NEBULO NEBULONUM; Hoc est, IOCOSERIA MODERNAE NEQUITIAE CENSURA; QUA HOMINUM SCELERAtorum fraudes, Doli ac versutiae aeri aërique exponuntur publice: CARMINE IAMBICO DIMEtro adornata a IOANNE FLITNERO, Franco, Poëta Laureato. FRANCOFURTI Apud Iacobum de Zetter. Anno M.DC.XX.

CONSULTISSIMO, AMPLISSIMIS et Spectatissimis viris, D. DOMINICO D. IOANNI-IACOBO D. IOANNI PORSIIS U. I. D. Reip. FRANC. civibus primariis [(perhaps: primar)] . TRIBUS GERMANIS FRATRIBUS, Maecenatibus colendis D. D. D.

SCIO, VIRI AMPLISSIMI, miraturos vos meam in dicando hoc A. V. Poemate audaciam. Scio, inquam. Diu hoc mihi praemeditatum est. Abuna etenim parte absurdam (ut prima fronte videbitur) tituli novitatem vobiscum pensitabitis: ab altera materiam ipsam, inibi tractatam, viliorem, quam quae A. V. conveniat, reputabitis. Atque, ut verum quidem fatear, poterat me inusitata libelli huius effigies a proposito dimovere, splendoris potissimum vestri et auctoritatis, quibus affatim in nobili nostro FRANCOFURTO apud omnes indubie polletis, respectu deterritum. Sed nescio qua erectus eu)elpisti/a| tenacem propositi mentem retinui. Qua de causa, ubi bina, iam dicta, obstacula e [(reading uncertain: page blotted)]

pedibus removero, facile dedicationem vobis hanc non adeo displicituram confido. Titulus, dixi, novus atque insolens videri potest. Fateor; sed videri. Re vera enim non est: cum a priscis saeculis ita receptum sit, Scapha uti vocitetur Scapha, Nebulo Nebulo. Materia vilis est; et istud fateor, sed ita tamen vilis, ut non vilissima. Si libere, quid sentiam, loqui velim, gravem potius et necessariam illam respectu sui dicere ausim. Etenim

Immo vero hic Rhodus, hic salta. Sunt enim nebulones iis plerumque moribus praediti, ut nequitiam et fraudem suam non modo non cuivis obviam, manibusque veluti palpandam, prostituant, sed et mille eam modis, milleque artibus palliare, velare atque obtegere norint. Vestri autem respectu quin vilis sit, negare nolo. Sed aliorum meo proposito exempla calcar addunt, quos idem, quod ego iam, factitasse lego. Sic SCHOPPERUS, Poeta elegans, Vitae aulicae speculum, sub VULPIS REINIKE aliorumque animalium Comoedia editum, MAXIMILIANO II. Romanorum Imperatori augusto dedicare non fuit veritus. Idem, qui GROBIANUM edidit, fecit. Sexcenta alia possem adducere, si opus esset, sed res in aprico est. Aequa igitur vos hanc meam dedicationem fronte suscepturos plane nullus dubito, cum praesertim ea vos humanitate ac comitate praeditos comperiar, ut omnis omnino ambigendi scrupulus e pectore meo iamdudum plenissime sit exemptus. Bene igitur

valete, meumque hoc qualecumque in vos studium aequi bonique consulite. FRANCOFURTI AD MOENUM, Calendis Decembr. anno aera Christianae M. DC. XIX.

AD MOMUM Pro defensione tituli EPIGRAMMA.

IAmdudum, NEBULO sceleste, novi,
Te nociva mihi parare tela,
Et morsus satis invidos minari.
Nam tuos (mihi credito) ex amussi
Perspectos habeo scioque mores.
Tam dici bene nil potest ab ullo,
Tam geri bene nil potest ab ullo,
Quin fallaciter illud explicando
In partem rapias statim sinistram,
Subdolique Chamaeleontis instar
Ex albo facias nigrum colore
Cum tamen pice nigrior nigella
Sis ipse, et cute turpe sordidata,
Gibbo turpiculus, recuruus ore,
Pressis naribus, hispidis capillis,
Torua fronte, humeris retro reflexis,
Deorsum pede claudicans sinistro.
Si versus steriles et invenustos
Taxabis, minus id mihi dolebit;

Cum venae reputem meae rigorem,
Nullius mihi conscius vel artis,
Vel acuminis eloquentiaeve;
Cumque ego ipse satis sciam superque,
Quam sit curta mihi domi supellex.
Si vero titulum severiorem,
Isti quem modo praefero libello,
Taxabis, minus id tibi dolendum est,
Cum vitae malefacta cogitabis,
Nullius tibi conscius bonive,
Virtutisue, vel aestimationis.
Istud scilicet unice elaboro,
Suo ut nomine quemque condecorem.
Nam quis pectore non putet vacivum,
Atque omni ratione destitutum,
Qui foedam titulo suem Dianae,
Bubonem titulo beet columbae?
Par hic est ratio, recursus idem.
Quis non pectoris impotem vocaret,
Meque omni ratione destitutum,
Si malum titulo boni bearem,
Si bonum titulo mali gravarem?
Quin suem potius suem vocabo:
Quin malum potius malum vocabo:
Quin nequam potius vocabo nequam.
Si malus bene discet actitare,
Tunc boni quoque nomen impetrabit:

Sin minus, malus est, malus manebit,
Heus, Nequam, bene discito actitare,
Si nequam renuis malus vocari.
At dum nequitiae vacare perges,
Nequam es, Nequam eris, et maneto Nequam.

NEBULONIS NEBULONUM, sive CENSURAE NEQUITIAE ODA I. Summam opusculi continens.

FIdem meretur integram
Peritus arte qualibet,
Quicumque callet strenue
Virum tuerier suum.
Sic Bartolus de iuribus,
Hippocrates de pharmacis,
Sic Musicus de Musica,
Et vinitor de vinea,
Pistorque de siligine
Diiudicabit optime.

Ego nebulonis indolem,
Fraudes, dolos, fallacias,
Nebulone bis scelestior
Olim, iuventa dum genas
Adhuc notaret albidas,
Cum prorsus ac ex intimis
Cognoverim recessibus,
Quis, quaeso, congruentius,
Vivisque cum coloribus
Eundem Apelles pingeret?
Ubi hanc in auram proditus
Vix siccus essem redditus,
Iam tunc utramque pessimus
Aurem obsidebat furcifer.
Hinc ergo constat, optimo
Quod iure primas occupem.
Hinc, quem videtis, indicem,
Nequam refertum plurimis,
Falsariis turpissimis,
Vanis tenebrionibus,
Malisque stellionibus,
Scaturientem scriptito,
Huiusque farris complicum,
Ternas favore symboli
Si tesseras iniecerint,
Infame nomen infero,
Locumque signo congruum;
DIGNUM PATELLA OPERCULUM.
Fortassis admiraberis,

Hic nebulones in album consignat.

Sed desines mirarier:
RERUM MAGISTER USUS EST.
Tu, si tibi scientiam
Cupis parem conquirere,
Heus, civitatem protinus,
Quam prisca Francorum vada,
Moeno alluente, nominant;
Adito, quando iuverit,
Celebresque vise nundinas:
Perterritus periculo
Catior redibis ilico.
Ibi nebulo turpis, rapax
Impostor, et trifurcifer,
Velut in cloacam, confluunt.
Sed quid locum determino?
Cum cuique sit notissimum,
Quod, sicut aequor piscibus,
Sic quaelibet nebulonibus
Tellus abundet grandibus;
Quos tu, fidelis Delie,
Scripturienti suggere,
Acresque iambos subice,
Ut nexiles nequissimae
Dolos cohortis concinam,
Et simplices de fraudibus
Caute cavendis instruam.
Procul hinc probi facessite:
Nequam phalanx accedite.

NOTAE.

[Note: I. Peritis in arte sua statur.] PERITIS in unaquaque arte standum esse, perspicue dicit Ulpianus in l. 1. in princip. ff. de ventre inspic. l. bonorum, de bonorum possess. l. intestato, de suis et legit. §. quod autem a nobis. in auth. de non alienan. l. semel. C. de re milit. lib. 12. 1. 7. §. de statu homin. cap. significavit. de homicid. cap. proposuisti. de probat. cap. fraternitatis. de frigid. et malef. gloss. in §. praeterea. Instit. de rer. divis. Et quidem non absque ratione. Unusquisque enim bene iudicat, quae cognoscit, et horum est bonus iudex; teste Aristot. l. I. Ethic. Stratonicus olim recte, Ptolemaeo rege de Musica cum ipso disserente: Aliud, inquit, est, ô Rex, sceptrum, aliud plectrum. Idem Minnaco fabro, secum de [Note: Ne sutor ultra crepidam. Apelles.] Musica disputanti: Non animadvertis, inquit, te supra malleum loqui? Idem quoque in quendam, qui cum primo fuisset olitor, postea factus musicus, de arte secum contenderet, pronuntiavit senarium graecum vulgo celebrem:

)/Adoi tis h(\n e(/kastos ei)dei/h te/xnhn.
Quam quisque novit artem, eam canat licet.

[Note: II. Malitia mores.] De malitia, quae toto hoc opusculo perstringitur, nervose Bernardus scribit, quod multorum tibi sit loco: Habet, inquiens, malitia currum suum, rotis quatuor consistentem, saevitia, impatientia, audacia, impudentia. Valde enim velox est iste currus ad effundendum sanguinem, qui

nec innocentia sistitur, nec patientia retardatur, nec timore frenatur, nec pudore inhibetur. Trahitur autem duobus pernicibus equis, et ad omnem perniciem paratissimis, terrenae potentiae et saeculi pompa. Porro praesident his duobus equis aurigae duo: Timor et livor. Timor quidem pompam, livor potentiam agit. Tantas profecto vitium hoc tamque profundas nostro saeculo egit radices, ut infinitus propemodum nequitiae tironum sit numerus [Note: Mali corvi, malum ovum.] Ipsi etiam pueri aetate quamquam sint minores, malitia tamen pares. Non secus ac serpentum pulli etsi breviores quidem sunt, veneno tamen aequales: catuli luporum etsi venatione nocere non possunt, iam tamen sanguine gaudent et morsibus laedunt; quam similitudinem habet Chrysost. super Matth. cap. 22. Eunuchus olim quispiam, ceu refert Laertius lib. 6. et Bruson. lib. 4. cap. 11. contaminatae famae, inscripserat aedibus suis: Mhde\n ei)si/tw kako\n. Ne quid ingrediatur malum. Id videns Diogenes: Aedium, inquit, Dominus qua ingreditur? At hodie Diogenes si viveret, quid diceret?

Olim peculiares quaedam nationes nequitia prae aliis insigniores dictitabantur, quod par Senariorum ostendit:

Lu/doi ponhroi\, deu/teroi d' Ai)gu/ptioi,
Tri/toi de\ pa/ntwn Ka/res e)cwle/statoi.
Lydi improbi, post hos secundi Aegyptii:
Tertiique Cares perditissimi omnium.

At nostro hoc tempore tam late zizania nequitiae excrevere, ut paradoxon quoddam videri debeat, uni atque alteri nationi peculiariter eandem, et quasi kat' e)coxh\n, attribuere.

Quod si tamen iocari libeat aut liceat, fatendum est, et nostris hisce temporibus quasdam vulgo nationes nequitiæ nomine et gradu celebriores existimari, qua de re facetam et salsam quandam historiolam iuvat attexere. Tempore belli Smalcaldici, sive Protestantium, ut vulgo vocant, commisso inter Imperatorem et Principes protestantes acti proelio [(transcriber); sic: praelio] captus erat miles quidam, corpore procerus, facie truculentus, animo, ut dicebatur, ferox atque imperterritus. De cuius animositate cum ad Ferdinandum Romanorum regem (iam autem neci adiudicatus erat miser) relatum esset, iussu regis e carcere in conclave adductus est, ut de facie ipsum, quem ob pectoris magnitudinem saepe laudari audiverat, intueretur. Quem cum Rex interrogasset, cuias esset, atque ille Hassum se esse natione respondisset, Bonum, inquit Rex, nequitiae hoc est augurium. Cum iterum locum, ubi educatus esset, rex perquisivisset, illeque, Inter Westphalos, dixisset; Recte, inquit Rex, conveniunt signa: sed ubi hactenus locorum vixisti? Inter Bohemos, respondit ille. Cui Rex, Omnia, inquit, conveniunt. Nam hi, quibuscum te hactenus

vixisse, et a quibus satum te esse dicis, tripedum omnium sunt nequissimi. Cui miles, Heus, inquit, Rex invictissime, concedo quidem, quae dicis, sed istud te scire velim, unam adhuc nationem deesse catalogo huic, quae si accenseretur, tunc demum nebulonum numerum perfectum atque absolutum fore.

Quam cum cognoscere voluisset Rex, impunitatemque liberioris dicti ipsi promisisset, Hispanos miles ait istos esse, tacite salseque Regis, natione Hispani, patriam sugillans. Rex ingenii ipsius acumine animique fortitudine collaudata tantum abest, ut ob parrhsi/an istum poena affici curaverit, ut multo magis, stipendio donatum, salvum atque incolumem dimiserit.

Verum ut ut sit, tantas certe nequitia ubique iam terrarum, ut et paulo ante dixi, radices egit, ut optimo iure Plauti istud suffragium huc possis repetere, quod tale est in Trinum.

Novi ego hoc saeculum, moribus quibus sit: malus bonum malum
Esse vult, ut sit sui similis: turbant, miscent mores mali: rapax,
Avarus, invidus, sacrum profanum, publicum privatum habent;
Hiulca gens, haec ego doleo, haec sunt quae excruciant:

Haec dies noctesque tibi canto, ut caveas, quod manus non queunt
Tangere, tantum fas habent, quo manus abstineant.

ODA II. In theologos contentiosos et nugigerulos.

HUc, qui ministri ecclesiae
Audire vultis candidi,
Cum sitis atri, pergite:
Quid vestra vosmet munia
Efflagitent, attendite.
Sacras docere litteras, [(transcriber); sic: literas,]
Precesque crebro fundere.
Quid vos? minus nil proh dolor!
Nam fabulas Aesopicas
Loco sacrati codicis
Nugasque plane frivolas
Narratis auditoribus:
Nux cassa quanti veneat;
Ut simius saltaverit;
Quot caseos confecerit
Stillans ocelle Phylliris [(perhaps: Philyris)] ,
Vel ne rudes putemini,

Hic de caeruleis praedicat anatibus.

Vestro vorare munere
Catellus erubesceret.
Vel forte bacchanalia
Tumultuationibus,
Collusitationibus,
Crapulaque clamitantibus
Cum rusticis traducitis.
Si fors habenda contio,
Clausis adhuc ocellulis,
Vix verba textus ebrii
Vel literas agnoscitis.
Proh quam scelus nefarium,
Poenaque dignum maxima!
Vos, vos praeire semitam
Rectam decebat ad Polum:
At maximo vos impetu
Recta sub Orcum tenditis.
Quid verba prosunt splendida,
Si facta desunt congrua?
Hoc ANSERES est scilicet
DEPRAEDICARE CAERULOS.

NOTAE.

ITA profecto est; Omnia nunc solent [Note: 1. Theologorum quorundam impietas.]

et cum his magna etiam Theologorum caterva, quorum munus tremendum tantam ab iis curam, ac providentiam flagitabat, ut dies noctesque id unice operam darent, qua ratione multas Christo animas lucrari possent. At eo res proh dolor rediit , [(reading uncertain: page blotted)] ,

ut plurima nunc eorum pars non ovicularum suarum, sed propriam, eamque terrenam, quaerant salutem, ambitionem sectentur, avaritiam et monopolia exerceant, aleae, venationi voluptatibusque indulgeant,

Alii, qui paulo probiores videri volunt, rixas inutiles cient, culices excolant, deglutiunt camelos, templa, scholas, curias, res publicas replent tumultibus, concutiunt populos, vexant regna, sollicitant bella, diruunt ecclesias, rabidi canes, non sacri praecones, non homines, sed lupi, quibus volupe est, pecus sibi commissum deglubere, atque una secum in aeternum exitii barathrum praeceps dare. Neque id adeo mirum.

Vetus haec est querela Bernardi, qua deplorat Sacerdotum quorundam malitiam: Heu! Heu! inquit, Domine Deus! quia ipsi sunt in percussione tua primi, qui videntur in ecclesia tua primatum diligere, gerere principatum, arcem Simonis occupaverunt, apprehenderunt munitiones et universam deinceps libere tradunt incendio civitatem. Non est iam dicere, ut populus, sic sacerdos: quia nec sic sacerdos, ut populus.

Quid alibi miretur, nimirum lib. 3. de confi. ad Eugen. item audi: Miror, ait, cuius ordinis sint nostri clerici. Nam in congregatione temporalium se habent, ut laici [(reading uncertain: letter unclear)] : in apparatu nobili, ut

milites: in acquisitione redituum, ut clerici; sed non laborant, ut laici, neque pugnant, ut milites, neque evangelizant, ut clerici: et cum utriusque ordinis esse cupiant, utrumque deserunt, utrumque confundunt. Et alibi: Ministri Christi sunt, et serviunt Antichristo, honorati domini, cui honorem non deferunt. Inde, quem quottidie vides, meretricius nitor, histrionicus habitus, regius apparatus. Inde aurum in frenis, in sellis, in calcaribus: plus calcaria, quam altaria fulgent. Inde mensae splendidae scyphis et cibis. Inde comissationes et ebrietates. Inde cithara et lyra, inde torcularia redundantia, promptuaria plena, eructantia ex hoc in aliud. Hactenus Bernardus.

Quae si ad aliquos nostrae aetatis Theologastros adaptentur, mirum, quanta utrorumque inter se harmonia exsistet? Ut lautissimam quorundam luxuriam, a)kolasi/an, scortationem, temulentiam, multaque alia et atrocissima et turpissima vitia taceam, quem non commoveant lites, rixae atque contentiones, quas nonnulli et publice et privatim maximo cum auditorum scandalo excitant? Si penitius illas inspexeris, mera invidiae et livoris venena deprehendes, non utilitatis, non aedificationis, sed ambitionis, sed vanae alicuius gloriolae gratia suscepta. O Theologiam a)qeo/logon! O sacrilega sacra!

[Note: II. Eorundem officium.] Quod autem veri animarum pastoris officium sit, Ambrosius ep. 26. docet: Sobriam a turbis gravitatem, severam vitam, singulare pondus

dignitas sibi vendicat sacerdotalis. Et Chrysostomus in Matth. 23. Videte, inquit, quomodo sedeat is super cathedram, quia cathedra non facit sacerdotem, sed sacerdos cathedram: non locus sanctificat hominem, sed homo locum. Qui bene sederit super cathedram, honorem accipit ab illa: qui male sederit, iniuriam facit cathedrae. In iudicio enim sedes. Si bene vixeris et bene docueris, omnium iudex eris. Si autem bene docueris, et male vixeris, tui solius. Nam Bene vivendo et bene docendo populum instruis, quomodo vivere debeat: bene autem docendo et male vivendo Deum instruis, quomodo debeat te condemnare.

