4/2002 Rüdiger Niehl
TEI header, markup, lines added


page 73, image: s073

SYLVARUM LIBER V, SEU HIPPONAX.

Nobilissimo Et Magno Viro Wendelino Sibelistio, Magn. [Abbr.: Magni] Moschorum Principis Archiatro Supremo Ex Societate Meliboeo Dicat Florianus F. Ipsius Flemingus [(reading uncertain: ?)] .


page 74, image: s074

HIPPONAX.

1. Super nebula miranda in triumphali obitu Gustavi Magni. 1632. Nov. 6.

Fatalis e Septentrione tempestas,
caeli tonitru, fulmen orbis irati,
minax rebellis iudicator Europae,
ferocientis acre Sarmatae fraenum,
Romae capistrum, grandis Austriae lorum
magnoque maior laude rex Alexandro
abivit orbe. Misnicus stupet Titan
videre tanti frigidum ducis funus
nec hoc sub ipso cernit aeger obtutu.
Sed maesta cano condit ora sub peplo
totoque tristes induit sinu pallas,
ut qui, sui qua muneris recordatur
cunis ab aevi, se neget parem tanto
vidisse regi nec parem seni speret
orbi futurum, iam nec emori cernat.

2. Wendelino Sibelist, Magni Moschoviae Principis Archiatro. 1634.

Sagax potentum distributor herbarum,
Phoebi sacerdos, mysta [(reading uncertain: ?mystes)] disciplinarum,
artis medulla, cura corque naturae,
quicquid recondit intus aut dedit luci
aeterna mater, ter peritus interpres
fidusque doctor; occupamur in vobis


page 75, image: s075

situque putre, squalidum, peregrinum
torpente vix resumimus manu plectrum,
dum mite fausto penditur tibi caelum
totusque se vobis olympus indulget.
Attende lenis, mutilum damus carmen
Scazontibusque fluctuamus infirmis.
Frustra renitor, lautius quid ut promam.
Non in bicorni somniavimus Pindo
sacroque sicci fonte tinximus labra
cantura vobis. Nuper hoc solebamus,
cum noster esset cum sororibus Phoebus.
Nunc quando vixi cultor infrequens Musis
et parcus hospes, desuevimus plectris,
raucedo vocem, torpor obsidet mentem
et, delicatum quicquid est, fugit retro.
Te fautor aether aetherisque custodes,
qui fata scribunt temperantque viventum,
benignitatis affluum suae civem
omnique divitem salute fecerunt.
Quod si quis est habendus omini plausus,
sic esse fertur allocuta nascentem
benigna tellus: Vive, caelitum germen
et nostra proles quodque patrium spirans,
debende caelis, mutuatus ex iisdem,
sed canus olim, sed tuae satur vitae.
Te blanda bella Comitas, soror Formae,
Facetia cui mater et pater Risus,
excipit ulnis labilemque ducendo
Iuventa puso mobiles gradus firmat.
Hinc cum tenellas pecteret dies Aetas,
matura libris, lenibus datur Musis
dilectus haeres, spes parentium grandis
amorque serus temporum futurorum.
Ars ipsa, docto dives et tumens lacte,
admovit uber nectaris sititori,
seni quod Usui coaeva Doctrina,
immiscet et labris Scientiae fundunt
volentibusque basiando propinant.


page 76, image: s076

Sic cum pudicus virginem diem Phoebus
salutat et stertens resuscitat punctum,
in rorulentis ebrium genis mane
hiscentis arvi floreas premit fauces
novumque pronis robur impluit culmis.
Hinc Pergamarum sanctus artium praeses,
Apollo Phoebus, ingenii sciens tanti,
adscripsit inter se colentium fasces
et te salubri contulit Mediternae [(reading uncertain: ?Meditrina in Georges)] .
Hygea, quicquid extat, omne morborum
et omne curae dux Medela monstrabat.
Miratur Hermes, Hippocras tacens ridet,
ex disputante quando celsus orchestra
doces, refutas, asseris, probas, supples.
Probaris ergo publicus scholae toti
dulcisque gratulantium patrum voces
honorus audis. Stantium procul plaudit
vocalis ordo, dum per obsitas vulgo
urbis plateas inter enites turbam,
conchyliato purpuratus amiectu
auroque fulges infulaque doctore.
Laetatur omne, quicquid audit aegrorum.
Te cana praxis erudit; senex usus
virile iudicantis insidet menti
lentumque firmat obsequendo successus.
Felix mederis: alma se salus iungit
dulcisque vita pharmacis tuis miscet.
Quotidiano Porthmeus sibi frendet
tot naula demi, rarius vocant umbrae,
quas Husa [(reading uncertain: ?diseases here?)] mittit Holsatum [(reading uncertain: ?)]
que Gottorpum [(reading uncertain: ?)] ;
vacansque pigram littus incutit navem.
Hinc frater omnis exulat dolor morbi,
vespillo maeret, praeficae quiritantur.
Et iam diurnus sat polo videbaris
fuisse Cimber. Dicitur dies divis.


