Cum ipse Anno Salutis 1566. Mense August. Tubingensem Academiam relinqueret. ELEGIA III.

AT Schola ferventiiam dudum carpitur igni:
Sauciaque occultum pectore vulnus alit.
Concurrunt proceres, et cives ordine longo,
Nec non et Clario turba dicata choro,
Lithavus et Suevus nullo discrimine habentur:
Tanta viri pietas, munera tanta Ducis.
Iam Dux Lithuanus, iam VVirtembergica pubes
Conveniunt, stratis accubitura toris.
Fit strepitus tectis, eduntque per atria vocem,
Ingeminant plausus agmina laeta suos.


image: s510

Pars dapibus mensas onerat, pars vina coronat,
Hic pateras implet, libat at ille merum.
Praecipue celebris Doctorum pompa virorum,
Expleri mentem dona tuendo nequit.
Multa viri virtus animo, multusque recursat
Gentis honos, mollis pectora versat amor.
Miratur populum, miratur Principis aulam,
Flagrantesque oculos, et sacra dona Ducis.
Pascitur obtutu, totusque in vulibus errat
Civis, et huc illuc lumina versa rotat.
Et Duce conspecto (quod nuper forte notavi)
Admirans humero pallia lapsa trahit.
Sic haerent animis infixi et pectore vultus:
Cernere sic quivis principis ora cupit.
Undique visendi studio festiva iuventus,
Circumfusa ruit, conglomerata ruit.
Quilibet ex illis ardet coniungere dextras,
Et modo suprema dicere voce, vale.
Interea sonipes phaleris insignis et auro
Emicat, ac mandit spumea frena ferox.
Aspice sed patriae princeps clarissime terrae,
Hunc abitum tristem dives inopsque gemit.
Ipsa Tubinga dolens tantos Heroas abire,
Conatur tales edere voce sonos.
Quo fugis, o Princeps? nostra discedere terra
Cur properas? Cur te fletibus orba querar?
Nec te noster amor, nec te coniunctio dextrae,
Nec quae te excepit regia nostra tenet?
O Dux Lithaviae gentem frenare superbam,
Cui Deus, ac patriam, iuraque sancta dedit:


image: s511

Si te nulla movent magnarum pondera rerum,
Et te promeriti nomen habere iuvat:
Oro siprecibus locus est, hanc exue mentem.
Et mecum plures Dux pie vive dies.
Tanta mihi pietas animo tam vivida virtus,
Obversata, velut tempora somnus, alit.
Quisquis es et poteris caussas innecte morandi,
Sermone et vario tempora longa trahe.
Qualis Elisa fuit, cum Dux Troianus abiret,
Et Tyrium profugus linqueret ipse torum.
Qualis erat Phthius quondam, qui slebat, Achilles,
Cum sua Briseis iam sibi rapta foret.
Talis ero, consecta gravi maerore Tubinga:
Cum fugies nostros inclite Ductor agros.
Si tamen est animus peregrinas visere gentes,
Aut patriae rursum limen adire domus,
Et te Lithaviae celsissima moenia tangunt,
Moenia nunc sceptra tradita sorte tuo.
Aut quaecumque abitus fuerit tibi caussa futuri.
(Semperenim coeptis non levis ansa subest)
Multa Deum manibus supplex orabo supinis,
Ut tibi det larga prospera fata manu.
Dent tibi caelestes optatam ducere vitam,
Auspiciisque ferant praemia digna tuis.
Namque (fateborenim) benefacta rependere tants,
Non opis est nostrae, Duxque Comesquetibi.
At modo, quae iustos respectant, numina caeli,
Sint contra rebus portus et aura tuis.
Haec te iam faxint solio sceptroque potitum,
Patria pacati regna tenere soli.


image: s512

Sed mea Lethaeo si pectora rore maderent:
Aut mea nocticolor tingeret ora palus:
Non tamen exciderent alta quae mente residunt,
Facta, nec e memori corde periret amor.
Quid moror? o liceat talem superesse regentem,
Quem gremio posthac dissita terra geret.
Talia, si vocem iam non natura negasset,
Aut lapides, aut urbs, lignave dicta darent.
Tanta ducem siquidem commendat gloria rerum:
Totaque iam virtus principis ora notat.
O mihi carminibus si dexter Apollo faveret,
Nulla forent laudis nescia regna tuae.
At tua qui, Princeps, longo sermone morari
Tempora, seu merita laude referre volet:
Huic non sufficient annosa volumina vatum:
Ilias et famae longa futura tuae est.
Quod si Moenides praeco virtutis adesset
Narytii exstaret gloria nulla Ducis.
Cederet eloquio Lithuani principis Heros,
Cuius ab ore gravi mellea verba fluunt.
Ipse Mycenaeus populi Dux magnus Achivi,
Bello armisque potens cederet (ipse) tibi.
Maior apud Troiam quis erat Chironis alumno?
Huic tamen, o Princeps, anteferendus eris.
Ut pietate vales, sic bello es fortis et armis:
Teque Ascraea simul fovit amore cohors.
Artibus eximiis, virtutibus, auctus avitis:
His utrisque animus, robore membra valent.
Os humerosque Deo similis, redimitus et auro:
Cuius et in facie caelica dona rubent.


image: s513

Utraque Cecropiae tibi sunt concessa Minervae
Praemia, tam belli quam simul artis honor.
Hoc opus, hoc decus est, haec sunt felicia vitae
Tempora, cum doctis regibus esse placet.
Invitant alios ignava sub otia vitae,
Te magis ad studium regia fata vocant.
Te miseris facilem, miseris natura benignum
Condidit, ut nulli non bonus esse queas.
Pluribus exhaustos fortunae casibus, ipse
Qua potes, ex illis, conditione levas.
O Comes, o Princeps, quae te tam laeta tulerunt
Saecula qui talem te genuere Ducem.
Dum fluvii current, dum Neccarus arva rigabit,
Dum vehet errantes Cynthia noctis equos.
Semper honos, nomenque tuum, laudesque manebunt,
Et decus a sera posteritate trahent.
Quid referam dotes animi? quid corporis artus?
Quo genus aut patriam nunc memorabo stylo?
Non mihi Pegasides dextrae, Dryadumve iuventus,
Nec me Castalidum turba sacrata iuvat.
Et mihi difficilis venam natura negavit,
Arida quae riguo cassa liquore fluit.
Fas tamen esto, aliquid nostra pro parte virili
Dicere: nec volucri chaere negare suum.
Ora Borussiacae quondam celeberrima genti:
Dzuvina ubi caeruleis fluctibus arva rigat.
Dives opum, belloque potens, atque ubere glebae:
Hic Lithuanus humum falce colonus arat.
Illa tibi patria est Dux Illustrissime terra:
Quam Radziuvilum stirps generosa tenet.


image: s514

Archimareschalcum plaga te Lithuana salutat,
Et mitem Dominum gaudet habere suum.
Ipse Niesuvisus, latae et telluris Olica,
Imperio parent subdita regna tuo.
Te quoque Vilna Ducem, te Schidlouvieza superba
Illustrem Comitem gestit adesse sibi.
I pete vel patriam regali nomine sedem:
Nam te iamdudum subdita turba manet.
Protinus excipient venientem more decenti:
Ac longo cives ordine vota dabunt.
Deque Ducis reditu laetum Petana per urbes
Dicent, atque vias flore nitente tegent.
Praebebuntque manus, patriaque in sede locabunt:
Assueti Dominum rite vocare suum.
Vel quocumque tuum, felicibus utere fatis,
Tendis iter, curru, remige, vectus equo.
Ut tibi sarraco si sit sulcanda pruina:
Automedon currus artibus ipse regat.
Seu tibi rostratis tranandum navibus aequor,
Et pelagi celeres transvehat unda rates:
Tranquillo possis patriam contingere caelo,
Afflet et antennas aura secunda tuas.
Quique reget puppim, et spumas salis aere secabit:
O utinam numquam sit tibi Tiphy minor!
Et Deus Aeoliam claudat, ventosque faventes
Provocet, ac mittat flamina dextrarati.
Sive caballinos findes calcaribus armos,
Ad natale solum praepete vectus equo
Ille quidem superet Xanthum, celeremque Podargum,
Et quos belligeros Troia fovebat equos.


image: s515

Te quoque Nicoleos, Lithuanae gloria terrae,
Littor conservet, te pelagoque Deus.
Is tibi cum sancto felicem flamine rerum
Successum tribuat, Marte togaque Duci
Faxit et in patriis laetum considere regnis,
Et regere imperii pace nitente plagas.
Parcere subiectis et devastare rebelles:
Supplicibus facilem, sontibus esse ferum.
Te Duce, sed primum divini cultus amoris
Floreat, et verae relligionis honor.
Scilicet id superi, caelestia numina, curant:
Et partem vestri muneris esse volunt.
Hoc quia tam sacro praestas ardore fidesque,
Ut sincera Dei vox tua templa riget.
Quis poterit dignas tanto pro munere laudes
Dicere? Quis referet carmine tale decus?
Est Deus in caelis cui constant facta piorum,
Rebus hic humanis praemia digna refert.
Hic quoque devicto, tibi reddet, ab hoste triumphum,
Victricique dabit myrtea serta comae.
Ut possis lato fines custode tueri,
Et patriam bello nobilitare tuam.
Diffugiant hostes nullisque tuentibus ipsos,
Vel minimae vires frangere castra queant.
Agminaque obvinctis post tergum capta lacertis,
Prona ruant et te supplice voce rogent.
Pars haec ense cadat, misere pars illa sagittis,
Et meritam poenam sanguine quisque luat.
Hinc age Mosche ferox, hinc Tartare cede cruente,
Hinc abeas Scythici saeve Tyranne soli.


image: s516

Quid genus Heorum dictis incessis amaris?
Parce precor sanctum contemerare caput.
Non est quem reputas, nec inanem proteris umbram:
hectoreum cernes corpus obesse tibi:
Aut si non armis tibi vis male firma resistet:
Opprimet aeterni te tamen ira Dei.
Et Deus armabit Lithuanam in praelia pubem,
Ac vires addet viribus ille suas.
Conicies hastam, telumque imbelle sine ictu:
Umbo nam clypei tale repellet onus.
Lithava se magnis attollet gloria rebus
Hoc Duce, et exstabit gentis opimus honor.
Solis utramque domum replebit nomine Princeps
Nobilis Eois, occiduisque plagis.
Fallor? an audivi volucres hinnire caballos?
Certe iam cursu praepete abire parant.
Lithuani pariter comites et Sueva iuventus
Permixti incedunt, hic Eques, ille pedes.
Hic aliquis Scythico chlamydem circundatus ostro
Gaudet equo, ac humeris Martia tela gerit.
Suspensamque tenet venantum more phare tram,
Fulgentemque arcum dextera fortis habet.
Infert se socium Princeps, iungitque phalangem,
Et forti cinctus milite carpit iter.
Quem sese ore refert? quam forti pectore et armis?
Iuraresilli desuper esse genus.
Iamque ferocis equi luctantia colla retorquet:
Ille caput tollit caesariemque quatit.
O Deus aerias discussis nubibus oras
Purga, et lucentes retrahe Solis equos.


image: s517

Nec patere infenso misceri murmure caelum:
Fac toto niteant fidera clara polo.
O Deus hospitibus longa regione profectis
Laeti, quidquid lagent, ominis esse velis.
Da precor, ut sileat pelago nimbosus Orion:
Da precor, ut tutum dirigat hospes iter.
Da precor ut Princeps patria ditione potitus,
In Pylios vivat laetus ovansque dies.
Lithaviamque armis tutetur, moribus ornet,
Legibus expoliat Marte togaque sacris.
Denique, quidquid agat, valeat successibus opto:
Serviat et soli, qui regit astra, DEO.

ILLUSTRISSIMO PRINCIPI AC Domino, Dn. Friderico Comiti VVirtembergensi, et Montbelgardensi, Domino supremo Hericuriae, etc. in Academiam Tubingensem advenienti. ELEGIA IIII.

PAEne decem dies abierunt leniter anni, [note: Academiam Tubingensem Eberhardus fundavit.]
Inque novam redeunt saecula lapsa viam:
Ex quo magnifico Princeps Eberhardus honore
Inclitus, haec posuit tecta beata scholae.
Heros magnanimus sapiensque et cultor honesti,
Musarumque tuens, et pietatis amans:
Quique sua pulsas sub tempestate Camenas,
In patriam grata mente reduxit humum.
Aeternumque sui monimentum liquit in orbe:
Quod precer, ut possit nulla abolere dies.


image: s518

At bene fundatus Fberhardo a Principe sedes, [note: Ulricus renovavit.]
Tempora post simili non coluere fide.
Donec Udalricus solio subnixus avito,
Restituit veteres limitis huius opes.
Cuius amor patriam tutari legibus oram,
Primaque Gymansium cura novare fuit:
Unde foro, templisque, penu ceu divite, posset
Promere, non segnes ad pia castra viros: [note: Christophorus ampliavit.]
Quo duce caelestis sublato ad limina regni,
Christophorus patrii sede potitus agri:
Ante instauratum patris virtute Lyceum,
Divitiis auxit muneribusque suis.
Amplaque largitus studiosae pabula turbae
Praebuit immensas hic, ut ubique stipes
Felices ambo, quorum pietasque fidesque
Permanet, et demto fine perennis erit. [note: Ludovicus conservavit.]
Addo sui similem Ludovicum patris, avique:
Quo Duce servantur, quas Pater auxit, opes.
Qualis Theudosius quondam non defuit, alter
Dux bene succedens in pia castra Duci.
Cui Byzantinam libris sua cura tabernam,
Undique quaesitis amplificare fuit.
Cui studii labor, et veterum documenta virorum
(Dignius haud quidquam Principe) ludus erant.
Vive mihi Ludovice diu, celsissime Princeps:
Quaque scholam poteris dote iuvare, iuva.
Hinc tua venturo florebit gloria saeclo:
Perpetuosque tuus tempore vivet honos. [note: Fridericus exornavit:]
Sed quem te memorem Princeps Friderice, parentum
Gloria, Belgardi lausque decusque iugi?


image: s519

Nemo Ducum, peperit quos VVirtembergica tellus,
Affuit huic unquam iunctior ante Scholae.
Tu bene sundatum, renovatum, auctumque Lyceum
Incolis, et praesens amplius esse facis.
Doctorum que audis voces, coetumque frequentas:
Teque magisterio subicis ipse pio.
Artibus ut patrias remees instructus ad urhes:
Et merito. Quis enim Pellaei fortia magni
Nesciat, aut vitio vertere facta queat?
Cui cum totius parerent climata mundi:
Unius imperio paruit ille sonis.
Sic Numae Pythagorae: sic Iulius ille Gniphoni:
Sctpio sic Polybi paruit ante tibi.
Sic Graium coluit Doctorem, quo Duce pugna
Leuctrica Thebanas amplificavit opes.
Sic Antoninus veterum monimenta revolvens,
Promeruit docti nomen habere Sophi.
Sic artes coluit pater ipse Georgius olim,
Christophorusque ingens, Christophorique Pater,
O quoties non est illum numerare beatum,
Talia qui veterum facta imitatur avum
Nec clypeos tantum maiorum ac stemmata iactat.
Quaeque illi dextris promeruere suis.
Sed virtute sua studet et maioribus ausis,
Antiquam sua studet et maioribus ausis,
Antiquam generis nobilitare domum.
Quod quia tam facili praestas Friderice Minerva.
Est merito adventu laeta Tubinga tuo.
Vive mihi Friderice diu celsissime Princeps,
Et nomen factis exprime rite tuis.


image: s520

Perge timere Deum, cole doctos, assere cives:
Sic VVirtembergae gloria stirpis eris.

AD GENEROSOS DOMINOS, Bartholomaeum et Martinum Barones a Strahemberg, etc. Tubinga in Austriam redeuntes. ELEGIA V.

LOngum iter emensus Carnorum sede relicta,
Ad Suevos redii, tecta paterna, Lares.
Sed fessus redii, membrisque labantibus aeger,
Nec vitae servo pristina fata meae.
Namque tori consors, et cari pignora lecti,
Sarcina tam durae magna fuere viae.
Ipsum etiam ingenium longo iam tramite laesum
Aruit: et nullo vena liquore fluit.
Quid struo? quid veteres scribendo molior orsus:
Iampridem Aoniam dignus habere rudem?
Vos Starobergaei, praelustria pectora, fratres,
Ingenium Suevo nostis in orbe meum.
Vos primi reducem alloquio recreastis amico:
Per vos hospitii ianua aperta mihi.
Nam patrium hoc vobis: et avitae haec gloria laudis:
Hospitio doctos posse fovere viros.
Ecquis enim nescit Rudigeri facta parentis?
Quis Starobergaei nomina nescit avi?
Vivit adhuc veterum clarissima fama penatum:
Quodque cadat nullo tempore, nomen habet.
Namque parens vester pietatis idoneus auctor,
Vir gravis eloquio, consilioque fuit.


image: s521

Divite qui studio, vitaque excultus honesta,
Noluit ingenium nobilit ate premi.
Austria testis erit, quam magna negotia rerum
Gesserit, Austriaci fama decusque soli.
Austria magnorum mater fecunda virorum:
Austria nunc decimo Caesare terra potens.
O saltem liceat quondam mihi visa referre:
Et numeris dignas res celebrare meis.
Non tantum Hungariae fines, non Styria tellus,
Non Italus tantum laudis habebit ager.
Quid porro vestram memorabo carmine matrem?
Zackelio matrem progenitore satam.
Illa nemo suit superum metuentior: illa
Vix super haec aevo iustior ulla fuit.
Nam veteres solida virtute Heroidas aequat:
Susannam casta mente, pudore Saram:
Rachelam constante fide, pietate Rebeccam:
Deboram lingua, Penelopenque manu.
Et quid mirer adhuc tantis natalibus ortam
Progeniem, laudes aequiparare Patrum?
Fortibus atque bonis, fortesque bonique creantur:
Et tradux virtus acribus est in equis:
Nec timidam volucres aquilae genuere columbam:
Atrum nec corvum procreat albus olor.
Tu Ludovice mihi Carnorum cognite terris.
De Starobergaeo sanguine, fama recens:
Namque ibi te vidi Lubeanae e moenibus urbis,
Adversa in crudos arma movere Getas.
Ac nisi quartanae contagio morbida febris,
In patriam e Carnis te revocasset agris:


image: s522

Vorsan adhuc strictis peteres mucronibus hostem:
Carnica vastantem rura, tuosque lares.
Gotthardum veteres primum videre Treboci:
Qua Rheni liquidas Ellus adauget aquas.
Doctrinae studiis illic videre vacantem:
Et sacra Cecropiae Palladas arma sequi.
Post etiam fortes iuvenem fovere Bohemi:
Et linguam patriis excoluere sonis.
Nostra quoque e patrio digressum rure Tubinga
Vidit, et hospitii iura benigna dedit.
Vos eadem gremio et tectis excepit amicis:
Inque suo fovit cara Tubinga sinu.
Quo celeratis iter? vix nobis mutua primum
Dicta salus: summo dicimus ore, vale.
Bar tholomaee vale, vale o Martine: penatum
Laus Starobergiadum, gloria, fama, decus.
Germani fratres, vitae quos ornat honestas,
Quos sincera fides, quos pietatis amor.
Quos morum probitas, et culta modestia comit:
Quos doctrina sagax, ingeniumque beat
Vos disceptantes de iure et legibus aequis,
Audiit in rostris clara Tubinga suis.
Audiit et sacra de Relligione loquentes:
Nam pietas vobis unica curae fuit.
Scilicet est omni pietas pretiosior auro:
Et vitae alterius praemia certa refert.
Itepii fratres, quovos vocat inclita virtus,
Et nutrix pietas, et pietatis amor.
Ite sed et vestrum posthac colitote Magistrum,
Qui vitae et morum duxque comesque fuit.


image: s523

Qualis enim Phoenix generoso vixit Achilli.
Talis et hic vobis Cassius iste fuit.
Cassius ingenio praestans, clarissimus ore,
Inclitus humanis moribus, arte, fide.
Quisquis amat clarum solida virtute Magistrum,
Ille artes etiam convenienter amat.
Artem quisquis amat, docta redamatur ab arte:
Dignaque victurae praemia laudis babet.
Quod superest, Christum votis ardentibus oro,
Ipse si, ut vestrae duxque, comesque viae.
Dirigat et vestros sancto cum flamine gressus,
Ut prosit patrio, quidquid agetis, agro.
Interea nostris vivat Richardus in oris,
Quem patrui nobis sedula cura dedit.
Ille suo absentes vos praesentabit honore,
Et vultus edet plurima signa boni.

CLARISSIMO ET DOCTISSImo viro, D. Matthaeo Enslino Stuccardiano, V. I. Doctori eximio: amico suo, abeunti Spiram. AD SPIRAM. ELEGIA VI.

URBS Nemetum, liquidis Rheni contermina ripis
Iustitiae custos, iuris asylon, ave.
Semper ave, et nostris da nunc sermonibus aures:
Si licet, et desunt otia nulla tibi:
Nam cum sustineas tot magna negotia rerum:
Vix puto te numeris posse vacare meis.


image: s524

Sitamen ausculare placet, tibi pauca loquemisr:
Quae iucunda tuis auribus esse velim.
Nam quia tu pia iura colis: legumque periti
Hospitio sedem constituere tuo:
De Legum iurisque sacri cultore loquentem
Aequa, ni fallor, mente animoque feres.
Nam qui hos fert numeros, atque haec mea carmina secum
Enslinus, studii portio summa tui est.
Nomine avum referens, studiis animoque parentem:
Eximium nostro saeculo utrumque virum.
Alter erat quondam pietatis idoneus auctor:
Praesul et Antistes caerule Blave tuus.
Alter Tecciaci columen, fulcrumque Senatus,
Iustitia dubium sitne fideve prior?
Vivit adhuc virtus Aulberi sancta Mathaei:
Vivit et Enslini nomen honosque mei:
Di faxint etiam longissima saecula vivat
Inclitus hic, caro cum genitore, Nepos.
Nam doctrina viri, virtusque et Nestoris ori
Par nitor, est annos dignus habere pares.
Cetera quid memorem? tot leges, tot pia iura,
Et quidquid memori mente referre potest?
Audiit illius voces studiosa iuventus:
Et mirata viri non rudis ora fuit.
Nam quanto eloquio, quanta dulcedine vocum,
Qua leges doceat dexteritate sacras:
Audiit hoc quisquis vixit, cessitque Lycaeo
Nuper: et haec nullo est teste probanda fides.
Hunc igitur nunc Spira tuo commendo favori:
Indicio quamvis se probet ipse suo.


image: s525

Illum Neccarici coluit Schola tota Lycaei,
Et complexa virum nostra Tubinga fuit.
Tu quoque Germanae decus et sacra anchora terra:
Spira, fove simili mentis amore virum.
Scilicet e nostro qui processere Lyceo,
Caussidicos plures usque decenter amas.
Quis Rammingeri nescit, tam nobile nomen
Malanchiae, et vires, ingeniumque sagax?
Quis generos ambos, et tot praeclara virorum
Nomina? quae numeris enumer arevetor.
Quis Gronbergerum? quis te Engelharde, tuumque:
Qui dudum caeli venit in astra: Patrem?
Adde his Enslinum: maiorique excipe plausu,
Quam cum tristitia nunc Schola nostra sinit.
Numquam te gremio Enslinum fovisse pigebit:
Spem de se hic quondam qui superabit, erit.
Nec te anni iuvenes, facies neque terreat ista:
Os iuvenile viro, cor senis intus inest.
Saepius ante pilos venit sapientia velox:
Non solum canas obsidet illa comas.
Vidi ego, qui iuvenum stolide contemneret annos.
Delirare aegra postea mente senem.
Nec tamen idcirco capiti reverentia cano
Nulla erit: in pretio ruga sit usque suo.
Utque senis niveos merito reverere capillos.
Sic etiam Ergini devenerare comas.
Plures surgentis rubra lumina Solis adorant,
Hesperias quam cum pallidus intrat aquas.


image: s526

AD NOBILEM ET PRUDENtissimum virum, Ioannem Baptistam Hainzelium, Reipub. Augustanae Septemvirum amplissimum, dominum et amicum suum colendum. DE FILIORUM EIUS (IOANNIS Iacobi, et Ioannis Ludovici:) discessu ex Academia Tubingensi, Basileam. ELEGIA VII.

MAGNE vir, et fama totum celebrate per orbem,
O et Christiadum portus et aur gregis:
Iane decus patriae Baptista, urbisque potentis:
Hic ubi parva Lici Vinda pererrat aquas:
Te salvere iubet mea Pieris, et sacra Phoebi
Laurea: Frischlini non onerosa comis.
Nam quia te longoiam tempore nulla salutam
Carmina, sermonis verba ministra mei:
Immemorem vestrae credas me forsit an urbis,
Hospit aque in nisllo ponere iura loco.
Sed procul o superi hoc omen removete sinistrum,
Ne quisquam ingratum meputet esse sibi.
Nam me nulla tui capiunt oblivia vultus,
Donec in hoc aliquis corpore sanguis inest.
Non, si Lethaei potarem gurgitis undas:
Augusta ex animo posset abire meo.
Tantus amor gentis, tanta est reverentia sedis,
Tantaque nos inter mutua cura manet.
Quin etiam proles nostro commissa Lyceo
Augustana, sidem servat utrinque ratam.


image: s527

Haec facit, absentum nos commeminisse parentum,
Et speciem patriae praestat ubique suae.
At nunc, quando tui nostro de limite Nati
Digressi, rapidum deseruere Nicrum:
Dimidium vestrae reor abscessisse iuventae
Iamque Augustani nil superesse Laris.
Quo ruitis pueri? quo quo disceditis? oram
Quam petitis? Nicri cur minus unda placet?
An nostra vobis iniuria contigit urbe:
Tam cito quod nostro terga dedistis agro?
Integer elapsis vix mensibus exiit annus,
Cum simul et salve dicitis, atque vale.
Esse quid hoc dicam? nisi cura paterna vocatos
Alterius iussit tecta subire Scholae:
Vos ego per patrem, matremque Deumque: probata
Quem metuunt illi relligione precor.
Hic studio iuri legumque vacare sacrato
Pergite, et inceptam continuate viam.
Turpe referre pedem, nec passu stare tenaci,
Et dare Pierio barbara terga choro.
Sin vobis petitur iussu Basilaea paterno:
Illic ut studii perficiatis iter:
Ite alacres: nihil hic ulla vos parte moramur:
Ite, sacras leges discite, iusque sacrum.
Non alio cumulare datur tot fenora censu,
Quam cum quis mentem perpolit arte suam.
Scilicet Arabio longe potiora metallo,
Pectoris existunt ingeniique bona.
I mercator iners, ventoque agiteris iniquo:
In rapidoque teras otia lenta freto:


image: s528

Ut tibi divitias, irritamenta malorum,
Nescio quo luxu te stimulante, pares.
At vos Hainzelii, legum praeclara sacrarum
Munera, divinae quaerite mentis opes.
Nec vos insani moveant ludibria vulgi,
Inque Deum, inque bonos crimina iacta viros.
Oderit Aonidum quisquis secreta sororum,
Et studia ingenui tot veneranda chori:
Hunc lapis, hunc montes, hunc edita rupibus altis
Robora, silvestres hunc genuere ferae.
Ite igitur iuvenes doctique piique: quid ultra
Provehor, et longo demoror ore vias?
Est vobis fidusque comes, sociusque laborum:
Diriget hoc coeptum qui studiosus iter
Nam quali quantaque fide, qua rexerit arte
Vos sibi commissos: urbs mihi testis erit.
Testis erit nostri studiosa caterva Lycei
Et quicumque bonos gaudet amare viros.
Sed quorsum loquor haec? quo cum? cessere, meumque
Aspectum nati deseruere tui.
Et nunc longa suos circumstat turba sodales,
Supremumque addit voce gemente, vale.
Sic ubi forte viris longum super aequor ituris,
Cum iam vela vocant, haeret amica manus.
Haeret amica manus, certantque innectere collo
Brachia: digressos dulce piumque sequi.
Stant tamen et notam puppim de rupe salutant:
Iactataque edunt plurima signa manu.
Haud secus extremum, dig ressu pone supremo,
Alloquimur natos, magne vir, usque tuos:


image: s529

Propositumque viae felix optamus, et omni
Nube carens plenum lumine Solis, iter.
Christus, Iustitiae toto Sol aethere sulgens,
Ipsos iustitiae vasa det esse suae:
Ut leges docti, munus tractare senectae
Ante queant, vestit quam nigra barba genas:
Utque solum possint patrium virtute tueri,
Et scelerum puras exhibuisse manus.
Te vero Baptista, meum decus, et sacra plebis
Anchora Christicolae, iustitiaeque iubar:
Longaevos idem Christus tueatur in annos:
Ut patriae possis utilis esse diu.

PROPEMPTICON IN ABITUM TRUDERI ET IACOBI BIORNONUM, Danorum Fratrum, cum Praeceptore suo Hieronymo a Stain, Borusso, Basileam, etc. AD NOBILEM ET PRAESTANtissimum virum, Biornonem Andraeam, egium Praefectum Arhusii in Iulia: Dominum suum colendissimum. ELEGIA VIII.

MAGNE vir, et Danae praelustris gloria gentis,
O et Arusaei fida columna soli:
Quod mea te longis huc missa salutat ab oris
Littera, Neccaricis littera missa vadis:
Hoc nati fecere tui, genero propago,
Magna Biornaeae fama futura domus:


image: s530

Qui cum sint animi tantis virtutibus aucti,
Quantis hoc paucos orbe videre licet.
Non possum fausto tibi non applaudere patri,
Et celebrare tuam voce favente domum.
Scilicet ingenuis ornatam cernere prolem
Moribus, est ingens hoc super orbe bonum:
Pauci quippe patrum similes hoc tempore nati:
Maxima pars generipene pudenda suo.
Nam quia magnarum se viscera magna domorum
Esse putant, proprium munus id esse putant.
Fallitur ingenio quisquis contentus avito,
Ignavumvita deside tempus agit.
Nonita virtutes cum semine concipit haeres,
Ut censum et sundi divitioris opes.
Iure igitur faustum te felicemque parentem:
Cui Deus hanc sobolem caelitus esse dedit.
Ingenio ut patrem superent, virtutibus aequent,
Et vetus exornent arte, sideque genus.
Emicat ex ipso generosa modestia vultu:
Qua iuvenum haud virtus aptior ulla gregi.
Emicat ex oculis Charitum decus omne, piamque
Componit linguam Gratia, Suada, Venus.
Quanta sit eloquii facundia, vidimus ipsi,
Cum celebri Oldorfo debita vota darent.
Ipsa Themis sedem natorum in pectore fixit:
Et leges docuit sanctaque iura fori.
Iustitiae ut quondam metas et castra secuti,
In patria faciant civibus aequa suis.
O te felicem, fortunatumque parentem,
Cum reduces natos Cimbra videbit humus.


image: s531

Quo tu complexu genitor suavissime, quali
Accipies natos, Magne vir, ore tuos?
Quanto cum plausu excipiet, quos tollet ovatus
Dania, progenie terra beata tua?
Ipse pater patriae Fridericus, et arbiter orae,
Consulta hinc quondam iuraque sacra petet.
Et pia committet dulcis moderamina terrae,
Pacataque dabit frena tenere manu.
Interea laeto Basileam dum pede quaerunt,
Tu tua cum nostris iungito vota pater:
Ut valeant illic, doctrinarumque capacis
Ingenii pariant, quas decet, artis opes:
Incolumi tandem ut columem te fronte revisans,
Laeta senectuti lux baculusque tuae.

NOBILI PROSAPIA, ET INGEnii bonitate Adolescentibus, Sigismundo et Georgio Andreae FF. a Gleispach etc. ex Archiducatu Styriae: et ornatissimo viro VVolfgango Finckelthusio, Praeceptori ipsorum fidelissimo: cum Tubinga proficiscerentur Patavium Venetorum Mense Iulio, Anno 1573. ELEGIA IX.

QUAERITIS unde mihi toties iterentur ab illo
Carmina quo iussi nostra valere, die?
Non noc Musa facit, non carminis auctor Apollo:
Ingenium nobis obvia turba movet.


image: s532

Sive quis in thalamum Sponsam deducit amicus,
Materiam praebet versibus ille meis.
Seu caput emeriti clarum decus alter honoris,
Carminis invenio mille Poeta vias.
Seu fato eripitur mihi carus amicus acerbo,
Non cohibet noster tristia verba dolor.
Sive quis ad longas terrae proficiscitur oras,
Musa mea est illi consocianda comes.
Nunc itaque abiectas iterum mea damna Camenas
Hinc repeto, et stuaii seria linquo mei.
Hoc VVolffgange facis longo mihi cognite ab usu:
Itala felici dum pede rura petis.
Qua celer Euganeae muros allabitur undis
Meduacus et streperas in mare volvit aquas.
Non uti longinquas perlustres advena terras,
Aut oculos circum templa domosque seras?
Sed magis ut voces possis audire docentum,
Eximiosque tibi conciliare viros:
Qui Latiae tradunt linguas, artesque Minervae,
Et castas Leges et pia verba docent.
Utque hinc percepta vigilati fruge laboris,
Ingenii capias uberioris opes.
Nam pridem Graiae, et linguae monumenta Latinae
Pectore fixisti non abitura tuo.
Et veterum libros, et docta Poemata Vatum
Versasti vigili nocte dieque manu.
Nota tibi clades et durae funera Troiae,
Iraque Pelidae, Tantalidaeque furor.
Quodque ortas studuit verbis componere lites
Eloquium Pylii dulce piumque senis.


image: s533

Notus amor Paridis, furtivaque gaudia lecti:
Hectoreae virtus est tibi nota manus:
Tu Circae fraudes, quibus illa involvit Ulyssem,
Legisti, et Scyllam, Lampetiesque gregem.
Et thalamum Aeaeae, lacrumasque et verba puellae,
Sirenumque dolos, Lotophagumque dapes.
Nigrantesque domos Erebi, manesque silentum,
Alcinoique hortos, Demodocique lyram.
Telaque Laertae letho renovata procorum,
Et quam Penelope praestitit orba fidem.
Notior Aeneae pietas et dextera fortis:
Plurima quit terris, plurima passus aqua est.
Notus et Alcestes, et raptus caede Sichaeus,
Et Phrygia Dido fraude coacta mori.
Et Turni rabies, et furta nefaria Caci,
Notus et Alcides, Euryalique comes.
Hinc est illa tibi tam largae copia vocis,
Hinc nitor eloquii plurimus ille tui.
Sive velis Latium, seu Graium pandere carmen,
Sive soluta modis, sive ligata canis.
Nec vires animi, nec doctae sulmina linguae,
Ad tupes revocas et sine mente iocos.
Sed sacra priscorum celebras praeconia Vatum:
Est aliquid summo dicere grata Deo.
Hoc Anathodidae testantur carmina Vatis,
Auspice te Graiis Attica facta sonis.
Verba loquuntur idem numeris inclusa Latinis,
Verba Maronaeis aemula rite sonis.
Quique tibi est Genius tempus florebit in omne,
Nec tua Lethaeis scripta dabuntur aquis.


image: s534

Adde quod Historias et fortia facta virorum
Haerent pectoribus non abitura tuis:
Tu spolia Annibalis, tu victi facta Syphacis,
Tu Pyrrhi memori praelia mente tenes.
Regnaque prima Remi atque animos Carthaginis altae,
Aut ubi Pompeia Bosphora capta manu.
Tu Croesi melius fortunae lubrica nosti:
Hinc animi candor plurimus ille tui.
Cambysaeque minas vidisti et bella Darii,
Iunctaque Xerxea littora bina manu.
Quaeque labore tuo et multo sudore parasti,
Discipulos eadem, non sine laude, doces.
Nam studiis tantum te profecere Magistro,
Ut iungant Latiis carmina Graia sonis.
Qualia Maeoniden, et qualia pene Maronem,
Dixeris in prima composuisse schola.
Felicet talis queis contigit esse Magister,
Quem sua Disipuli cura decenter habet.
Qui linguam pueri et mentem moresque figurat.
Nec sinit in brutum degenerare pecus.
Qualis Aristoteles Pellaeo, qualis Achilli
Chiron ille fuit, Pythagorasque Numae.
Ergo tibi merito Andraea generose, tibique
Sigismunde illum gratulor esse virum.
Egregium pietate virum, et virtutis amantem:
Qui Phoenix vobis, et Patris instar erit.
Hunc colite, et tanti morem paraestate Magistri
Iussibus, ut dignus vos comitetur honos.
Hinc olim ad patrias cum laude redibitis oras:
Vosque Ducis, vestrum DUX erit ipse decus.


image: s535

Ite citi memoresque olim tamen este Tubingae:
Quae Clariae vobis indidit artis opes.
Primaque Phoebei reseravit limina claustri:
Ut nunc possitis tangere maius iter.
Tuque meos inter primus VVolfgange sodales.
I, quo te virtus, et tua facta vocant.
I bone, quoque tuos felix fert semita gressus,
Nostra tuae comites carmina iunge viae.
Quae tibi syncero fraterni cordis amore
Scribimus, atque animi pignora certa damus.
Vive, valeque diu nostri non immemor unquam:
Ipse ego vivo tui, dummodo vivo, memor.
Sic superi faciles gressus comitentur euntem,
Et vestrae praestent omnia fausta viae.
Sic etiam nostri sociali tramite versus
Lenius efficient, quod bene tangis, iter.
Saepe vicem Rhedae comiris facundia praestat,
Saepe viae gratus taedia sermo levat.
Hoc tamen admoneo. versus quia claudicat alter.
Imparium numero ne moveare pedum.
Rident et superi, quoties fabrilia circum
Tecta movet claudos mulciber ille pedes.


image: s536

OPTIMAE INDOLIS AC SPEI Adolescentulis ex amplissima et nobilissima apud Styrios familia pronatis: Georgio Sigismundo et Bernhardino a Mindorf, FF. Christophoro a Rathmansdorf, etc. Georgio Campanae Heidelbergensi: etM. Iohanni Memhardo Praeceptori fidelissimo, Tubinga Argentinam proficiscentibus. ELEGIA X.

SI decet artificem peregrinas visere terras:
Cuius non hederae circumiere caput:
Quique parum cerebro, et duris prope cuncta lacertis
Efficit: optatae discat ut artis opus.
Quid vetat et studii te liberioris alumnum,
Sollicito plures tangere calce scholas?
Ut tibi doctrinae pariatur acervus in illis,
Virtutes animo proveniantque tuo.
Nam quanto est animus mortali corpore maior:
Ars animi tanto plus valet arte manus.
Viribus ingenii caelum conscendimus altum:
Et superis docto reddimnr ore pares.
At manibus lautas solis acquirimus escas,
Nilque fere hac brutis absumus arte feris.
Vise Scholas, quicumque bonas amplecteris artes:
Taedia longinquum nulla morentur iter.
Est aliquid passim coetus audire docentum:
Est aliquid multos orbis adire locos.


image: s537

Si non vidisset celebres Anacharsis Athenas:
In Scythica obscurus delituisset humo:
Barbara nec studiis formasset pectora Graiis,
Ignarus legum iustitiaeque rudis.
Thessala si numquam Tempe venisset Achilles,
Nubigenae factus doctior arte viri:
Pergama non essent bello superata bilustri:
Dandaque erant lustris altera dena decem
Si minus errasset, notus minus esset Ulysses
Inque Ithacae tacitis interiisset agris:
Nec mores hominum multorum nosset et urbes,
Iactatus dubio per duo lusira mari.
Vise Scholas, quicumque bonas non negligis artes:
Taedia longinquum nulla morentur iter.
Sollic itus nigros properat mercator ad Indos:
Turpe peragrato quaerat ut orbe lucrum.
Impiger extremas terrarum cuvit adoras:
Ut pretium suso sanguine miles emat:
Lucra senes faciunt, faciunt cum prole Parentes:
Et monstrant pueris fulva metalla suis.
Et monitu suadent nummis inhiare sinistro:
Illis ut largae possideantur opes.
At tum felices, tum cessent esse beatos.
Cum domus argento divite plena tumet.
O stolidi Patres! qui susile quaeritis aurum:
Utque domus faciat vestra, iubetis, idem.
O stulti et caeci! locuples non aeris acervus,
Sed pietas magnos ingeniumque facit.
Hae sunt divitiae, quas nulli tangere sures,
Nulli ignes possunt perdere, nulla manus.


image: s538

Quas si siliolis studeant cumulare parentes:
Heroum soboles esset inique manus.
At vos prudentes, vos terque quaterque beatos,
O Styrii a prima nobilitate patres:
Pignora qui longas vestra amandatis in oras:
Indolis ut quaerant divitioris opes:
Teutoniaeque scholas et culta Lycea frequentent,
Doctae ubi litterulae cum pietate vigent.
Unde animos culti studiis, et moribus aptis,
Ad patriam redeant convenienter humum.
Et quondam gravium subeant molimina rerum:
Iuraque proponant civibus aequa suis:
Retribuantque vicem patriae, quae vindicat ortus
Hanc partem nostri, teste platone, sibi.
Horum de numero tu Sigismundo, tenella
Fronte puer, gravium spes generosa virum:
Qui Bernhardino laribus cum fratre relictis,
Ausus eras nostram nuper adire Scholam:
Tuque verecundis o Rathmansdorffe labellis
Inclite, iam pridem patribus orbe tuis:
Qui Styriis Turcam removent dum finibus hostem:
Traiecti ignivomis heu cecidere globis.
Et tu magnanimo rursum donate Georgi
Patre, tuum postquam mors tulit aegra patrem:
Omnes e Styria nuper regione profecti,
Pulsastis nostrae limina culta Scholae:
Ora uti possetis doctorum audire virorum,
Litterulisque animos excoluisse pios.
Sed quia adhuc desunt vires, et mollior aetas
Non sinit impositi ferre laboris onus!


image: s539

Laudo voluntatem: et vitae simulacra suturae
Prospiciens, merito vosque Patresque colo.
Cernimus in volucres implumis ut explicet alas,
Insuetum cupiens tendere pullus iter.
Et catuli infir mis tentant infistere talis:
Paulatimque levant debile corpus humo.
Quod si deficiant vires: laudanda voluntas:
Hac finem pietas contigit ipsa suum.
Est aliquid patria vos e ditione profectos,
In Musas animum significasse bonum.
Officiumque sequi, doctosque audire Magistros:
Segnia nec nositis vertere terga libris.
Sufficit haec pietas mihi vestra, pudorque fidesque,
Et mens in summum relligiosa Deum.
Quique suos observat amor, metuitque Magistros,
Curaque vertendo non aliena stylo.
Pergite macti animis pueri: exercete labores:
Invigilate libris et date vota DEO.
Quo duce non ulli torquebunt vestra dolores
Pectora: sed studii dulce feretis nous.
Comprimis vestrum reverenter habete Magistrum:
Egregia promptum dexteritate virum.
Conspicuumque side, felicique indole cultum,
Artibus insignem, relligione gravem.
Commoda mirificis qui vestra laboribus auget:
Nullis fugiens conditionis opus.
Sive artes doceat, moresue emendet agrestes,
Seu curet victum, prospiciatque dapes.
Est aliquid sidum vitae reperire Magistrum,
Sectarique probum sorte in utraque Ducem.


image: s540

Sensit Aristoteles, summi vir acuminis, olim,
Quae Praeceptori debeat aera cliens.
Sensit Alexander, Macedum rex inclitus orae,
Usus Aristotelis, non sine fruge, side.
Idem pene fuit demente Leonidis aestu
Perditus: ut Fabii pagina docta refert:
Multaque per teneros animo vitia imbibit annos:
Quae nec morosum deseruere senem.
Sicut enim pulcrae, quas vir malus incoluit, aedes,
Paulatim vitium labe sequente trahunt:
Cum neque venturae spectantur signa ruinae:
Nec subit in lapsu tegula firma locum.
Nec paries pluvio prius adservatur ab imbri,
Quam ruat, heu totam concutiatque domum.
Sic ubi vir segnis commissum saepe clientem
Deserit, atque suo vivere more sinit:
Nec vitiis obstat, mentis neque vulnera sanat,
Emendans mores, qua decet arte, feros.
Lubrica paulatim pueri vitiabitur aetas:
Extremumque sibi contrahet inde malum.
Vos igitur merito foveatis amore Memhardum:
Cuius ope egregiam discitis ire viam.
Cuius ope a salebris scelerum, vitiisque remoti,
Virtutum in liquida velificatis aqua.
Hinc ubi Trebocum celebrem venietis ad urbem,
Qua te Rhene suis Ellus adimplet aquis.
Omnibus ex aequo morem praestate Magistris,
Pieridum quotquot munera sacra docent.
Comprimis Latiae qui tradunt aurea linguae
Flumina: quique artem Quintiliane tuam:


image: s541

Semper honorandi vobis, monitusque virorum
Verbaque cordato percipienda sinu.
Quos inter primo vobis in amore locandus
Sturmius; Eloquii cum Cicerone pater.
Cuius ope Ausoniae discetis maxima linguae
Munera, Germano non aliena foro.
Quid tibi cum solidis, planisue Puelle figuris:
Quasque Mathematicus ducit in orbe notas?
Aut tibi quo prodest genialia semina mundi
Totius, et totam velle tenere Physin?
Qui patriam sacris tutari legibus oram
Expetis, et pleno dicere iura foro.
Illa alii discant, tu linguae verba Latinae:
Ut possis culto cum Cicerone loqui.
Conceptusque animi placidis exponere dictis,
Una erit haec pedibus meta terenda tuis.
Ars longa est; sed vita brevis: fragilesque recedunt
A vobis anni, more fluentis aquae.
Omna nec pariter rerum sunt omnibus apta:
Fama nec ex aequo ducitur ulla iugo.
Gloria Pythagoraenumerorum pingere formas:
Euclidae et Proclo sunt sua cura poli.
In caeli motu summam sibi ponit Aratus:
Hippocrates medica vindicat arte locum.
Quam scit quisque libens, censebo, exerceat artem:
Sitque, illum summus quem iubet esse DEUS.
At vos Sturmiaci praecepta haurite liquoris:
Quidquid et eloquium cultius esse facit.
Nec pigeat (modo non vires, animusque recusat)
Addere Romanis verba Pelasga sonis.


image: s542

Quaeque Stagiraeus docuit de moribus olim,
Deque acri Logices quae dedit arte senex.
Inde animos iuri discendo appellite vestros,
Ultima ius coepti meta laboris erit.
Quo bene percepto, Leges dictabitis aequas.
Civibus, Austriaco proderitisque foro.
Sicque Bernhardino similes fietis avito:
Pars est Caesarei qui bene fida throni:
Consiliisque forum patriae felicibus auget
Naviter, imperii firma columna sacri.
Sic fies et avo simuilis Campana Mycillo:
Cuius habet vatem Natio nulla parem:
Cuneon et referes aequa virtute parentem,
Qui puro Styrias dogmate pascit oves.
Si capies fructum dilecte Memharde laborum:
Digna Magisterio praemia multa tuo.
Gloria Discipulus probus est non parva Magistro:
Artificemque suo pondere laudat opus.
Vive valeque diu dilecte Memharde, tuique
Frischlini longo tempore vive memor.
Et quando hinc abiens perveneris alta Trebocum
Moenia, cumque bonis forte loquere viris:
Planerum veterem salvere iubeto sodalem,
Frischlini et memorem iugiter esse sui.
Ipse ego seu Suevis habitaro superstes in agris:
Sive tuas adeam Saxonis ora plagas.
Semper inoblita Planerum mente recondam:
Atque illi memori pectore gratus ero.
Vive valeque diu dilecte Memharde, tuique
Frischlini longo tempore vive memor.


image: s543

AD DAVIDEM SIGEMUNdum Cassoviensem, Pannonium, in patriam redeuntem. ELEGIA XI.

DUM tu Pannonios repetis Sigemunde Penates,
Et sine me patriae limina chara subis:
Interea tristes hac urbe relinquis amicos,
Perturbasque abitu pectora nostra tuo.
Hactenus hic mensa mecum versatus eadem,
Extiteras vitae portio magna meae.
Nunc subito dulces Frischlini deseris aedes,
Neccaricumque larem, Tecciacosque focos.
Hei mihi dimidium pene huius abire videtur
Pectoris, et viduo Musa iacere thoro:
Pene mihi videor studiorum parte meorum
Orbus, et in tristi solus adesse domo.
Usque adeo gratas una consumsimus horas,
Usque adeo tecum vivere dulce fit.
Nam quoties atrum induerat sors aspera vultum,
Terrebantque meos tristia fata lares:
Tu mihi praebebas verbis solamina doctis,
Aequabasque tuo pene dolore meum.
Tu mihi dicebas: Vates Frischline, virili
Sis animo, et sortem vincere disce tuam.
Perfer et obdura. sors est superanda ferendo,
Qui mala ferre potest fortiter, ille sapit.
Non tu iam primus maeres mala talia passus,
Obruit ingentes ista procella viros.


image: s544

Passus idem senex Sapiens ab Apolline dictus,
Invida cui rabies dira venena dedit,
Passus idem Cicero, Romanae gratia linguae,
Invida quem patriis expulit ira focis:
Romulus et Liber pater, et cum Castore Pollux,
Dum terram, atque hominum facta, genusque colunt:
Ploravere suis non respondere favorem
Speratum meritis, officioque parem,
Ille Due, diram qui quondam contudit hydram,
Et tot perdomuit monstra, tot orbe feras.
Comperit invidiam supremo fine domari,
Absentisque viri grandius ire decus.
Urit enim fulgore suo, qui praegravat artes.
Idem post mortis funera maior erit.
Haec mihi dicebas veterum praeceptas Sophorum,
Eruta Cecropiis, Ausoniisque libris.
Nam te nulla latent Graiorum carmina vatum:
Romulidum vatum carmina nulla latent.
Quidquid habet Latium, Latioque argutior Hellas,
Est animo fixum, docte Poeta, tuo.
Nec te Socratici fugiunt monimenta Platonis,
Nec quidquid magnus scripsit Aristoteles.
Nec tot gesta Ducum, tot bella illustria Regum,
Tot consulta virum, tot loca, totque dies.
Omnia quae memori iampridem mente notasti,
Pectoribusque tenes non abitura tuis.
Adde, quod et dextro deducis Apolline Carmen,
Nec fluit ingenii vena maligna tui.
Sive velis numeris includere verba Pelasgis,
Qui tua miretur carmina, Phoebus erit.


image: s545

Sive velis Latio deducere carmina filo,
Carmine Lotichius, qui tibi cedat, erit.
Tullius ipse tui flumen laudaverit oris,
Libera si numeris audiat orsa suis.
Usque adeo doctae polles dulcedine linguae,
Scribere cum properas verba soluta modis.
Gratulor has animi dotes tibi, gratulor artes,
Eloquiumque potens, iudiciumque sagax.
Tempus erit, cum te niveo velabit amictu
Patria, Laurigeris, serta dabitque comis:
Suspicientque viri, mirabunturque loquentem,
Stabit et eloquio patria tota tuo.
I modo, quo tefata vocant, i dulcis Amice,
Et, quod vix possum dicere rite, vale.

ELEGIARUM LIBRI DEcimi quarti Finis.



image: s546

NICODEMI FRISCHLINI ELEGIARUM LIBER DECIMUS QUINTUS.

PROPEMPTICON CLARISSIMO VIRO, ANDREAE Fabricio Silesio, LL. Doctori: et Illustrissimo Principi, ac Domino, Domino Georgio Friderico, Marchioni Brandenburgensi: Duci Pomeraniae, Stetini, Vandaliae, Rugiae, Borussiae, etc. Burggravio Norico: a consiliis et legationibus: Tubinga abeunti in Borussiam. ELEGIA I.

MAGNUM iter ad fines proficisceris usque Polonos,
Istula Sarmaticis qua venit orta iugis:
Et qua finitimi proscindunt arva Borussi,
Littoreque Oceani succina densa legunt.
Iamque tibi summum, Fabrici, vale dicit Amicus,
Digressuque tuo pectora maesta gemunt.
Hic aliquis, quem longa dies tibi foedere iunxit,
Munere prosequitur, prosequiturque prece:
Successusque bonos, et prospera fata precatus,
Hoc, inquit, nostri pignus amoris habe.
Ipse profecturo fueram quo parva daturus
Munera: nam parvum munera parva decent.


image: s547

Scilicet ut memorem posthac et mente fideli,
Mutuus absenti te mihi servet amor.
Sed mihi iam lapsam scrutanti Cynthius aurem
Vellicat: et legis me meminisse iubet.
Nam legem Clariae quondam sanxere sorores:
Ne sit in hoc aevo carmine maior honos.
Carmina qui dederit, dederit non vilia Vates
Dona, metallifero sed potiora Tago.
Carmina vos pueri, doctos et amate Poetas
Quos suus aetatis protulit huius honor.
Crmine fit vivax virtus: et casta perenni
Dignum laude virum Musa pertre vetat.
At qui non audit Musas, et carmina temnit:
Quisquis hic infelix urgeat ossa lapis:
Glebaque cum turpi suffossa cadavere nomen
Obruat: et rapti sunera nemo fleat.
Haec mihi volventi patriae telluris imago,
Mox subit: hic oculis obvia saepe meis.
Namque tibi natale solum, Silesia tellus,
Quae plures doctos extulit ora viros:
Tam sacras qui olim didicere fideliter artes,
Quam medicos libros, et pia iura fori.
Qualis Onolbacia vivit Franciscus in urbe,
Tinctus in aetheriis Praesul Adamus aquis.
Qualis Caesaria floret Crato Maximus aula,
Paeonii celebris fama decusque chori.
Quo nemo melius, nemo felicius aegris
Arte potest medica triste levare malum.
Quales Monavii Petrus pater, atque Iacobus
Filius: ambo pares artibus ambo fide.


image: s548

Imprimis doctos haec edidit ora Poetas,
Pectora notitia non aliena mea.
Quorum nos magni legimus monumenta laboris
Ad nos longinquis missa subinde locis.
Hinc Seccervitius ducit cultissimus ortum:
Cui fons Pegaseae non male potus aquae.
Quo carmen modulante novum, plectrumque movente
Orpheus, qui citharam deposuisset, erat.
Testis adest altis florens Academia testis,
Ad rapidum Nicri conspicienda vadum.
Ille ubi Rhetoricam docuit Demosthenis artem,
Explicuitque sui grande Maronis opus.
Testis Syracides, illo redimitus amictu,
Florida Nasoms quo monumenta nitent.
Talia si forsan praesens illi invidet aetas:
Maior ab exequiis gloria Vatis erit.
Infelix, quem nemo odit: pulcerrima virtus
Invidiam comitem semper in orbe trahit.
Velius hinc etiam castrarum fama sororum,
Editus, aeternum cui sua Musa decus.
Ingenii rara qui divitis indole fecit,
Ne Vatem iactet Bilbilis una suum.
Hinc satus est etiam non ultima gloria Vatum,
Reusner, amicitiae portio fida meae.
Cui faciles numeros dat cariminis auctor Apollo:
Et pulcram donat Calliopaea Lyram.
Excelsum seu condit opus, magnique Maronis
Aemulus, Heroo nititur ire pede:
Seu teretes elegos conatur, amabile carmen
Ludere Lotichii molle secutus iter:


image: s549

Sive chelyn digitis percurrere tentat eburnis.
Seu blandis fingit missum Epigramma iocis:
Prima refert semper victricis praemia palmae
Reusner hic: aetatis flosque decusque suae.
Protulit haec eadem Calaminum terra Poetam:
Stigelio numeris ingenioque parem.
Cuius cunt versus, et larga in carmine vena,
De nive brumali more fluentis aquae.
Nec scopulis tamen impingunt et cautibus aspris:
Nec male per salebras, saxa nec alta cadunt.
Divite sed cultu splendent, illoque nitore,
Quem sacra divini scripta Maronis habent.
Aemula quid Senecae, tragico Phoenissa cothurno,
Ut nitet? ut miris est speciosa modis.
Quid te Thobia referam Theodore Poeta
Inclite: Silesi fama futura soli:
Cui Venus in numeris, eto suavi in carmine Pitho:
Cui decorat iunctos Gratia blanda pedes.
Auricomum nectit felicia tempora sertum:
Quod nulli poterunt comminuisse dies.
Vivit enim Vatum, neque gloria vera senescit:
Omnia praecipiti cetera morte cadunt.
Addo Petrum docta Vincentem Rhetoris arte,
Quos tulit haec aetas, posteriorque feret.
Ille etiam Clarii deductus fontis ad undam,
Mellea divino proluit ora lacu.
Longius et cultos Sophiae digressus in hortos:
Florida de Lauro serta virente gerit.
Sed nec turpe tibi, Fabrici, componere versus,
Et patrii notam tramitis ire viam:


image: s550

Qua sacra Castalio divertitur orbita clivo:
Orbita Silesis acta frequenter equis.
Nam tibi vena decens et vivida tamque diserta
Carminis ut nequeat te puduisse tui.
Iure igitur versus extremum munus ituro
Mittimus: et studii pignora nostra damus:
Sive quod es patriae Silesus origine gentis,
In precio Vates quae sinit esse suo:
Sive quod ipse bono deducis Apolline carmen:
Et genus hoc scripti convenienter amas.
Accipias ergo cari votiva sodalis
Carmina: pro cursu carmina facta tuo:
Quae tibi ceu fratri maerens Frischlinus ituro
Dedicat: et fida sis sibi mente rogat.
Faxit inossenso Christus te figere gressum
Poplite: et iniunctum rite secundet iter.
Consiliis faveat: rebusque det optima ceptis
Auspicia: inque foro te beet, inque domo.
Hoc precor, hoc superos votivo pectore posco,
Hoc fore, si quicquam mens videt alta, reor.
At vos, o socii, nostris coniungite vestras,
Admonet ut pietas, ore favente preces.
Ut Deus iter Andreae fortunet: et orsa
Dirigat ad proprii nominis omne decus.
Non illum ambitio, nec habendi vana cupido
Impulit a nostris tamprocul ire focis.
Sed vocat ipse Deus: magnaque in sede locatum
Excitat: inque humeros non leve ponit onus:
Scilicet ut populo dicat sacra iura Borusso:
Marchio consilii pars animosa tui.


image: s551

Ne qua virum moles gravet, aut fastidia vitae
Afferat: hoc summum poscite rite Deum.
Sunt aliquid voces, nec inania verba prrecantum:
Vota nec in ventos irrita semper eunt.
At tu Marchiade sapiens Friderice Georgi,
Qua potes egregium mente tuere virum.
Non erit hic propriis, nisi fallmur, indecor oris:
Tu modo complecti perge favore tuo.
Sic tua sit sospes coniux: prolemque ministret:
Qua proprios olim lusit et ante pedes:
Quae cito succrescat: praeclaraque facta Parentis
Augeat, etcirca stet veneranda senem.
Nobilibus gemmis, et fulvo carior auro
Ille vir est: patriae quem pius urget amor.
Qui leges et iura colit: mentemque polivit
Artibus: et prisci temporis acta tenet:
Consilioque potest cives patriamque tueri:
Et facilem miseris addere rebus opem:
Huius destillent e puro tempora nardo:
Hic capite et collo fulva metalla gerat.
Sed procul a nobis cui grandia munera cordi,
Persequitur poenis lucra nefanda Deus.
Tu vero contemnere opes et ludicra terrae:
Tu dignum temet fingere perge Deo.
Utere more tuo non ullo divitis auri
Pondere, non gemmis vendere velle fidem.
Non tibi si pretium Silesia tota daretur:
Non tibisi Panos cura, Polonus ager.
Nec cito turberis si retro plurima vergant,
Quae ceptas: sensim dat meliora dies.


image: s552

Quae duris instat campo radicitus arbor,
Vulnere non uno pluribus icta cadit.
Quodque facis, venerare Deum: vocemque salutis
Assere. Nam tales servat ubique Deus.
Ille favet, seu quis puppi volet ire per undas:
Obruat innocuum ne qua procella caput.
Ille favet, si cui peregre via longa paretur,
Securum in tenebris figere posse pedem.
Nec sinit occurset quisquam, qui corpora ferro
Saviat: aut rapta praemia veste petat.
Quisquis amore Dei fervet, tutusque sacerque
Ambulet: insidias non timuisse decet.
Non huic lenta nocent glacialis frigora brumae,
Non huic cum multa decidit imber aqua.
Sint etiam consulta tuae placidissima mentis,
Non socia armorum, sed studiosa togae.
O pereat, quicumque armis postponere pacem
Audet: et insani praelia Martis amat!
Quam potius laudandus hic est, qui reprimit iram,
Et pacem suadet: duraque bella cavet.
Hic tusis nobis. alius sit fortis in armis:
Sternat et adversos Marte potente Duces:
Rem populi magno quid sit turbare tumultu,
Quem pigeat magno post didicisse malo.
Ferreus hic, pacem qui cum potuisset habere,
Maluerit praedam stultus et arma sequi.
I Fabrici, virtus quo te vocat: ipede fausto,
Aspirant coeptis fata secunda tuis.
Nam quia candor inest animo tuo, et aurea virtus,
Et decor, et sancta cum pietate fides.


image: s553

Annuerit Deus ipse tibi quodcumque rogabis:
Faxit is hoc pondus carmen habere meum.
Vive diu, liceatque caput candescere canis:
Temporis et prisci facta referre senem.
Interea longis quoniam disiungimur oris:
Nam procul a Nicro Vandala distat humus:
Quod licet, ut videar tecum magis esse legendo.
Saepe precor dextrae des monumenta tuae.
Tubingae 26. Mart. Anno 1580.

AD GEORGIUM SENGERUM, Theologum eruditum et syncerum, ab Isingensi, in Ulmensem Ecclesiam vocatum IIII. Non. Septemb Anno sal. M. D. LXX. abcuntem. ELEGIA II.

ERGO ibis Sengere meos pars inter Amicos
Intima, doctorum portio magna chori?
Ibis et Isingam, vicinaque rura Tubingae,
Cum Laribus linques, Christocolisque tuis.
Qui tua te propter summo amplectuntur amore
Munia, et invitis mentibus ire sinunt.
Hic quia facundo tua vox fuit utilis ore,
Monstravitque piae Relligionis opes.
Grata fuere bono tua caelica verba cuipue;
Omnia perverso sunt vitiosa viro.
Ergo dolent et abire vetant, cupiuntque tenere:
Verum nunc alio te pia vota trahunt.


image: s554

I tamen, et celsis firmam pete moenibus Ulmam,
Exspectant reditum femina virque tuum.
Gratus eris: nam gratus eras: qui doctus et omni
Labe carens, culto nec minus ore potens.
Verba tibi numquam, tibi numquam res pia defit,
Utraque stat longo copia parta die.
Magnum opus est fateor de relligione popellum,
Deque pia mentes instituisse fide.
At favor et probitas poterit relevare labores,
Nutriet et voces Concio grata tuas.
Plausibus ex ipsis populi, laetoque favore,
Ingenium quodvis incaluisse potest.
Ast ubi ridentur fama petulante labores:
Impetus exiguos permanet ille dies.
Perge Dei curare gregem, caelesteque verbum
Spargere, sic coeptis annuet ipse Deus.
Interea memori te cuncti corde fovebunt,
Queis fueras vinclo iunctus amicitiae.
Ipse quoque absentem qua possum mente videbo:
Aspiciet vultum fratris et illa sui
Ergo vale, veterisque memor sis semper amici,
Quamque potes fida me quoque mente cole.
Accipe et hoc manuum versus monumenta mearum,
Et longum veri pignus amoris habe.
Sic rata sint per te caelestis munera verbi:
Crescat et eloquio Christias ipsa tuo.
Sic tibi, sic Coniunx, sic proles salva, domusque
Perstet in aeternos et sine labe dies.
Sic quoque felici via sit tibi tramite felix:
Laetaque sit reditu nobilis Ulma tuo.


image: s555

Perge, tuum nomen non fama obscura recondet,
Sed quae parta tibi est fama, perennis erit.

AD M. BERNHARDUM STEInerum in Carinthiam discedentem ELEGIA III.

I, tua quo te fata vocant, Bernharde, sacrorum
Cultor, et aeternae vir pietatis amans.
Iamdudum exspectant fortesque bonique Carinthi
Addentus avido pectore signa tui.
Nam loca sunt illic veris Pastoribus orba,
Destituuntque pium pabula viva gregem.
Infelix lolium et steriles dominantur avenae,
Quaeque viret Latio consita lappa solo.
Et tribuli, et spinae, diroque armata veneno
Inflcit, insolito more, Cicuta gregem.
Sume age divini falcem, vir candide, verbi:
Et reseca filices, tristeque gramen agro,
Pasce gregem verbo, trahe sentes, insere farra,
Et quacumque potes arte iuvare, iuva.
Unica nostrarum norma est, vox caelica, rerum:
Haec eadem lumbos cingat Amice tuos:
Ut fidei scuto Satanae tela ignea frangas:
Vimque lupi reprimas, et tuearis oves.
Sermo dei verax omni sine labe beatus:
Ille salutis apex, hic sacer ensis exit.
Ipse tuos etiam Christus feliciter ausus
Provehet, et felix hoc tibi reddet iter.


image: s556

Cuius in officio tanta pietate teneris,
Tangere ut immensas nil vereare vias:
Heu dubias errore vias plenasque periclis:
Nil aliud quaerens quam pietatis opes.
I, tua quo te fata vocant, vir docte bonisque
Artibus, et mentis dotis aucte probis.
Dignus es ante alios praeclaro nomine multos
Qui sua, non Christi quaerere lucra solent.
Nam quotus e multis, qui Christi verba loquuntur
Milibus, hoc ipsum qui bene tentet, erit?
Ut tantum sibi sumat iter pietatis amore,
Quantam tu ob veram carpis amice fidem?
Maxima pars Christo sacra ad sua fercla vocanti
Obicit uxores, cornigerosque boves.
Aut natale solum queritur sibi charius esse:
Aut aliquod fingit frivola turba malum.
Usque adeo colitur tranquillo tempore Christus,
At simul intonuit, nullus amicus erit.
Tu vero Patriis cara cum Coniuge terris
Ad longi migras dissita regna soli.
Et Christo pares te sacra ad fercla vocanti,
Negligis et vitae commodioris opes.
Macte animo, Deus ipse suo te numme sistet,
Et reddet studiis praemia digna tuis.
Qua te laude feram, felix et pulcra Maria
Femina divitiis pectoris aucta boni?
Tu pietatis amans a primo limine vitae
Vixisti, in verum relligiosa Deum.
Numc demum eiusdem specimen memorabile praestas
Dulcia cum patrii deseris arva soli.


image: s557

Et genitore pio, et cara genetrice relicta,
Dilectum sequeris per loca longa virum.
Taedia nec metuis longarum maesta viarum:
Nec vim Latronis, nec grave pondus aquae.
Ite bonis avibus, magni Deus arbiter orbis,
Egressus vestros, introitusque beet.

AD M. CHRISTOPHORUM Stamlerum Tubingen. cum Graecium in Styriam abiret. ELEGIA IIII.

QUI populum casta de Relligione docendum
Suscipit, et caeli pabula praebet ovi!
Ne sibi crediderit tranquillae commoda vitae
Hinc quaeri, ut felix otia lenta terat.
Aut magnas ut opes, et acervum congerat auri:
Cultaque bis centum iugera bobus aret:
Aut stipatus eat, densoque satellite cinctus
Iura ferat populo non violanda suo.
Hostis erit dextra laevaque a parte timendus:
Vicinoque metu cinget utrumque latus.
Illinc humanas mens est sensura sagittas,
Hinc infernali spicula missa manu.
Vulgus iners, pavidique Duces, falsique Prophetae,
Quae minime metues, maxima damna dabunt.
Nunc fora, nunc aedes, nunc murmure tecta, sacella,
Nunc Schola, nunc rigidis obstrepet aula sonis:
Nec sic a Getico pone infestaberis arcu,
Ut lingua populi praemeditante tui.


image: s558

Ipse ferus Satanas venturi praescius aevi
Nunc furit: et technas hic et ubique movet:
Et secura, dolis instructus moenia lustrat,
More lupi clausas circumentis oves.
Ergo quisquis eris tali statione locatus,
Qua populum doceas nosse salutis iter:
Arma Dei, miles caelestia castra sequutus,
Indue: queis Satanae pellere tela queas.
Indue iustitiae loricas, indue pacis,
Ex Evangelio, vincula grata pedum.
Balteus, aeterni munitus robore verbi,
Accingat lumbos, miles amice, tuos.
Comprimis fidei scuto te simplicis arma:
Illius ut reprimus ignea tela mali.
Tum capiti galeam speratae impone salutis:
Et verbo Christi cingere, ut ense, latus.
His quicumque armis ibis munitus in hostem,
A stabulo poteris vim prohibere lupi,
Haec eadem STAMLERE tibi sint arma ministro:
Qui procul hinc Styrii limitis arva petis:
Illic ut populum de Relligione priorum,
Et veri docens tramitis ire viam.
Hostibus in mediis, interque pericula vitae,
Hac armatura praeside tutus eris.
Nec tua sic Hunnus defendet corpora miles:
Ut qua munitor dat tibi tela DEUS.
Est tibi caelestis ratio sat cognita veri:
Haec poterit lumbis balteus esse tuis.
Integra vita, diesque omni sine labe peracti,
Sit lorica tibi, sit tibi firma salus.


image: s559

Pax Evangelii, studiumque quietis et Oci,
Sint speciosorum vincula casta pedum.
Et syncera fides, qua Christi amplectere voces,
Sit scutum, et clypei caelicus umbo tui.
Cassis erit sperata salus, et credula miti
Mens Christo: ferrum spiritus oris erit.
Hoc tu conficies, duris velut ensibus hostem:
Pugnabis quoties caelitis ore Dei.
I, fer sacra Deo venturae praeco salutis,
Et populum vera de pietate doce.
Assuetaque tibi doctae dulcedine linguae,
Ad superos rudium pectora flecte virum.
Sic tua pro templis aderit facundia lapsis,
Principis aetherii quam tibi praestat amor.
Nam sibi caelestes fieri haec praeconia gaudent,
Ut sua mortali numina voce probent,
Ah moveant animos superorum oracula nostros:
Est aliquid fida credulitate capi.

AD M. GEORGIUM BURCKhardum: cum ex Academia Tubingensi Rotenburgum ad Tubarim migraret: ut Scholae, ad quam honorifice vocatus erat, curam et regimen ibi susciperet. ELEGIA V.

RURA meus Tuberana petit, Francosque penates
BURCKHARDUS: faustum Musa precemur iter.
Ille fuit mecum longis iunctissimus annis:
Et studii socius, militiaeque comes.


image: s560

Quando labor idem nos hic exercuit ambos:
Romula Pierium verba docere gregem:
Nam Ciceronaeos discentibus ille libellos
Tradidit, et leges Quintiliane tuas:
Grandiloquos ego, Romuleo cum Caesare, vates:
Te Maro, te Latiae gloria Flacce lyrae:
Ambo animis fortasse pares, sed vocibus ille
Mellitaque oris dexteritate prior.
Et iam septenis bis lapsi cursibus anni,
Ex quo Neccarico praefuit ille choro.
Praefuit et studia erexit, docuitque iuventam,
Iussa Magistrorum non onerosa sequi.
Ille et Grammatici exposuit praecepta Linacri
Et linguae cultas uberioris opes.
Ille et Tulliacas sitientibus obtulit undas:
Dicendo Tulli molle secutus iter.
Ille Melanthonium, de Rhetoris arte, libellum
Explicuit, facilem gressus ubique viam.
Namque modum docuit certa ratione probandi
Omnia: quae humanae vocis et artis egent.
Et docuit verbis res amplificare disertis:
Et rebus docuit amplificare bonis.
Addere praecepit rebus verbisque figuras.
Ut moveant animos, efficiantque fidem.
Non res obscuras densa caligine mersit:
Non vocum salebras, alatque saxa petiit.
Quis furor in scirpo non natum quaerere nodum?
Quis furor amisso tramite tesqua sequi?
Quid? quod et exemplis praecepta ornavit apertis,
Qualia Tulliacum monstrat ubique forum,


image: s561

Qualia Cecropii praebent Demosthenis ora:
Aut Iscoratii mellea verba labri.
AANam tacita semper studiorum occultus in umbra,
Ingenii vires imbuit ante sui.
Post meditata domi rerum produxit ad usum:
Haec illi in quovis meta labore fuit.
Nam nisi ad egregium praecepta vocaveris usum:
Optima nullius regula frugis erit.
Adde, quod ingenii dotes aequavit honestis
Moribus: et nota vir pietate fuit.
Huic odio rixae, probrosaque verba docentum
Huius amor corcors gratia pura fides.
Nam prius auditor Christi, caelestia cuncto
Gutture, non vecors pabula carpsit ovis.
Utque alios numquam temere contempsit: et intra
Officii metas mansit ubique sui:
Sic neque temnendos caeca ratione probavit.
Neglectis rapiens deteriora bonis.
Utque sub arbitrium doctos nonille libellos
Subdebat: nec eos qui reprehendat, erat.
Sic neque laudabat pravos de more Gnathonum:
Pessima qui dicunt saepius esse bona.
Omnia crispanti prae se suspendere naso:
Libertas odium pluribus illa parit.
Omnia quorumvis dictata et scripta probare,
Ah nimium servae rusticitatis opus.
Quare ego te moneo. studus addicta inventus,
Iurgida iudicii contrahe vela tui.
Turpe malos laudare libros, et carpere doctos:
Turpe Poetastrum vatis habere loco.


image: s562

Disce prius tersum calamo perarare poema,
Dein bona iudicio carmina subde tuo,
Iudicii norma apta, rei desiderat usum,
Quae quis non novit, nec docuisse potest.
Nec crepidas ultra Sutor sese efferat amens:
Sed quam quisque potest, hac terat arte, diem.
Sacra Prophetarum scribendo oracula tractent:
Qui didicere aptis ista docere modis.
Quid leges et iura velint, vos dicere fas est:
Cura quibus Baldi sunt monumenta sui.
De medica medicus loquitur virtute Galenus:
Et quicumque huius scripta diserta tenet.
De sermone gravi Orator, de carmine Vates
Iudicet, et mendas, qua valet arte, notet.
Vir bonus et prudens versus repraehendet inertes:
Aurea nos Flacci vox Venusina iubet.
Culpabit duors, vitiosis allinet atram
Transverso calamo (sic monet ille) notam.
Ornamenta etiam satis ambitiosa recidet:
Obscuris lucem coget adesse novam.
Arguet ambigue dictum: mutanda notabit:
ET quamcumque potst reddere, reddet opem.
Odi assentantem, qui scabra poemata laudat
Inscius: et crimen carminis instar habet.
Sit mihi de Latiis verax censura Poetis:
Sit verax animi candor ubique mei.
Fas sit Aristotelem mihi deseruisse supremum:
Absurdi si quid dicat Aristoteles.
Usque adeo nulli prorsum me addico Magistro:
Et tu servitium iam mihi triste vale:


image: s563

Qui vero nomen sibi docti illustre Poetae
Vendicat: hoc dignum nomine condat opus.
Sin cui forte placet scriptos emittere versus;
Iudicium Clarii perferat ille chori.
Tyro Poet arum, qui de certamine vulnus
Abstulit. ille suae se tenet inde domi.
Sed quo digredior? pietas tua nota Georgi
Simplicitasque animi stat sine felle tui.
In te cana fides, in te candorque pudorque,
Normaque iudicii non odiosa tui.
Non tu vulpina nebulonem pelle tegebas:
Quales hoc hominum fert sine fine genus.
Non aliud tua mens, aliud tua verba fuerunt:
Mens eadem, atque eadem verba fuere tua.
Heu quam candor in hoc res intermortua saelo?
Omnia sub Leges fraus vocat atra suas.
Os placidum, et molli vocum dulcedine tinctum:
Mens odio, et tacitis corda referta dolis.
Tu synerus erat, tu pectore semper honesto:
Et probitas animi semper aperta tui.
Sed neque de tetricis es tu, aut de magna professis:
Quorum ingens nubes tempora semper obit.
Occupat obscuri spacium plaerunque modestus:
Atque acrem in sese vim taciturnus habet.
At tua frons hilaris, probitasque iocosa, gravis'q:
Qualis inest paucis gratia rara viris.
Nunc Roteburgiaci tibi commendata Lycei
Cura, tuam merito spectat et optat opem:
Et merito reverenter habet: meritasque rependit
Officii grates pro piet ate tui.


image: s564

Quando tot ornatus talem virtutibus urbem
Ingredere: atque ammi divitis auctus ope
I modo, quo te fata vocant, et mascula virtus:
I Roteburgiacae fax columenque scholae.
Nec te paeniteat multos ibi ferre labores,
Ut Spartae exornes munia clara tuae.
Haud ullum est maius caeli sub culmine munus:
Quam quod Pierium percolit arte chorum.
Hinc suit, qui sacros exponunt rite libellos:
Hinc sunt qui leges et pia iura docent.
Hinc sunt, qui morbos humano a corpore pellunt:
Hinc sunt, qui puros arte fideque colunt.
Nec maius reperire potest gens optima donum:
Quam bene fundatae caelica fulcra scholae.
Eia age ne pigeat multos te ferre laboresa:
Officium ut peragas rite pieque tuum.
Qui sibi commissam vita meliore iuventam
Instruit: ille omni maior honore vir est.
Huius apex mundi nitidos supereminet axes,
Huius fama altos contigit aequa polos.
Sed tu, BURCKHARDO Tuberana petente Lycea,
CHRISTE pruinosos carcere claude Notos.
Et pluvias arce tempestatesque sonoras
Imperio, et manicis compedibusque doma:
Ne qua mora impediat venientem, aut damna tenello,
Quem secum ducit, inferat aegra choro.
Tum reliquos etiam conatus usque guberna.
Et studia egregii protege deinde viri.
Omnia ut in laudemque tuam, patrisque decorem
Cedant, et Tuberae commoda magna ferant.


image: s565

Hoc etiam extremum te, mi BURCKHARDE, rogamus:
sis ut amicitiae fida columna meae:
Cumque Rotemburgi praecelsam intrraveris urbem,
Ut memor officii perlevis esse velis:
Rengerum salvere iube, Snepffumque disertum,
Cultores quondam nominis ambo mei.
Illum Doctorem Legum, iurisque peritum:
Hunc patrii columen, praesidiumque fori.
Sic te Christus amet, tuaque omnia coepta secundet:
Egressusque tuos, introitusque beet.