[Note: III. Facta laudem merentur, non verba. In Orat. consol. de patr. calam.] Multi verbis admodum sunt prodigi, factis autem parcissimi. Tales etiam inter Theologos dantur quamplurimi, quos tamen illud Nazianzeni advertere par erat; Non is, qui verbis sapit, mihi sapiens erit, neque is qui linguam habet volubilem, animum vero ineruditum, sepulcrorum instar, quae extrinsecus sunt ornata et speciosa, intus autem mortuorum cadavera, et multum recondunt foetore. Sed ille, qui pauca de virtute loquitur, multa vero ostendit operibus, fidemque sermonis per vitae roborat actionem: siquidem longe mihi praestabilior est formae pulchritudo, quae conspici potest, quam quae sermonis pingitur industria; nec non divitiae, quae manibus continentur, quam quae effinguntur somno ac sapientia, quae non sermonibus splendet, sed operibus collucet. Intellectus enim bonus omnibus facientibus eam, Scriptura inquit, et non qui praedicant illam.

ODA III. In procuratores flexiloquos, et rabulas forenses.

CEnsura nunc tornatiles
Iuris peritos provocat,
Qui ceu lubet, ius cereum
Torquent, retorquent, vellicant.
Horum ministrant fraudibus
Digesta, Decretalia,
Codex, Novellae, Rubrica
Dein glossa, lex, paragraphus,
Libellus atque replica,
Mox duplica et mox triplica:
Sic lis plicatur litibus,
Plicasque inexplicabiles
Plicis plicando complicant,
Ut explicari postea
Nullo queant negotio.
Tum Baldus atque Bartolus,
Iason, Cynus, Cuiacius
Durandus et Gomezius,
Osascus atque Gailius,
Mascardus et Menochius,

Hic garriendo literas perforat.

Cravetta, Covarruvias, [transcriber: Diego Covarrubias de Layva, 1512-1577]
Forcatulus, Marsilius,
Maranta, Natta, Mantica,
Mornaeus atque Mozzius,
Mudaus et Muscornius,
Pagninus, Oldendorpius,
Pinellus atque Scipio,
Sichardus et Sigonius,
Negusantius, Sonsbecius,
Et quis retexat singulos?
Contentiosa millies
Vocantur in certamina,
Tot sensa, quot Capitolia:
Tot iura, quot volumina.
Affirmat hoc Corasius:
Idem negat Costalius.
Idem Maranta comprobat:
Idem Maranta reprobat.
Non continere me queo,
Quin quid novi recenseam,
Quod forte nuper accidit.
Gnatum educabat rusticus,
Quem liberalioribus
Fors manciparat artibus.
Hic cum progressu temporis
In iure sic profecerat,
Ut iuris utriuslibet
Doctor creatus publice
Laudem referret maximam.
Novi parentes gaudii

Hic redditurus compotes
In patriam decreverat
Migrare: sed, ne taedio
Affligeretur temporis,
Si forsitan diutius
Moras ibidem necteret,
Digesta secum detulit,
Corpusque iuris integrum;
Ut, si daretur otium
Quandoque, ius evolveret.
Crassum volumen intuens
Pater obstupescit pectore,
Tacitoque secum murmure
Proceritatem suspicit
Et vastitatem codicis;
Gnatumque tandem interrogat,
Quorsum liber conduceret
Tam mole grandi praeditus:
Respondet illi filius:
Heus illa, quae maiusculis
Excusa cernis literis,
Ius illa verum continent;
Sed illa, quae minutulis
Excusa cernis literis,
Haec continent glossemata,
Iurisque strategemata,
Et explicatiunculas
Astutiores suggerunt,
Quibus alicuius optimum
Quandoque ius subvertimus.

Responsa condit pectore
Parens; sed, en, postridie,
Absente casu filio,
Et occupato forsitan
Deambulationibus,
Manu prehendit forcipem,
Per singulasque paginas
Glossas refellit ordine,
Schedulasque late sordidis
Hinc inde spargit aedibus.
Reversus inde filius
Glossasque sparsas intuens
Magno furore accenditur,
Librumque scissum conquerens
Cum patre valde expostulat.
Cui subiratus pater
Responsa reddit talia:
Heus nate paulum comprime
Irae furores efferae:
Nuper per haec glossemata
Iurisque strategemata
Hortum venustum perdidi.
Hinc iure libris ex tuis
Argutias has flexiles
Fallaciasque rescidi,
Ne forte tecta, praedia,
Pecudes, agros, pecuniam,
Hortosque perdam singulos.
Tu, quisquis es, notabilem
Attende semper regulam:

NOTAE.

[Note: I. Iuris et legum praestantia.] LEx, Cicerone teste, est vinculum civitatis, fundamentum libertatis, aequitatis fons, mens, animus, consilium, sententia: et ut corpora nostra sine mente, sic civitas sine lege esse non potest. Immo, teste eodem, in oratione pro Aulo Caecinna, Qui ius civile contemnendum putat, is vincula revellit non modo iudiciorum, sed etiam utilitatis vitaeque communis. Aristoteles lib. 5. de republ. cap. 9. eos, qui leges tollunt, res publicas tollere, et lib. 1. Rhet. c. 4. Salutem civitatis in legibus sitam esse asserit. Hinc Heraclitus dicebat, cives non minus oportere pugnare pro legibus, quam pro moenibus. Quod absque legibus nullo pacto possit esse civitas incolumis, absque moenibus possit. Laert. lib. 9. cap. 1. Legibus proposita sunt supplicia vitiis, praemia virtutibus: ait Cicero 2. de Orat. Nimirum

Quid tristes querimoniae,

Si non supplicio culpa reciditur?
Quid leges sine moribus

Vanae proficiunt? si neque fervidis
Pars inclusa [(reading uncertain: letter hard to decode)] caloribus

Mundi, nec Boreae finitimum latus,
Durataeque [(reading uncertain: letter hard to decode)] solo nives

Mercatorem abigunt? horrida callidi

[Note: II. Rabularum forensium nequitia atque imposturae.] Sunt, qui leges aranearum telis adsimiles faciunt, in quas si animal levius aut imbecillum incurrat, haeret, sin maius ali quid, perrumpit. Vall. lib. 7. cap. 2. Laert. lib. I. cap. 3.

[Note: Sequentia omnia sunt Cassiodori.] Hi sunt qui causas protendunt adhibiti, impediunt praetermissi, fastidiunt admoniti, obliviscuntur locupletati. Hi sunt, qui emunt lites, vendunt intercessiones, deputant arbitros, iudicanda dictant, dictata convellunt, attrahunt litigaturos, protrahunt audiendos, retrahunt transigentes. Cass. sup. illud Psal. 73. Irritat adversarius nomen tuum.

Et ibidem: Hi sunt, qui negant civitatibus indutias, mercatoribus nundinas, emtoribus mensuras, reverentiam clericis, originem nobilibus, locum prioribus, cunctis iura, distinctis privilegia, quibus nullum genus hominum, ordinum, temporum cordi est.

Et eodem in loco: Hi sunt in conviviis scurrae, in exactionibus harpyiae, in collocutionibus bestiae, in quaestionibus statuae, ad intelligendum saxei, ad iudicandum lignei, ad ignoscendum ferrei, ad amicitias pardi, ad facetias ursi, ad fallendum vulpes, ad superbiendum tauri, ad consumendum minotauri. Hi sunt, quorum si nares afflaverit cuiusquam rubiginosi aura marsupii, confestim videbis illic oculos Argi, et manus Briarei, et Sphingarum ungues, et periuria Laomedontis, Ulyssis argutias, Sinonis fallacias, fidem Polymnestoris, et pietatem pigri leonis adhiberi.

Alanus etiam de conquestione naturae sidus causidicorum evolvit. Genethliacon tale est: Si quis armatus est pecunia [(reading uncertain: letter hard to decode)] , tamquam loricis argenteis, torrentis impetum Tulliani, fulgur incursus Hectorei, robur virtutis Herculeae, versipellis Ulyssis vilipendit astutias. In tantum enim habendi fames incanduit, ut Dialecticae muta sit subtilitas, Rhetoricae languescat civilitas, ubi nummorum perorat pluralitas. Et idem ibidem. Si in aurem iudicis vel advocati susurret pecunia, Orphei lyra, carmen Amphionis, Musa Virgilii, voce pecuniae suffocantur. Quid plura? Ubi nummus loquitur, Tulliani eloquii tuba raucescit: ubi nummus militat, Hectoreae militiae fulgura compescuntur: ubi pugnat pecunia, virtus expugnatur Herculea: nummus vincit, nummus regnat, nummus imperat universis.

Turpe reor, miseros empta defendere lingua,

Quod faciat magnas turpe tribunal opes.

De istiusmodi rabulis plura qui volet cognoscere, adeat Thomae Garzoni Piazza universale, Italo sermone olim, nunc vero Germanice nundinis hisce Francofurtensibus autumnalibus editum, ubi plurima inveniet. Non me contineo, quin et Cornelii Agrippae de hac hominum faece iudicium in medium proferam, quod in invectiva eius de incertitudine et vanitate scientiarum

tale est: Advocatorum ac procuratorum fraudulentissima ars, suasorio cooperimento subdole adornata, haec est: scire iudicem persuasione demulcere, et ad omne arbitrium uti, scire iuribus vel inventis glossis ac commentis, leges quascumque pro libidine fingere et refingere, vel iniquis quibusque diverticulis illas subterfugere, aut fraudulentam litem prorogare: sic citare leges, ut pervertatur aequitas, sic glossatorum adstruere auctoritatem, ut subvertatur sensus legis, mensque legislatoris: in hac arte plurimum momenti habet, altum vociferari, audacemque, et in litigando clamosum et improbum esse. Isque habetur advocatorum optimus, qui plures allicit ad litigandum, et promissa spe vincendae litis in iudicium impellit, stimulatque impiis consiliis, qui venatur appellationes, quique est egregius rabula, ac iurgiorum auctor, qui garrulitate ac linguae viribus nihil non possit: sed et quamvis causam, iniustam licet, alteri iudiciorum praestigiis praeferre, ac vera et iusta isto modo dubia et iniqua facere, iustitiamque ipsam suismet armis profligare, pervertere, prosternere: apud quos iustitia nihil est, nisi publica merces, at

Sed et ea etiam, quae non sunt rerum scilicet privationes et silentia, pretio exponunt: nam ut nullus eorum loquitur, nisi ad mercedem, ita nec tacet, nisi ad praemium: exemplum puto Demosthenis, qui cum Aristodemum fabularum auctorem interrogasset, quantum mercedis, uti ageret, accepisset, et responderet ei, Talentum:

At ego, inquit, plus accepi, ut tacerem. Causidicorum siquidem lingua tam damnifica est, ut, nisi vinciatur muneribus, fieri non possit, quo minus noceat.

ODA IV. In Calumniatores ac delatores.

SI quicquid exoptabile
E pectoris sententia [(reading uncertain: letter hard to decode)]
Vellem mihi succedere,
De cordis illud intimis
Exposcerem recessibus,
Ut, qui student calumniis,
Ab arbore ambo pendeant,
Qui gestat, ore pensilis,
Qui captat, aure nexilis.
Vix turpius calumnia,
Detractione tetrius,
In orbe crimen noscitur;
Vix usitatius tamen
Crimen, scelusque notius,
Quod perpetretur saepius:
Non Imperator effugit,

Vinum hic venale proclamat.

Quin ipsa [(reading uncertain: letter hard to decode)] ipsae saepe turpibus
Virtus patet calumniis.
Honore quamvis Caesarem,
Labore quamvis Herculem,
Sapientiaque Socratem,
Oratione Tullium
Vincas, tamen calumniae
Telo peteris noxio.
Sic olim Homerum Zoilus,
Simonidem Timocreas,
Amphimenesque Pindarum,
Calumniis gravissimis
Ausi fuere persequi.
Quid multa? quamvis adforet
Demosthenis facundia,
Platonis eloquentia,
Isocratis dicacitas,
Tamen nequiret singula
Calumniae retexere
Venena, damna, vulnera,
Quibus innocentes implicat,
Miserrimeque conficit.
Quamvis enim mendacia
Curanda non sint anxie,
Vetus est tamen dicterium,
Quod ore semper gestitat
Calumniatrix turbula,
Locumque saepe repperit:
CALUMNIARE STRENUE:

NOTAE.

[Note: I. Calumniae vitium.] Multi censores sunt calumniae, pauci osores. Ex censoribus, hem tibi unum atque alterum.

Cleanthes.

Euripides in Alexandra.

Menander.

Athanas. apolog. I. Qui lapide, inquit, ictus est, quaerit medicum: ictus autem calumniae gravius, quam lapides feriunt. Est enim calumnia clava, et

gladius, et iaculum incurabile. Sed his veritas mederi potest, quae ubi negligitur, vulnera acerbiora fiunt.

[Note: II. Calumniae duplex remedium.] Duplex contra calumniam datur remedium: hoc dissimulandam, illud vindicandam esse ait. Prius suppeditat Menander:

h(/dion ou)de\n, ou)de\ mousikw/teron
e)/st' h)\ du/nasqai loidorou/menon fe/rein.
O( loidorw=n ga\r, a)\n o( loidorou/menos
mh\ prospoih=tai, loidorei=q' o( loidorw=n.
Iucundior res nulla, nec concinnior
Convictiantem [(transcriber); sic: Convitiantem] posse quam nobis pati.
Convictia [(transcriber); sic: Convitia] etenim si tibi quis fecerit,
Id dissimula: et ille ipse tum qui fecerit
Tibi, facta sentiet sibi convictia [(transcriber); sic: convitia] .

Posterius Basilius, epist. 65. Ad calumnias tacendum non est, ne mendacio inoffensum progressum permittamus, aut eos, qui seducti sunt, damno inhaerere sinamus.

Utrum nunc consultius, priusne an posterius? Mihi posterius videtur: cum praesertim idem ille Menander alibi in eandem sententiam pedibus eat, cuius en tibi Senarios:

Ou) dei= diabolh=s katafronei=n, ou)d' a)\n sfo/dr' h)=|
Yeudh\s e)pi/stant' au)ca/nein au)th/n tines.
di' ou(\s fula/ttesqai ta\ toiau=t' o)rqw=s e)/xei.
Spernenda non est vel minima calumnia.
Nam plurimi artem illius augendae tenent:
Quos propter illam qui cavet, recte facit.

Verumtamen anceps animi iterum haereo, iamque fere in alterum latus propendeo, Alciati Emblemate 163. motus, quod adscribere libet:

Audent flagriferi matulae, stupidique magistri

Bilem in me impuri pectoris evomere.
Quid faciam? reddamne vices? sed nonne cicadam

Ala una obstreperam corripuisse ferar?
Quid prodest, muscas operosis pellere flabris?

Negligere est satius, perdere quod nequeas.

ODA V. In milites Thrasones, gloriosos, blasphemos, rapaces.

QUi castra militaria
Exercitusque bellicos
Sequuntur, hos blasphemias
Minasque crudelissimas
Exercitare convenit,
Per sacra, per mysteria,
Per passiones, vulnera,
Deique per potentias,
Per grandines, per sidera,
Elementa, fulmen, fulgura,
Per turbines, tonitrua,
Per mille tonnas Daemonum,
Et si quid his horrendius,

Hic ferrum mandit.

Vel militare Daemoni.
Haec una virtus militum,
Velutque quoddam proprium.
Sui deinde muneris
Et illud esse existimant:
Vastare sacra, persequi
Cives, domos incendere
Igni, stuprare feminas,
Messes opimas perdere,
Frumenta, plumas, lectulos.
In aerem dispergere,
Furtis equos, pecuniam,
Piceisque quae fors unguibus
Occursitant, subducere,
Et obviantem quemlibet,
Vel sit nocens, vel innocens,
Modis scelestis angere.
Hi scilicet sunt milites,
Virique fortes bellici,
Laboris infensissimi
Hostes, amici ignaviae.
Non militant hi principi
Iuris tuendi gratia,
Sed ut rapinam exerceant
Maiore cum licentia,
Rastrique vitent pondera.
Si forte vino exaestuent,
Latitentve propugnaculis,
Proculve distent fulmine,
Horrenda sumunt cornua

Linguaque vincunt Stentorem;
Nihilque ferme saepius,
Quam ferra, pugnos, verbera,
Turmas, phalanges, ordines,
Tormenta, scuta, vulnera,
Mortesque diras intonant.
Ad arma cum concurritur,
In crura corda decidunt,
Horrent, pavescunt, contremunt,
Adstantque semimortui.
Mox quando odorant verbera,
Velociores cervulis,
Pedibus saluti consulunt,
Fugaeque terga praebitant.
Horum minis qui concidit,
Hic iure, non iniuria,
Demortuus sonantibus
Bombis aselli conditur.

NOTAE.

PHILIPPO olim cum Graecis pugnaturo, Diogenes in eius castra pervenit. Perductus igitur ad Philippum, ac rogatus, num speculator esset? Stultitiae, inquit Diogenes, vanitatisque tuae verus sum speculator, qui cogente nullo, de vitae et de regno, velut ad casum aleae, periclitaturus venis. Utinam hodie audirent Diogenem, ita loquentem, terrarum principes, qui saepenumero, nulla urgente necessitate,

propriis stimulati affectibus bella cruentissima et plus quam civilia suscipiunt, in magnam suorum perniciem. Exclamem merito cum Horatio lib. Epod. Od. 7. per parodiam:

Quo quo furentes ruitis? aut cur dexteris

Aptantur enses conditi?
Parumne campis atque Neptuno datum

Est Christiani sanguinis?
Neque hic lupis mos, neque fuit leonibus

Umquam [(transcriber); sic: Unquam] [transcriber: sic supra si memini], nisi in dispar feris.
Furorne caecus, an rapit vis acrior?

An culpa? Responsum date.
Tacent, et ora pallor albus inficit,

Mentesque perculsae stupent.

Quippe ubi fas versum atque nefas: tot bella per orbem,
Tam multae scelerum facies: non ullus aratro
Dignus honos, squalent abductis arva colonis:
Et curvae rigidum falces conflantur in ensem.
Hinc monet Euphrates, illinc Germania bellum:
Vicinae ruptis inter se legibus urbes
Arma ferunt: saevit toto Mars impius orbe:
Ut cum carceribus sese effudere quadrigae,
Addunt se in spatia: et frustra retinacula tendens
Fertur equis auriga, neque audit currus habenas.

Belligeramur assidue, inquit Erasmus 4. Apoph. cent. I. gens cum gente colliditur, regnum cum regno, civitas cum civitate, princeps cum principe,

populus cum populo, et quod Ethnici quoque fatentur impium, affinis cum affini, cognatus cum cognato, frater cum fratre, filius cum patre: denique, quod ego sane puto his omnibus atrocius, Christianus cum Christiano. Et ô caecitatem mentis humanae! haec nemo miratur, nemo detestatur. Sunt qui applaudant, qui vehant laudibus, qui rem plus quam Tartaream sanctam appellant, ac principes ultro furentes instigant, oleum, quod aiunt, camino addentes.

