4/2002 Rüdiger Niehl
TEI header, markup, lines added


page 441, image: s441

EPIGRAMMATUM LIBER X, SIVE IGNES.

Sanctiss. Et Reverenter Docto Salomoni Petrio, Theologo Jam Cimbro, Itineris Asiatici Mei Solatio, Patientiae Et Integritatis Christianae Speculo, Pro Merita Amicitia Et Salutariter Jucunda Quadriennali Conversatione L. M. Q. Dico D. Paulus Flemingus.


page 442, image: s442

IGNES.

1. Ad Sextum.

Ut faciam breviora, mones, epigrammata, Sexte:
ut facias moneo, tu breviora simul.
Ut scribam meliora, doces, epigrammata, Sexte:
ut scribas, doceo, tu meliora simul.
Illa mones, moneo: liceat remonere monentem.
Illa doces, doceo: discere nempe potes.
Tunc meliora tibi brevioraque carmina mittam,
si meliora feres et breviora mihi.

2. Super Symbolo Zachariae Poepleri, Sil.

Ure Deus, ne uras.

Man. I, 10.

3. Martino Schoerkelio et Margarethae Putscherae. Epithalamii donati dedicatorium.

1632. Frühling.

Uda renascentis propter tilieta roseti
lusimus ingenuis seria tanta iocis.
Audiit hoc Plissus et Plissi frater, Elister,
et consanguineus Pardus utrique vado.
Audiit et patrio quivis de flumine surgens
ter, quater attonita risit amoenus aqua.
Sumite, quod cecini, solo par tempore dispar,
et placeant, magnis quae placuere diis.

4. In Liliam, Amores J. G. Schilachi.

Man. V, 19.


page 443, image: s443

5. De iisdem ad eundem.

Man. V, 20.

6. Barbarae Joannidi Ursinae, Veneris osculo.

Pace tua fatear, quod sentio: nomina, dulcis
Barbara, barbarie barbariora geris.
Agnomen feritas, feritas cognomen iniquat:
regnat at in facie nil nisi mite tua.
Consulis arcanas agnosco Cupidinis artes:
hac fugat, hac reduces allicit arte procos.
Effera mansueto sic nomina corpore fregit,
ut fugerere minus, quo peterere magis.

7. Elisabethae Joannae Westoniae, poetriae nobilissimae.

Nympha per ingentem decantatissima Pindum,
nata viris palmam praeripuisse suam,
et stupor et nostri uimis admiratio secli
in sexuque tuo nou habitura parem:
si pudor hoc sineret nec hoc ipse timeret Apollo,
solverer in laudes, musica virgo, tuas.
Absolvisse sed hoc non incepisse sit ausum,
ne peream fatuo cum Phaetonte palam.

8. Henrico Stephano.

Fauste, cui primam merito ferat ordine palmam
artibus inferior Cynthius ipse tibi.
Quos facit ipse, suos non edit is ipse libellos:
imprimis ipse tuos, quos facis ipse, libros.
Quod si perpetuae creduntur Apollinis artes,
quas tamen ipse sua figere nescit ope,
iuro, tuas (ignosce Deus!) magis esse perennes:
hac stabili condis quas prius ipse manu.

9. Theophilo Landgravio.

Ne tamen obliti damnes me iustus amoris,
ipse meus per epos se tibi sistit amor.


page 444, image: s444

Parce, precor, titulo, quod epos puto tale vocaudum,
quod breve vix numeros scit numerare suos.
Adde, quod a tenui rude sit, nec amabile, textu:
caussa fuit vitiis una duobus Amor.
Do breve: nam verbis effert sua plurima paucis;
do rude: nil pictum candidus ambit Amor.

10. Joanni Christophoro Lobhartzbergero, propempticum.

Man. II, 43.

11. Michaeli Scholtsio Sil. prope turbas Lipsicas MDCXXXII.

Man. III, 16.

12. Bulaei Charitilla.

1632.

Venerat ad Charites festivi mater Amoris;
audierat factas quatuor esse brevi.
Fiderat: in choreis nectentibus undique paluiis
stabat et in medio parva puella choro.
Proruit alma Venus, tres dissiliere sorores,
cum niveaque manet sola puella dea.
Admovet hanc superis, quibus est Charitilla vocata:
fertur, eam Charites tres peperisse siniul.