Tubinga Pegneso, CUM HIERONYMUS SCHURstabius, Patricius Norimbergensis, Anno M. D. LXXIIII in Patriam migraret. ELEGIA VI.

SIC tua perpetuo decurrant flumina lapsu:
Ripaque magnificis semper abundet aquis.
Accipe Sueviacae carmen Pegnese Tubingae,
Et, sibi quid quaerat litera nostra, vide.
Litera püarva quidem nec divite prodiga partu:
Nec fuco, aut minii picta rubore genas:
Nec calamistratis caput exornata figuris:
Nec Tyria graciles sindone tecta pedes.
Sed tenui sese vendens et paupere cultu:
Fortunae qualem convenit esse meae.
Picta decet facies veterum mendacia vatum:
Simplicitas veris candida rebus inest.


image: s566

Quare si paucos aliquo dignabere versus
Pondere: non dura carmina sume manu.
Carmina te celebrem fecerunt aurea Vatis
Hessiact: aeternum contuleruntque decus.
Nobilis et nostro fortassis carmine fies:
Et cum Pegneso clarior ipsa meo
Quo properas? leni mihi visus es agmine semper
Currere: siste tuas, quaeso, parumper aquas.
Siste parumper aquas, et saxa rotare molarum
Desine: dum videas, quid mea Musa velit.
EST tibi, sitque precor, lenis Pegnese, vetusta
Urbe tua quaedam nomine clara domus:
Schurstabia de gente domus, proavisque superba:
Quorunt virtutes Norica iactat humus.
Quorum et nos aliquo tangemus carmine gesta:
Cum veniet numeris aptior hora meis.
Ex illa ad Nicri venit Hieronymus undas
Schurstabius generis fama decusque sui.
Ut studiis animum coleret, linguamque disertis
Vocibus: a patrio iussus abesse foco.
Utque sacras Leges, et Iura, et disceret aequum.
Iussus Neccaricos hospes adire lares
Pene decem ex illo perierunt tompore brumae:
Cum tenet ille meae limina culta Scholae.
Dicere longa mora est: quam su avibus ipse piisque
Moribus: hac vitam degerit urbe suam.
Non etenim solis operam dedit artibus omnem:
Nec tantum studuit pectus habere bonum.
Ut doctrina animus legumque nitore vigeret:
Vitaque demta omni commoda labe feret.


image: s567

Sed prima haec illi, verbum caeleste salutis,
Iustificamque fidem discere cura fuit.
Ut Christum nosset: Divumque Hominemque potentem:
Quo sine quid prosunt totius orbis opes?
Quo sine quid docti confert sapientia Baldi?
Quo sine Tartareas Caesar adivit aquas.
Proh dolor, hoc Christum quam pauci tempore norunt?
Hic negat esse hominem perfidus, ille Deum.
Maxima pars orbis Mahometica somnia captat:
Etantum humani numinis instar habet.
Ille furor, terras Asiae Lybiaeque subegit:
Ille furor Graecos nunc tenet, atque Getas.
Ille furor Macedum populos et Pannonas urget:
Ille Europaeae serpit in arva plagae.
Tum sibi qui Christi nomen de nomine fingunt:
Quam caeca illius numina mente vident?
Pontisices hominis convellunt munia Christi,
Criminaque informi morte piasse negant.
Et quod Iudaeus totum inficiatur Apella:
Papicolae ex magna parte negare solent.
Quando tot aetherios audent sibi gignere Divos:
Cumque illis Christi participare decus.
Nec pudet insanas in vulgus spargere voces:
Christum haud omne sua morte luisse nefas.
Cinglia quin etiam miserabilis agmina coetus,
In partes lacerant te pie Christe duas.
Eque una faciunt caeli terraeque potentem:
Ex alia nobis conditione parem.
Utque negent spaciis Christum simul esse duobus:
Caelica naturae corpora lege domant.


image: s568

CHRISTE tuum, magico deductum murmure, corpus
Aediculae inclusum rasa caterva docet.
At furor angusto te claudit in aetheris orbe
Cinglicus: et certum dicit habere locum.
O curvae in terras animae, caelestium inanes:
Quae colitis vestra pro ratione Deum.
Abiectaque sacri norma, vi, pondere verbi:
Caelica naturae subditis astra iugo.
Non oculis istis Christumque patremque tueri:
Sed spectare fide non dubit ante decet.
Utque patefecit verbo soe Christus in ipso:
Sic fas est illum discere, nosse, sequi.
Tullius antiquum Cicero repraehendit Homerum:
Quod res humanas arrogat ille Diis.
Nec potius nostris adiungit caelica rebus:
Hae cum illis egeant: his tamen illa nihil.
Quid? vos Cinglicolae num labe carebitis omni:
Qui terrae infertis sidera, rura polo?
Terra nihil caelo, caelum dat plurima terrae:
Et Deus omne homini, nil dedit ipse Deo.
Sed redeo, vana loris a gente reductis:
Schurstabii ut laudes convenienter agam.
Prima illi nam cura fuit, pia numina Christi
Discere, et immensas corporis huius opes.
Nam vita aeterna est, Christus testatur ut ipse,
Nosse patrem, et Christum caelite patre satum.
Proxima cura illi, tractare volumina Iuris:
Et leges animis ingenerare suis.
Ut quondam patrios posset defendere cives,
Iustitiaque pias asseruisse vices.


image: s569

Nota viri probitas, nota est industria, notae
Sunt operae, et studiis nox vigilata bonis.
Nam quae alii tribuunt peragendis tempora ludis,
Aut Veneri, aut cyathis, aut sine lege mero.
Haec tribuit legum divinis ille libellis,
Sectatus teneras nobilis artis opes.
Ut patrias olim doctus remearet ad oras,
Et veris animi comtus ubique bonis.
Vestibus indulgent alii, menbrisque nitere
Ah nimium stulta conditione solent.
His emitur quidquid graciles huc mittitis Indi:
Quidquid habent Seres, quidquid Iberus habet.
Utque feros hominum mores imitentur, et ora
Ostentent trucibus barbariora Scythis:
Turcicus induitur Getico pro more tiaras:
Et curtae chlamydes Martia membra tegunt.
Arte laborantur vestes, ostroque superbo:
Ventilat et secto pendula bracca sinu.
Aurea subnectit chlamydes male fibula curtas:
Pictaque Sidonius tegmina limbus obit.
Mucro latus timidum non belle argenteus urbet:
Magnaque sub Tyria simia veste latet.
Aurea caesaries: crines nodantur in aurum:
Atque Asinum pellis fulva Leonis obit.
Schurstabius sapiens luxus contemptor et auri,
Hic etiam laudem, qua celebretur, habet.
Illi cura prior mores didicisse bonorum:
Quam calamistratis promicuisse comis.
Cura prior doctas caput exeruisse per artes:
Murice quam tinctas explicuisse togas.


image: s570

Ad populum phaleras huic leges cura fuerunt:
Non collo torques aurea cincta rudi.
Scilicet aporime dixit Milesius olim,
Maximus ingenio, maximus ore Thales:
Non facies aequum est pictis temerare cerussis:
Membraque odoratis condecorare rosis.
Sed studiis animum decet expoliisse probatis
Forma solet doctis illa placere viris.
Pectoris accedunt dotes, morumque benignus
Candor, et haud ullis mens labefacta dolis.
Invidiaque animus, fastuque remotus ab omni,
Syncerum retinens, et sine labe fidem.
Certus in adversis (rarum hoc exemplar) amicus:
Non exspectatam qui dare gaudet opem.
Adde quod ingenium solers est, linguaque cultos
Et pie tate graves edere docta sonos.
Sive quid in patrio, seu quid sermone Latino
Tentet: facundi non nitor oris abest.
Ipsaque praematura senum prudentia reddit:
Ut quis eum Ergini credat habere comas.
Omnia quae faciunt, ut ametur ab omnibus: utque
Ipsa viri mores ingeniumque probem.
Sic uritute sua notus: sic carmine maior:
laude nce alterius notior esse potest.
Quid vero Musas memorem cantare peritas:
Illius sedem quae posuere labris?
Quid teretes digitos et tactos pollice nervos:
Qua se illi nemo vendicat arte parem?
Nam neque Phoebeae sonitus testudinis olim
Gratior: aut veterum par fuit ulla Lyra.


image: s571

Nota loquor: templumque meum testatur: et omnes
Hac mecum cives urbe fatentur idem.
Cetera quid referam fortunae magna secundae.
Dona: quibus Domino propiciante valet?
Nam si stirpis honor, si virtus clara parentum,
Si quicquam veteres esse putantur avi:
Si quid opes, fulvumque aurum mortalibus addit:
Inveniet laudes, hic ut ubique, suas.
Quis genus antiquum Pegnesi ignoret ad undas?
Quem fugiat prisco sanguine nata domus?
Quem lateant veteres (sed fama obscurior annis)
Iazyges: a septem gens celebrata locis?
Nunc Transylvani, fuerant sed Iazyges olim:
Ex queis Schurstabiae nolitatis avi.
Nam patriae egressi quondam de finibus orae:
Hospite Francorum tecta adiere pede.
Et magnis opibus Dacorum, et divite praeda
Stipati, antiquum deseruere larem
Tempore quo rerum gessit Rudolphus habenas, [note: Anno Christi 1270.]
Austriacae primus nobilitatis avus:
Et Ladistaus superato Pannone, Budam
Iure sub imperii coepit habere sui.
Arx iacet, excelsi constructa in vertice montis:
Culta ubi finitimus iugera Francon arat.
DUTTINGAM dicunt: strepero qua Noricus amni
Labitur et pingues irrigat Altmul agros.
Tempore Schurstabii hanc illo posuere coloni:
Deque solo nomen dite dedere loco.
Nucn illam Aistadii vicinus Episcopus arcem,
Imperii torquet sub ditione sui.


image: s572

Namque ubi dissimilis fortuna micare priori
Cepit: et incautas praedo petebat opes.
Tutius ut possent civilem deere vitam.
Schurstabii castrum deseruere suum.
Arceque mutata, nummorum pondus et auri
Invexere urbi Norica terra tuae.
Protinus in sanctum lecti venere Senatum:
Ut regerent sociis legibus urbis opes.
Nam grave iudicium, et studium pietatis et aequi,
Cognita erant toto Noridos orbis agro.
Tres aderant omnes uno de Patre creati,
Prae reliquis clari strenuitate viri.
Quorum nunc etiam laudes monumenta loquuntur,
Qua Fraciscano stant sua templa choro. [note: Anno Christi 1352]
Tempore forte illo, furiali excitus Erynni,
Civicus urbanas Mars populabat opes.
Intulerat sancto populi furor arma Senatu:
Sacrilegoque pios laeserat ense Patres.
Illicet in vicos tota discurritur urbe,
Nec pars armatis civibus ulla vacat.
Corripiunt alii ferrum mucrone corusco:
Pars vener anda senum brachia tandit inops.
Supplicibusque rogat deponere vocibus iras:
Et placida hortatur pectora pace frui.
Sed medias inter voces, et talia verba,
Occumbunt populi, proh dolor, ense sui.
Tum fratres animosa phalanx accensaque luctu,
Schurstabii validas expediere manus.
Invaduntque hostes passim, innumerosque trucidant:
Plebis et insano tela cruore lavant.


image: s573

Non aliter, quam cum liquidae de montibus altis
In sata dant stragem laetaque rura nives.
Quo ruitis generosi animi tot milia contra?
Perfida praestantes arma cavete viri.
Fraude perit virtus, circumstant undique paucos
Innumeri, et gladiis obvia quaeque metunt,
Strata iacent passim caesorum corpora Patrum,
Per sacra divorum limina, perque domos.
Et duo Schurstabii, caesi civilibus armis,
Pro patriis fortes oppetiere focis
Profugiunt reliqui, et vacua tutoribus urbe,
Auxilium quaerunt Carole Quarte tuum.
Hoc opus, haec pietas, prima haec elementa fuerunt
Schurstabiae quondam, iusta per arma, domus.
Ut tamen egregiae superessent semina stirpis:
Fratribus incolumis de tribus unus erat:
Scilicet ut posses nobis Hieronyme nasci:
Et generis laudes ingeminarre tui.
Nam Leopoldus erat veteri de gente superstes
Schurstabia: reliquae posteritatis avus.
Cuius in urbe tua longo post tempore proles
Floruit, et fasces non sine laude tulit.
Et multi, illius nati de stirpe, nepotes
Iura ministrarunt civibus aequa suis.
Utque alios taceam: proavi cui fama Ioannis
Obscura: aut magni fama Leonis avi?
Consulis ille boni praeclarum munus obivit:
Anchora fida probis, anchora nulla malis.
Hic annos quadraginta rem gessit et octo:
Nec patriae consul, sed pater usque fuit.


image: s574

Consule nemo unquam maestus discessit ab illo,
Nam probitas ipso vindice tuta fuit.
Quid patrem referam: cuius de nomine nomen
Noster habet: dignum laude sequace virum?
Norica qui docto rexit moder amine tecta:
Praefuit et patrio cum gravitate foro.
Cuius consiliis multos est usa per annos,
Aula Borussiaci relligio Ducis.
Ipseque Dux auro sibi, muneribusque quotannis
Schurstabii studuit demeruisse fidem.
Clara viri aeterno durabunt nomina saeclo:
Et stabit longo tempore nota fides.
Nec vitae integritas, et plurimus usus ab arte,
Obscura patruos nocte latere sinit.
Qui iuris titulo insignes et honore fuerunt,
Doctrinae ob multas et pietatis opes.
Consiliis etiam totum rexere Senatum
Noridos: o patriae gens studiosa suae.
Sed quis commemoret nunc omnia: quae dare laudem
Schurstabio, et nomen conciliare queunt?
Aut quisquam proavos, et longae stirpis honores?
Aut quisquam largas dicere possit opes?
Nec tamen haec unquam summum decus ille putavit:
Sed propriis studuit pronituisse bonis:
Ut pietate sacra dives, vitaque probatus.
Nobilis ingenii consequeretur opes.
Cultus ut eloquio patriae vistigia linguae
Carperet et proavi molle teneret iter.
Is quia nunc nostrae decedit limite terrae:
In patriamque suo cum lare migrat humum:


image: s575

Reddendum Pegnese tibi commendo clientem:
Quo mihi vix alter gratior hospes erat.
Nam toto hoc, mecum quo vixit, tempore vixit
Pace fruens, osor litis, amantis amans.
Non fastu tumidus, sed leni assabilis ore:
Non auri cupidus, sed sine sorde bonus.
Criminibus liber: non subdolus ore bilingui:
Liber ab invidia, simplicitatis amans.
Hunc igitur nunc reddo tibi, sed reddo beatum
Coniuge fecunda, pignoribusque tori.
Qualis enim Syriis patriam remeavit ab oris
Isacides: felix coniuge, prole. grege.
Antea qui liquidas profugus Iordanis et exul,
Transierat solo stipite fultus aquas.
Talis et ipse domum repetit cum coniuge casta
Et multa laetus prole piaque domo.
Venerat huc solus: nunc quinque sequuntur euntem,
Uxor, bisque sacri pignera bina tori.
O te felicum lenis Pegne se futurum:
Si multos habeas huius in urbe pares.
O Patriam semper claram, semperque beatam:
Schurstabii salvo nomine donec erunt.
Vire, valeque diu patriis Hieronyme terris:
Inque pari mecum relligione mane.
Doctrinae cultor sacrae, vestigia numquam
In laevam flectas a meliore via.
Tum veterem memori retine sub corde Tubingam:
Uberis hospitii quae tibi iura dedit.
Sic tandem socia cum coniuge laetus ad astra
Pervenias: Christo gratus uterque tuo.


image: s576

Ante tamen seros videas charosque nepotes.
Sitque procul vestra fors inimica domo.

IN HODOEPORICON ITINEris Germanici Davidis Sigemundi Cassoviensis Pannonii. ELEGIA VII.

NON ita vere novo gaudent ineunte volucres,
Non ita mellifluo flore levantur apes.
Ut tua docta meam delectant carmina mentem,
Quae canis alternis hic et ubique modis.
Illa docent animum verae virtutis amantem:
Illa docent vires, mi Sigemunde, tuas.
Heu quod et illa docent, quam sit mihi nullus in arte
Spiritus: et Musae quam mala vena meae.
Tam terso et nitido procedunt tramite culti
Quos tu doctiloquo fundis ab ore, modi:
Ut pudeat pigeatque mei, cum dulcia gusto
Carmina, mellitis aequiparanda favis.
Laus sit Christe tibi, cuius sub nomine floret
Relligio, et vera cum pietate fides.
Cum tales animos iuvenum, tam docta reservas
Pectora: dans aliquem vatibus esse locum.
Vatibus eximiis: vulgus quos ridet ineptis
Naribus: et nullum numen habere putat.
Quos rident aliqui, de magnis magna professi,
Ceu iubeant Latii civica iura fori.
Invide vir tandem voces compesce malignas:
Et sine nos cursu quo sumus, ire pares.


image: s577

Christus amat doctos clemente favore Poetas.
Qui sacra dulcisono carmine templa colunt.
Ille etiam nostra nomen sibi fecit ab arte
Dum se fictorem nominat ipse poli.
Idem vaniloquos, qui nigris candida mutant,
Non amat, atque odio verba bilinguis habet.
Idem perpetuo stolidos premet igne Sophistas:
Ut poenam, digni quam meruere, luant.
Nam qui non ullo contemnunt iure Poetas,
Aeacus hos iudex et Rhadamanthus habet.
At sacri vates, et Phoebo digna locuti,
Qui numeris summum concinuere Deum.
Inter odoratum caeli nemus, undique laetum
Paeana, et facili carmine voce canunt.
Aeternasque micant inter, ceu sidera, mentes,
Quaeque vident, numquam deperitura vident.

AD MICHAELEM SENENSEM Schemniciensem Pannonium. ELEGIA VIII.

EST aliquid, varias urbes, populosque videre:
Nec semper patrio delituisse solo.
Discitur hinc virtus, et rerum plurimus usus:
Et varias animus hinc capit orbis opes.
Si non Cecropias Anacharsis adisset Athenas:
Barbarus in Scythica mortuus eset humo.
Obscuras isset sapientia pene sub umbras:
Aegypti si non isset in arva Plato.


image: s578

Nec Latiae in tantum floreret copia linguae,
Si Rhodium Cicero non tetigisset agrum.
Tu quoque Germanas nuper digressus in oras,
Quaesisti multas, docte Senensis, opes.
Ingenii melioris opes, animumque fidemque,
Et castos mores, et pietatis opus.
Namque Tubingensi caelestia verba Lyceo,
Pectore fixisti non abitura tuo.
Doctorum voces et tot dictata virorum
Hausisti nullo commoritura die.
Quin etiam Rheni tractum, populosque Tribocum
Vidisti, et Nemetes, Alsatiaeque solum.
Qua Basilaea suos monstrat pulcerrima muros:
Rauracae quondam gloria sola plagae:
Quaque Argentinae stant inclita moenia priscae,
Moenia carminibus non male nota meis:
Et qua Spira suum reserat metuenda tribunal,
Civica pro trepidis quae gerit arma reis.
Adde Heidelbergae nova limina, celsaque sedis
Tecta Palatinae, Bavaricumque larem.
Adde Friburgensis praelustria templa Lycei,
Templa oculis nuper rite notata tuis.
Illic tot gravium vultus atque ora virorum,
Fas tibi colloquio nuper adire tuo.
At nunc tempus equi fumans exolvere collum,
Ne nimium longis digrediare plagis.
Ipse pater revocat, revocat dulcissima mater:
I quo te mater, quo vocat ipse Pater.
I rediture domum, carosque aditure penates:
CHRISTUS sit longae duxque comesque viae.


image: s579

AD M. IOANNEM CHRIstophorum Neubergerum. ELEGIA IX.

DUM patrios iterum repetis Neorine penates,
Caraque Neccarici prata relinquis agri.
Accipe virgineo ducutm de pollice carmen,
Et maneas nostri cum pietate memor.
Quaeque puellarisiucundo gratia vultu
Innuit: hybernae sint tibi rheda viae.
Su humilis, mentemque Deo submitte potenti:
Nam superis humiles terricolisque placent.
Fide Deo: si pro nobis Deus excubat almus:
Quis nos adversum surgere possit homo?
Funde preces Domino: Domini clementia dites
Efficit: et caelum donat habere lucro.
Nec mortem metuas: Domini sumus unica cura:
Seu nobis detur vivere, sive mori.
Sis humilis tantum, fastuque alienus ab omni:
Virtus haec recte nos sapere una facit.
Imprimis omni socies tibi tempore Christum:
Vita tibi Christus, mors erit ipsa lucrum.
Se tamen ut primum vicinam veneris Ulmam:
Nos ibi quotquot amant, hos reverenter adi.
Hos salvere iube: Rabumque, Scholaeque Magistrum,
Et quoscumque mei mentio grata iuvat.
At quando Augustam felix intraveris urbem:
Alloquere egregii tecta paterna laris.
Germanis etiam mellita fronte puellis,
Quae pote, fer verbis nuntia grata meis.


image: s580

Henzelio inprimis multum dic, quaeso, salutis:
Qui pars de Septem promicat una viris.
Illius incumbit moles cervicibus altis,
Quae ne dura virum supprimat, oro Deum.
Hospitii nondum cepere oblivia largi,
Et data pro Musis cena benigna meis:
Inde sodalitium Frischlint accede, meoque
Nomine, quae debes nuntia verba refer.
VVolfius ut valeat perquire, ipsique salutem,
Et senium docto suave precare viro.
Occo meus verterum miranda Nomismata Regum
Quaere quibus teneat invenienda locis.
Nec prius huic ullam dices nostro ore salutem,
Quam referat, quibus haec invenienda locis.
Non ille antiquas monstrabit in aere figuras,
Ut sunt rugosae Gymnopodum vetulae.
Sed neque Rulichium transibis, Fabriciumque,
Qui mihi non uno carmine carus erat.
Riegerum salvere iube, nostrumque Mecardum,
Et bene qui Magni nomen et omnen habet.
Et reliquos omnes, quos temporis hora fluentis
Angusta his numeris commemorare vetat.
Sed Steirnagelium cave praeteriisse sodalem:
Proque mea referas, quaeso salute iocum.
Dispeream si non veterum memor ille leporum
Riserit: et subito quaesierit, quid agam.
Protinus huic dicas, me vini odisse liquores,
Non secus ac gelidam, qui sitit, anser aquam.
Hoc itidem referes Kisilingo, ipsumque valere
Et salvere diu terque quaterque iube.


image: s581

Crimen erit Vuindi non excusabile nobis,
Te nullum numeris nomen habere meis.
Hunc igitur nobis multum, Neorine, saluta,
Egregium medica dexteritate virum.
Scheurlinum veterem salvere iubebis amicum,
Quem Phoebus gemino sidere dexter amat.
Laubius ecquid agat, nosterque Evander in urbe
Quaere, ambosque mihi rite valere iube.
Omnibus his fuer am Hildgardae missurus amoenae
Exempla, et strenae cuique daturus opes.
Sed quia Reginas cum dote locare Poetis
Non licet, et nummis orba crumena vetat:
Dic, qui forte sales mimi spectare iocosos
Expetit, ut librum convenienter emat.

IN ABITUM IACOBI PRAENtelii Obervvelzii Styri. ELEGIA X.

DUM meus ad Styrias remeat Praentelius oras.
Fac tales illi CHRISTE benigne pedes.
Quales ipse suis, te Praeside, versibus addit:
Herois quoties concinit orsa modis.
Nam facili illius decurrunt tramite versus:
Nec quidquam in verbis asperitatis habent.
Tu quoque vim Boreae prohibe: ne sauciet ora
Illius: aut plantas aspera laedat hyems.
Quod si pace tua Styrias accesserit urbes:
Pro ductu capies praemia larga tuo.
Nam patrios vera de relligione penates
Ut doceat, longum non male carpit iter.


image: s582

I, bone Praenteli, dilecte abiture Tubinga:
Frischlini ex animo non abiture tui.
Cuius si quondam te oblivio ceperit: opto
Esse pedes, quales clauda Elegia facit.
Est etiam Graeci mihi Finckelthusius urbe
Possessor Flacci, novit ut ipse, mei.
Illum tu salvere iube, patrique libellum,
Si nondum periit, restituisse, suo.
Vive, vale multos Praenteli iugiter annos:
Quem colis et curas, mutua cura Dei.

AD RECTOREM ET SENAtum Academiae Marpurgensis Valedictoria. ELEGIA XI.

ALLOQUOR extremum maestos abiturus amicos,
Et tibi Marpurgum flebile dico vale.
Quae fuerit tamen adventus occasio nostri,
Otia si desunt iam tibi nulla, lege.
Nam mihi si Latiae placuissent dogmata Romae,
Essem Caesarei portio fida chori.
Omnia si docti laudassem verba Philippi,
Leucorea nemo maior in urbe foret.
At quia quod didici quondam puerilibus annis,
Tutatus fueram relligionis opus:
Brunopolinque adii, tecum Polycarpe vocatus:
Heu mihi quas poenas pro pietate luo!
Augustana equidem mihi quod confessio cordi est:
Quae monstrata tibi Carole Quinte fuit.


image: s583

Durius a sociis, quam Christus ab agmine Turci,
Tractor, et hoc insons fert mala multa caput.
Nam quod Ubiquismi verbis accusor iniquis,
Brunopolis culpam criminis huius habet.
Namque Heidenrichium cur moenibus expulit urbis?
Exponat caussam, si lubet, ipsa mihi.
Nilego condidici nostris, quod abominor, annis:
Captiva obsequio mens mea Christe tuo est.
Quid, quod et urbseademte, Bergi clare Mathia,
Expulit, aque suis iussit abesse focis?
Sed tamen Altorfi Schola te Noraea recepit:
Clara Heidenrichium Iulia tecta fovent.
Unus ego exilium, quod commeruistis acerbi
Vos Brunsuvicenses, non sine clade fero:
Namque agor, ut per plana citus turbo aequora fertur.
Nec requiem hoc ullus praebet in orbe locus.
Quid tamen admisi? totum mea serviit annum
Vox operata homini, mens operata Deo.
Nec mea displicuit vestris industria templis:
Dum doceo pueros, instituoque Scholam.
Sed mihi quam vilis promagna reddita merces
Est opera: o impar quam mihi conditio!
Quin etiam victus naturae noxius isthic:
Nam vires fregit Mummia vestra meas
Tanuem ubi Landgravio totum me mancipo Catto,
Et valedico tibi fervida Brunopoli,
Non sine criminibus, neque parva mole gravatus
Culparum (quanquam non mihi culpa fuit.)
Discedo: et Cattas venio novus hospes in urbes:
Sunt etiam Cattis hospita tecta meis.


image: s584

Hic tu Marpurgum primo tua tecta petentem
Suscipis, et civis nomen habere sinis.
Nam te Marpurgum, dum vixi, semper amavi,
Tu quoque cur merito semper ameris, habes.
Quod tamen hic iubeor Ludovici nomine vestri
Principis, heu subito vertere dulce solum:
Hanc qui commerui poenam, bone Iuppiter? unde
Unde mihi taenti Principis ira venit?
Hunc mihi credidoram vel relligionis amore
Esse patrem, et BrentI non male velle Lari.
Nam quos saepe alias disiungit iniqua simultas,
Hos ligat eiusdem relligionis amor.
Adde quod Herois ornaram versibus illum:
Cui Nomenclator se meus iste dicat.
DI qualem ante decem, quem se mihi praebuit annos?
VVirtembergiaci cum foret hospes agri?
Quis mihi Davidem potuit mutare Doegus?
Hic quis tam mendax Achitophelus erat?
Num quia Brunopolis nuper me laesit iniqua:
Tu quoque me exilio vis onerare novo?
Ergo vale et salve, Marpurgi Academice coetus:
Pectora ab hoc animo non abitura meo:
Sive Lycaonium rursus ferar hospes ad axem,
Sive petam Austrini fervida rura Noti:
Semper ero vestri, quotquot fovistis egenum.
Non occasura cum pietate memor.
Sed tamen hanc unus mentem nunc scrupulus urget:
Hinc quod ab invitis cogor abire viris.
Credideram tibi divino de Caesare, quondam
Esse datum hoc summi dulce favoris opus:


image: s585

Ut doctis esset tua ianua aperta Camenis:
At nunc Caesario clauditur illa viro.
Creaideram, tibi Guilhelmum simul esse patronum.
Quo non est alter maior in orbe comes.
Is sibi quod nostrae conduxit fila Minervae,
Idcircone tuis cogor abesse focis?
Si forte erravi: veniam concedite lapso:
Nam ter nunc iubeor protinus ire foras
Vos etiam Catta de Nobilitate valete:
Nomina carminibus tot celebrata meis.
Ipse ego vestrarum dixi praeconia laudum:
Tecciaco canerem cum nova metratoro.
Nam tunc nobilium Cattorum nomina centum,
Materies numeris facta fuere meis.
At nunc hospitio, mihi non bona gratia vestro
Redditur: o nobis hospita terra vale:
Tuque vale studiosa cohors, mea pignora nuper,
At nunc de serto cura dolorque patri
Non licet hac nobis genitoribus urbe morari:
Sit tantum nostris hac locus urbe libris:
Qui studiosa cohors, tibi dum prodesse laborant,
Ingenuo patri tu nocuisse cave.
Hessiaci cineres Eobani, umbraeque valete.
Non licuit vivo vos coluisse mihi.
Ah saltem terra claudi licuisset eadem:
Una uti nos ambos contumularet humus.
I mea tu Coniux, divini filia BrentI,
Nunc decima et sexta prole futura parens.
Forsan erit gravidae toto angulus orbe maritae:
Quo possis uteri pondera ferre tui:


image: s586

Qui Deus est nobis, Deus est quoque Seminis idem:
Arbiter is nobis aequus et ultor erit.
Sed quod ego haec? tristi coniux turbata dolore,
Infausta funus Martis in urbe parit:
Dum profugo pede Frischlinus quaero hospita Musis
Limina, Nobilium me perimente choro.
Nam caput in nostrum totus conspirat Avernus:
O ubi cunctator Christe moraris opem?
Aspice, quam saevi feriant mea carbasa venti:
Et puppi appare portus et aura meae.
Ite meae tenerae, quo ducunt fata, puellae,
Heu pressum toties turba sequuta patrem.
I tu: febricitans aegros comitare Parentes,
O Catharina, animi plurima cura mei.
At tu Marpurgum per tot tua lumina flore:
Cui, quod vix possum dicere, dico vale.

IN DISCESSUM GVIL. FRID. et Christoph. Heinzeliorum Augustanorum Patriciorum.

ET vos Heinzelii, duo candida pectora, fratres,
E nostra ad patrios ibitis orbe lares.
Forsitan Italicos adituri vere penates,
Vindelicos rursum destituetis agros.
Claraque tendetis Troiani ad tecta Patavi:
Sunt Antenorei qua monumenta rogi.
Sunt ubi, praestantis celeberrima templa Lycei:
Et schola doctiloquis ingeniosa viris.
Unde suum Flaccus trahit ille Heroicus ortum:
Livius unde suae semina gentis habet.


image: s587

Hic tu iura fori disces et pondera legum,
Quid sit fas homini, quid, FRIDERICE, nefas.
Hic tu Paeonias capies feliciter artes
Christophore, et medicas dives habebis opes.
O ite, et patrios magno complete penates
Fenore: terrenis uberiore bonis.
Conveniens homini est animum poliisse: polito
Vivimus ingenio, cetera mortis erunt.
Cum tamen Augustae celebrem venietis ad urbem:
Voce salutetur Vvolfius ille mea.
Vvolsius Isocratis lumen spirabile Graii,
Et Demosthenei mellea lingua favi.
Vvolfius, o utinam noster, tam corpore sano,
Quam sano ingenio semper, et ore valet.
Moenia quando etiam cernetis clara Patavi,
Teutoniis nostrae ferte salutis opes.
Et Bernsdorfero sociisque acrique Ruperto.
Est qui iuridici fama futura chori.
Schvvarzius hac etiam mihi compelletur in Urbe:
Et Medici Oexlinus lumen uterque gregis.
Illos tute tibi Friderice parabis amicos:
Nam studiis parient commoda magna tuis.
Hos tu Christophore ingenuo tibi iunge favore:
Proderit inceptis doctus uterque tuis.
Qui magnum Isaciden patriis eduxit agellis,
Cum Syriam profugus quaereret exul humum:
Ex magno tandem ditatum fenore rerum,
In patrium miti fronte reduxit agrum.
Idem vos patriis ambos educat ab oris:
Ditatos vestris restituatque focis.
Tubingae ex tempore 76. 25. Ianua.


image: s588

Elegia in abitum Ioan. Sleiferi P. L. ORNATISSIMO IVVENI D. M. Ioanni Sleifero Poetae Laureato in Patriam redeunti S.

I rediture domum, sed et hic rediture Tubingam
Sleifere, ingenii dotibus aucte bonis.
I, sed inoffenso pede: nec tua corpora laedant
Robore Centauri stipitibusque truces.
I, faustis avibus, Christo comitatus amico,
Nec te tempestas, nec fera laedat hyems.
Semper et angelicus fidis te protegat alis
Coetus, et hospitium faxit habere pium.
Ut reducem videant hilari te mente penates,
Laetitiaque frui conveniente queant.
I bone, sed nostri non immemor inter eundum,
Compella socios more decente viros.
Iamque ubi te ad fontem ducet via prima salutis,
Dic Ostermanno verba ministra meo.
Aut illum invemes digitis percurrere chordas,
Blandaque suavisonae fila movere lyrae:
Aut aliquod docta meditari voce Poema,
Inque suos apte cogere verba pedes.
Quicquid aget, salvere iube, belleque valere,
Frischlini et memorem iugiter esse sui.
Illum etiam, sero removet, qui vespere leges,
Ora levans toto reddita fessa die.
Insignem multa Stephanum virtute iubebis,
Salvere et validi corporis esse virum.


image: s589

Ut patriae et natis aeternum prosit et urbi,
Dicere ius aequa conditione queat.
Tum quando Oeringam gratus perveneris hospes,
Inque tibi chara conspiciere domo.
Quam tenet Aonidum non ultima fama sororum,
Carolus: huic tales protinus ede sonos.
Carole Frischlinus te chare salutat amicus,
Vivet et ut priscus saucius ille, rogat.
Priscus ob eloquii celebratus in orbe nitorem:
Quem feriunt pueri, quem feriuntque senes.
Haec ubi ridenti sic illi dixeris ore,
Festivum iubeas edat ut auctor opus.
Inde Rudingeri venies ad tecta Poetae:
Hic ubi Vverthemii moenia celsa nitent.
Suavibus offendes operam dare versibus ipsum,
Pieriaque suos fallere in arte dies.
Nam valet eximia pangendo in carmine vena
Et quodcumque facit, dulce Poema facit.
Sive pedes Elegos deducat, amabile carmen:
Non cedet numeris culte Tibulle tuis.
Sine tuba vates Heroum concinet arma,
Aemula grandiloqui verba Maronis erunt.
Hunc, utcumque potes mihi conciliare Poetam
Concilia, et tanto multa precare viro.
Proximus Herbipolin trames te ducet ad altam,
Hic ubi Phoebeo Posthius ore canit.
Posthius Aoniis tinctus Sulmonis in undis,
Posthius ingenio, Posthius arte potens.
Illum ubi seu medicas tractare Machaonis herbas,
Et dare purpureae lilia grata rosae:


image: s590

Seu dignum invenies Musis et Apolline carmen
Ludere, et alternis nectere verba modis,
Protinus acceptam nostro dic ore salutem,
Meque eius memorem sic fore, ut ille mei.
Non procul Herbipolis distantem moenibus urbem
Advenies, saltus qua rigat Hercinius
Virnius hic sacrum caelesti pascit ovile
Dogmate, multiplici Virnius arte valens,
Cuius in exiguo virtus est corpore magna:
Sive fidem spectes, seu probitatis opes.
Seu quoque perceptas non infeliciter artes,
Cultaque linguarum pluribus ora sonis.
Hunc etiam salvere iube Sleifere poetam,
Pastoremque gravi relligione sacrum.
Scilicet a sanctis non sunt aliena libellis
Carmina, sed studio conveniente decent.
Est et Iena suis non infecunda Poetis,
Iena boni felix fertilit ate soli.
Namque Osius sacras ibi tradit Apollinis artes,
Inter odoratum, non sine laude, nemus.
Cui comes assistit facundo carmine praestans,
Caesareo Mylius comptus honore caput.
Ambo animis, ambo insignes felicibus ausis,
Artibus aequales: ore sed ille prior.
Hos ubi convenies almae sub moenibus urbis,
Alloquere hoc fatum pectora fida modo:
Vivite praelustres aeterna pace Poetae,
Arte insignis Osi, corde beate Myli.
Vivite cervinos multa cum laude per annos,
Carminibusque pios commemorate duces.


image: s591

Et doctos celebrate viros, queis carmina curae,
Nam reliqua in nullo est sex numeranda loco.
Inde pedes referent altae te ad moenia Grimae
Moenia carminibus clara Sibere tuis.
Qui sacra Davidis Latii modulamina nervis
Aptasti, Hebraicis antea facta modis.
Multaque divini pridem monumenta vigoris
Liquisti, a sacris non aliena libris.
Qualia Fabricius sub luminis edidit auras,
Aemulus ingenii Naso polite tui.
Qui quoniam superas nuper migravit ad arces
Exequias tumulo nos damus hasce pio.
Membra cubant isto sancti divina sepulchro
Fabritii, aetatis qui decus huius erat.
Sanctaque carminibus celebravit dogmata puris,
Et quotcumque dedit carmina, sancta dedit.
Nil nisi quae sacris sacra provenere libellis,
Vir pictatis amans, censuit esse sacrum.
Ergo quod angelicae cecinit Paeana catervae:
Angelicos inter nunc ovat ille choros.
Salve sancte Poeta, novum decus addite divis.
Cumque tuo Christo gaudia vera cape.
At tu qui super es, nec adhuc caeleste subisti
Limen, Adame mihi vive Sibere diu.
Vive diu, quantumque potes, feliciter artes
Promove, et ingeniis perge favere bonis.
Sic tibi Nestoreos det ur superesse per annos
Et valeas sospes tuque generque tuus.
Hinc ubi delatus praelustrem accesseris urbem;
Qua nitet egregiis Lipsia plena viris,


image: s592

Forte tibi dabitur Camerarii limen adire:
Alloquioque frui te sinet ille suo.
Tum precor has illi reseras Sleifere tabellas,
Plurimaque officii nuntia verba mei.
Atque haec Callimachi traducta Poemata nostris
Versibus, et scholiis trade polita novis.
Ut male tornatos exornet pumice versus,
Atque operi extremas addat ut ipse manus.
Quaesierit forsan, quisnam temerarius ille
Qui senis hac ausit mole gravare caput.
Inquiat: Alcides iuvenilibus integer annis.
Augiae potuit deposuisse simos.
At mihi nunc fracto languent in corpore vires,
Et premit infirmas cama senecta comas.
Ne Sleifere senis verbis moveare: sed insta,
Exornaque pium saepe rog ando caput.
Scilicet annosum non unus deicit ictus
Quercum, sed plagis pluribus icta cadit.
Mox ubi compos eris nostro sub nomine voti,
Dixeris et tanto verba suprema viro:
Limina Strasburgi praeclara accede Poetae,
Alloquioque stude conciliare tuo.
Non tibi Tydides, non compellabitur Atreus,
Quique hominum victo torruit ora bove:
Sed placidi vates animi, vultusque sereni:
Cuius doctae hederae circumiere caput.
Huic quocumque potes studio Sleifere salutem
Imperti, et validi pectoris esse iube:
Ut divina suis exornet scripta libellis,
Et peragat multos laude sequente dies.


image: s593

Proxima Leacoream via te deducet ad urbem,
Saxonicos gelidus qua rigat Albis agros.
Docta Melanthonii qua florent tecta Lycei,
Sacra Luthere tibi, sacra Philippe tibi.
Hic ubi Mauritius divina Poemata pangit,
Mauritius clarii fama decusque chori
Cuius ab ingenio largissima carmina manant.
Qualiter expressis mella liquata favis.
Cuius inest ori tam suavis gratia linguae,
Quam fuit in Pylii Nestoris ore senis.
Est comes huic, animi studiis coniunctus iisdem
Crellius, ingenii dexteritate valens.
Quo duce grandiloqutrursus monumenta Maronis
Clara, queunt vires exeruisse suas.
Quo duce Leucorei florent pia tecta Lycei,
Et suus est iterum versibus auctus honor.
Addimus Hermannus his praestantem laude Borussum,
Pangendi egregium carminis arte virum.
Qui praestat virtute sua, ne prisca vetustas,
Laudibus ingenii saecula nostra premat.
Cui calamus tantum peperit virtutis honorem,
Quantum Stigelio vena benigna meo.
Egregii salvete viri, salvete sodales,
(Me vestri socium si licet esse chori)
Salvete et vestros inter numeretis amicos,
FRISCHL inum, haud aequa conditione parem.
Interea patrios Sleifero adeunte penates,
Laeto ubi Servesii moenia rure tument:
Praedo serox inhibe saevo tua brachia rictu,
Ne violes Musas praedo cruente sacras.


image: s594

Praedo manus inhibe, si non vis parcere Musis,
Parce tamen vitae praeripuisse dies.
Non hic invenies censu cum divite nummos,
Quaeve tuam possint exaturare sitim.
Aeris inops, auroque carens sunt turba Poetae,
Utque Bias, secum non adimenda ferunt.
At tu vive valeque diu Sleifere, laresque
Vise redux, nostros inde revise focos.
Nicodemus Frischlinus Poeticae et historiarum in Academia Tubingensi Professor 13. Cal. Mart. Anno 72.

IDEM IN LEONEM LAVrigerum, Insignia Ioann: Sleiferi. P. L.

UT Leo magnanimis animalia cetera vincit
Viribus, et solido robore pectus habet:
Sic reliquos multa superat virtute poetas
Sleiferus, Clarii portio summa chori.
Robustamque omni conservat tempore mentem,
Seu fortuna cadat prospera, sive mala.
Utque virescentis non unquam germina lauri
Pallida flaccescunt, cum fera saevit hyems:
Sic fatum nullo cessabit gloria seclo
Vivere, sed semper fama superstes erit.


image: s595

EPIGRAMMATA EXTEMPOranea, scripta Reutlingae in procinctu itineris Carniolani. AD TUBINGAM.

DULCE solum Patriae, tellus natalis, asylum
Gentis Christiacae, docta Tubinga vale.
Docta Tubinga vale, dulces valeatis amici,
Quos mihi syncero iungit amore fides.

AD M. IACOBUM FRISCHlinum Germanum.

O IACOBE animi vere pars altera nostri,
Qui mecum socium nomen et omen habes.
Aeternum valeas, et sis, qui diceris esse,
FRISCHLINUS vegeto corpore et ingenio.

AD M. IOHANNEM Brentium.

TV vero affinis iunctus mihi sanguine BRENTI,
Pro magnis meritis distichon illud habe.
Si sua Frisclinum quondam patria ora reducet,
Officii partes ille sui peraget.

AD MARCUM BEUMLErum, Tigur. Helvetium.

MARCE mihi caros non ultimus inter amicos;
Gratia sit meritis tempus in omne tuis.
Vive valeque diu, nostri non immemor unquam,
Dum vivam, vivam frater ubique tuus.



image: s596

AD FRIDERICUM SVAningium Danum.

QUI trahis a niveo niveum cognomen olore
Salve atque aeternum, mi Friderice, vale.
Te Deus omnipotens ad patria tecta reducat,
Ex patrio qui me nunc comitaris agro.

AD M. VALENTINUM Clessium.

QUANDO profecturo felicia fata precaris:
Prosequerisque meam carmine CLESSE viam:
Ipse tibi reprecor felix iter in pede sacro
Carminis, et venae prospera fata tuae.
Hoc precor interea sis ut memor huius amici,
Ista dedit fidae qui monumenta manus,

AD MARTINUM BALTICUM.

QUOD gratare meo subeunti moenibus Ulmae
VVirtembergiaco, Baltice care, Duci.
Rem facis ingenuam: nam quis non laudibus illum
Ornet, quem nemo carpere iure potest?
Ipse tibi hunc animum praesenti carmine grator,
Utque illum serves hic et ubique precor.

AD M. IOHANNEM GEORgium Maierum Memmingensem LL. Studiosum.

QUOD facis, ut facias semper te Maior adhortor,
Si coeptam exoptas continuare viam.
Sis animo magnus, spe maior: reque fideque
Maximus: hoc vere nomine Maior eris


image: s597

Nomine Maior eris vere, patriamque patremque
Ornabis studii conditione tui.
Non oris species, non aeris acervus et auri,
Sed virtus magnos ingeniumque facit.
Hos te cum seris aetas adoleverit annis,
Gaudebis recte praeteriisse dies.

NICODEMI FRISCHLINI ELEGIARUM LIBER DECIMUS SEXTUS.

DIVO MAXIMILIANO II. ROmano Imperatori semper Augusto, ac Germaniae, Hungarie, Bohemiae, etc. Regi: Archiduci Austrie, Duci Burgundiae, etc. Patri Patriae, Pio, Felici, Sacratissime memoriae Principi, Domino suo quondam clementissimo. ELEGIA I.

HIC iacet immiti sublatus funere Caesar:
Imperii nuper qui caput huius erat.
Caesaribus, patre, et proavoque, atavoque creatus.
Sanguinis Hungarici cui fuit Anna parens.
Utraque progenies regali sanguine creta:
Sed tamen Hungaricos Austria vincit avos.


image: s598

Austria magnorum nutrix uberrima Regum:
Caesaribusque domus nobilitata decem.
Nam Patri decimus succedit in alta Rudolphus
Regna: sacer natus Maxmiliane tuus.
Cui maternus avus, totum qui subdidit orbem
Carolus, hoc Caesar nomine Quintus, erat.
Di patrium servate genus, servate Nepotes:
Floreat ut tanto Caesare pacis opus.
Bis senos flexit moder amina sacra per annos
Caesar, Teutoniae summa caputque suae.
Bis senos habuit pacem Germana per annos
Terra, feris numquam praeda relicta Getis.
Eheu quam parvo pater iste superfuit aevo:
Nestoris aetatem vivere dignus erat,
Tanta fides Divo, pietas in Caesare tanta,
Tantus in egregio principe pacis amor.
Nemo illo melior vitae probitate, nec arte
Ingenua, linguae nemo tenore prior.
Sive Latina loqui vellet, seu vellet Ibera:
Verba Latina simul fecit, Ibera simul.
Nec minus et Francae valuit dulcedine linguae.
Nec male Tuscano calluit ore loqui.
Quin et grandiloquo pote respondisse Bohemo,
Et potis Hungaricos rite referre sonos
Teutoniae vero facundia vocis in illo,
Imperii coram hoc agmine, tanta fuit:
Ut nemo aequari linguae dulcedine pollet:
Eloquii summus quamlibet esset honor.
Nec sine mente sonus, sed erat solerte probatus
Iudicio, et doctae nobile mentis opus.


image: s599

Quid tamen aut virtus, aut inclita profuit illi
Mater, et excelsi Caesaris esse genus:
Quid tot magnarum victrix opulentia rerum:
Totiusque orbis pene fuisse caput?
Occidit et nondum puto, quinquagesimus annus
Auspicium vitae fecerat omne suae.
I nunc, et saeclum tibi polliceare Sibyllae.
Caesar te mortis vult meminisse tuae.
Nam semel huc, vita transacta, restat eundum:
Omnes haec atri funeris hora manet.
Seu Reges erimus praecelsi, inopesue coloni:
Mors hominum nulli parcere dira solet.
O tefelicem, te que quaterque beatum!
Qui vitam degis mortis ubique memor.
Arbiter imperii qualis fuit Aemilianus,
Maximus Eois, Hesperiisque plagis.
Ille dies vitae fragiles sic transiit omnes.
Ut quemvis summum crederet esse diem.
Sic etiam mortem sibi censuit esse petendam:
Crederet ut vitae caelica fata novae.
Nec non et iuris fuit observator et aequi.
Supplicibus portus, consugiumque fuit.
Nec coram puduit quemvis audire querentem,
Seu dives Croesus, seu miser Irus erat.
Artibus his patrios defendit ab hoste penates:
Iuraque constituit civibus aequa suis.
Ter quoque Comitiis populumque patresque coegit:
Augustaeque intra moenia Vindelicae:
Et Spirae, Nemetum quae clarae urbs maxima terrae,
Et quae Ponenda de Rate nomen habet.


image: s600

Imperii tandem nato sacra frena Rudolpho
Commendans, dura tabe premente perit,
Urbe Ratispona compostis ordine rebus,
Miti animam Christo, cetera reddit humo:
Nunc cinis illius terrena sede quiescit;
O quantum claudit vilis arena bonum!
Tu quicumque illac transibis forte viator,
Caesaris ut placide, dic, precor ossa cubent.

DISTICHON ANNUM MORtis in literis numeralibus continens.

ArCe RatIsponae pro VeCtVs In aethera Caesar:
Caesar, aIt, fILI DIVE RoDoLphe VaLe.

[gap: Greek word] IN OPTIMUM ILLUSTRISSIMI Principis et Domini, D. Christophori Ducis Virtembergici et Teccii, Comitis Mompeligardi, etc. ELEGIA II.

I LLE Dei metuens, patriae pater optimus orae,
N omine qui Christum reque fideque tulit.
O ccidit ab nimium properato funere raptus.
P erturbata fuit quo moriente salus.
T anta fuit duri nuper violentia fati,
I n rerum Dominos impetuosa Duces.
M agnanimum natum primo sub flore iuventae,
U is inopina rapit, mors inimica rapit.


image: s601

M aganimumque patrem, nulli pietate secundum,
E st eadem telis ausa necare suis.
T undite Neccarides lugubri pectora planctu,
I ngenui cecidit spes animosa hori.
L ugeat hunc omnis tristem Germanica cladem:
L uge vir, luge femina, flete senes.
U ester honos, et vestra iacet tutela decusque:
S ustentata fuit quo duce vestra salus.
T eutoniae columen, quo caelica principe vivo
R elligio viguit, oulceque pacis opus.
I lle Dei cultum vero protexit honore,
S ollicitoque piam fovit amore fidem.
S ordibus et veteris dispulsa faece Papatus,
I mbuit aetherio templa beata sono.
M aiestate forum, subiectas legibus auxit
U rbes, iura dedit civibus aequa suis.
M onstravitque piae normam et vestigia vitae,
P rincipis officio functus ubique boni.
R estituit ludos, divi sacraria flatus,
I retut aeternus Relligionis honor.
N am sine doctificis pietas sincera Lyceis
C oncidit, et firmum nescit habere locum.
I nde Deus studium Ducibus commendat et artes,
P rincipis et curam praecipit esse viri.
E nutrire sacri largo commercia coetus
M unere, laudatos res decet iall Duces.
C umque ministrorum vivas Ecclesia voces,
H umanaeque piam flagitet artis opem:
R egius hic summisque animi virtutibus Heros
I nclytus, in mystas contulit aera suos.


image: s602

S ubsidioque Dei servos opibusque levavit,
T utorisque pium semper obivit opus.
O mnia Iosiae similis vocemque oculosque,
P rudentemque animum pacificasque manus.
H oc Duce non ullos movit Bellona tumultus.
O tia nec nostris lenta fugavit agris.
R espexit patriam libertas hoc Duce gentem,
U ixit et aeternis civica bella seris.
M aximus ut quondam bis templum clausit Iani,
D evicti, Augustus, qui caput orbis erat.
U tque sub Ezechia pacati Ecclesia Iudae
C laruit, atque Hostes risit ut illa suos:
E zechia Domini populo spondente salutem,
M edorumque graves rge tonante minas.
U ere ita, Christophorus rerum dum gessit habenas,
U nanimae regnis foedera pacis erant.
I lle datas potuit placide componere turbas,
R ixarumque truces praepediisse minas.
T utamen fuit ille suo clypeusque popello,
E tapter et columen Teutonis ora tuum:
B ello nulla salus: et quis tam durus et amens,
E ffera qui niveae praeferat arma togae?
R henus erit testis, cum Nicro testis et Ister,
G rataque pacifici Principis acta canent.
I lle sed et belli potuit tolerare labores,
C um pugnace forent arma paranda manu.
U ictricesque tulit sine vi, sine pulvere palmas,
M ovit ubi in summos Mars levis arma Duces.
P erdidit o quantas tellus Germanica vires,
A misso hoc patriae, non sine clade, patre.


image: s603

T um vere potuit Domini implacabilis ira,
R upit ubi tantum mors violenta Ducem.
E heu quam miseros misero nos tempore linquis
M agne pater, nostri fida columna soli?
P raesidio quam triste tuo iam tempus egebat?
A uxilio quam nunc Principis huius opus.
T e caelo meliora manent: non ulla laborum
R estat agenda tibi cura: tibi alma quies.
I nque patris gremiis resides felicibus Abrae,
AE terni capiens gaudia vera poli.

[gap: Greek text] ELEGIA III.

[gap: Greek text]


image: s604

[gap: Greek text]

DE OBITV ILLUSTRISSIMI PRINCIPIS AC Domini, D. Caroli Marchionis Badensis et Hochburgensis: Landgravii in Susenberg, Domini in Rotelen et Badenuveiler, etc. ELEGIA IIII.

VIX abiit terris sublatus in aethera Caesar:
Sceptra tuo linquens, Dive Rodolphe, throno:


image: s605

Vix abiit Rheni Princeps Septemvir aboris:
Luduico patriae ius capiente domus:
Tu quoque praepropero durae cadis impete mortis
CAROLE, Badani summa caputque soli.
Heu nihil est fragili tutum confidere sorti:
Instabili cuius vertitur orbe rota.
Nam modo laetus eras, genero subeunte penates
Marchiadum, et nata te revidente tua.
Laeta erat Anna socrus, Ludovico sospite: nata
Sospite: et in patriis hospite utroque focis.
Laetus erat bonus Ernestus, cum fratre Iacobo,
Affinem tectis posse videre suis.
Nunc subito in maestum vertit Deus omnia luctum:
Inque domo lacrimas angulus omnis habet.
Flet coniux turbata tuo tam praecoce casu:
Flet soror, et teneras irrigat imbre genas.
Flet nata, illustri cum coniuge Principe, coniux
Sparsa inodoratas Dorotheaea comas.
Flent nati Ernestus, fraterque Iacobus, et illis
Tertius aetatis conditione minor.
Sed neque sunt sicci Badanae plebis ocelli:
Quae solita est patriae te vocitare Patrem.
Luget Psorzemium, luget Badovilla, feraxque
Rotela: plebs omnis Durlachiana gemit.
Non secus ac vituli raptam clamore iuvencam
Per niga, per montes, per nemus omne vocant.
Tantus amor populi fuit in te Crole: tanta
In te constanti cum pietate Fides.
Nec sane immerito: Quis enim metuentiorullus
Numinis in pura religione fuit?


image: s606

Quis sacrae pietatis opes cumulatius auxit?
Quis verbo Christi tempora plura dedit?
Principis est virtus haec maxima, nosse sacrorum
Cultus, et veram pandere ad astra viam:
Nec solis Divum curam committere mystis:
Sed scire hanc partem muneris esse sui.
Qualiter Isaides Rex idem, idemque Sacerdos
Fecit, et Hiscias Amonidesque pius.
Addc quod humanus fueras, veniaeque paratus,
Cuique fere poenam sumere poena fuit.
Nam quanquam rigilum laudares saepius aequum:
Mens tamen in nullum triste vacavit opus.
Nec fuit aequatae melior dare pondera lanci:
Nec Legum quisquam cognitione prior.
In te consilium viguit, rerumque bonarum
Usus, et ingenii norma benignatui.
Eirmius est, si quod meritis stabilitur opimis
Imperium, quam quod servat in orbe metus.
Quid loquar ut patriae muniveris arcibus oram,
Inque tua sedem sixeris urbe novam?
Non secus, ac quondam Byzantia moenia Chlori
Filius, ornatum fecit habere novum.
Dum Carolsburgum, dum Durlachiana manebunt
Moenia, semper honos, laus tua sempererit.
Utque bonus, mitisque parens et largus egenis,
Sic etiam rebus parcere doctus eras.
Doctus eras terrae fecundam reddere glebam,
Alma Ceres patrii, Triptolemusque soli.
Doctus eras gelidis stagnantem piscibus undam
Implere, et rursum messe novare sua.


image: s607

Testis Gozavium, testis Pforzhaemia sedes,
Virtutesque tuas fama loquetur anus.
Et quisquam tali non ploret Principe rapto?
Et quisquam siccas possit habere genas?
Heu mihi quam paucos vixit pater iste per annos,
Dignos Nestorios vivere posse dies!
Nondum lustra sui bis quinque peregerat aevi,
Et cadit heu populi cura salusque sui.
Sed tamen hoc felix, quod pignora cara relinquit
Civibus, Ernestum relligione pium:
Iacobumque pium: divinis moribus ambos,
Ambos ingenua dexteritate pares.
Qui patriis olim ius dicent civibus aequum:
Ambo Badani murus et arma soli.
Hoc etiam felix: generum quod vidit in orbe
Te VVirtembergae Dux Ludovice Ducem.
Cuius amor Badam et Teccam communibus armis
Muniet: Ernesto fida columna suo:
Dulce socrns fulcrum: leve solamenque maritae
Dorotheae: patrii praesidiumque laris.
Enique et hoc felix, ac terque quaterque beatus,
Quod nunc aetherii vivit in arce poli.
Quisquis enim Christo moritur, convivet eidem,
Et demto vitae sine beatus erit.
Nobis non propriae terreno in pulvere sedes,
In caelo est homini patria vera pio.
Illic sanctiloqui vates et pectora Regum:
Illic aeterni tempora veris eunt.
Non oculus vidit, non ullius audiit auris,
Non animus novit: sed neque nosse potest.


image: s608

Quae Deus aetheria sanctis super arce paravit,
Hac quis non cupiat conditione mori?

DE MORTE ILLUSTRISSIMAE Dominae, Dn. Dorotheae Ursulae: Principis ac Ducis VVirtembergensium, etc. quae ex Illustrissima Marchionum Badensium familia nata: et Illustrissimo Principi ac Domino, Dn Ludovico, Duci VVirtembergico et Teccensi, Comiti Mompeligardico uxor fuit. ELEGIA V.

ME miserum, ut dubii nobis est terminus aevi:
Ut firmum, ut constans hoc super orbe nihil.
Ecce modo incolumi gaudebat coniuge felix
VVirtembergiaci Dux Ludovicus agri:
Et geminae festum modo connubiale sorori
Egerat, ut frater, pronubus, utque Pater:
Nunc subito vultum Christo mutante priorem
Deplorat vidui tristia fata tori.
Proque die festo thalami, tristissima ducit
Funera, defunctae coniugis orbus ope.
Parve Nicer, quondam sociasti gaudia mecum:
Cum canerem Tecio carmina mille toro.
Nunc tu, qui saevas Dacorum interluis urbes:
Danubiique auges, nobile flumen, aquas:
Fle Save, fle mecum, turbataque defer in Istrum
Flumina: Nympharum flosque decusque tacet.
Nam quamvis non una tibi sit causa doloris:
Hinc Daco ripas, inde premente Geta.


image: s609

Haec tamen est etiam iustissima caussa dolendi,
Quod fera Dorotheam tam cito Parca tulit.
Nempe haec cara fuit magni Ducis Uxor, et alto
Sanguine Marchiaci progenerata Laris.
Sive fidem, seu quis mentem spectaret, et aptos
Reginae mores, ingeniumque sagax:
Nulli mente sacra, nulli pietate secunda:
Ingenua nulli dote secunda fuit.
Laudentur proavis, laudentur mundere formae,
Atque opibus, merum qui caruere bonis.
Huic quanquam felix species et origo niteret:
Ex se maior honos, maius ab arte decus:
Nosse Deum, castamque fidem servare precando,
Tendere sincerae Relligionis iter.
Obswquium praestare viro: dare munus egeno
Supplicibus facilem porrigere usque manum.
Hinc erat augustis mens ipsi augustior annis:
Nec magni ingenii prima iuventa capax
Hinc sibi felicem vitam, si vita fuisset
Fingebat Princeps, sed renuente Deo.
Vidit enim et novit, novit qui cuncta suorum,
Et mentes hominum perspicit, atque probat.
Ille suas patrio comit antem a limite glotes
Occupat, et morbo non remorante premit.
Nam qua Noriciae stant inclita moenia Bergae
Pegnesi ad liquidas lene fluentis aquas:
Huc cum dilecto venientem principe, Nuptam
Oppressit subiti vis inopina mali.
Nec iam docta valet medicari dextra, nec herbae,
Nec per Apollineas pharmaca cocta manus.


image: s610

Nec caussas quisquam, nec operta pericula cernit:
Unde mali veniant semina caeca via est.
Ipsa tamen superos, cum iam sibi funeris hora
Instaret, lingua deficiente vocat.
Me tenet a patriis submot am urbs Norica terris:
Et caput hoc saevo mors premit atra pede:
Christe tuam nunc confer opem: meque exue curis
Omnibus: et caeli iam mihi pande forem.
Nam tu certa via es, quae caeli ducit ad arces.
Ianua tu vitae: tu mihi certa salus.
Haec dicit labens, oculosque ad sidera tollit:
Cum tenebris aderat mors adoperta caput.
Qualia verna novis expirant lilia campis:
Aut rosa pallenti deflua flore cadit.
Sic, ubi sidereas animam exhalasset in arces,
Occupat extemplo luridus ora color.
Heus ferus et fati durus tenor: omnia letho
Triste sub arbitrium mors vocat atra suum.
Nec parcit cuiquam, seu Croesus vivat, an Irus,
Seu luvenis, seu sit tempora cana senex.
Ah miseri, et lethi immemores, sortisque futurae:
Impia qui in tales solvitis ora sonos:
Emendare malos liceat tum denique mores,
Delitiisque meis imposuisse modum,
Cum mea rugosa pallebunt membra senecta:
Multus et in gelido corpore languor erit.
Interea dum fata sinunt, iungamus amores,
Et Veneri, et liquido dedita turba mero.
Quod si iam pecco Deus exorabilis ille est:
Cum videt annosum paenituisse senem.


image: s611

Nostra patres licet accusent convivia duri:
At nos propositum continuemus iter.
Illorum sacris onerentur legibus aures:
Quos aevi istius gaudia rara iuvant.
Stulte homo, longaevae quem vexant somnia vitae,
Quid strepis? adducet crastina fata dies.
Ecce autem princeps morientem aut vidit in ulnis
Et positum, letho praeveniente, caput:
Procumbit lectum super, illacrymansque, gemensque,
Fataque plus aequo dura fuisse refert.
Hic matres fratresque pii, maestaeque sorores
Dant gemitum et largis imbribus ora rigant,
Non potuit tristi iuvenis de funere quisquam,
Lumina non virgo sicca referre domum:
Macti animi: notat ista Deus: qui stirpis amorem
Insevit nobis, saxa nec esse sinit.
Is quoties viduos contristat funere lectos:
In nos ingenii dat documenta sui.
Nam si nos homines tanto dignamur amore
Uxorem, et patriae viscera cara domus.
O quibus ille pater, quantisque affectibus ardet
Nos erga natos, coniugiumque suum.
Sed tamen o Princeps animum quoque sume virilem
Et fronti expellas nubila maesta tuae.
Omnibus in rebus modus est pulcherrima virtus,
Et lacrimis aliquem convenit esse modum.
Quippe tibi sociam Deus optimus hanc dedit aevi.
Abstulit hanc sociam, qui dedit ante, Deus.
Ille suum repetit; cur nos accepta gravemur
Reddere, quae nemo iure tenere potest?


image: s612

Cur superi quod agunt, mortalia pectora culpent?
Felix qui superum facta probanda probat.
Adde quod e miseris exemtam cladibus aevi,
Transtulit ad caeligaudia vera Deus.
Vita quid est hominis nisi triste et perbreve tempus,
Anxietasque animi, perpetuusque labor?
Et cum sat longos vixisse videmur in annos,
Multa domi passi funera, multa foris:
Ire tamen restat, quo coniux ivit: et uno
Tramite caelestis rite petenda domos.
Felices illos, qui rapti mollibus annis,
Mutarunt vitam cum meliore malam.
Qualis Dorothee, miser apost tempora lucis,
Gaudia cum Christo non peritura capit.
Illic aeterni colit exorabile numen
Caelitis, et pro te supplice voce rogat:
Ut quondam expletis humani finibus aevi,
Ad caelum simili tramite laetus eas.

IN OBITUM ILLUSTRISS. PRINCIPIS ac Dominae, D. Evae Christinae, Comitis Vvirtemberg. et Mompeligard: etc. virginis praestantissimae. ELEGIA VI.

SIc igitur prima moreris Christina iuventa?
Heu Christina aevi flosque decorque tui!
Neu tu te pietas fatis exemit iniquis,
Nec genus et prisci fama perennis avi.


image: s613

Nec virtus animi, nec frons decorata rubore
Ingenuo, castis lingua pudica sonis.
Heu nihil humanae fas quenquam fidere vitae:
Quam momento omni mors odiosa premit.
Noc sic incerto mutantur flamine Syrtes,
Nec foliae hyberno tam tremefacta Noto:
Quam cito mortalis decor omnis concidit aevi:
Quam cito sormosi deperit oris honor.
Tu modo virgineis ibas stipata choreis:
Cognatas inter conspicienda nurus:
Qualis ad Eurotae virgo Latonia ripam
Inter Cynthiades altior una Deas.
Qualis apud socias Lucretia casta puellas,
Cui sua cura colus, lanaque mollis erat.
Qualis Bethulicas inter formosa catervas
Iuditha, feminei fama decusque chori.
Qualis apud Syrias praestanti corpore Carras
Vincebat patrias una Rebecca nurus:
Talis erat Christina decor tuus, et tua forma,
Parque animo facies, nec genere ille minor.
Nam tibi virtutes inerant hoc tempore rarae,
Vera fides, verus relligionis honor.
In te verus amor sacrae pietatis et aequi:
Eximias formae qui geminabat opes.
Laude venustatis reliquas supereminet omnes:
Uni si qua Dec chara puella placet.
Nec magis ore rubro capitur, flavisqne capillis,
Quam pura mentis simplicitate, Deus.
Quid mores dicam placidos? quid munera casti
Pectoris, et rosei mellea verba labri?


image: s614

Non tu virgo procax, non tu petulantibus audax
Nympha sonis: quales tempora nostra ferunt.
Non vaga, non matris limen regale perosa:
Ut Dina, aut Phrygii praeda Lacaena viri:
Sed patrii custos tecti, servansque cubilis,
Exemplum castae virginitatis eras.
Os tibi come lepor vocum dulcedine mixtus:
Et qualem Nymphae Principis esse decet.
Quod si etiam generis redeunt in semina mores:
Et maius nomen clara propago facit:
Quis venerabilior sanguis? quae maior origo,
Quam Vvirtembergis ducere nomen avis?
VVirtembergiacus tibi nempe Georgius auctor
Sanguinis, hac dudum raptus ad astra via.
Iustitia dubium validisne potentior armis:
An vera maior relligione Dei?
Principiis Ulrici fuit hic Germanus: eodem
Patre quidem, sed non et genetrice satus.
Christophori patruus, divini Principis, olim
Qui patrii vixit murus et arma soli.
Quo duce maiorum praesens (quantum auguror) aetae
Nullum habuit: paucos est habitur pares.
Cuius non mutos cineres nos teximus urna:
Orbe sed in toto iam didicere loqui.
Altera maternos exaequat turba penates,
Et domus est titulis utraque clara suis.
Barbar, Landgravio, genetrix tibi, nata Philippo,
Cuius in hoc toto pervolat orbe decus.
Quem nisi fata virum tibi Dux Ulrice dedissent,
Forsan adhuc patrios hostis haeberet agros


image: s615

Tantus erat nostris Ducibus tutorque paterque,
Ingens Hassiaci fama Philippus agri
Sed functo genitore tuo, te magnus adoptat
Christophorus: dubium patruus, anne pater?
Nam propius ferme, quam si genuisset, amavit.
Est aliquid tanto te placuisse viro.
Hoc quoque sublato humanis super aethera rebus:
Altera cura Ducis tu patruelis eras.
Nam te fraterno amplexus Ludovicus amore est,
O decus, o tali digna Puella domo?
Hoc mores meruere tui, virtusque, fidesque,
Et pudor et probitas, ingeniique vigor:
Iamque tibi genetrix quaerebat in orbe maritum,
Quam pulcra faceres prole marita Patrem.
Et sibi magnifica affinem Fridericus ab aula
Spectabat, thalamispemque decusque tui.
Ipse etiam texturus eram tibi carmine sertum,
Aonio lectum connubiale iugo.
Sed nunc pro laetis funus tibi lugubre taedis
Ducitur, et querulos dat turba maesta sonos.
Nunc aliis tempus lustrare Helicona choreis
Nunc aliam citharam memea Musa docet.
Heu mortem invisam quae sic inopina profanat
Omnia: nec nostras spes sinit esse ratas.
Nondum illi decimus stetarat et septimus annus:
Et cadit, heu nympham non habitura parem.
Utque rosae primos vernae moriuntur in Austros:
Sic illa aetatis vere ineunte perit.
Christinam tantum ostendisse videtur:
Et subito nobus eripuisse, Deus.


image: s616

Non generum matri, non charos illa Nepotes
Praebuit: exiguus virgo futura cinis.
Heu ubi nunc rosei nitidus decor oris, et illa
Apta triumphantem verba movere Ducem?
Heu ubi siderei generosae frontis ocelli?
Heu uln certantes lacte nitente manus?
Heu ubi flaventes caelesti in vertice crines?
Omnia mors maestis intulit atra rogis.
I nunc tolle animos, et vitae multa beatae
Tempora, longaevos et tibi finge Dies.
Vestibus Attalicis, auroque, opibusque superbi,
Et genere, et forma: mors tamen ista rapit.
Quidquid habet ortum, finem timet: ibimus omnes,
Ibimus: et cunctis ista terenda via est:
Sive erimus Reges opulenti, inopesue coloni,
Seu iuvenes erimus, decrepitive senes.
Et nobis, qui nunc longo spromittimus annos,
Forsit an adducet crastina fata dies.
Quae fragilis Princeps cum nosset lubrica vitae:
Admonita est primi nominis Eva sui.
Et se mortali productam censuit ortu,
Primaevaeque sibi fila sequenda Cucis.
Hinc Christina fuit: et miti dedita Christo,
Auguria implevit nominis ambo sui.
Nam semper Christum rebus quaesivit in arctis:
Credere cui, summum credidit esse bonum.
Et iam composito dum languent corpora lecto:
Moxque secuturae semina mortis eunt:
Tum virgo finem cernens obrepere vitae,
Protinus in tales exerit ora sonos:


image: s617

Hanc animam commendo tuae Deus optime dextrae,
Hanc animam dextra suscipe Christe tua.
Dixerat: et macies liventes occupat artus,
Et notat informis lurida membra color.
Ut quando solia arentes liquere corollas,
Quae passim calathis sparsa iacere solent.
Viderat haec nutrix, et summa dat oscula natae:
Claudit et extinctas, lumina caeca, faces.
Collapsam excipiunt famulae, pudibundaque mulcent
Ora: fluunt lacrimae more perennis aquae.
Ah mortem invisam teneros qui subtrahis annos:
Debuit hoc saltem non licuisse tibi.
Nam cur non potius, cur non morosa trucidas
Decrepiti fato membra propinqua senis?
Quid Iuvenes, puerique tibi, mors aspera debent?
Quid tibi virginei, turba tenella chori?
Nondum illis longi tribuisti temporis usum,
Cur tanto vitam poscis acerba lucro?
Sed quid ego insipiens nostra infortunia tantum
Fataque plus nimio dura fuisse queror?
Illi vita fuit longissima, quisquis honeste
Occubat. et spretis, quae videt, alta petit.
Qui moritur Christo, vivit: qui vivit, et illi
Non moritur, mortis praeda perennis erit.
Vive igitur felix Christina, emortua Christo,
Nam laeta huic ipsi vivis in arcepoli:
Hic precium vitae, toler atorumque laborum
Accipis, et fanctis manibus hospes ades.
Hic tuus Eva animus sponso sociatus Iesu,
Finitis gandet tot sibi morte malis.


image: s618

Nam cupidus patrii superas concessit in oras
Limitis: hoc aevo quiprius exul erat.
Ipsum etiam corpus placida requie scit in urna
Cognati illustres sanguinis inter avos.
Illic et Patrui tumulantur membra sepulcro
Christophori, et cineres, Dux Eberharde, tui.
Illic cum Mechtilde cubat Ludovicus avorum
Maximus, in patria contumulatus humo
Illic Ulricusque iacet, consorsque Sabina:
Illic Christophori filius atque soror.
Claude benigne Pater, nimium reserata sepulcri
Ostia: plus aequo iam domus ista patet.
Et quia bina tibi tantum super orbe supersunt,
VVirtembergiacae fulcra suprema domus:
Ah serva incolumes Ludovici Principis artus,
Ne qua nocere illis possit acerba lues.
Serva illi patrio Eridericum sanguine iunctum,
Quo tellus gaudet Mompeligarda Duce.
Ne verbum caeleste ruat, morientibus illis,
Cuius in hoc columen vivit uterque solo.
Da seros videant, Satana frendente, Nepotes:
Inque Patrum mores convenienter eant.
Christe fave, ducibusque tuis, populosque tuere,
Maestaque blanditiis erige corda tuis.
Ut te Patre pio, gravium secura laborum
Otia terra ferax, otia Pontus agat.


image: s619

IN OBITUM GENEROSAE AC inclitae Comitis et Dominae, Dn. Helenae Comitis a Zollern: Illustrissimi Domini Christophori Comitis a Nellenburg, Domini a Dengen, Anno M. D. XXXIX. Mense Februario defuncti, honestae coniugis: quae pie in Christo obdormivit, Anno a salute recuperata M. D. LXV. decimo Kalend. Augusti. ILLUSTRIBUS AC GENErosis Dominis et Comitibus, D. Osualdo, D. Christophoro, et D. Eberhardo Comitibus a Nellenburg, et Dominis a Dengen, Fratribus germanis, defunctae Dominae ac Comitis a Zollern filiis [gap: Greek text] ELEGIA VII.