Et ibidem. Iocus et ludus sunt in militia, domos diripere, fana spoliare, virgines rapere, solidas urbes atque oppida incendere: Magna propterea dementia corrumpere, quod retinere non valeas. Haec scilicet sunt belli decora, profuisse nemini, nocuisse quam plurimis, nullo respectu aut recordatione praesidentis mundo Dei. Ut tribus, quod aiunt, verbis totum dicam,

Ut maiorem etiam belli nauseam tibi creem, Cornelii Agrippae de hoc iudicium apponere libet, quod tale est in invectiva de incertitudine et vanitate scientiarum: Hic maximus militum labor est, obsidere civitates, iacere tela, fremere tormentis, admovere machinas, perfodere muros, concutere turres, occupare moenia, parare incendia, diruere arces, spoliare templa, diripere urbes, subvertere oppida, vastare agros, conculcare [(perhaps: consulcare)] leges, adulterari matronas, stuprare viduas, rapere

virgines, cives alios vulnerare, alios incarcerare, alios deportare, alios trucidare. Tota denique disciplina haec, non nisi in hominum pernicie occupata, hunc finem quaerit, ut famosos urbium eversores, strenuosque homicidas faciat, transformetque homines in ritus ferarum moresque belluarum. Hinc bellum nihil aliud est, quam commune multorum homicidium ac latrocinium, nec aliud milites, quam stipendiarii, et in rei publicae exitium armati latrones, perfossores, raptores, sicarii, fures, sacrilegi, gladiatores, stupratores, lenones, scortatores, adulteri, proditores, peculatores, abigei, aleatores, blasphemi, venefici, parricidae, incendiarii, praedones, piratae, tyranni et eiusmodi. Quos omnes qui uno nomine velit exprimere, dicat milites, hoc est, revera barbaricas sceleratorum hominum faeces, quos mala mens, malus animus ad omne facinus exstimulat, quos penes dignitatis et libertatis nomen habet licentiam delinquendi et latrocinandi, undique quaerentes, ut noceant, ipsamque innocentiam, veluti mortis quandam imaginem, odientes, omnesque quasi unum corpus sunt ex patre et genitore Diabolo, cuius illi sunt membra, de quo ait Iob: Corpus illius quasi scuta fusilia, et compactum squamis se prementibus: una uni coniungitur, et ne spiraculum quidem incedit per eas, una alteri cohaeret, tenentes se nequaquam separabuntur: assistunt sibi, qui convenerunt in unum adversus Dominum et adversus Christum eius. Insignia autem militiae sunt non purpura, torques, anuli, tiarae: sed adverso pectore vulnera, et deformata cicatricibus corpora. Exercitium

non nisi cum plurimorum exitio, doloreque coniunctum, morum, legum ac pietatis pernicies, cum Christo, cum beatitudine, cum pace, cum caritate, cum innocentia, cum patientia ex diametro pugnans. Praemia eius sunt gloria nobilitatis, humani sanguinis effusione parta, imperii propagatio libidine dominandi et possidendi, cum multarum animarum perpetua damnatione. Nam cum omnis belli finis sit victoria, nemo potest esse victor, nisi homicida: nemo contra victus, nisi male perierit. Mors igitur militum pessima, malum epitaphium sibi inducente peccato. Qui autem occidunt, iniqui sunt, etiam si iustum sit bellum. Non enim propter hoc, sed quia lucri et praedae gratia militarunt, impii homicidae in eos, quos male occidunt. Si qui autem iuste ab illis perimuntur, ipsi qui occiderunt, in carnificum ordinem se ipsos statuentes, nobilitatem hanc commeruerunt, cumque leges alioqui in praedones, raptores et sicarios poenis saeviant, tales nomine militiae habentur nobiles et honesti.

[Note: II. Modernae militiae disciplina qualis.] Modernae militiae imaginem genuinam, ex probatis historicis Livio, Tacito, et Curtio collectam, et nostro saeculo accommodatam non ut convitium [(perhaps: convicium)] , sed ut medicinam, en tibi habe: Emunt duces militem, non legunt. Pecuniola proponitur, tympanum strepit: et ecce coeunt aliquot ignoti inter se ignorantesque, purgamenta urbium suarum, quibus ob egestatem et maxima flagitia peccandi necessitudo est, assueti latrociniis, bellorum insolentes, quorum lingua vana, manus rapacissimae, gula immensa, pedes fugaces, quae honeste

nominari non possunt, honestissima, nullam disciplinae formam, nec extrema quidem eius lineamenta servantes, lascivientes certatim, inter quos omnia indisposita, temulenta, pervigiliis Veneris, ac Bacchanalibus potius, quam disciplinae et castris propria. Hi nec in procinctu et castris habentur, sed per municipia desides, hospitibus tantum metuendi, effundunt se in luxum, epulas et nocturnos coetus: ibi circumferri merum largius iubent, debellaturi super mensa Alexandrum: suas vires extollere docti, hostium paucitatem contemnere: ceterum galeati lepores, et quibus ut ad populandos finitimorum agros, tectaque urenda, et capienda pecora, aliqua vis sit, ita in acie et signis collatis nulla vis est, nec in victoria eis decus, nec in fuga flagitium. Ut omnia paucis: Exercitus lingua, quam manu, promptior, praedator e sociis, et ipse hostium praeda.

Aurelianus olim, cum a vicario suo literas accepisset, quibus efflagitabat, quomodo res inter exercitus gerenda esset, statim rescripsit hunc in modum: Si vis tribunus esse, imo si vis vivere, manus militum contine. Nemo pullum alienum rapiat, ovem nemo contingat, uvam nullus auferat. Sic Vopiscus in Aurelio.

At, bone Deus, quid nostro hoc saeculo prius aut potius queramur? Proh quanta flagitia, quanta scelera in bellis non perpetrantur? Ut (quod Ludovicus Vives in epist. ad Henric. VIII. Angliae regem scribit) hoc demum videatur esse, vere ac germane militare, nihil

arbitrari aequi ac boni propter se esse sancitum, nullo se iuri esse subditum, se in vagina leges omnes cum ferro gestare: quicquid conscelerato animo collibuerit, id solum esse ius et aequum. Adeo milites nostri, sive quo eant, sive redeant, furantur, rapiunt, constuprant, pulsant, abigunt pecora, pertusis vasis sinunt effluere vinum. Quid multis? Crudelius tractant suos, quam hostes. Et hoc hodie, si superis placet, appellatur ius militare, et ad haec connivent principes. Lucanus lib. 10. bell. civil. multa paucis comprehendit:

Nulla fides pietasque viris, qui castra sequuntur:
Venalesque manus: ibi fas, ubi maxima merces.

[Note: III. Verae militiae [(reading uncertain: letter hard to decode)] encomium, et veri militis requisita.] Verum haec haud ideo dicta sunto, quasi omnem omnino militiam iniquam esse contendere ausim. Militare enim, inquit Augustin. de verbis Domin. non est delictum, sed propter praedam militare, peccatum est. Imo, quod Cicero testatur pro Muræna. Rei militaris virtus praestat ceteris virtutibus: omnia nostra studia, et haec forensis laus et industria latent in tutela ac praesidio bellicae virtutis: et simul atque increbruit [(transcriber); sic: increbuit] suspicio tumultus, artes ilico nostrae conticescunt. Omnia denique, quae sunt in imperio, in statu civitatis, ab iis defendi, et

Et in eadem Oratione: Multo plus adfert dignitatis res militaris, quam iuris civilis gloria. Vigiles tu de nocte, ut tuis consultoribus respondeas: ille vero, quo intendit, mature cum exercitu perveniat. Te gallorum, illum buccinarum cantus exsuscitat. Tu actionem instituis, ille aciem. Tu caves, ne tui consultores, ille, ne urbes aut castra capiantur. Ille tenet et scit, ut hostium copiae, tu, ut aquae pluviae arceantur. Ille exercitatus est in propagandis finibus, tu in regendis.

[Note: IV. Veri militis requisita.] Veri militis requisita paucis coarctat Veget. lib. 7. de re militari: Iuventus, inquit, cui defensio provinciarum, et bellorum fortuna committenda est, et genere, si copia suppetat, et moribus debet excellere. Honestas enim idoneum militem reddit: verecundia, dum prohibet fugere, victorem. Inutiles autem omnino sunt gloriosi illi Thrasones, qui lingua quidem et minis uno ictu sexcentos profligare sese posse iactant, quibus autem ubi ad pugnum et pugnas deventum est, secundum Homericum illud,

Erasmus hos pisciculis similes esse ait, qui vocantur gladioli: quippe qui gladium quidem haberent, cor autem non haberent. Paucis Virgil. lib. 4. Aeneid.

Ceterum de requisitis veri militis disserentem vide I. Lipsium, Politicor. lib. 5. cap. 7. 8. 9. et Althusium Polit. cap. 34.

ODA VI. In adulatores Chamaeleontaeos.

Qui mel ferunt in oribus,
Sed fel gerunt in cordibus.
Hi sunt in orbe plurimi,
Quocumque ocellos missitas,
Sedem sibi firmissimam
Defixit haec astutia.
In Curiis, Ecclesiis,
Scholis, et aulis Principum,
Inter viros celsissimos,
Cives, et inter rusticos.
Paucis; ubique gentium
Viri morantur duplices.
Aquas humentes porrigunt,
In corde flammas apparant,
Quod ore poscunt, pectore
Quam maxime fastidiunt.

Hic barbam nectit stramineam.

Si forsan obviaveris,
Heus, Frater, inquit optime:
Cum paulo post recesseris,
Calumniatur pessime.
Hic scilicet contortili
Barbam plicare stramine
Fumosque novit vendere,
Et crocodili lacrimas
Oculis dolosis fundere.
Haec scilicet, nasutuli
Quod dictitant homunculi,
Civilis est prudentia,
Et laude digna maxima,
Tacere, quae quis cogitat,
Et cogitare, quae tacet.
Picem vocare candidam,
Nivemque nigram dicere!
Si digna quivis praemia
Factis meretur propriis,
Vos milleformes Protei,
Cum sitis ore duplices,
Os promeretis undique
Grandi refertum stercore.

NOTAE.

[Note: Viri duplices quinam.] TUrpe est, inquit Seneca in epist. ad Lucil. aliud loqui, et aliud sentire. Homerus vehementius in huiusmodi nebulones, duplici praeditos pectore, invehitur in Iliad.

)Exqro\s ga/r moi kei=nos o(mw=s a)i/dao pulh=|sin,
(/Os x' e(/teron me\n keu/qei e)ni\ fre/sin, a)/llo de\ ba/sei.

Exosus enim ille mihi, velut inferorum portae,
Qui aliud quidem occultum habet in mentibus, aliud vero ore profert.

Nostro certe nunc hoc saeculo tam late serpsit contagio haec, ut tota hominum ferme omnium universitas malo hoc, ceu lue quadam pestilentissima, infecta merito dici possit. Ita nunc omnis candor, fidesque omnis exulat. Vix millesimum ex hominum pectore provenit verbulum. Omnia ficta, omnia sub caritatis specie fucata, vereque gluko/pikra sunt, hoc est, dulcia-amara. Dulcia quidem externa simulatione: amara autem et venenosa interno recessu.

Non aliud genus est hominum tam vulnere dirum,

Non telis Scythicum letiferis celebre:
Os pingui, quam quod butyro mollius effert,

Verbaque depromit lenius ipso oleo:
Intus sed toto meditatur vulnera corde,

Quae iaculis Scythicis asperiora facit.

mh/d' e(/teron keu/dh|s kradi/h| no/on, a)/ll' a)goreu/wn.
Noli aliam occultare in corde sententiam, et aliam proferre.

ODA VII. In proditores ac delatores.

SIC est: Iudas proditor
Scelus patravit pessimum,
Quod innocentem perdidit,
Crucique Christum tradidit.
At ille nummos interim,
Sui furoris praemium
A Pharisaeis rettulit.
At proditores millies
Nunc nequiores rescias,
Qui non verentur, candidos
Plane, virosque innoxios
Gratis macello dedere,
Suique nullum criminis
Efflagitare praemium.
Istud profecto dixerim,
Iudas adhuc si viveret,
Tantamque furum cerneret
Redivivus impudentiam,
Locum tueri proditor
Vix, credo, posset infimum.
At hi magistri fraudium,

Hic macello innocentem offert.

Tamen antecellunt omnibus,
Primasque semper occupant,
Et lautiorem regibus
Plerumque vitam ductitant.
Iudas, abominabili
Tandem piaclo cognito,
Tanto metu prosternitur,
Exosus ut sibi ipsemet,
Ductusque poenitudine
Animam scelestis faucibus
Suspendio praecluserit.
At hi cachinnos excitant,
Cum quem macello destinant,
Nihilque de suspendio
Parumve sudant anxii.
Sed cum suprema iudicis
Olim die novissimo
Feretur (oh) sententia,
Tunc laniorum turbula
Orci macella perpetim
Subibit infernalia,
Suaeque sumet congrua
Crudelitatis praemia.

NOTAE.

[Note: Proditionis vitium detestabile.] DE Iuda Hieronymus in Epist. ad Rust. Iudas, ait, de Apostolatus fastigio in proditionis Tartarum labitur, nec familiaritate communi, nec intinctione buccellae, nec obsequii gratia frangitur,

ne hominem tradat, quem filium Dei noverat. Et Ambrosius in Matth. cap. 26. Instrumento pacis mortem irrogat: servus dominum, discipulus magistrum sic prodit; quasi, inquit, per instrumentum pacis perimis ipsam pacem, de osculo machinaris ipsam proditionem.

Praegrande hoc vitium Franciscus Petrarcha etiam perstringit Dialog. 80. quem integrum vide. Non procul a fine haec, quae sequuntur, exstant: Nil scelestius proditore. Nil turpius sol videt, cuius obscoenitas tanta est, ut et qui artificio eius egent, exsecrentur artificem, et qui ceterorum scelerum famam quaerunt huius infamiam reformident.

Tanto scilicet odio semper proditionis vitium laboravit, ut nemo non omnibus illam diris exsecrationibusque devoverit. Exemplo nobis sunto ex priscorum Romanorum documentis Camillus et Fabricius, quorum alter Faliscorum, quos octennali obsidione iam successu irrito presserat; pueros a magistro per deambulationis speciem eductos, sibique, tamquam certam victoriae spem, traditos accipere noluit, turpem hunc proditorem aversatus, vinctum nudatumque terga, adolescentulis verberibus in urbem agendum tradidit; teste Livio lib. 5. Alter autem commoda itidem proditionis oblata occasione, proditorem omnino respuit atque detestatus

fuit: Hic, inquiens, est ille Fabricius, qui difficilius ab honestate, quam sol a cursu suo, averti possit. Sexcenta proditionis exempla qui cognoscere avet, adeat Theatrum Philosophicum Ravisii Textoris pag. 575. et seqq. ubi voto ipsius abunde satisfiet.

ODA IIX. In pollicitatores grandiloquos.

SIC orbis usus obtinet,
Stylusque nostrae [(reading uncertain: letter hard to decode)] curiae:
Spondere montes aureos,
Et pauculos arenulae
Pulvisculos exsolvere:
Grandes equos promittere:
Pullumque aselli reddere:
Magnum vovere cereum,
Qui quantitate populum
Malumve vincat nauticum,
Deinde vix minutulam
Offerre sebi tedulam.
Sic omnis (heu!) evanuit
Candor, fides, integrita,

Hic in taleam loquitur.

Nil veritati consonum
Totum per orbem visitur.
Fidesque tuta nullibi:
Sed cuncta vel crassissimis
Referta sunt mendaciis;
Vel hercle callidissimis
Connexa sunt fallaciis.
Sic GARRIUNT IN TALEAM,
Qui verbulis ditissimi,
Factisque sunt pauperrimi:
Quibus usitatum est dicere:
Est polliceri nobilis,
Servare pacta rustici.

NOTAE.

[Note: I. Montes aureos promittere.] CUM Leosthenes civitatem Atheniensium, ad bellum impulisset, magnificis spebus ad nomen libertatis ac principatus erectam: Phocion illius verba dicebat esse cupressis similia, quae sublimes cum sint ac pulchrae, fructum non habent. Nihil profecto dici potuit accommodatius in sermonem splendide magnificeque pollicentem, sed infrugiferum: quemadmodum cupressus arbor sublimi compositoque in conum vertice, procul egregium quiddam polliceri videtur, cum vix tamen ulla sit sterilior. Hinc in proverbium abiere [(reading uncertain: page damaged)] CHARETIS POLLICITATIONES, ai( xa/rhtos u(posxe/seis, de illis dici solitae, qui

Charetem Atheniensem aemulati, multa facile ac benigne promittunt, iuxta illud Nasonis, I. Art.

Promittas facito: quid enim promittere laedit?

Pollicitis dives quilibet esse potest.

In denegando modo queis pudor paululum adest:
Post ubi tempus promissa iam perfici,
Tum coacti necessario se aperiunt,
Et timent, et tamen res premit denegare.
Ibi tum eorum impudentissima oratio est:
Quis es tu? quis mihi es? cur mea tibi?
Heus, proximus sum egomet mihi: attamen ubi fides?
Si roges, nihil pudet. hic, ubi opus est,
Non verentur: illic, ubi nihil opus est, ibi verentur,

[Note: II. Promissis standum.] Notare autem debebant isti homines illud Pythagorae, qui, Age, inquiebat, res praeclaras, nihil magnifici interim promittens, (Teste Stobaeo serm. de virtute) aemulati hac in parte morum arborem, quae dicitur proverbialiter sapientissima arborum. Nam ultima flores producit, prima vero vel imprimis fructus: Ita non est diu antea ostentandum, quid possimus, vel velimus: tarde potius est promittendum, et mature tunc praestandum. Et elegans de hac materia

dictum est Stobaei lib. de moribus: Prius quam promittas, delibera: et cum promiseris, facies: prius si negaveris, fecisse postea fallere est. Id ergo agas, ut ne quis merito tuo te oderit.

Coronidis loco epigramma Iacobi Billii, quod in Anthologia eius exstat, de Dei ac mundi pollicitationibus, annecto:

Ut mundus, sic sunt mundi promissa, quod ipse

Promittit, fictum est, fictus ut ipse quoque est.
Ut Deus est, sic sunt bona, quae promittit, et offert:

Certus ut est, certas sic dare novit opes.
Quam nos laevi igitur! Certo non fidimus: illi

Fidimus at contra, quem dare verba iuvat.
Sic sumus huic similes, quem spe deludit inani

Perdix, dum pullis consulit ipsa suis.

ODA IX. In Scholasticos plumigeros vanaque eruditionis opinione inflatos.

FEX [(reading uncertain: page damaged)] [transcriber: FEX=FAEX] nunc iners scholasticae [(reading uncertain: letter hard to decode)]
Prodire tandem in publicum,
Suisque dignum fraudibus

Hic artes simul omnes cum sacculo devorat.