13. Tychoni Jessenio Cimbro.

1633. Jan.

Mellea Teutonici confers mihi carmina Pindi
et partem memoris me cupis esse libri.
Ingenuam cognosco manum mentemque volentis;
illud honoris opus, illud amoris erat.
O duplici mihi chare fide, quo tester amorem?
Me tuus atque meus te ferit igne focus.
Hic ferit, ille ierit: feriunt, feriantur ut ambo.
Me ferias semper sic feriere mihi.


page 445, image: s445

14. In albo Joannis Sibelii, Westphali, sub persona Possessoris ex symbolo eiusdem loquitur Veritas.

Man. II, 45.

15. Jano, amico adolescenti.

Accipe dispositas concessi temporis horas,
quo volumus studiis consuluisse tuis,
Jane, piae, quod abes, nomen lacrimabile matri,
et patris et nostri seria cura Dei.
Sic fac, et assiduam Musis bonus arrige mentem:
perficient animum numina tanta tuum.
Sic iter et quicquid pariet tibi taedia, franges,
sic potes ad patrios oomptior ire lares.

16. Alectorandri Musaeus vernaculus factus.

1633.

Non legis hic mersam sub aquis Athamantidos Hellen,
quamve diu Phrixo Bosphorus asper erat,
Sestus Abydon amat. Sed sic quoque Sestus Abydum
odit, in oppositas laeta gemensque vices.
Hei! Leandre miser! longe sed amarior Hero!
Flebile, sed toti par pia fama solo.
Graecia vos gemuit, Latiae flevere puellae:
Teutones exequiis iam coiere nurus.

17. Zachariae Jaro, amico scholico.

Scit pater Aonidum, mea qui mihi pectora replet,
ut valeam terris altior ire meis,
quam tua me pietas et honesti candor amoris
tangat et assiduis angat, ut ante, focis.
Tot periere dies, taciti periere tot anni:
tempore quod periit, crevit amore tui.
Sed quia, nunc ubi sis, quid agas, mihi noscere durum est,
lene sit ad votum flectere fata tuum.


page 446, image: s446

18. Audendum est. Symb. Henrici a Bunaw.

1633. Aug.

Audendum! audendum est! sic forte Bunavius haeres
ausurus medium clamitat inter opus.
Audit et approperat celeri dea lubrica cursu,
quam penes audentes vimque decusque locant.
Ac adolescentes cernens in corpore motus,
quos iuvenile velit, quosque virile decus:
quantus erit iuvenis, vir quantus hic audiet olim,
si puer est ausu iam quoque talis ? ait.

19. Ad quendam itinerum suorum comitem.

Ambo per ignotas iuncti proficiscimur oras
et nimium comites incipiemus iter.
Tu memor es fidei per mutua foedera nostrae.
Hanc milii continua ceu tibi servo fidem.
Numina dent, una servemur ut ambo salute;
quae tibi, fata mihi non meliora precor.
Prosper abis, rediturus abis: rediturus euntem
insequor. An pereunt, qui rediisse queunt?

20. Timotheus Schwirseus: sum tuus, o Jhesu Christe.

1633. Oct.

Si quod erat toto metagramma notabile coelo,
nominis illud erat, Schwirsee magne, tui.
Terra stat, ut placeat: stat olympus, ametur ut a te.
Sum tuus: o Jhesu Christe! rotundus ais.
Non tibi terra placet, tibi non arridet olympus,
dum quid habet nomen maius utrisque tuum.

Hamburgi.

21. Andreae Virginio Theol.

1633. Dec.

Candida surgentis, Virgini, fama Lycei,
unde potest verum discere Livo Deum,


page 447, image: s447

Livo, patefacti serus calcator Olympi,
sed quoque iam nobis relligione prior.
Fulmina sunt, non verba doces, quibus impia terres
corda nec ad iussum se per itura polum.
Haereses intereunt, atheismus et ethnica quaevis,
Livonica radiat fax Pomerana schola.

22. Super Tertiana Mariae Mollerae, desponsatae Philippo Crusio J. U. L. Consiliario et Legato ad exteros, ad illum ipsum.