FRIGORA tam redeunt campis, annoque peracto
Rursus Hyperboreo bruma sub axe fremit.
Omnia tristitiam terrae, mortemque minantur
Frondibus, et plantas aspera laedit hyems.
Prataque palle scuut viridi spoliata colore:
Garrula nec pandens guttura vernat avis.
Nemo videt pueros violas aut fraga legentes:
Nemo videt lucis poma rubere suis.
Iam solia arboribus decedunt, gramina campis.
Et modo portendunt singula quaeque necem.
Scilicet est idem vitae miserabilis ordo:
Quae dum verna fuit, verna manere nequit.
Iamque subinde suam properat contingere metam:
Nec fore perpetuam pallida fata sinunt.


image: s620

Iamque senex tremulus nescit gaudere, pedemque
Alterum in horrendi puppe Chrarontis habet.
Et tandem vitae cursu feliciter acto,
Ceu folium fato corripiente, cadit.
Ut tamen aeterno non durant frigora saeclo:
Ut non perpetuo tempore saevit Hyems:
Sed mox vere novo laetissima quaeque renident,
Et rursum pictus germine ridet ager.
Sic et tempus erit, quo corpora nostra resurgent:
Et fetu fructus uberiore dabunt.
Ver erit aeternum quod non hyberna sequentur
Frigora, nec secum tristia fata trahet.
Gaudia sed sanctos coetus aeterna manebunt:
Tunc et laetitiae non modus ullus erit.
Ergo licet plures reddant haec tempora tristes:
Semper et in mortem turba parata ruat.
Non tamen aeternos ita tractabuntur in annos:
Sed superam intrabunt te duce Christe domum.
Qui iuste fragilis vixerunt tempora vitae:
Et coluere pia simplicitate Deum.
Talis cum fuerit Comes haec, cuius modo iusta
Solvimus, et cineri debita serta damus.
Vixerit et digne multos laudata per annos:
Quis dubitet celsas hanc habitare plagas?
Vos igitur Comites trini, generosa propago,
Nellenburgiacae lumina clara domus.
Desinite a gemitu, nimios compescite luctus:
Vestraque nec fletus ora genasve riget.
Est quaedam virtus crudelia fata dolere:
Non tamen immodice condoluisse decet.


image: s621

Nec pulcrum est aliquem nitidos evellere erines:
Aut diro graciles ungue secare genas.
Non est semper hyems, nec quae modo robora pallent,
Non iterum pingent fronde nitente comas.
Cuncta reviviscunt hyemali tecta sepulcro:
Et quae visa fuit mortua, vernat avis.
Saepius ergo decet tristes rescindere planctus:
Ne faciem puram pendula ruga notet.
Vestra comes mater vitae sine crimine messes
Vidit: et aeternum repperit ipsa decus:
Hanc non exculto celebrasset carmine Naso:
Nec Maro promerita laude referre queat.
At mea Musa tamen tenuis nil liquit inausum:
Ut posset tantum commemorare decus.
Nec renovare fuit vestros sententia luctus:
Aut non utilibus tingere marmor aquis.
Sed placuit gratae signum portendere mentis:
Pectoris ut nostri lingua mihistra foret.
Hanc igitur Comites, illustris turba, laresque
Nobilium celebres relliquiaeque Patrum.
Qualis qualis erit vilem de fendite Musam
Carmen et exiguum grandis habete loco.
Et quia non miro varioque exculta lepore,
Este tamen gracili prona caterva Deae.
Sic Deus incolumes servet vos omne per aevum:
Sic aequent Pylios tempora vestra dies.
Ut vosiam patrio solio sceptroque potiti,
Possitis placidi frena tenere soli


image: s622

ELEGIA FUNEBRIS VIII.

ERGONE perturber cernens haec tempora vitae?
Ergone clementem non reer esse Deum?
Rebus in humanis quia fata minantia luduni:
Mors quia nos homines omine dira premit.
Omnibus atra dies, miseraeque brevissima vitae,
Est sua mortali portio cuique data.
Cunctaque iam fato rimam faciente dehiscunt:
Et vitae fragilis pene recumbit opus.
Undique grassantur morbi, mors effera saevit.
Nostraque iam telo membra volante petit.
Inscius es quisquis terris super hisce moraris:
An tribuant almum crastina fata diem.
Tam data sunt nostrae fallacia tempora vitae:
Ut iam iam volucrem subtrahat hora diem.
Ac velut ipse vides nutantem in montibus ornum,
Quae fuit agricolae laesa feroce manu.
Cum fere succidit, pastor que bipennibus instans,
Non prius absistit quin resupina cadat.
Ipsaque vulneribus paulatim evicta ruinam
Portendit nutu iam treme facta comam.
Incipit et quassata nimis subsidere tandem
Atque suo subito pondere tracta ruit.
Non est dissimilis mortalis portio vitae
Quae subito casu iam modo firma labat.
Aspera mors hominem sequitur, perstatque securi,
Et resecat tetricae sila severa Deae.
Iamque suo paucis solidae stant robore vires,
Omnia lege sua mors malefida rapit.


image: s623

Atque aliquis repetens maestissima fata dierum:
Haud dubie tales edet abore sonos.
Alte Deus quam sunt fugientis languida vitae
Tempora? quae miseros tam mala pensa manent?
Irane tanta fuit caelorum Regis? et unum
An potuit malum tot peperisse mala?
Haec aliquis secum dubia dum mente volutat:
Eius ego glacie corda rigere puto.
Nuper et ut nostras rumor pervenit ad aures,
Lituanum rigida morte perisse Ducem:
Obstupui toto fugitque e corpore sanguis:
Et subito tremulus praepedit ossa pavor.
Non secus ac quassae segetes Aquilonibus, horrent
Pulsati timidi corde tremente sinus.
Cum siquidem videam cunctos, qui carpimus auras
Vitales, aequa conditione premi.
Mortis enim solam non sternunt spicula plebem:
Sed Regum turres haec quoque tela manent.
Pallida mors aequis turbaeque Ducumque tabernas
Sortibus evita sub sua iura vocat.
Proh dolor et iam iam trepidat formidine pectus:
Luridus et caput hoc, dum loquor horror habet.
O mors regali quae spicula sanguine tingis,
Quae sternis gravium corpora caede Ducum.
Quam fera, quam tetricis affingis vultibus ora?
Quam tua luctifica pectora bile scatent?
Terribilis visu remis vada livida verris:
Vixque datas turbas una carina capit.
Aspera crede mihi res est occumbere morti:
Asperior misera succubuisse nece.


image: s624

Ferreus est solidum duroque in pectore saxum
Gestat, eumque truces progenuere ferae.
Qui numquam metuit funestae nomina mortis:
Qui numquam extimuit Carbasa maesta senis.
Hunc neque mortali pronatum semine credam,
Pectoraque algenti frigidiora nive.
Omnia nam diro iam sunt obnoxia letho:
Omnia sub mortem noxia fata trahunt.
Tam deplebe sati, quam Regum sanguine creti,
Cumque viris magnis infima turba perit.
Quo pius Aeneas abiit? quo munera Regum?
Quam tu nunc oneras maxime Croese ratem?
Quo venit Priamus, Priamique a sanguine nati?
Quo Paris? hos omnes abstulit atra dies.
Ne tamen enumerem longum digesta per aevum:
Neu referam nosiro tempora prisca pede.
Rebus et exemplis vitae praesentibus utar:
Et nostri tantum temporis acta canam.
Horrida mors acuens magnorum in funera dentes
Heroum, Comites enecat, atque Duces.
Quid loquar? et rerum parium me copia turbat:
Vixque Ducum capiet nomina nuda liber.
Nellenburgiacas eadem mors obruit arces.
Christophorum fortem spiculo adoras virum.
Quique insignis erat celebrique a stemmate natus,
Caesaribus carus, Principibusque viris.
Nellenburgiacae nec erat laus ultima stirpis:
Sed magis illustrem reddidit ille domum.
Fortis erat nullis genere et virtute secundus:
Hunc Dengen Dominum gaudet habere suum.


image: s625

Nec solum traxit patrio de semine nomen,
Nec laudes ipsi gentis origo tulit,
Quin potius propria laudem virtute paravit:
Nobilis et meruit nomen habere viri.
Crede mihi dum vita labat, perit omnis honorum
Gratia, teque nequit nobilitare genus.
Nec iuvat et proavos, et quae non fecimus ipsi
Iactare, et miris concelebrare modis.
Ducere nec par est ignava per otia vitam.
Aut segnes aliquem vivere velle dies.
Sed decet austeros prompte tolerare labores,
Dum nostrae vires, et brevis hora sinunt.
Nunc mare navigiis, nunc praepete findere terram
Quad rupede, et fortes addere in arma manus.
Sic quoque Christophorus quondam fortissimus heros,
Corporis ac animi robore firmus erat,
Nobilis ipse quidem generis primordia duxit,
Nobilior gestis att amen ille fuit.
Nunc sulc abat equi celebres calcaribus armos
Turbida nunc ipsum puppe vehente freta
Hinc et Caesaribus, summis hinc Regibus ille,
Hinc Ducibus toto pectore gratus erat
Tempore deficiar, quam possim cuncta referre,
Et gestas humili res celebrare stylo.
Nec tamen eximia quamvis ab origine claro,
Et Comiti magno, parcere fata volunt.
Sed cum ter fuerat quinquennis Olympias acta,
Addideratque annos ad tria lustra novem:
Improba mors illum morbo transfigit acuto,
Et trahit in tristes corpus avara rogos.


image: s626

Facta tamen Comitis vivunt, et gloria rerum
Permanet: haec rapidos effugit una rogos.
Huius et extabunt gravium monumenta laborum:
Sidera dum caelum, gramina campus habet.
Aspice sed minitans et inexorabile lethum,
Quod non eximios cessat adire viros.
Funere Christophori nondum satiata recenti:
Mors etiam caelo coniugis ora petit.
Saecula cum fuerant Christi ter quina, tribusque
Addita iam lustris altera lustra decem:
Heu mortem invisam, quae sic furibunda per orbem
Saevit, et in quemvis inicit atra manus.
Omnibus ex aequo fatumdispendat amarum,
Illa necat pueros, tollit et illa senes.
Nec genus aut virtus, non inclita profuit ulli
Nobilitas rerum: mors sua quemque manet.
Non genus Aeneades, non vis exemit Achillem:
Nil iu vit Magnum qui caput orbis erat.
Exitus unus habet Croesum, qui sustulit Irum:
Et pereunt uno Dux populusque modo.
Neve peregrinis tantum mea carmina rebus
Depingam, et veteris temporis acta loquar:
En saevum mortis praesentia saecla furorem:
En rabiem lethi tempora nostra docent.
Utque vorax urgente fame rapit omnia vultur,
Utque rapax pavidum vastat ovile lupus.
Non curans albi sit an atri velleris agna:
Sit modo balanti de grege mollis ovis.
Sic quoque mors atrox hominum male fida saluti:
Nunc hunc, nun illum qui modo cumque rapit.


image: s627

Non parcit magnis, imbelles fortibus aequat,
Et cum nobilibus vulgus inerme vorat.
Haec eadem fatis est nuper adorsa sinistris
Atria conspicuae Zolleriana domus.
Et petit antiquae fallace propaginis arcem,
Ac Helenes telo pectora sancta premit,
Ipsa licet fuerit generosa ab origine nata:
Ipsa licet Comitis sit sociata toro.
Non occulta tamen voluerunt parcere fata:
Nec Dominam plures posse videre dies.
Sed mors hanc rapiens, oculos dimit tit ad umbras,
Telaque mordaci lurida felle iacit:
O quae feminei fuerat non ultima sexus,
Cuius et a Comitum gente propago venit!
Non potuit mortis numen vitare tremendum?
Non habuit vitae tempora plura suae?
Digna fuit Pylias vitae quae duceret auras:
Cervi longaevi vivere digna dies.
Haec et nominibus fuerit cum maxima claris,
Maior erat vitae nobilitate tamen.
Quid referam quanta fuerit pietate probata?
Quid referam cultus, quos tibi Christe dedit?
Ipsa fuit socii non degener ore mariti,
Et studiosa Dei nominis ipsa fuit
Hancque sui memores multos fecisse merendo
Vidimus haec patriae cura salusque fuit.
Succurrit miseris, miseros in tecta recepit:
Laesorum medica vulnera iuvit ope.
O Comes, o Helene quae te tam laeta tulerunt
Tempora? qui talem progenuere Patrea?


image: s628

Tusi Virgilium praeconem laudis haberes:
Inferior titulis esset Elisa tuis.
Quae licet Aeneam tuta statione locarit
Et dederit lapsis regia tecta viris.
Non tamen hanc pressae semper discrimina turbae:
Non aegros opibus credo levasse suis.
Associare domo, dignata est candida Dido,
Ausaque conspicuum nobilitate Phrygem.
Sed tu pauperibus misera de sorde vocatis,
Et norbo tinctis anchora fortis eras.
Hinc tua perpetuo florebit gloria saeclo,
Et nullo pietas transiet illa die.
Hinc te praecipiti fato plebs luget ademptam:
Hinc illis lacrimis ora venusta madent.
Mater Euryali deflevit funera quondam,
Cum vidit nati vulnera tetra sui.
Ut Priamum sobolis raptatae membra videntem,
Credibile est animis ingemuisse suis.
Sic tua deplorant omnes tristissima fata:
Sic tua nunc aeger funera luget homo.
Tam tua prompta fuit laesis praesentia rebus:
Tam tua quassatae dextera fida rati.
Denique quo paucis complectar plurima verbis
Oppida suppetiis tuta fuere tuis.
Crede mihi talis celebra bitur ore nepotum
Gratia, et in buccis posteritatis erit.
Huius erunt memores lethaeo rore madentes,
(Ominibus magnum pondus inesto meis.)
Sed repetamus iter, tenero dominamque canamus
Carmina ducentes quantulacumque modo.


image: s629

Nam prius, hoc humili quam consequar omnia versu,
Phoebus anhelantes aequore merget equos
Quis mores etenim posset sine labe peractos?
Quis vitam digno commemorare stylo?
Nobile pectus erat Comiti, sed vita fidesque
Cum careat vitiis, irrepraehensa fuit.
Scilicet ingenio mores aequare decorum est,
Scilicet et mentis sermo minister adest.
Felix et numquam satis est laudata cuiquam,
In cuius verbis menteque candor inest.
Talis erat generosa Comes, quam nostra Thalia
Conatur vincto concelebrare pede.
Quae genus Heroum propriis virtutibus auxit:
Et cuius mores munera cordis erant,
Grata fuit summis, minimis gratissima semper,
Grata fuit puero, grata fuitque seni.
Hanc etiam Coniunx eius dilectus ab igne,
Consortem socio fovit amore suam.
Qua cum pacatos vidit feliciter annos,
Quam cum tres claros edidit ipse lares.
Tres sunt namque sui salvi post fata parentis,
Illustres nati conspicuique viri.
Queis pater antiquae celeberrima nomina gentis
inclita: queis clarum reddidit hocce genus.
Est Comes Osualdus non stemmatis ultima fama
Nellen bergensis gloria summa domus.
Clarus et in lato multum venera abilis orbe:
Cuius et in forti pectore candor inest.
Multum caelicolis, multum mortalibus ille
Gratus, et eximiis Regibus ille placet.


image: s630

Alter Christophorus patrii candoris imago,
Quique refert vere nomine, reque Patrem.
Huius inest pietas animo laudataque virtus:
Hunc aufim summo connumerare Duci.
Quin et nomen habet gratum mortalibus omen:
Ex re credibile est nomina saepe dari.
Ille etenim Christum non solum pectore gestat,
Sed placet et duram sustinuisse crucem.
Tertius est Comitum clarorum sanguine cretus
Inclitus, antiqui nomen habetque viri
Cum re conveniens Eberharthi nomen adeptus,
Strenuus ac constas in statione manet
Quique suum nomen defendere fortiter audet:
Qui non instructis cederet arte viris.
Qui celebrem Comitis laudem virtutibus aequat:
Qui studet aeternum conciliare decus
Demque sunt celebres generosis patribus orti,
Et vitae iustos transiliere dies.
Quos ego si niter titulis ornare decoris:
Maeonium nobis instit vetur opus.
Perge sed egregiam Comitem tu Musa referre,
Ne rapidis longe digredi amur eguis.
Sic ergo placuit caro dilecta marito,
Sic Helena ipsius maxima cura fuit.
Tyndaris o pellex quod nomine, non quoque rebus
Participat tecum: casta sed ipsa fuit.
Non rata connubii socialia foedera rupit:
Nec sanctam voluit contemerare fidem.
Tu solvis thalami vinclum, comitata maritum,
Exitium Troiae nave ferente, Phrygem.


image: s631

Quassasti Iliacas violato foedere turres.
Troibus aeternum nata puella malum.
Cum te surriperet quondam Troianus adulter,
Cum tu legitimis abstraherere toris.
Sed pia Christophorum multos amplexa per annos,
Non Helene potuit deseruisse suum.
Haec iam per terras nostras, haec Solis ab ortu,
Inter honoratas alter nomen habet.
O Comes, o Helene taedas venerata iugales:
Parca ferox ignes finiit una tuos.
Si tua Pelignus caneret praeconia vates,
Nulla esset laudis nescia terra tuae
Prima fores castas Heroidas inter habenda:
Prima fores vultu conspicienda tuo.
Ergo Taenariae non assimulanda Lacenae:
Estque aptare bonis deteriora nefas.
Sed tibi Constanti sociatae foedere Regi,
Sensimus o Helene nomine reque parem
Quae fueras summo taeda coniuncta iugali
Rectori, patuli qui caput orbis erat.
Quo duce florebant verae pietatis honores.
Et sanctum sanctae relligionis opus.
Quae sacros usus et numina trina colebas,
Quaeque dabas magno debita vota DEO.
Cetera quid dicam? naevo tua vita vacavit?
Hinc tuus immenso fertur in orbe decor.
Non est absimilis Comitis nec gloria dispar:
Tuque Helenae parilem moribus esse puta.
Haec etenim pietate sua supereminet omnes,
Nomine de quorum fama vetusta canit.


image: s632

Haec eadem lato semper cantabitur orbe,
Nomen et a sera posteritate feret.
Haec sicut vitae vixit sine labe canorem,
Sic inculpate mortis adivit iter.
Haec Christo comitante choris successit apertis,
Et iam caelestes incolit ipsa plagas.
Corpus at interea tristi languore solutum
Dormit, et in bustis suaviter ossa cubant.
Ac tandem Christo rursum veniente resurget:
Et roseum caeli limen adibit ovans.

INSCRIPTIO SEPULCHRALIS. CONDITUR hoc gelido Comes Illustriss. busto, A Zollern Helene cuius origo fuit.

Quae quondam celebri fuerat sociata marito,
Nellenbur giacae qui Comes arcis erat.
Ipsa pie fragilis transegit tempora vitae:
Vixit et ambiguos cum probitate dies.
Corpus humo tegitur, tumulantur membra, sepulcro,
Sed manes Domini dextera fortis habet,
Nomen at aeternum sospes durabit in aevum
Laudibus et clarum posteritatis erit.



image: s633

NICODEMI FRISCHLINI ELEGIARUM LIBER DECIMUS SEPTIMUS.

IN OBITUM MAGNIFICI ET generosi Herois, D. Iohannis Rueberi in Pyxendorf et Gravenuverda, Equitis aurati, L. Baronis Austriaci, et Comitis in Saaros, D. D. Maximil. II. et Rodolphi II. Impp. Consiliarii, atque Polemarchi in superiore Hungaria, et c. ELEGIA I.

SI qua fuit maestis mors unquam flenda Camenis
Est tua mors Elegis flenda Rubere meis.
Namque tui similem, qui nostro viderit aevo,
Aut nemo, aut toto rarus in orbe fuit.
Tu genus antiqua de nobilitate trahebas:
Usque per octo Equites inveniendus avos.
Non tamen inflabat tumidus tua pectora fastus:
Nec vel de minima parte superbus eras.
Tu quarti miles sectatus Caesaris aulam,
Te sisti numquam relligionis opus.


image: s634

Summus honorator pietatis: et una virorum
Anchora doctorum: lux gregis alam sacri.
Tu caput Hungarici, tu maxima gloria belli,
Functus es officio militis atque Ducis.
Iosua qualis erat rapidum Iordanis ad amnem:
Fortia pro populo cum tulit arma suo.
Qualis erat Gedeon duris bellator in armis,
Fluminis ad ripam pulcer Harode tui.
Qualis Rex hominum Isaides, Christique Propheta,
Arva Palaestini quem tremuere soli.
Talis et ipse tuo miles pro cive fuisti:
Insanis patrio terror in orbe Getis.
Nam Duce te nun quam praedas temerarius egit
Turca: nec Hungaricas depopulavit opes.
Te Duce pax viguit, tranquillaeque otia vitae,
Seposito degit Pannona terra metu.
Nam tua te pietas, medios comitata per hostes,
Fecit inoffensos ferre referre pedes.
Haec virtus una ante alias supereminet omnes:
Cultoremque sui, fortis ut umbo, tegit.
Haec hostem terret: mentes haec erigit aequi
Militis: haec armis cingit utrumque latus:
Nec sinit occurrat quisquam, qui corpora ferro
Sauciet, aut praedam vit violentus agat.
Quisquis amore Dei flagrat, tutusque sacerque
Ambulat, insidias non timuisse decet.
Non huic pigra nocent hybernae frigora noctis:
Non huic assidua defluus imber aqua:
Non furor hunc Martis, non arma ferocia laedunt:
Qui pius, huic debet cedere flamma locum.


image: s635

Heu mihi quod PIETAS tam rara in milite res est:
Quedque tui paucos cerno Ruebere pares.
Quando nulla fides illis, qui castra sequuntur:
Nullus syncerae relligionis amor.
Maxima pars Equitum praedas sectatur et aurum,
Auro venales prostituitque manus.
Cura quid expediat prior his, quam quod sit honestum,
His ibi fas, ibi ius, maximum ubi pretium.
Nec facile invenies multis e milibus unum,
Virtutem censum qui putet esse sui.
Tu vero canae pietatis idoneus auctor,
Auspice gessisti bella gerenda Deo.
Armaque Christiadum pro relligione tulisti,
Opponens Geticis ensibus acre caput.
Illa fuit rerum non ultima cura tuarum:
Tutelae illa fuit munus opusque tuae.
Addo probos mores et largae munera dextrae,
Et quam Christiades sensit egenus opem.
Numquam pigra fuit miseris tua gratia rebut,
Nulli munificas arca negavit opes.
Nam verbi ut posses doctos audire ministros,
Fecisti impensas dapsilis aere tuo.
Aere tuo studiis iuvenilibus arma parasti,
Mercatus libros, tegmine, vina, dapes.
Aere tuo patrium conductus miles agellum
Texit, et insani reppulit arma Getae.
Eheu, quam multi, non aequo pectore gaudent
Publica privatis posthabuisse bonis:
Dulce quibus nihil est, nisi crescens fenore nummus,
Et pretium, et reditu plena crumena suo.


image: s636

Tu lare neglecto, neglecto haerede, levasti
De propriis nuper publica damna bonis.
Hi tibi nam mores: haec sancti immota Ruberi
Secta fuit, iustum semper habere modum:
Naturamque sequi, patriaeque impendere vitam,
Et quascumque Deus suppeditabat, opes:
Nec tibi, sed toti genitum te credere mundo:
Nec patriae dici, sed magis esse, patrem.
Quid loquar ingenium nullo mutabile casu:
Aspera sors rerum, prospera sive foret?
Quid varias artes? quid tot commercia linguae?
Mille quid eloquii fulmina mira tui?
Quid prudens animi numen? bellique peritum
Pectus, et ingenium Martis in arte sagax?
Iure tui lugent, cassum te lumine, cives:
Austria quotquot alit: Styria quotquot alit.
Te lugent Hunni: te maestus Sarmata deflet:
Et tristis Iazyx ad tua busta gemit.
Nam quoties genti exitium fatale minatur,
Ulturus poenis crimina nostra, Deus:
Herois semper viduat custodibus urbes:
Venturisque suos eripit ante malis.
Eripit hic idem te, care Rubere, maligno
Hoc aevo, et vita te meliore beat:
Ut iam cum Christo, ruituri cladibus orbis
Exemptus, vera gaudia mente, colas:
Gaudia non oculis, non auribus obvia nostris:
Gaudia supremum non habitura modum.


image: s637

IN OBITUM MAGNIFICI AC NOBILISSIMI Domini, D. Sigismundi Viheuseri, in Obern et Nider Lauterbach, Horneck, Meilnhofen et Gruob: I. V. Doctoris: Et S. Caesariae Maiestati ab arcanis consiliis: sacrique Romani Imperii Procancellarii. ELEGIA II.

SI qua fuit iusti prius unquam caussa doloris:
Caussa vel hoc uno tempore iusta venit:
Quando Viheuserus tam praecoce funere raptus,
Spem praeter, fato non remorante, cadit.
Ille cadit: nos qui stamus, lugere cadentem,
Longo ut possimus tempore stare, decet.
Non fuit hoc alius (veniam concedite vero)
Quem melius nosset Caesaris aula virum.
Omnes hunc Itali norant, hunc Teutones omnes:
Quotquot et huc Francos Gallica mittit humus.
Nemo illum Panno, nemo ignorabat Iberus:
Caesariae iussus limen adire domus.
Quid multis? toto nemo huc est orbe profectus:
Cui non nota viri fama decusque forent.
Nam fuit Augustae Procancellarius Aulae:
Caesaris orator maximus Ausonii.
Boica terra dedit primos feliciter ortus:
Boia magnorum mater opima virum.
Mox Ingolstadium pueriles imbuit annos
Artibus, et Latii cognitione soni.


image: s638

Ille sed hinc patriae deserto limite terrae,
Burgundos adiit, Tulliacumque larem.
Hic ubi iura fori didicit, secretaque legum:
Et magnae gessit sceptra decora scholae.
Gallica quin etiam suavis commercia linguae
Hausit: et Italicis imbuit ora sonis.
Est aliquid mores hominum vidisse, suosque,
Quorum non pudeat, posse referre locos.
Doctior hinc factus, patriasque reversus ad oras,
Consilia Alberto contulit aequa Duci.
Alberto: Bavarae rexit qui gentis habenas:
Illustris genitor, Dux Gulielme, tuus.
Saepius hic magno legati munere functus,
Romam adiit, quartum Pontificemque Pium.
Quo tribuente ultro titulo est decoratus equestri,
Ferreus aurato conspiciendus equo.
Post etiam Bavaropro Principe grande tribunal
Imperii, et Nemetum rexit in urbe forum:
Nobilis Assessor Camerae: qua Spira perenni
Alluitur Rheni praetereuntis aqua.
Maximus Imperii pater Aemilianus eundem
Aulae consortem maluit esse suae.
Consiliis ergo arcanis admovit, et arcto,
Quantisper vixit, fovit amore virum.
Digresso demum nota e statione Vebero
Substituit, summo praeposuitque foro.
Nam fuit eloquio vir clarus, et ore diserto:
Teutona seu vellet, sive Latina loqui:
Sive etiam Italica voces expromere lingua:
Seu mentis Gallo sensa aperire sono.


image: s639

Candidus inprimis erat, et syncerus aperto
Pectore: quod fucus non vitiabat iners.
Cana fides illum, pietasque ornabat avita,
Et suus antiquae relligionis honor.
Pacis amans, iustique fuit servator, et aequi:
Dura procella malis: anchora fida bonis.
O quater, et quoties non est numerare beatum,
Haec quisquis rarae munera mentis habet.
Non illum ambitio, nec amor sceleratus habendi:
Non unquam in praeceps devius error aget.
Sed tamen et variae subiit discrimina sortis
Multa Viheuserus: fataque dura tulit.
Illum dira lues multos exercuit annos:
Afflixitque pigro lenta podagra toro.
Ah quos non aegra sensit compage dolors
Corporis: atroci membra gravante lue.
Fortior ille tamen violento restitit aequa
Mente malo: et fati pertulit istud onus.
Tandem, ubi venturae vidit praenuntia mortis
Signa: patri sese dedidit ille Deo.
Spiritus hic, inquit, vitam pertaesus, anhelat
Ardua caelestis regna subire poli:
Quae mihi demeruit profuso sanguine Christus,
In cruce pro nobis cum luit omne nafas.
Sic olim cervus gelidas aspirat ad undas,
Languida ubi riguo membra liquore levet:
Cum vaga per nemora, et saltus, venantia fugit
Agmina: ne fieret praeda cupita cani.
Dixit et in placidum de misit lumina somnum:
Clausitque extremum morte sequace diem.


image: s640

O quam sanctorum mors est pretiosa virorum!
Ianua ad aetherias haec patet una domos.
Nam nos dum morimur Christo, non morte perimus
Aeterna, infernas nec penetramus aquas:
Cum morimur, patrias noster concedit in oras
Spiritus: hoc aevo qui prius exul erat.
Sed desiderium nihilominus orbe reliquit
Ille sui, maestos deseruitque lares.
Flet tristis coniux, caro viduat a marito:
Flent ambae natae, lumina bina domus.
Omnes qui vivum laetis in rebus amarunt,
Extinctum lugent praecoce morte virum.
Nam senior nondum canos infecerat aetas:
Ulla nec in vultu ruga senilis erat.
Luget Trautsemius fesso iam grandior aevo:
Maturae mortis certior esse ratus.
Hunc Ditrichstenius cum fletu luget Adamus:
Rumipfius hunc luget: Caesaris aula gemit.
Tristior ante alios luget Poppelius omnes:
Et comite orbatum se dolet esse bono.
Curtius hunc absens absentem deflet amicum:
Ah quantus dolor est, Birchamer, inde tuus?
Tu quoque Brait schuverti luges: qui iunctior illi
Officio, et vivo carus amicus eras.
Praetereo innumeros: quorum pro funere maesto,
Iamdudum lacrumis immaduere genae.
Ipse gemit Caesar: quo non moderatior alter,
Imperii tenuit lenta capistra sui.
Nam fido orbari sese cognoscit Achate:
Hoc consorte operum, Caesareique fori.


image: s641

Me quoque non ridere sinunt tam tristia fata:
Quae mihi spes omnes eripuere bonas.
Nam mihi Maecenas fuit hac fidissimus Aula:
Omnem pollicitus, si modo vivat, opem:
O ubi nunc alius, rapto super aethera tanto
Maecenate mihi, repperiendus erit?
Christe salus hominum, redeuntis conditor aevi:
A quo consilium, non aliunde venit:
Fac locus iste suo ne successore, parique
Huius defuncti, destituatur inops.
Tu maestos solare animos, solare penates:
Daque Viheusere molliter ossa cubent.
F. Pragae 28. April. Anno 87.

DIONYSIO GREMPIO A FREVdenstain, Comitum Hanoviensium Consiliario, et Praefecto, pie mortuo, viro Nobili, et vere bono. ELEGIA III.

QUID iuvat aut vitae miseros incessere casus,
Et nimis angustae tempora nostra viae?
Aut quorsum prodest mortem accusare dolendam,
Fataque plus iusto dura fuisse queri?
Nam neque lugendo nostros producimus annos:
Nec dirum mortis flendo inhibemus iter.
Sat vixit, quisquis bene vixit: et optimus aevi
Terminus est, uni vivere posse Deo.
GEMPIUS ecce fuit: vitae qui munere functus,
Militiae ad superos transtulit arma suae:


image: s642

Germanus Ludovice tuus: qui Teutonis orbem
Implesti meritis, iura per aequa, tuis.
Ille sacras Leges, et iura forensia doctus,
De fonditque bonos, non nocuitque malis.
Hanovii Comitis longum hoc testabitur Aula,
Praeside quaeque ipso Curia tuta fuit.
Testis Lauterius fama generosus avorum.
Nestorio insignis nomine testis erit.
Testis et Andraeas Christi cognomine notus,
Est aliquid magnis posse placere viris.
Nunc omnes cassum vitali lumine lugent:
O quantum est tali conditione mori!
Maxima pars hominum praesentis amoribus aevi
Ebria non ullo curat honore mori.
Ille sed ut vixit bene: sic bene mortuus: uni
Namque Deo vixit, mortuus estque Deo.
Hanae, 16. Maii. Anuo 1589.

IN OBITUM FILII ANOnymi Ludovici Grempii etc. ELEGIA IIII.

ALTERA iam teritur revolubilis orbita phoebi:
Absolvitque citis passibus annus iter:
Ex quo Grempe tui deploras funera nati:
Iustaque das umbris exequiasque colis.
Sed quanquam dolor hic poterat cessasse videri:
Tristis et ex animo casus abisse tuo:
Vel quod longa dies curas mortalibus aufert:
Vel quod mens omni est fortior ipsa malo.
Est tamen illa recens, et primo in vulnere plaga:
Nec dum lugubri flumine sicca domus.


image: s643

Macte animi: notat ista DEUS, qui prolis amorem
Insevit patribus, nec sinit esse feros,
Is quoties orbos contr stat funere patres:
In nos ingenii dat documenta sui.
Nam si nos homines tanto dignamur amore
Pignora: qui in vitium turba parata sumus.
O quibus ille pater, quantisque affectibus ardet
Nos erga natos, progeniemque suam?
Nec certe immerito luges: qui dulce levamen
Amittis senii delitiasque tui.
Nempe hic solus erat, patrii cognominis haeres:
Haeres partarum deinde futurus opum.
Utque tuum nomen cognomentumque ferebat:
Sic erat ingenii lux et imago tui.
Sive fidem, seu quis mentem spectaret et artes,
Et castos mores, ingeniumque sagax.
Laudentur Proavis, laudentur munere formae,
Atque opibus, morum qui caruere bonis.
Huic quanquam felix species, et origo niteret:
Ex se maior honos, maius ab arte decus:
Nosse DEUM castamque fidem servare precando:
Tendere syncerae relligionis iter:
Obsequium praestare bonis: consortia prava
Vitare: et genii commeminisse boni.
Hinc erat angustis animus robustior annis,
Nec magnae mentis prima iuventa capax.
Crebra solent alii convivia ducere Baccho:
Et nocti bibulum continuare diem.
Ille suis opera instabat vehemente libellis:
Serus ad accensae lumina clara facis.


image: s644

Nec patria contentus humo peregrina subivit
Hospitia, et Gallas ausoniasque domos.
Unde sibi ingenii magnum felicis acervum
Quaereret atque animi divitioris opes.
Nec dum illi valido vestibant prima iuventae
Signa genas: et adhuc integer ore decor.
Hinc tu felicem vitam, si vita superstes
Illi fingebas: sed renuente DEO.
Vidit enim et novit, novit qui cuncta suorum;
Et mentes hominum perspicit atque probat.
Ille sub Euganeae viventem collibus ore
Occupat: et morbo non remorante premit.
Nec iam docta valet medicari dextra, nec herbae,
Nec per Apollineas pharmaca cocta manus.
Nec causas quisquam, nec operta pericula cernit:
Unde mali veniant semina, caeca via est.
Ipse tamen superos, cum iam sibi funeris hora
Instaret, lingua deficiente vocat.
Me tenet ignotis agrum gens Itala terris:
Fer mihi divinae CHRISTE salutis opem.
CHRISTE tuam mihi confer opem: non hic mihi carus,
Qui mea post funus contegat ossa, pater.
Non soror Assyrios aegro quae praestet odores:
Et fleat effusis ante sepulcra comis.
O genitor dulcis: quae te mihi dissita tellus
Invidet, et suavi non sinit ore frui?
Quam mea compleret praecordia grata voluptas,
Dum trahereer dictis annueremque tuis?
Ah cur non illam licuit contingere metam,
Tam breve currenti temporis huius iter:


image: s645

Ut tecum longae sociarem gaudia vitae
Inque meo caderet cana senecta sinu?
Aut aliqua saltem grati testarer amorem
Pectoris: officii cum pietate memor?
Felix, cui valida patrem cervice gerenti,
Dicitur hostilis flamma dedisse locum.
Felix, qui mediis genitorem Scipio pennis
Eripuit: telis opposuitque latus.
Gaudia viventum tibi sint maiora sororum,
Quam gravis in nati funere cura tui.
Iamque vale pater, aeternum vale, et undique salve
Mi pater: hinc alio me mea fata trahunt.
Sic CHRISTO visum est: huius me gratia fulcit:
Huius ero vivus: mortuus huius ero.
Tu tantum manes ne laede et parce solutis
Crinibus: ah madidas parce gravare genas.
Sic DEUS ipse iubet. sic sancti pagina verbi
Est mihi divino vaticinata sono.
Haec dicit labens, puerique amplectiutur artus:
Cum tenebris aderat nox adoperta caput.
Qualia verna novis expirant lilia campis,
Aut rosa pallenti deflua flore cadit:
Sic ubi sidereas animam ille exhalat in arces,
Occupat extemplo luridus ora color.
Heu ferus, et fati durus tenor: omnia letho
Triste sub arbitrium mors vocat atra suum.
Nec parcit cuiquam, seu Croesus vivat, an Irus:
Seu iuvenis, seu sit tempora cana senex.
Discite vos iuvenes, exemplo discite ab uno,
Sollicite teneros praeteriisse dies.


image: s646

Heu lethi immemores animi sortisque futurae:
Improba qui in tales solvitis ora sonos:
Emendare malos liceat tum denique mores.
Deliciis meis imposuisse modum:
Cum mea rugosa pallebunt ora senecta:
Multus et in Gelido corpore languor erit.
Interea dum fata sinunt, iungamus amores,
Et Veneri et liquido dedita turba mero.
Quid si iam pecco? DEUS exorabilis ille est:
Cum videt annosum penituisse senem
Nostra patres licet accusent convivia duri:
At nos propositum continuemus iter.
Illorum sacris onerentur legibus aures:
Quos aevi istius gaudia rara iuvant.
Stulte vir, annosae quem vexant somnia vitae.
Quid strepis? adducet crastina fata dies.
Ecce autem patrias ut rumor venit ad aures:
Et tanti luctus nuntia fama ruit:
Ipse parens, casumque aegrum, sortemque senectae
Ingemit, ah miseri tristis imago patris.
Protinus Ausoniis deduci funus ab oris
Imperat, ut patria contumeletur humo.
Multi confuso solacia certa parabant,
Dulcia sumentes pectoris arma sui.
Illi unum solamen erat lassare querelis
Tristibus, et planctu vincere velle DEUM.
Nec iuvat in primo sapiens medicina dolore
Nec fiunt dictis pectora sana bonis.
Ah cessate viri maestum relevare parentem:
Admonitu crescit cura molesta suo.


image: s647

Saepe levaminibus maeror renovatur acerbus,
Et bene sopitus refricat ossa dolor.
Tristities animi nulla est medica bilis arte:
Aut si sit, longa est attenuanda mora.
Temporis accessu duci solet aegra cicatrix:
Admotas horrent vulnera cruda manus.
Quis pater aspiciens dilecti funera nati
Temperet a lacrimis? quis nisi mentis inops?
Non haec humanis patientia consita membris:
Interdum frangit fortia corda dolor.
Nec mora, cum miseris cernit succedere tectis
Ossa pater nati, fratris egena soror:
Procumbit feretrum super, illacrymansque gemensque:
Fataque plus aequo dura fuisse refert.
Hic matres, neptesque piae, maestique nepotes
Dant gemitum, et largis imbribus ora rigant,
Non potuit tristi Iuvenis de funere quisquam
Lumina non virgo sicca referre domum.
Nam misero luctu quaedam est plorare voluptas:
Expletur lacrimis discutiturque dolor.
At tu magne senex animum nunc sume virilem:
Et fronti expellas nubila maesta tuae.
Omnibus in rebus modus est pulcherrima virtus:
Et lacrimis aliquem convenit esse modum.
Quippe tibi natum DEUS optimus hunc dedit unum:
Abstulit hunc unum qui dedit ante DEUS.
Ille suum repetit: cur nos accepta gravemur
Reddere: quae nemo iure fenere potest?
Cur superi quod agunt, mortalia pectora culpent?
Felix qui superum facta probanda. probat.


image: s648

Adde quod e miseris exemptumcladibus aevi
Transtulit ad caeli gaudia vera DEUS.
Vita quid est hominis, nisi triste et perbreve tempus.
Anxietasque animi, perpetuusque labor?
Et cum sat longos vixisse videmur in annos,
Multa domi passi funera, multa foris,
Ire tamen restat, quo filius ivit: et uno
Tramite caelestis rite petenda domus.
Felices illos, qui rapti mollibus annis,
Mutarunt vitam cum meliore malam:
Qualis hic emensae defunctus tempore lucis,
Gaudia cum CHRISTO non peritura rapit.
Illic aeterni colit exorabile numen
Caelitis: et pro te supplice voce rogat:
Ut quondam expletis humani finibus aevi,
Ad caelum simili tramite laetus eas.
At nos hic graviora manent: sic verus aruspex
Praecinit: et templis mystica turba sacris.
Septimae nam properat fatispeioribus aetas:
Cum triplex mundi destruet ignis opes.

Tubingae 28. April. Anno 80.

IN OBITUM REVERENDISS. VIRI, THEOlogi maximi, Ioannis Brentii, Praepositi Ecclesiae Stutgardianae, etc. ELEGIA V.

CONDE tuos Titan obducto lumine vultus,
Conveniunt atro nubila maesta polo.


image: s649

Neccare qui tacito ripam praeterfluis amne,
Decolor et tristi labere tristis aqua.
Occidit illa sacrae fulgens pietatis imago
Brentius, antiquae relligionis apex:
VVirtembergiacae virtus et gloria terrae
Occidit, indignas solve Elegia comas.
Solve Elegia comas, Ecclesia solve capillos,
Confugiumque tuum, praesidiumque iacet.
Cultor et antistes divini numinis, aevum
Qui triplex Pylii vivere dignus erat.
Namque sacras tenero chartas sectatus ab aevo,
Qua potuit Christi profuit arte gregi.
Indolis et doctae vires ad publica vertit
Commoda, nec diras fugit Averne tuas.
Seque pio comitem praestanti mente Luthero
Praestitit, et verbo pavit ovile Dei:
Quando Evangelii redierunt lumina puri,
Antea Pontificum contemerata dolis.
Multaque ceu fidus Christi in certamine Athletae
Pertulit, heu tanto non patienda viro.
Dum bene deiectis Romanae ritibus aulae,
Monstravit populo dogmata vera pio:
Edidit et chartas, exantlvitque labores,
Totque inter scripsit saeva pericla libros.
Pene quibus sacri prolixa volumina textus
Commentis fecit lucida tota suis:
Mentibus invictus, calamo indefessus et ore
Strenuus, atque styli dext eritate potens.
Pro quibus officiis multas Ecclesia grates
Debet, et aeterno tempore prompta feret.


image: s650

Sed nunc ille iacet pietatis idoneus Auctor
Brentius, immenso notus in orbe senex.
Cuius in electam tot sunt benefacta cohortem,
Nesciat ut dignis vox celebrare modis.
Heu nihil humanis fas quenquam fidere rebus,
Quas labor et fati vis inopina rapit.
Mors ruit, heu moribunda ruit, totumque per orbem
Fulminat, et dubiis advolat usque rotis.
Illustresque viros, rerum capita alta, trucidat
Seu Politia tuos, grex pie sive tuos.
Sustulit haec eadem Theodorum sanguine clarum
VVirtembergiaci lumen et arma soli.
Heu iacet et sacrae non insima fama palaestrae,
Raptus ab Albiacis Paulus Eberus aquis.
Et cadit annosus maturo tempore Gallus,
Qui vigili celebrem reddidit ore Deum.
Ergo doles merito, meritoque Ecclesia luges,
Maestaque tristificis fletibus ora rigas.
Namque tui vigilant alti sine fine dolores,
Praeque tuis foribus noxa timenda iacet.
Aut invisa Diis carpis caelestibus auras,
Qui tua tam duro crimina fuste domant.
Aut graviora tuos exspectant demna nepotes,
Aut nostrum laedent (omen abesto) caput.
Quidquid id est plorare decet, lacrimare decetque,
Lirgiter et nostris indoluisse malis.
At tu sancte Parens, caeli nova gloria, salve,
Cumque tuo Christo gaudia vera cape.
Iam nihil obfuerit tibi detrectator Asotus,
Quique tuas obeunt teter Asote vices.


image: s651

Nulla tuas unquam laedent convicia laudes,
Quae Suermerorum livida turba iacit.
Salve, salve iterum, caeli nova gloria, BRENTI
Cumque tuo Christo gaudia vera cape.
Iamque haec sufficiant: paulo post tempore vitam
Et mortem referent carmina nostra tuam.

IN FUNERE VALENTINI VOLCII V. I. DOctoris, ac Professoris incliti. ELEGIA VI.

ALMA Themis luge, Themidos lugete sodales,
Luge civili dedita turba foro.
Ille fori decor et legum tutela sacrarum
Volcius: ah nimium praecoce morte perit.
Volcius arte Valens: infirmis artubus aeger,
Heu celeri fato concidit ante diem.
Ingeme quisquis amas tam clarum nomen, et aevi
Sis memor, et vitae respice fata tuae.
Ne si longaevam tibi polliceare senectam,
Mox veniat subito mors inopina pede.
Tu vero mea Musa dole, casumque Valentis
Heu minime validi, quo potes ore, geme.
Exigit hoc pietasque viri, doctrinaque sollers,
Et labor, et multis nox vigilata libris.
Exigit hoc virtus et candor, et inclita morum
Gloria, mirificis gloria parta modis.
Primus amor coluisse Deum, primique labores
Nosse voluntatem, sanaque verba Dei.


image: s652

Audiit ergo viros verbum caeleste docentes,
Instruxitque animum voce potente pium.
Inde domi sacros adiit, volvitque libellos,
De vera ut posset certior esse fide.
Tum quando adversae moverunt arma cohortes,
Hostibus haud unquam turpia terga dedit.
Sed verbo Domini scutatus, et ense sacrati
Flaminis, opposuit quae dedit arma Deus:
Ah pudeat multos de magnis magna professos,
Non audere suam voce aperire fidem.
Nam cur offendant periturae numina terrae?
Cur odia accersant? cur sibi probra creent?
Scilicet haec sacris incumbit cura Ministris:
Hac illos Christi mens statione locat.
Ut patris aeterni verum tutentur honorem,
At sua causidicum dicere iura decet.
Pergite sic miseri, et caelum postponite terrae:
Esse Deus vester Mammo dolosus amat.
ALTERA cura viro, sinuosa volumina Iuris
Pellegere: et doctis invigilare libris:
Condereque in mentem, quae mox depromeret ore:
Et passim officii commeminisse sui.
Non aliis trito tendebat tramite cursum:
Qua tenet assiduam plurima turba viam.
Illum Parnassi deserta per aerdua montis
Raptabat, studio conciliatus, amor.
Ire iugis amor huius erat, qua nulla priorum
Diverti clivis orbita visa fuit.
Huic labor arcanos Legum dissolvere nodos:
Huic studium iuvenem posse beare gregem.


image: s653

Has sibi divitias, hanc laudem optabat, ut artem
Atque animi pareret fertilioris opes.
Non ille ambigua fallebat voce clientem:
Quae responsa dabat, non nisi iusta dabat.
Tu studiosa cohors lacrimis testabere fusis:
Quam fuerit rebus deditus ille tuis.
Qui contemptor opum, quam iuris idoneus auctor:
Quantus Gymnasii nobilis huius honor.
Maluit ille suo nomenque decusque Nepoti
Linquere, quam ditis fusa metalla Tagi.
At bona pars Patrum, curis huc omnibus instat,
Ut fragili grandes orbe relinquat opes.
Scilicet ut scelerum superent fomenta Nepoti:
Et sit nequitiae ianua aperta suae.
Nonne vides miserande pater, qui nocte dieque
Has toto curas pectore semper agis.
Ut tibi nummorum pariatur acervus et auri,
Unde tuus capiat pigra alimenta Nepos?
Nonne vides quantas referant tua pignora grates:
Officii magna pro pietate tui?
Et qui per luxum foede patrimonia perdit:
Quae liquit duro parta labore pater.
Est qui fretus opum cumulo, sua tempora sommo
Frangit: et heu vita pauper inerte perit.
Vidi ego quem pernox consumeret alea natum,
Qui frugi nummis absque futurus erat.
Vidi ego qui luxu iuvenes sibi rumperet annos,
Nec patrias haeres serus adivit opes.
Et quinam furor est tot pondera divitis auri
Quaerere, si docti nomen habere cupis?


image: s654

Dentibus antiquas solitus producere pelles.
Divitias etiam Sutor habere potest.
An tu Sutori nondum vis cedere foedo:
Et male consutas vincere pergis opes?
Ingenium Natura tibi est largita: quid illud
Negligis: et pecudum more tueris humum?
Non ita Volciacae docuit te gloria mentis:
Cui sua cura suum munus obire fuit.
Et quam nactus erat Spartam exornare, librosque
Volvere, ad accensae lumina sera facis.
Nec sibi, nec domui, nec castis parcere natis:
Atque anima potius nomen habere sua.
Hinc morbi vigiles, hinc praematura senectus,
Hinc tacito subiit mors inopina gradu.
Non illum immodici laesit violentza Bachi:
Parcus erat vini, consiliique tenax.
Non odium, non livor edax, non improba cura
Afflixit magni pectora sancta viri.
Cor nive candidius, mentemque gerebat apertam
Sinceros animos, invidiaeque rudes.
Tum quando populi Rector tractabat habenas:
Ut legum custos non onerosus erat?
Ut servans aequi? quantus defensor honesti:
Illo vim passus vindice nemo fuit.
Denique compositis vita fulgebat in omni
Moribus: antiquae simplicitatis amans.
Non ille insano gestabat turgida fastu
Pectora: non spisso noverat ire gradu.
Non limis alios torve aspectabat ocellis,
Ut Taurus, Lanii quem feriere manus.


image: s655

Comis erat, vir mitis erat, sermone facetus,
Accessu facilis, felle minace carens.
Et quum iam longi premeretur pondere morbi,
Ac vires illud debilitarat onus:
Impatiens animi numquam fuit: improba numquam
Vox audita fuit: mens eadem usque fuit.
Donec eum misero tandem Deus extulit aevo:
Languentesque oculos clausit amica manus:
Et nunc ille poli vivit regione, suisque
Ah desiderium liquit in orbe suis.
Nos flentes tristi tumulamus membra sepulchro,
Et caro facimus funera maesta viro.
Tum iuvenum lugens chorus omnis ad aethera vultus
Tollit, et ut recubent molliter ossa, rogat.
Vive vale Volci, caelesti in sede recepte,
Nosque illic, mortis dum vocet bora, mane.

EPITAPHIUM VALENTINI VOLCII, I. C. QUANDO VALENTINUS superas migravit in oras

VOLCIUS: et terras mente reliquit ovans:
Quid mihi fiet? ait Themis. O mihi vivere tecum
Fas, Astraea, soror sit modo cara polo!
Iuris honos, et iustitiae perit omnis in illo,
Iustitiae et iuris qui Coriphaeus erat.

Nicolaus Reusnerus, Iurisc. Comes Palatinus Caesareus, et Consiliarius Saxonicus, P.

DE MORTE HENRICI IULII RIchii, Brunsuvicensis. AD CL. V. BARTHOLDUM RIchium, I. V. D. Ecclesiae Cathedralis Decanum, suum amicum. ELEGIA VII:

SI Xenophon potuit subito deponere Gryllum,
Hostica quem crudo straverat ense manus,
Fama quod afferret dextra victrice potitum
Ante tamen, stygias quam subiisset aquas:
Cur Bartholde tuum deplores inclite natum,
Qui sub Pegnesi mersus obivit aquis:
Nec Pegnesi ab aquis ad aquas descendit Averni,
Sed super aethereas inde volavit aquas?
Scilicet Antigonus vultum non duxerit aegrum,
Ut nati vidit funera maesta sui:
Quandoquidem forti fecisset praelia dextra,
Nec palmae aut laudis succubuisset inops.
Tu lacrumis natum, numquam cessantibus, aeger
Deplores, gemitus continuesque tuos?
Non ille aut morbo fuerat correptus: ut herbas
Aut medicas posset consuluisse manus:
Nec potuit miser, armatos illapsus in hostes,
Ferri vim, ferri vi repulisse sui.
Obruit hyberna Pegnesus atrocior unda,
Cur rentem glacie, quae nive tecta domum.
Quis potis est undae, rapidaeve resistere flammae?
Sustulit haec Reges, sustulit illa Duces.


image: s657

Unicuique suae mortis via certa creato est:
Sire igni pereat, seu moriatur aqua.
Qui Domino didicit soli se credere totum,
Iluius erit vivus, mortuus huius erit.
Nam seu vivamus, seu nos mors obruat aegra
In manibus nostra est vitaque morsque Dei.
Ille tuus Domino vixit, dum vixit IULUS:
Quomodo non etiam mortuus huius erat?
Non semper placido transvectat ad aethera curru,
Turomeo interdum nos rapit axe Deus.
Ecce Eulenbecii natum, Bartholde, sed unum
Natum, solamen delitiasque Patris:
Hunc modo de gradibus prona cervice ruentem
Mors rapit: inque sua Lipsia condit humo:
Ille ubi Pierias artes, et castra secutus
Musica, longe aliud doctus inibat iter.
At tibi pro nato superant duo iugiter uno:
Quanto Eulenbecii sors tua sorte prior?
Huic, erepto uno, natos Deus abstulit omnes:
Tu retines uno commoriente duos.
Clarus Anaxagoras, cum nuntia fama tulisset,
Morte seni natos occubuisse duos:
Mortales, inquit genui: mors saevit in omnes.
Mortali quotquot conditione sumus.
Tu quoque Anaxagora, cum sis de caelite certus
Nati anima, ne sis tristior usque, cave.

Brunopoli 23. Iun. 1588.



image: s658

IN FUNERE CL. V. D. IOANNIS SVARCII, Medicinae Doctoris: et in aula illustrissimi Ducis VVirtembergici, eiusdem artis Administri, pie defuncti. ELEGIA VIII.

ME miserum, ut dubii nobis est terminus aevi?
Ut firmum, ut constans hoc super orbe nihil?
Ecce modo incolumi figebat poplite gressum
SV ARCIUS; et sano corpore firmus erat:
Consilioque aegros et languida membra levabat:
Paeonia morbos pellere doctus ope.
Nunc subito, vultum Christo mutante priorem,
Concidit: et terrae vilis arena iacet:
Ille Ducis magni medicando saepius Aulam
Iuvit, Apollineas exeruitque manus.
Ille sui Patris, vestigia nota secutus,
Exemplum docta Paeonis arte fuit.
Namque Machaonias ut quondam disceret artes,
Hippocratisque libros. atque Galene tuos.
In patria primum fundamina iecit, et artis
Eximium specimen (res ea nota) dedit.
Protinus externas patria digressus in oras,
Gallorum celebres hospes adivit agros:
Lutetiamque Parisiaci laris alta petivit
Culmina: qua Sceptrum Francus in urbe tenet.
Sed tunc insolitus dira fuit urbe tumultus:
Eumenides thalamo cum tenuere faces.


image: s659

Infanstos igitur liquit, fugitque penates,
Et dira illaesum rettulit urbe pedem.
Inde Italos adiit, Troiique Antenoris amnem
Hic ubi praestantes audiit arte viros.
Saepius hic vidit fato defuncta secari
Corpora, et humanis viscera noxa fibris.
Sapius herbarum species et nomina mille
Cognovit, vires perdidicitque bonas.
Unde Machaonia tantum profecit in arte,
Ut morbis reliquo tempore ferret opem.
Romam post vidit: castrensiaque arma sequutus,
Exeruit medicas Tusca per arva manus.
Hic peregre advectas Hetrusco in littore merces
Vidit, et e rubro tracta metalla salo:
Et quoscumque Tyrus mittit Cadmaea colores:
Et quidquid multi pastor odoris Arabs.
Vidit et ardentem campo bipatente Vesevum,
Nigraque Vumaeo virginis antra solo.
Naturamque loci et genium miratus aquarum,
Agnovit terrae numen inesse suae.
O quoties aegros quateret cum spiritus artus,
Fugit ad illius miles Hetruscus opem!
O quoties illo medicante, exemtus atroci
Funere tam docta miles ab arte fuit!
Mox reduci in patriam lauros Basilaea recentes
Contulit: et maius nomen habere dedit
Principis hinc factus Podalirius alter in Aula
Eximiis studuit posse placere viris.
Nam virtus illi non defuit, aptaque rebus
Dextera, et huic aevo non minus apta fides.


image: s660

Testis erit Melior nobis Iaegerus: et ipse
Mompeligarde COmes tu mihi testis eris.
Nam tib Saxoniam, Pomeranaque rura petenti,
Exstat ubi gelidis altior Arctos aquis:
Hunc socium, Comitemque viae, vitaeque benignum
Custodem, et medicum deligis esse tuum.
At Melior thalami cognatam huic foedere iungit,
Affinisque ipsum proximitate beat.
Sed nunc in cineres abierunt omnia putres:
Tot bona cum praeceps abstulit una dies.
Ah quid nos miseri fastu turgemus inam?
Quid tantos flatus edimus ore levi?
Quid nosmet premimus? quid sic bacchamur eundo
Alter in alterius, res miseranda, caput?
Quin potius quivis in se descendat, et horam
Funeris ante oculos discat habere suos.
Saepe quis insano premit impete, quem piger odit:
Nec videt ultorem post caput esse Deum.
Ah miseri temere conceptas ponite biles:
Mutua nos homines iungat et una fides.
Nam tibi, qui speras alii mala damna daturum,
Forsitan adducet crastina fata dies.
Felix qui positis vitam bene finiet iris:
Doctus amare homines, doctus amare Deum.
Hunc Deus exceptum caelesti sede beabit:
Huius in hoc aevo fama perennis erit.
Qualiter hic clausit mort ales SVARCIUS annos:
Plenus amore hominum, plenus amore DEI.


image: s661

IN FUNERE HIERONYMI VARNBYLEri, LL. Candidati. V. CL. Doctoris Nicolai F. ELEGIA IX.

ET tu care iaces Hieronyme, raptus acerbo
Funere, et ante tuum iussus obire diem.
Nondum et enim decimam attigeras trieterida vitae
Et cadis, heu laribus flebilis umbra tuis.
Posse tuos omnes te quondam vincere fratres
Ingenio, spes haec omnibus una fuit:
Posse tuum studio Legum exuperare Parentem,
Spes itidem nobis omnibus una fuit:
Quamvis ingenio fratres haud vincere quisquam.
Nec studio potis est aequiparare Patrem.
Nam tu post primae fundamina iacta iuventae
Ausus es Italicas hospes adire plagas:
Ut leges et iura fori civilia mente
Conciperes, studio non aliena tuo.
Hinc Ingolstadii subiisti tecta Lycaei,
Doctus quid Boio fasque nefasque foro.
Facit idem genitor, qui mentibus indidit altis,
Quidquid Iaso docet, quidquid et Ivo docet:
Nicoleos genitor: Themidos syncera voluptas?
Exemplum natis dulce decusque suis.
Adde pios mores, et ab omni labe remotum
Pectus, et ingenii candida vela tui.
Addo oculos vigiles, addo quas mentibus artes
Hausisti: eloquium moribus addo tuum.


image: s662

Te geminae duplex ornavit gratia linguae,
Mellea Cecropiis Ausoniisque favis.
Nam Praeceptores doctosque audire Magistros,
Magna tibi semper sollicitudo fuit.
Hinc quaesita tibi gentis commercia Graiae,
Et Latium et quidquid Tullius auctor habet.
Aeterna in primis tibi erant potiora caducis:
Praeque hominum tibi erat gratia grata Dei.
Cumque duos quateret te tussis anhela per annos,
Impatiens animi vox tua nulla fuit.
Tabida quin etiam cum Febris adureret artus,
Iamque iret plenis septima Luna rotis:
Mens infracta tibi, et morbo robustior omni.
Extremum constans tempus adusque suit:
Saepe ad te cari solatum adiere sodales:
Solatus verbo es saepius ipse tuo.
Nam cum sentires nascentis semina morbi,
Quo pereunt vires, et vigor. omnis abit:
Ebeu linquor, ais, primoque in limine vitae
Concedo fatis, non tamen ante diem.
Stat sua cuique dies: breve et irreparabile tempus:
Mors certa: incerto sed venit illa pede.
Fata vocant omnes: quid flebile demoror aevum?
Iam mea cum Christo vivere vita cupit.
Vana reliquo libens perituri gaudia mundi,
Ut iam cum Christo gaudia vera colam.
Care vale genitor, valeas dulcissima mater:
Germanae, et fratrum cara caterva vale.
Gratia sit meritis caelesti a numine vestris,
Et vitae longus stet sine labe tenor.


image: s663

Saepius haec iterans hesterno vespere demum,
Clausisti vitae tempora summa tuae.
Luget uterque Parens: lugent fratresque, nurusque
Et germanae altis fletibus ora rigant.
Quo labor ille tuus tibi Varnylere recessit?
Quo pia pro nato sollicitudo tuo?
Sed tamen hoc melius, quam si post tristia vitae
Tempora, post canos occubet ille dies.
Nam minus hac subiit miserorum aetate laborum:
Effugitque aeut plurima fata sui.
Non illum viduis deplorat quaestibus Uxor:
Non raptum deflent pignora cara patrem.
Sed procul exemtus ruituri cladibus aevi,
Felix cum Christo vivit in arce poli.
Tu quicumque pii comitaris funera nati,
Quique meo maestum carmen ab ore legis:
I puer et teneram doctrinis imbue mentem:
Dum molles animos tempora verna dabunt.
Disce bonas artes, nec sis monitoribus asper:
Nostraque sub mentem dicta reconde tuam.
Discipulo non est res ulla salubrior ulli,
Quam Praeceptoris sedula cura boni.
Artificem tua mens huius sub pollice vultum
Ducit: et os sapiens huius ab ore venit.
Huius detortos emendat regula mores:
huius vox animum non sinit esse ferum
At contra insuetae pugnat domitoris habenae.
Qui numquam frenos ore momordit equus.
Orba magisterio, scopulis impingit acutis
Navis: inoffenso nec pede carpit iter.


image: s664

Tu recto ut possis transire Ceraunia velo,
Quae fera declines saxa monendus eris.
Nam tibi quid prodest teneram male perdere vitam:
Et stulte hos aevi praeteriisse dies?
Aut tibi quid prodest impensa laborque parentum.
Si fugienda facis, si facienda fugis?
Quin potius monstrata tibi vestigia sectans,
Exemplum hinc morum, quos imitere cape.
officium praestaque tuum, vitaeque peracto
Munere, disce Deo vivere, disce mori.

DE MORTE IODOCI STIGERI, BELGAE viri optimi et doctissimi, Praeceptoris sui colendissimi. ELEGIA X.

ERGO iaces Stigere, meum decus, inclite praeco,
Antistesque Dei, Pieridumque comes.
O duram Lachesin, quam nec tua flectere virtus,
Nec pietas potuit, nec vigor ingenii!
Dignus enim fueras Pyliam superare senectam:
Dignus Mathusalae vivere posse dies.
Tanta tibi studii doctrina, et gloria mentis,
Tanta pio virtus pectore, tantus amor.
Regia te vidit fontis peramabilis unda,
Discipulos artes rite docere tuos.
Vidit et obstupuit linguas, artesque docentem,
Scriptaque Cecropiis eruta multa libris.
Hic mihi Pierii reserasti limina fontis,
Bellerophrontaeus quem pede fecit equus:


image: s665

Doctus Threicio chordas impellere plectro,
Doctus et Hebraeae fila movere lyrae.
Nec tibi Tulliaci facundia defuit oris:
Socraticaeque artes, eloquiique tenor.
Nec tibi dexteritas alios tibi nota docendi
Abfuit. in nullum mens tua segnis opus.
Seu velles Itali voces monstrare nitoris:
Sive Isocratios, Attica mella favos.
Sive sacri velles tractare volumina Mosis:
Qualibet hic summus laude Magister eras.
Te Duce Iessaei Davidica carmina plectri
Edidici: Hebraeos edidicique libros.
Te duce Romuleos didici componere versus:
Atticaque in certos cogere verba pedes.
Nam prius Ausoniis potui coniungere Musis
Carmina, Cecropiis non male facta modis:
Quam mihi quid solers Academia nostra doceret,
Quaeve hic magna essent nomina, nosse datum.
Quippe Celonardi, factos a Pallade, libros,
Te duce prima mihi discere cura fuit.
Cura fuit docti perdiscere utramque Philippi
Grammaticam, et Latiis addere Grata sonis.
Cura fuit doctum manibus versare Neandrum:
Iungentem Hebraeae metra Pelasga lyrae.
Cura fuit parvum de Rhetoris arte libellum
Discere, collegit quod breve Maior opus.
Quidquid inest igitur Graii sermonis, et oris
Ausonii: (in nostro pectore si quid inest)
Huius debetur tibi maxima portio soli,
Stigere. o animi gloria sola mei.


image: s666

Alter ab undecimo nondum me ceperat annus:
Et quarta in cursu vix trieter is erat:
Carmina cum primo feci puerilia ludo,
Manat ubi Brenti Regia fontis aqua.
Vera loquor, sed clara parum, neque cognita multis:
Indicio pueris notisicanda meis.
Nam studii hoc tenor effecit, ratioque docendi,
Suetae breves tantum proposuisse libros.
Pacuca quod et linguae praecepta, artisque dabantur,
Sed praeceptorum plurimus usus erat.
Tunc faciles magni valuere Melanthonis artes:
Inque sua summus laude Philippus erat.
Nunc tot Grammaticae, quoi sunt super orbe Lycea:
Et decus alterius iam sibi quisque rapit.
Qui meliora tamen nostros invenit ad usus:
Ille suae numquam laudis egenus erit.

IN FUNERE CHRISTOPHORI FICHARDI V. CL. IOANNIS. V. Doctoris, et Reip. Francofurt. Syndici. F. ELEGIA XI.

CHristophorum rapuit mors importuna Fichardum,
Musa dole: causam quippe doloris habes.
Filius ille fuit doctique piique parentis,
Fas erat egregin condoluisse viro.
Nam neque tot lacrimis implevit lumina Nestor,
Vidit ut Antilochi funera maesta sui.
Nec gemitus tantos Priamus dedit Hectoris olim,
Ut foeda aspexit vulnera et ora sui.


image: s667

Nec tantum Isacides doluit cum corpora nati
Crederet arapidis dilaniata feris.
Quantum prole senex orbus meliore Fichardus
Ingemuit: viduo tristis et ante toro.
Dura quidem res est pupillo slere parentem,
Membraque in extructos ferre paterna rogos.
Durum est et miserum praerepta coniuge partem
Conclamare sui voce gemente tori.
Aegrius at nihil est patri, mihi credito natos
Perdere quam senii dulcia fulcra sui.
Ille suo patri requies columenque futurus,
Ille suae patriae fama futurus erat.
Nam pietatis amans et Christi cultor Iesie
Augurium implevit nominis ipse sui.
Non ille Enceladi temeraria castra secutus,
In rerum Dominum protulit arma Deum.
Non ille insani pro consuetudine Martis
Sparsit in aethereas impia verba domos.
Cura prior miti praeconia dicere Christo,
Inque humeros ipsum ponere rite suos.
Altera more patris studio Musisque vacare,
Ingenuasque sacrae quaerere mentis opes.
Ut quondam iuris divina praeditus arte
Ornaret patrios hic et ubique lares.
Non huic desidiae cordi non segnia vitae
Otia: Pieriis exitiosa choris.
At patiens operum studiisque assueta iuventus
Doctorum didicit iussa verendae sequi.
Iiiius ad Rheni vetus Argentina fluentum
Egregium vidit sedulitatis opus.


image: s668

Illius excepit florentes Neccarus annos,
Et leges docuit castaque iura fori.
Non ille in vita consortia prava secutus,
Pythagorae laevo tramite carpsit iter.
Sed frugi coluit frugi sic factus et ipse
Convictu mores non viciante bonos.
Non fuit ulla piae iuvenis petulantia linguae,
Non in praeclaros ora proterva viros.
Sed pudor et probitas tenero maturior aevo,
Temperiesque animi non vitiosa boni.
Et nunc Euganeam fuerat mittendus in urbem.
Ingenii ut caperet comitioris opes.
Ac studio legum formatus et arte loquendi
Ad patriam docta mente rediret humum.
Civibus et leges et ius dictaret et aevum
Doctus, quid fas sit quaerere quidve nefas.
Iungeret hinc thalami sponsam sibi foedere castam,
Et patrem blanda prole crearet avum.
Sed nunc pestiferi sublatus tabe veneni,
Occidit et votum sustulit omne patris.
Occidit ah viridi iuvenis praereptus ab aevo,
Et vitaein medio tramite morte ruit.
Ac velut in pratis quondam succisus aratro
Flos perit, et fenum est quod prius herba fuit.
Sic illi in tenero primae lanuginis aevo
Concidit et lethi praeda inopina iacet.
Integer et solido fuerat modo robore firmus,
Nunc parva exanimum corpus arena tegit.
Heu nihil humanis fas quenque fidere rebus,
Quas labor et lethi vis inopina premit.


image: s669

Vivimus incertam mortales suneris horam
Ignari qua sit mors aditura via.
Passibus occultis hominum mors imminet annis,
Et tacito insequitur corpora nosira gradu.
Haec eadem iuvem intendit funesta Fichardo,
Spicula et hostiles intulit atra manus.
Paucos ille dies iacuit morbique dolores
Pertulit accensum peste gravante caput.
Saepius ille manus oculosque tetendit ad altum
Aethera et a superis voce poposcit opem.
Tandem haec extremis effundit verba querelis
Cum moribunda isthaec clauderet ora dies.
Chrisie salus hominum nigri Deus arbiter orci,
Nunc mihi clementi numine confer opem.
Ut mortis reprimam forti certamine telum,
Solus mors mortis vitaque nostra Deus.
Tu luctantem animam meque his exolve catenis,
Inque tuum mitis suscipe Christe sinum.
Occupat haec fontem dira caligine laetum,
Totaque permutat luridus ora color.
Et nunc magna eius sub terras ivit imago,
Pars melior superas incolit umbra plagas.
Hic dulci alloquio vivis hic vultibus vimplet
Aeternum nulla nocte premente diem.
Nam Domino vixit Dominoque obdormiit idem,
Ille dedit vitam, sustulit ille datam.
Quare inhibe lacrumas fletusque Ficharde paternas.
Cui sua nunc tristi tempora felle madent.
Nam tibi vexato per multa pericula vitae,
Mutato veniet mollior hora die.


image: s670

Thariades multos misere fuit aeger in annos,
At nunc credentum dicitur esse pater.
Isacides prima terras aetate vagatque
Niliaca tandem rite quievit humo.
Et vetus ipsi Erebo fuerat devotus Iobus,
Nunc fidi exemplum creditur ille viri.
Davides prosugo Saulem pede fugit iniquum,
Post tamen Hebraei sceptra recepit agri.
Non si sit male nunc fuerit male semper et olim
Suscitat Aoniam maestus Apollo lyram.
Nec semper pluviis caelum subtexitur umbris,
Clara solet pulsis nubibus ire dies.
Omnia tempus habent rerum monumenta bonarum,
Et Deus et duri vertitur aura Noti.
Hoc tamen interea signabis carmine bustum,
Ut peragas nato iusta suprema pater.
Christophorus patriae iacet hic pietatis imago,
Fama Fichardeae magna futura domus.
In quo prisca fides, in quo probitasque pudorque,
Simplicitas animi temperiesque fuio.
In quo iuris amor fulsit foctrinaque legum,
Heu quantum claudit vilis arena bonum.
Legerit hoc si quis, bene tu placideque quiescas,
Dicet et in tumulo molliter ossa cubent.
Nec minus istius notescet fama sepulcri
Quam Mausolaei gloria prisca rogi.


image: s671

IN OBITUM M. IACOBI BAASCHII MEMmingensis, Ecclesiae in oppido Haiterbach Ministri fidelissimi. DE VITAE HUMANAE MISERIA. ELEGIA XII.