Fallacias exponere;
Non, Argus etsi viveret,
Posset suis ocellulis
Videre, vel perquirere
Astutias scholarium.
Verumtamen conabimur
Praestare, quantum possumus.
Vix regulam syntaxeos
Primam cerebro condidit:
Vix ora pugnis rubida,
Nudumque virgae podicem
Subduxit, ecce, grandibus
Tumidisque fervens aestibus
Incedit, atque virgei
Caligas doloris conscias
Abominatur pessime,
Natibusque splendidissimas
Adaptat atque amplissimas.
Latus deinde debile
Ensi coaptat maximo,
Quo sicut aequilibrio
Innititur, maiusculo
Ne forte raptus ventulo
In saxa dura concidat,
Capitisque mulctam sentiat.
Mox cristulas in pileo,
Mox cristulas in pectore
Fastu superbus erigit,
Crurique [(reading uncertain: page blotted)] subligaria
Hinc inde nectit pendula,
Quibus supervacaneum

Vento creet negotium,
Muscaeque punctiunculas
A crure diras arceat.
Rosas deinde calceis
Subinicit latissimas,
Existimes ut vaccei
Par esse grande stercoris.
Demum his onustus neniis
Lares relinquit patrios,
Vitamque cordialibus
Academicam suspiriis
Optat, capessit, incipit.
Quid multa? talem se gerit,
Ut vel referre taedeat.
Non literis, non artibus
Operam navat, sed helluo
Noctes diesque perbibit,
Stertit, librosque murium
Corrosioni subicit.
Tandem vacivus nummulis,
Aegrotus in marsupio,
Multo domum revertitur,
Quam quondam abhinc recesserat,
Effectus imperitior.
Haec veritati congrua
Vel illud esse comprobet,
Quod forte nuper contigit.
Academiam subiverat
Fors rusticelli filius,
Et plurimum pecuniae

Pro more ibi consumpserat.
Tandem reversus ad patrem,
Vitaeque agrestis immemor
Gestus agebat splendidos.
Sumptus parens non immemor,
Quem filio suggesserat,
Examinare commodo
Illum volebat tempore,
Cum, stercorandis arvulis,
Fimis onustum redderet
Plaustrum, rogabat filium;
Quali Latini nomine
Illud solerent dicere,
Quod tres haberet cuspides,
Et quo fimum sustolleret?
Mox ille: MISTGABELIUM.
Sed quomodo istud alterum,
Stercus revellens funditus,
Geminoque dente praeditum?
Respondet ille: KARSTIUM.
O impudentem SCHELMIUM!
Parens subinfert ilico,
Vix me, sceleste, contines,
Quin huncce MISTGABELIUM,
Grandemque sumam KARSTIUM,
Tuumque nequam SCHWARTIUM,
Crassumque SCHELMIRUCKIUM
Modis acerbis dedolem.
Vix eloqui desiverat,
Natum [(reading uncertain: page blotted)] fimeto destinat,

NOTAE.

[Note: I. Artium et scientiarum praestantiae.] PLerique in eo Philosophi, et, quicumque illis accensentur, viri eruditi consentiunt, scientias atque artes, homini nonnihil dignitatis adferre, ita ut saepenumero ultra humanitatis limites in Deorum beatorum choros eum referre possint. Hinc infinita illa et innumera scientiarum praeconia, quibus quisque eas artes atque disciplinas, in quibus iam diuturno usu animi sui vires exercuit atque exacuit, non minus exculto, quam prolixo sermone omnibus aliis conatur anteferre et vel supra ipsos caelos attollere. Num recte ita sentiant, nolo ego, viribus quippe impar, indicare. [Note: Error Corn. Agrippae [(reading uncertain: letter hard to decode)] .] Negat profecto Cornelius Agrippa, et strenue quidem negat. Nam (ait) prout artes et scientiae illae in alium atque alium incidunt, alios etiam atque alios effectus producunt. Si in malum quempiam inciderint, mirum nisi magis noxiae fuerint, illumque ex malo multo reddiderint deteriorem; ut perversum Grammaticum, vaniloquum Poetam, mendacem historicum, rhetorem palponem, dialecticum litigiosum, sophistam fallacem, lascivum Musicum, astronomum superstitiosum, physicum absurdum, portentosum

Metaphysicum, ethicum morosum, iniquum Politicum, Iuridicum flexiloquum, Medicum ineptientem, Theologum e(tero/docon et contentiosum. Quid multis? A primis statim initiis, cum pueris infundi atque instillari coeperint, mores eorundem plerumque mutant in deterius, et cum nequam prius fuerint, multo deinde evadunt nequiores. Quodsi etiam in non tam malum, sed stultum aliquem incidant, nihil illo insolentius ac inopportunum magis: nam praeter id, quod illi de cognata stultitia superest, tuetur illum doctrinae auctoritas, habetque literarum instrumenta, quibus suam defendat amentiam, quibus ceteri stulti carentes mitius insaniunt, quemadmodum de Rhetore ait Plato: Nam quo erit (inquit) ineptior atque indoctior, hoc plura narrabit, imitabitur omnia, nihilque indignum se putabit. Nihil igitur exitialius, quam cum ratione insanire, merito videri potest; atque adeo artes omnes atque scientiae, cum deteriores plerumque sectatores suos faciant, exterminari atque eliminari debent.

[Note: III. Eius confutatio.] Errat autem Agrippa grandem errorem, et ignorat crassa ignorantia. Quis enim vinum ob temulentiam meam culpet? Quis aurum propter furem? Quis ensem propter latronem? Non terra vinum eam

ob causam producit, ut isto ad vomitum usque me ingurgitem. Non aurum ideo in usu est humano, ut fures faciat. Non ensis ideo efficitur, ut latronibus adiumento sit. Sic nec artes ideo perdiscuntur, ut nequitia eo maiori et acutiori sollertia possit exerceri, sed imo, ut iis mediantibus omnibus ista e locis possit expelli atque arceri.

[Note: IV. Mores iuvenum studiosorum quales.] Quod iuvenes studiis dediti aliis plerumque sint petulantiores ac peiores, quis adeo amens, ut artibus illud adsignet? Nimirum

Imberbis iuvenis tandem custode remoto
Gaudet equis, canibusque et aprici gramine campi:
Cereus in vitium flecti, monitoribus asper.

Hi igitur defectus artium atque scientiarum adminiculo sunt corrigendi, quandoquidem, Poeta teste,

Ceterum de moribus modernorum quorundam Scholarium usitatis qui notitiam parare sibi volet, subeat Amphitheatrum Ioco-serium Casparis DornavI, in disputatione de Natura Pennalium, ubi materiam ridendi largissimam inveniet.

[Note: V. Superbia cumprimis studioso vitandas.] Vitanda vero cumprimis est iuventuti, literis et artibus deditae, superbia, de qua Franciscus Petrarcha dialog. 41. de discipulo indocili ac superbo, verissime asserit: Superbia hostis ingenii est, dumque subesse dedignatur, et discere negligit discipulus, insolens aegre manum ferulae subiciet, doctrinae animum, reprehensionibus aurem, collum iugo. Nimirum sicut tumor oculorum visui, ita tumor animi ingenio nocet: ut disciplinis aditus fiat, comprimenda est omnis elatio. Qua de re eleganter etiam Ovid. 1. Art.

Phillyrides puerum citharae praefecit Achillem,

Atque animos molli contudit arte feros.
Qui toties socios, toties exterruit hostes,

Creditur annosum pertimuisse senem.
Quas Hector sensurus erat, poscente magistro

Verberibus iussas praebuit ille manus.

Disce lubens, tetrici nec praeceptoris habenas
Detestare nepos, numquam horrida forma magistri,
Ille licet tristis senio, nec voce serenus
Asperae contractae minitetur iurgia frontis,

Numquam immanis erit, placita assuetudine vultus
Qui semel imbuerit, rugas nutricis amabit,
Qui refugit matrem, pappos, aviasque trementes
Anteferunt patribus seri nova cura nepotes,
Sic neque Peliden terrebat Achillea Chiron
Thessalico permixtus equo, nec pinifer Atlas
Amphitryoniaden puerum, sed blandus uterque
Mitibus alloquiis teneros mulcebat alumnos.
Tu quoque ne metuas, quamvis schola verbere multo
Increpet, et truculenta senex gerat ora magister.
Degeneres animos timor arguit: at tibi consta
Intrepidus, nec te clamor, plagaeque sonantes,
Nec matutinis agitet formido sub horis,
Quod sceptrum vibrat ferulae, quod multa supellex
Virgea, quod mollis scuticam praetexit [(reading uncertain: ?)] alutae [(reading uncertain: ?)] ,
Quod fervent trepido subsellia vestra tumultu.
Pompa loci, et vani fugiatur scena tumoris.

[Note: VI. Scholarum utilitas maxima.] De scholarum utilitatibus atque commodis, quin et amplissimae et praestantissimae sint, neminem puto esse qui dubitet, cum ad veram religionem conservandam, et ad posteros propagandam, mores et vitam hominum probe informandam, et artium liberalium cognitionem comparandam maxime omnium inserviant. Certe qui scholas e mundo exterminandas statuit, idem facit ac si solem caelo deturbari iubeat. Vide de hac re Ioannem Althusium Politic. cap. 9. them. 38. 39. 40. Bartholomaeum Keckermannum

in Systemate Politic. Casmannum in vita Politica, et Matth. Stephanum lib. ult. de iurisdictione.

ODA X. In adulatores ac delatores.

QUi vela venti turgida
Quocumque novit tempore
Accommodare flatibus,
Et ex eodem frigidum
Calidumque flare gutture,
Et ille ad hoc collegium
Nequissimorum pertinet.
Hunc si quis in consortium
Suum receptet, ilico
Illius appetitibus
Inservit atque nutibus,
Et sub figura pharmaci
Letale mulsum suggerit.
Rides; cachinnos excitat.
Ploras; gemit suspiriis.
Sudas; calore diffluit.
Friges; rigescit frigore.

Hic victum amictumque assentando quaeritat.

Quod si tuis inhaeserit
In palliis pulvisculus,
Pilusve, vel quid sordidum,
Manu revellit, subdola
Barbamque dextra vellicat.
Omnes colores suscipit,
Solius albi nescius
Coloris, atque rubidi:
Semperque ceu mutabilis
Reciprocat Chamaeleon.
Si quid pusilli criminis
Commilito patraverit,
Mox heri ad aures portitat,
Et, quam potest, conviciis [(perhaps: convitiis)]
Exaggerat gravissimis,
Cum millies scelestior,
Furcaque multo dignior,
Meritus sit ipse literam
Referre longiusculam.
Heus, qui sapis, Gnathonibus
Et aurium mulctoribus
Invisus istis abstine,
Proculque abactos ultimis
Iube exulare finibus.

NOTAE.

Nec dolet: igniculum brumae si tempore poscas,
Accipit Endromidem: si dixeris, aestuo, sudat.

Quid, quod adulandi gens prudentissima laudat
Sermonem indocti, faciem deformis amici,
Et longum invalidi collum cervicibus aequat
Herculis, Antaeum procul a tellure tenentis.
Miratur vocem angustam, qua deterius nec
Ille sonat, quo mordetur gallina marito.

Mentiris, credo: recitas mala carmina, laudo:

Cantas, canto: bibis Pontiliane bibo.
Pedis, dissimulo; gemma vis ludere, vincor:

Res una est, sine me quam facis, et taceo,
Nil tamen omnino praestat mihi mortuus, inquis:

Accipiam bene te: nil volo, sed morere.

Omnia habeo, nec quicquam habeo: nihil cum est, nihil defit tamen,
Est genus hominum, qui esse primos se omnium rerum volunt,
Nec sunt: hos sector: hisce ego non paro me, ut irrideant:
Sed his ultro arrideo, et eorum ingenia admiror simul.
Quicquid dicunt, laudo: id rursum si negant, laudo id quoque:

Negat quis, nego: ait, aio: postremo imperavi egomet mihi
Omnia assentari. Is quaestus nunc est multo uberrimus.

Exemplum istiusmodi assentatioris exhibet fabula illa, quam Ioachimus Camerar. lib. fabul. p. 98. recenset.

AEgrotus enim quidam a medico suo interrogatus, quo pacto praeteritam noctem peregisset? respondit, se admodum sudasse. Hoc, inquit Medicus, bonum est. Postridie reversus, et similiter percontatus aegrotantem audivit, horrore fuisse ipsum vehementi concussum; Et hoc ipsum, Medicus inquit, bonum est. Tertio sciscitatus, quomodo haberet, cognovit, intercutem effusam affligere hominem, Sed et hoc bonum esse dixit. Digresse Medico, accessit ex amicis unus aegrotum, et, quid fit, inquit, et quo in loco sunt res tuae? Optimo, inquit aegrotus. Nam multitudine bonorum fere exstinguor.

Epimythion [(perhaps: Epimydion)] fabulae huius ab Hieronymo accipe, qui in epist. ad Rusticum; Ne credas, inquit, laudatoribus tuis, imoimo irrisoribus aurem ne libenter accommodes, qui, cum te adulationibus foverint, et cum te impotem mentis effecerint, si subito respexeris deprehendes post te colla incurari, aut manu auriculas agitari asini, aut aestuantem canis protendi linguam.

ODA XI. In Sacrificulos, monachos, monialesque.

SI non aberro, pectoris
Nec deviat sententia,
Monachos rudes, et caelibes
Contenderem potissimum
Huc pertinere virgines;
Et quos ob imperitiam
Misellulos fraterculos
Vocamus ignorantiae,
Qui propter assuetudinem,
Longo frequentem tempore,
Aedes sacratas visitant,
Ut repleant sedilia,
Vel mussitantes invicem
Linguae Latinae voculas
Inane murmur proferant,
Quod nec rudis plebeculae
Phalanx, nec ipsi intelligunt.
Preces ab ore saepius
Effutiunt: at interim
Aut in popinis pectore

Hic sermonem e cava profert olla.

At qualis efficacia
Potest precum esse talium,
Quas ore natas extimo
Fert corde lingua nescio?
Sic qui receptant nummulos,
Ubi nulla eorum copia:
Et qui capillos vellicant,
Ubi intuentur obsitum
Lata caput calvedine:
Quique aucupantur gaudium,
Ubi corda maeror occupat:
Qui se paratos offerunt
Prius, ac rogantur: singuli
Hunc pertinent ad ordinem,
Qui concavis e vasibus
Et testulis inanibus
Novere verba promere.

NOTAE.

[Note: I. Preces sub lingua natae.] PLus, inquit Augustinus, placet Deo latratus canum, mugitus boum, grunnitus porcorum, quam cantus clericorum luxuriantium. Etenim (quaestio est Isidori lib. 3. de summ. bon. cap. 8.) Quid prodest strepitus labiorum, ubi cor est mutum? Sicut enim vox sine modulatione est quasi vox porcorum, sic oratio sine devotione, est quasi mugitus boum. Talesque preces sub lingua nate dicuntur, pectore illarum prorsus ignaro. Non secus, ac si quis ex olla vacua sermones

promere ausit; quod Germani in proverbio dicunt Auß einem holen Hafen reden. Quemadmodum autem frumentorum granula, telluris tantummodo superficiei iniecta, exarescunt, nullumque fructum proferunt, nisi occando sulcandoque subigantur soloque condantur: Ita preces sub lingua natae, oreque solo, inscio corde, effutitae, effectu carent, nisi aerumnarum miseriarumque mole depresso pectore proficiscantur.

Non, inquit Chrysostom. super Matt. cap. 6. voce clamosa pulsandus est Deus, sed conscientia [(transcriber); sic: conscientiae] recta placandus; quia non est vocis, sed cordis auditor. Sic Isidorus, quem paulo ante allegavi, eodem in loco: Oratio cordis est, non labiorum: neque enim verba deprecantis Deus intendit, sed orantis cor adspicit. Melius est, cum silentio orare corde sine sono vocis, quam solis verbis sine intuitu mentis.

[Note: II. Precum devotarum requisita.] Precum autem devotarum quaenam requisita sint, brevissime docet Cassiodorus super Psalm. 16. ubi ait: Ipsius est oratio perfecta cuius et causa clamat et lingua, et actus, et sermo, et vita, et cogitatio. Multum scilicet (teste Beda, de templo Salomonis) iuvat orationis puritatem, si in omni loco vel tempore nos ab actibus temperemus illicitis: si semper ab otiosis sermocinationibus auditum pariter castigamus et linguam: quaecumque enim saepius agere, loqui vel audire solemus, eadem necesse est saepius ad animum, quaesi solitam propriamque recurrant sedem: et sicut sues

volutabra sive palustria, columbae limpida solent frequentare fluenta, ita cogitationes puram mentem immundae perturbant, castam spirituales sanctificant. In eundem sensum est epigramma meum, quod addo:

Sit persona tibi triplex bene nota roganti,

Devoto quoties fundis ab ore preces.
Prima sit haec, ad quam pia vota feruntur, et ille est,

Qui freta, qui terras, qui regit astra, Deus.
Altera mox, a qua pia vota feruntur, et ille est,

In Christum fidei robore nixus homo.
Tertia sit, per quam pia vota feruntur, et ille

Est intercessor Christus homo atque Deus.

Sit purum pectus, domus oratoria, lector

Spiritus, et mundum cor, manuale precum.

ODA XII. In exaggeratores censoresque immodicos delictorum.

Hic merdam cribrando movet.

Atque his odorem motibus
Creare foetidissimum.
Hic, quae vetustus tabidae
Vel ante centum saecula
Oblivioni tradidit,
Et iam diu longissima
Deleverit praescriptio,
Orco reducit infimo.
At posteaquam stercoris
Foetor per omnes iverit
Hinc angulos, et pervio
Nares odore impleverit,
Tunc callidis argutiis
Se litibus subducere
Novit, velut qui turbidam
Non reddidisset guttulam,
Et crebrius nil quam suam
Allegat innocentiam:
Cum nequiorem vix tamen
Reperire possis alterum,
Ardente quamvis lampade
Instructus esses praevia,
Denasque per provincias
Inquireres amplissimas.
At, quaeso, quorsum convenit
Haec stercoris commotio
Merdaeque vellicatio?
Cur prisca, nequam furcifer,
Nobis revolvis crimina,
Cum tanta sit recentium

Transgressionum copia?
Si sunt in orbe singula
Hoc iudicanda crimina,
Hoc punienda crimina,
Quorsum tribunal ultimum
Summique laudum iudicis,
Quo proferentur omnia,
Quae longa quondam oblivio
Occulta sepeliverat?

NOTAE.

[Note: I. Camarinam movere quid sit.] TAlem Camarinam movent, qui diu oblivione exstincta denuo in apricum proferunt, mirisque artibus exaggerant, nullam aliam ob causam, quam ut novas tragoedias, novosque tumultus excitent. Si quos forte inimicos in gratiam redire vident, mox paleas, pilos, sulphur igni, qui exstinctus iam videbatur, adhibent, calumniaeque flabro tantas de novo flammas causantur, quibus sedandis nec Oceanus sufficeret.

De his Plautus in Sticho;

Dii vestram fidem? itane comparatam esse hominum naturam omnium,
Aliena melius ut videant, et iudicent, quam sua.