page 77, image: s077

Sors surgit ante caelitum tuam Patrem
dictura causam. Spes latus deae dextrum,
fiduciale fulcit alterum numen.
Plebs densa circum, pollicem videns iactum,
silendo paret illa, prodit orator
et, "Nostis", inquit, "cuncta qui dii nostis,
huius labores", teque vultibus monstrat.
"Huc immerentis usque vota frustravi
iniqua iudex, nec tulistis inviti.
Iam si quid oro, gloriae quod est nobis,
levate nostrum dii deaeque maerorem;
sit, quod dedistis, liberum mihi munus,
meaeque digno faustius rotae currant."
Rotamque socco tundit. Ocyus [(reading uncertain: ?)] dicto
occasionis aliger globus volvit
et ipsa, quae stat mobili super circo,
frontem comata virgo, post caput glabra,
vicina Sorti; "Nam per", inquit, "hoc famam
hesterna novi; Moschici procul cives
optant medentem meque postulant isthunc [(reading uncertain: ?)] .
Quid si placeret?" Nec dabatur effari.
Illuxit aether, annuit Pater sceptro,
Astraea ridet, Fas Decensque Rectumque
nictant probantes, plaudit omne caelorum.
Nec tu, faventis siderum quod est pacti
conclusa fallis, haut sequutor ignarus.
Mens sequa fatis liberum sinit passum
prudensque vitat, astra quod volunt osum,
volensque pergit, quando praecipit numen.
Dolent Iutae, Saxones tui maerent
multusque denso Cimber in Foso
plorat.
Stat fida coniux, masculi comes cordis,
manere prompta, nec timens iter tantum;
sed fixa dulcis haeret in viri vultu,
sequi parata, quo maritus inclinet.
Parere caelo non pigenda res cuiquam;
nil lacrimarum proflui iuvant imbres
charoque nexae maestiter manus collo.


page 78, image: s078

Vivant amici! Desinant querelarum!
Stat velle suasores iter sequi caelos.
Iam cerno praesens, creditor quod obscurus
vix non negassem. Testis ipse iam in me sum.
Te principantis Russiae suae Magni
Favoniorum mobiles levant alae.
Miratur urbs, salutat aula praesentem
tibique cum regente vulgus inclinat
manusque lambit caelitesque collaudat.
Divina virtus quo sub orbe non floret?
Hanc laudat Indus, hanc Iberus extollit,
Getes adorat Aethiopsque miratur.
Amatur omni virtuosus in terra.
Sublimis inter copias theatrales
stat plausus et vocalibus strepit palmis,
Honosque Lausque Dignitasque Cultusque
certanter hoc et hoc tibi latus stipant.
Sequuntur ingens pone turba donorum,
lucentis et pecuniae chori mille.
Amice caeli, quid tuis abest votis?
Caelum? Sed et mundus merum tibi caelum est.

3. Reinero Brocmano. 1635.

Nos ille vester, ille melleus totus,
heri relectus, ter relectus hipponax
suavitate perpluit sua totos
et efficaci fascinavit obtutu,
ceu plena virgo, flammeo micans vultu,
haerentis orbum percitat proci pectus,
cum prompta tangi, basiando nil cedens,
fatale totis mel subingerit labris.
Adiuro Musas praesidemque Parnassi
aequale posco, sed tamen minus vestro
donum brabeio; sed precator abiectus
inane surdis murmur oggero divis.


page 79, image: s079

Silet Cytheron [(reading uncertain: ?Citaeron)] , irritus tacet Phoebus,
nullumque toto numen in iugo restat.
Agnosco causam, non rediverant a te.

Revaliae.

4. Friderico Menio, Historiae borealis Parenti. 1635. Sept. 2.

Ingens euntum commorator annorum,
qui vectus aetheris super patris pennas
senis volantem fortis impedis alam
manuque sistis grande flumen annorum;
qui magnus oris, e patente suggestu
obliviosum pronus increpas orbem,
facunde Meni, saeculi tui vindex
priscique moris expeditus assertor.
Quas solvet Arctos gratias tibi dignas
hoc pro laboris, quando noctibus soles,
noctes diebus iungis et vigil mundas
cano sepultos temporum situ fasces
sibique reddis aequus ultor annales?
Quin, quod supinis impediverat tricis
annosus error et fide cadens rumor,
dexter resolvis et fidelis illustras.
Agnoscit Estha vester et ferox Gothus
et Jüta miles atque belliger Fosus
ovatque seris esse cognitus terris
et nescientis eripi manu mundi.
Avare laudis nec tui capax voti,
quo pergis ultra? Quin supersedes factis,
ter magne vatum. Cernimusne, quod proles
praesens honoret et futura miretur?