EST breve, sed miserae tempus lacrimabile vitae:
Cui si quid boni inest, id labor et dolor est.
Aspicimus nudiprimam, sine viribus oram
Luminis: et pecudum more, iacemus humi.
Primaque vagitu capimus primordia vitae,
In miseros nati, pulvis et umbra dies.
Alma parens rerum, natura animantia terrae
Viribus instruxit cetera quaeque suis.
Cornibus immanem cervos armavit in hostem:
Hirsutamque cutem, tutaque lustra dedit.
Et fulvo robur tribuit villosque Leom:
Ut possit aestus et tolerare gelu.
Solum hominem terras sic nudum abiecit in aegras:
Nesciat ut tacta tollere corpus humo.
Sponte sua nat piscis aqua, volat ales in aura:
Sponte sua stimulum vertere novit apis:
Veilus ovem, cursus leporem, dens ferreus aprum,
Cornua dura boves, ungula munit equos.
Soli nos miserum nudi prodimus in aevum:
Et qua bruta valent, despoliamur ope.
Mors etiam saevo momentis omnibus ense
Imminet: et tristes asperat ore minas.


image: s672

Inde cadunt pueri, partuque necantur in ipso:
Inde alvus tumuli saepe dat ipse vicem.
Felices illos, qui sic moriuntur, ut huius
Expertes vitae caelica regna petant.
Quod si dura manus primo mors abstinet aevo:
Quam tamen infantes vexat iniqua lues?
Quot morbi veniunt? quae sollicitudo parentum?
Hinc nox insomnis, pervigil inde dies.
Cum tandem cunis egressi, poplite firmo
Stamus. et aetatis ver puerilis init.
Tunc nos mille metus, et mille pericula cingunt:
Quamque caves minime, prima procella ferit.
Saepe aliquis tecto praeceps delabitur alto:
Et fracto collo, praecoce morte perit.
Saepe lapillosum temere progressus in amnem
Mergitur: et pota guttur inundat aqua.
Aut ferramento (quid enim puerilibus annis
Gratius est?) membris vulnera saeva facit.
Vidi ego, qui cultro fauces elideret infans:
Vidi, qui framea lumina perfoderet.
Atque ut devitet puer haec simul omnia: numquam
Defugiet penitus turpe sodalitium.
Turpe sodalitium primis offertur ab annis:
Utque vagae, puero retia tendit, avi.
Hinc schola verberibus, schola crebro personat ictu:
Hinc truculenta senex ora magister habet.
Prava bonos vitiant iuvenum consortia mores:
Ni Praeceptorum sedula cura vetet.
Tunc, ubi iam nucibus sapimus meliora relictis,
Et dextro incipimus tendere calle viam:


image: s673

Qui labor exercet? quantus puerilia sudor
Pectora, dum coeptum continuamus iter?
Qui labor est teneras tractare fideliter artes?
Qui labor esi linguas addidicisse duas?
Hoc quisquis studio optatam vult tangere metam
Aestum saepe feret frigora saepe feret.
At postquam hos etiam scopulos superaveris omnes:
Tum demum immensi tangitur unda sali.
Nam quodcumque genus cupias tibi sumere vitae:
Spinarum invenies milia, mille vepres.
Invidia et livor, demensque calumnia primi
Gaudebunt comites muneris esse tui.
Utque laboraris vitio sine, labe sine omni:
Quod culpet livor semper habebit iners.
Nonne hoc est Scyllam vitata intrare Charybdi?
Nonne hoc e Malea Syrtis adire vadum?
Quid vero Uxorem? quid connubia lia pacta
Commemorem, multis usque referta malis?
Namque ubi communt sociantur corpora vinclo:
Subque unum veniunt femina virque iugum:
Tunc labor existit, tunc anxia cura mariti:
Aegraque pro tristi sollicitudo lare.
Quemque ipsi nostris incussimus ante timorem
Patribus hunc iterum pignora nostra ferunt
Hinc mors Uxoris venit illinc flenda mariti:
Hinc pater infelix, mater et orba gemunt.
Postremo miserae subeunt queribunda senectae
Tempora: cum faciem ruga senilis arat:
Tunc genus omne mali circum silit, agmine facto,
Tunc morbi veniunt, et miseranda lues


image: s674

Tunc aliquod fenus praeceps natura reposcit,
Annorum atque aevi pro ratione dati.
Huic oculos caecat: surdas huic efficit aures:
Amputat huic digitos, debilitatque manus.
Hnic humerum, huic lumbos, huic coxam frangit: et ambos
Saepe facit claudo serpere crure pedes.
Ingenium quoque debilitat, mut atque vigorem,
Ima petens curvo tarda senecta gradu.
Non habitus, non oris honor, non impetus idem
Permanet: effeto corpore sanguis habet.
Si quid adhuc reliquum fecit natura senectae:
Mors omne id rapida tollit avara manu.
Ah miseri, quid adhuc fastu turgemus inani:
Quorum vita labor: mors inimica, quies?
Ecce tibi exemplum multis e milibus unum.
Praecoce cum fato Baschius ille cadit.
Ille Megerlini solers privignus honesti:
Eccelspache tuus, vir generose, Nepos.
Qui studia atque artes teneris sectatus ab annis,
Aestum saepe tulit, frigora saepe tulit.
Pervigil in multas luces, noctesque: disertis
Ut posset libris exaruisse caput.
Linguarum primo sactus Sophiaeque Magister:
Inde sacra coluit pectus in arte suum.
Mox Haitterbachi pastor divinus ovilis,
Aethereo Christi dogmate pavit oves.
Atque adeo nuper contracto foedere lecti,
Felix legitimo iure maritus erat.
Nunc iacet, heu viduae deflendus in orbe maritus:
Et desiderium triste relinquit ovi.


image: s675

Nec doctrina illum, validis nec forma iuventae,
Nec vigor exemit, praeteritusve labor.
Luget avus, luget genitrix, et frater, et ipse
Ante omnes lacrimis vitricus ora rigat.
Quo labor ille tuus tibi Barptolomaee recessit:
Privigno impensus nocte dieque tuo?
Quo pia sedulitas privigni? quo pia matris
Pro nato hinc abiit sollicitudo suo?
Sed tamen hoc melius, quam si post tristia vitae
Tempora, post annos occubet ille decem.
Nam minus hac subiit miserorum aetate laborum:
Nec raptum deflent pignora maesta patrem.
Adde, quod exemtus praesentis cladibus aevi,
Felix cum Christo vivit in arce poli.
Nos quoque, cum tempus suprema ad fata vocabit:
O utinam simili morte sequamur! Amen.

ELEGIARUM LIBRI DEcimi septimi finis.



image: s676

NICODEMI FRISCHLINI ELEGIARUM LIBER DECIMUSOCTAVUS.

IN FUNERE LAUDATISSIMAE MATROnae Batharae Snepfiae, Affinis suae carisimae, DIALOGUS, IN QUO VIduum querulum et tristem defuncta consolatur. ELEGIA I.

DEFUNCTA.

QUAM iucunda meam pertentant gaudia mentem?
Quam nihil in toto corde doloris adest?
Omnia plena Deo: sunt omnia plena vigore
Numinis: et flatu pectora plena sacro.
Nec me ulli morbi, miserae neque noxia vitae:
Nec grave paupertas me premit arcta malum.
Obtutuque meus divinis spiritus oris
Pascitur, et laeta numina mente videt.
Quaeque nefas oculis, nec fas est auribus ullis
Percipere, atque animo fingere nescit homo:


image: s677

Omnia nunc tuta caeli regione recepta,
Mentibus intueor, non abitura meis.
Gratia CHRISTE tibi, qui me comitatus euntem,
Participem vitae perpetis esse facis.
Mors ubi nunc stimulus tibi? mors ubi aculeus ille,
Et quae tela iacis, non metuenda piis?
Tulicet humani violaris corporis artus:
Nil tamen in mentem iuris habere potes.
Vivo ego: sed morti non hic iam vivo minaci:
Vivo ego servator CHRISTE benigne tibi.
Sed quis caelestes gemitus tam tristis ad arces
Subvolat, et caeli limina celsa ferit?
CHRISTE tuo indicio, voces agnosco mariti:
Agnosco gemitus, quos ciet ille, graves.
Ibo. Nam luctus non hic mihi gratus. Abibo
Solatura meum, quo decet, ore virum.

VIDVVS.

ME miserum! quanto curarum torqueor aestu?
Quam non una ferit triste procella caput?
Amisi matremque piam, socerumque benignum:
Qui mihi, dum vixit, ceu pater alter erat.
Auxilioque suo me consiliisque levavit:
Quaque fide potuit commodus esse, fuit.
Quo subter caelos, et subter sidera lapso:
Filia, me tristem quae relevaret, erat.
Hac fortuna tenus nobis toler anda fuisti:
Nunc, fateor, duris do mea terga malis.
Sic me morte sua tristem fractumque relinquit
BARBARA: pars animi deliciaeque mei.


image: s678

Omne mihi solamen abit, vigor excidit omnis:
Heu cecidit nostrae magna columna domus.
O me infelicem! nox o mihi tristis! et o tu
Lar bone, deliciis omnibus orbe tuis.
Eripitur nobis subito suavissima coniux:
Et quis me lacrimis ora rigare vetet?
Ah ah quam tristi miserum me tempore linquit
BARBARA? quam vita nunc erat huius opus?

DEFUNCTA.

ALLOQUAR. immodicis cur te dilecte fatigas
Fletibus? ah fatum lacrima nulla movet.
Desine tot gemitus srustra profundere: ne quo
Offendas luctu, qui facit ista, Deum.
Non etenim caeco fortunae perdita casu
Auferor. eveniunt ista volente Deo.
Hunc super immensam curarum volvito molem:
Afflictis placida est mentibus aura Deus.
Nec sceleris poenam pateris, nec numinis iram:
Quae venit a Domino poena, paterna venit.
Sed neque iam primus maeres mala talia passus:
Oppressit magnos ista procella viros.
Passus idem, Canaae qui quondam egressus ab oris,
Iacobus, Syria constitit exul humo.
Passus idem Tharae de sanguine natus, idemque
Saraides: et quos longa referre mora est.
Omne malum praesenti animo superatur et aequo:
Et fiet levius, quod bene fertur onus,
Nec male si nunc sit, fuerit male semper: et olim
Clara solet pulsis nubibus ire dies.



image: s679

VIDVVS.

UT tua verba lubens, coniunx dilecta marito,
Ut tua cara Uxor, audio verba lubens!
Audio. sed luctus, sed cura dolorque remordent
Cum nequeam vultus ora videre tui:
Amplectique manus, et dextram iungere dextrae
Aspectuque tuo, femina cara frui.
O dilecta mihi Coniux, dum vita manebat:
Et dilecta mihi, dum mea vita manet.
Novi equidem nobis fato te nuper ademptam:
Numen et haec novi voluere fata Dei.
Quo sine de caelo passer non decidit ullus:
Nullus et humano vertice pilus abit.
Unum hoc illacrymo, doleo unum, conqueror unum:
Tam cito te nostros deseruisse lares.
Nec potuisse alti contingere limina caeli
Serius, heu fieri nec potuisse senem.
Multa mihi soboles de te suscepta. quid usquam
Tristius, orbari quam genitrice pia?
Bis mihi sunt seni, viduoque orboque penates:
Ultimus ah tardo tempore himus erit.
Et mihi iam canis paulatim aspergitur aetas
Debilis, et lassos concutit aegra pedes.
Et subeunt anni fragiles, viresque recedunt.
Quam mihi sorte tua, nunc erat Uxor opus?
O mors, o praecox, o immatura, quid usquam
Tristius, hunc animum quod oruciaret, erat.

DEFUNCTA.

NON ita. nam quo me Christus super aethera duxit
Tempore, maturum censuit esse satis.


image: s680

Quae summo matura Deo sunt visa: quis illa
Immatura pius dicere possit homo?
Vixi et quem dederant cursum mihi fata, peregi:
Nolim unum tecum vivere porro diem.
Quid sobolem? Christus sobolem qui reddidit orbam.
Idem pupillus altera mater erit.
Quique dedit viduum tibi, me moriente, cubile,
Ille tibi coniunx, ille patronus erit.
Utque prius fuerit tutorque paterque fidelis:
Non tamen hoc animi foedere iunctus erat.
Nam quo fata premunt mortales fortius aegros:
Hoc illis propius numen adesse solet.
Ecquid adhuc luges? tun' me praeponere Christo
Coniuge? mortalem tu poterisne Deo?
Adde quod hic coniunx pupillorumque patronus,
Hac affligendi spem probat arte tuam:
Cernat uti specimen patientis nobile mentis.
Est virtus aequo pectore dura pati.
Tu ne cede malis, sed contra audentior ito:
Quaeque Deus iussit pondera ferre, feras.
Ne videare pedem caelesti opponere fato.
Offendunt lenem murmura nostra Deum.

VIDVVS.

NON ego divinis Coniunx obmurmuro fatis:
Sed desiderium me tenet usque tui.
Nam quoties dilecta tui, dilecta recordor:
Non possum lacrimas continuisse meas:
Errat qui finem socialis quaerit amoris.
Verus amor nullum novit habere modum.


image: s681

Terra prius celeri curret circumflua motu,
Et citius fessos Sol inhibebit equos:
Quam tuus ex nostro labatur pectore vultus:
Mortuus et tecum, vivus et esse volo.
Nec mihi iam fieret (si fas sit poscere) quidquam
Gratius. heu mortis quam tua fata sequi.
Ut qui nos thalamo lectus coniunxit eodem:
Iungeret et socio membra utriusque rogo.
Tam mihi suavis eras, vita tam dulcis in omni
Uxor, et ad votum femina nata meum.
Viximus unanimes ambo concorditer annos:
Nec mihi lis tecum, nec mihi rixa fuit.
Velle ambobus idem. num sic oblitus amoris
Immemor aut potero foederis esse tui?
Quae mihi tot cari liquisti pignora lecti:
Quae mihi confugium, quae mihi portus eras.
Nunc miser ah tanto viduor solamine vitae:
Impositumque uni perfero solus onus.

DEFUNCTA.

A me oculos deflecte tuos, Christumque tuere:
A quo spes omnis, non aliunde venit.
Cui sua plus coniunx, et dulcia pignora curae.
Qnam Christus: Christo dignus hic esse nequit.
Qui crucis imposuit Deus hoc inamabile lignum
Auferet: et tecum baiulus esse cupit.
Fide Deo tantum. spemque hauri pectore firmam:
Monstratamque aliis tu quoque tende viam.
Exemplumque pii sis et norma optima coetus:
Qualis in adversa sorte Iacobus erat.



image: s682

VIDVVS.

AH vigor, indomitus quondam, nunc ille fatiscit:
Pectoris ah cecidit Spiritus ille mei.
Quam facile aegrotis, dum nos utcumque valemus,
Consilia, incolumi corpore, recta damus?
Accipio tua verba Uxor: spemque anxius omnem
Indubia in facilem mente repono Deum.
Flere tamen gratum est. Nam quis tractare choreas
Me iubet, atque animae non meminisse meae?
Sit procul hoc nobis, lacrimas Deus approbat aequas:
Nosque iubet maestis indoluisse malis.
Ferreus est, saevaque satus de Tigride, carae
Funera qui siccis aspicit atra genis.
Utque furor demens Christi ob benefacta dolere:
Sic furor est risu spernere triste malum.
Non mihi corduris scopulis neque cautibus ortum:
Saxea nulla mihi: carnea fibra mihi.
Ingemit atque humeros accepto vulnere miles
Ducit, et admotaas respuit inde manus:
An leve sit vulnus, si costa e corpore vulsa,
Cedat? an est lacrimas exeruisse nefas?

DEFUNCTA.

NON lacrimare veto, nec ducere mando choreas:
Nec silices opto pectus habere tuum
Sed lacrimis deposco modum. quid pallor in ore
Signat, et exanguis marcor, et atra cutis?
Cur sic te crucias? non sum revocabilis ullis
Fletibus, et lacrimas nil ego curo tuas.


image: s683

Vivo iam Christo: tibi quae satis antea vixi:
Nolim unum tecum vivere porro diem.
Utque fuit Petrus patriaeque domusque, larisque
Immemor: aspiceret cum sacra templa poli.
Sic ego laetitiis caelesti in sede referta
Vivo oblita domus, nec memor horte tui.
Ac nisi solatum misisse ab aethere Christus:
Has numquam terras post aditura fui.
Tu modo quae vitae quondam mihi iussa dedisti,
Apte nunc illis utere, ferque crucem.
Ultima cum veniet supremi temporis hora:
Aspicies mortis libera cuncta iugo.
Et mecum aeterba cum Christo pace frueris:
Exiguas tantum fac toleraque moras.
Nunc redeo ad superos: vos pignora cara valete:
Et tu comprimis vir mihi care vale.
Vir mihi care vale, carosque tuere penates:
Et sequere Uxorem, cum volet hora sequi.
Mors hodie venit aegra mihi, cras venerit illa
Forte tibi. Huic vitae nemo superstes erit.

ECHO COLLOQUIUM VIDVI et defunctae coniugis absolvens.

QUO mea, quo coniux abiit mea dulcis? an alta
Aetheris ad nitidi limina vadit? ECH. adit.
Hoc iuvat: absentem sed dulci orbata sodali,
Ah desiderio mens mea clamat. ECH. amat.
O coniunx: hunc nulla dies delebit amorem:
Dum vivo in memori pectore stabit ECH. abit.


image: s684

Non: si Lethaei biberem de fluminis unda.
Manat hice toto pectore clamor. ECH. amor.
In te noster amor defunctam permanet idem,
Qui fuit in vivam: scis mea Nais? ECH. ais.
Proloquor ex animo lacrimae sed vodibus obstant.
Heu lacrimare labor qua prope vanus? ECH. [gap: Greek text]
Ergo ubi nil prosunt fletus: quae iusta rependam?
Thurea quis condet funera fumus? ECH. humus.
O Mausolaeo coniunx dignanda sepulcro.
Sint parva haec etiam munera grata. ECH. rata.
Spero secuturum parvo me tempore: fiam
Ni fortasse senex non bene navus. ECH. avus.
Non avus ut fiam cupio: victurus Olympo
Sim modo perpetui tempora veris. ECH. eris.
Tu nostram interea recrees solamine mentem:
Et sis Christe mihi dulce levamen. ECH amen.

IN OBITV BARBARAE, VALENTINI Beckeri, civis Luneburgensis optimi, Uxoris dilectissimae. ELEGIA II.

CHRISTE Valentinum Deus erige voce Becherum:
Plorantem vidui tristia damna tori.
Hunc nisi tu cara pariter cum prole levabis:
Vix mens tristitiae perferet istud omnus.
Tu solus quassae es tellus optata carinae:
Quamque negant homines, tu Deus addis opem.
Fer precor auxilium et tristes solare penates,
Indiget aetherea lugubre pectus ope.


image: s685

Nam nisi tu sano viduum solabere verbo:
Occumbet tantis paene vir iste malis.
Nuper enim coniunx cum viva uxore beatus
Captabat plena gaudia multa domo.
Eque sua nata spectabat uterque nepotem:
Ipsa avia et nutrix: ipse futurus avus.
Nunc avus ipse quidem, sed rapta coniunge tristis?
In vidua ah plorat funera maesta domo.
Utque gemit castus sublata compare Turtur:
Nec nisi turbatam gutture potat aquam.
Sic bonus abrepta thalami consorte Bekerus,
Nulla nisi in tristi tempora felle terit.
Ut neque Threicium sic coniugis Orphea raptae,
Atrato credam carmine flesse necem.
Nec qui mercato sociae dedit ossa sepulchro:
Nec qui obitum luxit cana Debora tuum:
Nec tantum Irrenen Manuel plor arit ademptam:
Quantum tu sociam clare Bekere tuam,
Nec sane immerito plorat, cui vulnere corpus
Degustat Scythica lancea iacta manu.
Plorat, cui Medica tractanur vulnera dextra:
Horret et admotas Martia fibra manus:
Ille heros, tumido Paeantius ictus ab angue,
Dicitur acceptis ingemuisse malis.
Ille Phrygum ductu Latia percussus ab hasta
Perdoluit pressis infremuitque labris.
Sed quodnam gravius possit manus edere vulnus,
Quam forti extrahitur cum sua costa viro?
O atrox vulnus, o immedicabile vulnus!
O, quod nulla valet dextra levare malum!


image: s686

Nam licet ipse sacras Podalirius afferat herbas:
Artis, ab arte sua destituetur, inops.
Cum semel haec lateri decessit costa mariti:
Non est mort ali restituenda manu.
Ergo doles merito, maeresque Bekere peremptam,
Participem thalami (nam tua costa) tui.
Qua cum vivebas placidos coniunctus in annos:
Qua sine nulla tibi nox bona, nulla dies.
Non sic unanimi vivunt in amore columbae:
Non sic a socia turtur amatur ave:
Ut tu cum dulci iunctus Beckere marita
Egisti vitae tempora grata tuae.
Plena fuit vobis omni concordia pacto:
Et stetit ad finem firma tenaxque fides.
Quod fuit Isacio divina Rebecca marito:
Quod Tharae nato Sara pudica fuit.
Quod diva Isaidae fuit Abigaelis amato:
Hoc Bechere tibi Barbara cara fuit.
Illa tui, quoties alias mercator ad oras
Exieras, reditus anxia semper erat.
Proque illo pia vota dabat, superosque precata:
Fac reducem, dixit, tu mihi Christe virum.
Fac reducem mihi Christe virum, ter maxime Christe:
Non erit officii gratia surda tui.
Sic ait illacrymans, inceptaque pensa remittit:
Perque omnes valvas exserit aegra caput.
Tunc aliquis propere vicino a limite currit,
Et reditum pleno nuntiat ore tuum.
Obvia cum laetis te amplectitur illa lacertis,
Datque tuis hilari basia fronte genis.


image: s687

Inde valetudo quam sit tibi commoda quaerit?
Sollicitaque aptas instruit arte dapes:
Ut lassum reparet, defessaque membra labore,
Et longae relevet taedia maesta viae.
Tum mensae accumbit, miscetque iocosa severis,
Et quacumque potest arte placere, placet.
At nunc his uno te mors quasi turbine fati
Omnibus orbavit mors violenta bonis.
Usque adeo humanae sors exit lubrica vitae:
Et subito lapsu, quae modo firma, cadunt:
Heu tamen, ut pauci norunt, quae quantaque nobis
Uxores praestent emolumenta piae.
Ut multi in cinerem cum sunt umbramque redacta
Amissas demum, stulta caterva, colunt.
Odimus incolumes virtutem, oculisque remotam
Quaerimus: et misso claudimus antra bove.
O te felicem, si cui pia contigit uxor:
Hanc qui habet: is summum credat habere bonum.
Dulcius in terris nihil est quod vivat honesta
Coniuge, quam socii mutua cura tenet.
Sive etenim vultu splendet fortuna sereno,
Sive pruinosis intonat Auster aquis.
Sortis adest utriusque comes, pars optima, coniunx,
Proque sui non est lenta salute viri.
Pectore sed toto, cunctisque incumbere nervis:
Proque viro niti nocte dieque solet.
Utque alii fugiant, haec omnes vincit amicos.
Gaudet et ad Patres prima venire suas.
Si te pauperies rebus componit in arctis,
Astat egestati duxque comesque tuae.


image: s688

Solandoque tuis multum cruciatibus aufert:
Atque sit ut mentis pars bona salva, facit.
Utque labent omnes, quassataque vela relinquant:
Haec lacerae remanet anchora sola rati.
In lectoque iacens venis fugientibus aeger,
Ultima pars animae dum tibi restat, adest.
Roserit absentem livor te dente maligno:
Haec curat famae quo tuearis opus.
Eiectum patria te vis inimica fugarit:
Haec comes et coniunx exulis exul erit.
Quid multis? seu tu lusus, seu seria tractes:
Et tecum lusus seriaque uxor aget.
Quae ne ego verborum longis ambagibus usus,
Ex veterum libris quidquid ubique probem.
Exemplo tibi sint Minyae, celebresque Sabinae
Spartanaeque nurus, Guelfiacaeque nurus.
Quarum ego si vellem versu describere laudes:
Ibit in immensum tam breve carmen opus.
Haud illis dispar morum probitate fideque
Nuper in hac sospes Barbara luce fuit.
Praestitit haec virtute sua, ne prisca vetustas
Laude pudicitiae saecula nostra premat.
Non illi pietas, non relligiosa voluntas
Defuit, inque almum mens operosa Deum.
Nec fuit in multis pietatis amantior oris:
Tam bene curabat relligionis opus.
Uni docta suam Christo concredere vitam,
Unius in cunctis poscere rebus opem.
Huius ab aetheria, dum vixit, voce pependit:
Ambrosioque animum pavit ubique cibo.


image: s689

Qui referam mores placidos, vocesque modestas!
Quid loquar haud ullis sublita verba dolis?
Omnibus alloquio mitis fuit, aspera nulli:
O quantum decus hoc in locuplete domo:
Sensti inops illius opem: solamen egenis:
Dextraque nulli unquam clausit amica fores.
Viderat haec, qui cuntea videt mundique ruina
Illa ad se, letho non properante, vocat.
Et nunc fatali dum languet Barbara lecto:
Matronae exemplum quam patientis erat?
O quos est animo constanti experta dolores?
Quam nihil est contra voce locuta Deum?
Dumque suae dubia et vitae: cui vixit, eidem
Commendat animam, rite precata, suam.
Inde, virum ut nimiis videt indulgere querelis,
Et celsae planctu tecta sonare domus:
Ivit in amplexus, sicque est solata gementem:
Cumque viri lacrimis miscuit usque suas.
Desine flere meam coniunx carissime mortem:
Flectitur ad nullas Parca severa preces:
Omnibus hoc iter est caleandum flebile mortis:
Ultimus hic aevi est primus hic ordo datus.
Nascentes morimur: morituri nascimur: ortum
Quodcuque est, obitum debet habere suum.
O quoties maestus iussit cohibere querelas,
Et fletus pressit voce monente viri?
O quoties dixit: mors est pretiosa piorum:
Mors est ad superos ianua certa polos.
Vox tamen illa fuit creberrima: respice quantam
Iampridem Christus polliceatur opem.


image: s690

Christus adest viduis super orbe maritus et uxor:
Pupillo est Christus cum genitrice pater.
Ille tibi certe vires adhibebit et omnem
Quo levius doleas, caelitus addet opem.
Huic ego me commendo uni, natosque virum'q:
Mors fuge: nil in me mors fera iuris habes.
Dixerat, et placidum capiens per membra soporem,
Dat mentem caelo flebile corpus humo:
Axe sub aetherio, qua circuit extima mundum
Orbita, et aeternae tempora lucis eunt.
Si qua fides dubiis hominum locus esse piorum
Dicitur, impurae quo prohibentur oves.
Illic innocui vivunt pueri atque puell:
Uxoresque piae, caelicolaeque mares,
Illic Thariades Sara cum coniuge Coniunx:
Illic Isacio iuncta Rebecca suo.
Illic Abigail, illic Rahel et Lea concors,
Oscula dant sanctis non peritura viris
Barbara quas inter memorali sede recepta,
Aspectu fruitur colloquioque Dei.
Teque Valentine exspectat, dum tempore vitae
Expleto, ad caeli limina serus eas.
Illic perfecto te complectetur amore:
Thariada tecum laeta futura sinu.
Tu modo pone tuos, fas est deponere, fletus:
Lacrima nil manes adiuvat aegra pies.
Committenda Deo mors est et vita, gemendo
Ferrea nemo potest fata movere Dei.
Quod semel hinc abiit nullo est revocabile pacto:
NI prius extremum fulserit orbe iubar.


image: s691

Ossa tamen referas in parvam coniugis urnam,
Et Lunaeburgo condita pone solo:
Quosque legat versus pede non remorante viator:
Aut hos, aut similes desuper adde rogo.
Barbarae in hac maestus posuit tellure Bekerus
Ossa Valentinus, coniugis ossa suae:
Fecit idem proles tibi cara, Henricus: acerbum
Tristitiae, ut dura sorte levaret onus.
Qui cum non posset comitari funera matris:
Heu procul a patriis iussus abesse focis.
Quod potuit summum testatus mente dolorem
Ingenio solvit iusta suprema pio.
Carmina nam raros dedit haec testantia mores:
Ut matris nomen tempora sera legant.
Hoc est, quod Nicri potuit transmittere ab undis:
Hoc est, quod maerens triste parentat opus.
Has illi exequias, hoc magni funus honoris
Praestat: ab ingenio iusta profecta facro.
Nam canae probitatis amans cultorque parentum,
Imbuit his animi viscera pura bonis.
Cumque habe ant multos haec tempora clara Poetas,
Non est e summis quolibet ille minor.
Petrre mihi tu testis eris Pagane, Poeta
Inclite, et urbana vir mihi iuncte fide:
Addo pias leges, et casti foedera iuris:
Et sanctae pectus simplicitatis amans.
Ille bonis animi maturo instructus ab aevo:
Mox patrio dicet candida iura foro.
Macte Henrica animi scandes hoc tramite ad astra,
Si quod cepisti, continuabis iter.


image: s692

Nam licet in cinerem tumulus mutaverit ossa:
Te tamen extincto fama superstes erit.
Haud etenim pereunt animae cum corpore nostrae,
Optima pars avidos effugit ista rogos.
Tuque adeo tali rapta por coniuge, nato
Oblectare pater: dum tibi vita manet.
Dum tibi vita manet, pater oblectare: senectae
Ille tuae posthac dulce levamen erit.
Sint modo virtutique tuae, prolique beata
Tempora, et aequaeut sint sine labe dies.
Hoc precor, hoc Christus clementi numine faxit:
Evenit, is quidquid iusserit esse ratum.

AD M. GEORGIUM HITZLErum, utriusquae linguae et Oratoriae Professorem publicum in Academia Tubingensi: Collegii Philosophici Decanum: Praeceptorem et compatrem suum colendum: in funere carissimae Uxoris, Elisabethae, feminae lectissimae. ELEGIA III.

PENE cicatricem vulnus iam duxerat aegrum:
ERt poteras casu decoluisse tuo:
Optime vir: quamvis urgent adversa penates:
Sorsque premit, tanto non obeunda viro.
Sed quoniam sociam vitae, comitemque laborum,
Participemque tui mors rapit atra tori:
Quomodo non tecum lacrimem? quo tristia vultu
Pectora dissimulem? quo simulem ore iocum?


image: s693

Nam quod in adversis a fida coniuge rebus,
Solamen veniat, auxiliumque viro:
Si quisquam nostro sensit vir flebilis aevo:
Sensi ego: fortunae factus in orbe iocus.
Et tua, Praeceptor, si unquam tibi profuit Uxor:
Iam poterat fatis utilis esse tuis.
Sed cadit et mediis te mortua liquit in undis:
Dimidiumque tui sustulit hinc animi.
Condoleo tecum, pelagi non inscius atri:
Obruit hoc nostrum multa procella caput.
Sed visum ut Domino: Domini sic facta voluntas:
Huic qui se soli mancipat, ille sapit.
Scit bene fortunas hominum, qui lancibus aequis
Illas dispensat: quae mala, quaeve bona.
Scit quid conveniat, rebusque sit utile nostris:
Carior est uni, quam sibi quisque, DEO.
Illa quidem morbi saevos est passa dolores:
Dum sensim intercus viscera torsit aquae.
Nam sese lento deleri funere vidit,
Mortis ad extremum discruciata diem.
Attamen aequanimis fatum patientia vicit:
Mensque fuit magnis maior ubique malis.
Nec mirum hoc: Christum puerilibus induit annis,
In vita vestem, funeris inque via.
Hoc socio didicit saevos tolerare labores:
Hoc socio didicit funera lenta pati.
Nam pia, dum vixit, fuit: et pietatis amatrix.
Inque Deum, inque homines officiosa fuit.
Audiit illa viros de Relligione loquentes:
Audiit: inque Dei templa frequenter iit.


image: s694

Seque Deo totam pura cum mente dicavit:
Docta DEum casta sollicitare prece.
Carae etiam studiosa domus, studiosa mariti:
Inque pium largo dapsilis aere gregem.
Quae cum nulla sui vidisset pignora lecti,
Pignoribus multis mater amica fuit.
O quoties illam votis ex aetherae poscent,
Quos ipsa hac memores fecit in urbe sui?
Nunc alio vivit sub Sole, videtque beatos
Caelicolas: fruitur colloquioque Dei.
Quae ne tu invideas tam sanctae aeterna maritae
Gaudia: nunc fletus contrahe vela tui.
Sat vixit, bene qui vixit: sunt cetera mortis
Omnia: praeterquam nobile mentis opus.
Te vero vidui plorantem damna cubilis,
Quonam solabor, vir mihi care, modo?
Non mihi vis animi: non haec facundia linguae:
Quae luctum possit voce levare tuum.
Non mihi, tu quod habes a vena divite, lumen
Eloquii: si iam docte George, dares:
Hunc tantum sperem verbis lenire dolorem,
Quem carae uxoris mors tibi dura parit.
Ergo quod superest, precibus caeleste fatigo
Numen, ut auxilium subdat, opemque ferat,
Ille tuos potis est miseros convertere casus.
Omniaque in melius fata referre volet.
Huic quin tu soli fidas tuaque omnia credas,
Quid dubium? fido sors bona iuncta viro.
Dum tamen obstricti non desero munus amici,
Teque meo versu solor, Amice, rudi:


image: s695

Accipe sincerum. sincera mente profectum,
Carmen, et exemplo fer mala fata meo.
Non illi fortes, qui Martia castra sequendo,
Magnum venali sanguine nomen emunt
Ille mihi fortis, qui duri praelia fati
Vincit: et adversis succubisse nequit.
Saltem si qua tuo de me medicina dolori.
Afforet: hanc nullo me prohibente darem.
Tanta tua est in me pietas, largitio tanta:
Et numquam laribus dextra negata meis.
Te Ciceronaeum quondam enarrante Milonem,
Notior est factus TULLIUS ille mihi.
TULLIUS Ausoniae certissima norma loquelae:
Quo sine Romulidum nemo disertus erit.
Ex hoc promebas tu magni carminis offas:
Inque minutali nullus eras lanio:
Qualem reprendit divini nota Platonis
Pagina, caelesti pagina plena sono.
Postea Socraticae monstrarunt res mihi chartae.
Quotquot ARISTOTELES et PLATO quoquot habes
Et quas dant veterum nobis oracula Vatum:
Et quas Hippocrates, quasque Galenus habet.
Per te unum nobis verborum copia parta est,
Atque aliquis, notro qui nitet ore, decor.
Quid loquar ingenuum pectus? quid plurima dextrae
Munera? quid linguae candida vela tuae?
Tempore deficiar, quam persequar omnia verbis,
Tu bona fecisti quae mihi, quaeque meis.
Hei mihi quod gratam testari nescio mentem.
Atque parem meritis, care GEORGE, tuis:


image: s696

Quando aurum, quando argentum, quando aeris acervum
Invidit, nimium sors inimica, mihi.
Quod tamen in nobis, si quid modo, quo tibi grates
Persolvam meritas: quidquid id omne tuum est.
Utere, sitque labor tuus explorare, quid optes:
Fas mihi, quae dederis, omnia iussa sequi.
Interea CHRISTUS praestet solamina maesto:
Antennisque afflet mitior aura tuis.

EPITAPHIUM AGATHAE IAEGERAE, feminae nobilissimae. ELEGIA IIII.

HVIC tabulae quicumque tuos affigis ocellos,
Haec lege: sed siccas non cedet esse genas.
IAEGERI Coniux MELIORIS: sanguine Luzi
Nata tuo: hic Agatha nomine reque fuit.
Femina par illis, quas aurea protulit aetas:
Sive fidem spectes, seu pietatis opus.
Corpore formoso longe formosior ipso
Mens fuit: ingenuis nobilitata bonis.
Inprimis studiosa Dei, studiosa mariti,
Norat amare bonos, et tolerare malos.
Haec tres filiolos, et tres enixa puellas,
Auxit Iaegerum prolis amore Patrem.
Nec dum tresque decem sacri transegerat annos
Coniugii: et sanctam mors rapit aegra nurum.
Nam vix flore sui septem compleverat aevi
Lustra vigens: annos addideratque duos.


image: s697

Cum cadit, et mentem caelo dans, funera terrae
Heu desiderium linquit in orbe sui.
Quisquis es et siccis legisti carmen ocellis,
Iam iam mortalem te meminisse velis.

IN OBITUM MARGARETHAE BIDENBAchiae, Reverendi et CL. V. Eberhardi Bidenbachii, S. Theol. Doctoris, et Monasterii Bebenhusensis Abbatis, filiae carissimae. virginis pudicissimae. ELEGIA V.

ERGONE Margaridem rapuit mors atra iuvencam,
Tuque graves gemitus o Bidebache trahes?
Ergone deflebis natam tristissima mater,
Perque tuas ibit plurima gutta genas?
Nec tu prapropera, potuisti vincere mortem
Margari, Cumaeos digna videre dies?
Sed matura peris primaevae inlimine vitae,
Nec data sunt annis tempora plura tuis?
flos aetatis eras, necdum tria lustra sine omni
Crimine finieras, mors tamen atra rapit.
Tanta necis rabies, tanta inclementia fati,
Quod furit et iustum nescit habere modum.
Virginei cadit illa gregis primaria virtus,
Incluta virginei fama decusque chori.
Margaris inprimis rerum studiosa piarum
Virgo, Dei cultrix et pietatis amans.
Virgo verecundae exemplum venerabile turbae,
Cui fuit ingenuo semper in ore pudor.


image: s698

Non vaga dispersit, sed enim suffusa rubore
Pressae congenito lumina fixit himi.
Non ita peerfricta, qualis nunc plurima passim
Turba puellarum, fronte puella fuit.
Casta, modesta fuit, qua nec formosior alter
Tam membris, animi quam pietate fuit.
Haec Sarae formam, mores Iudithis habendo,
Laude pudicitiae saecula nostra premit.
Obsequium pariter multa virtute parenti
Praestitit, et nulla voce rebellis erat.
Quid loquar? ingenuo (liquet hoc mihi dicere) labe:
Pectore nulla fuit, corpore nulla fuit.
Sed iacet, illa iacet furiosae praeda rapinae:
Usque adeo mortis vulnera nemo fugit.
Proh dolor et tellus iuveniles conteget artus:
Conteget has nitidas gleba friata conas.
O mors, et duri dura inclementia lethi,
Quae iuvenum casses tendis amara gregi!
Utque lupus nostrum vastas rabiosus ovile,
Agna sit albato vellere, sive nigro.
Siste tamen lacrimas genitor, tuque optima mater:
Filia siderei vivit in arce poli.
Utque Deo vitae cursum sine labe peregit:
Sic ducente Deo mortis adivit iter.
Gratia Christe tibi, quo nos comitante, retusa
Possumus horrendae spernere tela necis.


image: s699

IN MORTE FILIOLAE AGNEtis Frischlinae. ELEGIA VI.

ME postquam livor natali Academicus ora
Expulit, et furias addidit AULA suas:
Quattuor interea consors mihi pignora lecti,
Heu quam diversis protulit orta locis.
Utque locis peperit toto procul orbe remotis,
Sic ea non una mors tumulavit humo.
Dorotheae Carniprima est mihi nata Labaci,
Pura ubi fontani labitur unda Savi.
Haec eadem Divi iacet as sacra limina Petri:
Expectans reditum Christe benigne tuum.
Altera post reduci mihi Barbara nata Tubingae,
Ingrato patriae dormit humata solo.
Tertius Andraeas patre editus exule, matrem
Heu profugam e patrio concomitatur agro:
Vagituque suum quaerens, gemituque Parentem
Boiema tandem lumina clausit humo:
Hic ubi Caesariam liquido secat agmine Pragam
Muldavus, et vitreas Albidos auget aquas.
Nunc tu Brunopoli mihi blandula nasceris Agnes:
Et tristemme hilaras, exilioque levas.
Qualiter aequaevo proles numerosa Iacobo,
Venturi generis spes animusque fuit:
Cum fugeret diri crudelia tecta Labani,
Horrificas socero pone tonante minas.


image: s700

Sed nondum attigeras quarti primordia mensis,
Cum, fato mortem non remorante, cadis.
Heu spes fallaces, portu quae saepe sub ipso
Naufragium passae, tot superastis aquas.
Indideram nostrae, nomen tibi dulce parentis:
Nam genitrix Agnes vivit, et una soror:
Sexaginta Agnes egressa supervenit annos:
O aviae neptis grata futura tuae.
Crevisti subito, ceu pleno Delia cornu,
Inque tuo nusquam corpore menda fuit.
Iam risu caram poteras agnoscere matrem:
Figentem roseis basia mille genis.
Mutua iam tecum reddebas signa loquenti:
Inque tuo nutu sermo venustus erat.
At postquam sanae conversa est orbita vitae,
Et morbus vires cepit habere suas.
Quam cito formosi mutata est oris imago?
Quam subito facies emaciata fuit?
Sic quae mane novo campis rosa surgit amoenis,
Vespere mox sero, flore cadente, perit.
Multa quidem medicina fuit quaesita dolori,
Sed tamen auxilium nulla medela tulit.
Paeonio primum pulsa est Epilepsia succo:
Inde locum ambrosiae febris anhela dedit.
Tandem terribilis concussit viscera tussis,
Quam nullo iuvit Pharmacopola modo.
Haec vitam demum iugulato gutture fregit,
O quanto tussis constitit aegra bono.
Sed tamen hoc melius: Domini quia facta voluntas:
Ille didit vitam, sustulit ille datam.


image: s701

Quid? quod ab istius tu libera cladibus aevi,
Mutasti vitam cum meliore tuam.
Nunc procula patria corpus tellure quiescit,
Et procul a reliquis, quos dedit una parens.
Sed quocumque solo iaceas post funera vitae:
In gremto eiusdem matris, ubique iaces.
Omnis terra Dei est, terrae omnes denique partes:
Haec puncti ad caelos unius instar habet.
Pascere livor edax, et casu pascere nostro:
Haec mihi fortuna est: te tua fata manent.

AD TUMULUM SEBASTIANI COCCYI, ILLVstrissimi Principis Eberhardi, Ducis VVirtembergensis, etc. Praeceptoris fidelissimi. ELEGIA VII.

SISTE gradum quaeso procedens forte viator,
Et versus avida percipe mente novos.
En hac, qui claris nomen virtutibus aequat
Coccyus ille, iacet contumulatus humo.
Principis illustrem gnatum virtutibus ipse
Artibus erudiit, moribus atque bonis.
Cumque decem lustris actis accesserat annus
Octavus, rupit stamina Parca fera.
Nunc Musae plorate sacrae, plorate profanae,
Nam vestri periit lausque decusque chori.
Heu mihi quod lacrimae crudelia fata movere
Non possunt, et quod mors sua quenque manet.


image: s702

Certe si lacrimis pia Numina flectere possem,
Et tenero fletu vincere letha meo.
Fletibus assidue fluerent mea corpora, essent
Clarae virtuti tempora longa tuae.
At tegitur corpus tumulo, sine fine manebit
Fama tamen longo non peritura die.
Spiritus aetherea salvus iam sede moratur,
Aspectu Christi colloquiisque fruens.

IN OBITV LEPIDISSIMI CANIS, CVI NOmen Berrillus erat, quiete defuncti. ELEGIA VIII.

NUPER ut a nobis cursum reflectere Titan
Cepit, et aequales noxque diesque forent.
En canis occubuit fato correptus acerbo,
Et periit diri per canis oralacer.
Non invitatus celebres dum venit ad escas,
Dum studet infenso se sociare cani.
Quippe fuit pulcher, vivens laudabile tempus,
Sedulus ac templum viserat ipse sacrum.
Nec poterat carum Dominum vitare, sed ipsi
Semper et arctato foedere iunctus erat.
Aspice sed crudum, nec delectabile letum:
Quod non Berrillo parcere Parca potest.
Occidit eximium Cynici decus agminis: aequas
Exequias reliqui sedulo ferte canes.
Velleris albentis fuerat, tinctusque colore
Subrubeo: formis Iride maior erat.


image: s703

Pendulaque auris erat, collo crispique capilli,
Pectore praecellens, corpore parvus erat.
Is quoque semper herum multo dilexit amore,
Nec Dominum potuit deseruisse suum.
Eius et ad nutum per tristia tempora vixit:
Nec potuit foedus moribus esse suis.
Huic exosa fuit de ligno ficta figura,
Huic exosa etiam quaevis imago fuit.
O vos Pontifices monstrosa animalia terrae,
A canibus cultum discite rite pium.
Lmquite sanctorum cultus, simulacraque vana,
Ut canis, horrendum relligionis opus.
Dignior ipse fuit Papalis agmine coetus:
Hic simulacra colit: odit at illa canis.
O Berrille decus, canibus praestantior aptis,
Qui quoque Pontifices exuperare potes.
Dignus es ut recubent suavi tua membra sepulchro,
Et recinant laudes carmina nostra tuas.

IN TUMULUM CONRADI Mennii.

HAC CONRADus humo placida cum pace quiescit
Lithotomus medica MENNIUS arte potens.
Carolus hunc Quintus, Patremque, Atavosque medentes.
Ornavit dignos Nobilitate viros.
Et clypei et galeae dedit hoc insigne decorum,
Quale refert oculis ista tabella tuis.
Sex annis actae sex tota decennia vitae
Mennius addiderat cum subit astra poli.



image: s704

EPITAPHIUM TUBIcinis Tubingensis.

TV qui rite tuo noctem mortalibus aere,
Et lucem poteras significare tuba.
Et somnum rauco nobis expellere cantu,
Lucifer Eoos cum relevaret equos.
Nunc longam duces ventura in saecula noctem,
Angelicae donec dent tibi signa tubae.
Interea caelo sacris cum coetibus ore
Laudum laudabis, qui prius aere, DEUM.
Tu mihi saepe diem salvum, noctemque precatus:
Ipse tibi summus sit bonus oro dies.

NICODEMI FRISCHLINI ELEGIARUM LIBER DECIMUSNONUS.

IMP. CAESARI MAXIMILIANO II. Augusto, Germanico: P. P. Pio, Felici. ELEGIA I.

ARBITER imperii Maxaemiliane Quiritum
O Rex, non ipso, quem regis, orbe, minor!


image: s705

Te mea Musa rogat socco devincta Latino,
Supplicis ut miti pectore verba legas:
Et quo Germanum vultu nunc respicis orbem:
Hoc pia respicias virginis ora meae.
Virginis Assyrio ad Nicrum de limite ducta,
Esset ut Almanni casta marita Ducis.
Hanc tibi cur potius mea Musa sit ausa sacrare:
Propositi causam, si vacat, huius habe.
Ne laxo videar temerarius ore Poeta,
Septa pudicitiae transiliisse meae.
Audax est fateor, qui dat tibi carmina vates:
Nec maiestatis pertimet ora tuae:
Nec plenos sacra gravitate veretur ocellos:
Caesareumque thronum non dubitanter adit.
Sed fuit hoc animi clementia Caesare digna:
Ut carmen dextra non trepidante feram.
Tanta tibi est pietas, qua nostrum amplectere caetum;
Pieria quotquot pergimus ire via.
Nam quia laude geris multas res undique dignas:
Praecones etiam convenienter amas.
Qualiter Augustus: Romana primus in urbe,
Arbitrio cuius subdita terra fuit:
Carmina grandiloqui posuit in honore Maronis:
Imperiique decus censuit esse sui.
Qualis Alexander: gratus cui Chaerilus ille:
Chaerlius ingenio, Chaerilus ore rudis.
Quo tamen es longe melior ductore: quod acrem
Nestora Thersitae praeposuisse potes.
Nec misere ignoras, quid distent aera litpinis,
Et quantum Tyria sidone, Graia chlamys.


image: s706

Nam tibi iudicium de Vatibus esse Latinis:
Arguit ingenii norma benigna tui.
Arguit et laurus toties concessa Poetis:
Et non postremae nobilitatis honor.
Comica nunc etiam (nostro quae rarior aevo)
Subditur arbitrio Musa iocosa tuo.
Quam si iudicii candor tuus ille probarit:
Crescendi vestra copia fiet ope.
Pluribus haec nuper placuit Comoedia doctis,
Et prima claris nobilitate viris.
Nam quando primum Scenae spectacula vidit:
Principe natalem concelebrante meo:
Affuit Ilsinga de stirpe insignis Achilles:
Iuridicae summus nobilitatis honor.
Quem tua maiestas tunc has legarat in oras:
Imperii utc aperet iussa severa tui.
Huic mea tunc placuit scenis agitata REBECCA:
Amplexus vinclo quam propiore fuit.
Seque eius memorem fore grata voce recepit:
Cum salvus patriam rursum adiisset humum.
At neque Ludvico mea, Dorotheaeque Rebecca
Displicet: ille Isacus. illa Rebecca mihi.
Hunc Isacum commendo tibi, commendo Rebeccam:
Quamvis ambo nihil Carminis huius egent:
Quos sua commendat virtus, pietasque, fidesque,
Et non fucatae simplicitatis amor.
Tu pater Abrahamus nostros defende penates:
Sisque Rebeccae huius cum pietate memor.
Sic toto vincas hostes super orbe rebelles:
Sic eat ante tuas Turcia capta rotas


image: s707

DIVO RUDOLPHO II. ROmanorum Imp. semper Augusto: P. F. ac Germanico, Bohemico, Hungarico, etc. Regi Archiduci Austriae Duci Burgundiae, Comiti Tyrolis, etc. ELEGIA II.

SIC tibi Susannae similis castissima Coniux
Detur in amplexus, Dive Rudolphe, tuos:
Quam nullae insidiae, fraus nulla, nec ulla procorum
Techna, sed ipsa piam vita fuisse probet.
Accipe Romano Susannam compede vinctam:
Et Latiae indutam Caesar, honore togae,
Invenies aliquid, quod te recreare legentem
Possit: et imperii non nocuisse throno.
Quanta pudicitiae sit laus muliebris, amoeno
Susannae exemplo doctior esse potes.
Furta senum senibus poterunt ostendere, quam sit
Turpe senex leno, turpe senilis amor,
At necis artificem qui finis pone sequatur:
Damnati poterit poena docere senis.
Nam sua principiis respondent fata malignis:
Et praegressa sequens exitus acta prohat
Quam vero sit saepe annis prudentia maior.
Exemplo doctus sis licet ipse tuo:
Te tamen hoc ipsum Daniel, impuberis aevi,
Rite potest Caesar condo cuisse, puer.
Ille sacro raptus divini numine flatus.
Periuros mira repperit arte senes.


image: s708

Dant poenam reprobi: neque enim lex iustior ulla est,
Quam fraudum artifices fraude perire sua.
Libera sed mortis diro Susanna periclo
Redditur optatis cum Daniele focis.
Fallor: an huic nostro Daniel certissimus aevo
Tudatus, Imperii qui sacra frena tenes?
Nam matres, castaeque nurus ad stupra Getarum
Heu proculin Scythicas rapta caterva plagas:
In te spem posuere suam: cupiuntque videre
Exoptata diu Caesaris ora sui.
Di faxint Scythiae victis praedonibus, olim
Sis populi Daniel, sicut es ante, tui:
Sis ultor: qui nos Turcorum liberet armis:
Frangat et opposita barbara tela manu.
Qualis Nuniades rapidum Iordanis ad amnem
Fertur Amorrhaeis arma parasse viris.
Qualis et invicto laudatus robore Samson
Dicitur hostiles sustinuisse manus.
Hinc tua victrices ornabunt tempora lauri,
Hinc niveo Caesar candidus ibis equo.
O mihi tum superent mortalis lumina vitae:
Carmine non humili cum tua facta canam!
Quantos ille dies plausus, o quanta videbit
Gaudia, quae nullum sunt habitura modum!
Interea studium placeat tibi maxime nostrum
Caesar: et officii norma benigna mei.
Namque ubi deficiunt vires: ibi prompta voluntas
Est satis: haec ipsi sufficit una DEO.


image: s709

DIVO FRIDERICO REGI Daniae, Sueciae, Norvegiae, Vandalorum et Gotthorum: Duci Slesvici, Stormariae, Comiti in Oldenburg et Delmenhorst, etc. Domino suo clementissimo. ELEGIA III.

SIC tibi det, quidquid solida virtute mereris,
Christus patre Deus, matre perennis homo.
Haec Frischliniaci cape sacra Poemata socci,
O Rex non ipso, quem regis, orbe minor.
Vile quidem donum, sed ab aequa mente profectum,
Nec studiisimpar Rex Friderice tuis.
Nam tu Palladias etiam num diligis artes,
Totque inter turbas Carmina docta legis.
Tu misera tristes hac tempestate Camenas
Respicis: atque tuum munus id esse putas.
Rara haec in mediis ales intervolat aulis:
Quae faciles libros curet, et artis opus.
Mavima pars hominum magnos sectata penates,
Ingenuis praefert commoda vana bonis.
Ergo alius venatur opes, fulvumque metallum,
Clarus ut in Tyria murice vestis eat.
Appetit hic laudes, et magni nomen honoris:
Hic genio indulget, deliciisque gulae.
At tu contemptis insanae lusibus Aulae:
Haec studia, has artes, qua decet, arte colis.
Utque colis, sic et mentem demittis in illas:
Nam tribuis doctis tempora multa libris.


image: s710

Scenica cum primis te delectare theatra
Novimus, et socci verba iocosa mei.
Nam totas aiunt te spectavisse per horas
Comoedum, et nostros rite notasse iocos.
Cetera magnorum proles indocta penatum,
Explodit sannis optima quaeque suis:
Iudiciique expers, quae non intellegit, odit:
Et strepitu, Musis quam sit amica, docet.
Sed quo nostrorum mores? qui turpia solum
Tractare, et Veneri iungere vina solent.
Noster amor Reges Divi, divinaque docti
Munera: quos sacrae Pallados urget amor.
Qualis Christiades Danis Rex inclitus oris,
Ille tuus genitor, Rex Friderice, fuit.
Qualis es ipse, aliis multis praestantior unus,
Sive Latina velis, sive Pelasga loqui.
Ergo tibi nostrum Rex hoc commendo Poema:
Quod Socco vinxit nostra Camena suo.
Sacrum argumentum partim partimque profanum:
Aptaque materies risibus, apta iocis.
Prima REBECCA venit, socco devincta Latino,
In Canaam Assyriis Sponsa petita locis.
Isacus magno venientem expectat amore:
Fitque sui voti compos, ut esse cupit.
Quis puteo credat? Fiunt connubia Fato:
Inque suo pro te perstat amore Deus.
Casta sed exemplum praebet SUSANNA pudoris.
Quidque docet, possit sollicitata Fides.
Lascivi pereunt nebulones vertice cano.
Saepe senecta suis desipit ipsa modis.


image: s711

Quid? quod et exemplum venit HILDEGARDA pudoris?
Attentata tuis foede Talande dolis:
Haec mihi Iosephum praesentet, et exitus idem
Reginam hanc, illum destinat esse Ducem.
IULIUS has nostras, quas numquam viderat, urbes
Miratur, laudat, cum Cicerone redux.
Saucia PRISCIADES commonstrat labra Iavello,
Sed Sophus absurdum iudicat esse senem.
Lilius auscultat crudelia verba querentis,
Sed tamen offensi vulnera nulla videt.
Temnitur a Medicis immitibus aeger: et atrae
Bile male affectus creditur esse senex.
Ille dicam Medicis impingit. et arguit ambos
Officium indocta praeteriisse manu.
Nulla Nevisanus videt aegri vulnera, nulla
Barberius, Medici culpa nec ulla patet.
Compedibus tandem, veluti furiosus ab istis
Ad divum rapitur vinctus Anastasium.
Sed stupidus quia nulla videt cum fratre Sacerdos
Vulnera: nec laceras conspicit esse genas:
Iudicat obsessum furiis: et murmure tristi
Incantat miserum, pene necatque senem.
Postremus tandem, socio comitante Philippo,
E Batavum terris magnus Erasmus adest.
Hi medicaminibus miserum recreantque foventq:
Hi purgant faeces, seminecemque levant:
Fallor? an unius te summa iocosa libelli
Afficit, et prima fronte Poema placet?
Est opus immensi, Rex o mihi crede, laboris:
Sed non invidia, Rex mihi crede, carct.


image: s712

Livor, iners vitium, nostro detrectat bonori:
Crescit et in partes non vacat ille malas
Me tamen una Ducum recreat, me gratia Regum,
Et populi, attente qui mea legit, amor.
Nam mihi si vivo, quam non peto, fama negetur:
Posteritate mei surget honoris opus.
Mille obiere Duces, et Regum milia, quorum,
Idem nunc tumulus, nomen et ossa tegit.
At non, Troiani casus memorator, Homerus
Occidit: illius stat sine morte decus.
Vivit et extento Nasonis gloria saeclo:
Nec morti expositum tu Maro nomen habes.
Donec erunt stellae, vivet Solensis Aratus:
Donec orunt numeri Deiophantus erit.
Ergo quod hic unum, Rex clementissime, restat:
Hospitio cari suscipe Vatis opus:
Ut si criminibus petat improba turba Libellum,
Tutelam post hac sentiat ille tuam.

SERENISSIMO PRINCIPI AC Domino, D. Christiano IIII. Friderici II. Filio: Christiani III. Nepoti, Friderici I. Pronepoti: Designato Regi Daniae, Norvegiae, Vandalornm et Gotthorum: Duci Holsatiae, Slesvici, Stormariae et Ditmarsiae: Comiti Oldenburgico et Dolmenhorstiae. etc. Domino suo clementissimo. ELEGIA IIII.

FLEVIMUS extinctum lugubri voce parentem,
Ut primum terris rumor abisse fuit.


image: s713

Cimbrica nam tanto gens aegra superstite, semper
Floruit: heu quantum mors rapit ista bonum!
Nam prius haud ullo se plus iactavit alumno
Dania: quam Divi Regis honore sui.
Illius aeterno manet indelebilis aevo
Gloria: mors nihil hic quod male laedat, habet:
Gratia sit superis: quorum bonitate, fideque,
Successor patri filius alter adest:
Nomine avum referens, animo et virtute Parentem,
O quantum est illud, numine dante, bonum!
Namque Dei munus sunt Regum sceptra piorum:
A patribus quae haeres natus habenda capit.
Ille thronum stabili fulcit munimine solus:
Ille etiam transfert regna potente manu.
Vidimus o quoties regnum pereunte priorum
Stirpe: suas alio sceptra tulisse vices.
Armorum quoties regnis maerentibus horror
Ingruit: externae quae rapuere manus.
Felix o igitur, felix, multumque beata
Dania, tranquillo cui licet esse loco!
Nam quantisper habent regalia stemmate Reges,
Vis nihil in Danos Martia iuris habet.
Sed placido florent artes Aquilone sub ipso:
Et Boreas Zephyro est mitior atque Noto.
Tum nova sinitimi cum Cimbris foedera iungunt:
Inque suam redeunt pristina saecla viam.
Ipse ego, quantumvis humili caput effero tecto:
Gratulor hoc Danis prosperitatis opus.
Utque pio quondam sacravi haec nostra Parenti
Comica: sic eadem do tibi CHRISTIADE.


image: s714

Cernere non licuit FRIDERICO haec ludicra Dive:
Invida quem fato mors properante tulit.
At vivo tibi, CHRISTIADE, licet ista tueri,
Si libet, et desunt otia nulla tibi.
Fallor? an aspicies aequis opus istud ocellis?
Non fallor, natus par patris esse solet.
Vive, vale: solio te CHRISTUS honoret avito:
A quo conveniens nomen et omen habes.

Brunsvvigae, Calend. April Anno 1589.

MAGNIFICO, VEREQUE NObili viro, ac Domino, D. Iacobo Curtio, S. Caes. Maiestati a secretissimis Consiliis, suo Domino et amico incomparabili. ELEGIA V.

TRANSIIT octavus nostri octogesimus aevi
Annus, et in cursum meta peracta redit.
Fatalem hunc cecinit nobis deceptus aruspex:
Stifelii in numero forte sequutus iter.
Nam neque mota ruit a culmine machina mundi:
Nec monstris aestas prodigiosa fuit.
Omnia adhuc caelo video constare sereno:
Nullibi faeva novis horruit aura minis.
Nam quod Sarmatiae res non saccessit in oris:
Contigit id fato solius omne Dei.
Ille etiam poterit, speremus dummodo fidi,
Rursus in optatam lapsa referre viam.


image: s715

Ne tamen arguerit mendacem verior aetas
Astronomum, haec anni mira prioris habe.
Iulius e putri Caesar tellure resurgit:
Et Rex Teuto suis Ariovistus adest.
Hinc Germanae aciem struxere, Italaeque cohortes:
Inque novo cursu saecla Platonis eunt.
O utinam belli potuisses esse iocosi
Spectator, dum res haec fuit acta mihi.
Concia maiori sonuerunt atria plausu,
Quam cum Scenae actor Roscius ille fuit.
Mittimus interea nostro spectata theatro,
Mentibus atque oculis inspicienda tuis.
Tu facies aequi, tu paulum seria pones:
Tu mecum socco ludicra cinctus ages.
Aspera non semper contristant tempora caelum:
Lucida discussis nubibus aura redit
Cur tu continuis animum, mentemque fatiges
Curis, et streperi garrulitate fori?
Quem numquam laxas, intensus rumpitur arcus:
Et celer assiduo carcere languet equus.
Haec quoque ne pariat fesso tibi taedia, Curii
Non oculis adeo litera digna tuis:
Curtioresse mihi iamdudum est iussa: monente
Nominis hoc ipsum conditione tui:
Aut pro Caesareae natura, et Principis aulae:
Vestes aula breves, et breve carmen amat:
Aut potius culpa ingenii: cui facta supellex
Curtior, et multo, quam fuit ante, minor.
Saepe quidem virtus adversis cognita rebus,
Sed mea me ferme succubuisse facit.


image: s716

Vive, vale, nostri non immemor, inclite Curti:
Qui maius curto nomine pectus habes.

VIRO CLARISSIMO IOANNI Fichardo, V. I. D. et Reipub. Francofurtensis Advocato primario, etc. ELEGIA VI.

MANIBUS Albini, vir praestantissime, nostri
Exequias versu non remorante paro.
Sed quia me gravium complura negotia rerum
Impediunt: veniam docte Ficharde dabis.
Nam meus herois desudat versibus ardor,
Queis thalami festum connubiale cano.
Aptior est elegis alio mens tempore maestis:
Nubila cum nostrae tempora frontis erunt.
Interea Latiam rursus tibi mitto Rebeccam,
Cui nunc imposita est ultima forte manus.
Rem parvo faciet, te consultore libello:
Quem tota exspectat Suevia nostra diu.
Principibus placuit bis lusa Rebecca: suoque
Bis plausu valuit: nunc uti lusa fuit.
Ante etiam doctis placuit, nec displicet isdem.
Quo nunc est iterum condita et acta modo.
Vive, vale gravium laus summa Ficharde virorum,
Atque hoc exipso tempore carmen habe.



image: s717

AD IOANNEM GEORGIUM, ET Ioannem Conradum fratres, et loannem, Nobiles a Bodman, etc. viros antiquitate generis, prudentia et vitae integritate illustres, ELEGIA VII.

QUAM legitis clari Bodmanno stemmate fratres,
Advenit a celebri litera missa loco:
Hic ubi Tecciacam praetermeat amne Tubingam
Neccarus, et liquido flumine prata secat.
Cur aliquid vobis ausim dare forte legendum,
Causa mei coepti Diva Rosina fuit.
Bodmani generis virgo: comes optima quondam
Hildgarde: et stirpis gloria prima suae.
Hanc ego cum nostris ornarem nuper Iambis:
Non potui vestrae non meminisse domus.
Illa quidem saxis munita et rupe vetusta,
Bodmanae fecit nobile nomen aquae.
Ante Brigantinae fuerat lacus inclitus undae
Nomine: Vindelicis gens ea nota plagis.
Tempore quo rerum tenuit moder amina Caesar
Augustus, populi cura paterna sui.
Acronium posthaec appellavere minores,
Romani cornu nomen habente loco.
At nunc Bodmano stagnantem dicimus undam
Nomine: quod lacui proxima Bodma dedit.
Bodma Palatinae sedes notissima turbae, [note: Anno 700.]
Quae solita est illic Regis obire vicem.


image: s718

Unde loccum veteres dixere palatia Regis,
Carolus imperii cum sacra frena tulit. [note: 751.]
Othmarus hac quondam ferrata compede vinctus,
ConstantI iussu Praesulis, arce fuit.
Post illam tenuit Regum de sanguine clarus
Huldricus Linzae, Turgoviique comes. [note: 896.]
Qui cum Limperto Bo dmana stirpe creato
Non bene Rornangas eripuisset opes:
Caesaris ex iussu late imperitantis Arolphi
Reddidit ablati iusque domumque laris. [note: 917.]
At quando imperii tenuit Conradus habenas,
Bodma fero Martifacta rapina fuit.
Hinc muris munita novis, et rupe priori
Fundata, in longos constitit aucta dies.
Namque quater centum totos regnata per annos,
Teutoniae passim claruit inter agros. [note: 1307.]
Donec fulmineis contacta a culmine flammis
Arsit, et in cineresigne cremata ruit.
Illa dies Divo Baptistae sacra Ioanni
Tunc erat: et dominis arx vacuata suis.
Fertur enim genitor cum cara uxore profectus
Servandam famulis deseruisse domum.
Tum iuvenes absentis heri, famulaeque puellae,
Curabant fuso corpora laxa mero:
Et Veneri Bacchoque operam sine fine locabant:
Ut Sodomae quondam gens habitata locis.
Ipse Deus rapidam iaculans ex aethere flammam,
Perdidit infensos fulminis igne lares.
Ut tamen antiquae superessent semina gentis,
Credibile est ipsum consuluisse Deum.


image: s719

Nam puerimpubes et adhuc sine viribus infans,
Unus de tota stirpe relictus erat.
Scilicet ut posses caro cum fratre Georgi,
Et tu vitalem cernere Iane diem.
Extulit hunc urna reclusum forte capaci,
Ac misera eripuit fida puella domo.
Tempore post dem um, quo Lucelburgicus heros
Arbiter imperii, non sine laude fuit.
Instauratata solo est, turresque recepit avitas,
Bis centum ante annos moenibus aucta novis.
Bis centum ante annos, et bis sex lustra dierum,
Istud ad imperium Dive Rodolphe tuum.
Et nunc illa suo reliquas supereminet arces.
Vertice, Teutonius quotquot hic orbis habet.
Quantum Roma Italas quondam micuisse per urbes
Fertur, et ad Nili consita Memphis aquas. [note: 763.]
Haec est illa domus nostrae genuina Rosinae,
Quae comes Hildgardae Principis huius erat.
Haee est illa domus, Limperto patria prisco [note: 196;]
Caesare qui veteres dante recepit opes.
Ex hac orta domo tot nomina clara virorum,
Vera quibus virtus nomen equestre dedit.
Ut sit pene nefas, elegis comittere parvis,
Heroo Heroum nomina digna pede. [note: 938.]
Prodiit hac olim praelustri nomine Gaspar,
Magdeburgaei pulvere notus equi.
Prodiit Huldricus Brunonis ad arva profectus: [note: 996.]
Mitteret ut sacro carcere victor equum.
Victor eques rediit, socia comitatus amica,
Quae de Brandisia stirpe Demutis erat.


image: s720

Prodiit hoc etiam de stemmate maximus Hugo, [note: 1165.]
Et flos Bodmanae nobilitatis Otho.
Ambo Schafhusiae certamen equestre sequuti:
Alter Olympiaci norma verenda gregis. [note: 1209.]
Quid te Vormaticae quaerentem praemia palmae,
Acer Ioannes, robur equestre, loquar? [note: 1239.]
Quid te, qui fessus Iacobe senilibus annis
Ludicra Herbipolin Martis ad arma venis?
Quique Ratisponae lusit Circensibus armis,
Stirpis Ioannnes nobilioris avus? [note: 1296.]
Quid Ianum dicam summa virtute Iacobum,
Ad superos tollit quem Sueoforda virum?
Nam quando certamen erat (ceu moris) equorum,
Venit eo patrui pone sequutus iter.
Arbiter Henricus ludi delectus equestris
Spectabat celeres convenienter equos.
Hic sese Elaeis talem praestabat in armis,
Ut Regem legeret Suevia tota suum. [note: 1311.]
Post Ravenspurgum Circensia traxit ad arma,
Quattuor e notis agmen equestre locis.
Praeconemque sua misit de stirpe Iacobum,
Cui solitum nomen posteritatis erat.
Venit et huc alter Bodmano sanguine cretus,
Aurato insignis vertice Gaspar eques.
Nam fuit illius mos hic laudabilis aevi,
Consiliis animum flectere, corpus equo.
Seque togae, belloque parem praestare, nec usquam
Cessare, aut vitae tempora lenta sequi.
Tum probro, vitioque datum, duxisse quieta
Otia, nec duri castra subisse ducis.


image: s721

Nostra fere Veneris, Bacchique in collibus aetas
Militat, et sera praelia nocte facit
Illi martigenae sectati exempla Quiiritis
Numquam cessabant conseruisse manum.
Aut patriis duros arcebant finibus hostes,
Tutantes patriae limina cara domus.
Aut quando nullo fines premerentur ab hoste,
Gaudebant bellis ante parare manus.
Ut si qua in Martem validas occasio dextras
Posceret in promptu resque fidesque forent.
Quales hi generis Bodmani, dicta fuernnt
Nomina praestantes Marte togaque viri.
Sed neque te taceo Ioannes clare Georgi,
Pars Esslingaeae qui stationis eras. [note: 1374.]
Quando sacros illo mittebant carcere, Patres
Teutonii lectae nobilitatis, equos.
Nec te Schafhusium proceres qui praeco vocasti [note: 1392.]
Nobile Bodmana stirpe Vilhelme decus.
Nec Moguntiaca qui victor equestris in urbe: [note: 1480.]
Altera Iacobus praemia laudis habet.
Nec patrio clarum praenomine linquo Iacobum
Indictum, celebrat quem sua dextra virum.
Ille Heidelbergae Circensia castra sequutus, [note: 1481.]
Retulit insignes victor Equesiris opes.
Ille et Stuccardae spectacula vidit, et armis [note: 1484.]
Bodmanum est ausus congeminare decus.
Tempore deficiar, si tantae nomina gentis
Versibus aggrediar commemorare meis
Nam si nunc referam villa Salomonis in ipsa,
Quot Bodmanorum molliter ossa cubent.


image: s722

Et quae quisque virum pia designaverit acta,
Ilias est operis longa futura mei.
Vos autem illstres Bodmano a stemmate fratres,
Tuque meum quondam Iane secute Ducem.
Si labor hic aliquo vobis est pondere dignus,
Accipite haec Elegis nomina nota meis.
Quae mihi de vestris iactata parentibus olim,
Usque sub haec aevi tempora fama tulit.
Cetera pene latent: sed quae mihi nota fuerunt,
Me vestri numquam non meminisse sinunt.
Nam licet afacie vobis ignotus, et ipsi
Non sitis noti, quo precor, ore mihi:
Fama tamen retulit, pietas quae vestra fidesque,
Et qui sincerae sit probitatis amor.
Fama mihi retulit, quam vivida dextera bello
In vobis, Patrii quae sit imago Laris.
Scilicet in natis manant cum semine mores,
Nec pavida a forti cerva leone venit.
Eia agite et nostro generosa favete labori
Pectora, nec vobis sorde at istic amor.
Sic Deus antiquos conservet ametque penates:
Ut sit ad extremum Bodma vetusta diem.

IN PRISCIANUM VApulantem. ELEGIA VIII.

SAUCIA Prisciades dum monstrat labra Iavello,
Innumerisque simul vulnera capta locis:
Ridetur miser et pugnos et verbera perfert:
Nam Sophus absurdum iudicat esse senem.


image: s723

Lilius ut miseri accepit tot verba querentis,
Prisciadae laesi vulnera nulla videt.
Caecus et hic alter: sic temnitur aeger: et atra
Bile male infectus creditur esse senex.
Barberius morbum ignorans, Nevisanus et ipse
Nescius, hand quicquam vulneris ambo vident.
Ergo compedibus, veluti furiosus, ab illis
Mittitur ad divum vinctus Anastasium.
At stolidus quia nulla videt cum fratre Sacerdos
Vulnera, nec laceras conspicit esse genas:
Iudicat obsessum furiis, et murmure tristi
Incantat miserum pene necatque senem.
Sic Sophus et Medicus, Iurisque peritus, et ipse
Fallitur Antistes: fraus tamen usque latet.
Postremus tandem, socio comit ante Philippo,
E Batavum terris magnus Erasmus adest.
Hi medicaminibus miserum curare laborant:
Ventriculum purgant, restituuntque senem.
Spectatum admissi risum teneatis Amici,
Nam miras sordes egeret iste senex.

APOLOGIA. LEPIDISSIMAE COMOEDIAE, cui titulum VINITORIS fecit. ELEGIA IX.

EST quidam, sed nomen adhuc utcumque tatebo,
In me qui passim verba proterva iacit.
Meque Sueviacas infam at ubique per urbes:
Nequitiaeque aliud clamitat esse caput.


image: s724

Nam prope nulla inter socios convivia tractat:
Ut non et fiat mentio laeva mei.
Reddidit infensos mihi, qui me nuper amabant,
Et studiis tentat damna parare meis.
Improbe quid tecum caudex mihi quaeso negotI?
Quid me scommatibus laedis agaso tuis?
An quia vulgari laesit Comoedia socco:
Et mores carpsit fors inopina tuos?
Idcirco patria sic me traducis in ora?
Et passim de me crimina falsa iacis?
Me miserum, ut pauci Ratio quid Scenica, norunt:
Ut petsonarum nemo decora videt.
Qui mores hominum gestuque expressit, et ore
Impatiens animi Vinitor ille fuit.
Impatiens animi et sortis pertaesus iniquae
Effudit querulos mente gemente sonos.
Forte tuum verbis animum perstrinxit avarum:
Et risit sordes Euclio dure tuas.
Esto, quid hic meritae poets in me impingere culpae?
Quid? nihil: ut prorsum te mihi teste probo.
Nam neque conductus teneras tibi consero vites
Nec vendo collis fervida musta mei.
Cur igitur tanta fervescis bile? quod ore
Si frondatoris ruricolaeque loquor
Vulgi sunt voces, avida quas aure bibisti,
Vulgus sic didicit, non mea Musa, loqui.
Actio cum vulgi praesentat Comica voces;
Seu sint veraces, seu tibi falsa canant:
Est utrobique suo perfunctus munere Vates,
Qui ut populus potuit aemulus ore loqui.


image: s725

Dispeream si non profert haec omnia vulgus,
Scenicus ut retulit Vinitot ille meus.
Vulgus: iners sortem quoties sustentat iniquam,
Arguit hinc homines, arguit inde Deum.
Inque Magistratum petulantius ora resolvit,
Et dicit summis Verba proterva viris.
Si tamen hoc toto non est Lienlinus in orbe
Consul: ut in scena Comicus ille fuit.
Si non est usquam reperiri hoc tempore talem,
Qui vel Gutbertus, vel Philibertus erit:
Da veniam quaeso fingenti pauca Poetae,
Laxaque censurae contrahe vela tuae.
Est aliqua ingenuo concessa licentia Vati,
Obligat historica nec sua verba fide.
Sin aliquos credis reperiri hoc tempore. quales
Nostra tibi finxit scena: quid ore fremis?
Quid frontem irrugas? quid crispas livide nares?
Assectat dextram cur mea dextra tuam
I, pete pristinum, qui sic me carpere nosti,
Aut purga helle boro comitiale caput.
Nam tibi non primum Comoedia nostra peracta est:
Arbitrium subiit Principis ante mei.
Certius ille potest verum discernere falso,
Et personati nosse decora gregis.
Quam tu, qui nescis quid distent aera lupinis,
Aptior indomitos instimulare boves.
Quid vero nostro quod sic minitare Nepoti,
Ulturumque patris crimina sontis ais?
Stulte vir ante meo quam des mala damna Nepoti,
Damnabit orco sors tua triste caput.


image: s726

Et tuus iste nepos, si quis tibi surgat in orbe,
Vindictae poenam, quam minitare, luet.
Nec me terrificant linguae maledicta protervae,
Quae tu de vita liberiore facis.
Me iuvat interdum mentem vincire Lyaeo:
Unde vigor cerebri promicet ille mei.
Quod si tincta mero te lingua mea obtudit olim:
Id vitium stultae garrulitatis erat.
Verba tamen memini nullo mea sublita felle,
Aulicitas poto defuit una mero:
Sed tu quem maiore gradu fottuna locavit,
Nunc habitu siccas pocula larga tuo.
Et potes immodici cyathos caelare Falerni:
Arguit ut nasi crassa rubedo tui.
Cur non et vitium te non laedentis amici,
Quod sapiens Salomon praecipit ille, tegis?
Larga quid Aonii traducis pocula Vatis:
Cum vino puteal uberiore natet?
Exime quaeso prius defixum lumine tignum,
Post festucam oculo demere perge meo.
Non ego sum Praesul sacra venerandus in aede,
Cui sua circumeat mitra severa caput.
Non ego iuridicae sum portio magna Palaestrae,
Non Hippocratici fida columna chori.
Non ego consilii non pars augusta Senatus,
Temporis excludor conditione mei.
Illos vita decet gravior, moresque severi,
Frena dabis Vati liberiora novo.
Ipse etiam rugis cum frons mea tota rigescet,
Et fuero gravium pars quotacumque Patrum:


image: s727

Assumam vultus et tempora cana Catonis,
Et Legum custos fronte severus ero.
Interea pravos ridebo carmine mores,
Democritique iocos, salsaque dicta loquar.
Vos Heracliti hanc vitam reprendite flentes,
Conveniunt fronti nubila maesta senum.
At tu, qui limos in me sic figis ocellos,
Ne titubes olim vir violente cave.
Nam quia me tetrico gaudes arrodere morsu,
Ingenii vires experiere mei.
Utque egomet sileam, non cetera turba silebit,
Pieriis quotquot labra rigantur aquis
Sunt mihi Teutonio passim super orbe Poetae,
Qui me te invito numinis instar amant.
Sunt Italum terris, sunt Belgis, suntque Britannis;
Gallia me novit, Baltica novit humus.
Quod si me pergis levibus traducere verbis,
Omnibus his terris, me duce, notus eris.