-- Egomet mi ignosco, Maevius inquit,
Stultus et improbus hic amor est, dignusque notari,
Cum tua pervideas oculis mala lippus inunctis,
Cur in amicorum vitiis tam cernis acutum,
Quam aut aquila, aut serpens Epidaurius.

[Note: II. Aliqua mala sunt tegenda.] At notatu dignum est vetus Adagium, quod habet Valerius Maximus: Mh\ mnhsikakh/seis. Ne memineris malorum. Sic qui olim oblitterari memoriam malorum iubebant, illud Homeri usurpabant.

Ta\ de\ pa/nta qeoi\ metamw/lia qei=en,
Irrita Di superi ventis haec omnia tradant.

[Note: Sunt verba Mureti.] Nam quae, malum, est insania, ea, quae iamdudum sopita atque oblitterata sunt, mala, denuo iterum in apricum producere? quam vero utilitatem affert? Si quis sordes in cloaca delitescentes, commovere baculoque aut alio instrumento hinc inde atque ex imo quasi fundo proturbare ausit, quid aliud aget, quam quod foetorem excitabit longe graviorem atque abominabiliorem? Apage igitur mihi sint nebulones isti stercorarii, quibus id volupe est, ut aliorum delicta iam diu oblivione sepulta, ex intimis quasi terrae abyssis eruant atque eradant; digni medius-fidius,

qui in cloaca [(transcriber); sic: cloca] , a se commota, foetore suffocati vitam finiant.

ODA XIIV. In eos, qui aures demulcendas sibi porrigunt.

QUi vellicandas porrigit
Aures adulatoribus,
Circumque circa naribus
Tractus, retractus, ducitur,
Nae mentis impos est suae,
Stultoque quovis stultior.
Qui vellicandas arripit
Aures dolo consutili,
Circumque circa naribus
Tractum, retractum, ductitat,
Nae mentis impos candidae,
Et fure quovis nequior.
Quis damna, quis pericula,
Venena quis letalia
Retexat ore singula,
Quae palpo dat versatilis?

Hic aures demulcet.

Quas hi palatini canes
Tantis dolis coinquinant,
Fucisque tam subtiliter
Effabricatis obruunt,
Ut exulare candida
Cogatur inde veritas.
Nec mira res est admodum,
Cum principum pars maxima
Plerumque prurientium
Sit aurium tam prodiga,
Ut vellicandas suaviter
Aures utrasque porrigant,
Laudesque plus Gnathonicas
Quam veritatem diligant.
Horum deinde subditi
Fiunt furoris amuli,
Et quisque de vilissima [(transcriber); sic: vilissimae]
Natus licet plebecula
Aures suas palponibus
Vafrisque adulatoribus
Late trahendas commodat,
Ne, blanda vellicatio
Si deforet diutius,
Vel diffluant torpedine,
Vel concidant marcedine.
Tu cautior, qui pulrima [(transcriber); sic: pulrimae]
Vitare vis pericula,
Arce Gnathones auribus,
Arce Gnathones aedibus.

NOTAE.

[Note: Adulationis descriptio.] QUi tantopere adulationibus et palpamentis delectantur, nae illi non sunt homines, sed simiae, quibus summum volupe est, laudari. Vere simii, imo insani! Quid enim (Alanus de complanctu naturae) aliud est adulationis unctio, nisi donorum emunctio? Quid commendationis allusio, nisi praelatorum delusio? Quid laudis arrisio, nisi eorundem derisio? [Alexander Magnus, cum in obsidione cuiusdam urbis circuisset muros, ictu sagittae percussus, cum represso sanguine sicci vulneris dolor cresceret, et crus obstupuisset, coactus absistere; Omnes, inquit, me filium esse iurant Iovis, sed vulnus hoc hominem me esse clamat. Idem nos faciamus dicamusque: Vos quidem dicitis me esse prudentem, ego autem video, quam multa inutilia concupiscam, nocitura optem. Haec Senecae sunt verba epist. 60. ad Lucil.]

De Sigismundo Imperatore Aeneas Silvius lib. 1. comment. de rebus gestis Alphonsi, narrat, Vatiniano ipsum adulatores odio prosecutum fuisse. Cumque aliquando assentator quidam supra modum eum laudasset, Diisque similem esse dixisset, alapas aliquot grandes ei impegit. De quibus cum ille lamentabundus quereretur, rogaretque: Cur me caedis, Imperator? Cur me, inquit Sigismundus, mordes, adulator?

Sic Bion, eos qui auscultarent adulatoribus, dicebat esse similes amphoris, quae auribus circumaguntur; referente Erasmo 8. Apophth. ex Plutarcho.

Diogenis adagium erat: Krei=tton e)mpesei=n ei)s ko/rakas, h)\ ei)s ko/lakas. Tutius est, incidere in corvos, quam in adulatores. In quem sensum est epigramma Iacobi Billii, in Anthologia sacra:

Non inter cicures palpone nocentior ulla est

Bellua, nec quae plus gignat in orbe mali.
Vix etenim est ullus, cui non per verba propinet,

Quae mage sint ipso dulcia melle, necem.
Ac licet exstincto corvus se corpore pascat:

Corporibus vivis abstinet ille tamen.
Saevior at contra palpo nece parcit ademptis:

At vivos blandis morsibus usque petit.

[Note: Alan. de complanctu natur.] Huius pestis pestilentia percutiunt principum laterales, palatini canes, adulationis artifices, fabri laudis, figuli falsitatis. Hi sunt, qui magniloqua commendationis tuba in divitum auribus citharizant, qui medicae adulationis favos foras eructant, qui, ut emungant munera, caput divitis oleo adulationis inungunt, praelatorum auribus pulvinaria laudum subiciunt, qui ab eorum palliis, aut ficticium pulverem excutiunt, aut vestem ficticie deplumant implumem.

Eadem prorsus Cassiodorus de eodem vitio tradit. Adulatio, inquit, blanda omnibus applaudit, omnibus salve dicit, prodigos vocat liberales: Avaros [(reading uncertain: page damaged)] , parcos et sapientes: lascivos, curiales;

garrulos, affabiles: obstinatos, constantes: pigros, maturos et graves. haec sagitta leviter volat, et cito infigitur.

Qui plura hac de re cupis lege Theophrast. de notis assentatorum. Ubi multa, quae risum tibi movebunt.

Magnates et Principes adversus istud adulationis venenum, Homericum illud, tamquam pharmacon quoddam, in promptu semper habeant:

ou)/toi e)gw\ qeo/s ei)mi, ti/ m' a)qana/toisin e)i/skeis!
Nullum ego sum numen, quid me immortalibus aequas?

Inferioris fortunae homines illud Ciceronis lib. 1. Offic. Cavendum, ne assentatoribus patefaciamus aures, et ne adulari nos sinamus, in quo falli facile est. Tales enim nos esse putamus, ut iure laudemur: ex quo nascuntur innumerabilia peccata. Intus, inquit Seneca epist. 77. te ipsum considera, non, qualis sis, aliis credas.

ODA XIV. In calumniatores atque obtrectatores.

Iactura vitae creditur.
At nominis si laesio
Famaeque diminutio
His comparetur, parvuli
Referre vix pulvisculi
Poterunt vel unum granulum.
Quin ipsa famam nominis
Et iura vitae praeferunt,
Multoque pluris aestimant.
Sed hisce non obstantibus
Tam nunc scelesta plurium
Nequam viget perversitas,
Et nauseanda pravitas,
Ut quosque candidissimos
Viros, eosdemque optimos
Convitiis [(perhaps: Conviciis)] turpissimis,
Telisque linguae pessimis
Non erubescant pungere;
At quosque contra pessimos
Nequam celebrioribus
Ad astra tollant laudibus.
O pravitatem saeculi!
O irrigandam plurimis
Perversitatem fletibus!
Praesentis o deterrimam
Aetatis insolentiam!
Quae de caprina lanula
Aliisve causis frivolis
In proximum gravissimis
Armata [(reading uncertain: page damaged)] probris, detonat.

Hic unus est e circumforaneorum grege.

Quamuisque perdas omnia,
Domos, agellos, praedia,
Pecunias: famam tamen
Servare semper integram
Summis stude laboribus,
Namque hac semel deperdita
Perdes misellus omnia,
Erisque nullus postea.

NOTAE.

[Note: I. Calumnia et detractio quantum vitium.] EIusdem prorsus cum hac summulae erat oda IV. ad quam vide quae adnotavi.

Nimirum uti quisque est nequissimus, ita alios etiam veluti sui similes traducit. Quemadmodum igitur non laus est, nisi a viro laudato lauderis, ita nec vituperium est, quod a nebulone in virum bonum evomitur. Belle admodum Seneca de remed. fortun. Male, inquit, de te opinantur homines, sed mali. Moverer, si me Marius, si Cato, si Laelius sapiens, si alter Cato si Scipiones duo ista loquerentur: moverer, si hoc iudicio facerent, quod nunc morbo faciunt. Etenim, ut Comicus Graecus ait,

h)/qous dikai/ou fau=los ou) yau/ei lo/gos.
Attingere probos verba non queunt mala.

Et dic quaeso; Si quis solem tenebrarum auctorem aestimet, soline an sibi detraxit? Sibi videlicet ipsi, cum furiosi et insanientis opinionem sequatur. Eodem profecto modo, qui pravos bonos esse putant, et e contrario se ipsos vituperant.

Bonae profecto famae apprime esse studendum, auctores monent. Seneca de remed. fort.

[Note: II. Bona fama [(transcriber); sic: famae] praestantior divitiis.] Bona, inquit, opinio hominum tutior est pecunia. Bonum est, quod supprimitur, nequaquam exstinguitur: bona fama in tenebris proprium splendorem tenet. Idem in Prov. Honestus rumor alterum est patrimonium.

Ovid. 2. Fastor.

Salomon etiam, rex sub sole sapientissimus, idem approbat Proverb. 22. Melius est nomen bonum, quam divitiae multae: super argentum enim et aurum gratia bona. Et Isidorus in synonymis soliloquiorum lib. 2. cap. 27. Disce bono flagrare praeconio. Custodi bonam famam tuam. Plaut. Mostellaria:

Ovid. lib. 3. Pont. eleg. 2.

ODA XV. In eos, qui pecunia et muneribus corrumpuntur.

ADeste nunc famelici,
Quos appetitus aureus,
Famesque quos argentea,
Sitisve nummularia
Sua inficit cupidine:
Laudes quibus, cinvicia [(transcriber); sic: convitia] ,
Ius, fas, nefasque, munia,
Et cuncta sunt venalia:
Qui, cum fere nequissimi
Sint, quos solum fert, omnium
Et ulla, quamvis pessima,
Non erubescant crimina
Ausu patrare perfido,
Lucem verentes splendidam,
Post terga retro clanculum
Acceptilant pecuniam,
Tam callidis versutiis,
Et subdolis astutiis,
Illos ut esse deieres
Pulcherrimos et optimos

Hic retro capit pecuniam.

Et ceu rapaces milvii
Suis prehendunt unguibus.
At haec lues potissimum
Contagiosa iudices
Nostri subintrat saeculi,
Queis bos recludit spiritum,
Ne veritati congruam
Pronuntient sententiam,
Lucrique turpis gratia
Album nigellum dictitant,
Obliqua recta iudicant,
Et iura turbant omnia.
Ubique vincit scilicet
Immensa nummi auctoritas,
Pecuniaeque copia;
Castrumque inexpugnabile
Non est, modo id contingere
Hastae queant argenteae,
Asinusque multo scandere
Onustus auri pondere.

NOTAE.

[Note: I. Pecuniae quanta vis.] VEtus, sed verum est adagium: Pecuniae oboediunt omnia. Graecorum eodem tendit: xrh/mata a)nh\r. Pecuniae vir. Nimirum, quod Horatius asserit,

-- Uxorem cum dote, fidemque et amicos,
Et genus, et formam regina pecunia donat.

Sine me vocari pessimum, ut dives vocer.
Nemo, an bonus: an dives, omnes quaerimus.
Non quare, et unde? quid habeas, tantum rogant.
Ubique tanti quisque, quantum habuit, fuit:
Quid habere nobis turpe sit quaeris? Nihil:
An dives, quaerimus omnes, nemo an bonus.
Aut dives opto vivere, aut pauper mori.
Bene moritur, quisquis moritur, dum lucrum facit.
Pecunia ingens generis humani bonum.

----- Omnis enim res
Virtus, fama, decus, divina humanaque pulchris
Divitiis parent: quas qui construxerit, ille
Clarus erit, fortis, iustus, sapiens, etiam et rex,
Et quicquid volet.

Aurum omnes victa iam pietate colunt.
Auro pulsa fides, auro venalia iura:

Aurum lex sequitur: mox sine lege pudor.

Aurum destructor vitae, princepsque malorum,

O quam difficiles nectis ubique dolos?
O utinam natum numquam mortalibus esses,

Dulcia suppeditas quae nocumenta viris!

Te propter pugnae fiunt, et bella moventur,

Ad praedam et caedes corpora nostra trahis.
Tu facis, ingratus patrem quod filius odit:

Inter et agnatos iurgia saepe moves.
Prosternis gentes, et totum destruis orbem,

Nulla fides hominis te duce stare potest.

De iudice pecunia et muneribus corrupto vulgo; A)rgura/gxhn pa/sxei. Argentanginam patitur. Item: Bos in lingua.

De istiusmodi perversis iudicibus, qui corrupti muneribus suffragia iniqua ferunt, aut per tyrannidem innocuos opprimunt, et Homerus Iliad. p.

)Ai( bi/h| e)n a)gorh=| skolia\s kri/nwsi qe/mistas,
oi( de\ di/khn e)la/swsi, qew=n o)/pin ou)k a)le/gontes.
Qui per vim in populi coetu communia iura
Depravant, ac iustitiam depellere tentant,
Nil veriti vocem Divum.

At hos imitari potius decebat Anacreontem, qui, cum a Polycrate tyranno quinque talentorum acceperat munus, insomnes duas ducebat noctes, indeque cogitatione sollicitus, reddidit ea, dicens: Non tanti ea sibi esse, ut tanta cura vexari vellet.

ODA XVI. In viros duplices.

NUnc in theatrum duplici
Ducemus ore praeditum,
Istique nequam commoda
De sede providebimus;
Quam pone falsos iudices,
Et institores subdolos,
Iure occupabit optimo,
Cum dirigat mutabile
Ad flabra venti pallium. [(transcriber); sic: ,]
Talis figura iudicis
Depingitur nequissimi,
Qui forte currum acceperat,
Ex rusticelli munere,
Ut largienti diceret
Accommodam sententiam,
A parte sed contraria
Corruptus idem postea
Praestantiori munere,
Equis duobus scilicet,
Opimitate splendidis,
In rusticellum protulit
Trifurcifer sententiam,

Hic egregiam se lanam ducere simulat.

Tales adhuc quamplurimi
In orbe dantur iudices,
Qui sese utrisque serio
Fingunt favere partibus,
Cum nil volutent pectore, [(transcriber); sic: .]
Quam fraude furem pessimum,
Et pelle nequam maximum
Turpissima circumferant.
Sic institores perfidi
His moribus sunt praediti:
Emturientes vilius
Divendituri carius
Plerumque merces aestimant,
Tantisque miscent fraudibus,
Ut ventilatae maximis
Mendaciorum flatibus
Trabes fragore contremant.
Nil orbe toto scilicet
Hoc invenitur tempore,
Expers quod esset fraudium,
Sed sceptra ubique regia
Vulpina pellis obtinet.

NOTAE.

[Note: I. Viri duplices qui.] DE viris duplicibus vide quae supra ad odam 6. attuli. Nam similis haec cum illa est farinae. De iudicibus etiam et iurisperitis, sub hoc nequitiae vexillo strenue militantibus, vide, quae itidem supra ad odam 3. adnotavi.

[Note: II. Institorum et mercatorum indoles.] De institoribus mercatoribusque Augustinus lib. 13. de Civit. Dei, cap. 2. ait: Omnes volunt viliter emere, et care vendere. Quos eorundem mores et Horatius l. 2. epist. ad Iulium Florum perstringit:

Par similitudinum elegans de institorum moribus habet Chrysostomus, quas non possum non subdere. Prior est in Homil. 38. in 21. cap. Matth. Quemadmodum qui ambulat inter duos inimicos, ambobus placere volens, et se commendare, sine maliloquio non potest; necesse est enim, ut et isti male loquatur de illo, et illi male loquatur de isto: Sic qui emit et vendit, sine mendacio esse non potest et periurio: necesse est enim, ut negotiatoribus hic iuret, quia non tantum valet res, quanto comparet eam: et ille iuret, quia plus valet res, quam vendit. Posterior ibidem: Quemadmodum, si triticum, aut aliquam bladi speciem in cribro, dum huc illucque iactas id, grana omnia paulatim deorsum cadunt, et in fine in cribro nihil remanet, nisi stercus solum: Sic et substantia negotiatorum, dum vendunt et veneunt, inter emptionem et venditionem minuitur, et in novissimo nihil illis remanet, nisi peccatum. Vide etiam, quae infra ad Odam 26. adnotabimus, ubi plura de iniquitatibus et fallaciis mercatorum reperies.

ODA XVII. In Parasitastros et amicos ollares.

SUnt, quos iuvat pinguedine
Orbes nitentes lingere,
Altisque [(transcriber); sic: Aliisque] quadris, musculi
Furacis instar, vivere,
Propriisque nummis parcere,
Quos ollularum aruspices
Non absque causa dixeris;
Quod mos sit illis ollulas
Famelicis disquirere,
Atrumque sorptum sordido
Vorare panem iusculo,
Aquamque dicere optimam,
Manibus lavandis praebitam,
Quod haec paratam scilicet
Declaret esse cenulam.
Hi carnis assae frustulum
Per dena milliaria
Suis odorant naribus
Avidaque fauce glutiunt.

Hic ollam sequitur atque cibum.

Late sonori ductitant,
Nullisque possunt erigi
Tumultuationibus,
Aut vellicationibus:
Tam suave nequam dormiunt!
At si vel uno verbulo
Solutionem spondeas,
Audaciores redditi
Caput scelestum proferunt,
Vagosque confidentius
Hinc inde ocellos missitant.
Quid obstat ergo, quo minus
Lubens et hos in ordinem
Nequam receptos collocem?

NOTAE.

[Note: I. Parasiti qui.] GEnuino profecto hos nomine Graeci parasi/tous appellitant, quod semper aliorum culinam cibosque sectentur, et murium instar semper alienum rodant cibum. Sic enim Parasitus quidam apud Plautum in Captiv. de se suique similibus: Quasi mures semper edimus alienum cibum.

)Allotriofa/goi etiam vocantur, quibus dulce est aliena vivere quadra. Quin et ab iisdem Graecis proverbiali verbo muspolei=s dicuntur, quasi qui muris in morem cibi causa obambulent oberrentque, laboris omnino omnis et exercitationis impatientes.