Scriptum Revaliae postrid. Kal. Vllbr. MDCXXXV,


page 80, image: s080

5. Ad Gebhardum Himselium, Amicum. 1635. Nov.

Qui, grande vasti quicquid abdit, aut monstrat
volumen orbis, unus omne comprendis
ingensque magni sub tuae sinu mentis
mundi theatrum contueris in temet,
consultus aethrae, siderum pius vates,
summi sacerdos, flamen orbis inferni
et multiformis iure mysta [(reading uncertain: ?mystes)] naturae,
felix Gebharde, quando publicus scribis
solis labores et molestias Phoebes
docesque pulcer, quae sit in iacens punctum
custodientis cura pervigil caeli,
nobis stupendum, conscio tibi sane
vulgare praestas, creber hospes es caeli
multusque calcas siderum pavimentum.
Hinc cuncta doctis erudiris a stellis
teque ipsa per se se subinstruunt astra.
Amice, tantis vive commodis faustus;
miramur in te, quod pater stupet, caelum.

M. IXbr. MDCXXXV.

6. Pro Coniuge Brocmani, primum mox puerpera. 1636. Mai 27.

Lucina, namque supplici tibi voto
advolvitur tuis, genu minor, sacris
insons poeta, purus oris et cordis,
quem gentium cultum probatis Aeterni,
ades vocata, sed benigna, sed lenis,
et has paventum prona coniugum voces
fidelis audi; seu maritus exoret,
rudisve partus sera te roget coniunx,
dum prima solvit, quod secunda mox debet,


page 81, image: s081

accede mater, muneris memor tanti,
tuumque fessis blanda numen acclina.
Te Prorsa felix Nascioque ter fausta
pronae sequuntur Nixiique solennes
et obstetricum quicquid incolit caelos.
Hucusque sic quod pollicemur obscuri,
seu masculini schema prodeat vultus,
seu femininae forma blandior frontis,
utrumque quae pari parentium censu
aequet vigore mentis, exprimat vultu,
gavisa faustae pulcritudinem prolis
Levana tollet et parentibus tradet.

Moscuae, XXVII Maii. XXXVI.

7. Martino Opitio Saeculi Maroni [(reading uncertain: ?)] . 1636. Juli 21.

Aeterne vates, ipsius tui vindex
et certus ultor, quando iuge mortali
carmen papyro condis et, legi pulcer,
stupentis omne commoves genus gentis,
blandus, facetus, acer, arduus verbo,
grandis cothurno, nec modernus ad soccum,
seu Teuto [(reading uncertain: ?)] scribis, cuius es parens plectri,
quod haec adorat, gens futura miratur,
seu lege liberam loqui facis Romam,
ipsos triumphas Cecropis senis patres
pronumque victor Ausonem stylo ducis.
Stupere pergas, Galle, Belga, mirari
victoque, Baetis, invidere cum Pado.
Mens mente vestra maior emicat nobis
nostraeque vestris altius fluunt lymphae.
Germana Siren, ore Nestoris maior,
amussis artis, norma disciplinarum,
compendiosae plena lex venustatis,
o dulcor, o fatale nectaris flumen,
o insolentis non sequenda vis mentis,
quo nos valoris impares tui linquis?

Moscuae XII. Kal. Sextil. XXXVI .


page 82, image: s082

8. Ad Crusium tempore sic volente. 1638. April - Mai.

Quousque lento serviet tibi tempus
gens nata nullis mancipare se sceptris,
sibi creata, paritura necquicquam,
si durius quid imperet pater caelum?
Ego salutis artifex meae pridem
vitaeque praeses, omne ego mihi dives,
omne, omne tutum nuper et meus totus,
quid hic famelicosus esuritorum
dapes adoro, quas inanitas replet,
turpisque mercenarium quid inclinans
herilitatem miror usque servilem,
ioco severam, conspicabilem fuco
suaque tantum vanitate turgentem.
Hic ille pictus, ille totus auratus,
scelesta pestis seculi venenosi etc.
multa desiderantur.
Tunc liber artis, liber oris et vitae
illique primo congruus mihi totus,
in perduelles iustus ultor audaces
armabo Iambos vindicique Scazonte
quinquenne sugillantium nefas una,
sed strage seria verendus ulciscar.
Tunc plaude, Crusi; nunc sed obtice mecum!

Tarcoviae.