DE BELLO HELVETICO, e primo Comment. Caes. libro. ELEGIA X.

HELVETI aggredior causas memorare duelli,
Et durum antiqui dicere Martis opus.
Alme parens hominum maioribus annue coeptis:
Ne grave pes Elegus ferre recuset onus.
Regni Orgetorix fervente cupidine raptus,
Hostica Santonicis finibus arma parat:
Ac sibi Casticum percusso foedere iungit:
Cui Catamenteles Sequanus ante pater.


image: s728

Dumnorigis item praesenti pignore firmat
Inse animum: magno factus amore socer.
Illi persuadet, regno ut potiatur avito:
Huic: premat ut sceptris Aedua rura suis.
Ipse simul patriae summas affectat habenas:
Santonico Dominus iura daturus agro.
Quae postquam, cupidus bellandi, Helvetius ausa
Comperit, infidum poena sequuta virum est.
Haud minus inceptis alacres tamen omnibus instant:
Exuruntque suos, gens furibunda, lares:
Ac sociis demum vicino a limite lectis,
Allobrogum fines, qua via lata, petunt.
Caesar ubi Ausoniis procul hoc cognovit in oris,
Gallica praecipiti fertur in arva gradu.
Allobregesque subit, Rhodanus qua stagna Lemanni
Deserit, et vastas gurgite volvit aquas.
Evocat huc sparsas per Gallica rura cohortes,
Avulsoque hosti ponte retardat iter.
Bis poscunt humiles illi transire: bis illis
Abnegat occluso tramite Caesar iter.
Inde viam vi pertentant: sed ab amne repulsi
Anfractu longo Sequana rura petunt.
Hic ubi Dumnorix aperit, cum pace sequestra,
Aeduus innocuam trita per arva viam.
Ut ventum ad cultos, quos gens habet Aedua fines:
Protinus infestum depopulantur agrum.
Diripiuntque lares, captivaque corpora ducunt:
Infelix populus Caesaris orat opem.
Haud mora: perrumpunt Ararim terna agmina iunctis
Lintribus: arborea pars rate sulcat aquas.


image: s729

Quarta cohors fluvii ripam Tigurina tenebat:
Dum reliquum oppositam tangeret agmen humum.
Obruit hanc fido Labienus milite cinctus,
Palantesque viros hinc necat, inde fugat.
Mittitur extemplo Princeps Divico, petitum
Gallica pro populo rura laremque suo.
Sed renuit Caesar: partesque intentus in omnes
Qua datur, infesto praelia Marte facit.
Res tamen una premit, magnorum prima malorum
Saeva comes, bello non toleranda fames.
Concilio socios tunc lecto incusat iniquos:
Quod non promisso stet sua pacta fides.
Aeduus excusat Liscus, seseque tuetur:
Et Dumnorigis crimenid esse docet.
Cum Divitiacus frater pro fratre querendo
Ingemit: et veniam supplice voce rogat.
Omnibus in melius, duce et auspice Caesare, versis,
Iamque solo fruges suppeditante novas:
Protinus in saevum Caesar proficiscitur hostem:
Et montem, sub quo sederat ille, subit.
Huc signis motis Labienus ad ardua montis
Clam venit: inque alto vertice castra locat.
Considius vanis implet rumoribus aures:
Atque hostem summo dicit adesse iugo.
Vertit humum Caesar, seseque in tuta receptat:
Consequitur mataris hostica turba suis.
Vix equites primo Tigurinis Marte resistunt:
Instauratque aciem Caesar, et ultor adest.
Iamque volant pila: et miles conversus in hostem,
Praelia nudato cominus ense gerit.


image: s730

Pars bona diffugiunt: sed Boii acresque Tulingi
Restituunt aciem bellipotente manu.
Hos armis reprimit Caesar: bifidaque cohorte
In celerem vertit barbara terga fugam.
Castra petunt omnes, carrosque ignobile vallum:
Ancipitique diu praelia Marte gerunt.
Donec Caesareas victoria laeta coronat
Tandem aquilas, hostem sed fuga turpis habet.
Illi palantes ad Lingonis arva feruntur:
Pars etiam Rheni littora nota petunt.
Sed trepido a cursu sub Caesaris ora retracti,
Flebile supplicium, quod meruere, luunt.
Pars assignatae potitur telluris amore:
Pars patriam rursus cogitur ire domum.
Sic grave principium peior fortuna sequuta est,
Nam plerunque ingens exitus orsa probat.

DE BELLO GERMANICO, ex eodem libro. ELEGIA XI.

TE quoque prisce canam Rex Arioviste, tuosque
Adversos casus, et grave Martis opus:
Quando Caesareis victus legionibus, olim
Vertisti Arverno terga pudenda solo.
Est operae pretium veteres cogno scere casus:
Et nostra exemplo fata cavere tuo.
Postquam Germanos pater incusasset iniquos
Aeduus, atque Italam voce rogasset opem:
Caesar amicorum cladem miseratus inultam,
Suscipit in Latiam Gallica corda fidem.


image: s731

Haud mora, legatos ad Regem mittit iniquum:
Qui certa pacem conditione petant.
Ille furens animi caepto persistit eodem:
Et bellum demens Ariovistus amat.
Obvius at Caesar munit Vesontica vallo
Moenia: quem contra Teutona turba fremit.
Extemplo Ausonios trepidus pavor occupat artus.
Nam metuunt hostem Duxque Comeque trucem.
Vix timidus Caesar vocum dulcedine mentes
Erigit, ac pavidos incitat ore viros.
Mittitur hinc Rheni vastis orator ab oris:
Aptaque colloquio tempora rite petit.
Non renuit Caesar, quae commoda, tempora fandi:
Et Regem contra regia verba facit.
Ille autem dudum conceptas asperat iras:
Exercetque graves ductor uterque minas.
Tum quoque Germanus miles consurgit ad arma:
Colloquiique furens dissipat istud opus.
Rex fraudem occultans legatos mittere pergit:
Mittit legatos Caesar et ipse suos.
Cum fera mens Regis contra iura omnia missos
Legatos manicis, compedibusque ligat.
Castra exinde movet: sed Caesarin omnia promptus,
Hinc acies, illinc castra subinde locat.
Pugna fit ad vallos aequo Mavorte, sed hostem
Caesaris ex acie fata maligna trahunt.
Quippe nefas erat, ante novae nova cornua Lunae
Germanos bello conseruisse manum.
Ergo Teutoniae redeunt in castra cohortes:
Demere iam vultus Sole parante suos.


image: s732

Postera lux caelo vix dendam amoverat umbram,
Instructaque acie Caesar in arma ruit.
Nec minus in Latium signa infert Teutonus hostem:
Et cerleri subito colla phalange premit.
Cornua dextra labant aciei: Romula retro
Gensacta, et multo vulnera lassa cadit.
Subsidio donec, veniens ibi crassus equestri,
Verteret in celerem barbara terga fugam.
Palantes tota in sequitur Dux Teutonas ora
Italus: infelix Arioviste fugis.
Una ambae pereunt, bina cum coniuge, natae:
Teutoniamque pavor plurimus opplet humum,
I nunc: Ausonias Germane lacesse cohortes:
Hic solet eventus coepta nefanda sequi.

AD VALENTINUM CLESSIUM Art. Magistrum, cum partem Scenicam eidem dono mitteret.

ACCIPE Romano devincta Poemata socco
Frischlini, patrii nobile Vatis opus:
Quod quia contemnunt, quibus est mea fama dolori:
Tu laudare illud cum ratione velis.
Tempus erit quondam, cum me quoque postera Vatem
Dicet progenies, ingenuumque virum:
Et quod profuerim multis, vox sera, nec ulli
Obfuerim: sed tu Mome caveto tibi.



image: s733

NICODEMI FRISCHLINI ELEGIARUM LIBER VICESIMUS.

ILLUSTRISSIMO PRINCIPI ac Domino, D. Friderico, Comito VVirtembergensi et Montbelgardensi, Domino supremo Hericuriae, et c. Inclitae Tubingensis Academiae Rectori Magnifico, Domino suo clementissimo. ELEGIA I.

CHRISTE fave: novus ingreditur tua limina custos:
Huc age cum sacro flamine CHRISTE veni.
Sed mitis placidusque veni: da carmina Vati
Pauca tuo, et vultus candida signa tui.
Qualem te memorant, Saulo fugiente Tyranno,
Davidi laudes accinuisse pio.
Vosque sacri Proceres, et magni fulcra Senatus,
Et quicumque Nicri casta fluenta bibis:
Spargite Io flores, et Io bis dicite Paean:
Cumque pia laeti fundite verba prece.


image: s734

Tandem aliquid, pulsa de caelo nube, serenum
Exoritur: lingua virque puerque fave.
Qualiter interdum, cum multis lucibus ante
Assiduas fudit nubilus Auster aquas:
Aethere purgato, solem fulgere serenum
Cernumus: et clara spargere luce iubar.
Nam Frisericus adest de VVirtembergide Princeps
Stirpe satus, patriae summa caputque scholae.
Egregii Princeps animi, virtute paterna
Inclitus, et verae relligionis amans.
Qui studia et sacras ut celsis mentibus artes
Inderet, ac linguae divitioris opes:
Splendida deseruit proavitae limina sedis,
Inque humili Princeps maluit esse domo:
Quam colere excelsis positas in montibus arces,
Librorumque sacrae Pallados esse rudis.
Hunc ergo unanimis delectum sancta Senatus
Vota, ducem Clario praeposuere choro:
Ut sibi commisso studii moderamina sceptro
Sumat, et hac Musas praeses in urbe regat.
Annuit et castas non lente accepit habenas:
Magnanimisque humeris grande subivit onus.
Quodque alii credunt indignum principe, Musas
Ut regat: ille suum censuit esse decus.
Macte animi Princeps Friderice hoc ibis ad astra
Tramite: Pieridum si quoque sacra coles.
Et studiis animum polies, et rebus honestis,
Et quod cepisti continuabis iter.
Nam licet excelso sis nomine clarus avorum:
Accedet tituli haec quoque fama tuis:


image: s735

Serauti te quondam (si quid mea carmina possunt)
Posteritas Regem praedicet esse scholae.
Nam patriae lata populos ditione tenere,
Cum multis socium nomen in orbe geris:
At studiosa scholae moderari limina, paucis
Gloria Principibus contigit ista viris:
Maxima pars canibus gaudet circumdare saltus,
Emissisque feras exagitare globis:
Tu studiis operam, sacraeque impone Minervae:
Nominis excellens hinc tibi surget honor.
Dexteriusque olim patrias moderaberis urbes,
Et laxare sciens et retinere lupos.
Bella gerant alii: placidae tu tempora pacis
Excole: sis pacis, dum potes esse, memor,
Gloria, fama, decus non solis quaeritur armis:
Maius ab ingenio nomen in ora venit.
Aspice Tantalidem, Graiorum Agamemnona Regem:
Non ille Aiaces optat habere decem:
Aut Diomedaea facientes praelia dextra:
Nestoras ille senes optat habere decem.
Est aliquid fateor valido torquere lacerto
Spicula, et armato subdere calcar equo.
Est aliquid patrios defendere Marte penates,
Et tolerare Notos, et tolerare famem:
Praesentique animo propellere moenibus hostem:
Nec tela aut volucres extimuisse globos.
Arma tamen sunt parva foris, nulloque vigore
Praedita: consilium ni fuit ante domi.
Bella parat doctis Xerxes temeraria Graiis,
Artabanique pias spernit ubique preces.


image: s736

Sed miser, innumero amissis cum milite proris,
Occidit: et parva vix fugit arma rate.
Negligit hortatus Pyrrhi furiosa seniles
Dextera, Romanis vimque minatur agris.
Non impune tulit: nam forti victus ab hoste,
Grandia militia perdidit arma sua.
Mole sua vis magna ruit, moder aminis expers:
At contra exilis frangere magna valet.
Aspice Iessaeo Davidem stemmate natum,
Moenia per Solymae qui sua sceptra tulit:
Arte, fideque feri prostrata mole Goliae,
Victorem castris rettulit ille pedem.
Nec minus in medio Synagogae limine sedit,
Psallendique modos et pia iura dedit.
Aspice Davidis Salomonem sanguine cretum,
Monstrantem vitae commodioris iter.
Non decus ille sibi famamque paravit ab armis:
Grande viro nomen provida cura dedit.
Nec puduit Scribas inter residere peritos,
Patre satum aeterno, te pie Christe, Deo:
Cum tua bis senos aetas compleverat annot.
O quam dissimilis cetera turba tui?
Quid referam Cyrum? quid magni clara Philippi
Nomina: quidve tuos Rex Philadelphe libros?
Ipsus Alexander, totus cui paruit orbis,
Maluit ingenio, quam bonus esse manu.
Inde suos bellis domuit victricibus hostes,
Protulit in terras imperiumque novas.
At contra abiectis studiorum Commodus armis.
Otia dum vitae delitiosa colit


image: s737

Multaque conferto praebet specta cula circo:
Hinc volucres arcu deicit, inde feras.
Oblitusque patris vocum, spretoque Senatu
Corruit: et minime commodus urbe fuit.
Casta ubi deservit studia Atalaricus et artes,
Contemsitque tuas Amalosunta minas:
Ah misere periit primaevo in limine vitae
Perditus: hoc illi vita gulosa dedit.
I nunc et labem sacris asperge Camenis,
Literulasque Duci dedecus esse puta.
Tu vero o ingens Heros, clarissime Princeps
Huc ades, et doctae templa tuere Scholae.
Quodque facis Friderice, fave cultoribus almae
Pallados, et studiis auxiliare sacris.
Fecit idem patruusque tuus, patruoque creatus,
Christophorus, vivi lucida imago Ducis.
Et pater ipse tuus, Peligardi gloria Montis
Non habuit Musis corda aliena sacris.
Gratia Christe tibi, cuius bonitate paterna,
Res nunc haeredes repperit ista suos:
Quando Litavicus, patriae clarissima gentis
Fama, viros doctos convenienter amat:
Magnificisque Scholas conservat sumptibus omnes:
Quotquot in hoc sanctus condidit orbe Pater.
Tuque adeo praesens coetus audire docentum
Expetis: et studii iam quoque sceptra capis.
Crede mihi, veteres aequabunt ista penates,
Posteritasque tui vivet ubique memor.
Eia age divina Princeps dignissime vita:
Cuius in haec dudum limina fulsit amor:


image: s738

Suscipe pacato studii moderamina vultu:
Res est, o Princeps, digna favore tuo.
Tu potes auxilium collapsis addere rebus,
Tutarique bonos et cohibere malos.
Mite patrocinium et legis vindicta severae:
Utraque tutelae subdita cura tuae est.
Utque patens arbor praebet spaciantibus umbram:
Cum micat Icarii lucida stella canis:
Aut ubi disrupto veniens ruit aethere nimbus,
Fronde sua tecti praestat opaca vicem.
Sic tu sorte bonos defendes Rector utraque
Nubila seu fuerit, sive serena dies.
Hinc cuncta in melius referet Deus arbiter aevi:
Afflabitque sacrae tutior aura rati.
Et quae promicuit caelo nova stella sereno,
O ceani necdum mersit in amne caput:
Conceptas animo deponet, ut auguror, iras!
Vulneraque ipse Deus nostra coire sinet.
Eia age divina Princeps dignissime vita:
Inclita commissae dirige vela ratis.
Namque istas Deus ipse tibi commendat habenas,
Promittitque suam, ceu pater aequus, opem.
Hic tibi det vitam, det opes: hic sospiter annos,
Et Ludovice tuos. et Friderice tuos.
Ille domus vestrae, non ficto pectore, cultor
Hoc unum in votis, non tamen unus, habet.


image: s739

AD MAGNIFICUM VIRUM ac Dominum Sigismundum Viheuserum: Iurisconsultum eminentissimum: Sacri Imperii Procancellarium. ELEGIA II.

SIC ubi terrena nuper statione relicta,
Aetheriae venit Caesar ad astra plagae:
Filius imperii summis successit habenis:
Caesareo vacuus ne foret ore thronus.
Sic ubi donatum rude deserit aula Veberum:
Qui Germanorum Zasius alter erat:
Tu Sigmunde locum capis: ingrediensque sacratos
Cancellos: titulum nominis huius habes.
Ille quidem nuper cum quaereret otia menti:
Vivat ut hinc nullo sollicitante metu:
Militis emeriti morem exemplumque sequutus,
Reddidit antiquo, quae tulit arma, Lari.
Nam tarda vires sensim minuente senscta,
Moli huic advertit se minus esse parem.
At tu nunc animos affers Sigmunde recentes:
Et nondum longa brachia fessa mora.
Integer est melior fulva luctator arena.
Quam cui lapsa gravi membra tremore labant.
Fortior Aegeo novus ibit navita Ponto:
Quam sua qui liquidis brachia fregit aquis.
Et melius belli poterit perferre labores:
Ilia qui nondum languida ducit equus.
Gratulor hoc igitur Patriae, quod debeo nostrae:
Imposita est humeris cura quod ista tuis.


image: s740

Qui molem perferre queas: et pondera rerum,
Viribus ingenii sustinuisse tui.
Nam tua nota fides et amor pietatis, et aequi:
Quaeque sacras ornat querna corona comas.
Sensit enim virtutis opes Germania: sensit
Ingenii flumen Caesaris aula tui.
Sensit et ante, tuae quae sit facundia linguae
Imperii summum (res ea nota) forum.
Civiles etenim primaevo a tempore leges,
Iuraque habes animo non abitura tuo.
Nec tibi vir studio linguae praestantior ullus,
Nec recti quisquam cognitione prior:
Qualem cancelli Doctorem omnino requirunt:
Et quantum iste locus debet habere virum.
Non levis est hic honos, nec onus leve, Caesaris aula
Dicere pro trepidis civica iura reis:
Imperii caussas, et tanta negotia rerum
Non est res, humeris imposuisse, levis.
Pertinet huc gravitas, et iuris maximus usus,
Et nitor eloquii, consiliique vigor.
Pertinet huc animus plebeio pectore maior:
Et priscis virtus aequipar anda viris.
Vidimus hoc summos clivo sudare Dynastas
Atque istum docta mente tenere locum.
Hac Eginhardus erat quondam statione locatus,
Orator sapiens Carole magne tuus.
Cuius adhuc extant manuum monumenta sacrarum:
Dignum opus a memori posteritate legi.
Nec suus Henrico Guntherus defuit olim:
Suarcemburgaeo de genitore satus:


image: s741

Templa Salisburgi qui post moderatus et Urbem
Imperii et Princeps, Caesare dante, fuit.
Hildaebaldus erat divini Orator Othonis,
Postea Vangionum praesul in urbe sacer.
Editus Austriaca praeclarus Marchio gente,
Conradi Orator Caesaris ante fuit:
Postea Fruxineae praesignis Episcopus Urbis:
Conditor historiae, nunc quoque vivus, Otho.
Ex Hoheneccorum pronatus stirpe Rodolphus,
Cancellos habuit prime Rudolphe tuos.
Iude Salisburgae factus per moenia Praesul:
Aetherias docto pectore rexit opes.
Qum et Hoenberga Comes ortus origine gentis
Albertus, tenuit hac statione locum.
Imperii premeret cum Rex Ludovicus habenas:
Qui gEnus a Eoiis nobile traxit avis.
Idem Fruxinea post praesul lectus in aede:
Entiquae coluit relligionis opus.
Cetera praetereo magnorum clara virorum
Nomina: quae brevior charta referre vetat.
Gratia sit superis, quod decedente priori,
Laus successorem nunc habet ista parem:
Qui sacra, qui leges, qui ius tueatur et aequum:
Ut sint virtuti praemia digna suae.
Addo quod hoc nostrae sub Maecenate Camenae,
Inveniunt aliquam, qua releventur, opem.
Nam fovet ingenuos: meritoque coronat honore:
Inque suo pretio nobile ponit opus:
Gaudet enim virtus testes sibi iungere Musas:
Carmen amat, quisquis carmine digna facit.


image: s742

Eia age, quas magno cecini de Caesare, laudes
Accipe: dumque aliqua, qua libet arte, iuva.
Nam quia Caesareis ego longe separor oris:
Nec fas est summe limen adire domus:
Tu nostras tutare vices: Carmenque Rodolpho
Commenda: et librum supplice trade manu.
Quod metuas, non est: laudes hic ille paternas
Perleget, et magni nobile nomen avi.
Trade modo, et grandi tempus furare labori:
Quaeque tui mihi inest, sit tibi cura mei.
Sic tua progressus habeat fortuna perennes:
Et vigeat canae, te Duce, pacis honor.

AD ANDRAEAM ERSTENbergium, LL. Licentiatum: S. Caesareae Maiestati a Secretis Aulicis. ELEGIA III.

HANC tibi Neccarico Frischlinus ab amne salutem
Mittit: amicitiae cultor ubique tuae:
Utque suum memori serves in pectore nomen
ERSTENBERGE, tua pro pietate rogat.
Ille tui ut numquam non sit memor, efficit oris
Candor, et ingenii vis animosa tui.
O decus ERSTENberge tui praeustrius aevi:
Quam fuit aetatis Oppius ille suae:
Oppius augusti quondam Amanuensis Iuli
Caesaris: arcani pars quotacumque fori.
Tu legum potes ambiguos dissolvere nodos:
Iuraque largiri civibus aequa bonis.


image: s743

Tu potes eloquio doctas formare tabellas:
Et pro Caesareo fundere verba throno.
Tu potes eximiis elementa notare figuris:
Teutona sive velis, sive Latina velis.
Adde quod in numeros voces non cogis ineptos:
Nec fluit ingeny vana maligna tui:
Sive canas igitur, seu scribas, sive loquaris:
Victricis Lauri praemia prima feres.
Accedit vitae ratio, morumque venustas:
Et sincera fides, et pietatis amor.
Comprimis doctos quod amasque fovesque Poetas:
Et Vates aliquod numen habere putas:
Vidi ego, quam fido sis me complexus amore:
Pulsaret vestras cum mea dextra fores.
Vidi animum multis Virtutibus undique cinctum?
Accepique oris verba benigna tui.
Nec dum pollicitae nostro de pectore voces
Excessere, memor qus mea cera tenet.
Queis sane fretus tantis rationibus adsum:
Et promissa tibi Carmina nostra fero.
Carmina de Divo nuper meditata Rodolpho,
Cui precor imperii coepta beata novi.
Tu, cui me totum fido, meaque omnia mando:
Absentis partes convenienter agas.
Atque hunc Caesareae da dextra supplice dextrae,
Quem mea fert secum rustica Musa librum.
Est opus exiguum, si mole quis aestimet ipsum:
At si res spectes, maius (opinor) erit.
Namque hic maiorum releget praeconia Caesar:
Res fortes Atavum, fortia facta Patrum.


image: s744

Scilicei a primo nunc cepimus ire Rodolpho:
Perque novem augustos continuamus iter,
Di faxint primum superet virtute Secundus:
Sitque pater patriae, sicut et ille, suae.
Cum bene tradideris, opportunoque libellum
Tempore: et ornaris munera voce tua:
Tunc fera Prisciadae geminat aque vulnera laesi
Expecta: parvas fac tamen ante moras.
Non te Germanaelatet aptus adagio gentis:
Res bona non parvam poscit habere moram.
Vive, vale, duo post coeuntis cornua Lunae,
Prisciadae laesi vulnera mille leges.

GENEROSO ET MAGNIFICO viro, D. Ruperto L. Baroni a Stotzingen, in Altensperg et Plauhofen, Domino Comitatus Hornstein et Seubersdorff, S. Caesarae Maiest, a Consiliis, Produci inferioris Austriae: Serenissimorum item Principum ac Dominum, D. D. Maximiliani et Matthiae Archiducum Austriae, etc. Archicamerario. ELEGIA IIII.

QUAS tibi, quas grates Generose Ruperte rependam,
Pro meritis in nos, officiisque tuis?
Namque Ratisponae cum sors coniungeret ambos:
Inque tuas irent Carmina nostra manus:
Tu me complexus vinclo propiore fuisti,
Quam si Stozinga natus in arce forem.


image: s745

Tu mihi dixisti: nobis tua Musa probatur,
Per quam luce potest sancta Rebecca frui.
Nuper et ut decimo feci de Caesare carmen,
Austriadum Reges quos habet una domus.
Tu mea legisti, tu carmina lecta probasti,
Et ratus es quoddam numen inesse mihi.
Tantus amor Vatum, tanta est sapientia rerum,
Iudicii candor tam tibi verus inest.
Paucos hoc aevo est aequos reperire legentes,
Qui sine contemptu scripta aliena legant.
Maxima pars hominum, quae non intelligit, odit:
Aut male de rebus iudicat usque bonis.
At tu sincero non es sine pectore corpus:
Nam quodcumque probas, haud sine mente probas.
Addo fidem, facilesque animos, dextramque benignam,
Praeditaque hospitii candida iura tui.
Namque Paneygricos cum proxima bruma Viennam
Portasset nostros: tu meus hospes eras.
Consilioque tuo Musas, operaque levabas:
Nec tetro es passus delituisse loco.
Fecit idem miti Procancellarius ore,
Cuius nostra prius Musa rogarat opem.
Quem si fata virum servant: si lumine vitae
Vescetur: nostras sentiet ille vices.
Fecit et Andraeas opus Erstembergius omne
Quod potuit, nava sollicitaque manu.
Fecerunt alii: quorum mihi cognita solum
Nomina: sed locus hic illa referre vetat.
Pro quibus officiis cum munera nulla rependam:
Nec si forte velim, magna referre queam.


image: s746

Eia age vir nostro doctissime et optime saeclo,
Ingenii hunc fetum pauperioris habe.
Nam mihi si tribuas Croesi cum fenore sortem,
Si des Pactoli munera Gangis opes:
Non tamen his meritis reddam quas debeo grates:
Nec tibi par ulla parte fuisse ferar.
Est opus exiguum, meritisque ingentibus impar:
Quale tamen cumque est: consule quaeso boni.
Tempus erit cum te maiori ornabo Camena:
Si modo nostra aliquod carmina pondus habent.
Tu nostri interea retine constanter amorem:
Ipse ego dum vivo, teque tuosque colo.

IN EIUSDEM EFFIGIEM.

STOTZINGUM praesens tibi monstrat imago Rupertum,
Qua facie vivus conspiciendus erat.
Nam sic ille manus, sic os oculosque ferebat:
Aevi finisset octo ubi lustra sui.
Ars utinam posset Stotzingi pingere mentem,
Pulchrior in terris nulla tabella foret.

IN BIBLIOTHECAM CL. V. Ioannis Fichardi, I. V. Doctoris nobilissimi, et Reip. Francofurtensis Syndici. ELEGIA V.

ERGO alius fulvi pondus sibi congerat auri
Et multo innumeras iugere pascat oves.
Chrysolithos alius flavos viridesque smaragdos
Colligat, Eoi munera rara maris.


image: s747

Selectos alius certet monstrare colores
Punicum Lybiae, purpureumque Tyri.
Ille gerat vestes Italas et murice tincta
Vellera: quae Phrygia femina pinxit acu.
Ille novo passim luxu fluat, ille per urbem
Incedat volucri comspiciendus equo.
Sit tua cura bonos emisse Ficharde libellos,
Ut tua Croesaeas cura lacessat opes.
Nam neque Niliaca quondam Philadelphus in ora
Tot cultos habuit, prisca uti fama, libros.
Nec tot Amisenae decor ille Tyrannion urbis
Possedit: Latii ductus ad arva soli.
Nec cui prioectus rediit maris annulus unda,
Creditur in veteri tot tenuisse Samo.
Nec qui Cecropiam rexit Pisistratus urbem
Chartarum ingenuas tot cumulavit opes:
Quot celebris magno praeclara volumina acervo
Congessit patrii Fama Fichardus agri.
Hic sunt aetherias qui pandunt ordine voces,
Et Mosae et Christi caelica verba sonant:
Iosephique liber tibi Vespasiane dicatus,
Iustinique pium martyris illud opus.
Hic graeci Patres Chrysostomus et Basileius,
Hic Theophylactus Gregoriique duo.
Cyillusque sagax, et cui dat clara Damascus
Nomen et ignoti nobile vatis opus.
Hic Irenaeus, hic Clemens, hic Isiodorus,
Hic vetus Origenes Eusebiusque sacer.
Hic Theodoretus, Nicephorus et Dionysus,
Quique Epiphaniacum nomen et omen habet.


image: s748

Socratis hic codex, hic commentaria Arethae,
Hic Egesippi Sozomenique liber.
Praeterea verbis qui sacra dedere Latinis
Hic sunt: hic libri Tertuliane tui.
Hic viget Ambrosius Cyprianus et Augustinus,
Et qui Romana Biblia voce legit.
Hic sonat Hilarius tria mystica numina caeli,
Hic cum Bernhardo Beda Leoque suo.
Hic et Lut heri sunt hic monumenta Philippi,
Et quot habent libri suavis Erasme tui.
Atque alii innumeri quorun me copia turbat,
Qui sacros caelamo composuere libros.
Sed neque Iuridicae desunt hic mille palestrae
Auctores agili dedita turba foro.
Hic legum iurisque libri decretaque Tumi
Pontificis Romae quem coluere patres.
Doctoresque alto qui mentis acumine iura
Ruriati leges exposuere bonas.
Quos inter primos Inerius fulget honore
Tuque Placentino Dux Basiane tuo.
Bofredusque Lyusque sagax et nobilis Azo,
Et bene currendo qui leve fecit iter.
Balduinusque acer et cui dedit hostia nomen,
Gensque Malumbreae non odiosa domus.
Bartolus, hic Baldusque sonant, Lagnanaque charta,
Et cum Iacobo tu Salicete bono.
Inde Panormitanus ovat solersque Imolaus,
Et qui de castro nomina Paulus habet.
Hic legum Andreas Siculus iurisque monarcha,
Hic et Alexander lux Imolensis agri.


image: s749

Hic Ludovici agros et docti Bartholomaei,
Hic tot Francisci, NIcolei atque Petri.
Et quotquot nostro scripserunt plurima saeclo,
Qualis erat Decius, qualis Iason erat.
Qualis erat Crossus, qualis Budaeus ad assem
Factus Galliaci clara lucerna fori.
Qualis erat Rubens Ticini doctor ad undas,
Et Blancus solers, Aemiliusque sagax.
Qualis et Alciatus Zasiusque disertior illis
Omnibus et patrae gloria prima suae.
Et qualis Tyraquellus erat vel Schurpffius ille
Summus Leucoreae Schurpffius urbis honor.
Qualis Menochius qualis Molynaeus acutae
Mentis et ingenio tu Vesebecce bono.
Qualis Vigelius Methodi certissimus auctor,
Et multis hodie clarus in orbe libris.
Qualis erat nostri Fichardus fama Lycaei,
Ille comes studii docte Ficharde tui.
Qualis et ipse meres dicique colique Ficharde
Scriptorum haud minimo commemorande loco.
Non etenim cultos inter teris otia libros
Ut quem stultiferae prora habet illa ratis.
Non situs aut teter cariosa volumina pulvis
Obsidet, aut chartas rancida blatta vorat.
Sed legis et lectos vigili meditamine libros,
Volvis et in memori pectore deinde notas.
Utque apis in lato flores circumvolat agro,
Et foeto succos extrahit ore bonos.
Sic tu doctorum cultissima dicta virorum
Colligis et dulces construis inde favos.


image: s750

Hinc pietas sacris crevit tibi magna libellis,
Et qui te in signit relligionis amor.
Hinc legum et culti miranda peritia iuris,
Hinc animi candor plurimus ille tui.
Quique alios tantum longe supereminet omnes,
Quantum sidereas Hesperus ille faces.
Quantum clara ignes praecedit Luna minores,
Et quantum Solis fulget in orbe iubar.
Inde tuum ingenium, crebro fora turbida quaestu
Confugiunt et opem supplice voce rogant.
Inde tua implorant longinquis iura querelis
Urbes et summi Teutonis orbe Duces
Quid? quod Paeonii magnique Machaones omnes
Iuridicis astant docta caterva tuis.
Hic sedet Hipocrates, hic et monumenta Galeni
Te duce Romanis facta Latina sonis.
Ipse Dioscorides laetas hic explicat herbas,
Hic Avicenna sagax Aetiusque sagax.
Hic Aegyneta, hic Oribasius, hic Theophrastus,
Plinius hic unus Bibliotheca liber.
Hic Caesus scriptorque aurati Apuleius aselli,
Hic et Alexandri, Graecus uterque, duo.
Silvius hic Mesueque eius Fernelius hic est,
Fuchsius hic noster Matthiolusque sedent.
Unanimes libri, si non inspexeris intus
Adversanti alias praelia fronte gerunt.
Hic Andernacus doctique Ruellius oris,
Hic cum Gesnero Langius atque Tragus.
Hic et Palladius, Varro, Columella Catoque
Rusticus: et quos hic dicere longa mora est.


image: s751

Quid vero memorem Graios Latiosque Poetas,
Fichardus magno quos in honore locat.
Nam licet haec vatum careat fautoribus aetas,
Turbaque Castalias cetera temnat aequas.
Hic tamen in manga secli caligine nostri
Ingenuae vates indolis unus amat.
Inde noves plures habet antiquosque Poetas,
Sive Pelasga canant, sive Latina colant.
Hic quibus Aonios labor est pede ducere campos,
Et quibus Arcadicis carmina culta lyris.
Qua surias regumque domus aversaque solis
Lumina terificis intovere modis.
Et quis lasciva numeros variare Thalia
Dulce est namque elegos claudere verba pedes.
Quos cum provideas stantes longo ordine circum
Carminaque illorum, non onerosa legas.
Hoc videas Helicone sacras habitare Camenas,
Hic Aganippaei currere fontis aquas.
Hic canit iratum vates Irnaeus Achillem,
Hic rite Ascraeus findere monstrat agros.
Orpheus hic hymnos atque aurea vellera cantat,
Musaeusque prior Callimachusque sonant.
Trinacriusque senex, Molchusque Bionque et Aratus,
Nicander, Rhodius, Pindarus et Calaber.
Et qui Troianum bellum describit ab ovo,
Et tu quifinem Tryphiodore facis.
Phocylides Samiusque senex prudensque Theognis,
Et qui venanti retia graeca dedit.
Aeschylus hic Sophoclesque vetus tectusque Lycophron,
Hic est Euripides, hic et Aristophanes.


image: s752

Partesed adversa Latii stant ordine vates,
Et socco celebres Aonioque pede.
Plautus Lucretique furor soccusque Terenti,
Et tua lasciva Musa Catulle lyra.
Virgiliusque ingens, et cultus Horatius arte,
Et Naso et Gallo iuncte Tibulle tuo.
Lucanus Statiusque et Flaccus Iasonis acer
Praeco et Scipiadum Silius ille decus.
Et qui te Stilico fulgentibus intulit astris,
Quique Epigrammaticos sparsit in orbe iocos.
Et Seneca Ausonii finisque caputque coturni,
Et Satyro insignes qui viguere pede.
Quique polos cecinit, stellasque imitatus Aratum,
Et qui venanti gratius arma dedit.
Addo Hessum Celtemque ipsum celebremque Sabinum;
Stigeliumque illi Lotichiumque parem.
Fabriciumque pium et generosum carmen Aconti,
Maioremque sacro Virgilii ore gravem.
Addo alios pene innumeros quos cura Fichardi
Emit et hinc precio conveniente locat.
Nec vos praetereo qui in longum mittitis aevum,
Et populis Regum gesta legenda datis.
Quos magno numero collegit et usque Fichardus
Colligit et docta versat ubique manu.
Herodotus qualis primus pater Historiarum,
Qualis Thucydides Xenophon atque Dio.
Atque Halicarnasseus et Alexander et altus
Livius et Siculi fex Diodorus agri.
Qualis Plutarchus qualis Sallustius et qui
Pellaei scripsit Curtius arma Ducis.


image: s753

Qualis Velleius, Caesar, Suetonius asper
Aelius et Tacitus Pollio et Aurelius
Innumerique alii Zonaras Glycasque repertus,
Nuper et hinc variae conditor historiae,
Et quotquot recitat praestantis docta Chytraei,
Pagina Cecropios Ausoniosque libros
Rhetores hic etiam videas Logicosque disertos,
Philosophosque graves, Astrologosque graves,
Hic sunt qui membris emissi ad culmina caeli,
Tendunt et rerum nos elementa docent,
Hic et Aristoteles, hic et monumenta Platonis
Hic et Aristides Rhetor et Hermogenes.
Hic est Isocrates, hic sunt Demosthenis ora,
Hic Seneca, hic magni sunt Ciceronis opes.
Hic Strabo, qui radio descripsit gentibus orbem,
Hic est Pausanias, hic Ptolomaee viges
Hic Proclus solersque Theo: Purbachius hic est,
Quique habet a magno Regiomonte decus
Sed quo digredior? numero comprendere non est,
Quos habet haec doctos Bibliotheca libros.
Ante leves dicam, quot volvat Moenus arenas,
Quam tot librorum consequar ore bona.
Ergo ubi parta fuit requies tibi docte Ficharde,
Nec tibi dat turbas voce querente cliens.
Tunc istis Alhusis animus tibi mollior instat
Atque haec quae in vita mox imitere legis.
Tunc aut sidereas imitaris naviter artes,
Aut quid Aristoteles quid moneatque Plato.
Aut etiam medicos versas et Apollinis artem
Aut graecos vates Ausoniosque legis.


image: s754

Aut nostram quatis ipse ratem fingisque Poema
Aut oratores nava imitare manu.
Nam vitae pars nulla perit, quodcumque recedit
Temporis id studiis mitibus omne datur.
Omne aevum Musis teritur, nec tarda senectus,
Aut animi vires ingeniumque premit.
O Praeclare senex o aevigloria nostri.
O et praesidium Pieridumque decus.
Vive Midae Gazis et Craesi ditior auro
Sic studiis faveat Christus ubique tuis.
Teque diu incolumem patriaeque tuisque reservet,
Et sero superae ducat ad astra domus.

MELIORI IAEGERO, a libellis Duci VVirtembergico. ELEGIA VI.

NON semper peiora dies mortalibus affert:
Succedunt primis et meliora bonis:
Ceu cum sicca venit, pulsi Aquilonibus aestas:
Unam consequitur multa serena dies.
Sic ubi deseruit vitales Caseus auras,
Officii haeredem repperit ille sui.
Regia nam veteris linquebat Schroppius undae
Flumina: qua puras Brentius urget aquas.
Et Dencodorpis successit sedibus Abbas.
Proxima cum Schropp Inumina CLESSUS adit.
Sic ubi Mulbronnae liquit castra Magirus,
Stuccardae sanctas pascere iussus oves:


image: s755

Suscipit illius dextro moderamina CHRISTO,
Schroppius ingenio, Schroppius ore potens.
Magno olim Praesul successerat iste Magirus
Vannio: ut aetheriam venerat ille domum.
Sic quam deseruit sublatus funere Lorcham
Velus, eximia vir pietate gravis:
Hanc tu Vinari tutandam suscipis Abel,
Abel amans fidei, iustitiaeque colens.
Sic ubi Ruccerus finito tempore vitae,
Militiae ad superos transtulit arma suae.
Dencodorpaeam Christo duce et auspice sedem
Stecherus genio non renuente capit.
Idem Tecciacam praeco cum linqueret Aulam,
Alpiobachano iussus adire lares.
Nonne locum subiit simili virtute prioris
Schoppius, aetherii luxque decusque chori?
Nonne et Ruccero fatis super aethera rapto,
Cum Dencodorpam Staecher adivit humum?
Tu capis illius partes et munta Praesul
Vogelle, ad Kinti maxime Praesul aquas.
Nonne et Davides obiit cum Scheccius aevum
Curia Moserum repperit alta suum?
Nonne senex fatis ubi cessit Crusius: illi
Schulter, substitui qui bene posset, erat?
Tu quoque praeclari compensas funera nobis
(Non falso Melior dictus) acerba viri.
Nam qualis fuerit, quantusque hic urbibus olim
Curtius, et quanta cognitus ille fide.
Audiit et latis felix Germania campis:
Audiit et vasto proxima terra mari,


image: s756

Audiit et si cui toto procul orbe remoto,
VVirtembergiaci mentio facta soli
Quidquid enim virtus homini pietasque meretur:
Eloquium magni quidquid honoris habet:
Quidquid habet laudis, rebus spectata gerendis
Dextera, proque suo Principe fida manus:
Curtius est studiis omne istud adeptus: et idem
Hac hominum nulli laude secundus erit.
Ille suis patriam iuvit felicibus orsis:
Supremum vitae tempus usque suae.
Ille sagax animt reperit consulta: nec unquam
Deseruit partes languida cura suas.
Gratia DIS superis, per quos non deficit alter,
Magni succedens in pia castra viri.
Nam postquam senio fragili, multoque labore
Confectus nuper Curtius astra subit:
Tu legeris, votoque unus deposceris omni:
Figit et in te oculos curia et aula suos.
Quippe operum consors vivo, mangique laboris
Assiduus fueras et bonus ante comes.
Et tibi res tantas ratio perspecta gerendi:
Et mens ipsa potens, ingeniumque sagax.
Clare vir et merito nostris ornande Camenis:
Carmine quo laudes concelebrabo tuas?
An loquar eximios natalis originis ortus:
Et geniale solum, magnanimumque Patrem?
An studia et mores omni sine labe probatos?
An peregre visi dissita regna loci?
Neuffa tibi gentile solum: qua desuper urbi
Imminet Albanis arx operosa iugis.


image: s757

Illic prima puer Latiae fundamina linguae
Iecisti: patrio maxima cura Lari.
Namque armis multum tenera super indole victis,
In nullas partes desidiosus eras.
Ipse pater captus, ipsi stupuere magistri:
Mirantes animi plurima dona tui.
Inde Tubingiaci digressus ad arva Licei,
Andisti magnos magna sonare viros:
Qui tibi Socraticas di vinae Pallados artes
Inseretent, genii dexterioris opus.
Aut quidicendi vires, et lumina vocum
Praeberent, doctis eruta verba libris.
Hic tener ante dies, animo rerumque bonarum
Vicisti aequales conditione tuos.
Nec te corrupit pubes effrena, novaeque
Libertas, multis praeproperata, togae.
Sed tibi Pieriae vigili sub pectore curae:
Et probitas hilaris, cumque pudore fides:
Et decor et docti legem sibi dicere mores,
Luxuriaeque tenens aurea frena modus.
Post alio moliris iter: nec deside passu,
Gallica qua tellus floruit, ire paras,
Hic tibi iuridicae parta est sapientia chartae,
Ambiguas legum dicere posse vias.
Hic tibi Francigenum facundia cognita linguae,
Italogallorum posse referre sonos.
Mox patrios repetis, clavissima regna, penates:
Ut pentiposses utilis esse tuae.
Curia tum primum Teccaei principis ampla
Te capit: et Scribae munus obire iubet.


image: s758

Laeta dehinc series, variisque ex ordine curis
Auctus honos semper splendidiore gradu.
Nondum stelligerum senior demissus in axem
Curtius, ingenii faxque decusque tui.
Ingenii certe, quo non es segniter usus,
Ille tui tota mente probator erat.
Teque sibi consortem operum multique laboris
Legit, et officii munia magna dedit,
Munia post obitus tibi demandata supremos:
Clausit ut extremum Curtius ille diem
Inde tuam lux alma domum, praecelsaque nuper
Fortuna intravit, non leviore gradu.
Arcanis haerere datum, semperque potentis
Principis excellens accoluisse latus,
Nam te annis verni Princeps robustior aevi,
Consilii socium, semper habere solet.
Tu Comes assiduus, tu summo iunctior ori.
Ingenio mores aequiparante, places.
Nec sine te nostro nunc ulla negotia, fiunt
Limite: seu ferri conscia, sive togae.
Curia quidquid agit, quidquid variabilis Aula:
Quidquid voce humili subdita turba rogat:
Omnia nunc uni parent commissa ministro.
Litera perque tuas itque reditque manus:
Hinc tibi rara quies animoque exclusa voluptas.
Exigui potus, exiguaeque dapes.
Unica cura Duci fidos genuisse clientes:
Et bene Tecciacas constabilire domos.
Quis nisi divino septus munimine CHRISTI,
Audeat hoc tantae sumere molis onus?


image: s759

Obruet audentem rerum, gravitasque nitorque:
Nec poterit tanti pondera ferre loci.
At tibi nec pietas defit, geniusque virilis:
Qui vires etiam corpus habere facit.
Angeat hunc utinam Christus, servetque vigorem,
Comprecor, ad vitae tempora summa tuae,
Sufficiatque tibi corpus tam forte labori:
Duret ut in longas impetus iste moras.
Nec minuat vires animi longaeva senectus:
Etsi Mathusalae saecula patris agas.

AD LAURENTIUM SCHMIDlinum, Duci VVirtemberg. a secretis. ELEGIA VII.

QUAS tibi, quas potero Schmidline rependere grates
Laurenti, studiis fautor amice bonis?
Qui mihi cum reliquis animo clemente tulisti
Auxiliatrices non sine laude manus.
Nam liquet hoc vere de te mihi dicere, rebus
Propitie semper te voluisse meis.
Tu quamcumque meo potuisti ferre parenti,
Quam tuleras prompto pectore dexter opem?
Tu mihi Coenobii reserasti limina quondam
Regia cum Fontis rura petenda forent.
Auspice te studiis animus mihi crevit obortis,
Auspice te carpsi maius honoris iter.
Tu Bebenhusiaco, tu me transire Lyceo
Fecisti ad Clariae tecta beata Scholae.


image: s760

Et nisi tunc aliqua iuvisses parte perisset
Impetus ingenii forsitan ille mei.
Saepius haec memini, verum mihi dicere Patrem,
Qui te perpetuo fovit amore virum.
Ecquis enim tantum, nisi cassus mente, Patronum
Oderit? aut nullo praedicet ore cliens?
Addo quod et Socerum veri mihi Patris amore
Coniunctum officiis diligis usque tuis.
Nam tam diligimus, cum nos pietate iuvamus
Alterum, et in nobis mutua cura viget.
Quid memorem fratrem SnepffI [reg: Snepffii] bonitate levatum?
Ensline officiis nec minus alme tuis?
An meus hic nulla nobis Laurentius arte
Profuit? an similis non fuit ille sui?
Haud reor: at meruit primas, velut aestimo, partes,
Et fratrem prompta iuvit ubique manu.
O meus hac etiam potuisset Vitricus uti
Commoditate: suas sic tenuisset opes.
Nec prope iacturam rerum fecisset iniquam,
Nec iam Caupo nova pelleret arte famem.
Sed mihi Discipulo Doctor quod praestitit olim,
Praestaret reliquis nunc quoque munus idem.
DI tibi sint faciles Laurens, reliquisque Patronis,
Quotquot in augendo fratre tulistis opem.
Nulla dies unquam memori vos eximet aevo:
Si modo viva pii Carmina fatis erunt.


image: s761

AD GEORGIUM KISELIUM, in Kaltenbrunn et Ganovitz, etc. Serenissimi Archiducis Caroli, etc. Consiliarium. De se febricitante. ELEGIA VIII.

ME premit Hungarica febris recidiva subora:
O ubi Kiselii tam mihi grata domus?
Febre laboranti bis septem quae mihi luces
Divitis hospitii iura benigna dedit.
O ubi gemma meus, pesti saevissima pestis,
O felix operum GABELECHOVER ubi es?
O ubi tam dexter Podalirius atque Machaon
Qui medicas nobis applicuere manus?
Si nostras audire preces vos moenia GraetI
Non prohibent vestrae ferte salutis opem.
Ardeo non aliter quam saevae flamma Chimaerae.
Et quae dura niger calfacit aera faber.
Os hebet, arentique haerescit lingua palato,
Et sicca infelix halitus ora quatit.
Pulmo ferum rapidis expirat faucibus ignem:
Qualem venator naribus efflat equus.
Cor tremit et diro feriuntur tempora pulsu,
Iurarem Aetnaeos hic habitare fabros.
Languent prostrati ferventis corporis artus:
Et molem nolunt sustinuisse pedes.
Inflammat venas bilis suffusa tumentes:
Ventriculum torquet plurimus humor iners.
Nec calor adveniens paucas perdurat in horas:
Sole oriente oritur, sole cadente cadit.


image: s762

Perque diem totum vexat sitis etgra: nec ullum
Quod recreet miserum, dulce levamen adest.
Adde quod his fervens in finibus aestuat aer:
Ingeminatque mei semina diramali.
Quid quod et ingenium febrili exaruit aestu,
Et mea iam nullo vena liquore fluit.
Quo me convertam? nemo est, qui misceat haustus,
Nemo qui medicas exerit arte manus.
Sustineo vires herbarum viribus aegras:
Et guttur cocta colluo fontis aqua.
Caprinoque sero, et lactuca, et paupere malva
Naturae obstrusas ipse recludo vias.
Funde pias pro Vate preces, Generose Georgi,
Et fac pro reditu vota benigna meo.
Sic tua sit sospes cum cara filia matre,
Et neutram febris post recidiva premat.

DE LACV CIRCNITIO, AD GASPAREM GOdescheium Circnitianum. ELEGIA IX.

QUID Deli Inopum, quid reflua flumina Nili
Mirer? Circnitium miror Amice lacum?
Ille lacus, vasti quem cingunt undique montes,
Nec fontem, nec habet ostia, more lacus:
Sed sursum fluit e terra, refluitque deorsum,
Perque suas certas itque reditque vices.
Nam cava subtus aquam stagnantem terra resorbet:
Cum nova purpurei tempora veris eunt.


image: s763

Tunc emersa virent stagnanti e flumine prata:
Seque novo viridis gramine vestit ager.
Tunc pinguem agricolae proscindunt vomere glebam:
Inque lacus gremio semina iacta tegunt.
Hinc fenoque casas et messibus horrea complent:
Hinc cum ervo et milio, pisa fabasque legunt.
Vidi ego triticea terram flavescere arista:
Quae nuper densis tecta latebat aquis.
Vidi ruricolam curvos tractare bidentes,
Qua nuper remos duxerat ille via.
Cum vero Autumm succedunt frigora messi,
Mox eadem absorptas terra refundit aquas.
Tum subito erumpunt, velut e sifonibus undae,
Et longae complent vallis utrumque latus.
Emergunt simul occulto cum flumine pisces
Omnigeni: et miro vertice pictus anas.
Atque ubi constiter ant graciles aestate capellae:
Illic hyberno pisce natatur humus.
Quaque vago volucri modo rete tetenderat auceps:
Illic nunc lintrem navita lentus agit.
Vix equidem credar: sed cum sint lumina testes
Ipsa mihi: debent lumina habere fidem.
Vidimus in glacie pisces haerere ligatos:
Et rigido caesos saepe bidente capi.
Inunc, Inopum et Nilum tibi suspice: quisquis
Circnitii nescis mira fluenta lacus.


image: s764

IN NATALEM SUUM, AD UXOREM MARGAREtam Brentiam. ELEGIA X.

HUNC FRISCHLINA diem signa meliore lapillo,
Proque tuo superis fac pia vota viro.
Hic est ille dies, quo clari numinis auram
Hausimus, et nitidi vidimus ora poli.
Funde merum pateris, et mensis infer acernis,
Quas comedat laeto gutture verna, dapes.
Ter iam quingentos CHRISTUS compleverat annos,
Lustraque post octo septima messis erat:
Pendula caelestes lanx suspendebat habenas,
Pergebatque brevem nox superare diem.
Nam decima Octobres ibat lux ante Kalendas.
Leucothoeque novis mane rubebat equis:
Quando ego materno ventre egressus in auras,
Accepi vitae tempora prima meae.
Quae tum splenduerint subter labentia caelo
Sidera: quid vario stella nitore velit:
Quid mihi laeva mali portendant astra: quid irae,
Sanguineus Mavors, quid Venus aequae boni.
Vos o Astrologi nolite inquirere frustra:
Nam vestris nugis debet abesse fides.
Una dies alios vitae producit in auras,
E vivis alios surripit una dies.
Virgilium lux haec, Graia tellure reversum,
Sustulit: inque Itala contumulavit humo.
Stant tibi Parthenopae Lucano in littore sedes:
Qua profugo implevit moenia Troe Capys.


image: s765

Sustulit haec eadem Islebio sub limite natum,
Eerlini ertinctum sedibus, Agricolam.
Haec contra diadema tibi Rudolphe Bohemum
Contulit: hic Regem qua sua Praga videt.
Quid, quod et interdum geminos Horoscopus idem
Producit, nulla conditione pares?
Quis fuit asperior rufo venator Idumo?
Teque Iacobe sacra quis pietat prior?
Attamen hos ambos quasi momine temporis uno,
In lucem quondam Diva Rebecca dedit.
Scire nefas homini, quid crastina proferat aetas:
Nos tamen auguruiis dedita turba sumus.
Iruimus, quae prima dies, ubi terminus aevi,
Quid bonus in caelo cogitet ille DEUS.
Lucida quid gemino portendat Cynthia cornu:
Aut quid fraternis ignibus orba, notet.
Astrorum inde vices, numerataque semita Lunae:
Hinc nugae Assyriae, Niliacumque nefas.
Vana quid in caelo rerum pelagoque geratur.
Et terra, ficti conscia fama videt.
Illic crudelitas, illic temerarius error:
Et consternatus, qui pavet ista, timor.
At tu Christe tuo qui me spiramine fulcis,
Inque tuo verbo spem posuisse iubes:
Tuprocul eventura vides: tibi debita vatum
Pectora, caelesti pectora mota sono.
Tuque regis sortes, per te praesentit aruspex,
Quid fati volvat providus ille Pater.
Te duce Danieles numquam frustratus Hebraeos,
Fatidico solvit ora diserta sono.


image: s766

Qui simul aetherios animo conceperat ignes,
Ore dabat pleno carmina vera Dei.
Astra suos peragunt cursus, celeresque recursus,
Nam non vitandae tempora legis habent.
Hinc Sol a Borea nunc se convertit ad Austrum:
Nunc iterum Boream, bruma ineunte, petit.
At tu perpetuos indis sementibus auctus:
Ne nova per gelidas usta sit herba nives.
Quando procul nostra Titan tellure recessit:
A te vivificus, non aliunde calor.
Cum serimus, caelum vento felice recludis:
Cumque opus, aetheria semina tingis aqua.
Tu facis, ut scabrae maneat rubiginis expers,
Nec vitio terrae palleat ulla seges:
Ut neque dificiat macie, neque pinguior aequo,
Divitiis pereat luxuriosa suis.
Ergo vale Babylon, quae Solem dicis Osirim,
Atque inter caeli numina trina locas.
Stulta vale Memphi, quae nobis Isida numen
Efficis ex Luna, linigeramque Deam.
Augurium est nobis, quod sacri pagina verbi,
Divino est olim vaticinata sono.
Hac quisquis sacer antistes utetur amussi,
Concesso is poterit vatibus ore loqui.
Tu vero socii consors castissima lecti,
Ut redeat lux haec saepe precare Deum.
Sic nos cana fides, peetas sic integra semper,
Sic iungant vinclis iura marita suis.


image: s767

AD EBERHARDUM BIDEMbachium, S. Th. Doctorem, Abbatem Bebenhusanum, Affinem suum colendissimum. ELEGIA XI.

SI potes exigua conviva recumbere mensa,
Et mecum tenues sumere vate dapes:
Digne vir, et nostris merito invitande Camenis:
Cum consorte tori, te comitante, veni
Cras ubi Sol decimam signabit desuper horam:
Exspectabo domi te, Sophiamque tuam.
Nam socer affini consanguinitate propinquos,
Qua ratione potest, exhilarare cupit.
Semper enim vitae extremos festinat ad annos:
Supremumque putat quemlibet esse diem.
Ex quo caelipotens sacro illum contigit igni:
Insregitque manus, destituitque pedes.
Ipse etiam nobis facundi Snepffius oris,
Nonnihil amotis nubibus, hospes erit.
Adveniet patrii Ioannes nominis haeres
Brentius, atque suo Barbara iuncta viro.
Si mihi vir dicendus erit: cui naviter uxor
Imperat, et Dominum non sinit esse virum.
Pan etiam veniet, ovium Pan ille magister:
Non pater Arcadicus, semicaperve Deus:
Sed VVendellinus consanguinitate propinquus,
Sub cuius subsunt pastor ovesque manu:
Hi mihi convivae: si fercula forte requiris:
Fercula tot numero non habiturus eris.



image: s768

P. MELISSO FRANCO, COMITI Palat. et Equiti, civi Romano. ELEGIA XII.

DETRACTIS geminis Frislinum Saxo poetam
Nominat: est homini mollior ille sonus.
Me Frischilinum vult Musa vocare Melissi:
Penset ut acceptum syllaba quarta malum.
Est qui Frochlinum stolido me nominat ore:
Ceu dederint ranae nomen Aristophanis.
Contigit hoc ipsum divino forte Maroni:
Cui stirps Virgilii nomen avita dedit.
Vergilium plebes tamen ipsum stulta vocavit:
Sicut Freschlinum me male sana vocat.
Frischlino mihi, non Freschlino nomen avitum est:
Hoc me Teutonici sanguinis esse probat.
Cecropia dices Hygiaenum voce: Latina,
Si vis, me poteris dicere Vegetium.
Mens tamen est nobis, nomen retinere paternum:
Ut me Germam stemmatis esse probem.
Hoc tritavus nobis Bernhardus nomine vixit:
Hoc atavus dudum nomine Ianus erat.
Hoc proavus quondam Henricus cognomine vixit:
Hoc mihi Ioannes nomine vixit avus:
Militiae iurata manus, pia fulcra Senatus:
Legatique Ducum, Signiferique Ducum.
Nec meus eximia Phoebi praesignis ab arte,
Alterius voluit nominis esse pater.
Nec tu duriciem metuas: cum [gap: Greek text] Pelasgi
Dicant, et [gap: Greek text] Tuscula quae Latii.


image: s769

Si tamen inserta vocali augebis: id oro
Carminis ut facias conditione tui.
Quid tamen interea de me promittere possis,
Accipito verbis, noster amice, tribus:
Sive ego Frischlinus, Frischilinusve vocabor:
Paule Melisse, tuus semper amicus ero.

AD P. VIRGILIUM MAROnem, Poetarum Principem. ELEGIA XIII.

VIRGILII manes, et perpetis ossa favillae,
Et quidquid campis restat in Elysiis.
Vos ego compello, vos primo in margine libri
Alloquor: et testes ad mea verba voco.
Si mala FRISCHLINI laedent vonvitia Musam
Insontem: hanc vestra rite iuvetis ope.
Furta meis multi dicent haerere libellis:
Et mea quod fuerit praeda Maronis opus.
Duritiem versus censor culpabit iniquus:
Quam peperit numeris Teutona lingua meis.
Aut minus abiectas carpent mendacia voces:
Aut aliud dicent crimen inesse libro.
Sed quibus excuser merito rationibus, audi,
(Si me audire potes) summe Poeta Maro.
Dissimilis nostrum fortuna utrique tuaque
Ah longe inferior sors mea sorte fuit.
Lingua Latina tuo vernacula fluxit ab ore:
Quae mihi difficili parta labore venit.
Tu cum perfectum posses cumponere carmen:
Ut legerem recte tunc mihi cura fuit:


image: s770

Quosque tuo posses imitari rite libello:
Innumeri Vates pene fuere tibi.
Nam tuamateries toti notissima mundo:
Inque Poetarum fabula trita choro.
Multa sed et licuit cum fictis nomina rebus
Fingere: erant animi libera frena tui.
At mea materies est rebus plena novatis:
Nec prius hoc quisquam tramite fecit iter:
Nec fuit ulla mihi concessa licentia Vati:
Verba sed historicam iussa tenere fidem.
An levia haec credas? age perbreve respice tempus:
Quo labor hoc longum noster aravit opus.
Bis seni ex illo lapsi sunt tempore menses:
Cum thalami hoc fieret connubiale sacrum.
Tres mea Germano, Latioque ornata cothurno
Abstulit, a Syrio tracta Rebecca solo.
Est unus misero ploranti fata colono,
Et Variis linguis plebeculaeque datus,
Nam varios pinxit Comoedia libera mores:
Plebeio quales cernimus esse gregi.
Comitiis unus datus est: cum Caesare rapto
Ipse Ratisponae (res ea nota) fui.
Maxima pars reliqui, tenerae concessa iuventae,
Temporis: est operis quae polienda meis.
Binas quoque die consumo naviter horas,
Dum doceo tenerum Romula verba gregem.
Nunc Cicero est manibus nostris sumendus, et illo
Deposito, magni Caesaris illud opus.
Caesare vix posito tua nos Aeneia torquent
Arma, iuventuti rite canenda meae.


image: s771

Dixerit hoc aliquis modico facile esse Poetae:
At inctura tamen temporis ista fuit.
Quin etiam sacri quando venere diei
Tempora: cum noster otia coetus habet.
Tres ego continuas tribui sermonibus horas:
Socraticamque ivi per nemus omne viam.
Assiduo sic me iactatum cura labore
Abstulit, a Musis ad graviora meis.
Quidquid in his igitur poteris repraendere libris,
Id culpam exigui temporis esse puta.
Sed da pro septem septenos mensibus annos:
Sic numero libris conveniente meis.
Da mihi quanta tibi fecit Deus otia Caesar:
Ingenii vires experiere mei.
Forsitan incudi cum parvos reddere versus,
Inque annos dabitur scripta referre novem:
Maturum censebis opus: meliusque placebunt
Iudicio et limae carmina nostra tuae.
Interea volitet totum tua fama per orbem:
Et VVirtembergis te mea semper amet.
Te colat, observet, semper tibi dedita subsit;
Et perdat naevos te poliente suos,

IN EBRIETATEM, AD IOANNEM POSTHIUM, ELEGIA XIII.

EXPETIS inculto, vates cultissime, versu
Persequar ut foetens Ebrietatis opus.
Damnaque quae dulci meretrix haec blanda veneno
Plurima das, Musa non remorante, canam:


image: s772

Ut monitu Vatum Germania mota piorum
Contrahat insani turgida vela meri.
Efficiam quod amice mones, atque omnia paucis
Exequar: incultis annue Christe modis.
Est locus Arctos ferme conterminus axi,
Qua celeres volvunt Rhenus et Ister aquas.
Alta domus tecto, sublimibus alta columnis:
Grata domus puero, grata frequensque seni.
Cuius ad Eoum multo nidore vaporans
Est latus, et sapidis plena culina cibis.
Occiduum pigro dat longa cubilia somno:
Hic ubi perpetuis ructibusn aura tepet.
Infima pars cellam vino pomisque refertam
Continet, et largo dolia plena mero.
In medio cinctum tabulis nitet aede lacunar,
Laesa manu fornax, laesa fenestra manu.
Stat mensa, et fuso numquam fit sicca falerno,
Foetorem haec tota spirat in aede gravem.
Ut cum quis foveam non clausa nare viator,
Aut foedam, ducit qua via, transit haram,
Cantharus in gelida sedet illi proximus unda,
Omnia plena vitris, omnia plenas scyphis.
Apposita stant lance dapes, quas verna ministrat
Luxus, stant avidae fercla parata gulae.
Haec circum ternis stipata sororibus, audax
Ebrietas animo, corpore fracta, sedet.
A dextris Venus, a laevis Blasphemia, et ante
Prodiga mens: medium sed tenet ipsa locum.
Dii quales oculi? quae diri tempora vultus?
Vix equidem tali fronte Medusa fuit.


image: s773

Luridus in vultu color, et vaga lumina torve
Igne micant, ciliis ulcera foeda scatent.
Pendula laena genis, spir antique ore mephites,
Dente putris, cuccis turgida, blaesa sono.
Inde manus tremulae, prostrataque membra podagra,
Et formidatis venter opimus aquis.
Nullus honor, vestis quem conciliaret honesta:
Nuda puella humeris, nuda puella genu.
Quaque tegit reliqui furiales corporis artus,
Sordet, et est longo trita lacerna die,
Nulla quoque informem circundat Zona puellam,
Iampridem huic Zonam solvit amica Venus.
Pro Zona longum tunicas farcimen oberrat,
Gratior aurato baltheus iste sinu.
Amissis pariter nummis, ipsaque crumena,
Alea marsupi sustinet apta vicem.
Biblia lecturam vetuit soror altera quondam,
Chartarum ludos substituitque leves.
Nunc manibus gerit, et posita inter pocula tractat,
Provocat his pueros, provocat hisce senes.
Monstrum horrendum, ingens, cunctis ornatibus orbum,
Frondibus exceptis quae decorare caput.
Nam placidis gaudet lasciva puella choreis,
Addit enim stimulos Liber et alma Ceres.
Stant famulae circum foedae, scelerumque ministrae,
Exhastos doctae restitusse cados.
Ira, libido, furor, fastus, iactantia, caedes,
Fraus, dolus, insidiae, iurgia, flagra, minae
Contemtrixque hominum, superumque superbia demens,
Atque aliae, longus quas numerare labor.


image: s774

Imminet ipsa mero, cyathoque sororibus instat:
Quumque bibit, una sorbitione bibit.
Tum Veneri obsceno (pudet ipsum dicere) vitro
Praebibit, et tremulum fundit in ora merum.
Quo simul in caluit, festas agitare choreas
Appetit, adque ictam crura movere lyram.
Invitosque rapit stimulante furore maritos,
Invitasque rapit, patre vetante, nurus.
Sublato clamore sonat domus, icta tremiscunt
Atria: sub pedibus putida terra gemit.
Pars oppleta vomit, pars voces tollit ineptas
Ut solet a scabra turpis asella mola.
Ipsa quoque ante alios clamando immanior omnes
Ebrietas raucum tollit ad astra sonum:
Regia quo caeli, tellusque profunda remugit,
Vicinaeque omnes intremuere domus.
Iusserit hanc aliquis nimias compescere voces,
Continuo illius gutture pugnus erit,
Tum famulae certatim omnes arma, arma loquentur
Pugnaque constricta cuspide surget atrox.
Iamque volant fragilesque cadi, curvique lebetes:
Missa volant liquido pocula plena mero.
Tum soror horribiles edit Blasphemia voces,
Inque ipsos spargit crimina multa Deos.
Unlnere Tartareas aliqui mittuntur ad umbras,
Flebilis hoc nempe est Ebrietas opus.
Quis loquar, ut patrio macularit sanguine dextras
Saepius, heu! fratres tradideritque neci?
Quid? quod et incestu se polluit illa nefando
Saepius, heu vetitis accubuitque toris?


image: s775

Illa suas Lothum iussit vitiare puellas:
Nil sinit intactum Bacchicus ille liquor.
Illa patres facit esse suis ludibria natis:
Ebrius toto monstrat in orbe Noas.
Illa suis properat funus lethale maritis,
Eumenis ut Phrygii tristia fata docent.
Ut docet Elpenor tecto delapsus ab alto,
Dum nimum lasso flabat ab ore merum
Illa suos praedam facit hostibus esse maritos:
Exemplout monstras Dux Holopherna tuo.
Et ros Troiani somno vinoque sepulti,
Argolica quorum moenia capta manu.
Illa suos necat ense viros, heu saevior illis
Quae pertusa Stygis dolia fonte replent.
Illa suos Erebum cultores ducit ad imum,
Ebriaque aeterno carcere corda premit
Illa suos nulla de caussa occidit amicos:
Magnus Alexander ceu mihi testis erit.
Compulit haec Gallum secretam pandere mentem,
Compulit heu propria vim sibi fere manu.
Haec Macedum Reges, et regna evertit: et olim
Attulit, Antoni, fata suprema tibi.
Nam tua ni turpi maduissent pectora vino
Acta caede nova non rubuisset aqua.
Usque adeo mentemque abolet, corpusque trucidat,
Aeternisque premit cladibus Ebrietas.
O superi, nostras quis monstrum hoc duxit in oras?
Quae peperit mater? quo genitore sata est?
Non illam humant pestem genuere parentes.
Non ortum terris, non trahit illo polo.


image: s776

Dis genuit furvi tetricas Acherontis ad undas,
Dis illam Stygiis abluit auctor aquis.
Mater Avernali conceptam semine primum
Edidit, et Lethes abluit inde lacu.
Alecto mater: foedaeque trahenda puellae
Ubera viroso turgida felle dedit.
Cerberus infantem consopiit ore trifauci,
Protulit in cunis saeva Megaera suis.
Inde Pater Pluto tenebris eduxit adultam,
Posset ut huic aliquem consociare virum.
Pene pererratis totius finibus orbis
Aptus ei nullus, quem reperiret erat.
In Scythiam venit, Scythiae eiecere coloni:
In Thracam rediit Thraca removit humus.
Hic Pluto, Thracae (proh Iuppiter) inquit in oris
Quam nostra haec olim grata puella fuit?
Nunc odere omnes, et sobriet atis amantes
Heu quoque suppliciis ebria corda premunt.
Scilicet hoc meritis debebit Thracia tellus
Sive Anacharsi tuis, seu Mahometa tuis.
Dixit et Aemathiis a tergo pone relictis
In latos Asiae protinus ivit agros.
Non Asia admisit, non India, non Arimaspi:
Limina clausit Arabs, limina clausit Ion.
Clausit et Aegyptus, tepidae clausere Cyrenae.
Getulo patuit nullus in orbe locus.
Hinc adit Hispanos, Hispania tota fugavit:
Mox petit Italiam, clausit et illa fores.
Evolat ad Gallum superatis Alpibus urbes,
Sed riget obicibus ianua fulta suis.


image: s777

Omnibus exclusum lati regionibus orbis,
Heu Stygio monstrum de genitore satum,
Teutonus excepit, mensisque locavit, et ostro:
Magnificasque sua condidit urbe domos.
Queis pueri iuvenesque bibunt, queis cana senectus
Pocula nocturnis aequa diurna facit.
Catera praetereo, quis enim scelera omnia dicat?
Quis tam fecundae tot meretricis opes?
O vos degeneres! o segnia pectora rebus
Fortibus! o patribus turba nefanda tuis!
Martius his ardor detrudere finibus hostes
Suasit, et invictum pace tenere solum:
Vos vino et somno, patrum praeclara, sepulti
Linquitis heu turpi more, trophaea Getis:
Evigilate viri, dirumque expellite monstrum
Finibus, et patrii stringite moris iter.
Sobria si fuerint Germanae pectora genti,
Illa viris maior totius orbis erit.
Laudibus ingenii non vincet Teutonas Auson:
Militis Hispanus cedet honore sui.
Consiliis Gallus, velocibus Africus armis,
Germano Turcus praepete cedet equo.
Nec pharetra Moschus, nec diro Tartarus arcu
Germanum frameas qui superabit, erit.
Teuto suis vincet, quotquot Sol adspicit, armis,
Terrarum populos, Antipodumque manus.
Si te Bacche prius vincat, furiisque creatae
Respuat infelix ebrietatis opus.
Quare agite e nostris horrendam pellite terris,
Gorgonea horrendam pellite fronte feram.


image: s778

Teutona quotquot habet plaga sobrietatis amantes,
Pellite turbantem iugera nostra feram.
Et vos cum primis, male sobria turba, Poetae
Mentibus ex vestris hanc agitate feram.
Utque vagabundum Suevis in saltibus aprum
Circumstant avidi dente minace canes:
Sic armis illud vestris circundate monstrum,
Caedeque prostratae tingite tela ferae.
Utque canem rabie correptum, intraque ruentem
Moenia, saxorum grandine turba petit:
Sic vos Phoebeis immania terga sagittis
Sternite, et unanimi mittite tela manu:
Telaque missuri, vestigia stringite Posthi,
Vester hic Alcides, hic Meleagros erit.

IN POSTHIMELISSAEUM votum.

VIDERAT Ebrietas PosthI [reg: Posthii] votum, atque Melissi,
Et, quae tanta mihi bella parantur? ait.
Bella parantur, ait: sed nondum ego victa, nec istis
Votivis palmam do superata viris.
Nam licet ille gradu, vincat celerante veredum:
Effugiet nostras non tamen ille manus.
Et licet hic vel Apes animalcula sobria vincat:
In culpa infelix Ebrietatis erit.
Quid faciam? si forte bibent incautius unquam,
Totis oppletos mentiar esse cadis.

NICODEMI FRISCHLINI ELEGLARUM LIBER VICESIMUS PRIMUS.



image: s779

AD PAULUM MELISSUM Schedium Francum Germanum, Comitem Palat. et Equ. Poetam Laureatum, Civem Romanum. ELEGIA I.

PAULE Camenarum decus, et nova gloria vatum
Qui, quod nominibus diceris esse, facis:
Nam tibi mellifluo manat de gutture carmen
Quo non est loquidis dulcior hybla favis.
Iuppiter, ut metuo ne me praesepia fucum
Vestra, procul socio rure Melisse fugent:
Tam mihi displiceo, quoties tua carmina volvo,
Tam video Cygnos anser adire bonos.
Caecus amor PosthI me censuit esse Poetam,
Et vates dixit inter habere locum.
Dixit et hoc alius. sed non ego credulus illis:
Meque mei curta metior arte pedis.
Si strepero tamen oblectat me murmure Crabro:
Efficiam, quod me Paule Melisse iubes.
Fataque lugubri CamerarI tristia versu
Exequar, et cineri iusta suprema dabo.


image: s780

Ut primum ad patrios sospes remearo penates,
Nunc paulum a nostro cogor abesse foce.
Argentina mihi veterum visenda Trebocum,
Otia dum nobis Syria flamma facit.
Quod si multa parum peraget praeconia carmen
Flebile: eo lacrimis aptius illud erit.

DE MORUM ELEGANTIA ET venustate: ad teneram iuventutem. ELEGIA II.