Quemadmodum enim vultures triduo futura cadavera praesentiunt, eoque advolant; ita hi per longa locorum intervalla cibos dapesque naribus sagacibus odorant, gressibusque concitatis ad illas advolant.

Nundinis nuperis Francofurtensibus memini me vidisse circumforaneum seu praestigiatorem quendam, ursum secum deducentem, quem longo assuetum tempore ita informarat, ut velut conviva aut hospes sellulae cuipiam tamquam mensae assideret: a quo cum iste symboli solutionem exegisset, ursus, profundo quasi somno depressus, caput subter mensam occultabat, et, grandibus licet verberibus impetitus, eo adduci nequibat, ut expergisceretur. Prolatis autem a circumforaneo, tacitoque murmure expressis verbis, quibus immunitatem a Symboli solutione dormitanti pollicitabatur, ursus veluti redivivus e sopore assurgens caput laetus circumferebat, liberalitatique quasi gratias agebat.

Tanta scilicet vitii huius est frequentia, ut circulatores etiam, tonsores et funambuli istud taxent, atque in urso, animali isto apprime monstroso, foeditatem istius ob oculos nobis ponant. Sed apage mihi sit ab honestis compotatiunculis ista quorundam sordida tenacitas, quibus volupe est, alienis ex loculis [(reading uncertain: page damaged)] genio suo indulgere, et semper

Commodius portetur onus, quod pondere nutat

Aequo, et pari consistit aequilibrio.

ODA XIIX. In eos, qui scandala iuventuti exhibent.

TAm nunc iuventus omnibus
Scelesta turget fraudibus,
Vitaeque turpitudine,
Ut non opus sit pluribus
Vel institutionibus,
Vel incitationibus,
Quibus, velut calcaribus,
Ad omne morum dedecus
Prono ferantur impetu.
Istud profecto dixerim,
Certoque comprobaverim,
Hunc qui iuventam turpia
Velit docere crimina,
Et exhibere scandala,
Vesti pediclos sordidae,
Moenoque lymphas addere,

Hic pediculos vesti pelliceae addit.

Annisque multis obsitus.
Tanta iuventus ad malum
Velocitate cursitat!
Tanta iuventus ad bonum
Tardatione reptitat!
Atqui parentes plurimi
Tam sese honestitudinis
Obliviosos exhibent,
Ut scandalosa liberis
Exempla dent quamplurima,
Non verbulis solummodo,
Factis sed obscoenissimis,
Turpissimisque gestibus
Ad impudicos incitent
Actus, velutque ductitent,
Cum tempus ipsum sit tamen
Rerum magister omnium,
Tandemque fontes indicent,
Unde extrahant infantulos;
Causamque monstret, succuba
Cur insidentem tergori,
Et vellicantem cristulas,
Gallina gallum portitet.

NOTAE.

[Note: I. Pueri a teneris statim unguiculis ad bonum] UT gypsum aut argilla, dum est uda, in quamvis imaginem facile sequitur fingentis manum: ita rudes iuventutis animi facile in quamcumque, facilius autem, in

deteriorem [Note: sunt informandi.] partem, flectuntur. Nam, ut Ambrosius lib. 1. de viduis ait; Vicina est lapsibus adolescentia. Quia variarum aestus cupiditatum fervore calentis inflammatur aetatis. Mature igitur pueri a vitiis sunt arcendi, et ad virtutum studia adigendi; nec vel verbulo vel gestu remora scandalumve ipsis exhibendum. Quemadmodum enim sulphur subito ignem concipit: ita iuventus facile ad omnis generis crimina perpetranda inflammatur.

Tu quos ad studium, atque usum formabis agrestem,
Iam vitulos hortare, viamque insiste domandi,
Dum faciles animi iuvenum, dum mobilis aetas.

Fingit equum tenera docilem cervice magister
Ire viam, quae monstrat eques: venaticus ex quo
Tempore cervinam pellem latravit in aula,
Militat in silvis catulus, nunc imbibe puro
Pectore verba, puer, nunc te melioribus offer.
Quo semel est imbuta recens, servabit odorem
Testa diu.

Nil dictu foedum visuque haec limina tangat,
Intra quae puer est: procul hinc procul ite puellae
Lenonum, et cantus pernoctantis parasiti.
Maxima debetur puero reverentia, si quid
Turpe paras, nec tu pueri contempseris annos,
Sed peccaturo obsistat tibi filius infans.

[Note: II. Consuetudo quorundam locorum pessima.] Verum deploranda quorundam locorum, civitatum praesertim, restat impia consuetudo, in quibus publica lupanaria, non dicam, tolerantur, sed conservantur, et patronos habent acerrimos: Imo quibus publica theatra, immunitates et stipendia concessa sunt. Idque calva atque impia penitus ratiuncula, contra divinas leges ipsumque Dei verbum e diametro pugnante; Ut nimirum, inquiunt, iuventus egesto illic libidinis impetu peiora conari desistat. Sed ô scelus consuetudinis inexpiabile! Hoccine est removere scandala? Vide hac de re disserentem Cornelium Agrippam de arte meretricia et lenonia.

calamitatum malorumque omnium seminaria sunt, ac vitiorum fomenta: nam, ut Philosophi aiunt, parvus error in principio, maximus in extremo esse consuevit; et exigua scandali alicuius exhibitio maximum saepe peccatum producit. Novi nobilem, qui sequens symbolon insignibus suis inscriptum usurpabat: Ex parva flamma magnus ignis. Vere profecto! Parva scilicet scandali scintilla saepenumero maximum calamitatum infelicitatumque excitare solet incendium, quod ut in favillis adhuc restinguas, bis terque moneo.

ODA XIX. In futiles rimarumque plenas aniculas.

SI non aberro, Cerberum
Vix futilis, loquaculae,
Plenaeque rimis feminae
Malignitatem censeo
Aequare posse pessimam.
Haec aede si fors prodeat,
Omnes pererrat angulos,
Sibique quaerit garrulae [(transcriber); sic: garrula]

Par hoc est anicularum garrularum.

Quid praeco verbi nupera
Pro contione dixerit;
Ut appetentes foenoris
Taxarit usurarios,
Aliosve reprehenderit;
Quoties maritus proximae
De nocte se subegerit;
Vestes quot et subuculas
Sartor sibi confecerit;
Et quid novi rumusculi
In balneis audiverit;
Quid murmurando Iuppiter
Iunoni in aurem dixerit;
Haec illa novit omnia,
Haec illa fatur omnia,
Mendaciisque plurima
Conglutinat mendacia,
Fraudesque nectit fraudibus:
Probris deinde candidos
Convitiatur pessimis,
Nullisque quamvis optimis
Parcit scelesta mentibus,
Sed ore semper lividum
Ensem nocivo gestitat.
O digna, cuius maximis [(transcriber); sic: maximis,]
Vagina pugnis vapulet!

NOTAE.

[Note: I. Garrulitatis vitium turpe.] GArrulitas hic non solum anicularum, sed et aliorum omnium iure taxatur. Et id quidem merito. Nam, uti ait Euripides,

[Note: II. Discursationes an mulieres deceant.] Sed et circumvagationes et discursationes honestas mulieres omnino dedecent. Uxor, inquit Psaltes 127. Ps., tua sicut vitis abundans in lateribus domus tuae. Solent quidem aliquibus in locis vites in foribus domorum collocari: comparaturus autem viti uxorem honesti viri, non eam viti prae foribus exsistenti voluit comparare, haec enim exposita est praetereuntibus, sed viti in lateribus domus constitutae. Talis debet esse honesta mulier, non in foribus consistens, aut more ardelionis cuiusdam hinc inde per vicos et compita discursans, sed in lateribus et secretis domus suae. Et ob eandem causam Proverb. 31. de muliere bona dicitur: Consideravit semitas domus suae, et panem otiosa non comedit. Non scilicet consideravit plateas et vias civitatis, sed semitas domus suae: has perambulat honesta mulier, has considerat attente, has calcat provide, ac prospicit, quid intra parietes domus suae sibi agendum sit, et ideo panem

otiosa non comedit, sicut mulier facit vagabunda, quae domi consistere nequit. Imitari scilicet honestam mulierculam decet exemplum Iudith, quae secretum sibi cubiculum in superioribus domus suae in sacris literis construxisse legitur, in quo clausa veluti morabatur. Non satis illi fuit, intra ianuas domus secretum cubiculum facere, sed in superiore et remotiore parte domus suae illud construxit, et eo se recepit. Nimirum sancta erat, pia erat, casta erat: et mulier, quae sancta, pia, casta esse cupit, hanc ipsius sanctitatem, pietatem et castitatem sectetur.

ODA XX. In eos, qui multa in se expedienda suscipiunt negotia.

AEstate binis indui
Subuculis, et unico
Heris duobus tempore
Deferre velle munia,
Unoque cervulos cane

Hic inter duas sellas corruit.

Artesque tractat plurimas,
Est ille longe plurimis
Subiectus infortuniis.
Nam vel ferendae protinus
Est impar ille sarcinae,
Vel si ferendae idoneus
Sit ille forsan sarcinae,
Utrimque tandem muneris
Vel accipit vilissimum,
Nullumve prorsus praemium,
Instar catelli Aesopici,
Qui carnis ore frustulum
Gestans, aquasque transmeans,
Umbra sub undis carnea
Visa, volebat promere.
Frustratus atqui spe sua
Utramque carnem perdidit,
Veram ac imaginariam.
Hoc ergo tu prudentior
Memori revolve pectore,
Si sede qua sedes bona,
Eritque sedes commoda,
Hac sede tu sede, nec hac
Recede sede commoda.

NOTAE.

[Note: I. Duplex servitus absurda.] COmprobat sensum Odae huius ipse noster Salvator Matth. 4. Nemo, inquiens, potest duobus dominis seruire. Aut enim unum odio

Cuius sententiae erat et Alexander Magnus, ad quem cum Darius Persarum rex legationem misisset, dimidiamque regni sui partem ei obtulisset, animo eam magno repudiavit: Mundus, inquiens, non agnoscit duos Soles. Insani igitur sunt, qui plurimis se immiscent muneribus atque negotiis, cum vix uni alicui recte et pro aequitate pares esse queant.

Kairw=| douleu/ein, mh/ de\ a)ntipne/ein a)ne/moisi.
Occasioni obtempera, et noli spirare contra ventos.

Rem tibi quam noris aptam dimittere noli,
Fronte capillata est, post haec occasio calva.

Si qua sede sedes, et erit tibi commoda sedes,
Illa sede sede, nec ab illa sede recede.

ODA XXI. In procos, qui divitias ambiunt.

Profunda hic verba promit.

Quam fors amare coeperat,
Morumque amori congruam
Spectabat elegantiam,
Vitaeque honestitudinem
Quod si bonis solummodo
Famaque honesta praeditis
Isthaec foret parentibus
Prognata, nil de ceteris
Bonis petebat amplius,
Non aera, non pecunias,
Non arva, dotes, praedia,
Vel postulabant talia.
Annis at his praesentibus,
Cum candor ille simplicis
Exstinctus alget saeculi,
Si coniugalem quispiam
Cupit subire lectulum,
Vim maximam pecuniae,
Grandemque dotis copiam
Plerumque solvi postulat,
Illudque primum quaeritat,
Divesne sit, vel indiga,
Quam concupiscit, femina.
Si dives, ilico accipit,
Suumque dicit corculum,
Suamque dicit cervulam:
Si pauper, illam respuit,
Suamque dicit nauseam,
Foedamque dicit simiam,
Non is senectam debilem,

Lipposque non ocellulos,
Non ille rugas podicis,
Scabiemque curat corporis,
Non ille mucum narium,
Sordesve spectat crurium,
Sed totus a pecuniae
Dependet amens copia.
Aurum senectam dimovet,
Aurumque lippas corrigit,
Aurumque rugas explicat,
Aurumque foeda perpolit [(transcriber); sic: perolit,]

NOTAE.

[Note: I. Quomodo nubendum.] MArtia, Catonis filia, cum rogaretur, cur post amissum maritum denuo non nuberet; respondit, se non virum invenire, qui magis eam vellet, quam sua. Quo dicto ostendere voluit, divitias magis in uxoribus ducendis eligi solere, quam pudicitiam et morum honestatem: ac multos non oculis, sed digitis uxores ducere. At quanta exinde saepenumero eveniant incommoda, quid attinet commemorare, [Note: II. Pecuniae studium quam sit frequens.] cum res hoc ipsa cottidie comprobet? Ita nunc omnes istos Euripidis ex Bellerophonte Senarios in ore ferunt, quos mutato genere ad feminas transferre liceat:

Sine me vocari pessimam, ut dives vocer.
Nemo an bona? sed an dives? omnes quaeritant.

Non quare et unde? quid habeam, tantum rogant. [(transcriber); sic: rogant]
Ubique tanti quaeque quantum habuit fuit.
Quid habere nobis turpe sit quaeris? Nihil.
An dives, quaerimus omnes, nemo an bona.
Aut dives opto vivere, aut pauper mori.

i(/ppous d' eu)gene/as di/zesqai me\n kata\ oi)=kon,
tau/rous d' u(yite/nontas, a)ta\r skula/kwn panagri/ous.
gh=mai d' ou)k a)gaqh\n e)riqai/nomen a)froneo/ntes.
ou) de\ gunh\ kako\n a)/ndr' a)panai/netai a)fneo\n o)/nta.

Equos autem nobiles quaerimus habere in domo,
Taurosque altae ceruicis, et catulos venatorios.
Ducere autem in uxorem malam feminam contendimus insipientes
Neque mulier malum virum renuit, si dives sit.

[Note: III. Themistoclis scitum dictum.] Themistocles Atheniensis multo hac in parte erat sapientior. Cum enim filiam suam maxima cum dote pauperi cuidam, sed honesto tamen, iuveni elocasset, reprehensus ob id ab amicis, Malo, inquit, generum, qui egeat pecunia, quam pecuniam, quae viro.

Dummodo morata recte veniat, dotata est satis.
Hae sunt atque aliae multae in dotibus magnis
Incommoditates, sumptusque intolerabiles:
Nam quae indota est, ea in potestate est viri.
Dotatae mactant et malo et damno viros.

Laudant sapienter factum et consilio bono,
Opulentiores pauperiorum filias
Ut indotatas ducant.

Uxorem quare locupletem ducere nolim,

Quaeritis? uxori nubere nolo meae.
Inferior matrona suo sit, Prisca, marito:

Non aliter fiunt femina virque pares.

ODA XXII. In Grobianos inciviles et agrestes.

EN ut micans diademate
Mollique pulvinario
Sus insidens superbiat!
Ut fastuosos ad latus
Ocellulos intorqueat.
Rostrumque turgens stercore
Diducat et distorqueat,
Tum caudulam contortiles
In circulos recolligat!
Haec scilicet civilitas

Hic suem corolla cingit.

Ructusque fauce maximos
Tanto sono protrudere,
Ut, ore clauso, pervio
Dentes labascant impetu;
Mox ventris illis insuper
Tantos fragores addere,
Ut tecta bombis contremant.
Quod si paratum forsitan
Vocantur ad convivium,
Cultro in patellam praepete
Prae ceteris mox involant,
Lautasque portiunculas
Dextra rapace subtrahunt.
Si quid cohaeret dentibus,
Late recluso gutture,
Cultro revellunt sordido,
Spurcisque figunt orbibus.
Quid multa? nullae negligunt
Obcenitatis [(perhaps: Obscoenitatis)] crimina,
Et foede olentem debitis
Cingunt suem corollulis.

NOTAE.

[Note: Civilitati morum studendum.] CIvilitati morum diligenter studendum esse, omnes monent Ethici, virique alii eruditi. Certe, veteri adagio teste, qui proficit in litteris [Reg: literis] et deficit in moribus, plus deficit quam proficit. Vide Poema lepidum Poetae non illepidioris, cui titulus est GROBIANUS, iocis salibusque undique

refertum. Nunc relictis sexcentis aliis, aliquot solummodo Nasonis ex lib. 1. de arte amandi disticha, huc facientia, annectere libet.

Munditiae placeant, fuscentur corpora campo:

Sit bene conveniens et sine labe toga.
Linguaque nec rigeat, careant rubigine dentes:

Ne vagus in laxa pes tibi pelle natet.
Quid si praecipiam, ne fuscet inertia dentes,

Oraque suscepta mane laventur aqua.
Nec male deformet rigidos tonsura capillos:

Sit coma, sit docta barba resecta manu.
Et nihil emineant, et sint sine sordibus ungues:

Inque cava nullus stet tibi nare pilus.
Nec male odorati sit tristis anhelitus oris,

Nec laedat nares, virque paterque gregis.
Sint modici risus, parvaeque utrinque lacunae,

Et summos dentes ima labella tegant.
Nec sita perpetuo contendant ilia risu,

Sed leve nescio quid femineumque sonet.
Est et in incessu pars non temnenda decoris:

Allicit ignotos illa fugatque viros.
Carpe cibos digitis: est certus gestus edendi,

Ora nec immunda tota perunge manu.
Ne coram mistas cervae sumpsisse medullas,

Nec coram dentes perfricuisse probem.
Certa tibi a nobis dabitur mensura bibendi:

Officium praestent mensque pedesque suum.
Iurgia praecipue vino stimulata caveto,

Et nimium faciles ad fera bella manus.

Occidit Euricion stulte data vina bibendo,

Aptior est dulci mensa merumque ioco.
Vide quae ibi multo plura sequuntur.

ODA XXIII. In eos, qui magnificis titulis excogitandis sunt ingeniosi.

UBique iam nunc gentium
Vagantur exul veritas,
Odiumque sentit maximum,
Qui veritatem diligit:
Mellita sed qui verbula,
Fallace promit pectore,
Fellita cum sint spicula,
Et tela transfixoria,
Hic nunc vir est amabilis,
Totique mundo perplacet.
Ars ista nunc est optima,
Torquere verba subdole,
Polire belle, flectere
Et levigare suaviter,
Ut dulciora dulcibus
Possint videri mellibus,
Quibus velut letalibus
Effascinamur pestibus,

Levia hic verbula expolit.

Cum vix misellus infimo
Emerserit de stercore.
Hunc mentiuntur providum,
Qui nescit, hordeacea
Quanti placenta veneat.
Hic audit humanissimus,
Cum sit Nerone saevior:
At ille spectatissimus,
Cum talpula sit caecior.
Hunc dictitant amplissimum,
Cum pectore angustissimus,
Reique sit pressissimus
Angustia domesticae.
Si vota fas est promere
Tantum mihi superstitis
Vitae relinqui postulem,
Mihi ut liceret cernere,
Fucata quorsum haec denique
Ventura sit fallacia!

NOTAE.

[Note: I. Assentatorum mores qui.] EX horum numero sunt, quos Alanus de complanctu naturae palatinos canes, adulationis artifices, fabros laudis, figulos falsitatis nominat.

Hi, inquit, sunt, qui magniloqua commendationis tuba in divitum auribus citharizant, qui medicae adulationis favos foras eructant, qui, ut emungant munera, caput divitis oleo adulationis inungunt,

praelatorum auribus pulvinaria laudum subiciunt, qui ab eorum palliis aut ficticium pulverem excutiunt, aut vestem ficticie deplumant implumem.