9. Amico nominalem celebranti. 1639. April 8.

Sodalitatis intimum meae robur,
per integrumque dulcis arbiter lustrum,
ostende sudo liberum caput caelo


page 83, image: s083

et ille totus, qualis ante sex messes
mittente mecum patria foras ibas,
visurus orbem, quem Favonius noster
suspirat e cadentis balneo Phoebi
ipsisque permittit cubilibus Solis.
Redimus Austro fervidamque torpente
meridiem Arcto temperamus optati.
redimus ergo pulpitis tamen nostris
abunde sero, par Apollini charum
et dulce Pindo. Prodit arbiter mortis
vitaeque custos Hippocras et amplexu
solvi negante copulat diu fratres
et iam cor unum. Posteri, comes dulcis,
loquentur anni, si quid astruit vivax
omni Thalia nostra morte ter maior,
ipsique mundo; posteri scient, inquam,
quam mens duobus una iugiter nobis
fuerit eritque. Corpus istud, hanc pellem,
has terra nobis terreas dedit partes,
matremque sequuturas vel ocius dicto;
sed spiritus, sed mens, sed intimi motus,
per quos amamus, erudimur, optamus,
sequale patri, qui dabat, Deo perstant,
quis vivitur digne suum super fatum.
Exultat ordo diligentium littus,
quod verberante musicum nemus pulsu
oberrat undis et Novensiles potat.
Impende nobis hunc tibique procura
diem, rogando caelicum prius numen,
ut faustus ornes patriam, velut felix
illi redibas. Quod deinde restabit
tempus, voventi collocabimus Baccho
ipsique pro salute serios nostra
ducemus haustus. Hoc Diespiter mandat,
hoc imperantis est vocabulum caeli.


page 84, image: s084

10. Scazontes Reinero Brocmano a professione gymnasii Revaliensis ad Tristferensium parochiam abeunti a PauloAbrahamide Flarainio exarati. 1639. Mai 8.

Pridem tenellae temperator aetatis,
virtute multus, arte totus et Phoebo,
nunc mysta caeli quinquies vocatoris,
Reinere, nostri sera pectoris cura
et dulcis ardor, si quid haec manus posset,
quod posse quondam vix recordor et plango,
nec aruisset omnis humor in nobis,
quem Cyrrha [(reading uncertain: ?)] potat, inter Asiae siccos
flagrantis aestus, unico tibi, iuro,
totus vacarem, largus oris et crenae,
dum mitis aether reddidisse nos nobis
tandem quievit teque faustius fatum
honore, censu, stirpe, spebus et vita
potenter auget indiesque perditat.
Ignosce fasso, languidi rogant versus,
testes supremi! diximus vale Pindo,
inutilesque nauseamus ad Musas.
Novelle Mysta, Viriae [(reading uncertain: ?)] recens sidus
tuaeque certa Tristferae salus et pax,
expunge blandus lacrimas Revaleae,
siccante labro suaviisque non paucis
desiderantis te cor Harridis [(reading uncertain: ?)] mulce
abique praesens et suus tuis semper!
Septemplici vir eruditus a Phoebo,
Lego loquentis audiens favos linguae
Reineriumque mel potenter immitto,
avarus auris, oris atque conspectus.


page 85, image: s085

Qui nuper imbuebat arte tot mentes,
nunc mysta factus undiquaque salvabit.

Fecit Revaliae postrid. nonas Maii 1639 Paulus Flaminius, Variscus.

11. Viro incomparabili et supra exemplum magno Danieli Heinsio. 1639. Oct.

Aeterne vates, saeculi tui monstrum,
stupor futuri, culmen artis et linguae,
quas Hellas olim posthumo dedit Remo,
dum se tot ora gentium salutantum
tibi supinant hocque dexterae numen,
quo figis orbem, sistis astra magnamque
te sustines sufflaminando naturam,
vix non adorant; exterum tuo caelo
admitte nomen, forsan hoc et indignum
minusque parvo nec sui capax voti,
sed impotente, sed morae rudi nisu
tui videndi prorsus omne succensum
flammansque totum. Pande lenis et prodi,
pater Sororum, Cyrrha [(reading uncertain: ?)] quae novem potat.
Dum Grotium, dum Barthiumque Buchnerumque
et si quod his par alterum colit nomen
diversus orbis, aestimator haut vanus
illos in uno miror Heinsio cunctos.

Lugduni Batavorum m. Octobr. MDCXXXIX.

12. In novam editionem poematum Caspari Barlaei. 1639. Nov.

Victricis ingens Belgii tui lumen,
Phoebi sacerdos, sive carmen optamus
seu vim medendi, duplici potens arte,
utrimque totus nesciensque maioris,


page 86, image: s086

Barlaee vates, ede virginis, semper
fetus Minervae. Caelibi quot amplexu,
nec impotente, condidistis huc usque,
tot prolium parentibus venustarum,
tot prolibus parentiumque tam divum,
minor genu, mirator orbis applaudit
manusque tractat osculisque perfundit.
Maro Latine, Romuli nepos Naso,
suis uterque non sequendus in plectris
hucusque, qui vos aequet, unus hic tandem est.

Amstelodami MDCXXXIX m. IXbri.