ACCIPE simplicium praecepta salubria morum,
Parve puer: monitus nec male temne meos.
Quae facienda tibi, quae sint fugienda vicissim:
Carminibus poteris certior esse meis.
Cum tibi transierint felicis tempora noctis:
Ante diem pulso tolle sopore caput.
Principioque Deum demissa mente precare:
Ut reliquum miti temperet ore diem.
Indue tum vestes, caligasque astringe togasque:
Neu latet in laxa pes tibi pelle, cave.
Ablue deinde manus, os elue, come capillos,
Et lege divini lemma caputque libri.
Mox ubi conspectus hominum vultusque subibis,
Aut Praeceptoris ora verenda tui:
Sic oculos compono tuos, sic ora, manusque:
Absit ut incessu dedecus omne tuo.
Auribus attentis, vultum demissus honestum:
Nec circum circa lumen utrumque rotes.
Pone supercilum, ne cui videare superbus:
Indicium fastus ruga semilis habet.


image: s781

Os non quaesitum taceat: nisi grata parentes
Forte salutandi sit tibi cura tuos.
Qui multum garrit, mentitur multa: sibique
Exitium stulta garrulitate parit.
Nec tolle immodicos, risu veniente, cachinnos:
Risus is est multae rusticitatis opus.
Sit sedata manus, vocesque notare docentis
Sedula: tractandis sit manus apta libris.
Cum tandem veniet gratum tibi tempus edendi:
Primus ades, mensam sterne, precare Deum.
Ultimus assideas, digitis carpe ultimus escam:
Ora nec immunda tota perunge manu.
Cultello quasdam, quasdam cochlearibus escas
Accipe, nec rodas fercula, more canum.
Sit potus, sedare sitim: mensura loquendi.
Respondere: cibus sit, satiare famem.
At satur escarum superis persolvito grates:
Adque tuas operas muniaque apta redi.
Sunt etiam fluidi quaedam excrementa cerebri:
Sunt oris flatus, sputaque crassa tui.
Est qui vesicam saepe urit, inutilis humor,
Est alvi pariter sarcina foeda tui.
Has iussit natura parens excernere feces,
Sed vitae ratio postulat apta modum.
Sic vesica igitur, sic exonerabitur alvus:
Ut sis secreto solus ubique loco.
Nec crepitum facies: nec ructum emiseris ore:
Nec mucor nares pendeat ante tuas.
Linteolo terges, non dextri veste lacerti:
Hoc civilis erit simplicitatis opus.


image: s782

Cum sputum excernes tussimque a pectore, vulium
Averte, aut aptis vestibus ora tege.
Est etiam tempus, quo somnum ducere praestat,
Quando laboriferum clauserit hora diem.
Tunc habitis precibus gratum conscende cubile:
Pythagorae vocis cum pietate memor:
Quidnam praeterii, quidve egi, quid mihi agendum?
Hac tibi care puer quaeritur arte decus.

DE MUSICORUM INSTRUMENtorum Inventoribus. ELEGIA III.

I.

PRIMUS Lamechides Citharae modulamina Iubal
Invenit, nervis applicuitque manus.

II.

Mercurius reperisse lyras, et pectinis usum
Fertur: et argutos saepe dedisse sonos.

III.

Dulcia tractavit Chelyos sua fila Coraebus
Inventor, faciles increpuitque modos.

IIII.

Pan, Deus Arcadiae, canna modulatus agresti,
Balantes tenui carmine mulsit oves.

V.

Tibia cum flatu digitis impulsa canoris
Euterpe, munus creditur esse tuum.

VI.

Incurvos primum lituos invenit Osiris,
Niliaco quondam numen agreste solo.

VII.

At pice coniunctis Tonius cantavit avenis
Primus: et inflato gutture movit utrem.



image: s783

VIII.

Aere cavo primus bello fera pectora Piseus
Terruit: et fortes traxit ad arma Duces.

IX.

Terpsichore primum Psalteria pollice docto
Impulit, et fidibus carmina sacra dedit.

X.

Ctesibius vocum fecit discrimina mille:
Organon artifici composuitque manu.

XI.

Virginis in morem salientis Anacreo chordae,
Ex ducto blandos repperit aere sonos.

XII.

Aurata lusit testudine Thracius Orpheus:
Et facili saevas molliit arteferas.

XIII.

Qui primus populum Tyrrhenus duxit Hetruscum,
Ductilibus cecinit primus in orbe tubis.

XIIII.

Prima soror Mosis Miriam sub littore rubro,
Fatidica pepulit tympana sacra manu.

DE RATIONE COGNOSCENDI horam diei e manu sinistra. ELEGIA IIII.

ACCIPE festucam, manuique impone sinistrae,
Qua medius pollex indicis ima premit:
Ne tamen emineat palmam extra longius ipsam
Quam digiti brevitas indicis esse solet.
Tum palmam et faciem radiis obverte coruscis:
Si forte hybernae tempora lucis erunt.


image: s784

At Soli aestivo radicem porrige laevae:
Extentamque procul deinde teneto manum.
Lineae dum vitae vicino subdita monti,
Umbram eius mediae terminet orbe manus:
Conus ibi digitis illaepsae super umbrae
Index isto horae tempore certus erit.
Nam quando digiti ferit indicis umbra cacumen,
Septima in Occasu, quinta Orientis erit.
Sed Medicus quintam sero iam vespere ducit,
Inque illum claro septima mane cadit.
Hos inter medius sextam demonstrat utramque,
Sive dies oritur, vespera sive venit.
Ante diem medium bis quartae nuntius horae,
Quartae post medium est auricularis apex.
Qui subit articulus, hunc nona cacuminat hora,
Sed medium ante diem: tertia post medium.
Articulus decimam determinat alter ab ortu,
Post medium ferit hunc hora secunda diem.
Radix eiusdem primam undecimamque figurat,
Sic horas omnes monstrat aperta manus.
I nunc et magno coemas horaria sumtu:
Qui digitis nescis illa notare tuis.

Brevius sic.

IN laeva calamus medii sit meta diei,
Indice non brevior pollice sub medio.
Tum luce hyberna te Soli obverte sereno,
Radicem aestiva porrige luce manus.
Linea dum vitae vicino subdita monti,
Umbram eius mediae terminet orbe manus.


image: s785

Primam dat radix minimi, articulusque secundam
Alter, et articulus tertia primus erit.
Summi apices reliquae dant lucis quatuor horas
Inde redi a quinta Solis ad undecimam.

AD PRAESTANTISSIMUM virum, D. Adolphum Occonem Medicum Augustanum. ELEGIA VI.

NON ita virgineus delectat vultus amantem,
Nec sociae facies est ita grata viro.
Nec species Helenae Paridem sic movit amoena:
Nec sic pulcra suos Lais, Adolphe, procos.
Ut tua me rapiunt Regum simulacra priorum,
Munera divitiis undique parta tuis:
Expresso referunt quae ductas aere figuras:
Caesareos oculos, Caesareasque manus.
Ut vidi, ut stupui, ut me meus abstulit ardor:
Nam mihi praesentes rebar adesse Deos.
Est aliquid spectare Deos, et adesse putare:
Et quasi cum vero numine posse loqui.
Quantum ad me, nen iam praesenti vivere seclo
Me puto: sed prisci temporis esse virum.
Neciam Germanos inter, mea limina cerno:
Sed media felix hospes in Urbe moror.
Caesareos video vultus, velut ante fuerunt:
Imperium summi cum tenuere throni:
Caesareos video lauros, sacra tempora circum:
Signa triumphali quae caput orbis habet.


image: s786

Caesareas video trabeas, cinctusque Gabinos:
Indigenas habitus, pacificamque togam.
Caesareos video clypeos, aquilasque volantes:
Et monumenta suae cuique paterna domo.
Felix argentum fulvoque beatius auro:
Quod tales ducit nostra sub ora Deos.
Nam quae illis virtus, quam vivida dextera factis,
Quam prudens animus, consilioque sagax:
Audiit, et gelidis vicinus finibus axis,
Ultima quem tellus, ultimus orbis habet.
Audiit, et si quem tellus Memphitica pascit:
Nilus ubi refluo gurgite tingit agros.
Ergo quem famae fulgor, nomenque trahebat
Hactenus: hunc etiam corpora picta trahant:
Et cui non licuit coram vivum ora tueri,
Quos dedit ars, vultus effigiesque colat:
Dumque videt parva pictos in imagine vultus:
Sit simul humanaesotris ubique memor.
Omnia sunt hominum pallenti obnoxia morti:
Et simili fato Rex populusque cadunt.
Quo pater Augustus? quo cessit Iulius ingens?
Quo Nero crudelis? pulvis et umbra sumus.
Quis scit an Hesperias Titan, prius intret in undas:
Quam rapidae fias praeda cupida neci?
Non genus antiquum, non te facundia dives,
Non armata potest eripuisse manus.
Ibimus huc omnes, quo nos vocat hora supremi
Funeris: ista semel meta terenda venit.
Felices illos, qui recto tramite tendunt:
Et facili scandunt sidera ad alta via.


image: s787

Nam quisquis Christi sine ductu caecus abibit:
Hunc Erebi ad tenebras devius error aget.
Qua vero referam te, vir clarissime, laude,
O Decus, o aevi splendor, Adolphe, tui!
Vasa Corinthiacis sunt qui producta caminis,
Immensi passim sumtibus aeris emant:
Taenarios alii lapides, Pariasque columnas
Conquirunt, alii fulva metalla Tagi,
Foas alii gemmas, viridesque Smaragdos,
Et quaecumque vagus munera mittit Arabs.
Tu veterum nobis expressa numismata Regum,
Caesareos vultus effigiesque paras.
Nec magno parcis sumptu, magnoque labori,
Nec tuus Hippocrates, turba nec aegra, vetat.
Multiplices inter curas, tua seria rerum,
Hac opera multis utilis esse cupis:
Pro quibus emeritis, quando nil restat amicis
Nunc aliud, grates, quas licet, ore damus.
Pensabunt alii digna mercede laborem,
Qui veterum laudes et pia facta colunt.
Utque sit haec aetas tibi non bene grata merenti,
Est tibi posteritas grata futura tamen.
Interea placidam ducas sine labe senectam,
Vitaque sit capiti non onerosa tuo.

AD ESLINGAM SAcri Imperii Urbem. ELEGIA VII.

CUM ter quinque ierant a Christo saecla tribusque [note: Esselingae in Collegio Minoritarum parieti inscripta.]
Et denis lustris additus Annus erat.


image: s788

Venit in hanc Urbem iactata Academia peste,
Quae celebrat nomen docta Tubinga tuum.
Tunc bona pars iuvenus, quos VVirtembergicus heros
Educat in studiis hanc habuere domum.
Alt era pars numero minor impare prisca tenebant
Quondam Augustino tecta sacrata patri.
Hos superattendens Heerbr andus, et ore disertus
Brentius, in studiis erudiere sacris.
Clarus et Hailandus placidis tractabat habenis,
Sancta iuventuti dans documenta piae.
Et ne te lateat numerus, mi candide Lector
Hos sesquicentum pene fuisse scias.
Turba Magistrorum numero complectar ut uno
Et quadra ginta sexque fuere simul.
Nam turbae e medio viginti hac cum tribus urbe
Ceperunt bino serta Magistra die.
Adde quibus septem, quorum non ultima cura
Colleg I sacri frena tenere fuit.
Carmine Frischlinus pollens, Gammelius ore
Dulcicano, physica Rieger in arte potens:
Magnus Hebraea sciens, Schvveickhardo nota Mathesis,
Zimmermanne tibi Rhetor amicus erat.
Oeser erat logicus, sacris hi cultibus agmen
Formarunt reliquum pro vice quisque sua.
A bacca et lauro ducentes nomina centum
Vinginti, et reliquae de grege plebis erant.
His Dux Christophorus patriae pater almus alumni
Sumptus et studiis commoda quaeque dabat.
Cui nos pro larga grates persolvere dextra
Factorum memores tempus in omne decet:


image: s789

Et tibi clara decus grates Eslinga Suevum
Fundimus ex animo, fundimus ore pio.
Quod nos hospitio profugos dignata fuisti,
Suppeditans Musis culta Lycea sacris.
Gratia sit Fleinere tibi dignissime Consul,
Sit Blatenharde tibi, gloria Saxo tibi.
Pro eritis ammum vestris ostendere gratum
Velle Schola et memorem se fore semper ait,

IN PAUPERTATEM. ELEGIA VIII.

QUAMVIS est hominum Paupertas obvia sannis,
Ridiculosque facit (dixit ut ille) viros.
Est tamen haec eadem rerum cumulata bonarum
Dotibus, et multum commodit atis habet.
Regia pauperibus promissa est aurea caeli,
Vitaque divitibus non capiunda viris:
Nam nisi deposita nummorum mole sequaris
Christum, peretuo tempore pauper eris.
Crede mihi citius (dixit Deus ipse) camelus
Transeat exiguae vile foramen acus.
Quam locuples superi penetret caelestia regni
Limina, porcorum limina clausa gregi.
Adde quod est melior requie comitante pugillus,
Quam plena est nimio iuncta timore vola.
Si quoque digna fuit cuiusquam gloria, Divis
Ex ipsis ortum ducere posse suum:
Quis non pauperiem quovis ornabit honore,
Cui Deus est genitor, cui pater, atque caput?


image: s790

Omnia quippe Deo veniunt auctore, nec ulla
Principii sortem res aliunde capit,
Ipse quoque assumpta mortali e virgine carne
Interea voluit pauper et esse miser.

EPIGRAMMA IN LIBRUM Epithetorum M Sebast. Figuli.

VI quae nativo nudata colore figura est;
Sordet; et informi est res inamoena situ:
Sic sua cunctarum squallebunt nomina rerum,
Ni sint nominibus picta et amicta suis.
Quisquis es, et vivo cupis exornare colore
Nomina; praesentem volve revolve librum
Sis simul auctori, qui scripsit talia, gratus:
Quodque viri nomen vult, in honore loca.

CALLIMACHI HYMNUS QUINTIUS, QUI EST IN LAvacrum Palladis. Interprete N Frischlino. ELEGIA IX.

ITE o lotrices divinae Pallados, ite
Omnes nam sacri praeter aguntur equi.
audivi fremitum, Pallasque huc proripit ipsa:
Ite coma insignes, ite Pelasgiades.
Diva suas numquam Pallus prius abluit ulnas,
Pulvere quam rapidi membra levasset equi.
Nec cum terrigenis caelesti a limine pulsis,
Tela Gigantaeo tincta cruore tulit:


image: s791

Nam prior haec illi tunc cura, ut libera curru
Aeripedum liquidis colla lavaret aquis.
Cura prior tepidas sudoris demere guttas,
Et quae frenatos spuma gravabat equos.
Ite foras, pigmenta nec ulla, nec ulla alabastra.
(Audio stridentes axibus ire rotas)
Nulla unguenta Deae, lotrices, nulla alabastra,
(Non amat his Pallas culta nitere bonis)
Nec speculum ferte huc: semper formosa Minervae
Est factes: nec quum sub Phryge rixa fuit,
Sese in orichalco Dea, nec Simoentis in unda
Contemplata olim limpidiore fuit:
Nec Iuno: sed sola Venus speculo usa fuisse
Fertur, et ornatam bis posuisse comam,
Pallas ubi emensa est bis sexaginta diaulos:
Qualis ad Eurotae cum pare Castor aquas;
Tum demum sua perfricuit medicamine vili
Membra, quod huic sacrae frondis oliva dabat.
O nuptae, hic subito micuit rubor, ignea qualem
Seu rosa, seu grano Punica mala ferunt.
Ferte maris tanium praepingue liquamen olivi,
Quo caput Alcidae Tyndaridaeque madet.
Ferte etiam aurati dentes huc pectinis, illo
Ponat ut abstersas in statione comas.
Egredere o Pallas: ad sunt tibi grata Puellae
Concio, magnorum filiae Acestoridum.
O Dea quin etiam scutum Diomedis ad undas
Exit, ut Eumeden instituisse ferunt:
Eumeden, gratus qui cum tua templa Sacerdos
Servaret, populi vim tulit Argolici:


image: s792

Compertis post insidiis fugitque, tuoque
Cum siguo Creii sub iuga montis iit:
Sub Creii montis: teque alta in rupe locavit.
Pallatides rupes incola turba vocat.
Egredere o Pallas, bello metuenda, trucique
Casside: quam fremitus scutaq densa iuvant.
Vos vero undiferae ne tingite membra, nec Argos
Tu fluvios hodie, sed bibe fontis aquam.
Hanc ad Amymonen ferte urnas luce puellae,
Aut qua fontanis it Physadaea viis.
Namque auro mixtas et floribus Inachus undas
Herbiferis orto provehit amne iugis:
Pulcraque divae ornat pro more lavacra Pelasgae,
Sed tu ne videas Pallada forte cave
Viderit hanc si quis nudum et sine veste lavantam,
Extremum Argolicos viderit ille focos.
Egredere o Pallas. loquar hic ego pauca puellis,
Haud ficta, at longo tempore nacta fidem.
Nymphae fuit Thebis, quam praetulit omnibus unam,
Quas coluit socio Pallas amore Deas.
Tiresiae mater. numquamque fuere seorsim,
Seu Dea Thespiacos ingrederetur agros;
Sive Coroneam, seu colla Haliarton equorum
Flecteret, Aoniam quum per agraret humum,
Sive Coroneam, qua lucus odoribus halat,
Cur aliumque sacros alluit amne focos.
Saepe illam curru secum Dea vexit eodem
Grataque nympharum fabula nulla fuit.
Nulla chorea, cui non praeforet ista Chariclo:
Sed tamen hanc lacrimae duraque fata manent.


image: s793

Quamlibet una foret nimium dilecta Minervae.
Nam positis quondam monte Helicone stolis,
Utraque tingebat liquidis Aganippidos undis
Corpora, per medium colle silente diem.
Utraque tingebat, medioque altissimus orbe
Sol erat, et toto plurima monte quies.
Forte huc Tiresias, primae lanuginis heros
Advenit, et catulos per nemus illud agit
Urgentique siti, fontis descendit ad undam,
Quodque nefas illo est fonte videre videt.
Hunc irata licet, tamen est affata Minerva,
Quis te post oculos non habiture tuos,
Quis te Tiresia, lucum perduxit in istum?
Dixit, et aeterna lumina nocte premit.
Constitit hic, mutusque haesit. nam plurimus aegra
Membra dolor, nimius praepedit ora timor.
Tum Nympha exclamat, Puero quae damna dedisti,
O Dea, num divis haec in amore fides?
Eripuisti oculos pueri. proh pectora, fili,
Palladis infausto quam male visa tibi.
An solem posthac tu numquam aspexeris? heu me,
Me miseram, heu Helicon numquam adeunde mihi.
Magna nimis parvis mutas: nec perdere damas,
Nec solita hinnuleos, lumina habes pueri.
Sic ait, amplexum defletque miserrima natum,
Mater ut amissum quum gemit ales Itym.
At Dea dilectam vitae miserata sodalem,
Compellat tali sacra Minerva sono:
Dia comes revoca quaecumque e bile loquuta es:
Excaecat sobolem non mea dextra tuam.


image: s794

Nulla mihi puerorum oculos rapuisse voluptas:
Sed rata falcigeri lex iubet ista senis.
Ut qui forte Deum (nisi cui permiserit ipse)
Viderit, is visu haec, praemia digna ferat.
Dia comes, mihi facta nefas fecisse Deorum
Irrita. Parcarum sic statuere manus,
Fatales a luce manus, qua prodiit ortus.
Quin tu igitur meritae praemia sortis habe.
Quot dein Autonoe sacros adoleret honores?
Et quot Aristaeus? votaque quanta darent,
Ut puerum possent Actaeona cernere caecum?
Atque erit ille tuus, magna Diana, comes.
Non tamen hunc cursus, sociique in montibus arcus,
Venturis poterunt eripuisse malis,
Quum divam imprudens conspexerit amne lavantem.
Sed Dominus canibus praeda erit ipse suis.
Ossaque tum genitrix nati nemora omnia lustrans
Colligit, in multis invenienda locis
Et te felicem, te dixerit illa beatam
Quae puerum hac habeas conditione tuum.
O mea ne plores: etenim pro lumine rapto
Illi, te propter, munera plura dabo.
Scire sutura dabo, reliquisque excellere Vatem
Omnibus, in sea poteritate viris,
Noverit is volucrum quae prospera, quaeque volatu
Irrita, et augurio quae mala signet avis
Plurima Boeotis, oracula, plurima Cadmo
Concinet, et magnis plurima Labdacidis
Addam etiam quo caeca pedum vestigia firmet
Fulcrum illi, et vitae tempora longa bonae.


image: s795

Solus et a letho Stygiis consultus in oris
Vivet: et hunc Pluton Agesilae coles.
Sic ait, et nutu firmat. nam si cui Pallas
Annuit, id debet sirmiter esse ratum.
Natarum hoc soli pater, omnia ferre paterna,
Concessit. nulla nam Dea matre sata est,
Sed Ioviss cerebro. Cerebrum Iovis omnia nutu
Pirma, suoque simul cum patre nata facit.
Pallis adest vere: venientem mollibus ulnis
Excipite, Argolidis quas pius urget amor.
Edite clamorem, date vota, attollite plausus.
Pallas ave, et curae iugiter Argos habe.
Salve quoquo abeas, et colla huc mitis equorum
Reflecte: et Danaos prompta tuere focos.

IN COLLOQUIA DES. ERASmi Roterodami. ELEGIA X.

QUISQUIS es ornata qui vis excellere laude,
Et prompte gaudes verba latina loqui.
Seu tibi cum magnis facienda negotia rebus:
Seu fuerint parvis expedienda tibi.
Hic liber e larga promet scaturigine voces,
Hunc fontem sitiens combibe, doctus eris.
Magnus erat quondam Cephisi fluminis usus,
Magnus et eiusdem semper ovabat honos.
Hic quoniam fuerat Cyrrhaeo semper amatus:
Ex hoc qui doctos tinxerat amne viros.
Maior at est huius tam docti gloria libri,
Semper et ipsius maximus usus erit.


image: s796

Ipse docet puris iuvenes sermonibus uti,
Ipse docet lepidos posse sonare sonos.
Hoc tu qi gaudes doctam pertingere vitam,
Tingere ceu vivo flumine macte puer.
Perlege sed librum perlectum saepe revolve,
Et vigili semper tempora falle manu.

ARGUMENTUM LIBRI I. AENEIDOS. ELEGIA XI.

TRINACRIO classem solventes littore Teucros,
Aeoliis Iuno iactat iniqua Notis.
Sed Deus aequoreus Troas miseratus, obortis
Imperat hinc ventis, fluctibus inde maris.
Eius ope Aeneadae Lybicas vertuntur ad oras:
Et reparant vires, fessaque membra cibo.
Aima Venus patrem miseris pro Troibus orat:
Cui spem Romani Caesaris ipse facit.
Obviat hinc nato Aeneae nemora avia circum
Erranti, et Tyrias in Libe monstrat opes.
Ille urbem ingressus picturam suspicit aedis:
Didonem Ilioneus supplice voce rogat.
Quo simul Aeneaque ipso sub tecta recepto,
Sidonis hospitii dat sua iura viris.
At Venus occultum Phoenissae inspirat amorem,
Instruiturque bonis regia mensa cibis.



image: s797

SUMMA HISTORICA LIBRI XI. AENEIDOS. ELEGIA XII.

ERIGIT Aeneas superis ex hoste trophaeum:
Membraque caesorum condere mandat humo.
Pallantisque necem deflet. patrique remittit
Exanimis nati funera maesta, seni.
Inde etiam Rutulis caesorum corpora reddit:
Ac sociis pariter fert pia iusta suis.
Sed mala Tytidae referunt responsa Latino
Legati, et placidum foedus inire iubent.
Queis ille auditis Aeneam poscere pacem
Consulit: hoc Drances non male sentit idem.
At furiis actus bellumpetit undique Turnus,
Inque pium Drancem crimina multa iacit.
Interea Aenes instructo milite pugnam
Apparat, adque urbem Martia castra movet.
Moenia sed cives firmant, turresque capessunt,
Et pavidae matres dant pia vota Deae.
Irruit ipse furens extemplo in proelia Turnus:
Obvia cui dextro Marte Camilla venit.
Protinus hanc turmae praeponit ductor equestri,
Troiana ut rapidis agmina fundat equis.
Cum Lucina Deam compellat vocibus Opim:
Commendatque illi virginis arma suae.
Iamque Euqites Tusci incurrunt: eqitesque Latini
Troibus adversa praelia Marte gerunt.
Diffugiunt Rutuli: sed pugnam Marte secundo
Restituit forti Volsca Camilla ruit.


image: s798

Hortatur socios ad praelia Tarchon Hetruscos:
Aruntis telo caesa Camilla ruit.
Opis adest vindex monitis excita Dianae,
Et telo Aruntem non sine fraude necat.
Hinc omnes dant terga fugae, Turnusque Laetinis
Ah nimium sero tempore subdit opem.

DE CLADE TUBINGENSIUM, facta 19. Iulii, Anno 1579 post immissum caelitus fulmen in arcem. AD ILLUSTRISSIMUM PRINCIPEM ac Dominum, D. Ludovicum, Ducem VVittembergicum et Teccium, COmitem Mompelgardensem, etc. ELEGIA XIII.

ELOQUAR? an sileam? Ludovice ter inclite Princeps,
O Dux, o populi cura salusque tui?
Eloquar? an sileam? refugit mens aegra dolore:
Horrescitque fero vox tremefacta metu.
Nam quod inauditum et saeclis memor abile nostris:
Tempestas miris saeviit orta modis.
Saeviit et totam formidine perculit urbem:
Multaque sulfureo fulmine damna dedit:
Disiecitque arcem: turrimque a sedibus imis
Eruit: astructas diripuitque domos.
Nec vicina tamen demisit corpora letho:
Et dare cum posset, non mala plura dedit.
Quis non obstupeat? quis demens talia fando,
Iram de nihilo fulminis esse putet?


image: s799

Hei mihi qui quoties de tanta strage recordor:
Admonit paveo: corque tremore micat.
Haec est illa dies: qua quondam nubibus actum
Svenicii in templi culmina fulmeniit:
Saxaque disiecit, turris compage soluta:
Et stragem late tecta per alta dedit.
Tum domus et templa ingentem traxere ruinam:
Fragminaque in multos sparsa fuere locos.
Heu metuenda dies! nigroque notanda lapillo:
Et populi castis usque pianda sacris:
Qualia solenni sancivit lege vetustas:
Cum fierent leni publica vota Deo.
Et populus meritos aris adoleret honores,
Exempt us miseris, non sine clade malis.
Phoebe tuum depone parum Latoe Galenum:
Et mihi da plectrum, dum nova damna cano.
AESTUS erat: mediamque dies exegerat horam:
Octipedis Cancri Sole tenente viam.
Cum pecudes pastae redeunt, caulsque revisunt:
Et stabulant medio septa per alta die.
Ecce nigrum magno misceri murmure caelum
Incipit: et ventis aspera surgit hyems.
Eripiunt subito nubes caelumque diemque:
En tox obductis incubat atra polis.
Aeoliae iam claustra sonant: micat ignibus aether:
Effusaque ruit turbidus imber aqua.
Diffugiunt homines passim. et diversa per agros
Tecta metu, et furtim concava saxa petunt.
Iliceis alii defendunt corpora ramis:
Pars inter fruticum densa vepreta latet.


image: s800

Lustra ferae subeunt: nidos genus omne volantum
Quaerit: et amissum iam tacet ales Itym.
Interea tota passim trepidatur in urbe:
Maestaque sollicitus pectora terror agit.
Hic aliquis positae linquens convivia mensae
Surgit: et heu sero murmurat ore preces.
Chartarum ludos alius deponit: et hymnos
Iessaeo factos carmine, sero canit:
Tunc oblitus opum, serus largitor ab aere
Profugit: et fluxas linquit avarus opes.
Invidia pressus veteri, et livore maligno,
Ad mitem dubitat corda levare Deum.
Nam quoties veniam delicto exposcere tentat:
Semper se laedi fulminis igne putat.
Nec mora: perrupto fragor intonat undique caelo:
Erutaque ex ima sede remugit humus.
Et simul hyberno crepitant cum verbere nimbi:
Ac multa frondes decutiuntur aqua.
Arx augusta iacet celebri coniuncta TUBINGAE:
Occiduum versus conspicienda latus.
Quadratoque situ reliquae supereminet urbi,
Aggeribus circum non male firma suis.
Et leni praestructa iugo, de colle supino
Prospectans valles, turribus alta, duas.
Hinc Nicer Austrina pulcrum convalle salictum
Permeat: et rapidis arva pererrat aquis.
Illinc, qua Borean arx prospicit illa nivalem,
Amera fecundo prata liquore rigat.
Immane Hesperias dorsum se extendit ad oras,
Vitiferis dextra nobile parte iugis.


image: s801

Angulus excelsa munitus turre superbit
Qulibet, et magnae moenia molis habet.
Hanc olim Comites arcem tenuere Tubingi
Clara Brigantina stirpe propago sata.
Tempore post longo Dux instauravit Ulricus:
Cum patriis iterum redditus esset agris.
Ergo ubi iam toto collucent fulgura caelo:
Et gravis hinc Boreas perfurit, inde Notus:
Crebraque congeminant horrore tonitrua: quanto
Non sonat ignivomis Sicelis Aetna rogis:
Ecce levis subita attritus rumpitur aether:
Tempestasque atris imbribus aucta furit.
Stabat in extrema domus, haud ita magna, recessu:
Occiduum Borean qua latus arcis habet.
Ante domus vigilum, turri coniuncta profundae
Unde graves Falco concitat aere pilas.
Provida curra Ducis, patrio dum prospicit orbi
Huic nitro indiderat sulfura mixta loco.
Sulfura, queis imis aequantur moenia terris,
Moenia passa graves obsidione moras.
Sive, repentinus quondam si posceret usus:
Ad quosvis esset spes ea certa metus.
Seu, quia sic fati series immensa ferebat:
Punitura suas vindice clade domos.
Nam pater omnipotens iustam commotus ad iram,
Qua domus extremo constitit illa loco:
Fulminis hanc rapidi ventis afflavit anhelis:
Incenditque omnem sulfuris igne domum.
Tum vi fulminea vis incita pulveris atri,
Attulit horrendum, non sine clade, malum.


image: s802

Nam subito ignis edax summa ad fastigia vento
Volvitur: exuperat vi penetrante vapor.
Quem quia tecta domus pariesque exire vetebant:
Fit via vi: rumpunt ignis et aura domum.
Coniunctamque vapor flammanti pulvere turrim
Dissipat: et fundis eruit ima suis.
Involvitque atra totum caligine montem,
Ceu flammam eructans ore Chimaera fero.
Nec tam praecipiti fertur stridore sagitta:
Oppositam quoties contigit aere viam.
Nec vulucrem citius telum diverberat auram,
Excussit nervo quod catapulta suo.
Nec tam veloci Balearis verbere fundae,
Tendit in adversum plumbea massa caput.
Tum vero omne mihi visum considere in inges
Oppidum, et ex imo moenia versa solo.
Tum Phaetontaea mundum squalere favilla,
Credideram: et lapsos aethere Solis equos.
Disiectae passim moles, avulsaque saxis
Saxa volant, imis eruta saxa locis.
Iamque cadunt longe lateque excelsa domorum
Culmina: iam complet tegula lapsa viam.
Iam limen ruptum, postesque a cardine vulsi,
Excisaque labant robora firma trabe.
Iam fornax omnis, omnis ruit arce fenestra,
Strageque per multos frusta feruntur agros:
Apparet domus intus, et atria longa patescunt:
Apparet veterum limina picta Ducum.
Sed tamen ambesum nihil hic fuit ignibus atris:
Impulsu tantum sulfuris aura furit:


image: s803

Quaque furit, raöidis agitata fragoribus aura:
Proxima quaeque ruit, proxima quaeque rapit.
Est alta huic vicina loco, quem fulmen adussit,
Turris operta, ingens, pulvere feta nigro.
Fulminis haec etiam afflatu contacta fathiscit:
Et rimam a tecto ducit ad usque solum,
Non tamen a piceo concepit sulfure flammam:
Obice sed muri tuta potente fuit.
Sive quod a turri fuerat seclusa benigno
Aggere: et in presso pene profunda loco.
Sive, quod hoc vetuit clementis dextera Christi:
Ne fieret nobis ultimus ille dies.
Neu tanta in cineres iret cum strage Tubinga:
Quanta Heidelbergae fulmen ab axe dedit. [note: Anno 1537.]
Sedibus ex imis cum totam everteret arcem,
Atque hominum letho corpora multa daret.
Nam velut indomitas sumunt incendia vires:
Cum furit immissis Aeoles ille Notis.
Horridaque in latos acies Vulcania campos
Irruit: inque unum ventus et ignis eunt.
Haud secus in nostram vapor undique saeviit urbem:
Disiecitque molam, finitimosque lares.
Et stragem late dedit, et fastigia tecti,
Claustraque portarum praecipitavitque humo.
Et rapida obliqua perstringens lumina flamma,
hac ultra centum laesit in urbe domos.
Tum videas atram in nimbo volitare favillam:
Fragminaque in stratis sparsa iacere viis.
Ut quando horrificis circumtonat Aetna ruinis:
Passim flammivomis igne furente iugis:


image: s804

Intrdumque atram prorupit ad aethera nubem:
Turbine quae piceo fumida, summa petit.
Interdum scopulos vaulsaque viscera montis
Evomit: et latis fragmina mittit agris.
Haud secus impulsu caeli, mundique fragore
Hinc aer fumis, terra repletur aquis.
Et passim volitant turris fragmenta vevulsa:
Et complet stratas tegula lapsa vias.
Arx omnis sub nocte latet, demersa tenebris
Et nigri teter sulfuris halat odor.
Intremuit Nicer: et vitreo prospexit ab amne:
Maestaque turbatis exerit ora modis:
Alme parens hominum, labentis conditor aevi:
Quis fragor hic ingens? quis tremor ille novus?
An tua terrigenae rursum petiere Gigantes
Atria? an hic etiam Pelion Ossa gerit?
An iterum Phlegrae surgunt nova praelia campis:
Et domitos hostes accipit Aetne tuos?
Quidquid id est, misero clemens mihi parce, nec undas
Reprime: iustitiae contrahe vela tuae.
Parce tot evulsi iactare huc fragmina muri:
Et sine me liquidis, quo libet, ire viis.
Dixit: et attonitum pavida caput occulit unda.
Inque suo pisces abdit, ut ante, sinu.
At trepidi cives, magnis terroribus acti:
Ambiguo circum stantque paventque metu.
Namque ut quisque suas tactas putat ignibus aedes:
Aut stetit, aut lapsu, qua data porta, ruit.
Diriguere oculi, refugitque e corpore sanguis:
Oraque sunt cera pallidiora nova.


image: s805

Iam pavidae matres pressere ad pectora natos.
Et miseris ululant virque puerque modis.
Attoniti quidam, qui prospexere fenestris,
Dum fugiunt, collo fragmina rapta gerunt.
Ac velut hyberno iactatus navita Ponto,
Inmedio Pelagi stat rationis inops.
Incertusque viae, nec quid fugiatve, petatve,
Invenit: ambiguis ars stupet ipsa malis.
Sic illi immemores decoris, liventia tundunt
Pectora: eunt dubio mensque pedesque loco.
Arrectaeque horrore comae, vox faucibus imis
Haeret: et est pavido lingua retenta metu.
Quod mirere tamen, factum haud sine numine divum,
Argumentum ingens de bonitati Dei.
Namque hominum nulli in tanto periere tumultu:
Et pars in medio tuta fragore fuit.
Ut quondam socii Danielis in ignibus atris
Servati, rapidos nil timuere focos:
Cum vires liquisse suas, et frigore torpens
Dicitur innocuis flamma dedisse locum.
Ipse loci custos paulo ante excesserat arce,
Visurus proprii tecta paterna laris
Quem dulces natae, et pueri cum matre sequuti
Tunc aberant, tuti commodiore loco.
Siv vacuas arcis cultore reliquerat aedes,
Non secus, ac fati praescius ipse sui.
Nam si fatali mansisset in arce, suorum
Integer et salvus nemo futurus erat.
Quis neget Angelico pueros, dulcesque puellas
Praesido tutos cum genitore suo?


image: s806

At vigilum statio, portis glomerata sub ipsis
Pulveris accensi strata vapore fuit:
Exanimisque illi similes, subitoque pavore
Collapsi medio procubuere solo.
Ut cum deficiunt mortalia pectora vires:
Noxque oculis pavido venit oborta metu.
Parte alia praeceps ruit alto a culmine tectum,
Et muliebre ambit tegula crebra latus.
Non tamen ulla piam laeserunt fragmina matrem.
I nunc: et sanctis numen inesse nega.
Interea caelo decedunt nubila sudo:
Claraque discussis imbribus aura redit.
Undique visendi studio, matresque virique,
Effusi tectis, maesta caterva ruunt.
Ruptaque mirantur disiectae fragmina molis.
Et data momento tot mala damna brevi.
Pulveris hic quidem accusat temerarius ignem
Inque pium culpam reicit usque Ducem.
Ac si sulfureo sine pulvere nesciat ipsum,
Plectere fulminibus numinis ira suis.
Increpat hunc alius ferventi percitus ira,
Correptaque manu, talia verba refert:
Quid fremis insano nequam violente tumultu?
Ne cadat aetherea fulmen ab arce, cave.
Vir violente cave: ne diris ignibus urat
Iam Deus, ut Sodomam, teque tuosque lares.
Nam quando totam subvertit sulmine gentem:
Quae cum foeta domus pulvere, causa fuit?
Nulla hic culpa Ducis, qui teque tuosque penates
Tutari hic armis Marte togaque cupit.


image: s807

An propriis illum credis gaudere periclis?
Et populo patrem non bene velle suo?
Verum age commostra terrae tutoribus arcem:
Quae vim conservet pulveris absque metu.
Nulla ostende Duci metuentem fulmina turrim:
Pulveris huc omnes ille reponit opes.
Tu vero quicumque moves ludibria sannis,
Nec querulo nostris ingemis ore malis:
Teque virum credis meliori sorte beatum:
Ante fores damnum noveris esse tuas.
Tunc alius duplices tendes ad sidera palmas,
Parce, inquit, nobis: parce benigne Dues.
Nam sumus hanc meriti Deus, o iustissime, poenam:
Quos scelerum nondum tu piguisse vides.
Et nos vel soli misera de plebe coloni,
Pro nostra has poenas ebrietate damus.
Qui tua prodigimus damnando munera luxu:
Nec quas debemus, folvimus ore preces.
Subicit huic alius: Non nos peccavimus aequo
More pares: solos non ea noxa tenet.
Ipsi. etiam peccant stolida cum plebe magistri:
Qui sapere et sancti fcilicet esse volunt.
Ambitione, dolis, livore, cupidine, rixis
Rem sacer antistes, causidicusque gerit.
Nec quae sunt Christi sed quae sua quaerit: et iram
Concitat offensi cum grege praeco Dei.
hunc alius vitrea trugescens excipit ira:
Et sua rupta tuens culmina, voce fremit:
O quanto satius vobis vectoribus esset
Submersum aequorea rupe gravare caput:


image: s808

Quam vita miseram scelerosa offendere plebem:
Nec mores verbis aequiparare bonis.
Ardet avaritia, miseraque cupidine pectus.
Haec radix omnis dicitur esse mali.
Ambitio passim toto dominatur in orbe:
Haec violat pacem, sacraque templa quatit.
Pellitur e terris Astraea, affectibus aequum
Cedit: et invidia lex valet apta minus.
Publica sunt hodie vobis privata: profana
Sunt sacra: quod libuit, quam libet, ante licet.
Adde quod assueti nocturnis atque diurnis
Potibus edocto sumitis ore cados:
Et nunc dimensi quantum capiatis, ut urnae,
Ducitis artifici pocula sumta manu.
At simplex vulgus, quod primus inebriat haustus,
Nunc vobis poenas pro ruditate luit.
Posse cadum gestare meri, nec poplite curvo
Ire, nec ambiguo fundere verba sono:
Hoc qui hodie potis est, is prudentissimus audit:
Curia quo possit praeside et aula regi.
Dixerat hic: alius dicentem voce secutus
Excipit, et tali murmure verba facit:
Certe etiam plebes, si vera fatemur eodem
Offendit lenem pene furore Deum.
Nam quoties magnos videt hoc peccare patronos
Tempore, peccatis nec statuisse modum:
Oppressare bonos, lucris inhiare, suasque
Cum miseris damnis amplificarre domos:
Impatiens animi vindictam credere divis
Nescit: et in superos crimina falsa iacit:


image: s809

Tunc oblita sui, curas et tanta malorum
Diluit heu nimio taedia capta mero
Mitigat haec alius: communis noxa penates
Haec habet: a veterum semine tracta Patrum.
Nam quis Germanos Graiorum more bibaces
Nesciat: aut vitium gentis id esse neget?
Dicite vos rerum Domini, mystaeque sacrorum,
Et populo quotquot iura severa datis:
Dicite utri superos maiori crimine laedant:
An qui forte nimis terve quaterve bibunt?
An qui iustitiae praefecti a caelite Christo,
Ut populum doceant nosse salutis iter?
Ut tribuant quod cuique suum est: ut iura ministrent:
Officii spernunt munia iussa sui?
Nulla dies, nulla perit: quin cura fatiget
Anxia divitias te cumulare tuas.
Nulla fere lis est, de qua non praemia captes:
Ut miserum iniusta vique doloque premas.
Scilicet est levius panem non frangere egeno,
Oppressare inopes, exspoliare bonos:
Quam liquido curas quondam depellere Baccho:
Discentem invidiae non meminisse tuae?
Est etiam qui sacra crrepans sermone bilingui,
heu diris hostem devovet usque modis:
Et pro quo veniam a superis exposcere debet:
Hunc, amens inquit, puniat ira Dei.
Assensere viri, similis quos torquet Erynnis:
Et dubit amus adhuc, unde sit ira Dei?
Sic illi inter se querulis sermonibus instant:
Tum senior tales fundit ab ore sonos:


image: s810

O socii, non haec fiunt sine numine divum,
Nec fera de nihilo fulminis ira cadit.
Iudice se nemo iam nostrum absolvitur: omnes
Multorum hac scelerum vivimus urbe rei.
Namque Dei, et verae verbum caeleste salutis
Temnimus, in mystas turba profana pios.
Et paucos propter, scelerum quos gurges inundat,
Odimus heu pariter (res miseranda) probos.
Integra cur odio communi vita prematur:
Paucorum meruit si quod avara manus?
Paucorum ambitio reliquis cur omnibus obsit?
Aut vocem Christi non sinit esse ratam?
O socii in vosmet parili descendite passu:
Et vitam in melius post revocate malam.
Procurate piis horrentia fulmina votis,
Averruncantem voce rogante Deum.
Saepe malum nobis portendunt omine laevo
Fulmina: saepe hostis vulnera, saepe luem.
Euge viri celebrate Deum, parete magistris:
In vitium praeceps hos licet error agat.
Tum Deus amota nostri miserebitur ira.
Parvaque multiplici damna repenet ope.
Nec dubito, patriae quin Dux mitissimus orae,
Huic cladi auxilium praestet ubique suum.
Vos modo tam lenem patriae ne offendite patrem:
Proque illo miti solvite vota Deo.
Haec ait, et vulgi sensim commota quierunt
Pectora: suntque pium vota secuta senem.
O hominum, exclamant, mitis pater atque Deorum:
Da veniam, et nostris parce deinde malis.


image: s811

Nam nos peccati depressos mole fatemur:
Atque iram meritos saepius esse tuam.
Sis bonus o, felixque tuis: miserere precantum:
Et gladium leni mente reconde tuum.
Sic tua nos vera praeconia laude canemus,
Pro meritis deinceps grata caterva tuis.
Fallor? an afficeris Dux illustrissime nostris
Versibus: et iustum pondus inesse sinis?
Non fallor fidae nam quae tibi mentis imago,
Quae pietas insit, qui tibigentis amor:
Et memini, et nostro testatum carmine pridem
Experta est factis Suevia tota tuis.
Vive diu Princeps, cum coniuge sospite sospes:
Et sint auspiciis fata secunda tuis.

AD NICOLAUM REUSNERUM Leorinum, Iurisc. Comitem Palatinum Caesareum, et Consiliarium Saxonicum. ELEGIA XIIII.

QUID quaeris, quid agam REUSNERE? poemata pango
Tot, vix quot cupiat ferre rogatus Atlas.
IULIUS hoc nuper venit REDIVIVUS in aevum:
Hic poterit scenas exhilarare tuas.
Claviger est pariter nobis pudefactus Achilles:
Is nunc Hectoreo caesus ab ense iacet.
Quinque etiam scripsi de caelo astrisque libellos:
Artificis summi non male mensus opus.
Interea noster successit Persius orbi:
Persius obscurus erutus e tenebris.


image: s812

Nunc et Aristophanes Latio vestitus amictu
Prodit: adhuc quaeris scilicet, ecquid agam?
Insuper et Tragicos IOBINO mitto cothurnos:
Atque elegos decies mille novemque pedes.
Adde quod et Criticos conscripsi nuper in hostes,
Socraticum et magni grande Catonis opus.
Ter mihi centenus, dum scribo, quaternio crevit:
Et quid adhuc quaeris carmine me, quid agam?
Postremo, quoniam FRISCHLINI symbola Vatis
Expetis: hoc parvae distichon artis habe.
Perfer et obdura: QUONDAM MELIORA SEQUENTUR:
Si male nunc fuerit, non male semper erit.

IUSTO LIPSIO S. ELEGIA XV.

LIPSI; Pieriae decus immortale catervae:
Lipsi, Belgarum gloria, lumen, honor:
Si vacat, et nostros non aspernare libellos,
Perlege colloquium, quod tubi mitto, novum.
Edita Grammatice, me compositore, Latina
Colloquii istius plurima causa fuit.
Nam me Scaligeri vestigia nota sequentem,
Exagitat duplici Crusius ore ferus.
Crusius Aonii qui postquam scripta Philippi
Praedo expilavit, rura aliena metens:
Nunc etiam Graios de relligione lacessit,
Vulcano Graios prostituitque sonos.
Plenus avaritia. laudisque cupidine, palpum
Thracibus obtrudit, scit Patriarcha, suis


image: s813

Nam quia multiplici miser ambitione laborat,
A Graecis etiam nomen habere cupit.
Utque triumfatis regnum tenuisse Lyceis
Possit: et imperii sumere frena novi:
Prima Melanthoniis adimit fur nomina chartis:
Atque illas CrusI nomen habere facit.
Sed quia Grammaticas nescit defendere nugas,
Detectas Strigili (res uti nota) mea:
Iccirco telis armatus, et ore maligno,
Proicit in nostrum probra nefanda caput.
Nos tamen hic nobis ingesta regessimus illi:
Et pro Grammatico sumsimus arma libro.
Seria res agitur nobis, mirabere bellum
Grammaticum, et telo vulnera facta meo.
Unum quod restat, tu nostri docte Palaemon
Temporis, arbitrio iurgia siste tuo.
Cui tu cumque dabis victricis praemia palmae,
Oblato per te munere, victor erit.
IUSTUS es, et iusta dispensas omnia lance:
Iure igitur IUSTI nomen et omen habes.
Iuste vale, et salvere iube, quem diligo Duzam:
Frischlinique esto, sicut es ante, memor.

Pragae Bohemorum Calend. Febr. Anni 87.



image: s814

IN EFFIGIEM IACOBI ANDREAE SS. Theol. Doctoris, Tubing. Academiae Cancellarii. ELEGIA XVI.

ORA quidem, vultusque tuos, clarissime Doctor,
Haec praesens nobis picta Tabella refert.
Sed tua mens qualis sit non satis exprimet ullus,
Hic quamvis Pylium vicerit eloquio.
Nec tamen haec obscura latet, sed cognita virtus
Ex libris: animi quae monumenta tui.
Suevica te tellus, te Misnica, totus et orbis
Christiadum novit, suspicit atque colit.
Nil nisi scripta sonas vatum, verbumque tonantis,
Idque pia et pura simplicitate doces.
Divinis verbis scelerata sophismata solvis,
Fortiter humanos arguis atque dolos.
Sive rudes formes, et res et verba supersunt,
Anxia sive suo corda dolore leves.
Seu placidis mulcere: feris seu flectere sensus
Vis dictis: summa est gratia in ore tuo.
Nunc agis ut redeat pax et concordia templis.
Quorundam foedi quam violare doli.
Det DEus ut seros vivas feliciter annos,
Atque tua multum templa iuventur ope.



image: s815

IN SYMBOLUM ET INSIGNIA Iohannis Posthii.

UT celeri fertur loca per longinqua veredo,
Qui festiva suo nuntia portat hero.
altipedisque putrem sonitu quatit undique campum,
Et corna adventus signa dat ante sui:
Sic bonus ingenii velocis Posthius arte
Pervolat, et nullas nectit in orbe moras.
Sive manu mdeica tentat depellere morbos,
Tardatam nulli protinus addit opem.
Sive velit celeri deducere pollice carmen
Carminis, incedit pes, pedis instar equi.
Utque suos apte soniper celer implicat artus,
Sic Posthii versus convenienter eunt.

AD AMICOS PURGANDI SUI, et culpam deprecandi causa. ELEGIA XVII.

QUI mihi concordes in amore fuistis amici,
Dum flavit velis aura secunda meis:
Cur datis adversae iam terga fugacia sorti:
Tempestas pluvio dum ruit atra polo?
Nulla dies adeo est, omni sine nube, serena:
Ut caeli facies una subinde micet.
Ulla nec est adeo pluvialibus horrida nimbis:
Ut nequeat, pulsa nube, redire dies.
Si mihi dura domi sortem fortuna negavit:
Non eadem optatas clausit ubique domos:
Nec me ob delictum patriis in finibus unum,
Aetas quod suasit, conditioque loci.


image: s816

Et quod praeteritis nunc olim admisimus annis,
Impulsi illecebris Circe odiosa tuis: [note: Qvid.]
Nunc subito totus Frischlinum deseret orbis.
Saepe premente Deo. fert Deus alter opem.
Viximus in Suevae nunc olim sede sede Tubingae,
Officio functi per tria lustra gravi.
Nec fuit in tota, qui criminis ullius, urbe
Hoc nostrum posset insimulare caput.
I pete Carniolam: geminos ubi degimus annos:
Invenies vitae crimina nulla meae.
Ergo quid admisi, cur nunc mutetis amorem?
Praeteritusque habeat praemia nulla labor?
Non ego famoso distrinxi carmine quenquam:
Nec meus ullius crimina versus habet.
Non ego matronis dixi convitia castis:
Absit ab hoc animo tam mihi grande nefas.
Non ullam vacuo vitiavi rure puellam:
Nec spolium de ulla virginitate fero.
Non servae accubui: non sum tentare maritas,
Aut castos solitus contemerae toros.
Non quenquam occidi: tum mens sibi conscia recti
Perstat: et incestus suspicione caret.
Non male verberibus multavi ad funera caram
Uxorem: heu mendax de me uti fama refert.
Rusticus hoc aliquis tam turpia praelia tractet: [note: Distich. Propertii.]
Cuius non hederae circumiere caput.
Non accusavi, quo nescio more, maritam
(Alme Deus prohibe) turpis adulterii:
Liber avaritia, caecaque cupidine nummi,
Iuvi inopes larga, munificaque manu:


image: s817

Una suis quondam pellex me cepit ocellis:
Incensum vino Rhaete colone tuo.
Ah pudet, ah fassae veniam concedite culpae:
Frischlini Vatis quos pia cura tenet.
Tuque o comprimis Ludovice ignosse Poetae,
O VVirtembergi luxque decusque soli,
Parce tuo Vati, Frischlino parce Poetae:
Qui pronus veniam supplice voce rogat.
Tendit casta manus lapso pro patre Rebecca:
Et Susanna suo pro genitore gemit.
Quae quia casta fuit, Circen nunc devovet istam:
Nam Lothum potuit fallere nata Patrem
HIldegarda suo pro patre, et Caesaris uxor,
Et Ducis Almanni filia, poscit opem.
Tullius et Cicero miseris te vocibus orant:
Ne longum Priscus vapulet ille, vetes.
Hos si respueris: mihi da cum Coniuge prolem:
Nec nobis alibi, Dux Ludovice noce.
Gustavi pro me, pvo me intercede Georgi:
Summa Palatinae fama future domus,
Adde tuas Iaegere preces: pro munere Musae
Nostra erit in vestros officiosa toros,
Iustus in orbe ruit, sed non et corruit: amens
Nesciat ut tacta surgere rursus humo
Cernis uti sonipes generoso vertice terram
Verberet: atque armos erigat inde suos.
Quisquis es, insultas qui nostris casibus amens,
Et tibi de nobis parta tropaea locas:
Quisquis es: averso si scis dare lumine tergum.
Nudata amplexum femina si qua petit:


image: s818

Aude aliquid potum contra muttire Poetam
Seductum nullis ante cupidinibus.
Si non foeda Thamar se prostituisset Iudae,
Christi adavus natus non foret inde Phares.
Bersabee niveas clausisset nuda papillas:
Davides insons, et sine labe foret.
Vos o vos nostri, lectissima turba, sodales:
Frischlini si vos afficit ullus amor.
Pergite complecti solito mea scripta favere:
Nec satanae turbet pectora vestra furor.
Ille furor nostris conatibus omnibus obstat:
Frischlini multos impedit ille libros.
Temnit Iessaei nemo modulamina plectri.
Quamvis Davides non sine labe fuit.
Nec soernit quisquam Salomonis Dicta vetusti:
Quamvis seducti mille cupidinibus.
CHRISTE salus hominum, pro me tua funera passe,
Da veniam lapso: tu mea vela rega:
Tu me, tu Satanae contra defende furorem:
Afflet ut antennas mitior aura meas.

EPIGRAMMA DE DOCTRIna et operibus Pontificiis.

ASSIDUO iactant fremitu pia facta Papistae:
Menstrua quae Esaias. stercora Paulus ait.
Seque Evangelicas ostendunt tradere leges:
Nuntia cum Christus non nisi laeta ferat.
O caeci vestris cum fructibus ite Papistae:
Nil sunt, quam STERCUS: LEX quoque vestra nihil.



image: s819

NICODEMI FRISCHLINI ELEGIARUM LIBER VICESIMUSSECUNDUS.

DE TRIBUS MONARCHIIS. Quibus accessit series temporum et annorum ex optimis quibusvis Chronicis desumpta: collecta. AB ULRICO BOLLINGERO Art. M. et Poeta Coronato. AD NOBIL. CLARIS. ET CONsult. virum, Dn. Mart. Aichmannum. LL. D. Cancellarium VVirtembergicum dignissimum, etc.

QUi superes miseris spes una relicta Camenis
O Aichmanne tui gloria magna laris
Accipe, quae passim varie dispersa iacebant
Carmina, de Domini funere rapta sui.
Quae, velut Absyrthi legit Rex Colchicus artus.
Congressi, multis in venienda locis.
Sit satis Austorem vivis cessisse, nec ultra
Doctiloquos inter iam superesse viros.
Ne tamen hi pererant, prohibe vir magne, libelli,
Qui fatum domini non meruere sui.


image: s820

Hos quicumque leget, secum consideret ante; [note: Anno mundi.]
Quo sint conscripti tempore, quoque loco.
Aequior his fiet, scriptos cum noverit esse
Tempore, quo Caeli tristior aura fuit.
At tu perge bonis Aich manne favere Poetis,
E quorum numero me precor esse velis.

Ulricus Bollingerus, M. et P. C.

Sch. Bebenh. R.

DE PRIMA MONARCHIA Babylonia et Assyria. ELEGIA I.

QUI prima Imperii iecit fundamina terris [note: 1580. Gen. 10. et 11.]
NIMRODUS Chuso degenitore fuit.
Venatorque hominum trux, venatorque ferarum:
Adversus Semo Semigenaeque lari.
Sustulit hic Caelo molem Babylonaque dixit,
Postquam lingua novo multiplicata sono est.
Inde NINUS Ninivem, Babylona SEMIRAMIS urbem [note: 1905. 1960. 2000.]
Coctilibus saxis cinxit, ut arcis opus.
Hinc NINIAS ortus: qui desidis otia vitae
Amplexus peperit turpis inerte situ.
Post alii Reges: quorum iam sola supersunt
Nomina, res gestas fama recondit anus.
Ultimus ex istis Rex Sardanapalus inertis [note: 3127.]
Traduxit vitae tempora, mentis inops.
Tempore quo sceptrum Azarias gestavit Iudae
Samariique soli Rex Menahemus erat.
Illum Chaldaea Phulus Babylone Belochus [note: 3150.]
Obsessum repidos fecit adire rogos.


image: s821

Namque ubi se capta conclusum sensit in urbe, [note: Anno mundi]
Nec sibi quaesitae spem superesse fugae:
Invisam cupiens quam primum abrumpere lucem,
Incensa exanimat seque suosque domo.
Occupat hinc PHULUS Babylona, et Persida Medus
Arsacides, rapti seu spolia ampla Ducis.
Post et Samarium valida virtute Menaehmum
Contudit, atque auri pendere iussit opes, [note: 3180.]
Filius huic PHULUS patrinon degener ASSUR [note: 2. Reg. 15. 3200.]
Nomine TIGLATUM quem sacra charta vocat:
Nephthalidum ille tribu, Galilaeoque orbe potitus
Samariae primus collabefecit opes.
Proximus huic SALMAN patrii cognominis ASSUR
Arbelam evertit Samariaeque solum. [note: 3217.]
Cinxit et invictis mox obsidionibus urbem: [note: Ose. 10.]
Abduxitque decem sub Babylona tribus.
Numquam post urbes illas ex hoste recepit [note: 3. Reg. 17.]
Israeligenum sera propago domus.
Tempora nam Domini venientis ad ultima CHRISTI
Isto latronum lustra fuere loco.
Qui tamen exciperet patrem contemtor honesti
Filius et iusti SENNAHERIBUS erat.
Ultima qui Solymae fata Ezechiaeque minatus [note: 3227. 2. Reg. 18. 2. Paral. 31. Isa. 38.]
Agmina caelesti perdidit ista manu.
Ipse redux Ninivae sacris dum supplicat aris
Occupat, heu nati perditus ense sui.
I nunc, et superos insana voce lacesse,
Quisquis es: a iusto provenit ira DEO.
Filius HADDO subit Rex crudelissimus ASSUR [note: 3243.]
Et paricidarum sceptra nefanda capit [note: 2. Reg. 29.]


image: s822

Longius haud denis regnando praefuit annis: [note: Anno mundi. 3243.]
Imperium Assyriae cum MERODACUS habet. [note: 2. Reg. 20. Isa. 39.]
Hic Baladone satus Chaldaeae semine gentis
Quadraginta annos praefuit Assyriae,
Legatos idem Ezechiae portare salutem
Iussit, ubi e morbo convaluisse videt.
Ille quibus Solymae thesauros monstrat et arma
Esaia iustas ore tonante minas. [note: 3283.]
Filius hinc subiit patrii cognominis haeres
Annos qui gessit ter diadema decem. [note: 2. Reg. 21. 2. paral. 33.]
Obsidet hic Solymam castris Regemque Manassem
Captivum vinclis ad Babylona trahit.
Placatum Iehovae tamen ad sua tecta remisit
Postea, nil hominum praevalet ira DEO [note: 3304.]
Imperium hinc patriis NEBUCADNEZARUS armis
Suscipit: et Nilum vim sibi ferre videt:
Quando suas NECAO deduxit in arma cohortes,
Qua stat in irriguis alta Magedda locis.
Fudit ubi Regem Iosiam fortibus armis,
Inque fugam Solymae civica terga dedit:
Idem post NECAO Euphraten Rex transiit amnem,
Victorem terris imposuitque pedem:
Et Solymae Regem solo detraxit avito,
Et magnas Nilo pendere iussit opes. [note: 3339.]
At patris Imperio NEBUCADNEZARUS alter
Successit, magni nomen et omen habens. [note: 2. Regum 25. 2. paral. 36.]
Hic Solymae subvertit opes et flebile regnum:
Et duxit vinctos ad Babylona greges.
Idem etiam flammis Salomonia templa cremavit:
Ac Solymam in rapidos iussit abire rogos:


image: s823

Praefuit imperio Nebucadnezarus annos
(Si qua fides priscis) tresque quaterque decem.
Sed tamen auratum venerari ut forte colossum [note: Dan. 3.]
Praecepit, vero postposuitque DEO:
Iniecitque viros rapidi fornacibus ignis,
Fictitium nollent quod coluisse Iovem:
Poenas inde dedit: quas huic Danielis acerba [note: Dan. 4.]
Lingua fuit diro vaticinata sono.
Pulsus enim regno silvis errabat, et amens [note: 3369.]
Depascebat humi gramina, more bovis,
Dum rigidae toto surgebant corpore setae
Ut Iovis armigerum quem sua pluma tegit.
Ungues illi etiam, rapidi velut alitis ungues
Sub dio in campis dum ferus errat, erant.
Tandem animo rursus caelesti ex arce recepto [note: 3376.]
Amissas gemina dote recepit opes.
Discite vos magni revereri caelica Reges
Numina, summa DEUS deprimit, ima levat.
Filius imperium tenuit MERODACHUS ab illo [note: 3382. 2. Reg 25. Ierem. 52.]
Patre ferae silvae lustra sequente soris.
Utque DEUM vero se testaretur amore.
Prosequi et exemplo temnere nolle patris:
Carcere Iechonian et duro compede Regem
Eximit, ac socium magno in honore locat.
Hinc adeo stultum proceres dixere nefandi:
Est aulae, Dominis dicere probra suis.
Filius at fatis Merodacho ad sidera vecto
BALTHASAR Imperii sceptra paterna capit. [note: 3412. Dan. 7.]
Heu quam dissimilis patrique pudendus avoque:
Flurima nam fecit non sacienda pio.


image: s824

Forte celebrabat magno convivia luxu.
Et proceres inter femineumque gregem.
Iusserat huc calices inferri ad fercula sacros,
Quos Solymae templo dempserat ante pater.
Ebrius hinc potat divinaque pocla prophanat,
Contemnitque DEUM concelebratque Ioves.
Sed paries illi fatum crudele minatus
Scripserat aetheria mystica verba manu.
Quae, cum nemo Magus posset captare legendo,
Unus ei Daniel proxima fata canit.
Proxima nam miserum nox funere mersit acerbo, [note: 3415.]
LABYNITUSque patris Rex diadema capit.
Hic Gobriae natum saevo verus ense trucidat,
Crudelesque infert hic et ubique manus.
Mox etiam in Medum demens ciet arma Darium:
Sed plerunque ingens exitus acta probat. [note: 3425.]
Cyrus enim iunctis cum Rege Cyaxare castris
Idem qui Maeda voce Darius erat.
Infestam cingit Babylona capitque iugoque
Subdit et imperium totius orbis habet.
Iunior ipse tamen Medo sua iura Dario
Dum cedit socium norat amare senem.
Inde etiam magno domuit victum agmine Croesum:
Assyriis tulerat qui furibundus opem. [note: Anno mundi. 3427.]
Atque ubi iam fuerat Daniel ante ora Leonum
Iniectus tetro Rege sinente loco:
Primus ubi incolumem mir atus ab arce Darius
Hebraei coluit numina vera DEI. [note: 2. Paral 36. Is. 1.]
Cyrus item populum Solymaea ad tecta remittit
Et iubet antiquas aedificare domus:


image: s825

Finis hic Assyrii facit illo tempore regni: [note: Anno mundi]
Imperii Persis principiumque dedit.
Omnia sic certo dispensant numina fato:
Dante DEO surgunt infima, summa ruunt.

DE PHARAONIBUS AEGYPTI. tempore primae Monarchiae. ELEGIA II.

QUO rite memorem Pharaones ore vetustos,
Niliaci frenos qui tenuere soli?
Primus OSIRIS erat Misromi sanguine cretus:
Cui Pharao Regum nobile nomen erat. [note: 1959.]
Isis ei coniux: quos postera credidit aetas
Numina siderio consociata polo.
Isida nam Lunam gens Solem dixit Osirim
Niliaca: aetherios constituitque focos.
Hic Rex hospitio Abramum cum coniuge Sara [note: Gen. 12.]
Foverat: Hebraeum rura premente fame.
Femellae allectus specie, quam forte sororem [note: 2026.]
Thariadae audierat non sine amore rapit.
Sed tutore DEO manet inviolata, viroque
Redditur: immensis afficiturque bonis.
Alter ab hoc ORUS divino lumine mentis
Praeditus Abrami creditur usus ope. [note: 2223.]
Nam varias Nili primus regionibus artes
Tradidit et verae relligionis opus.
Filius huic BOCHORIS erat, qui Memphidos urbem [note: 2242. Gen. 35.]
Condidit, et Pharias aggere cinxit aquas.
Isacus hoc vixis rerum potiente, fuitque
Incola Mamreae sedis et hospes agri.


image: s826

Inde nepos PHARAO Nili moderamina gessit [note: Anno mundi 2280.]
Iosephi prisca notus ab historia:
Venditus hoc Pharias sub Rege advenit in urbes
Iosephus generis clara propago sui:
Potipharisque domum sapienti pectore servus
Rexit amans Iehovae, iustitiaeque tenax.
Femina sed postquam mala sollicitasset amando
Illectum nullis ante cupidinibus:
Insontem falsa sub proditione ministrum
Squallenti vinctum carcere clausit herus.
Abdita sed postquam reser asset somnia Regi
Exemtus vinclis non sine mente DEI:
Sceptra loci rerumque capit solioque locatur
Proximus, et duram pellit ubique famem.
Fratres quin etiam, quibus illum vendere quondam
Cura erat, a misera conditione levat.
Grandaevumque patrem Regi commendat, et omnem
Suscipit in Regis tecta benigna domum.
Illo sed fatis tandem super aethera rapto,
Iosephi ignarus sceptra capit Pharao, [note: 2348. Exod. 1.]
BUSIRIS PHARAO quo non immanior alter
Rex fuit, heu saevi tristis imago viri:
Hospitis Hebraei genus illi extinguere prima
Cura fuit, foetus et iugulare novos.
Iussit et insantes ipso concidere partu
Aut Nili immersos praecipitare vadis. [note: Exod. 2.]
Quos inter Moses mirando numine fati
Servatus, rapidae flumina sugit aquae.
Iamque ubi plus iusto peregrinam crescere gentem
Rex videt, imposuit triste laboris onus:


image: s827

Frangeret ut duros operis servilibus artus, [note: Anno mundi]
Et gentis validas attenuaret opes:
Iussit ut excoquerent lapides fornacibus ustos,
Et curvo colerent vomere ruris humum.
Condidit hinc Thebas Aegypti, et nomine dictam
Busirim noto Pyramidesque loco. [note: Exod. 5.]
Saepe ferum Moses caelesti voce tyrannum
Admonuit saevas continuisse manus:
Et genus Hebraeum patrias dimittere in oras
Isacides exul venerat unde domo.
Ille nihil motus divina oracula temsit:
Nec prece nec diris incitus usque minis.
Non illum rivi manantes sanguine terrent: [note: Ibid. 7. et 8.]
Non ranis tellus plena, scatensque domus:
Non leudes illum, non ore pediculus atro:
Non bruchi aut morsu tristis eruca movet: [note: Ibid. 9.]
Non pestis, non saeva lues, papulaeque frequentes,
Anthracesque feri, vulneraque atra movent: [note: Ibid. 10.]
Non grando impellit, non lapsi caelitus ignes,
Non saevo mordens dente locusta satum:
Non obscuratum subita ferrugine Caelum:
Non enecta sacri pignora prima thori.
Dum tandem Hebraeos fugientes littora Nili [note: 2438.]
Insequitur, rubrae marmore mersus aquae. [note: Ibid 14.]
Inde thronum tenuit longo post tempore MIRIS, [note: 2550.]
Arcta qui Nili mole coegit aquas:
Eduxitque lacum Mirin cognomine dictum:
Instaur ans patrii moenia lapsa soli.
Filius heic dominante fuit Samsone SESOSTRIS: [note: 2614.]
Terrarum domitor Rex, Asiaeque potens:


image: s828

Omnia qui vectus circum aequora, Solis abortu [note: Anno mundi 2711.]
Solis ad Occasum per mare fecit iter.
Filius eiusdem magno cum patre SESOSTRIS
Nominis, assuerat tempora lenta sequi. [note: 2751.]
Excipit hunc PROTHEUS, magicae doctissimus artis,
Tempore qui Priami sceptra Pharaea tulit.
Hospes ei quondam rapta Paris ille Lacaena [note: 2777.]
Et raptas quaerens Rex Menelaus opes.
Post hunc RAMPSINITUS furtum miratus et astum, [note: 3060.]
Qui generum furem fecit, ob artis opus.
Inde subit CEPHUS, Regis qui exemplar avari [note: 3120.]
Prostituit natae leno pudicitiam.
Templa sed et natus multos CEPHRIMUS in annos
Clausit, et invisa nomen ab arte tulit. [note: 3166.]
Sed iura et leges MUCERINUS reddidit aequas:
Ne faceret magnas turpe tribunal opes. [note: 3178. 1. Reg. 14. 2. Paral. 12. 3228. 2. Reg. 19.]
SENACUS hinc sequitur Solymi, qui limina fani
Praedatus, tota terror in urbe fuit.
Rexit et Aegyptum Pharao cognomine SETHON
Cui dum tu bellum Sennaheribe paras:
Angelus Assyrium Solymae sub moenibus agmen [note: 3278.]
Sustulit, et dominas noluit esse manus.
Post et PSAMMETICHUS gestavit sceptra Canopi: [note: 3332. 2. Paral. 35.]
Et Syriae victis intulit arma plagis.
Inde NECOS forti Iosiam milite vicit:
Qua stat in aprico clara Magedda solo.
Illum sed patriis Nebucadnezarus armis
Perdomitum Euphratae victor abegit aquis. [note: 3349. 3355.]
Filius huic PSAMMIS parvo durabilis aevo:
Atque APRYES nulla posteritate nepos.


image: s829

Hic nam postremus Pharaonum e stirpe Dynasta: [note: Anno mundi Ier. 44.]
OPHREN Ieremias fatidico ore vocat.
Sidonem is vicit eversis moenibus urbis:
Ieremiamque neci bellua saeva dedit.
Illum Dux AMASIS pacata sede Cyrenae [note: 3390.]
Sustulit, et laqueo fregit atroce gulam.
PSAMMENITUS sceptro tandem infelice potitur, [note: 3434.]
Patre Amasi summum transiliente diem.
Nam Rex Cambyses Persarum egressus ab ara
Psammenitum dextra bellipotente capit.
Et captum occidit, natumque occidere mandat,
Et natam servas inter acerbus habet.
Finis hic Aegypti Pharaonibus: inde potiti
Persarum Reges hunc tenuere thronum.
Sic DEUS ingentem transfert a gente coronam:
Iamque hos, mox illos sede potente locat.

DE MONARCHIA MEDORUM, et Persarum. ELEGIA III.

CHRISTE fave coeptis, Persarum fortia Regum
Facta canam: unde novi carminis extet honos.
Lascivos alii dicant petulanter amores:
Queis sua materies Bacchus, Apollo, Venus.
Mi sat erit veterum fortissima gesta virorum
Narrare, unde meus discat honesta nepos.
Ergo primus erat toto dominator in orbe
Persicus, eximii CTRUS imago patris. [note: 3406.]
Hunc iuvenem Daniel, sapiens in Perside princeps
In Susis docuit numen amare DEI,


image: s830

Quaeque olim de venturo praesagia Cyro [note: Anno mundi]
Dixerat Esaias, indice voce dedit.
Multaque de CHRISTO cecinit arcana futuro
Cyrus ut aetherii tramitis iret iter.
Harpagus huic belli socius, fidusque minister:
Auspice quo Lydos vicit et Ionios.
Croesus enim Assyriis arma auxiliaria demens
Attulerat, victas praebuit inde manus:
Ac sero coepit magni meminisse Solonis
Croesus ubi structum cepit adire rogum:
Demum etiam capta Cyrus Babylone triumphum
Duxit, et e victa protulit urbe caput.
Felix, heu nimium felix, si nulla tulisset
Arma in Massagetas Caspiacumque mare.
Namque dein victum Scythicae necuere cohortes,
Et Regi infelix absecuere caput:
Sanguine quod plenum Thamyris demersit in utrem
Quemque sitisti, inquit, labra cruore riga
Quisquis es, audaci ne quenquam Marte lacesse:
Quae minime credis spicula virus habent. [note: 3435.]
Filius interea CAMBYSES gessit habenas
Imperii, bellum patre gerente foris,
Quo fatis rapto, Nilotica regna petivit.
Psammeniti victos depopulatus agros.
Aegyptumque sibi subiecit, et ostia Nili
Omneque delevit cum Pharaone genus.
Degener hic fratrem necuit duxitque sororem
Et gravidam occidit bestia, mentis inops.
Ebrius et natum Prexaspis arundine missa
Traicit horrendae sobrietatis opus.


image: s831

Ac nisi Sisamni pellem excoriasset iniquo, [note: Anno mundi]
Laude nihil dignum, quo memoretur, erat.
Post delapsus equo strictum resupinus in ensem
Concidit, et fuso sanguine tinxit humum.
O sic, oomnes pereant hac arte Tyranni,
Confossi telis turba nefanda suis.
Dum vero Pharias victor sibi subiugat urbes:
Interea ASSVERUS Persica regna capit: [note: 3434.]
Filius Hystapsis Persae dixere Darium:
Uxor cui Cyri sanguis Atossa fuit.
Hinnitu fatalis equi diadema recepit:
Sceptraque honorata gessit eburna manu.
Forte epulum magna sollemne pararat in aula,
Uxori mandans accubuisse toris.
Illa virum spernens solio removetur avito:
Succeditque ESTHER Regis amata toro. [note: 3449.]
Hostis ibi Isacidum, mox pensilis ornat Hamanus
Quam Mardochaeo struxerat ante, crucem.
At Rex Hebraeae tranquilla dat otia genti,
Et Solymae muros restituisse iubet.
Fit Mardochaeus, fuerat quod nuper Hamanus,
Et laetis mutat maesta repente DEUS.
Mox etiam Assyrios capta Babylone rebellos
Contudit, ingenio, Zopyre fide, tuo. [note: 3451.]
Cimmeriosque Asiae ditionibus expulit hostes:
Nec Tanain ultra sivit habere domos.
Illo Marte Getas domuit sub iura reductos
Persica, Sauromatum distinuitque greges:
Post Macedum Regi legatos misit Amyntae,
Ut terram Persis victus aquasque daret.


image: s832

Iones interea properant incendere Sardis: [note: Anno mundi 3459.]
Et duce ARISTAGORA bella nefanda movent.
Obviat huic celeri ductus Mavorte Darius:
Oppressaque necat seditione Duces.
Tempore tunc illo Susis fuit exul in urbe [note: 3473.]
HIPPIA, Cecropii pulsus ab arce soli.
Impetrat hic Persa Graias a Rege reduci
In terras, sceptro restituique patris.
Tum contra infensas Rex milia mittit Athenas
Centum, qui Graiis mutua bella ferant.
Hos sed Miltiades e Pallados expulit ora:
Cecropiamque Asio sanguine tinxit humum.
Quo non livor abit? quid non facit invida tabes?
Miltiadae Persas vicerat Hellas ope.
Capta etiam bello felicia iugera Lemni
Subdiderat patrio Cecropis ille iugo.
Accusata tamen virtus livore maligno
Supplicium in diro carcere triste luit.
Quique prius patrium discrimine solverat orbem
In patria clausus vincula saeva tulit. [note: 3479.]
Filius ut XERXES suscepit regna Darii,
Quem tulerat, Cyri sanguis, Atossa patri.
Protinus in duros rapta expedit arma Pelasgos,
Atque Hellesponti ponte flagellat aquas.
Is decies centum Persaeae milia gentis
Duxerat, hostilem perdomiturus humum.
Omnibus amissis patriam remeavit ad urbem
Exigua aequoreas puppe remensus aquas.
Primum hic Thermophylae victa statuere trophaeum
Perside, parva manus milia multa necat.


image: s833

Altera ad Artemidis vicit certamina portum,
Et palmam domito Graecus ab hoste tulit. [note: Anno mundi]
Tertia pugna fuit victis Salaminis ad undus
Navibus haec Xerxem iussit inire fugam.
Ultima Mardonius Plateensia praelia fecit,
Pausaniae victus bellipotente manu.
Gesserat interea Persarum sceptra Darius:
Esthera quem peperit mater Hebraea patri.
Sed Xerxes magna in patriam cum clade reversus
Tempora luxuriae posteriora dedit.
Uxorem incestu fratris natamque puellam
Comprimit: et fratrem perfidus ense necat.
Mox poenam Artabano crudeli funere solvit:
Nam quo quis peccat debet obire modo.
Ergo ARTAXERXES fratri succedit, et haeres [note: 3500.]
Accipit ut regnum sic quoque nomen idem.
Persia Longimanum dixit, quia dextera Regi
Longior, eximii Principis omen, erat.
Fatidicum hic Solymae in terras dimiserat Esram
Cum templi sedes aedificata fuit:
Iussit et antiquos in fana reducere cultus,
Et Mosis priscis legibus esse locum.
Filius huic nullus sed sceptra sororius haeres [note: 3544.]
Accipit, egregii nomine dictus avi.
Ille suos inter cauturus iurgia natos
Regem ARTAXERXEM Persidos esse iubet. [note: 3563.]
Ioniam Cyro et Lydos commendat habendos:
Sed tamen hic fratri bella inopina facit.
Cum medios inter superatus concidit hostes
Et poenam Cyrus pro levitate dedit.


image: s834

Regibus his arsit civili Graecia bello, [note: Anno mundi]
Historiam cuius longa referre mora est. [note: 3599.]
OCHUS ubi regno Persae successit avito,
Niliacasque suo Marte subegit opes:
In Solymae templum primo est grassatus et urbem,
Exeruitque feras trux homicida manus.
Intestina tamen fratrum discordia bellum
Sevit, et ambitio plurima Pontificum.
OCHUM interfecit furiata mente Bogoas [note: 3625.]
Et Regem Persis ARSAMIN esse dedit.
Quem tamen heu ferro crudelio ccidit et ipsum,
Sic finem Cyri stemma potentis habet. [note: 3629.]
Ultimus hinc subit Armenia degente DARIUS
Magnus Alexander quem bene fudit humi.
Terminus hic Regno Persarum, hic ultimus ordo:
Pristina nam mutat sceptra subinde DEUS:
Non ergo quisquam fato sibi debita credat
Regna, et immota posteritate genus.