At Petrarchae illud dialog. 49. notandum: Virtus uno seu potius nullo titulo contenta, ipsa sibi est titulus. Et paulo post: Sapientia titulis non eget: per se ipsa clara est.

ODA XXIV. In Bibones, helluones et pergraecatores.

NUnc ad bibones devenit
Orationis series,
Qui per tabernas urbium
Currunt, et oenopolia,
Exhauriuntque pocula,
Perduntque patrimonia,
Cum forte nummus obvenit,

Hic humorem amat et internum et externum.

Scelerumque lernam turpium
Prono feruntur impetu:
Latrocinantur, turgida
Cultris secant marsupia,
Manusque furtis mancipant,
Vel ostiatim postea
Stipem vagantes quaeritant,
Morbisque se miserrime
Fingunt gravatos maximis.
Pars crura nequam plurimis
Ligata volvit fasciis,
Claudosque mentitur pedes,
Quos, si ferat necessitas,
Vix cervulus celerrimis
Aequare possit cursibus.
Pars his adhuc scelestior
Falsas subornat literas,
Mendicitatis quas vocant,
His mentiuntur editas
Ab igne clades maximas,
Aedesque flammis subrutas,
Humore cum diffluxerint
Liquore sive Bacchico.
Quid non malorum subdolae
Excogitant fallaciae?

NOTAE.

[Note: I. Ebrietas quale quantumque sit vitium.] DE bibacitate et ebrietate Augustinus vere: Ebrietas est flagitiorum omnium mater,

culparumque materia, radix criminum, origo vitiorum, turbatio capitis, subversio sensus, tempestas linguae, procella corporis, naufragium castitatis, amissio temporis, insania voluntaria, ignominiosus languor, turpitudo morum, dedecus vitae, honestatis infamia, animae corruptela. Idem alibi: Ebrietas est blandus daemon, dulce venenum, suave peccatum, quam qui habet, seipsum non habet, quam qui facit, peccatum non facit, sed totus est peccatum. Petrus Ravennas: Ebrietas mater litium, furoris generatrix, petulantiae magistra, hanc qui habet, homo non est, hanc qui habet, non peccatum facit, sed est ipse peccatum. Haec enim est rabies voluntaria, invitatus hostis, illecebra honestatis, et pudoris iniuria.

Et quis omnia bibacitatis incommoda enarret? quae non tantum terrenis, sed et caelicis spoliat bonis. Diogenes, videns hominis, vino deditissimi, aedes venales esse, ex ianuae inscriptione: Minime dubitabam, inquit, quod vini crapula excussa facile domum evomeres. Plato, ut ab ebrietate discipulos suos deterreret, eos admonebat, ut se ebrios in speculo contemplarentur. Sic enim fore, ut, dum faciem suam furibundam et phrenetico similem intuerentur, in posterum ab isto vitio eo diligentius abstinerent. At nunc adeo invaluit temulentia et bibendi consuetudo, ut pugna quaedam vehemens inter aemulos compotores inita videatur. Meminisse autem illos decebat Aristippi, qui iactanti

cuidam, quod multum bibere posset, nec inebriaretur: Quid, inquit, magni narras, cum idem mulus quoque praestare possit? Vel Demosthenis, qui, cum Philocrates et Aeschines, Atheniensium legati ad Philippum Macedoniae regem, domum reversi, regem eo nomine laudarent, quod strenue bibisset; Hanc, inquit, virtutem cum spongia habet communem.

ODA XXV. In polupragmosu/nhn et supervacaneas quorundam curas.

NEgotiis qui plurimis
Se miscet, atque suscipit
Maiora, quam quae propriis
Sufferre possit viribus,
Et qui supervacaneis
Distringitur laboribus
Aliena curans munia,
Nae stultus ille maximus,
Sensusque prorsus impotens

Hic grandia sentit et loquitur.

Portam recludens auream
Diviserit plebeculae:
Quot Imperator copias
Conduxerit stipendio;
Vel quorsum easdem miserit,
Quot interemptos proelio [(reading uncertain: letter hard to decode)]
Hostes cruento fuderit:
Quid actitet rex Galliae,
Quid moliatur Sueciae,
Hispaniae, Poloniae,
Quid Danus, aut quid Moscicus,
Quid Imperator Turcicus
Byzantii decreverit,
Quid sanxerint septemviri
In nuperis conventibus,
Quot civitates liberae
Pecunias collegerint,
Vel quorsum eas impenderint,
Scrutantur intensissime,
Laboriose quaeritant;
Quibus foret consultius
Multo, magisque commodum,
Si providerent propriis
Domi suae negotiis.

NOTAE.

[Note: I. )Allotrioepiskopi/a quae sit.] COngruo admodum vocabulo eos, qui, neglectis propriis, alienis iisque captum et conditionem suam excedentibus curis se

distorquent ac distringunt, a)llotrioepiskopei=n Graeci dicunt, quod inspectionem super aliena negotia sibi sumant. De quibus in Sticho Plautus:

Sed curiosi sunt hic quam plures mali,
Alienas res qui curant studio maximo.
Quibus ipsis nulla est res, quam procurent, sua.

[Note: II. Sparta propria est exornanda.] Verum abeant isti polupra/gmones, et nasutuli, Spartamque suam propriam, quam nacti sunt, exornare discant. Scilicet in suis ipsorum domibus videbunt omnia

Habebunt igitur abunde, quod in se ipsis emendent, corrigant, sanent. Novi virum apprime eruditum, cuius Symbolon est: TECUM HABITA. Fortassis ad imitationem Poetae:

Quid, quaeso, accommodatius in hunc sensum poterat dici? Suo scilicet quemque se metiri modulo ac pede par est. Sed propero et vela portum versus tendo.

ODA XXVI. In subdolos et fallaces mercatores.

Decipulam hic lardo perungit.

Speciosiorem affingere,
Ceu venditores plurimi
Novere nundinarii,
Qui, cum superne splendida
Et pulchra mercimonia
Sub fraude collocaverint,
Subtus recondunt pessima,
Ocellulis non obvia
Ementium, atque vacceo
Vix aestimanda stercore,
In orbe sunt potissimi,
Primasque sedes occupant.
Si quid vetustate obsitum,
Antiquitate marcidum
Conspexerint nequissimi,
Coloribus mox oblitum
Recentibus consarciunt,
Novisque miscent mercibus,
Modosque fingunt plurimos,
Quibus scelesti ementium
Exhauriant crumenulas.
At quantulum iste venditor
A fure censes differat?
Certe videtur admodum
Discrimen esse parvulum.
Ab hoc cavere quis sibi
Potest, ab illo vix potest.

NOTAE.

VIde quae de mercatorum ac institorum moribus supra ad odam 16. adnotavimus, quae et huc quam commodissime quadrant. [Note: I. Mercatura an sit licita.]Est quidem mercatura, secundum Aristotelem lib. 1. Polit. per se non vitiosa, licet habeat turpitudinem. Ideoque licita est, si sit ad finem honestum vel necessarium, id est, si negotiator lucretur moderate, scilicet vel ad suae familiae sustentationem, vel pauperum, vel communitatis. At ubi saltem turpis lucri gratia exercetur, ad decipiendos homines, exsecranda est omnibusque diris devovenda.

[Note: II. Mercatores ad gubernationem non sunt admovendi.]Apud Thebanos lex fuit, quae vetuit to\n de/ka e)tw=n mh\ a)pesxhme/non th=s a)gora=s mh\ mete/xein a)rxh=s; id est, eum qui decem annis a commerciis non abstinuisset, removeri a gubernatione. Causa non est una. Primum, quia consuetudine et inclinatione sunt avari, ideoque facile publicam rem in suam vertunt utilitatem. Secundo, quia parum magnanimi aut splendidi, atque ut [Note: 7. Polit. c. 9.]Aristotelis verba usurpem, a)genh\s o( toiou=tos bi/os kai\ pro\s a)reth\n u(penanti/os, id est, Parum generosa est haec ratio vitae, et virtuti adversa. Tertio, quia fallaces sunt et dolosi ut plurimum. Quarto denique [Note: lib. 21.]quia in publica persona auctoritatem id minuit, et, ut Livius ait, quaestus omnis indecorus Patribus est visus.

penitius excutiamus, passim peculiare illis esse animadvertemus, mentiri, peierare, fallere: nulla illis lucrandi ratio turpis: ita omnis eorum vita, omne studium ad quaestus, ad lucra, ad usuras adornata est, ut dies noctesque id unice operam dent, quomodo multos pecuniarum cumulos coacervare, perque fas nefasque corradere possint. Etenim, si Augustino credimus, nulli sine fraude ditescunt: lucrum habere nemo poterit, nisi fraudem fecerit. Ideo mercator

Emit hic, vendit ille, portat hic, ille aspirat, hic creditor, ille debitor, hic solvit, ille recipit, alter rationes scribit: omnes autem peierant, fraudant, fallunt, nec animae, nec corporis, nec fortunae periculum verentur, modo lucrum sperent: non cognationes, non affinitates, non consanguinitates respiciunt, sed, secundum Poetam

Nullis laboribus parcunt, nullis molestiis absterrentur, sed veluti extra mentis usum constituti omnes orbis angulos cum summo vitae et fortunae periculo perreptant ac pervagantur. Imo, quod Horatius ait,

Impiger extremos currit mercator ad Indos,
Per mare pauperiem fugiens, per saxa, per ignes.

Quis vero fraudes omnes percenseat, quibus mercatores utuntur in lana, lino, serico, panno, gemmis, aromatibus, cera, oleo, vino, frumento, equis, allisque animalibus, denique in omnium mercium genere? Quis monopolia enumeret, quibus non tantum totas civitates, sed et regna exhauriunt? Quis satis vituperet fugas istorum, qui non raro ingenti aere alieno consarcinato, constituto alibi domicilio, inde vero prostituta fide, verso solo, profugi, et sero aut numquam redeuntes, creditores fraudant, et ad desperationem ac laqueum adigunt? Ipsi sunt qui chirographis et obligationibus implicant et explicant cives, debitorumque adeo profundas figunt radices, ut evelli deinde nequeant, sed veluti in gyrum pullulantes, et ex debitis debita germinantes urbes earumque incolas suffocant et evertunt, omnemque substantiam inexplebilibus quasi faucibus glutiunt atque devorant. Ut paucis dicam; omne eorum institutum non nisi mendacia, fuci, sermonum nebulae, fraudes, furta, expilationes, insidiae, et imposturae manifestae.

Hinc Graeci mercatores nequaquam intra urbes recipiebant, sed ut cives a periculi suspicione essent immunes, a pomoeriis non longe forum venalium statuebant. Pleraeque aliae gentes mercatores ad se accedere

prohibuerunt, quod mores depravarent. Ideoque Plato eos vituperat, quod optimos inquinent mores, et in bene constituta Republ. lege cavendum censet, ne externarum gentium deliciae in urbem comportentur, ac ne quis e civibus, minor quadraginta annis, peregre proficiscatur, mercaturae exercendae gratia, exteri autem ad suos remittantur, eo quod istiusmodi hominum contagiis civium mores facile in peius possint mutari, vel etiam omnino depravari. Notatu dignum est monitum Augustini, quod Mercatori suggerit: ubi istud addidero, ad ulteriora transibo. Ecce, inquit, Diabolus proposuit lucrum, et mutuavit ad fraudem: lucrum habere non poteris, nisi fraudem feceris: sed lucrum esca est, fraus laqueus: sic attende escam, ut videas et laqueum, quia lucrum habere non poteris, nisi fraudem feceris: fraudem autem si feceris, capieris.

ODA XXVII. In desperatae malitiae adolescentes.

Aquam hic in puteum infundit.

Nec verbulo, nec verbere
Potest acerbo corrigi,
Omnisque diligentia
Et omnis emendatio
Consumitur frustranee,
Oleum ac opella perditur,
Fontique lympha infunditur.
Nullis potest hortatibus,
Nullisque suasionibus
A pravitatis insitae
Oestro scelestus reprimi.
Qualis puer, talis senex,
Ut ova sunt, sic sunt aves,
Quam scilicet semel viam
Calcaverit nequissimus,
Vix hanc deinceps deseret,
Nec vel minis, vel ictibus,
Blandisve sponsionibus,
Posthac ab huius semitae
Poterit revelli gressibus:
Donec cruento carnifex
Affligat istium praemio,
Longamque faxit literam,
Vel curtiorem palmulae
Reddat, rota vel enecet.
Nam qui parentum despicit,
Et Paedagogi munia,
Non is (mihi crede) alterum
Vitae meretur exitum.

NOTAE.

[Note: Liberos in parentes quales esse deceat.]AD hanc odam vide quae paulo prius ad 18. adnotavi. Hic unum atque alterum saltem Poetae monitum addam, de cultu et observantia parentum, quam illis liberi debent.

Nihil est tam honorificum liberis,
Quam bono et honesto genitore esse natos,
Et debitum honorem parentibus offerre.
Nihil est genitrici sua prole suavius.
Amate matrem, ô liberi! Non enim est amor
Ullus huiusmodi, et qui suavius ametur.

bou/lou gonei=s pro\ panto\s e)n timai=s e)/xein.
Tibi sunt parentes primo honorandi loco.
e)/lpize, timw=n tou\s gonei=s, pra/cein kalw=s.
Colens parentes laeta speres omnia.

Quicumque patrem timet ac reveretur,
Hic in bonum civem evadet procul dubio,
Et hostibus incommodare poterit.

Iuppiter inspicit illos, qui colunt iura parentum,
Et qui negligunt prae animi impudentia.
Ac illis quidem benignus et mitis bona largitur;
His vero infensus indignatur per furias.
Sunt enim vehementes in terra parentum furiae.

ODA XXIIX. In eos, qui maiora viribus suis suscipiunt, et qui neglectis pretiosis vilia quaerunt.

QUi talibus se praegravat
Negotiorum molibus,
Quibus sit impar viribus:
Vel qui relictis caelicis
Terrena quaerit commoda,
Opesque temporaneas,
Vanas, caducas, fluxiles,
Bis ille stultus invium
Frangit nuces per sacculum,
Nec delitentem intrinsecus
Attingit ore nucleum.
Aeterna vita nucleus,

Hic per saccum nuces frangit.

Os dentibus corrodimus:
Carnis medullam temnimus [(transcriber); sic: temninus] .
Quis non furorem pessimum
Miretur atque insaniam?
Sed et sacratae virgines
Vel omnium potissimum
Hunc pertinent ad ordinem,
Quae castitatem voverant
Deo perennem maximo,
Sed omnibus sunt interim
Scortationis obvii
Libidinisque motibus,
Fortassis iras hostico
In me fovebunt pectore,
Quod tam pudenda virgines
In sede collocaverim:
At rideo. Nam saepius
Dignum est patella operculum.

NOTAE.

SI alicui optionem dares inter aurum et plumbum, iuberesque, utrum ex illis vellet, sumere; ille autem spreto neglectoque auro acciperet plumbum, nonne illum stultissimum [Note: Terrena caelestibus non sunt praeferenda.] esse diceres? Utique. O insana ergo et delira mundi studia, qui neglectis bonis caelestibus, prae quibus aurum sordere videri possit, terrenis, quae nil nisi stercora, et si quae illis viliora, sunt, inhiat. Recte Audoenus:

Defleret mores, si viveret, Heraclitus,

Nostraque rideret tempora Democritus.
Quamquam ad ridendum curas et inania mundi

Splenis Democritus non satis unus habet.
Ad casus hominum lacrimarum more rigandos,

Heraclite, oculi non satis ambo tui.

Vix bona perdurant oculi terrestria nictum,

Collata aeternis, quae sine fine, bonis.
Illa indefessis conatibus atque labore

Quaerimus Herculeo: Caelica respuimus.
O mores reprobos! O inertia pectora! gemmis

Quae sibi neglectis stercora foeda legunt.

Si animam, inquit Chrysostomus de recuper. laps. negligamus, nec corpus salvare poterimus. Animam igitur omnium curet primam, qui corpus salvari cupit.

ODA XXIX. In eos, qui prudentiores sibi ipso Deo videntur.

Hic in caelo os suum ponit.

Hic imbrium vult copiam,
Hic siccitatem postulat:
Huic solis aestus carpitur,
At frigus illi displicet:
Austri ille flatus expetit,
Notum sed ille suspicit,
Et nemo non prudentior
Ipso videri vult Deo,
Quodsi veniret caelitus
Ad [(transcriber); sic: At] nos Deus iustissimus,
Haec cogeretur singula
Nobis magistris discere,
Scholasque nostras visere.
Sed proh nefandam insaniam,
Nefanda proh piacula!
Audere nequam pessimum,
Qui nescit haram verrere,
Vel cochleare effingere,
Deum docere maximum,
Qui nil nisi est prudentia,
Cuius potestas emicat
Per vasta mundi climata;
Quique omnium scit optime,
Quae tempori cuilibet
Par aeris sit qualitas,
Et pro sua sapientia
Recte gubernat omnia.

NOTAE.

AXioma a Christo ipso prolatum est Mat. 10. Non est discipulus supra magistrum, nec servus super dominum suum. De iure docet Salvator. De facto autem quid fiat, praesens docet oda. Quis non quottidianas, imo momentaneas plurimorum hominum audit querelas? cuius aures non feriunt? Huic Sol nimio suo calore est molestus, ille frigus dolet: Hic imbrem, qui arva praediaque sua frumentis obsita irriget, exposcit: ille iter aliquod aggrediens imbrem modis omnibus aversatur, siccitatemque postulat. Haec vitibus tempestas, illa hordeo, ista tritico, haec gramini non satis conveniens reprehenditur. Quid multa? Quot homines, tot sententiae. Sed quid de illis dicam, qui imperscrutabiles divinae sapientiae abyssos insulsis suis mentibus rimantes non verentur iniustitiae atque iniquitatis Deum arguere? modo hanc modo illam eius actionem cavillantes, cur protoplastos homines labi permiserit, cur pauci admodum aeternae vitae fiant participes, cur econtra maxima impiorum multitudo in cruciatus infernales, perpetuo verme discrucianda, praecipitetur, cur non statim omnium precibus satisfaciat, cur caeco huic visum, surdo isti auditum, dementi mentem, pauperi

divitias, deformi pulchritudinem, aegro sanitatem non restituat. Haec et similia curiosi nasutulique isti homunciones mirantur, non solum autem mirantur, verum etiam reprehendunt. Sed ô vecordes! ô insanos! Qui freta, qui terras, qui regit astra, Deus cur non pro lubitu suo creaturas suas moderetur? quis tempestatem ab ipso effectam, quis pluvias ab illo immissas, quis solis splendorem, quis tonitrua culpet, cum ipse solus omnium optime noverit, quando his omnibus sit opus?