DE BELLO GRAECIAE PEloponnesiaco temporibus secundae Monarchiae. ELEGIA IIII.

FERT animus Graeci cursum memorare duelli:
Aspira coeptis CHRISTE benigne meis.
Sunt longae ambages: hic sed vastigia rerum,
Vitato nemorum tramite, summa sequar.
Causa mali tanti meretrix dilesta Pericli:
Saepe ignem magum parva favilla facit.


image: s835

Forte duo Iuvenes Megaraeo sanguine creti [note: Anno mundi]
Aspasiae secum scorta tulere duo.
Atticus hoc postquam, Aspasia queritante, Pericles [note: 3501.]
Rescivit Megarae scorta reposcit humo.
Reddere sed quando Praetori scorta negassent
In Megaram edictum bile furente tulit:
Ne sola Cecropiae Megarensis tangeret orae:
Aut capitis poena crimen atroce luat.
Ut vero Regis Spartano questa fuisset
Hoc Megara, et misera voce petisset opem:
Edictum tolli poscunt cum Rege Lacones
Atticus abrenuit Praetor, et arma capit.
Hinc bellum exaxsit terris fatale Pelasgis:
Nam Rex Spartanus Cecropis ussit humum:
Saeva quoque obsessas invasit pestis Athenas
Vicinum late depopulata solum.
Cliniades Siculas bellum traducit ad urbes, [note: 3554.]
Et quadraginta milia perdit iners.
Hoc est Trinacriae pingui ditione potiri,
Suaserat ut demens ambitionis opus.
Dux tibi Cliniades patrias revocatus Athenas
Iudicium cauta providus arte fugit:
Transfuga cum factus Decealae moenia munit:
Et patriae diris hostibus addit opem,
Tandem ubi vim sensit Spartana agente parari
A Lacedemonia Persam alienat humo.
Seque iterum patrii cum militis agmine iungit:
Fidus ubique comes, Dux Thrasibule, tuus.
Urbem quinettam praeservat ab igne tumultus
Ne Patriae miles civibus arma ferat.


image: s836

Ipse in Spartanam navalia proelia classem [note: Anno mundi]
Infert, victrici vela premitque manu. [note: 3557.]
Mindarus hac cecidit Pharnabazusque fugatur
In pugna: Spartam luctus et horror habet.
Cyzicon hic rursum dominis accedit Athenis:
Imperiumque tenent Attica vela maris
Tunc etiam Byzae Spartanus in urbe Clearchus
Civibus oppressis dux truculentus erat:
Cuius ut Imperium miseris avertat iniquum
Urbem Cliniadae dedit Anaxileos.
Navibus hic victor viginti venit Athenas
Cliniades patrii fida columna soli.
Post etiam validis expugnat viribus Andrum
Subiectaque Samo Pontidis aequor adit:
Sed prius Antiochum Lysandro opponit Achivo;
Ne qua tamen faciat praelia, rite monet.
Immemor Antiochus moniti, committere pugnam
Ardet, et adverso praelia Marte sacit:
Adque Aegos potamos triginta milia capti,
Post interfecti: mersaque classis aqua est. [note: 3561.]
Nec mora; cum capit obsessas Lysander Athenas
Atque aequat muros aere canente solo.
Triginta hic domita praeponit in urbe Tyrannos:
Qui mox crudeles exeruere manus: [note: 3577.]
Hos inter Critias captis cauturus Athenis
Persa Cliniaden auxiliante necat.
Mox et Theramenen truculento intersicit ausu:
Saevitiaeque novae non sinit esse modum.
Exul ibi patrias recipit Thrasybulus Athenas:
Trigintaque feros pellit ab urbe viros.


image: s837

Nec fert Pausanias saevis socia arma tyrannis, [note: Anno mundi]
Spartanam quamvis saepe rogatus opem.
Hinc sunt praeteriti sancita oblivia facti.
Redditaque antiquo iura fuere loco.
Heu mihi, quam pauci memorem deponere possunt
Irarum mentem, trux odiumque fovent.
Humani est animi commissae ignoscere culpae:
Irasci certae stat feritatis opus.

DE BELLO THEBANO, TEMpore secundae Monarchiae. ELEGIA V.

QUEM vero, quem te memorem Agesilae, Mycenis [note: 3564.]
Orte: o Spartani famaque luxque soli?
Te Duce Persarum deiecta potentia Regis:
Et Tissaphernis debilitata manus.
Saeva sed in patria movit Bellona tumultus,
Te Rege in Persas arma gerente foris.
Phocenses etenim et socios discordia Locros.
Concierat: magni semina parva mali.
Thebani Locros: Spartanus, Phocida iuvit:
Attulit et Thebis Attica Pallas opem.
Exulibus quoniam Thebanus ab Attide civis
Hospitium dederat praestiteratque fidem.
Urbs Haliarton erat, Thebano subdita Regno
Hanc Lysander atrox obsidione premit. [note: 3566.]
Ocyus erumpunt cives ceduntque latronem
Attica qui aequarat moenia nuper humo.
Tum Regem ex Asia Spartanum accersere cives:
Persas qui terra vicerat atque mari.


image: s838

Maiorem is patriae rationem ubi duxit habendam: [note: Anno mundi]
Thebanos contra bella parata movet:
Sed maris Ionii Pisandro credit habenas
Ad Cnidias pugnans, quem Cono fudit, aquas.
Ipse Coronaeam post Agesilaus ad urbem
Dimicat, et capto vulnere victus abit.
At Cono navali praeda redit auctus Athenas:
Restauratque opibus moenia quassa suis.
Mittitur hinc Byzae fortis Thrasybulus ad urbem:
Spartanos contra ductor ut arma ferat.
Aspirat primo fortuna optata labori,
Et Byzantinae restituuntur opes.
Ferte sed Aspendi miles dum diripit agros:
Erumpit noctu civis et arva petit,
Caeditur hic caeca noctis Thrasybulus in umbra,
Et pro sonte insons crimina monte luit.
Spartani interea Tiribazum impellere Persam
Aggressi, furias Attica in arva cient.
Sed Persam placare sibi nituntur Athenae,
Et misso foedus dulce Conone petunt.
Barbarus hunc contra communia iura fidemque
Corripit, et caeco carcere Persa necat.
Thebanisque simul deponere civibus arma
Imperat, et Graiis otia mandat agris.
Si qui Artaxerxi furiata mente resistant,
Omnibus his bellum Persa minatur atrox.
Hanc Antalcidae dixit tum Graecia pacem
Nomine nam tali conditor eius erat.
Primi hic obsequium gaudent praestare Lacones,
Seque adiuturos regia iussa docent.


image: s839

Sed primi violant, Cadmaeae moenibus arcis [note: Anno mundi]
Ut captis contra publica iura fidem.
Pelopidas tamen obsistunt atque Epaminondas
Praesidiumque arcent Sparta nefanda tuum.
Moenia Rex igitur Boeota Cleombrotus intrat,
Thebanam late depopulatus humum.
LEUTRA loco nomen Scedasi quem pignora clarant [note: 3594]
Constuprata viris a Lacedaemoniis.
Hic Rex commisso caditin certamine belli:
Spartaque Thebanos palma coronat agros.
Hinc Archidamus Boeotam ingressus in oram
Ducit Spartanos agmen equestre viros.
Arbiter at belli motum componit Iason,
Et pacem certa conditione facit.
Illo interfecto sed non sine fraude suorum
Natio Thebanos Thessala poscit opem,
Quo cum Pelopidas movisset castra Pheraeo, [note: 3595.]
Captus Alexandro praeda cruenta suit.
Liberat hunc tandem Thebanis Epaminondas
Ensibus, et fidam praestat amicus opem.
Ille tamen rursum Aemathias ingressus in oras
Hostilem victus sanguine tinxit humum.
Saevus Alexander somno compostus et ostro [note: 3580.]
Creditur, et, telum eoniuge dante, perit.
Arcades interea dum Mantinaea reponunt
Tecta, Antalcidaepace tenente locum.
Impedit inceptum (nam gens Spartana rebelles
Eruerat muros) Agesilaus opus.
Inde novi subito consurgunt semina belli
Spartanis, valde perniciosa focis.


image: s840

Nam Quadraginta Boeotae milia gentis [note: Anno mundi]
In Lacedaemonios Theba coegit agros.
Vastavitque locos et multas terruit urbes,
Terruit Eurotae vi violante vadum.
Non tamen est tumidi transgressus fluminis undam:
Sed stetit in ripa ductor uterque sua
Hinc cohibente suos Thebano, hostemque morante
Illinc Spartano Rege tuente suos.
Et quanquam in magno discrimine, non tamen urbem
Deseruit firmis Agesilaus equis.
Insidiisque hostem Sparta submovit adortus,
Incusso Thebis Arcadibusque metu.
Tres tamen oppressam tenuit Lacedaemona menses
Thebanus Spartae diripuitque solum.
Donec Cecropia Rex Agesilaus ab urbe
Posceret auxilium: cui tulit Attis opem.
Trinacrias etiam Dionysius aequore naves
Oppletas Celtis misit et Hesperiis.
His instructi armis sua moenia capta Lacones
Defendunt patrio restituuntque throno.
Arcades hic Regis nato Celtisq resistunt:
Sed victi a Sparta bellipotente cadunt
Inde novis sese sociis ex Elide firmant:
Arcades inque urbes Epaminonda redit:
Thessalicasque agitat turmas, equitumque catervas
Boeotasque acies Euboicamque manum.
At Lacedaemonios tunc tutabantur Athenae:
Addebatque suam miles Achivus opem
Hic ut Mantineae pater Agesilaus ad oras
Constitit obsessae moeniaque urbis habet:


image: s841

Dux Spartam Thebanus adit utoribus orbam [note: Anno mundi]
Incustoditos ut premat ense lares.
Sed prior Arcadibus Rex Agesilaus ad urbem
Advolat, et patriae fert inopinus opem.
Pugna sit, atque ignem spirantes naribus hostes
Vi senis, e patria reiciuntur humo.
Digressus tandem Eurotae Thebanus ab amni
In Mantinaeo limite castra facit.
Instructaque acie magna Dux providus arte
Non infelici praelia Marte ciet.
Sed tamen accepto lethali vulnere, cedit
Ex acie, et stragi fors vetat esse locum.
Utque suis palmae et pugnae data praemia Thebis
Comperit, e crudo vulnere tela rapit.
Gratausque suis superato ex hoste triumphum,
Commendat famae nomina, corpus humo.

DE BELLO SACRO ET INITIIS tertiae monarchiae. ELEGIA VI.

NONDUM fine Ducis Thebani Graecia bellum
Finierat vires exruitque novas.
Forte Amphictyonum multaverat aere Senatus
Phocida, Thebano damna quaerente foro.
Sed dare cum nollet Phocis pro crimine multam
Sparta instiganti bella cruenta movet.
Dux PHILOMELUS erat Phocaeae gentis asylon [note: 3710.]
Agmine collecto tendere doctus iter.
Ille Amphictyonum evertit decreta, columnis
Inscripta, et sacros ense receptat agros.


image: s842

Delphica cum patrii praedatus limina Phoebi [note: Anno munai]
Sacro adimit decies mille talenta loco.
Opponunt Locri Thebanique arma coloni
Delphiacaeque aedi Thessalus addit opem.
Ter victor, quarto pugnae certamine victus
Praecipitem e saxo se Philomelus agit. [note: 1612.]
Alter Phocaicas Onomrchus in agmina turmas
Impulit. heu somni falsus amore sui.
Viderat hic, caeca cum dormit nocte, colossum
In templo ad nitidum tollere posse polum.
Hinc sibi pollicitus victricis praemia palmae
Boeotosque domat Thessalicosque lares.
Illi mox Macedum Regem sociare Philippum
Aggressi, vires expediere novas.
Marte sed hos vicit felici Onomarchus utrosque
Et statuit forti bina trophaea manu.
Tertia sed postquam commisit praelia ductor
Phocius, a Macedum Rege domatur iners.
Heu, fati seriem suspen sus ab arbore demum
Augurii implevit somnia vana sui.
Proximus insequitur laevo Mavorte Phayllus,
Agmen agens equitum milia multa virum:
Thessalus hunc armat mutata mente Philippo,
Hostis et huic Cecrops tela dat, atque Laco.
Sed triplici victus pugna dat terga Phayllus
Boeotum imbellis sustinuisse manus.
Postea Locrorum sedem expugnavit Arycam
Aequavitque imo moenia capta solo.
Tabe sed hoc rapto castris successit et armis
Phallaecus: natus Dux Onomarche tuus.


image: s843

Cui Mnaseas belli consors, Phocensia iunxit [note: Anno mundi]
Agmina, Boeota mox superata manu.
Tres tamen hoc bello iam Phocis ademerat urbes
Boeotis patriae quae velut agger erant.
Viribus ergo suis Thebe diffisa nec auro
Instructa, a Persa mutua Rege petit.
Ille sed his mittit ter centum forte talenta,
Unde sut lectum militis agmen alant.
Advenit et Macedum collecto Marte Philippus
Thessa laque hic acies Phocidos hostis adest.
Viribus inferior pacem Phallaecus acerbam
Impetrat, et patrios deserit exul agros.
Servitto addicti Phocenses diruta passim
Moenia, et in villas plebs fuit acta suas.
Inde magistratu stipendia ferre quotannis
Iussa assignatos vomere trivit agros.
Atque Amphictyonum ronovatus in Hellade coetus
Et Macedo summo iussus adesse foro.
Graiorumque Ducis communi voce Philippus [note: 3628.]
Finito belli tempore, nomen habet.
Fulminis at saevo periit Phallaecus ab ictu,
Miles at in Creta praelia miscet inops.
Exitus hic sacri fuit illo tempore belli:
Quisquis es a sacris disce cavere focis.
Nulli res unquam cessit felicibus ausis
Attigit aetherias qui male sanus opes. [note: Anno mundi]

DE MONARCHIA MACEDONUM ET Graecorum Duce Philippo et Alexandro. ELEGIA VII.

MAIUS opus moveo quam fert Elegia, sed hostem
Martia non semper classica pulsa fugant.
Multum saepe potest victrix opulentia linguae,
Et quos nescit Ares flectere, flectit Eros.
Finierat sacri Macedo certamina belli
Threicias urbes subbiderat que iugo.
Euboica simul expulerat de sede tyrannum
Callia cui nomen non tamen omen erat.
Interea gliscunt civilis semina belli
Thebani vires quae minuere soli.
Urbs Amphissa fuit Locrae notissima gentis
Demserat haec Delphs iugera multa sacris.
Tradideratque suis ea rura tenenda colonis,
Esse locum villis, frugibus esse locum.
Haec Amphictyonum ceu furto ablata Senatus,
Reddere sacrilegos iussit, et arma tulit.
Mox Amphissenses furiata mente rebellant: [note: 3623.]
Thebano Locros cive iuvante suos.
Ergo accersitur Macedum de sede PHILIPPUS:
Thebanos valida qui ditione premat.
Punit is Amphissam ferventi milite pronam
Iniecto Thebis Cecropidisque metu.
Huic tum legatos renovatum foedera mittunt:
Persida ne sociis inferat arma viris.
Ille nihil motus Plateam capit impete belli
Phocaicumque agrum sub sua iura trahit.


image: s845

Suasit ibi ut iunctis reprimatur viribus hostis: [note: Anno mundi]
Os Demosthenicis dulce piumque sonis.
Cheronaea fuit Boeotum in limite sedes:
Huc ubi Mars robur contulit omne suum.
Anceps pugna diu multum trepidante Philippo
Donec Alexandri protulit arma phalanx,
Qui medium Graii perrumpens militis agmen,
THEBANOSque neci Cecropidasque dedit. [note: 3627.]
Pace inita, Macedo Graios ad tecta Corinthi
Convocat, et magnonomine victor ovat.
Dux etiam eligitur Persarum et Medica contra
Agmina, Pausonia sed Duce caesus obit.
Natus ALEXANDER patria tum sede potitus
Suscepta in Persas induit arma patris.
Mittitur hunc contra Persarum a Rege Dario
Dux Rhodiae classis Mnemo, peritus aquae.
Isque in Alexandrum Pelopeias concitat urbes
Cui Demosthenico succinit ore tuba.
Sed prius Illyrios domuit Macedo atque Triballos
Et Symum vicit finitimosque Getas.
Utque sibi Thebas bellum movisse rebelles
Comperit, et pulsos inde abiisse suos.
Ocyus in Graias convertit praelia terras,
ET THEBES fuso moenia cive capit. [note: 3630.]
Milia sex hominum caesa, et ter dena virorum
Milia servili colla dedere iugo.
Urbs tota occubuit multos dominata per annos,
Hospitaque exulibus tecta negata viris.
Post etiam Imperium miseri amisere Lacones,
Et poenas scelerum Graecia capta dedit.


image: s846

Pace tamen rursum sancita Demadis ore [note: Anno mundi]
Persidi Alexander bella parata facit.
Marte suo felix, et sumtis strenuus armis, [note: 3631.]
Sed clemens victor, iusticiaeque tenax.
Ille ubi vicisset pugna fervente Darium,
Reginam et prolem convenienter alit. [note: 3632.]
Inde Tyrum longa postquam obsidione gravasset
Septima post Lunae cornua plena capit. [note: 3633]
Mox arma Hebraeis infert altaeque Sioni,
Sed populo Regis quaerit Iaddus opem.
Sacra viri auratos redimiverat infula crines,
Vesteque divina conspiciendus erat.
Territus hacspecie, caecae quam somnia noctis
Obtulerant, Macedo dat sine fraude fidem.
Quaeque tributa ferox genti praescripserat Ochus
Condonat furias Samariaeque domat.
Protinus Aegypti depellit Persica regno
Praesidia, et Macedum subicit arva iugo.
Urbs Arbela iacet Syriae clarissima gentis,
Huc belli vires contulit ille sui.
Et sua mox castris opponit castra Darii,
Instructaque acie fertur in arma furens.
Parmenio laevum cornu dextrumque tenebat
Clitus, sed mediox Rex stimulabat equos.
Acris pugna fuit: pulsusque Darius, et urbem
Susa potens victor cum Babylone capit.
Hinc Regem insequitur per Medica rura Darium [note: 3634.]
Sed profugum Bessi dextra necarat iners.
Non tamen impunem tulit hanc fera bestia caedem:
Arbore nam gemina dilacerata fuit.


image: s847

Inde coloratos sua transtulit agmina ad Indos, [note: Anno mundi]
Et Gangis domuit saeva sarissa lacum.
Primus ei patrias ultro concessit habenas
TAXILUS, et Regiregia dona dedit.
Hunc Macedoiussit sceptrum retinere paternum.
Mens demissa DEO Principibusque placet.
Proxma cum valido commisit praelia PORO, [note: 3637.]
Et capto Regis iura fidemque dedit.
Hincurbem ingressus magna Babylona caterva
Ad se legatos totius orbis habet:
Quos tum Regaliconatos munere mittit,
Et lites audit constituitque forum.
Omnem sed postquam domuisset acinace mundum,
Indomito aversum pectore carpsit iter.
Nam luxae indulgens animum laxavit inerti,
Et Baccho et Veneri tempora cuncta dedit.
Haec inter vinioccidit certamina Clitum
Invictumque armis Parmeniona Ducem.
Praemia victori proponit quisquis amicum
Potando victum fortior ore necet.
Thessalus hic quidam Regem ad convivia palpo
Dum vocat, heu turpi largius arte bibit.
Ac subita e potu correptus febre meraco,
Undecimo claudit fata suprema die.
Finis Alexandro fuit atque hic exitus ater: [note: 3640]
Qui sapis, a foeda disce cavere gula.


image: s848

DE SUCCESSORIBUS ALEXANDRIm tertia Monarchia, qui Macedoniam tenuerunt. ELEGIA VIII.

IAM domitum gladiis totum possederat orbem [note: Anno mundi]
MAGNUS ALEXANDER, cum cadit ante diem [note: 3640.]
Filius huic fato nullus nisi posthuma proles
Et qui Barsena de genitrice fuit.
Perdiccas primus regni affectavit habenas,
Saevaque Nilacis intulit arma plagis. [note: 3647.]
Namque Asiam ANTIGONUS Syriamque Seleucus habebat
Cesserat Aegyptus Rex Ptolomaee tibi.
Antipater Macedum populos in pace regebat:
Cui Craterus dulci factus amore gener. [note: 3648.]
Sed cadit ad celebrem PERDICCAS Memphidos urbem
Quem suus, heu, dira caede peremit eques.
Interea Antipater bello est aggressus Athenas:
Quem gens Thessalicis Atticd vicit agris:
Et Lamiae inclusum dura obsidione repressit
Dum Craterus ferret auxiliator opem.
Pugna fit Aemathiam notae Cranonis ad urbem,
Et praebet victas Attica terra manus.
Eumenis inde furor truculenta exarsit in arma
Et bellum Cratero fecit, et Antipatro.
Occubat in pugna Craterus, nec deinde superstes
Antipater raptus praecoce morte cadit.
Excipit hinc haeres regni CASSANDER habenas:
Regia cui coniux Thessalonica fuit.
Regis Alexandri Germana, enixa marito
Antipatrum fratris nomina quique tulit.


image: s849

Quo non Imperii furiosa cupido potentes [note: Anno mundi]
Incitat; ausa viris vim facere, ausa DEO?
Mater Altxandri dum tentat Olympias orbo
Tradere Alexandro debita regna patris.
Sustulit hanc dirus Pydna Cassander in urbe
Reginasque, ambos filiolosque necat
Insert huic bellum Antigonus, Syriamque Seleuco [note: 3843.]
Eripit: et magno nomine Regis ovat.
Impius hic saevo Cleopatram percutit ense:
Regis Alexandri qui fuit alma soror.
At non impunem tulit hanc audacia caedem:
Victus enim bello corruit Antigonus.
Et victor Ptolomaeus ovat: Syriamque Seleucus:
Cassander Macedum regna quietus habet:
Impunita tamen paricidia saeva tyranni
Haudquaquam iratus sivit abire DEUS:
Nam mox phtiriasi Cassandro ad tartara misso
Antipatri manibus Thessalonica perit.
Heu crudele nefas: mater ferro impia nati
Concidit, inque vicent mutua saevit Eris.
Antipatrum frater saevo ferus ense trucidat
Ultus maternam caede furente necm.
Filius Antigoni DEMETRIUS arva tenebat [note: 3656.]
Tunc Asiae, Syrio Regis in orbe socer.
Hunc sibi Alexander Pellaeam accersit in urbem
Praesidio illius salvus ut esse queat.
Nusquam tuta fides: saevo Demetrius ense
Tollit Alexandrum regnaque avita capit.
Hunc tamen arma sibi cum ferretiniqua Seleucus
Coepit et has Asiae subiuga mittit opes.


image: s850

Filius Antigonus Macedum moderamina gessit; [note: Anno mundi.]
Et pacem Graecis et pia iura dedit.
Spartani et domuit funesta Cleomenis arma:
Exutumque sua victor abegit humo. [note: 3687.]
Cui post successit regni Demetrius haeres:
Nec tenuit multos frena paterna dies.
Cum Macedum rexit populos sine mente PHILIPPUS
Cecropidum telis ausus adire solum.
Scilicet ut claris iterum potiretur Athenis:
Exemplum magni grande secutus avi.
Quid? quod et Annibalis socius Romana citarat
Agmina, et invictas laeserat hostis opes?
At Dux Palladiae succurrit Romulus urbi
Flaminius pressis auxiliumque dedit:
Et magna victum domuit virtute Philippum
Iuraque restituit civibus aequa suis. [note: 3714.]
Tempore tunc illo dominator Aratus Achivum
Aetoles contra cum Sycione fuit.
Sustulit hunc belli socium cum prole PHILIPPUS,
Compressaque nuru virus utrique dedit.
Talis amicitiae solet exitus esse potentis:
Qui sapis ex imo despice summa loco. [note: 3776.]
Scipio mox etiam Antiochi Syria arma repressit,
Atque Asiae magnas victor ademit opes.
Intere reparat collapsas undique vires:
Et multo complet Marte Philippus humum.
Funere sed nimium celeri praeventus, iniqui
Haeredem Persen Martis et artis habet.
Qui postquam patrio Demetrius ense perisset,
Aspera Romanis bella paravit agris.


image: s851

Sed Ducis AEMILII victis legionibus, arma [note: Anno mundi]
Tradidit, et vinclis cernua colla dedit. [note: 3798.]
Tandem cum nato necuit custodia Regem:
Haec Macedum sceptris ultima meta fuit.
Discite mortales nulli confidere sorti.
Unde putes minime prima procella fuit.

DE REGIBUS SYRIACI, IN tertia Monarchia. ELEGIA IX.

NUNC etiam Syrios Pellaeo a sanguine Reges,
Dicere fert animus: Musa benigna fave.
Principiumque mihi rex carminis esto Seleucus: [note: 3654.]
Ultima nam nobis meta Seleucus erit.
Viceratis generum sibi bella cruenta parantem,
Antigonique omnes ense iugarat agros.
Hinc Syriam tenuit Babylona, Asiam minorem
Demetrii domitor Lysimachique Ducis.
Addidit et regno sinuosa cacumina Tauri,
Ionii fines victor ad usque maris.
Tandem iniusta movens Ptolom aeo bella Cerauno [note: 3681.]
Occubat, et nato regna dat Antiocho.
Ipsum sed Galatae Brenno ductore Ceraunum
In Macedum terris Marte furente necant.
Nam Gallo ex agro Celtaqrum egressa iuventus,
Pannoniam et Graiam depopularat humum.
Post Theos Antiochus patrii cognominis haeres [note: 3704.]
Succedit, gemina coniuge fitque pater.
Illi Laodice Antiochum dedit atque Seleucum:
Quos ambos cruda mors tulit atra manu.


image: s852

Altera sed coniux Philadelphi filia Regis: [note: Anno mundi.]
Quam Rex privignus matre iubente necat. [note: 3719.]
Huic bellum adversus Regem fatale Seleucum
Germanam ulturus Rex Ptolomaeus init.
Atque illum Syria victor depellit ab ora:
Niliacoque addit regna subacta throno.
Collecto tamen ex Asia Syrus agmine fertur
Memphiacaque adimit sceptra paterna manu.
Bella Hierax demum parat intestina Seleuco,
Et Galatas socios in sua castra trahit.
Viribus his fratrem vincit, Syriaque potitur,
Et Galatis sedem ponit amicus Halyn.
At regno exutus petit arva feracia Nili,
Et Ptolomaei orat rite Seleucus opem.
Expellitque iterum regnis fraterna receptis
Agmina, magnanimi sede potitus avi.
Memphi adit Hierax: quaesitum Aegyptia Regis
Hospitia: at profugum deinde trucidat eques.
Occidit et delapsus equo celerante Seleucus:
Tempore subque uno frater uterque perit.
Hoc fatum ambitio tulit exitiale duobus
Germanis, fratrum cetera turba cave.
Interea Arsacids Parthus Babylona Seleuco
Eripit; Assyrii Rex dominator agri
Bithynosque alio victos sibi subiugat orbe
Attalus: Attalicae nobilitatis avus.
Sic geminas uno discordia praesecat alas
Tempore, quas concors consociarat amor. [note: 3742.]
Filius Antiochus patri subit inde Seleuco,
Atque Asia Syriam rursus adauget humum


image: s853

Primaque Philopatri Ptolomaeo bella tyrannus [note: Anno mundi]
Infert: sed pacis foedera victus amat.
Altera mox rursum Aegyptio movet arma perurbes
Epiphani patrias demat ut orbis opes.
Dix ibi Samarios Aegyptius occupat agros
Duraque Iudaeis gentibus arma parat.
Expulit hunc tandem victum Iordanis ad undas
Inque fide Antiochus tecta Sionis habet
Ille etiam bello Graiorum vicerat urbes,
A domitis MAGNI nomen adeptus agris.
Annibal huic Syrias ausus coniungere vires
Iussit in Ausonios bella movere greges.
Nam pater Epiphanem Romae mandarat alumnum
Cum puerum patriae deseruisset humo.
Ergo illum Syrias contra sua Roma cohortes
Defendit mundi Roma futura caput.
Exutumque Asiae multis ditionibus intra
Augustum mundi iussit ovare latus.
Post autem Assyrii pretdatus limina Beli
Antiochus, populo vim faciente, petit.
Tres nati Antiocho; quorum patria arva SELEUCUS
Imperio tenuit non dominata diu. [note: 3778.]
Nata quoque Ephiphanis Ptolomaei regia coniux
Antiochi Epiphanis et Cleopatra soror.
Hic Syriae regnum post funera fratris adeptus [note: 3790.]
Aegypti invadit fraude doloque thronum.
Nam se tutorem simulans impuberis aevi
Cuius tum Nili Rex Philometor erat:
Praesidia imponit sepcie tutoris in urbes,
Et Syria in celebri Memphide castra locat


image: s854

Summus erat templi Solymaei praesul Onias: [note: Anno mundi.]
Legatus patria missus ab urbe procul. [note: 3789.]
Advocat interea Antiochum germanus Iason
Praesulis et summae munia sedis emit:
Ergo ibi delubrum Solymes ingressus, in illo
Antiochus cives cedit opesque rapit.
At populo invisus procul urbe excedit Iason:
Inque Arabum infelix occubat exul humo. [note: 3792.]
Inde locum MENELAUS habet, percussor Oniae
Adiutorque feri maximus Antiochi.
Ipse sed Aegyptum Syrio Rex orbe reversus
Pupilli raptas tutor habebat opes.
Mittitur hinc contra Romani nomine fascis [note: 3798.]
Popilius, terris et procul ire iubet.
Ille virum ridet, sed ducta in pulvere meta
Se circa, intra arctum cogitur Antiochus.
Respondere prius iussus, quam cedat ab illo
Pulvere, num pacem malit an arma sequi:
Pila sed Antiochus metuens Romana recedit.
Pupilloque suas, fas uti, linquit opes.
Mox Solymam rediens Menelao praeside templi
Hebraea statuam ponit in aede Iovis.
Et iubet hanc prona cervice ut civis adoret:
Mosaicosque libros igne furente cremat.
Mandat et Assyrio thyrsos inducere Baccho
Et Dionysiacos concelebrare dies.
Quique rebellarent edicto intersicit omnes
Matres atque viros decrepitosque senes.
Tunc impleta sacri sunt primum oracula vatis
Qui Daniel cecinit plurima fata Ducum.


image: s855

At Macchabaeus templis eiecit Iudas [note: Anno mundi]
Praesidia, et vani signa profana Iovis.
Quem contra Antiochus dum fervens expedit arma
Excussus curru praecoce morte cadit.
Mutua post ipsum certamina, mutua caedes
Grassata in tota posteritate fuit.
EUPATOREM natum patruus Demetrius ense [note: 3804.]
Opprimit, et Syriam trux paricida capit.
Hunc occidit Alexander regumque potentum [note: 3814.]
Auxiliis Syriae moenia raptor habet.
Victus Alexander socero sibi bella parante
Occidit, Arabiae praeda cruenta manus.
Tunc Syriam Nicanor habet Demetrius oram,
Quem frater regnis expulit ANTIOCHUS. [note: 3819.]
Antiochumque TRTPHO funesto interficit ausu [note: 3821.]
Heu scelus, in Dominum rara ministra fides, [note: 3824.]
Expulsum rursus Syria ditione TREPHONEM [note: 3827.]
Oppressere sui vindice caede soris,
At Nili Dominus Syrio Nicanora regno [note: 3839.]
Adduxit, patrio restituitque throno.
Alcimus hunc Solymae sceleratus in aede Sacerdos
Attractum Solimis addere iussit opem:
Cui parens magnas adduxit in arva cohortes
Iudaea, et notis finibus hostis adest.
Brachiaque extendens contra sacra linuna iurat
Igne crematurum, vel Iove teste, focos.
Sed pugna victo praecidi iussit Iudas
Et caput et diris brachia bina modis:
Tum foribus templi voluit suspensa videri
Exemplum spreti iriste novumque DEI.


image: s856

Filius huic Gryphus qui fecit bella sedetis [note: Anno mundi.]
Filio, et Antiochus reppulit Antiochum. [note: 5845.]
Caesus uterque fuit: ferali Gryphus ab hoste:
Sed nato a Gryphi concidit Antiochus. [note: 3874.]
Ultimus Imperio tenuit Syria arva Seleucus
Antiocho Grypho de genitore satus.
Quem Rex Armenus magno certamine fudit [note: 3884.]
TIGRANES syrii sede potitus agri:
Nec tamen iste diu terrae moderamina gessit [note: 3895.]
Pulsus ab Ausoniis e ditione viris.
Namque Asio passim deletis orbe Lyrannis [note: 3902.]
Isti Roma dedit iura aliena loco.
Terminus hic Syrii fuit illo tempore regni,
Metaque supremum contigit ista diem.

DE PTOLOMAEIS AEGYPTI Regibus in tertia Monarch. ELEGIA X.

HINC Ptolomaeorum canimus fortissima regum
Sceptra, quibus tollit Nilus ad astra caput.
Nam postquam Macedo terras domuisset, et omnem
Traxisset Phariam sub sua iura domum:
Pellaei tenuit Ptolomaeus regna Canopi [note: 3641.]
Perdiccaque fuit Marte togaque prior.
Iustitiae cultor, Rex servantissimus aequi:
Munificaque potens auxiliator ope.
Fraude tamen Solyma victor fuit urbe potitus.
Dum simulat vero velle litare DEO. [note: 3679.]
Filius hinc patrias cepit PHILADELPHUS habenas.
Quo Rege optatae tempora pacis erant.


image: s857

Memphidos hic intra muros illustre Lycaeum [note: Anno mundi]
Condidit, edoctos praeposuitque viros.
Scriptaque conquisita illus congessit, ut esset
Undique plena bonis Bibliotheca libris. [note: 3895.]
Iussit et antiqui divina volumina Mosis
Transferri in Graios Mosis ab ore sonos.
Ergo quod hoc Hellas sacra Biblia tempore novit
Debetur meritis Rex Philadelphe tuis.
Quis sacro ut posses libro feliciter uti,
Emisti donis munificaque manu.
Tum quoque Callimachus vixit, tum vixit Aratus
Et Cono, et Hipparchus, Trinacriusque Bio. [note: 3717.]
Post EVERGETES regno successit, et arma
Intulit in Syrias, res ea nota, plagas.
Doctrinas idem ingenuas servavit, et artes,
Iudaeosque sua iuvit amicus ope: [note: 3734.]
Illo Syracides conscripsit Rege libellum
Plenum praeceptis et pietate librum.
Proxima PHILOPATOR suscepit sceptra Pelusi [note: 3743.]
Degener, Antiochi sed tamen ense prior.
Impius Eurydicen ferro iugulavit acuto:
Quae soror et coniux regia Regis erat.
Postea foedatus fervente libidine, et atris
Caedibus, infausta fauce venena bibit.
Hoc rapto EPIPHANES succedit et auspice Dio [note: 3760]
Reprimit Antiochi bella nefanda Syri.
Fitque gener ducta Cleopatra, pace sequestra
Antiochi soceri qui prius hostis erat.
Hinc satus Epiphani PHILOMETOR regia proles
Commendata tuo Roma patricinio.


image: s858

Nam quando Antiochus fera movit avunculus arma [note: Anno mundi]
Pupilli patrias ut spoliaret opes.
Suscipit oppressit tutamina fida Canopi,
Popilius puerum nec sinit hoste premi. [note: 3819.]
Hinc EVERGETES Syrio Nicanora regno
Qui bene restituit Memphidos usus ope.
Inde duo fratres fubeunt, sed uterque Tyrannus
Quorum PHYSCO prior trux paricida fuit.
Sustulit is caram saevo mucrone maritam:
Quae Germana soror ponderis huius erat.
Natum etiam apponi genitrici iussit edendum
Inter inhumanas, proh scelus acre, dapes. [note: 3843.]
Frater ALEXANDER regno hunc eiecit avito:
Sed sceptrum amisit pulsus et ipse solo. [note: 3848.]
His dein successit monstrum ferale LATHURUS
Exul in Aegyptum ductus ab orbe Cypri.
Is Iudaeorum ter milia dena cecidit,
Et captis posuit viscera cota viris.
Quando Sionaeum gessit moderamen Iamneus:
Editus Hircano de genitore fuit. [note: 3883.]
Excipit AULETES istum, virtute Gabini
Redditus antiquis exul ab urbe focis. [note: 3913.]
Ultimus hac serie regnum DIONYSIUS istud
Obtinuit frater, trux Cleopatra, tuus. [note: 3932.]
POMPEIUM hic acie victum crudo aere trucidat
Usus Achillaea Rex homicida manu.
Caesaris inde aciem sugiens, fervente tumultu
Eversa cymba sub maris ivit aquas.
Semper caede Deus consuevit plectere caedem,
Ne qua impune luat vis truculenta nefas.


image: s859

Iulius hinc regni Cleopatrae cessit habenas: [note: Anno mundi]
Quae post Antoni facta marita Ducis.
Illos Actiacas Princeps Augustus in undas [note: 3936.]
Mersit, et Aegypto Romula iura dedit.
Sic finis regno, Ptolomaeis addita metae
Regibus: has fato distribuente vices.

ELEGIARUM NICOD. FRISCHLINI FINIS.



image: s860

NICOD. FRISCHLINI ANAGRAMMATUM LIBER UNUS. Hoc est: HORAE SUBCISIVAE.

AD LECTOREM.

SCripsimus haec illis, quis sunt mea carmina curae:
Et mea qui mecum salva valere volunt.
Quod si primitias, lector, non temseris istas:
Mox alius decimas addet Apollo suas.

Nicodemus Frischlinus.



image: s861

RUDOLPHUS SECUNDUS, DEI GRATIA ELECTUS ROmanorum Imperator semper Augustus: ac Germaniae, Hungariae, Bohemiae Rex: Archidux Austriae: Dux Burgundiae: Comes Tyroli, etc.

Transpone literas, et bis resolve, diphtongum AE, in A et E, et habebis haec carmina per Anagrammatismum.

HIC hic e magno grege, murus et orbis asylum:
Heros praesignis: Davides alter, ut alter
Aevo huic Adriades: Verum orbi, et numen amicum:
Pax pugnae: crux tarda reo est: vox cetera dura.

Ludovicus Dux VVirtembergicus et Teccensis.

Cuius lux, ius et decor sumtu nec Regibus cedit.

Is mihi Dux, CUIUS LUX et summus DECOR ET IUS,
NEC SUMTU CEDIT REGIBUS orbe locum.
Hanc mihi Christe fave lucem, lucisque decorem
Dive tuae, Iuris iustitiaeque Patrem.
Hoc Duce nam salvo, florebit iusque decorque:
Et sumtus nullo tempore deficiet.

Fridericus COmes VVirtembergicus, ac Mompelgardensis.

Facis iam decus gregi, et spem boni sideris, cum rerum lucro.

IAM FACIS omne GREGI DECUS, et SPEM SIDERIS almam,
Quippe BONI, RERUM CUM decore atque LUCRO.


image: s862

Nam VVirtembergos auges ornasque penates:
Filiolos generans, sidera clara, duos.
Te Deus asservet bonus, incolumemq Sibyllam:
Cum multo ut tantus fenore crescat ager.

Albertus Comes a Levenstein.

In labore leves casus temnet.

Invidia hic absit: longorum nemo locorum
Intervalla Comes tantaque totque adiit:
Quanta et quot Comes iste adiit. mihi Graecia testis,
Et Syria, et Memphis, et Pelagi omne mare.
Quoquo illum ducas, constans erit: INque LABORE
Assiduo, CASUS TEMNET ubique LEVES.

Conradus, comes a Tubingen: Dominus in Liechtenec.

Annon et hic concinnum domus et generis albi ecus.

AN NON HIC ETiam CONCINNUM, moribus aptis,
Et praegrande DOMUS fulget in orbe DECUS:
ET GENERIS nitor est ALBI? quis doctior illo?
Quis Comes est probior? quis pietate prior?
Non vidi similem: veniam concedite verbo,
Quos par virtutis naviter urget amor.

Albertus Baro a Limpurg, sacri Romani

Imperii Pincerna haereditarius.

INPRIMIS ORA: DURA: PERCURRE: LABORA:
INGENIUM RARAE SIMPLICITATIS HABE
Quod simplex, gratum est: duplices Deus odit, homoque:
Ipse Deus simplex: Dis niger ille duplex.


image: s863

Grata Deo pietas tua: grata fidesque manusque,
Et non fucatae simplicitatis amor.
Te Deus asservet geminis cum fratribus: idem
Tempora det vitae non onerosa tuae.

VVilhelmus Baro a Schnizenbaum: Dominus in Sunec.

Zelus his hominibus valde curae: non nimbus canum.

ZELUS HOMINIBUS HIS VALDE CURAE, quos fovet
Carniola: NON NIMBUS CANUM sagacium,
Non otium arridet. Pii sunt milites:
Pro Patria, pro gloria summi Dei,
Pro aris, focisque dimicantes perpetim.

Richardus Baro a Staremberg, Austriacus.

Da brutis cor haras, et curam Regibus aras.

Qui nihil ad sese curam spectare sacrorum
Affirmant: Mundo dedita turba vago:
Non aras curant, sed haras. mysteria Verbi
Non solis mystis mystica nosse datum
DA BRUTIS COR HARAS, ET CURAM REGIBUS ARAS,
Nam cor hara est brutis: Regibus ara placet.

Erasmus a Laimingen.

Alis gravas neminem.

Mater ut exclusos alarum tegmine pullos
Haud aggravat: sed protegit, pascit, fovet:
Sic VVirtembergos tu protegis undique Cives:
Et NEMINEM GRAVAS ALIS tuis.



image: s864

Gedeon ab Osthaim.

Homo Dei, tangebas.

Qui rem tangit acu: qui non temerarius errat,
Nonne Dei est merito nominit andus homo?
Magni HOMO magne DEI TANGEBAS omnia recte
Hactenus: inque tuo pectore sanus eras.
Perge: tuum vivet, dum current sidera, nomen:
Et decus a sera posteritate trahet.

Burcartus a Berlingen, eques Francus.

Crebri cursus nebula frangent equas.

Pulverea in NEBULA CREBRI, trans aequora CURSUS
Acripedes vel EQUAS FRANGENT: compesce labore:
Quem patriae indulges. Satis explorata tuorum
Et perspecta fides, dudumque innotuit orbi.
Iam tibi grata quies debetur, et otia vitae,
Et tua quae meruit nunc olim praemia virtus.

Sebastianus Schafelicius, eques.

Beatus es: nescius hic falsa sequi.

NESCIUS ES TU FALSA SEQUI: vereque BEATUS
HIC potis es dici: quando mendacia totum
Complerunt orbem: totique Calumnia Mundo
Imperat: ut nihil hoc momus non carpat in aevo.
Ipse licet Moses veniat redivivus in orbem,
Omnia quae scribet, probrosa calumnia rodet.
Macte bonis animi: quia tot medacia famae
Pro nihilo ducis, te nulla calumnia laedet.



image: s865

Ulricus Heclio a Stainec.

Hic est alienus a lucro.

Quam studium lucri nihil est hoc crebrius aevo?
Sed tamen A turpi LUCRO ALIENUS HIC EST.
Nobilis est igitur vere: quoniam sua virtus
Plurima nobilitat, non sine laude, virum.

Melior a Ruost.

Alitur os more.

Alitur mos ore.

Ut mos est hominum: sic os tibi et hospes aletur.
Nam de more loci, de consuetudine gentis,
Quoquo devenias: quascumque accesseris oras,
Appositam capies escam. nec dicere contra
Fas tibi quicquam. Quid enim vulgatius illo:
Si fueris Romae, Romano vivito more?
OS ALITUR sic MORE: ALITUR MOS quilibet ORE.

Acatius a Gutenberg.

Congrega cives a tuba.

Dat belli signum tubicen tuba fistula Martis:
Tu CONGREGA CIVES Ab hac TUBA.
Acacii non nomen habes, sed nominis omen:
Quando A MALO remotus omni promicas.
Nulla salus bello: pacem te poscimus omnes
Deus alme: tu largire pacem civibus.

Christophorus ab Engelshove.

Christe globans hos, provehe.

Qui glomeras coetusque pios: sanctosque penates
In sera magnos posteritate facis.


image: s866

Qui probitatis amas, qui relligionis amantes:
HOS quoque CHRISTE GLOBANS PROVEHE, pasce, fove.

Ioannes Sigismundus Mendlin a Stainfels.

Mens in sinu ingens, et munda a falsis dolis

A FALSIS MENS MUNDA DOLIS, mens nobilis ortu
Huic sua: mens INGENS IN meliore SINV.
O quam rara avis est, quam nigro proxima cycno:
Cuius mens nullis est temerata dolis.

Ioannes Schulterus.

Nervus est in Schola.

Est ubi iustitiae et sancti schola Iuris et aequi,
NERVUS IN hac vere EST vir meus iste SCHOLA.

Melior Iaeger et Gertering.

Ero mel in ara, regi et gregi.

Mellificent in hars alii: mihi mella per aras
Lecta placent. ERO MEL IN ARA,
Dum mihi vita manet, REGIque GREGIque: cicadas
Hinc Deus hinc abigas inertes.

Epitaphium Agathae Iaegerae.

Huic tabulae quicumque tuos affigis ocellos,
Haec lege: sed siccas non decet esse genas.
Iaegeri coniux Melioris: sanguine Luzi
Nata tuo: hic Agata nomine reque fuit.
Femina par illis, quas aurea protulit aetas:
Sive fidem spectes, seu pietatis opus.
Corpore formoso, longe formosior ipso
Mens fuit: ingenuis nobilitata bonis.


image: s867

Inprimis studiosa Dei, studiosa mariti,
Norat amare bonos, et tolerare malos.
Haec tres filiolos, et tres enixa puellas,
Auxit Iaegerum prolis amore patrem.
Nec dum tresque decemque sacri transegerat annos
Coniugii: et sanctam mors rapit aegra nurum:
Nam vix flore sui septem compleverat aevi
Lustra vigens: annos addideratque duos:
Cum cadit, et mentem Caelo dans funera terrae
Heu desiderium linquit in orbe sui.
Quisquis es, et siccis legisti carmen ocellis,
Iam iam mortalem te meminisse velis.

Iacobus Andraeae Theologus.

Angeli cor habes: das aevo tuo.

ANGELIcum COR HABES, Andraeae nomine clarum:
Et quod habes, AEVODAS Iacobe TVO.
Cordatum merito te postera tempora dicent,
Talia qui toto gesseris orbe, virum.

Aliter

Iacobus Andraeae.

Sana verba edico.

Sanis nos iussit Paulus sermonibus uti:
EDICO gregibus SANA ego VERBA meis.
Sana sed insani insano contemnere fastu
Aggressi, poenas, quas meruere, dabunt.

Iacobus Heerbrandus.

Subdes brachia nervo.

Ut feriant arcu SUBDES tu BRACCHIA NERVO:
Nam saepe est arcu meta petita tuo.


image: s868

Saepe tuum sensit frons adversaria nervum,
Nam te telo oculos hostis et ora feris.

Theodoricus Snepfius.

Hic ore notus: spe fidus.

NOTUS HIC ORE sacro: SPE certa FIDUS: et uni
Credere se solers, et sua cuncta Deo.

Lucas Osiander:

Reduco salinas.

Vos estis, cue Christus ait, sal nobile terrae:
Qui sale conditis putrida membra gregis.
Sed quando exacto fatuatum sal fuit aevo:
Inque suas tenebras verba abiere Dei:
Commonstante Deo, nunc ipse REDUCO SALINAS,
Et putrescentis condio corpus ovis.

Ioannes Magirus.

Aris sum in agone.

Pro ARIS, proque focis SUM sacro IN AGONE: meumque
Oppono telis pectus Averne tuis:
Immarcessibilem nunc solum expecto coronam,
Vertice promeritam Christe benigne tuo.

Ioannes Brentius, Doctor Theologus.

Hoste locuturo ingrato, non sedebis.

HOSTE LOCUTURO INGRATO, quae noxia templis,
Tu NON SEDEBIS, otiove torpido
Languesces: calamum pro templo stringere fas est,
Christique dextra dexteram defendere.



image: s869

VVilhelmus Holderus, Pastor Stucardian.

Hic nulla stropha, sed veri solum datur usus.

HIC STROPHA NULLA, SED hic VERI SOLUM
DATUR USUS:
Non hic arguti syrmata longa sophi
Ergo alium quaeres, os cui suhtile, Sophistam:
Si tibi cum vero displicet iste suo.

Stephanus Gerlacius.

Vah pergit, nec lassus.

Turpe referre pedem, nec passu stare tenaci:
Turpe labor antem deseruisse ratem.
Non hi Gerlacio mores: non terga dat hosti:
Non aciem profugus deserit ille suam.
VAH PERGIT, servatque locum, NEC LASSUS anhela
Carceribus sacris ilia ducit equus.

Nicolaus Varnbilerus, senior.

Nolo lenius sinuare rubricas.

NOLO RUBRICAS SINVARE, ad temporis usum
LENIUS: et suus hic legibus esto rigor.
Fiat iustitia: et pereant confinia Mundi:
Hoc ius, hoc leges, hoc Deus ipse iubet.

Chilianus Voglerus.

Hic unus soli regula.

Vir fuit antiqui Iuris, legumque peritus:
UNUS et HIC nostri REGULA certa SOLI.
Sensit enim patriae tellus, quam vivus in illo
Consiliis dandis, res ubi lapsa, vigor.



image: s870

Iacobus Capelbecius,

O, placebas, ceu cibus.

O bone, tu leges dictans et iura, PLACEBAS
Disipulo attento: CEV CIBUS ille placet:
Quem rapit esuriens arenti fauce viator:
Aut inopem pressit quem diuturna fames.
Tantus erat vocis nitor, et dulcedo loquelae,
Et Vesenbecio par tua lingua tuo.
Det Deus ille tuae felicia fata senectae,
Qui dedit hos vitae cum pietate dies.

Anastasius Demlerus.

Das usu, ne res malu sit.

NEc ubi RES MALA SIT, DAS longo doctus ab USU:
Qui malus, in partem vertit amara malam.
At tu quamque suo rem Iure exponere solers,
Quae mala sunt, numquam deteriore facis.

Ioannes Hochman Iuris Doctor.

Omnis huic candoris honor eat.

HVIC CANDORIS EAT posthac HONOR OMNIS et omnis.
Gloria sit tanto duxque comesque viro.
Nam qui virtutes in se complectitur omnes,
Hunc omnis debet gloria, honosque sequi.

Andraeas Laubmaier.

Mare, blanda ars aevi.

Multis, qui cupiunt celeri ditescere cursu,
Est BLANDA ARS AEVI, per MARE vela dare.


image: s871

Sed qui navifragas semel aspexere procellas,
Artis ii norunt magna pericla suae.
Sic Pelagus Iuris multis res blanda: sed inse
Pondera non parvi magna laboris habet.

Mattaeus Enzelius.

Zelus in me aestuat.

ZELUS amorque
Iura tuendi,
AESTVAT IN ME.
Aestuat in me
Aemula virtus.
Mome quid ad te?
Nullus honesti
Zelus amoris
Aestuat in te.
Mome quid ad me?

Iacobus Scheccius Aristo telaeius.

Huic libero ac caeco satis est visus.

HUIC LIBERO AC CAECO SATIS EST tamen VISUS.
Nam liber, et curis vacuus videt mente:
Et mente plus veri videt homo liber,
Quam servus alius perspicit oculis claris.

Ioannes Viscerus.

Curas in se se novi.

IN SESE vario MOVI discrimine CURAS,
Pro quavis aegra conditione luis.
Morbus ut est, ita cura mea est: non omnibus una
(Censet uti plebes) est medicina malis.



image: s872

Georgius Hambergerus.

Usum herbis re aggrego.

AGGREGO RE vera medicaque, salubribus HERBIS,
Quem dant multiplicem nobis medicantibus, USUM.
Clamores tollunt rabiosaque murmura vocum,
Compita qui circum, aegrotos frustrantur agyrtae

Andraeas Planerus.

Plana dures arena.

Durandum in plano, fugienda saburra gravesque
Scrupi, et dum salebris glarea mista suis.
Planus Aristoteles, ratio scruposa Sophistis:
Vivat Aristoteles, vane Sophista peri.
Et tu per DURES in PLANA Planer ARENA,
Ut facis, et pende a nullius ore plani.

Nicolaus Varnbilerus Iunior.

Illucens rubro unio Iuri, sana.

Si nullus patri Enzlinus, nullusque Gerhardus,
Nullus et Aichmannus debuit esse gener:
Qui socero posset succedere providus haeres
Ingenii, et quas is mente paravit opes.
At tu Nicoleos poteras succedere solus
Nicoleo: atque haeres filius esse patri:
Haeres ingenii, divini verticis haeres:
Caelica quo sedem gaudet habere Themis.
Eia age Nicoleos quando omnes iure queruntur,
Iura boni Medici dudum eguisse manu:
Quae languent, SANA, ILLUCENS RUBRO UNIO IURI:
In se etiam gemmae vis medicamen habet.


image: s873

Antonius Varnbilerus, Pastor aulicus.

I, non sunt verba lauri lustrica passu.

Qui libris exprompta sacris tibi caelitus edo:
Ex Phoebi tauro non ea dicta putes.
Nam quae caelestes edunt oracula vates:
Quaeque per os vatum protulit ipse Deus:
NON LAURI SUNT VERBA profano LUSTRICA PASSV:
I procul: haec nobis protulit ipse Deus.

Ioannes Enslinus.

Zelus ei non annis.

ZELUS EI pietate Dei, NON segnibus ANNIS:
Zelus, ei, et virtus unica, nosse Deum.
Felix, qui spretis longaevi mensibus anni,
In solo didicit spem posuisse Deo.

Laurentius Schmidelinus.

Des uni illi tres huc manus.

Tam velox, agilisque animus, tam dextera prompta:
DES ILLI HUC UNITRES ut ab arte MANUS.

Georgius Liblerus.

Ius bello: rus gregi.

IUS BELLO: RUS esto GREGI: nam proh dolor, aequo
Iure caret bellum, rure carentque greges.
Nunc ubi vis, ibi ius: ubi rus non est, ibi grerx est:
Non, ubi grex, ibi rex. non, ubi rex, ibi lex.

Georgius Hizlerus.

Heroius gregi Zelus.

Ad summa emergunt, quos excitat aemula virtus:
Ima petunt, quos non aemulus ardor agit.


image: s874

Hic virtute sua multa aemula pectora fecit:
Plura erexit humo: plurima fovit ope.
Ergo GREGI Clario HEROIUS dicetur honesto
Nomine, et aeterno tempore ZELUS erit.

Samuel Hailandus.

Humi alenda salus.

Caelo parta SALUS, sed HUMI mihi semper ALENDA.
Quam facile extinguas hanc, nisi semper alas?
Quod si efferre iubes, quae nutrimenta salutis:
Proloquar; haec tria sunt: spes, amor, atque fides.
Cum spe sola fides in humo perdurat egena:
In caelis etiam permanet aequus amor.

Melior Iunius.

Minui livores.

Livor, iners vitium, virtutem rodit amaris
Dentibus, et morsu non nisi summa petit.
Infelix, cui nemo suae laudem invidet artis.
Felix, quem stimulis impetit invidia.
Sed tamen ante alios longe felicior unus,
Invidiae rabiem qui superare potest.
Ipse licet nondum possim invida corda domare:
LIVORES MINVI, qua potui, arte tamen.

Ioannes Caselius.

Os lene sancis.

OS LENE, et suavi plenum modulamine SANCIS,
In roseo nido, tu bone Rhetor AVI.


image: s875

Voso, qui cupitis modulari ex Rhetoris arte,
Huc huc felices ite frequenter AVES.
Ite, et quae sancit doctis praecepta libellis
Caselius, pleno sumite gutture AVES.

Paulus Melissus.

Lupis malus esus.

Internosse lupos prudentia prima: secunda
Vitare: elabi tertia, si incideris.
ESUS quippe LUPIS MALUS est: lupus ore voraci
Hinc homines, illinc abripuit pecudes.

Aliter.

Paulus Melissus.

Plus vales Musis.

PLUS VALES MUSIS sacra in arte Phoebi:
Et tuo vincis numero, vel ipsum
Bilbilis Phoebum, superasque dulci
Voce Catullum.

Ioannes Posthius.

Onus pias in hoste.

Et Medicus, vatesque bonus: dedit utraque Phoebus
Munera qui Christi nomen et omen habet.
Iamque Galenaea Paeon instructus ab arte,
Morbi ONUS atque nefas hostis IN HOSTE PIAS.
Omnis enim Medicus morbo contrarius hostis,
Si bonus est: malus, huic si quis amicus erit.

Nicolaus Reusnerus.

Nervus calore nisus.

Nervis Hippocrates inimicum frigoris usum
Dixit: et est usu teste probata fides.


image: s876

Hinc reparant thermae, quos laedunt frigora, nervos:
Et suus est nervis gratus ubique calor.
Sunt etiam ingeniis nervi, sunt denique vires
Nervorum: fervens pectoris estque calor.
Et tu Nicoleos quod habes ut frigore duro
Torpeat ingenium, non sinit iste calor.
Namque tot ut fetus nervosi pectoris edas,
NERVUS hic est NISUS quippe CALORE suo

Ioannes Lauterbachus.

Et hic sane bona laurus.

Laurus ubique viret: viret et sua fama Poetis:
Et non mortalis nos comitatur honos.
Quis Lauterbacho meliora poemata fecit?
Cuius de vena limpidiora fluunt?
Nominis omen habemus: ET HIC SANE BONA LAURUS:
Laurus in aeternos non moritura dies.

Solertia commendabilis. V. C. D. NICOD. FRISCHLINO, C. P. CAESARIO ET P. L. C. Qui commodat multis, labor laudabilis.

Sorde quod Augeae stabulum purgavit ab omni
Alcides, multo nomine nomen habet.
Grammaticae purgas sordes Frischline quod artis:
Quod tibi non multo nomine nomen erit?
Nomen erit, numquam quod in ullos desinet annos,
Aeternos verum crescet adusque dies.
Profuit illius tantum labor improbus uni:
Terrarum prodest omnibus orbe tuus.


image: s877

Discit inutilibus quoniam puer ista remotis,
In studiis prosunt quae didicisse bonis.
Discendis toto qui prodest artibus orbi,
Aeterno solers nomine dignus homo.

Ioannes Lauterbachius,

Poeta Laureatus.

IOANNI LAUTERBACHIO.

Exoptas Veneto procusa volumina Ponto
Grammaticae, hic praelum posse subire suum.
Frustra optas. nam Grammaticis Germania libris
Nunc scatet: et pravos angulus omnis habet.
Nec mihi Chalcographus vicina occurrit in urbe,
Qui velit in clarum prodere nostra diem.
Nam metuunt indocti homines, quia grammata nemo
Curat, ne damnum pagina nostra ferat.
Mille licet libris errores omnibus insint:
Mille licet Strigiles crimina mille notent:
Scaliger ipse licet, licet et Saturnius aevum
Hoc repetant nostrum: nil tamen efficiant.
Namplus consuetudo potest, quam regula Iuris,
Aut ratio, et Latii norma vetusta soni.

Nicod. Frischlinus.

Michael Maestlinus.

Ille mensus hic amat.

ILLE dies, menses, annos, MENSUSque locorum
HIC AMAT: et Solis mobile movit iter.
Quisquis amas mensesque tuos, mensusque locorum.
Maestlinum inprimis fac reverenter ames.



image: s878

David Volccenostein.

Duco et induco lines.

DUCO, quas probo, LINEAS figuris
Aptas: quas puto LINEAS ineptas
INDUCO: officium ut requirit ipsum.
Ut perpendiculum, utque amussis aequa,
Ut vult norma mathematum meorum.

Ludovicus Havenreitterus.

Huic valido neruus veri est.

NERVUS inEST VERI HUIC VALIDO simul atque valenti:
Quisquis in hunc audes ire Sophista, cave.
Saepius in nervum mala causa sophismatis ibit:
Quam vera in nervum dogmata coniciat.

Bulasius Fabricius.

Cur ubi fas, ibi salus?

CUR UBI FAS, IBI certa SALUS? nam tempore nostro
Nullum fas Fabrici, sed quoque nulla salus.
Temporibus nostris ibi fas, ubi maxima merces:
Quaenam igitur Mundo possit adesse salus?

De tribus in Iure novellis Gratiis.

Iuris novellae Gratiae:

Euphrosyna mi Rimelius:

Thalia mi Stainvvegius:

Bocerus est Aglaia.

Martinus Rimelius:

Linis irarum metus.

Non tu vulneribus, non tu vibice flagellas,
Quod pariat magnas grande tribunal opes.


image: s879

Vulnera facta reis, legum medicamine tollis:
IRARUMque METUS, Iuris ab arte, LINIS.
Di tibi dent annos, a te nam cetera sumes
Rimeli, o patrii fama futura soli.

Ioannes Stainvvegius.

Sanus, et suavi ingenio.

SANUS, ET INGENIO SVAVI Stainuvegius illum
Et doctrina, sagax ingeniumque beat.
Inprimis mens sana viro est, in corpore sano:
Quam morum exornat cum gravitate lepor.
Det Deus, in mente ut sana, atque in corpore sano,
Hisce Thalia locis floreat ista diu.

Henricus Bocerus.

Creber in hoc usus.

Quid tibi res prosunt, si verum demseris usum?
Usu res omnes et pia iura vigent.
Iuris IN HOC USUS CREBER, non notio sola:
Nam scit res usu quasque probare suo.

Echo in nuptiis Henrici Boceri, et Cordulae Raiherae.

Echo, dic mihi, nonne plaudis? audis.
Num casti torus hic amoris? oris.
Bocerum hoc pia flamma iussit. ussit
Et votis superos honorat. orat.
Iuris cumn pietate cultor. ultor.
Virtute atque fide saluber. uber.
In legum studiis alacris. acris.
Ad fraudes minime dolosus. osus.


image: s880

Non sectans fera castra Martis. artis.
Sponsam torquet amorne honestus? aestus.
Plena est haec mulier decoris. oris.
Nulli sumtu in honore parsit. arsit.
In Sponsi thalamum venire gaudet: audet:
Vincli femina amans iugalis? alis.
Summum docta Deum pavere vere.
Christus coniugium secundet. undet.
His taedis, thalamoque fautor. auctor.
Absit tristitia atque plangor. angor.
Assit laetitia atque lusus. usus.

Ioannes VVenccius.

Acue in sinu cuneos.

Barbaries huic hostis adest crudelior aevo:
Et nova fert iterum vulnera Prisciades:
Quando Grammatici tam foeda sorde libelli
Accrescunt: nullo iustam adhibente manum.
Eia age, dum cultros promo, et rescindo maligna
Vulnera, quae Strigilis non male nostra fricat:
Huc ades: INque SINU CUNEOS ACUE, optime Vvencci:
Namque malo nodo sit malus et cuneus.

Georgius Burchardus.

Gregi sudas: huc robur.

Tu Burcharde GREGI SUDAS: HUC dapsile ROBUR
Pertinet, ac mentis vis animosa tuae.
Nam te Pierias dictante fideliter artes:
Grex tuus ingenuum carpere discit iter.


image: s881

De duobus excellentissimis in Hebraea lingua viris

Crimen erit posthac non excusabile nobis,
Nullum vos libro nomen habere meo.
Qui pro me absenti tot vota precesque benigno
Fudistis, magna cum pietate, Deo:
Qui desiderio cari moti estis amici:
Dum me susceptum Carnica fovit humus:
Illinc qui reduci primi occursastis, et aequas
Mi porrexistis corde micante manus.
Ergo Anagrammaticos pro vestro munere versus
(Quando aliud non est) accipitote meos:
Et quanquam munus non esse videbitur aptum,
Quale tamen cumque est, consulitote boni

Iacobus Dachtelerus.

Hebraea doctus clues.

HEBRAEA DOCTUS, et vir pius merito CLVES:
Nam te fide in fidum Deum nemo est prior:
Te rebus adversis pia patientia
Nemo superat: ceu morbus indicat tuus,
Veter atus ille morbus, ille carnifex,
Dachtlere tuus. At vinceris numquam tamen:
Habesque tantis pectus infractum malis.
Christus malorum socius, et comes omnium,
Te sistat incolumem, diuque protegat

Georgius Veigenmaierus.

Egregio munere viges.

Discipulos Hebraea doces tu verba sonare:
EGREGIOque VIGES MUNERE suavis homo.


image: s882

Namque virum impellit discendi amor atque docendi,
Linguam unam lingua scilicet ex alia.
Hebraea est illi primum percepta: deinde
Chaldaea: hinc Syrii mira loquela soli.
Nunc etiam Arabiae discit commercia vocis:
Quaeque domi discit, mox docet illa foris.

Georgius a Borsec.

Bos eo, cura Gregis.

Rex sit cura sui, certa et fiducia regni:
Sit regnum Regis mutua cura sui.
Hoc natura iubet. iubet hoc Deus arbiter, ut fit
Grex sua cura bovis, bos sua cura gregis.
Ipse ego dum cives amo, dum cives redamant me:
Grexit cura bovis: BOS EO, CURA GREGIS.

Honorius a Saurau.

Honor aura suavis.

AURA SVAVIS HONOR: noli popularibus auris
Credere divinae te manet artis honor.
Nam tua maiorum famae sublimius addet
Nomen, ab ingenio gloria parta tuo.

Christophorus Firxius, Livonicus.

Christus huic orno fixus pro ovili.

CHRISTUS HVIC ORNO PRO sacro FIXUS OVILI,
Omne nefas hominum morte piavit homo.
Huic quia tu fidis soli, tuque omnia credis,
O Firxi, quanta haec gloria? quale decus?

Nicodemus Frischlinus,

Cur Musis hinc inde flos?



image: s883

CUR MUSIS HINC INDE sus FLOS permanet idem?
Cur nullo flos hic tempore deciduus?
Dic Dea tu nobis: aliis ego dixero rursum.
Laurea Musarum flos suus esse solet.
Laurea praeteriti merces operosa laboris:
Laurea perpetuis iussa virere comis.
Ex illo Musis hinc inde est flos suus idem:
Famaque perpetuo non moritura, viret.

Ioannes Huldenricus,

Huic vernans indoles.

VERNANS HVIC iuveni INDOLES beato:
Faustis sub penetralibus paterni
Enutrita laris: bonam dat auspicata
Spem frugis, segetisque mox futurae,

Christophorus Gailingius.

Rogis nihil spargit, hoc usu.

Bustis atque ROGIS, veterum de more sacrorum,
HOC USV rerum SP ARGIT ubique NIHIL.
Unum, quod Christi de verbo sumsit, in agrum
Spargit, et agnorum semen in ore iacit.

Israel Vvielandus.

Laudavi res lenius.

Os est lene mihi, non duris vocibus asprum:
Et si quae mala sunt, sint meliora precor.
Namque bonis bene dico viris: et LENIUS aequo
LAUDAVI interdum RES: uti iussit amor:



image: s884

Ad M. Valentinum Claessium.

Qui bonus ipsemet es, Phoebo testante, Poeta,

A nobis Claessi, cur Anagramma petis?
Fac tibimet solers numeris anagramma rotundis:
Nam potes: et Musam desine amare meam.
Si tamen e Cabala vis nosse Anagrammata nostra:
Quod de te relegas, en Anagramma tibi.

Valentinus Claessius.

Salsus in saecula venit.

Qui bene conditus, SALSUSque IN SECULA VENIT,
Claessius, insulsae nil levitatis habet.
Perlege, quae scripsit salsis Epigrammata verbis?
Et sale conditum dixeris esse virum.

Paulus Venigerus Cygnocomaeus.

Vernus Cycnus mel api suave cogo.

VERNUS ego CYCNUS, vernanti tempore florens,
MEL COGO doctae SVAVE, ut opinor, API.
Quicquid enim numeris includere molior aptis,
Id veterum ex alvis promo frequenter apum.
Atque hoc mel veterum e libris quia sentio pridem,
Et nostris apibus suave fuisse sat est.

FINIS ANAGRAMMATUM.



image: s885

NICOD. FRISCHLINI POETAE ET ORAT. CLARISSIMI. ODARUM. LIBELLI TRES: I. Phalaeciorum II. Sapphicorum III. Iambicorum, Scazontum et Anapaesticor. collecti. OPERA ET STUDIO, ULRIGI BOLLINGERI, ART. MAG. ET POETAE Coronati.



image: s886

NICOD. FRISCHLINI, ODARUM LIBER PRIMUS.

EPITHALAMION AD IOANNEM BOLLINGERUM, ET MARGARETAM VARENBYLEram, Novos Sponsos, Anno D. 1566. ODE I.

BLANDO, Siceli, quae canis tenore, [note: Exordium ab invocatione Musae.]
Et carmen colis, et foves Poetas
Ne mi Siceli, ne faceta desis,
Dum Sponso numeros novos sonamus,
Dum laeto pede nuptias adimus. [note: 1. Exhortatur Iuvenes ad laetitiam.]
Cedant tristitiae dolorque vanus
Adsint blanditiae tenerque lusus
Vos primum luvenes, amata turba
Huc huc ferte iocos facetiasque,
Festivis animis timore pulso,
Huc huc, quicquid habetis et leporum
Qui sordes abigunt molestiasque
Maerores valeant, valete curae.
Et vos lacteolae simul puellae
[note: 2. Puellas provocat.] Vos o vos tenerum genus Iuvencae,
Formosae comites, venusta turba,
Euge Io canite, euge ferte Iu Iu:
Nam surgit nova lux novo Marito,


image: s887

Lux gratissima, gaudiis referta,
Et vult laetitiam dolore omisso.
Vos inter venerata Sponsa, pulchra [note: 3. Laudat Sponsam: a bonis animi et corporis.]
Illustri comitata blanduloque
Praecellit Duce, ceterasque vincit
Donis corporis, et Fide probata
Quin et purpureo rubore claret.
Aeternum bene diligens colensque
Patrem mirifico timore honorat.
Dein virtutis amat frerquenter usum
Ac vitam peragit probe et beate [note: 4. Describit Sponsum.]
At quem per mediam gradu catervam
Sic lento video vias terentem?
Nae, Sponsus renitens hic est duobus
Stipatus sociis, fidele pectus, [note: 1. A comitatu splendido.]
Et multiplicibus bonis politum.
Vahiquam lucidulis nitens ocellis?
Quam vultu placet eminens modesto? [note: 2. A dignitate formae.]
Grato virginibus colore fulget:
Quas dotes animi gerit sub imo
Fixas pectore? quot quibuque mentem [note: 3. A dotibus animi.]
Ornavit studiis? quid oro carpis
Livor tabifice? aut quid invidentis
Arrodis thalamum livore dentis?
Tu Praeco superum DEIque serve
BOLLINGERE, tui decus parentis
Inter grandisonos simul libellos
Versate, et studium sacrae Sophiae.
O Sponse Ardalidum comes Sororum
Quot docto resonant in ore linguae? [note: 4. A peritia linguar.]


image: s888

Te recte modo nominem bilinguem,
Phoenicem, Latiis sonis Pelasgos
Qui reddis, modo Graeca, iam Latina
Promens, suaviloquos strepis susurros,
Mores, vitaque prospere peracta
Inculpata fuit, vacans ab omni [note: 5. A vitae innocentia.]
Infando scelere et libidinoso.
Quin dicam breviter quod ipsa res est
Et mores placidi tuae pares sunt
Doctinae, et similis tuae vicissim
Haec est conspicuae perinde vitae.
Vos o vos Crocei thori Sodales
Exercete iocos novosque amores
Et veras agedum excitate flammas
Hae sint blanditiae tibi marito
Haec sit coniugii Fides, Leporque: [note: 6. A fide coniugali.]
Hanc tu delicias tuas puellam
Promissum tibi suavium saluta
Hac cum tu placidam teras Iuventam [note: Apostrophe ad Sponsam cui gratulatur.]
Nil vos dissociet, ni mors cruenta.
Et tu Sponsa secus puellarum
Immanis pueri improbas sagittas
Contemne, et pharetram DEI salacis.
At contra tepido colas amore
Solum, laetitiam tuam Maritum,
Quo cum vive cupidine integello
Sic taedis initis SEUS favebit
Sic vestram Dominus domum beabit. [note: Apostrohpe ad Iuvenes.]
At dicti Iuvenes suos cachinnos
Tractent, et teneras agant choreas


image: s889

Misti virginibus iocos frequentent.
Vitam perpetuo DEUS secundet
Vestram, o blanda nimis caterva semper.

EPITHALAMION AD M. IACOBUM LIEBLERUM, et Barbaram Rentiam novos Sponsos. ODE II.