O stelliferi conditor orbis,
Qui perpetuo nixus solio
Rapido caelum turbine versas,
Legemque pati sidera cogis, etc.
Tu frondifluae frigore brumae [(transcriber); sic: blumae]
Stringis lucem breviore mora.
Tu cum fervida venerit aestas,
Agiles noctis dividis horas.
Tua vis varium temperat annum,
Ut quas Boreae spiritus aufert,
Revehat mitis Zephyrus, frondes etc.
Nihil antiqua lege solutum
Linquis propriae stationis opus
Omnia certo fine gubernas.

ODA XXX. In eos, qui occasionem peccatis suppeditant.

NOn est malum solummodo,
Paulo monente Apostolo,
Nisu cavendum sedulo,
Sed et malorum occasio.
Qui non videri publicus
Vis oenopola, postibus
Hederam revelle pendulam,
Notumque fiet omnibus,
Nullum tuis in aedibus
Venale vinum porrigi.
Qui fur videri non cupis
Facto, nec esto gestibus,
Vagosque non ocellulos
Ad furta circumfer tuos.
Vin haud vocere adultera?
Adulterae subterfuge
Gestus, et haud libidini
Occasionem suggere.
Tales enim quamplurimae

Hederam hic suspendit.

Titillat in praecordiis,
Et ad patranda talia
Iuvenculas femellulas
Sermone blando concitant.
Peccata nobis scilicet
Possent caveri plurima,
Si praestituta criminum
Praecideretur ansula.

NOTAE.

QUi cum hoste pugnam init, omni ex parte armatum incedere oportet. Nam si vel unica ex parte fuerit inermis, ob id mortis periculo expositus erit. Finxerunt olim Poetae Achillem in lacu Stygio lotum fuisse, et solas pedum illius plantas aquas illas non attigisse, unde totum eius corpus ita forte ac validum fuisse dicebant, ut nullo modo vinci, nec feriri ad mortem posset. Per plantam vero pedis vulneratus obiit: quo significare voluerunt, nullam prorsus inermem partem hosti exponendam esse. Id ipsum et de bello spirituali dicendum est, quando cum diabolo, carne, ac mundo bellum gerimus. Curandum igitur valde nobis est, ne minimum quidem locum hostibus demus, quo vulnus infligere nobis possit. Quod quidem fiet, si passiones omnes moderati fuerimus: Si vero unicus affectus immoderatus, sive avaritiae, sive ambitionis, sive gulae, sive invidiae, remanserit, quamvis reliquos omnes iam rationi

subdiderimus, inde nobis mortem adsciscemus. Idem enim profecto de occasionibus, quod de passionibus dicendum est: nam licet cunctis occasionibus clauseris cordis ostium, si uni tantum occasioni rimulam aperueris, ea peribis: cunctas igitur occasiones vitare omni studio debes, ut salveris. Ideo Christus Matt. 5 Paralyticum, pristinae sanitati restitutum, iubet tollere secum lectulum suum. Lectulus ille symbolum est earum rerum, circa quas peccatum, quod libet, versatur, in quibus perditi homines tam diu iacent, quamdiu illi peccato adhaerent. Avarus videlicet in pecuniis, superbus in honoribus et dignitatibus, libidinosus in deliciis, conviviis, impudicisque sermonibus: ac denique quaelibet occasio peccandi est, velut lectulus quidam, in quo semel ac iterum peccatores recumbunt. Hanc ergo vult Christus illum a se amovere, qui ad animi sanitatem restitutus est. Sic Plutarch. refert, Lycurgum Spartiatarum legislatorem sanxisse, omnes vineas, quae in regno Lacedaemoniae plantatae fuerant, eradicari, eo quod Spartiatae potationibus et ebrietatibus nimis vacarent. An prudenter ita sanxerit, nolo hic diiudicare: certe intentio principis huius laude dignissima est, qui rei publ. abusum et malum videns, non solum malum ipsum emendare curavit, sed etiam occasiones malorum. Si profanus hoc princeps fecit,

quid Christianis nostris hac in parte agendum, ipsi videre poterunt. Ut paucis dicam, qui sapis, iuxta Poetae illud,

ODA XXXI. In eos, qui in se ipsos sunt iniuriosi, sibique ipsis malum creant.

VOlucris obscoenissima
Est, omniumque pessima,
Merda solet quae proprium
Contaminare nidulum.
Sic ille nequam est pessimus,
Qui laudis immemor suae,
Suique prorsus nominis
Oblitus, in famam irruit
Iniuriosus propriam.
Nam qui sibi haud pepercerit,
Ut iste parcet alteri?
Sic qui parentes livido
Sugillat ore proprios,
Et qui maligne proprium

Volucris haec proprium stercore conspurcat nidum.

Parilique iunctos munere
Probris lacessit turpibus,
Horumque naevos publica
Pro contione praedicat:
Nae millies nequissimus
Ille est, homoque pessimus,
Et non minore perditus
Obscoenitate furcifer,
Quam quae volucris proprium
Solet cacare in nidulum.

NOTAE.

[Note: I. Quisque sibi est proximus.] VEtus est verbum: Proximus sum egomet mihi. Contra qui in se ipsos sunt iniuriosi, quomodo in alios poterunt esse aequi? Hinc Periandri monitum: seauto\n mh\ a)me/lei. Id est: Te ipsum ne negligas. Et Menandri iste Senarius:

Proinde si nemo in se ipsum est acerbus, nec in amicum erit. Nam haec amoris est natura in Philosophicis: Amicus meus alter ego: Unde cum Alexander Magnus socium secum amicum quendam deferens ad visitandam reginam Asiae pergeret, et illa amicum Alexandri ipsum Alexandrum esse censens, Alexandri honores illi tribuisset, erroremque suum deprehendens erubuisset; Bene, inquit

Alexander, [Note: II. Amoris incentiva quae] factum est: nam et hic Alexander est. O rege dignam vocem! Ideo enim, ait Chrysostom. hom. 24 in I. ad Cor. auctor ipse rerum Deus iam olim a principio sexcenta commentus est, quibus caritatem in proximos nobis inculcaret. Primum caput unum omnibus dedit ipsum Adam; cur enim e terra non sumus, ut ad concordiam flecteret nos: nam si nunc, quia locis dissidemus, alienos nos invicem putamus, si generis nostri duo principia exstitissent, quid esset? Et ob hanc causam nec mulierem ex terra fecit, sed ex costa viri, ut, quia eiusdem substantiae sumus, in unum perducamur, et ex horum procreatione multi nascuntur affectionis modi: hunc, quia frater, amamus, hanc quod sit mater, illam, quia nutrix, hunc quia filius, illum, quia nepos, et illum, quia pronepos, hanc quia filia, illam, quia neptis, hunc, quia frater, illum, quia ex fratre nepos, hanc, quia soror, illam, quia ex sorore neptis, etc. Quorum ergo ex numero istum esse censebis, qui non solum in amicos, socios, coniuges, liberos, verum et in se ipsos iniuriosi esse non verentur?

[Note: III. Quorundam in parentes impietas quanta.] Isti autem profecto in extremo nequitiae gradu constituti sunt, qui, si quos in parentibus suis defectus viderint, tanta sunt impudentia praediti, ut non vereantur, publice illos apud alios traducere, modisque omnibus adlaborent, quo publicae illos famae atque infamiae exponant. Quod ubi effecerint, mirum quam tripudiant,

quam laetantur, quam, re quasi bene gesta, gestiunt! Sed quid aliud quaeso agunt, quam quod se ipsos omnium ludibrio atque fabulae exponunt? Imo duplex inde ad istos recidit incommodum. Dum enim parentes taxant, se ipsos etiam taxant, cum pater et filius una eademque censeantur persona. Iniurius igitur in patrem in se ipsum simul iniurius est. Accedit huc, quod ratio dictitat, illos scelestissimos esse, qui parentum sese proditores exhibent. Hinc altera et turpior multo infamia in ipsos redundat. Ut paucis dicam, parricidae sunt isti nebulones. Etenim, crede mihi, si tantum possent factis, quantum audent verbis, vita profecto parentum praesentissimo periculo esset exposita. Sed pergo ad Odam sequentem.

ODA XXXII. In Confessiones quorundam sceleratorum hominum.

Nequam hic confessionem facit.

Si crimen, aiunt, forsitan
Quoddam patravi, vel scelus,
Quod vix tamen putaverim,
Culpam remittas, obsecro,
Et absolutum crimine
Reddas piorum coetui.
O confitentem pessimum,
Hominemque perversissimum!
An vero adhuc tecum ambigis,
Num foeda perpetraveris,
Sceleste nequam, crimina?
Quem tanta lerna criminum
Contaminavit turpium,
Et sordidatum pessima
Contagione perdidit.
Iustus dietim septies
Delinquit, at tu furcifer
Quot per diem piacula
Committis atrocissima?
Quae qui notare gestiat,
Notare stellas audeat.
Si confiteri crimina
Vereris, heus cur talia
Ausu patrare saepius
Non erubescis perfido?
Cavere fumum qui cupis,
Flammam cave vel supprime:
Est flamma fumo proxima.

NOTAE.

DE usu et necessitate confessionum elegans est Epigramma Iacobi Billii in Anthol. sacra, quod adscribere libet:

Cum quadam [Reg: quaedam] immodicum fundit pars aegra cruorem

Ut medeare malo, vena secanda tibi est.
Sic tibi cum celerem minitantur crimina mortem,

Numinis inque tuum iam cadit ira caput:
Te ferias, tuaque in te ipsum desaeviat ira:

Sic etenim magni concidet ira Dei.
Nam sese excusat, quicumque accusat: inultum

Et sinit hunc, qui se non sinit, esse Deus.

Isidorus lib. 1. cap. 12. Confessio, inquit, sanat, confessio iustificat, confessio peccatis veniam donat. Omnis spes in confessione consistit. In confessione locus misericordiae est. Nulla tam gravis est culpa, quae per confessionem non habeat veniam.

Seneca lib. de moribus: Ubi est confessio, ibi remissio. Idem ad Luc. epist. 28. Initium est salutis, notitia peccati. Nam qui peccare se nescit, corrigi non vult. Ideo quantum potes, te ipsum coargue, inquire in te, accusatoris primum partibus fungere, deinde iudicis, novissime deprecatoris.

Origenes: Sicut ii, qui habent intus inclusam escam indigestam, aut humoris vel phlegmatis stomacho graviter et moleste imminentia, si vomuerint, relevantur: ita etiam hi, qui peccaverunt, siquidem occultant et retinent intra se peccatum, intrinsecus urgentur, et propemodum suffocantur a phlegmate, vel humore peccati: si autem ipse sui accusator fiat, dum accusat semet ipsum et confitetur, simul evomit et delictum, atque omnem morbi digerit causam. In Psalm. 37. hom. 2.

ODA XXXIII. In perditos et desperabundos homines.

QUi daemoni se devovet,
In propriumque mancipat
Velut istius peculium,
Si sors sinistra forsitan
Affligat aut aerumnula,
Nebulone quovis nequior
Ille est, et arctis nexibus
Cauda ligatus inferi
Videtur esse Cerberi.

Caudae hic Diaboli insidet.

Se prosequatur ictibus,
Cum tam pius sit hactenus,
Vitamque degat optimam.
Quod si preces non ilico
Illius exaudit Deus,
Moramque parvam intericit,
Spe privus omni, pessimo
Longeque crudelissimo
Sese enecat suspendio,
Cultrove fauces dissecat.
Vel in fluentem desilit.
Eiusmodi sicarius
Propriique latro corporis
Indignus est, nebulonibus
Quem conferas prioribus,
Sed illigatus foetidae
Plutonis atri caudulae
Pronoque praeceps impetu
Ad nigra fertur tartara.

NOTAE.

[Note: Desperatio quantum sit peccatum.] DEsperatio ultimum est vitiorum, tamque atrox ac grande, ut hominem, ea expugnatum, ipsis Diabolis similem faciat. Illa est, cui nullum remedium, nulla medela, nulla salus potest adhiberi. Est quidem nobis quam diu lucis huius usura fruimur, poenitentiae ac salutis ianua numquam occlusa, cum gratiae et bonitatis divinae porta omnibus

serio resipiscentibus peccatoribus pateat. At ubi desperatio istam occluserit, tunc omnino de nobis nostraque salute est actum. Quemadmodum enim iactantia et praesumptio propriorum meritorum hominem facillime evertit, ita e contra desperatio eundem non modo prorsus pessumdat, verum etiam recta ad Orcum dat praecipitem. Unde Augustinus lib. de Symbolo: Latro, inquit, agnovit, et Petrus negavit. Caveat ergo bonus, ne praesumat per superbiam, malus vero ne desperet per malitiam. Ut paucis dicam, desperatio est omnimoda animae eversio, et ad mortem aeternam sine ulla gratiae spe deductio, quia qui semel desperatus fuerit, ad salutem amplius non redibit, iuxta illud Prophetae: Desperavi nequaquam faciam. [Note: Ier. 2.] Atque eiusmodi desperabundi oppido mihi videntur similes esse rhinoceroti, qui vivus numquam aut vix certe capi potest. Statim enim ubi captum sese videt, prae indignatione mortem sibi ipsi spontaneam infert: Sic isti etiam, postquam retibus Diaboli, i. e. peccatis sese implicatos atque involutos vident, malo hoc non contenti ultro etiam in desperationis barathrum, nulla poenitentiae ratione habita, sese iaciunt praecipites, illudque [Note: Hier. 38.] eiusdem Prophetae crepant: Desperavimus, post cogitationes nostras ibimus. Et istud quidem summum est periculum, quando ille, qui bonum se fieri posse desperat, non eo adlaborat, ut

bonus fiat, quia, ut ait Seneca lib. de morib. Numquam se mutat, qui se posse mutari desperat. De Taxo naturalium historiarum scriptores referunt, quod cauda sua villosa cavernae suae foramina undiquaque, modo contra Australem, modo contra Aquilonarem flatum, ne qua perrumpere possit, obstruat. Idem profecto faciunt desperati. Nam hi cordis sui cavernas per desperationem, non solum contra Australem flatum, hoc est, contra praedicationem verbi divini, sed etiam contra Aquilonarem, hoc est, contra aerumnas et persecutiones adeo obstruere solent, ut neutrum istorum umquam admittant, sed velut furiosi ac insani in propriam proni ruant perniciem. Supplicibus igitur Deus est sollicitandus precibus, ut periculosissimum istud desperationis peccatum procul a nobis amoveat, et, sicubi peccaverimus (peccamus autem innumerabiliter) gratia nobis sua benignus adsit, ut seria admissorum scelerum poenitentia ducti vitam deinde emendemus, nec umquam desperationis violentia victi succumbamus, quae re vera secundum illud vulgatum, gehennae est initium et divinae gratiae

EPILOGUS. Parodia ad Oden 3. lib. 4. Carm. Horatii. Quem tu Melpomene semel, etc.

QUem fax nequitiae semel

Viventem reprobo lumine viderit,
Illum non labor Isthmius

Frugi restituet: non equus impiger
Curru magnifico feret

Victorem; neque res publica honoribus
Ornatum variis virum,

Quod nequam tumidas contuderit minas,
Ostendet procerum choro:

Sed, quas MOENUS aquas gurgite proluit,
Vel certe arboreae trabes

Reddent aridulo stipite pensilem.
Nostri CAESARIS inclyta

Dignata est bonitas inter amabiles
Vatum ponere me choros:

Et iam dente magis mordeor invido.
Verum ô furcifer improbe,

Vastos qui strepitus turpiter excitas,
Te praedam fore piscium,

Corvorumve, volo, si lubeat magis.
Totum muneris hoc tui est,

Quod monstror digito praetereuntium
Conatus fidicen tui:

Quod scribo, et placeo, si placeo, tuum est.

NEBULO NEBULONUM; Hoc est, IOCOSERIA MODERNAE NEQUITIAE CENSURA; QUA HOMINUM SCELERAtorum fraudes, Doli ac versutiae aeri aërique exponuntur publice: CARMINE IAMBICO DIMEtro adornata a IOANNE FLITNERO, Franco, Poëta Laureato. FRANCOFURTI Apud Iacobum de Zetter. Anno M.DC.XX.

CONSULTISSIMO, AMPLISSIMIS et Spectatissimis viris, D. DOMINICO D. IOANNI-IACOBO D. IOANNI PORSIIS U. I. D. Reip. FRANC. civibus primariis [(perhaps: primar)] . TRIBUS GERMANIS FRATRIBUS, Maecenatibus colendis D. D. D.

AD MOMUM Pro defensione tituli EPIGRAMMA.

NEBULONIS NEBULONUM, sive CENSURAE NEQUITIAE ODA I. Summam opusculi continens.

NUCLEUS.

Hic nebulones in album consignat.

NOTAE.

ODA II. In theologos contentiosos et nugigerulos.

NUCLEUS.

Hic de caeruleis praedicat anatibus.

NOTAE.

ODA III. In procuratores flexiloquos, et rabulas forenses.

NUCLEUS.

Hic garriendo literas perforat.

NOTAE.

ODA IV. In Calumniatores ac delatores.

NUCLEUS.

Vinum hic venale proclamat.

NOTAE.

Cleanthes.

Euripides in Alexandra.

Menander.

ODA V. In milites Thrasones, gloriosos, blasphemos, rapaces.

NUCLEUS.

Hic ferrum mandit.

NOTAE.

ODA VI. In adulatores Chamaeleontaeos.

NUCLEUS.

Hic barbam nectit stramineam.

NOTAE.

ODA VII. In proditores ac delatores.

NUCLEUS.

Hic macello innocentem offert.

NOTAE.

ODA IIX. In pollicitatores grandiloquos.

NUCLEUS.

Hic in taleam loquitur.

NOTAE.

ODA IX. In Scholasticos plumigeros vanaque eruditionis opinione inflatos.

NUCLEUS.

Hic artes simul omnes cum sacculo devorat.

NOTAE.

ODA X. In adulatores ac delatores.

NUCLEUS.

Hic victum amictumque assentando quaeritat.

NOTAE.

ODA XI. In Sacrificulos, monachos, monialesque.

NUCLEUS.

Hic sermonem e cava profert olla.

NOTAE.

ODA XII. In exaggeratores censoresque immodicos delictorum.

NUCLEUS.

Hic merdam cribrando movet.

NOTAE.

De his Plautus in Sticho;

ODA XIIV. In eos, qui aures demulcendas sibi porrigunt.

NUCLEUS.

Hic aures demulcet.

NOTAE.

ODA XIV. In calumniatores atque obtrectatores.

NUCLEUS.

Hic unus est e circumforaneorum grege.

NOTAE.

Ovid. 2. Fastor.

Ovid. lib. 3. Pont. eleg. 2.

ODA XV. In eos, qui pecunia et muneribus corrumpuntur.

NUCLEUS.

Hic retro capit pecuniam.

NOTAE.

ODA XVI. In viros duplices.

NUCLEUS.

Hic egregiam se lanam ducere simulat.

NOTAE.

ODA XVII. In Parasitastros et amicos ollares.

NUCLEUS.

Hic ollam sequitur atque cibum.

NOTAE.

ODA XIIX. In eos, qui scandala iuventuti exhibent.

NUCLEUS.

Hic pediculos vesti pelliceae addit.