QUI nuptam sibi repperit cupitam [note: In Exordio commendat bona coniugii.]
Ingens creditur invenire donum,
Nam vitae sociam invenit fidelem
Consortemque operum, torique partem
Partem corporis, et piam Sodalem
Seu sors nubila, sive sit serena.
Non minus repperit bonum puella
Si qua Christicolam invenit Maritum
Nam tutor pius est suae Maritus
Uxoris, caput, et corona vitae:
Virgo nacta virum pium gravemque
Communi fruitur viri decore,
Atque inter reliquas honore nuptas
Tantum promicat: inter astra quantum
Phoebe purpureo rubore lucet.
Ergo te merito reor beatum
O IACOBE, cui bonum iugale [note: Gratulatur Sponso.]
Istud contigit, elegans puella
Aptis BARBARA moribus, pudico


image: s890

Fulgens ingenio, modesta vultu
Vitae quam sociam DEUS perennem
Et lecto propriam tuo dicavit
Ut tecum reliquos supersit annos [note: Apostrophe ad Socerum Georg. Liebl.]
Formosa faciatque prole patrem.
Gaude hac docte nuru tua GEORGI
O nostri decus inclitum Lycaei:
Tibi prima AGATHA edidit nepotem [note: Andr. Planerus Medicus.]
Et te fecit Avum PLANERUS, artem
Doctus Paeoniam, disertus ore,
Argentiniaci decus Lycaei. [note: Ioan. Lieblerus Theol.]
BIna nepte domum deinde Natus
IOANNES animo decorus auxit
Nostra Pastor in urbe sacri ovilis.
Nunc et tertius inclitos penates [note: Iacobus Lieblerus Theol.]
Augebit sobole, optimo IACOBUS
Felix ingenio, peritus artis
Divinae, eloquioque cultus acri.
Pastor ipse etiam gregis beati.
Gaude hoc BARBARA caelico Marito [note: Apostrophe ad Sponsam.]
Tutatore tuo, tua corona
Et gemma capitis tua decora.
Gaude et tu Genero beate tali [note: Apostr. ad alterum Socerum. Henricus Rentzius Abbas ad D. Georg.]
HENRICE, ingenua Fide, gravique
Felix eloquio, verende Praesul.
Ipse Affinibus, ipse gaudeo istis,
Et nexus precor ut sit auspicatus
Christo sit decori, sit aequo honori
LIEBLERISque deinde RENTIISque
Sit Nuptae precor, et viro saluti.


image: s891

EPITHALAMION AD IOANNEM BYSCHLERUM, Hallensem, et Margaretam Grabisgadam, novos Sponsos: Anno 1575. ODE III.

SALVE, laeta dies, iubar beatum: [note: Exordium a Re ipsa.]
Quo lectum subeunt duo iugalem
BYSCHLERUS Pius atque MARGARETA,
Sponsus optimus, et pudica Sponsa
Virgo candida, candidus Maritus.
Maerores valeant, valete curae,
Nam laetae sibi nuptiae lepores
Cum multo sale postulant facetos,
Maerores alium diem decebunt.
Nec semper pluvios polo fremente
Diffundit nebulosus Auster imbres,
Sed puros etiam die sereno
Ducit Phoebus equos, fugatque nubes.
O BYSCHLERE tuis potite votis [note: Apostr. ad Sponsum, quem ad laetitia invitat.]
Vultum sume hilarem, severitate
Pulsa nec minimi modos Poetae
Contemnas, subito furore natos.
Nam quid commemorem, canam te primum?
Quid? laudesne tuas decusque dicam,
An faustum thalamo precabor omen?
O BYSCHLERE pia beate mente, [note: Laudat Sponsum]
Et virtutibus inclitis adaucte,


image: s892

Et felix animis et ore docto, [note: Ab eruditione.]
Et terso calamo, et stylo expedito.
Te Peitho docuit sonare verba,
Te Pallas sacra litteras notare.
Te morum Pietas, et apta vitae [note: A pietate.]
Commendat ratio, pudorque summus
Et modestia comit, una certe [note: A modestia.]
De summis et in orbe rara virtus.
Et quid commemorem tua decora [note: Laus Sponsae a bonis animi et corporis.]
Ornamentaque gratiamque Nuptae?
Quid frontis niveae sacrum pudorem?
Quid mentis lepidae pium nitorem?
Quid oris rosei modesta verba?
Non tu laudis eges nec Illa nostrae,
Quos virtus sua multiplex, et alma
Exornat Probitas: ut eruditum
Laudant artificem sui labores.
Ergo Christe tuum precor favorem [note: Epilogus constat pio voto ad Deum.]
Ut foedus tueare comugale
Dextro numine, gratiamque Nuptis
Largiare tuam novis benignam.
Tu da principium tori auspicatum,
Da vitae medium absque labe cursum,
Da finem placido tenore faustum,
Fac dulces videat Pater Nepotes
Et Natos similes Avo Patreque
Fac Mater pia liberis creandis
Verbo propositam DEI salutem
Aevo comperiatur hoc et illo.


image: s893

EPITHALAMION. IN NUPTIAS MICHAELIS [note: Anno 1579.] Reuxoferi, Halensis, et Apolloniae Ruckiae, Rotenburg. Tuber. ODE IIII.

APOLLONIA nupta REUXHOFERO [note: Hos novos coniuges alternatim commendat a variis virtutibus.]
Coniux mellea, melleo Marito
Halensi Rotenburgiana Coniux
Lecti nunc ineunt iugale foedus.
Ambo Christicolae, DEUM timentes
Ambo mente pares et ore casto:
Ille luris amans, et illa recti
Doctina prior ille, et illa forma.
Sacris Christe fave tuis, torumque
Vultu respice, quo soles benigno.
Vivat Nestorium Maritus aevum [note: In Epilogo vota facit ad Deum.]
Cumaeum superet Marita saeclum,
Nec vitae satientur huius omnis
Quantumvis cupidi beatioris.

EPITHALAMION AD FABIANUM EGONUM, [note: Anno 1565. Mense Iul.] VVilanum, et Catharinam Gerhardam, Stutgardianam. ODE V.

TE donant alii scyphis et auro [note: 1. Dedicat Sponso carmen, quod cum Laurea corona comparat.]
Et multi pateras ferunt superbas


image: s894

Hoc sertum tenuis Camena promit
Et vestro thalamo pio precatur
Totam laetitiis domum refertam
Cantat delitias tuas puellam
Et solaciolum tui caloris
Quam desiderio frequente semper
Et votis animi pii petebas.
Hunc semper cole palmitem beatum [note: 2. Vota facit.]
Et tu turgidulas ama pupillas
Hoc cum virgineo lepore longos
Dent in pace dies tibi Marito
Qui toto Superi regunt in orbe.
Et vitam faciant DII iugalem
Felicem, tribuantque copiosam
Prolem, blanditias sui Parentis.
Hoc ergo tenerum meum poema [note: 3. Iterum commendat Sponso hoc poemation.]
Ambabus FABIANE sume palmis
Quod scripsit pede Musa non morante.
Atqui dum rediens equis ab Ortu
Sol tinctis, iterum propinquus esset
Terris occiduis, fretoque mersus:
Hanc Laurum Clario legebat horto,
Et fasces, fere consuebat hosce.
At sit vile nimis tibi, licebit,
Istud tu tamen o beate Sponse
Vultu perlegito poema laeto.


image: s895

IN NUPTIIS ORNATISSIMI viri et pietate doctrinaque eximii D. CHRISTIANI DOLDII, Hassi: et laudatissimae viduae, Catharinae Herbstin, celebratis Eslingae 16. Decemb. Anno salutis, M. D. LXXII. ODE VI.

QUO grater tibi CHRISTIANE versu?
Cui tam Penelope datur pudica:
Totque ambita procis, marita casta:
Tot praestans opibus, beata coniunx:
Et vere, Catharina, quod vocatur.
Vultu praedita non ineleganti:
Mentis dotibus expolita multis:
Multis corporis aucta Sponsa donis.
Qualis Sara fuit potentis olim,
Coniux Thariadae sub aureo aevo.
Qualis Rachel erat: Rebecca qualis:
Et pulchri capitis Iuditha qualis:
Tam chari Catharina amans mariti
Quam quondam Capanei fuisse fertur
Evadne, et Pegasaea quam mariti
Cuius pulcer equos Apollo pavit:
Non Medea ferox, nec atra Progne:
Non trux Pentesilea: non Amazon:
Non Calphurnia: non maligna Thais:
Sed Phyle pia, sed decens Eryxo:
Sed Lucretia, Virginique nata:
Sed omni numero absoluta coniux,


image: s896

Quo grater tibi Christiane talem
Versu participem tori iugalis?
Et quo casta tibi marita versu,
Iam grater Catharina Christianum,
Qui virtute sua, suoque amore
Et vultu egregio, virili et ore:
Phoebaeaque Chely, ter eleganti,
Ter suavi lepidaque: ter decora:
Est dignus thalamo tuo repertus:
Atergo Antionis tot hinc relictis
Huius vita tibi tenore iusto
Exacta, et vitiis carens nefandis,
Arrisit: pietas, fides probata,
Et mores placidique sobriique.
Haud sic Penelope suo recepto,
Lustra post duo, gestiit marito:
Haud sic laetus erat sacer, Rebecca
Conspecta Isacius, domo paterna:
Ut te coniuge Christiane gaudet
Ter felix Catharina, ut ipse rursum
Tu lecto Catharinae ovas iugali:
Digna digne marite te marita.
Qui vos caelitus ante copulavit:
Idem Nestorios amet per annos
Concordes animos: domumque ditet
Multa prole nepotibusque vestram:
Plenae ut cornua post decem Dianae,
Uxor sit genetrix, pater maritus.
Idem sidereae domus ad alta,
Tandem post obitum reducat astra.


image: s897

AD HIERONYMUM VVITZENdorpium Patrit. Lunaeburg. L. L. Candid. ODE VII.

CVI dono lepidum novum Problema? [note: Anno 1575Commendat VVitzendorpio duas Elegias De Fortuna scriptas.]
VVITZDORPI tibi? namque tu solebas
Meas esse aliquid putare nugas:
Iam tum cum novus hospes hanc in urbem
Intrasti, Hassiacis profectus oris.
Cur FORTUNA viris iniqua doctis,
Mirarite ais, et bonis Poetis
Usque adversa sit, at vide, Poetae
Sintne Christicolae magis reiectae
Fortunae, an magis haec iniqua nobis.
Quod si omnes ita riserint iocosis
Fortunam numeris, ut ipse risi,
Tum mirabere, si cui Poetae, [note: 2. laudat VVitzendorpium a virtutibus.]
Ullo sors veniat benigna pacto.
Verum habe tibi quicquid est libelli
Qualiscumque quidem tibi placentis
Certe: et magnum opus haud mali libelli
Tum me quod facis usque amare perge
Tui plus nimio usque et usque amantem,
Ob raras animi, ingeniique dotes,
Virtutesque tuas perelegantes,
Et mores studiumque per venustum.
CHRISTUS qui patulum gubernat orbem [note: Vota facit ad Christum.]
Fortunae absque rota volucris: omni
Adspiret studio tuo, tuosque


image: s898

Et mores rogat ingeniique dotes:
Ut cedant sibi gloriae tuisque
Laudi sint Laribus, tibi saluti.
Quod summus tibi fautor et Patronus
Optat omnibus usque et usque votis.

IOCULARE IURGIUM URSINI IVVENIS, CUM FABULLA CONIUGE VETULA, QUAE more ECHUS relatrat marito a quo vapulaverat. ODE VIII.

ANUS rancida, foede, plangis? angis. [note: Anno 1579. In Exordio URSINUS introducitur qui acerbe obiurgat FABULLAM. Vitia Fabullae.]
Ecquis te angit Anus maligna? ligna.
Quod lignum viridisne Cornus? ornus.
Quid si te feriam prae amore? more.
LInguae es Fömina nequioris? oris.
Et mens est tibi plena fraudis? audis.
Ah, quantus tuus ille satus? astus.
Astus tute dolique plena, lena.
Certe es Lena nimis severa, vera.
Nunc places quia confitere, de re
Places o Anus, o amanda: manda.
Mando. dic mihi: Mi Marite, rite.
Dic rursum mihi: Care passer, asser.
Hem, praebe tua mi labella, bella.
Nunc te diligo amoque rursus, ursus.
URSINO mihi dulce nomen, omen.
In te noster amor remansit, an sit?
Certe sum tui amore captus, aptus.


image: s899

An non sum tibi ubique primus? imus.
At vir sum gravitate magnus? agnus.
Morum temperie haud probrosus? o Sus. [note: Ursinus seipsum laudat.]
At penu locuplete mirus? Irus.
Et docta indole pene onustus? ustus,
Cunctis denique gratiosus? osus
Quid? num ludis Anus profana? vana
Nescis unde mihi propago? pago.
Quid tu foeda Anus, increpanda? panda.
Anus panda cave loquare, quare?
Quia es pessima, tetra pestis, estis.
Ah, cur non ferio atque plecto? lecto.
In lecto? avid ais nefanda? fanda.
Quis possit tibi se applicare? care.
2wTam turpi vetulae? recede, cede.
Nam quid usquam habeas amoris? oris
Dens unus tibi, foeda Mater, ater.
Frons rugosa, cavusque ocellus, ellus. [note: Deformitas FABULLAE.]
Lippa es, osque saliva abundat, undat.
Labra incana situ molente, lente.
Noctuae tibi luce visus. i Sus
Et rictus Crocodilianus, anus.
Faux pedore nigrante marcet, arcet.
Ipse anhelitus aegra pestis, est is.
Ceu puteus redolet lacuna, cuna.
Ceu caeromata feculanta: lenta.
Ceu serpentis olet cubile: bile.
Ceu foetent nebulosa Averna: verna
Ceu piscina vetus palude: lude.
Quid quod labra catella lambit? ambit.


image: s900

Non miror tua laembi oleta, laeta.
Quis nervus tibi, Amica, salvus? alvus:
Cum pedit tua vox gemella? mella.
Imo fella tui saporis, oris.
At vox rauca nec arte claret, aret.
Rana scit melius sonare, nare.
Et cantu superat te asella, sella
Quid? quod venter ab igne lassus? assus.
Et pes frigore et imbre laesus? esus.
Pallens nasus, ab igne salsus? alsus.
Aestas est tibi bruma tristis? istis.
Nempe cruribus hisce tristis? istis.
Quid poscunt tua macra crura? rura.
O si te tegerent sepulchra? pulchra.
Pro te iugera dem paterna. terna.
Nam quis fructus erit salutis? ou)=tis,
Anus foeda procul recede, cede.
Aeterna cruce mox peribis, ibis?
Ibo in praelia dira Martis, artis: [note: Iterum vapulat FABULLA.]
Et te deseram Anus profana, vana.
Tace iam tace Anus, cremanda, manda.
Hoc mando, hoc iubeo FABULLA. bulla
Hem, bullam tibi trunce Sueve vae vae.
Quid clamas rabiosa, ut Echo: eho.
Os nunquid relatrare gaudet? audet.
Et pugno referire plaudo, laudo.
O te putidulam repungis, ungis.
Ungam fustibus hoc ovile, vile.
Perquam vilis es o FABULLA: bulla.
Videre aridus esse truncus, uncus


image: s901

Et foetens mihi pene porcus, Orcus.
O cari Invenes, adhortor, hortor, [note: Apostrophe ad Iuvenes.]
Sponsis talibus abstinete ne te.
Ne vos vallat Anus senecta, necta
An nondum mea lingua vicit? icit.
Quisnam corporis iste sulcus? ulcus.
Cur hiscit tibi quaeso rictus? ictus. [note: Apostrophe ad FABULLAM.]
Certe haec vulnera facta ploro, loro.
Hem, lorum tibi faux premenda, menda.
Tace putide, funge Sueve, vaevae.
Quid vox flebilis ista plorat? orat,
Tua ut contegat ossa gramen? Ausen.

ECHO IESUITIS AD ISTRUM OPPOSITA. ODE IX.

ECHO quis iste plangor? angor.
Quis te angit? Papa forte crudus? udus.
Nondum sanguine se ille mundat? undat.
Heu, qualis pater ille Pontifex? fex. [note: 1. Vivis coloribus depingit Papam.]
Annon pascit oves bidente? dente.
Atque est in pietate primus, imus.
Sacra in relligione mirus, Irus.
Paulus quam vocat Antichristum? istum. [note: Vaticinium D. Pauli Apostoli de Antichristo.]
Anis fercla vetat probrosus? O Sus.
Et miracula multa iactat, actat.
Et connubia sacra frangit, angit,
Et quaerit sibi scorta glabra labra. [note: Historia de Papa femina quae in pu. processione peperit. Vide Platin. et Chron. Carion.]
Quin olim peperit Ioanna, ANNA.


image: s902

O pellex Babylone plena, Lena.
O quanta hoc super orbe pestis? est is?
At est Regib. [abbr.: Regibus] usque terror, error.
Regum dicitur esse Iaspis, aspis.
Hos nunc munere saepe pungit, ungit
Illis sublinit ora pastus. astus.
Quae merx quam tibi Papa gignis? ignis.
Nunc ubi est Pius ille Quintus? intus.
Caelum vendidit, Orco adhaeret, haeret.
Eodem ruit iste Flamen, Amen.
Sed dic, unde tibi iste plangor? angor.
Num te is igne perire iussit? ussit.
Quare te cremat ille durus? Urus.
CHRISTO mens tua forte paret? aret.
Forte eius cruor ore captus? aptus.
Forte propterea ille quassat? assat.
An tantus Pater hic balatro? latro.
Sis fortis, DEUS ista claudit. audit. [note: In concilio Constant. Anno 1405.]
Est HUSSUS quoque vera fassus, assus.
Nec HIERONRMUS ille parsit. aersit
Quid? num pacta fides relicta? licta.
Num mendacia Papa dicit? icit.
Num fidem violare gaudet? audet.
Tantae ne est caput ille fraudis? audis.
Quis TURCAE manet hinc minister? Ister.
ECHO, pauca mihi referto, ferto.
Quae laedit Monachos procella cella. [note: 2. Invehitur in Monachos]
Quis horum DEUS, ede, salvus? alvus.
Unde provenit iste mollis? ollis.
Quid quaerunt sibi flexa crura? rura.


image: s903

Cuius est IESUITA partis? artis. [note: 2. In Iesuitas]
ESAVITAE habet unde nomen? omen.
At IESU ipse ait esse frater, ater.
Et sancti gragis orbe postis. hostis. [note: Iesuitae in vitam re vocaturi mortuum confunduntur, Viennae.]
Quis coepit recreare funus? unus.
Qui Christi aemulus ore planxit? anxit
Vitam restituitne rursus? ursus.
An vivum magico ore laesit? haesit.
Non merx hunc decuit saligna? ligna.
Quis Satan fuit ille fictus? ictus. [note: Quidam Iesuita in forma Diaboli conversurus famulam Evangelicam confoditur Augustae Vindelicor.]
Hos Fratres agitatne quaestus? aestus.
Non carent furioso amore? more.
SPIRAE perplacuitne vultus?
An FULDA haec pia corda torret? horret.
Sartricem unus ibi ne sarsit? arsit?
Virgis caesane IESUITIS? ictis
Cui prodest Satanae ille follis? ollis.
Sed qualis fuit ille Passer? asser. [note: Iesuitae Spirenses. Fuldenses Passer. Lauterius. Nassus.]
Qualis Lauterius petulcus? ulcus.
Quis Nassus fuit ille porcus? Orcus.
Cur non crimina plura prodit? odit
Oppressit puto corda glabra? labra.
Vestales vitiare gaudet? audet.
O Sartor caligas resume. sume.
Has sarci, Monachas relinque. linque.
ECHO, Ingolstadium quid illud? illud [note: Ingolstadiani.]
Urbs Apostatae honore tuber? uber.
Asylum puto proditoris, oris.
Doegi Simerique portus, ortus.
Quanti illa est sacienda classis? assis.


image: s904

Quid Dillinga docet profana? vana. [note: Dillingenses Friburgenses Parisienses.]
Friburgumne DEI est ovile? vile.
Quid est aula Parisiensis? ensis.
Estne Rex ibi rite sospes? hospes.
Quid mater facit Isabella? bella.
Non est Italus illa sanguis? anguis:
Non DEO est Catharina plena? Lena. [note: Catharina Regin. Galliae.]
CHRISTI forsan amore marcet? arcet.
Guisii capta furore prurit? urit.
Quid peccata facit remissa? Missa.
Iehu cum veniet, peribit? ibit.
ECHO, plura rogare plaudo, laudo. [note: 4. Restituit Luthero suum honorem, contra Iesuiticas calumnias.]
Quis Luther fuit ille magnus? agnus.
Quaenam scripta dedit severa? vera.
Quis tu qui manibus resistis, istis?
Quis iota eriptet cucullus? ullus.
Quid? fons ne haeresion Lutherus? hoeros
Annon Schismaticos revicit? icit.
Nec Schisma ills olet fovere, vere.
Sed pacis fideique fautor, auctor.
Et qui seditionem abarcet, arcet.
Et Martem iubet amovere, vere.
Et stylo male facta plangit, angit.
At rursum ob benesacta plaudit. audit.
Est ergo Iesuita falsus? alsus
Mendacem Satanas ne quassat? assat.
Assabit Iebusile fragmen? agmen.
O totum hoc pereat piamen. Amen.


image: s905

ECHO SOLUTA.

Estne Satanae filius Iesuita? ita.
At videntur esse religiosi, o si!

ALIA.

QUID censes in terra esse Monachos? a)/xos2
Videntur tamen esse Religiosi. o si!
Suntne Moniales pietatis plenae? Lenae.
Qui sunt harum Patroni? o)/noi
At Papa est illarum Patronus. onus.
Putabam eum Christi esse vicarium? Arium.
Quem Paulus vocat Antichristum? istum.
Igitur non est Petri successor? cessor.
Sed quid pro Christo Lutheranis est amori? mori.
Quid Pontificii? nonne interficere? icere.
Quem cupit Satanae esse Nassum? assum.

ECHO NUPTIALIS. AD CL. VIRUM HENRICUM Bocerum, et Cordulam Reyeram. ODE X.

ECHO dic mihi nonne plaudis? audis? [note: 1. Sponsum laudata pietate et prudentia Iuris.]
Num casti torus hic amoris? oris.
BOCERUM hoc pia flamma iussit, ussit.
Et votis superos honorat, orat.
Iuris cum pietate cultor, ultor,
Virtute atque fide saluber, uber.
In Legum studiis alacris, acris.
Ad fraudes minime dolosus, osus.


image: s906

Non sectans fera castra Martis, artis. [note: 2. Sponsam commendat a virtutibus.]
Sponsam torquet amorne honestus? aestus.
Plena est haec mulier decoris, oris.
Nulli sumptu in amore parsit, arsit.
In Sponsi thalamum venire gaudet, audet.
Vincli femina amans iugalis, alis.
Summum docta DEUM pavere, vere.
CHRISTUS coniugium secundet, undet [note: Votum.]
His taedis thalamoque fautor, auctor.
Absit tristitia atque plangor, angor.
Adsit laetitia atque lusus. usus.

AD NOBILISSIMUM ET AMplissimum virum DN. Georgium Chiselium D. in Kaltebronn et Ganovitz. ODE XI.

CUI dono lepidum novum libellum, [note: Commendat Strigilim Grammatic.]
Dentata strigili modo expolitum?
CHISELI tibi, namque tu Poetae
FRISCHLINI ingenium colis, measque
Soles esse aliquid putare chartas.
Ergo adsis mihi, et hunc vide libellum
Dentata strigili modo expolitum
Ut quas Grammatici dedere labes [note: Errores Grammatic. veterum]
Quas nugas docuere nugivendi
Noris, et maculis quot obsoletis
Priscam polluerint Latinitatem
Nam nos hac Strigili (vides ut ipse)
Centum extersimus haud sine arte labes.


image: s907

Quod si prius esse credidisti
Meos unquam aliquid boni libellos
Eia habe tibi quicquid hoc libelli est.
Dentata strigili modo expoliti
Measque esse aliquid putabo chartas.

AD MAGNIFICUM VIRUM, Dn. Ioannem Chiselium, Dn. in Kaltenbronn. et Ganovitz. [note: Anno 1583. Venetiis] ODE XI.

MAGNI consilium Ducis, solique
Paterni decus, et salus Penatum
Fulcrum CARNIOLAEque STRRIAEque
Summi, lumen honos nitor, Senatus.
Felix prole Pater, potens amicis
Affluens opibus, Deo favente. [note: Laus perpetua.]
Bonis omnibus es bonus, nec ulli
Mortali malus, arbiter benignus
Iudex aequus, egeno asylon et spes,
Linguis pluribus eloquens, virorum
Doctorum optimus omnium patronus.
Qui te non amat, hunc amare rursus
Nec Caelum nec amica terra debet.



image: s908

GENEROSAE INDOLIS PVERO DN. FRANCISCO a BATHYANO. L. B. in Gyssinga et Schleuninga. etc. ODE XII.

ET monstrare viam solent eunti [note: Commendat libellum de institutione puerili.]
Accenduntque homines facem roganti
Sua de face, cur nefas ist ergo
Discenti puero viam librorum
Commonstrare brevem, facemque claram
Accendisse nigrra in domo scholarum?
En, FRANCISCE ducem tibi hunc libellum
Currenti in stadio viae paternae
Libellumm exiguum quidem, sed aptum
Aetati, studioque molliori.
Quem si tu fueris ducem secutus
Numquam devius ibis in salebras.
Et quare dubitem, o beate BARO
Quando me facit ista certiorem
Indoles, patriam aemulata laudem?
Fortes atque boni, bonis creantur
Atque fortibus: est et iniuvencis
Virtus alma patrum, nec imbecillem
Producunt Iovis alites columbam.

EPITAPHIUM [note: Anno 1572.] BARBARAE SNEPFFIAR. ODE XIII.

ILLUSTRI sata BRENTIO parente, [note: Laudes a virtutibus matrimonialib. [abbr.: matrimonialibus] [abbr.: matrimonialibus] desumptae.]
Et coniux data SNEPFFIO marito,


image: s909

Forma praedita corporis venusta
Sed formosa magis tenore mentis
Et virtutibus omnibus decora
Cultrix Relligionis crudita
Sincerae fidei, speique firmae,
Et divae studiosa vocis: aegrum
Ob Christum profugo parente quondam
Experta exilium, domoque pulsa,
Uxor mirifice colens mariti,
Aquo iurgia nulla, nulla verba
Accepit, neque reddidit proterva,
Unum velle fuit, fuitque nolle
Unum: summus amor, fidesque summa:
Uxor candida candidi mariti.
Hostis nequitiae superbiaeque,
Hostis garrulitatis atque fraudum:
Uxor provida, perspicax, fidelis,
Mitis, larga, benigna, liberalis,
Et multos relevare docta morbos,
Mater sexque decemque liberorum,
Quorum cum geminis decem supersunt
Extremi, heu, nimio labore partus
Confecta, et vidua domo relicta,
Haec sub mole levem capit soporem
Caelo BARBARA victitans in alto.


image: s910

NICODEMI FRISCHLINI ODARUM LIBER SECUNDUS.

IN LAUDEM DUORUM IUVENUM LOTHI RUFFII, ET Ioann. Mori. [note: Anno 1563.] ODE I.

PHOEBE, Musarum decus, atque vatum [note: Exordium ab invocatione Phoebi, et Minervae.]
Fautor, huc adsis, timidamque navem
Cum novem Musis veniens benigno
#########Dirige vultu.
Tuque de summi cerebro Parentis
Nata, iam nostris sapiens Minerva,
Quae doces artes Iuvenes honestos,
#########Annue coeptis.
Laude cum doctos referam probosque [note: Propositio.]
Et viros Caeli Dominum colentes
Vos mihi Musae tenerum canenti
#########Dicite carmen.
Lucifer vectus biiugis rubebat [note: In Narratione totus actus describitur per circumstantias. 1. A tempore.]
Mane equis, claro veniens ab ortu
Hos regens celso solio sedebat
#########Comptus Apollo.


image: s911

En ruunt turbae, ruit et Iuventus, [note: 2. A loco.]
Cursitant misti senibus puelli
Et Tybingensem veniunt ad aulam
#########Undique cives.
Atque spectatum variis profecti [note: 3. A spectatoribus.]
Huc peregrini veniunt ab oris,
Efferunt horunt iuvenum coronam
#########Laude superbam.
Fluminum Divae, et faciles Napaeae [note: 4. Ab apparatu.]
Mox humum spargunt foliis caducis
Et solum cultae Dryades opacis
#########Frondibus ornant.
Aere dat rauco sonitum recurvo [note: 5. A Musica instrumentali et vocali.]
Classicus saevus celebrem per urbem
Et sonum reddunt crepitantia altis
#########Turribus aera.
Organum pulsat digitis Apollo,
Personat dulci cytharaque Arion
Et Lyrae tractat Cytharoedus Orpheus
#########Consona fila.
Fistulas inflant teneris labellis
Et Chelyn tangunt alii canoram
Dulce Cycnaeo recinunt puelli
#########Gutture carmen.
Lampades portant alii sequentes [note: 6. A processu.]
Classicum saevum pueri tenelli
Quisquis ex illis vario monili
#########Splendet amictus.
Alter illorum diadema gestat
Aureas collis alii catenas.


image: s912

Omnium cingit teneros coruscans
#########Annulus artus.
Hos pii docti simul et honesti [note: 7. a numero Candidator.]
Sedecim vultu iuvenes modesto
Ceu ducem Phoebum comites novenae
#########Rite sequuntur. [note: Laudatur Lothus Rustius a bonis animi et corporis.]
Inter hos LOTHUS pius, atque MORUS
Laude sunt digni superante vires
Et meum captum ingeniumque nostrae
#########Vile Thaliae.
Ergo te LOTHUM mea Musa, quamvis
Parva, laudabit, referetque vitam
Quae placet vere superis, tuasque
#########Concinet artes.
Tu DEUM semper veneraris aequum
Et tibi virtus placuit, placetque,
Semper et iustum sequeris, malumque
#########Pectore vitas.
Teque non turpis stimulat libido
Nec venenatis agilis sagittis
Vulner at natus Veneris pudica
#########Cordae cupido.
Fila ceu THESEUS, ita tu secutus
Rite Cyrrhaeas comites, ducemque
Praemium dignum tibi iam refertur
#########Docte Magister [note: Landatur Morus a virtutib. [abbr.: virtutibus] variis.]
Artibus cultum neque te silebo
MORE, sed docta referam Camena
Et tuae suavi celebrabo vitae
#########Barbite laudes.


image: s913

Est tibi simplex animus piusque
Qui DEUM vere didicit timere
Et fide amplecti solita sacrata
#########Munera Christi
Et tuam egisti sine labe vitam
Tum tibi mores probe semper acti
Rite respondent lepidis Camenis
#########Litterulisque
Unde sint ignes pluviaeque et imbres
Quid nivem inquiris faciat caducam
Et poli motum et geminos Triones
#########Astraque quaeris.
Quid moror? semper studiis inhaeres
Tullii libros legis eloquentis
Summa scandistique Heliconis alti
#########Culmina montis
Ergo vos docti Iuvenes in illa [note: Epilogus adhortatione et voto constat.]
Semita coepta Superis placente
Ipse, vestrum moneo precorque
#########Tendite gressum
Sic et ad multas volitabit oras
Laurus et vestrum patrio vigebit
In solo nomen nec abibit ullo
#########Gloria saeclo
Vivite, annosi Iuvenes Adami
Saecla felices, Pylios in annos
Vivite, ut vestrum celebretur omni
#########Tempore nomen.


image: s914

CARMEN SECULARE IN LAUDEM ACADEMIAE TUBINGENSIS etc. ODE II. [note: Anno 1578. 20 febr. Orditur ab invocatione.]

GENTIS humanae pater atque custos
Lucidum Caeli decus, o colende
Semper a nobis, cedo quae precamur
#########Tempore festo,
Quo novus denos decies per annos [note: Propositio.]
Orbis exactus celebrare ludos
Admonet, magno patriae Lycaeo
#########Urbe Tybingae
Nam modo hinc anni periere centum [note: Quo tempore Academia Tybing. [abbr.: Tybingensis] fundata.]
Cum Scholam Princeps EBERHARDUS illa
Sede fundavit pater ad vadosum
#########Neccaris amnem
Ante cum diro micuisset igne
Nuntius belligeminus cometa
Et ferox armis quateret MATHIAS
#########Panno Bohemos.
Urbe tum Sixtus solium tenebat
Quartus et Caesar FRIDERICUS orbem
Tertius claro Dominus regebat
#########Austrius ortu.
Ille ubi colles Libani vetustos [note: Laus Ducis EBERHARDI Fundatoris.]
Vidit, et celsum Solymae Sionem
Et sacrum Christi trepida subivit.
#########Mente sepulchrum.


image: s915

Vim Saraceni fugiens dolosi
Voce servatus tenui et Latina
Ex pio voto dedit haec Latinis
#########Tecta Camenis.
Supplicum tutor, scelerumque vindex
Tardus ad poenas, inopumque portus,
Subditis clemens pater, et paternae
#########Plebis asylum.
Vivet extentum hic EBERHARDUS aevum
Notus in Musas animi benigni
Illum aget penna metuente solvi
Fama superstes
Non minor virtus fuit HULDERICI [note: Laus Ducis ULRICI.]
Principis, quando patriae receptis
Urbibus, Musas studiumque avita
#########Sede locavit.
Crescit ad puras velut arbor undas [note: Laus Ducis CHRISTOPHORI.]
Fama Divi CHRISTOPHORI: micatque
TECCIUM sidus, velut inter ignes
#########Luna minores.
Nil DEO maius generatur isto
Nec viget quicquam simile aut secundum
Proximos illi licet occuparit
#########Natus honores
Utilis paci LUDOVICE Princeps:
Utilis bello trucibusque castris [note: Laus Ducis LUDOVICI.]
Arbitror, rerum quoties tuarum
#########Exiget usus.
Serus in Caelum redeas, diuque
Laetus intersis populo, scholisque


image: s916

Hic ames dici pater, et benigno
#########Nomine Princeps.
Te Fides et Pax, duce, Honor Pudorque
Priscus, et neglecta redire Virtus
Audet, apparetque beata pleno
#########Copia cornu.
Christus aeterni soboles Parentis [note: Claudit poeta carmen piis votis ad CHRISTUM.]
Omnium qui res hominum coercet
Qui mare et terras variisque mundum
#########Temperat horis.
Lumen accendat studiumque verbi
Iura conservet medicumque coetum
Qui salutari levet artte fessos
#########Corporis artus.
Det probos morres docili Iuventae
Det senectuti placidam quietem
Hasque discentum tegat et docentum
#########Undique sedes.
Haec DEUM sentire Patrem benignum
Spem bonam certamque domum reporto
Doctus et Christi chorus et virorum
#########Dicere Laudes

ANNIVERSARIA. AD SUMMAM ET SANCTAM Trinitat. Feriis natalib. [abbr.: natalibus] consecrata. ODE: III.

CHRISTE, Caelorumque potens et orbis [note: 1. Invocat DEUM Patrem.]
Lucidum patris decus: o colende


image: s917

Semper a nobis, dato quae precamur
#########Tempore festo.
Quae Prophetarum docuere libri
Et sacri patrum monuere ritus
Numini aeterno Triadique sanctae
#########Dicere carmen.
O Pater, curru nitido diem qui
Promis et condis, speciesque rerum
Et mare et terras, veterique mundum
#########Lege gubernas.
Rite maturos aperito partus
Lenis, et matres gravidas tuere [note: Pro gravidis.]
Nam probas rerum solito vocari
#########More creator.
O Pater produc sobolem genusque
Protege humanum facilis, tibique
Semper ex omni grege Christianum
#########Collige coetum.
Coetus aeternos pius ut per annos [note: Pro Ecclesia.]
Ille te cantu celebret fideque
Ter die sacro, totiesque gratus
#########Luce profesta.
Sicque veraces cecinisse vates
Quod semel dictum est, stabilisque rerum
Terminus servat, semel universus
#########Sentiat orbis.
Fertilis frugum pecorisque tellus [note: Pro fertilitate.]
Spicea messem poliat corona
Nutriant fetus et aquae salubres
#########Et levis aura.


image: s918

Condito mitis placidusque telo [note: 2. Invocat DEUM Filium.]
Supplices audi pueros virosque
Et Senes audi facilis piasque
#########CHRISTE puellas:
Nam tuum nostra est opus et salus, et
Vita quam nobis moriens parasti
Quando Iudaeae tua disciderunt
#########Membra catervae.
Cum Pater duro exposuisset hosti
Te, Volens nobis reparare vitam
Liberum per mortis iter daturus
#########Plura relictis.
CHRISTE, da mores faciles iuventae [note: Pro salute animae.]
Da senectuti placidam quietem
Gloriam nobis dato, remque prolemque
#########Et decus omne.
Utque te casto veneremur ore
Et Fide mentis placida colamus
Semper, et sospes videat iacentem
#########Christias hostem.
Ut mari terraque manus potentes [note: Pro victoria contra hostes]
Cum Getis Turci timeant, Scythaeque
Caelicaque agnoscant tua verba, et ipsi
#########Seres et Indi.
Hinc Fides et Pax et Honor Pudorque
Priscus, et neglecta redire virtus
Possit, assurgatque beata pleno
#########Copia cornu
Spiritus concors amor, et Parentis [note: 3. Invocat DEUM Spiritum.]
Filiique almusque hominum patronus,


image: s919

Nos salutari levet usque festos
#########Numinis aura.
Et sacro mentes recreet vigore
Remque Germanam, imperiumque felix [note: Pro illuminatione.]
Alterum in lustrum, meliusque semper
#########Proroget aevum
Et bonam pacem bene largiratur
Supplicum castasque preces virorum [note: Pro exauditione.]
Curet, et votis puerorum amicas
#########Applicet aures.
Hoc Patrem sentire, DEUMque Natum
Spem bonam certamque domum reporto
Doctusque CHRISTI chorus et Parentis
#########Dicere laudes.

CONSOLATORIA AD LIBEROS D. THEODORIci Schnepffii, Theolog. Doctor. ODE IV. LIberi dulces, patriisque culti

Moribus, casti pueri et puellae [note: Anno 1592. 1. Dehortatur a fletu.]
Multa iam gutris animi dolentis
#########Signa dedistis.
Quid iuvat longis animum querelis
Et domum luctu assiduo ferire?
Mater, ah, nullo revocanda fletu
#########Sospita vivit.
Vivit in Caelo fruiturque donis
Quae Fides illi peperit beata


image: s920

Omnibus nostra clade liberata
#########Cladibus aevi. [note: 2. Admonet ad imitationem]
Vos eam pulchris imitando factis
Ut decoretis monet, et monebat
Viva, non illi preciosiora
#########Cladibus aevi.
Este parentes monitis Parentis
Et DEUM Psalmis facilem rogate
Mente quos sacra, memorique multos
#########Ore tenetis.
Dum Pater vobis fuperstes
Et propinquorum manus ulla vivet
Nemo pupillos patribusque charis
#########Viderit orbos.
Ipse se patrem DEUS orphanorum [note: 2. Ad obedientiam.]
Nominat: Qui sit, nisi faxit orbos?
Ille vos certa statione tutos [note: 3. Ad preces.]
#########Sistet ubique.

ODARUM LIBRI SECUNDI FINIS.



image: s921

NICODEMI FRISCHLINI ODARUM LIBER TERTIUS.

PROPEMPTICON AD IOANNEM KELTZIUM, [note: Anno 1571.] VVinidensem, et Michaelem Graeterum, Halensem, in Styriam proficiscentib. [abbr.: proficiscentibus] [abbr.: proficiscentibus] ODE I.

ISTER TEUTONIAE decus [note: Alloquitur Davubium.]
Qui merces ratibus largiter advehis
GRAETERUM tibi, creditum
IOANNEMque meum finibus Austria
Reddas incolumes precor,
Et serves iuvenum pectora fortium
Tum fluctus inhibe, ratem
Ne tristis fraegilem praecipitet Notus,
Si quas forsan alis minas
Illas post aliquis sentiat impius,
Qui foedis inhiat lucris
Quo corradat opum pondera per nefas.
Non aurum MICHAEL, neque [note: Commendat abeuntes a variis virtutibus.]
Argentum meus hic KELTZIUS appetit.


image: s922

Sed Musas studio colunt
Ambo, dantque operam mercibus artium.
Ut mentes habeant sacro
Excultas studio, et litterulis piis.
Unde et munera proferant
Non ingrata Deo, commoda proximo.
Hae sunt divitiae, Tagi
Et coniugis nimias quae superant opes.
Aeternique homini decus [note: Aversio ad peregrinantes.]
Solae conciliant nominis aureum
Ite, ite, oter et amplius
Dilecti iuvenes, ad Styriosque agros
Felici pede tendite.
Exspectant avidis vos animis patres,
Qui vestraesua pignora
Curae subiciant, pignora splendida.
Expectat quoque CUNEO
Ingens magnanimae fama Croatiae
Pastor Christiadum gregis.
Praecoque aetherii numinis inclitus
Ite, ite, o ter et amplius
Optati iuvenes, ingenui, pii,
Docti moribus optimis
Culti, praecipuis artibus incliti.
Quos felix Pietas, Fides,
Candor, Relligio, puraque Castitas
Ornant. Vos Styrii manent
Natorum eximii nobilium patres. [note: Votum.]
Huc o CHRISTE potens ades.
Namque hos tu iuvenes ni comitabere


image: s923

Infoelix iter accidet.
Quod miti prohibe numine, quaeso te,
Coeptisque o bone talibus
Incrementa tuis suffice viribus.

ODARION II. AD GEORGIUM MYLIUM, AVgustan. Theol. Doctor. designatum. [note: Anno 1580.]

CHRISTO dicatas ingredior domos [note: Perpetuae laudes D. Mylii.]
Ut vota solvam pro reditu tuo.
Dum patrios Lares revisis
Aucte novo titulo GEORGI.
Nam consecratae plurimus insulae [note: 1. A Laurea Doctorea.]
Te splendor ambit: te nova Laurea
Sudore multo parata velat,
Et caput auricomum coronat.
Insigne postquam nomen adeptus es
Doctoris, amplo compositus gradu
Ut luceas in aede CHRISTI
Faxque decusque gregis sacrata:
Hoc multa virtus emeruit tua
Quae te supremis arte parem viris
Sancta efficit: brevi futurum
Caelitibus similem beatis.
Nam quanta duret vis animi tui, [note: 2. Ab acumine ingenii.]
Quantumque acumen floreat ingenii
Seu diva, sive humana tractes
Et Lycus, atque Nicer loquuntur.


image: s924

Facunda quis non oris amet tui [note: 3. Ab eloquentia.]
Verba, et disertos eloquii modos
Cum dia vatum perpolitis
Scripta sonis aperire gestis?
Mirantur omnes te pueri et senes,
Te turba matrum et virgineus chorus
Miratur omnis, proferentem
Abdita sensa DeI librorum.
Namque e sacrato plurima codice
Proferre nosti commoda mentibus [note: 4. A peritia linguarum.]
Tam Graia doctus quam Latina
Dux hominum, superumque praeco.
Ergo GEORGI perge MYLI inclite
Nunc perge, virtus te tua quo vocat
AUGUSTA dudum te moratur
Speque novi reditus triumphat.
CHRISTUS piorum ductor amabilis [note: Votum.]
Et Sospitator Max. Opt.
Te patrios Lyct ad penates
Incolumem precor hinc reducat
Ut Doctor aedes ingenio sacras
Tuteris, ornes moribus optimis
CHRISTI que defendas honorem
Voce, manu, calamoque docto.


image: s925

PROPEMPTICON IN ABITUM DOMINORUM VVolfgangi a VVildensteina, et Ioannis Saurzapffii, Osterhofens. [note: Anno 1576.] ODE III.

MERCATOR Indos currit ad ultimos, [note: Comparat Poeta studiosos literarum cum aliis ordinibus]
Ignarus aegram pauperiem pati,
Ut fulva comportet metalla
E mediis pelagi ruinis.
Illum minacis non furor Africi [note: 1. Cum Mercatoribus.]
Desaevientis nec rabies Noti
Nec tristis Orion moretur
Nec metuenda fuget Charybdis.
Acrem secutus militiam puer [note: 2. Cum Militibus.]
Robustus: armis impiger horridis
Hostem lacessat, regiasque
Sanguine quaerat opes avaro.
Quem non atrocis Massagetae manus
Quem non Iberus turbet acinaces,
Non felle liventes sagittae
Flammivomusque sonus globorum.
Venator escis captus agrestibus [note: 3. Cum Venatoribus.]
Pernis ut Apri viscera compleat:
Austros ferat, saevosque nimbos
Et rigidas Aquilonis alas.
Nec fulminantum terreat hunc rapax
Aprorum hiatus: nec trucis asperae


image: s926

Ursi minae: nec vis Luporum: [note: Felicitas hominum literatorum.]
Nec rabies validi Leonis.
Felix, reiectis qui litui modis
Ventrisque cura, et mercibus Adriae
Exercet artes, ingeniique
Munera divitiora quaerit.
Illum nec Apri, nec mare turbidum
Laedit, nec atrox impetus hostium
Quocumque defertur locorum
Parta bona incolumis tuetur.
Marcescit aurum gemmaque nobilis
Et celsa turris corruit, et domus
Augusta, et hoc funebre corpus.
Ingenium sine morte durat.
Ergo beatos qui sacra naviter
Momenta quaerunt nobilis ingenii:
Ut patriae quondam reportent
Divitias animi perennes. [note: Apostr. ad VVildensteinium et Saurzapffium.]
Quales paternis Vos animis pares
Agnosco: clarae progeniem domus
VVOLFGANGE te, qui litterarum
Italiae petis agrum amore.
Et Te, vetustis orte penatibus
SAURZ APFFE, eandem qui comes is viam.
O ite, vestrum lenis aequo
Numine CHRISTUS iter secundet.


image: s927

ODE IIII. GRATULATORIA: Scripta Clariss. Viris D. PHILIPPO et IACOBO HEILBRONNERIS, F. F. [note: Anno 1577. 4. Maii.] IOANNI VVESENBECCIO. Et D. IOANN. HULDENRICHO VARENBYLER.

PRIMIS ab annis pene pueritiae [note: 1. Laudat Philippum Heilbronnerum.]
Antris iisdem campi Heliconii
Nutrite mecum, mi PHILIPPE
Flore novo decorande, salve.
Salve, meorum prime sodalium,
Dum res et aetas, et ratio tulit
Primae Iuventae, sub Magistris
Sub dapibus, laribusque iisdem.
Nunc vita nostrum dispare tramite
Decurrit, alto fnos dirimens gradu.
Nam tu sacras rimaris artes
Et caput usque sub astra profers
Tu quae salutis sit via perpetis
Qui limes altum ducat ad aethera
Monstras popello: tu sacratos
Pandis in urbe tua libellos.
Qua vorticosus moenia perluit
ISTER Lavingae, qua meus aureis
REUSNERUS aeternum lacessit
Versibus ingenioque Phoebum.
At me terentem plana scholastici
Audit Iuventus compita pulveris


image: s928

Vatumque libros explicantem
Sede sacra celebris Tybingae.
Salve, Lavingae dulce decus scholae
Lauri supremae cui DEUS annuit
Sacros honores: ille eosdem
Numine sanctifico secundet.
Et Tu PHILIPPI Frater amabilis [note: 2. Iacobum Heilbronn.]
IACOBE salve, templa Bipontia
Quem praedicantem verba Christi
Suspiciunt, venerantur, ornant.
Te sacra Princeps ipse BIPONTIUS
Audiit docentem, te Ducis aulicus
Miratur omnis grex, et aequa
Percipit aure tuas loquelas
Hinc Laurus ornat digna tuum caput
Raras ob istas divitis ingenii
Dotes, et isthaec nostra digno
Te decorat schola nunc honore.
Virtutis isthaec praemia gratulor
Quae laus reportat, quae Pietas tua
Quae cum fide doctrina sollers
Ingeniique vigor meretur.
Sed quo ore dicam te VESEBECCIE [note: 3. Ioan. Vesenbeccium.]
Multis decorum laudibus laudibus ingenii
Quem sacra virtus, quem disertum
Eloquium pietatis ornat?
Audit Iuventus te bene litteras
Sacras sonantem sub lare patrio,
Audit docentem verba Christi
Aede sacra simul et Lycaeo.


image: s929

Sis saluus omni tempore iugiter
Sis absque noxa: sis sine labibus
Nec Laurus haec marcescat unquam
Quam tibi lux hodierna praestat.
Nec te silebo iuris amabile
VARNBILER aequi praesidium atque decus [note: 4. Ioan. Huldenricum Varenbyl.]
Qui sancta Legum scis statuta
Pectore non abitur docto
Te nomen ipsum, te patrii Lares
Te viva virtus, te Pietas tua
Doctrina te sollers alumnum
Dicit honore tuo esse dignum
CHRISTUS benigno numine sospitet [note: Votum ad Christum.]
Ut grata Patri dicere Caeliti
possitis, et verae saluti
Iustitiaeque Duces praeire.

EPODE NUPTIALIS AD CL. VIRUM, ANDREAM [note: Anno 1578.] Fabricium. L. L. D. et Catharinam Lintziam, Viduam etc.

BEATUS ille qui procul consortio [note: Celebrat hona Matrimonii.]
Remotus improbi gregis:
DEUM Patrem timore non ficto colit,
Rectoque tendit tramite. [note: e Psalm. 127.]
Hunc res labore parta numquam desicit,
Nec sors iniqua territat:
Uxor beata proceandis liberis
Viri domum felicitat.


image: s930

Falerna qualis palmitum propagine
Vitis tumescit fertilis.
Mensam coronat proles copiosior
Certans olivae ramulis.
Quos insitiva falce plantans rusticus
Alta marit at populo.
Nam nuper ambo caris orbi partibus [note: Apostrophe ad Sponsum.]
Tu maestus uxorem tuam
Et illa maesta raptum flebat coniugem
Nunc mente gaudetis pari
Nam pro Marito dulci dulcem repperit
Doctumque pro docto tua:
Tu pro fideli et casta amissa coniuge
Habes fidelem hanc alteram.
DEUS Deorum Maximus Ter Optimus [note: Votum.]
Soli polique conditor.
Qui primus ordinavit matrimonium
Cubile vestrum sospitet.

EPODE LUGUBRIS V. IN FUNERE CL. MEDICI, Dn. Leonhardi Fuxii.

NIL homines aliud, quam vana existere, cerno, [note: Deplorat miseriam generis humani.]
Simulachra, quotquot vivunt ac umbram levem.
Semper et incumbunt gemitus et mille labores,
Cunctaque periculsa sunt mortalibus.
O genus humanum, cui non moderabilis aetas
Et vita punctum est temporis, et bulla ipse homo.
Divitiae numquam miser andi vincla capistri
Nec robur abrumpent, nec ars ulla fugiet.


image: s931

Omnia morboso satum depascit hiatu
Acerbum, et inprimis fragiles humunculos
Et raro tenebrae scelerati lumina claudunt
Vir DEO rebellantis et increduli
Christicolae lucem plebis tenebrosa caligo
Semper capit, catervatim intereunt pii.
Aspice, dira virum praeclarum fata tulerunt
Virumque verae pietati addictissimum. [note: Accedit ad obitum Fuxii medici.]
Nomina magna tenet de robore tracta Leonis [note: Etymologia nominis Fuxiani.]
Cognomen illi sollers vulpes addidit
Namque Leo robustus erat virtute renidens,
Scientiis omnes homines supereminens:
Insuper ingenio, consulto et pectore pollens
Vel vulpis acrem superabat sollertiam
Sed nemo innumerum divino promet ab ore
Unquam chorum virtutum, nec loquacitas
At nullius eget qua possit vivere laude [note: Laudat Fuxium a virtutibus.]
Honore perpetuo refertus cum siet.
Quem peperit propriis virtutibus, atque labore
Par sic tamen dare amoris testimonium.
Non opus est etenim nostrae praeconia fari
Sed quaepiam solum sine laude prodere
Aeternum Patrem latum qui condidit orbem [note: 1. A pietate erga Deum.]
Coluit studiose ceu creatorem suum
Scripta sacrata fovens attentis auribus hausit
Divinitus datum sermonem diligens.
Cmceptamque Fidem tenuit, praecordia circum,
Quam non dolosus valuit daemon perdere.
Virtutes varias caelestia dona peregit
Vitaeque honestum transiit curriculum:


image: s932

Vera sed inprimis divinae flumina vocis
Amplexus, orbis matrem servavit sidem.
Quod CHRISTUS dederit tenebroso lumina mundo
Vocem suam, summum oblectamentum hominib
Ut quicumque sui sermones combibat oris
Auribus alacribus non morbe intercidat
Non pereat misere vel si mort alibus auris
Excesserit, salvetur in vivo DEO
Hocce Leonhardus sentiens et maximus Heros
Novit, nec est mortuus, at in CHRISTO viget. [note: 2. Ab eruditione.]
Quid nunc innumeras memorabo, artesque politas?
Quid multilingue et os suaviloquum proferam?
Ovir, et o venerande Senex, gratissime CHRISTO,
Fides tua est fidei Abrahae simillima
Consiliisque Solon nobis, maiorque Solone
Es, et viri antiqui exaequas prudentiam [note: 3. Ab eloquentia.]
Nestoris exuperas longaevi aetate senectam
Nestore diserto, tu Nestor disertior. [note: 4. A peritia linguar.]
Ausonia lingua praestas, et voce Pelasga
Ciceroes, et ipse dulcisonus Demosthenes.
Artem si aspiciam medicam, novus ipse Galenus
Et Cous extas clarissimus Hippocrates [note: 5. Ab experientia medica.]
Doctorisque geris Latio quod nomine dicunt
Titulum supremum, redditum divinitus.
Cultor es herbarum, multaque indagine pictor,
Medico Dioscoride extas eminentior:
Sic ergo membris attollens lumina Caelo
Aliquis, precetur, quae iam sub terra latent:
FUXIUS herbosi plantator sedulus horti
Semper virentem et odorum Paradisum incolit.


image: s933

Pharmaca miscentes Podalirius atque Machaon
Dant FUXII summae locum scientiae
Restituit medicam vero fundamine nixam
Radicitus salsa Arabum excindens dogmata:
Quorum iam calamo perarata volumina, testes
Libria DEO inspirati voces exhibent
Si nunc intueor tua Philosophemata rerum
Gloria tua exaequat Aristotelem Philosophum
Haec ego demiror potius, quam laudibus ornem. [note: 6. A nobilitate generis.]
Cum nulla vis ingenii sufsicere queat
Ipsi etiam mundi Reges Dominique stupentes
Et Caesares tuum nobilit arunt genus.
At iam turba tuam plorat celeberrima mortem
Et docta pompa cuius eras fastigium
Humida lugubres descendit gutta per artus [note: 7. A communi luctu.]
Hominum, quibus adfuisti liberaliter
Hinc tua perpetuo quam funera nulla valebunt
Perdere, vigebit vivax gloria saeculo:
In lecto tumuli redituri corporis artus
Nunc dormiunt hoc quamdiu aevum volvitur.
Quos DEUS e somno superas revocabit ad auras
Cum venerit dies olim novissimus
Spiritus aetherea sedet immort alis in aula
Convictor aeterni parentis filio.


image: s934

ODE LUGUBRIS, VI. IN FUNERE LAUDATISSImae matronae, Barbarae Schnepffiae, defunctae Anno 1572.

O Dura fati, dura necessitas!
Quae saeva das tot funera, nec moram [note: Invehitur in Mortem.]
Morbis, et instanti periclo
Fers aliquam, rapidaeque morbi:
O triste lethum, quo cecidit pia
Chara SCHNEPFI BARBARA: BARBARA
Prudentis uxor prudens mariti
Feminei decor ille sexus. [note: Laudat defunctam. 1. A fecunditate.]
Exemplar illud coniugis optimae
Cui nulla virtus desuit omnium
Quae feminam ornant: digna mater
Vivere Nestorios in annos,
Heu, liberorum cara duodecim
Et liberorum cara superstitum
Extincta mater, liberos tot
Commoriens viduo reliquit.
Quae cum fideli cum pare bis decem
Vixisset annos: heu, lachrimabili
Occu mbit e partus dolore
Sedecimum pariendo foetum
Quis non doleret? quis lachrimis vetet
Manare vultum? quis gemitum premat?
Num liberos Patrem tot robos
Dulce sit in domibus videre?
O triste funus, nilne fides tua
Nil multa virtus iuvit, et integer


image: s935

In mente candor? ne suprema
Ante diem caderes senectae?
Syncera virtus vivere si meret
Longos in annos: vivere BARBARA
Tu digna Cumaea fuisses
Saecula non breviora vate.
In te reluxit verus amor DEI, [note: 2. A pietate.]
Dignusque cultus BRENTIACA domo
Nam te Parens sic educavit
Unguibus a teneris puellam:
Caelo supinas ut tuleris manus,
Et vita in omni sollicitas preces
Essuderis: vanos perosa
Undique factitiosque Divos.
Edocta sacris femina litteris
Instructa comptis femina moribus
Cultrix DEI, cultrix mariti
Norma pudicitiae iugalis.
Paetum maritum non magis Arria [note: 3. Ab amore coniugali.]
Luctus amavit funerei comes:
Tantum nec Evadne trisulco
Te Capaneu Iovis igne tactum,
Tu quantum amasti BARBARA SCHNEPFFIUM
Dilecta charum: non ita turtures
Non sic columbae singulari
Unanimes in amore vivunt.
Ah, quo venusti sanguineus rubor
Vultus abivit? quo niveae manus? [note: 4. Ab elegantia formae:]
Quonam recesserunt decorae
Lumina non odiosa srontis


image: s936

Heu triste lethum, quot gemitus paris [note: 2.] [note: Consolationes contra mortem.]
Dulci marito? quot lacrimas viro?
Quot liberis? sed fata Sanctos
Durius aegra premunt in avo
Praesente: cladem vita at in altera [note: 1. Ab exemplis omnium Sanctor.]
Intaminatis CHRISTUS honoribus
Pensabit, atque absterget omnes
Sidereis lacrimas ocellis.
Quo iam dolores, quo lachrimae genis
Prosunt fluentes? est semel omnibus
Quicumque Caelum efflagitamus
Flebile Mortis iter ferendum.
Expectat omnes Portitor horridus
Omnes eodem tendimus, omnium
Sors volvitur, nec parcit ullis
Poplitibus, timidiove tergo
Linquenda tellus, et domus, et lares
Charusque coniux, et simul omnibus
Mors sustinenda est, sive Reges,
Sive inopes erimus coloni. [note: 2. A delitiis in Caelo.]
At qui timentes nominis in DEO
Spem collocarunt pectore credulo
Vitamque duxerunt pudicam
Delitiis potientur illi
Caelestis aevi, Ianua scilicet
Mors est, beati limina qua poli
Intramus. Hac intravit ipsa
BARBARA, non sine lege Divum:
Qui fulcra terra, qui mare temperat
Undosum, et urbes, regnaque tristia


image: s937

Mentesque, mortalesque turmas
Imperio regit unus aequo:
Illam periclis omnibus extulit
Vitaque turbis libera ab omnibus
Donavit, in supremo Olympo
Munere perpetuo fruentem.
Ut iam tenacem Nectarei boni
Non verberatae grandine vineae [note: 3. A liberatione omnium malorum.]
Fundusque mendax, nec tumultus
Sollicitet, rabiesque Martis:
Nec bellicosus Cantaber, aut Scythes
Milesve Parthus: qui Venetos Duces
Bello fatigant, Christianis
Omnibus exitium minatur.
Descende Caelo totius arbiter
O CHRISTE mundi, mollibus et tuis [note: Vota ad Christum.]
Depelle caulis Turcicorum
Sanguineam rabiem Luporum.
At nos sereno respice numine
Et Moesia sacro pectora Spiritu
Solare: nec tristes penates
Succubuisse velis dolori.
Tu vulnus infers, ut medica manu
Sanes: et undas ducis ad inferas
Inde ut reducas, tu deorsum
Abicis, ut super astra tollas.


image: s938

ODE CONSOLATORIA VII. AD CL. VIRUM THEODOR. Schnepffium, Doctorem Theologum.

QUis desiderio sit pudor aut modus [note: Ab initio laudat defunctam.]
Tam clari capitis? quis tibi lachrimas
Interrumpat amaras
Orbo coniuget tam pia?
Ergo delicias mors rapuit tuas
Atrox, cui Pietas nudaque castitas
Interrupta, Fidesque
An nullum invenient parem? [note: Deinde consolationes profert.]
Multis illa quidem flebilis occidit
Nulli flebilior quam viduo tibi
At frustra lachrimando [note: 1. Ab immutabili voluntate DEI.]
Quaeris BARBARULAM tuam.
Immoto superum numine concidit
Ut vitam aspiciis hanc melioribus
Permutaret in alto
Vescens ambrosia polo. [note: 2. A miseriis huius vitae.]
Vixit sat sibi: sat vixit in aspero
Aevo, sollicitis pressa laboribus,
Invitare quid illam
Ad longos poterat dies?
Sanctorum preciis eminet omnibus
Mors vultu in Domini: mors aditus piis
Quo caelestia tangunt [note: 3. A benignitate divina.]
Felici pede limina.
Omnem iacta igitur sollicitudinem
Quae te cumque premit slebilis in DEUM


image: s939

Qui tutor viduorum est
Qui verus pater Orphani.
Durum, sed levius sit patientia
Quicquid sollicito corrigere est nefas.
Vinces cuncta ferendo,
Aequa mente pericula.
Quippe, hac clade tuam Spem probat et Fidem
Tu quem rite colis Maximus optimus.
Maestas hunc super omnes
Iacta sollicitudines.
Hoc te nostra rogat tota Academia
Hoc Ecclesia te poscit et obsecrat
Quas feliciter auges
Donis ingenii tui.
Hoc te chara rogant pignora: quae velut [note: 4. A Precibus totius Academiae, et liberorum,]
Solem Zodiaci signa duodecim
Lunae lumine tecto
Instar Patris habent sui.
In te spem positam non dubia fovent
Omnem mente: domus Cynthia cum tuae
Alti ad sidera vecta
Caeli, iam caput occulat.
Omnes hoc sociae coniugis expetunt
Et luctum revelant alloquio suo
Quod si credere non vis
Audi verba animae tuae.


image: s940

DE MARCO VVAGNERO AD CLARISSIMOS PP Paulum Melissum, et Ioannem Posthium. ODE VIII.

OMNES Poetas Marcus iste VVagnerus
Esse helluones dicit, atque lurcones
Virosque crapulosos prodigosque aeris
Et Sycophantas, nugatorumque et atrorum
Mendaciorum foedos seminatores.
MELISSE, si quid in te est pristinae, ut certe est.
Virtutis, et si quid tu POSTHI habes in te,
Conferte vires huc vestras: et horrendum
Ac pestilens hoc monstrum contrucidate
Sunt arma vobis, sunt vindices dextrae
Nec ceterorum deest turba Poetarum.
Nam qui Poetas criminatus est omnes
Is debet omnibus poenas dare Poetis.

IN CRASSUM RABULAM ODE IX.

NATURA cum te procrearet informi
E fece terrae massulam rudem: passim
Collegit ex animalium grege occiso
Membra, apta Rabulae tibi, admodum crasso.
Ergo caput suillum dedit Aper, buccas
Bos Hungarus, linguam ater anguis, osporcus
Mammosa pectus mammosum dedit scrofa


image: s941

Ventrem ursa, simius nates, Elephas suras,
Penem hircus, extremo de se indidit mentem
Asellus, o te Rabulam probe instructum
Ut innocentes oppugnes tuis armis.

IN LALLIUM. ODE X.

ME temulentum demens arguis LALLI
Qui temulento es temulentior BACCHO
Et semper hesternum foede merum foetes
Ah deme pupillae tuae trabem primum
Et quondam ocellis festucam meis aufer
Nescin Caballo quam sis ebrius nuper
Delapsus? et quam claudicaris? o LALLI
Nescin? et audes me sugillare LALLI?

IN CRISPUM. ODE XI.

FRONTEM cacantis duram CRISPE habes. buccas
Cadaverosas: luridum caput totum.
Frontis sub atra valle nigricant parvi
Et tetriocelli: nasus in decem rugas
Crispatur, aptum Crispo dans tibi nomen
Hircina foedo mento barba propendet,
Et lividum pectus, Hebraeo velut verpo.
Non miror lividam mentem esse intus
O CRISPE, quem natura sic foris pinxit.



image: s942

AD CLARISSIMUM SAcro Sanct. Theologiae Doctorem, Dominum GEORGIUM SENGERUM. ODE: XII. [note: Anno 1572.]

QUIS iste fulgens vestibus [note: 1. Laudat Sengerum, a variis animi virtutibus.]
Gestans tiaram in crinibus?
DEI hic Minister inclitus
Praecoque CHRISTI candidus:
Eius colens mysteria
Monstransque vera dogmata
Et proferens miracula
Edisser ensque oracula
Praecepta doctus Israel
Tenensque librum Daniel.
Sagace Scriba dextera,
Amansque CHRISTI foedera.
Ergo DEUS nunc praepotens [note: 2. Gratulatur de honorib. [abbr.: honoribus]]
Pater benignus, annuens
Dat nomen ipsi splendidum
Decusque praebet lucidum
Laetare tu ter inclite.
Laetare SENGER optime,
Laetare vir clarissime,
Virum lapis firmissime
At nomen hoc tuum bonus
Et gloriam augeat DEUS
Ut aequa iura praedices
Et in sacra via ambules.


image: s943

Tuum in meo stans pectore
Est nomen indelebile,
Tecum alma pax permaneat
Honosque semper floreat.

ODARION GRATULAT. GRAEcolatinum XIII. AD CHRISTOPHORUM Herebrandum, et Leonhardum Engelhardum etc. [note: Anno 1569.]

[gap: Greek text] UT vineae Colonus [note: 1. Confert studiosos iuvenes cum plantis.]
Novas subinde plantas
Pulcre inserit feraci,
Inque ordines reponit:
Sic et suam corusci
Frondator ille Caeli
Novis subiunde ramis
Et surculis adauget
Ecclesiam tenelli,
Qui proferunt sacrati
Frumenta mille ruris.
Quales et hi virescunt [note: 2. Laudat Herebrandum et Engelhardum.]
Iuvenes duo novelli
CHRISTOphorus peritus
Et ENGELHARdus. ambo
Ecclesiae corymbi
Virides, Deique rami [note: 1. Ab aetate tenera.]
Annis adhuc tenelli
Animis senes adulti


image: s944

[gap: Greek text] [note: 2. Ab eruditione.]
Honesta prosequentes
Doctisque litter arum
In mentibus tenentes [note: 3. A scientia variar. artium, et linguar.]
Mercem, atque disciplinas.
Indaginem que rerum,
Et Ethices statuta,
Et Rhethorum figuras, [note: 4. A pietate erga Deum.]
Amboque multilingues.
Primum Fidem sequentes
Piamque, et orthodoxam
Vere DEUM timentes,
CHRISTUM pie colentes,
Sinceri et innocentes
Quos turpis haud volupt as
Agit, sed alma honestas [note: 5. Ab augmento honorum.]
Idcirco praestitorum
Ter maximum laborum
Nunc praemium, Magistri
Pro dignit ate, nomen
Divinit us capessunt.
Quis non amabit artes?
Quis non seret labores?
Si lucra tanta nobis
Ceu Fenerator, addunt. [note: 6. Monet ad indefessum studium:]
Eia, mihi virete
Flores rosae comantes
Nodos uti resolvunt.
Studete diligenter
Cum fervido labore,
Pro gloria laborem


image: s945

[gap: Greek text] Iterque longum ad ipsam
Posuit DEUS Ferendum.
Vir segnis, impedivit
Quem dura difficultas
Nihil honore dignum
Inutilis facessit.
Florete mi decenter
Studete diligenter
Cumque Angelis DEO que:
Ut sitis ipsi honori
Parentibus decori [note: Votum.]
Vobis dein saluti.

*gamhlion *e*i*s2 *m*a*r*t*i*n*o*n *k*r*o*u*s*i*o*n, eu)=dida/skalon, kai\ *kaqari=nan feqsxhri=nan: *nikodh/mou frisxli/nou *baligte/os2 ODE XIIII.

[gap: Greek text]

NOn omni tristis tempore
Luctus, molestus non dolor:
Redit que dulce gaudium
Phoebus redit post nubila.
Quem pestilens et aspera
Orbavit antea lues,
Charissima (proh) coniuge,
Tulitque multos flebiles
Prius dolores pectore
Taedis ovat iam CRUSIUS.



image: s946

[gap: Greek text]

Praeco Sacer verissime,
Nomen libris perennibus
Qui prosecut us caelicum:
Pelasgiae clarissimum
Ubique iam floret decus.
Si cernat aclae quispiam
Vitae, nihil culpabile est.
Namque omnib. [abbr.: omnibus] benignus est
Mortalibus primum piis.
Hic rursus exult at modo
In corde, felicissimus
Pudicae, honestae vir ginis
Maritus et pius piae,
Quae chara prudentis viri
Senisque clari est filia.
O Christe, nexi vinculi
Auctorque, custosque, ac amans
Praesente firma Numine
Has quaeso supplex nuptias:
Utrisque longe sospites
Vitae benigne da dies,
AEterna tandem et gaudia.



image: s947

NOBILI, MAGNIFICO ET CLARISSIMO VIRO: NICODEMO FRISCHLINO, S. Palatii Lateranensis, Aulaeque Caesareae, et Consistorii Imperialis Comiti: Poetae a Caesare coronato: Dn. et Praeceptori suo colendissimo: de novis dignitatibus gratulatur, M. HIERONYMUS MEGISSERUS Stutcardianus.

NUNC iterum tempus FRISCHLINI dicere laudes:
Gratantique pios edere voce sonos.
Quando Palatinum sacra Caesaris aula salutat:
Et summo decorat Caesar honore virum.
Nuper enim patriis ubi missum carmen ab oris,
Augusta sumsit, resmihi nota manu:
Non secus ac Princeps magnum Pellaeus Homerum
Volvit, et in pretio noluit esse malo.
Quique prius Lauri magno exornarat honore:
Et galeae et scuti condecorarat ope:
Idem nunc Comites inter, Laterana PalatI
Nomina, non imum fecit habere locum.
Gratulor ex ammo tantos, Praeceptor honores:
Utque tibi prosint, Teutoniaeque, precor.
Nam merito quid quid nunc evenit, evenit uni:
Unus qui reliquis maior es arte viris.
Maior es arte sacra, maior pietate, fiaeque,
Linguarumque trium cognitione prior.


image: s948

Quantae tibi pietas, divina Rebecca fatetur:
Et Susanna olim casta loquetur anus.
Hac testantur idem tot facti versibus Hymni,
Multaque de summo carmina mille Deo.
Hoc testatur idem decimo de Caesare carmen:
Austriacae laudes quo celebrantur humi.
Hoc testatur idem, divinae flumine venae,
VVirtembergiaco de Duce factus Hymen.
Prima Deo piet as danda est, summo altera Regi
Sceptrigero: Patrio tertia danda Lari.
Quid numeros referam caelesti nectare plenos?
Ambrosiasque tui quid loquar oris opes?
Scripta emissa docent, quae dinumerando reserre
Longa mora est: numero copia maior erit.
At tua te quanto veneretur amore Mathesis,
Nec novus ilale Polus, nec nova stella tacet.
Non Polus ille novus: quem miro machina motu
Argentinen sis fulcit in aede tholi.
Non stella aetherio quae quondam effulsit Olympo,
Aurea quo lucet Cassiopaea loco.
Quid linguas memorem facundo gutture trinas:
Battiades Graecam comprobat ecce senex.
Gallica Battiades qui dudum praela subivit:
Comprobat hanc etiam versus Aristophanes.
Parte alia suaves sacundia lactea fauces
Ornat, et eloquii possidet ora nitor.
Non negat hoc Flaccus, sed te miratur, uterque:
Thuscis hic, Apulis ille creatus avis.
Hos nam compedibus tu carminis ante ligatos
Fecisti lingua liberiore loqui.


image: s949

Adde quod Hebraeo Tarsensis Apostolus ore.
Cretaeo mittit iussa verendae Tito.
Assiduo pressum quin et tua cura labore,
Sevocat a Musis ad graviora tuis:
Atque animum nunc huc celerem, nunc dividit illuc
Perque tuos omnes fertque refertque libros.
Nam modo naturae caussas rimare latentes:
Materiaeque chaos, quod sine fine fluit.
Nunc summi quae norma boni: qui limes honesti:
Quae pars affectus illecebrasque domet.
Astra quoque observas, tacito labentia caelo,
Et Iunae cursus et leve Solis iter.
Inde et Socratico verum contexere nodo,
Atque doces cultos Rhetoris arte sonos.
Quin et SallustI versas, librosque Maronis:
Et versum historici Caesaris illud opus.
Huc veteres revocas, Graios Italosque Poetas
Quidquid habet Latium, Graecia quidquid habet.
Nec tibi pars vitae, nisi quam furaris, inanis
Ulla abit: aut studiis turpiter orba suis.
Sed neque virtutum felicia munera desunt:
Et quae caelicolae vit a probata Deo est.
Arte vir es celebris, probitate celebrior ipsa:
Nec tua fraudis amans pectora sucus alit.
Sive quis inspiciat quae tractas seria rerum,
Sinceramque fidem, consiliumque sagax.
Sive iocos omni spectet quis felle carentes,
Et mores pulcra cum gravitate probos.
Salve dulce decus, salve huius gloria saecli:
Te non immerito Dux Ludovicus amat:


image: s950

Et sacra qui mundi moderatur frena Rudolphus,
Iure decus tantum Caesar habere dedit.
Vive vale felix, et multa laude beatus:
Perturbet sortem nulla ruina tuam.
Egeris et meritas Christo cum Caesare grates:
Cui causam, faciat cur ita saepe, dabis.

Tumulus NICOD. FRISCHLINI BAling. Poetae Nobilis et Coronati, Com. Palat. Caes. Med. et Philos. veri Doctoris, Poeseos et Histor. in inclita Tubing. Academia (olim) Professoris diligentissimi (Rumpantur ut ilia Momis) Uraci mortui atque sepulti, Anno 1590. vesp. Andreae: aetatis vero Anno. 43. hebd. 8. d. 8.

INGENIUM, GENITUM QUO VIX GENEROSIUS ULLUM CREDIDERIM, TERRAE CONDITUR HIC GREMIO. HEV: VATEM FATO SUBLATUM PRAEPETE; FATO NATUM, QUI PALMAM VATIBUS ERIPERET. AST EHEU, QUOD NIL SIET OMNI EX PARTE BEATUM: INGENIO GENIUS PAR NEC UBIQUE SIET. QUID TAMEN? INGENUUS TRANSIS QUICUNQUE VIATOR, INGENIO TANTO, QUAESO PRECARE VALE.

Paulus Chemnicius.



image: s951

IN TUMULUM EIUSDEM Epigramma Ant. Burckii, LL. ST.

BALINGA est Patria: officium dedit ampla TUBINGA:
AURACO cecidit (proh) nimis ante diem,
TULLIUS hic alter, MARO, NASO, ac alter HOMERUS,
Iudicio doctum PLAUTUS et AFER erat,
HISTORIAS, SOPHIAN, bene qui tam GRAMMATA et ASTRA
Edocuit: quis non? molliter ossa cubent.

FINIS.