1636. Anfang.

Corde dolet, quod anhelus opem negat artubus aestus:
quod dolet igne tuo, lux tua corde dolet.
Et dolet et calet et dolor et calor undique surgunt
osque calore dolet, corque dolore calet.
Fer medicas, Gramanne, manus. Calor et dolor instant.
Instant: fer Cyprias sponse Phihppe manus.
Ast, o sponsa iacens, in utroque quiesce medentum.
Hic et hic a gemino cor levat hoste tuum.

23. Joannem Abrahamum Mercium alloqui desiderat.

1637.

Lapsus abit quintus, quod nil tibi colloquor, annus.
Hei mihi! quot tristes res parit illa dies!
Dispulit Ositiis nos Mars metuendus Athenis,
Nescio nunc, ubi sis. Me fera Persis habet.
Persis amor quondam noster tam serius, at nunc
et dolor, et quicquid nomen odentis habet.
Persia, quid lenta es? quid Misnia tarda vocanti?
Tu sine, tu cape me, quo, cui vivo, loquar.

24. Amygdalum salutat.

Indue me viva, morior nam languidus, umbra,
grata tuae Veneri, stirps pia, grata meae.


page 448, image: s448

Dum caput occiduae crispant tibi molliter aurae
basiat et bibulum suctilis unda pedem,
praesidio, dea, nostra tuo dabo membra sopori,
quas mihi non minuant aestus et Auster opes.
Quod si dormierim nimius, dum transeat ardor,
suscitet e tepido sibilus ore tuus.

25. Marmoricidinae iuxta Arsaciam, nunc Caswin.

1637. Juni.

Transeo, sed tristis, scd amoris plenus et irae.
Tam mihi diversae iam nocuere vices.
Tam procul atque dm dilectis absumus arvis,
nec minus urget iter, uec minus urit amor.
Non rogo, Dii lapidum, molles mihi sitis; ut ultra
durem, me vobis assimilate, rogo.

26. Oleario ad ientaculum vocanti.

Intere bis tostam Cererem Persamque Lyaeum,
divite Bandanae pulvere sparge nucis,
cinnamaque et nitidas quicquid redolere Moluccas,
fingere quicquid Hyblam possit in ore, para.
Fercula ne ponas, nisi quse grave tingat acetum,
multaque sint epulis caepa piperque tuis.
Hesterno mihi quam movisti sidere picam,
non alia poteris iam removere dape.

27. Olearium Gramannumque suos pretiosissimis quibusdam in Indicis turbis spoliatos consolatur.

1637. August 7.

Par comitum ter dulce mihi, quibus aggemo iuste, -
nam mihi vobiscum risus abunde fuit -
rem facitis vestris animis et nomine dignam,
si, quod abest, sequo scitis abesse Deo.


page 449, image: s449

Aurum, thesauros, gemmas et talia quaeque
Sors dat, ut haec iterum diripuisse queat.
Perdere, nancisci, duo sunt vulgaria vitae,
illa sed est cunctis anteferenda bonis.

28. Neogamo suo, in Perside.

1637. Oct.

Diceris Armenae certus nupsisse puellae.
Dure, quid est aures praeteriisse meas?
Scimus hoc ex aliis, quos me minus ante colebas:
affuerunt festis hi tamen, ecce, tuis.
Sed bene nesciero: satius tibi namque futurum est,
me nihil ex labiis tale bibisse tuis.
Fac tamen hoc, aliis iniunge silentia linguis,
nam magis hoc sciero, quo magis ipse siles.

29. Derelictio.

1637. Oct.

Quo fugis? o comes! o veterum cynosura viaruml
ingrediar tantum te sine solus iter.
Quique tuo Cimbris abii stipatus ab arvis
pectore, nunc vacuus corde redibo tuo?
Hei mihi! cor superest, sed cor sine corpore eharo:
cor gero, sed sola cor gero mente tuum,
Tuqne raeum. Miseri quid non timeamus amantes?
Hei! periit vitae fons utriusque simul.

30. Infelicitates.

1637.

Hoc poterat tristi praesagus ab arbore corvus
omen et attritae me monuisse rotae:
venimus ad restim neque vox mihi condolet ulla:
me vocat artificem sortis et illa fabrum.
Non equidem meditabar opes, non discolor aurum,
fama mihi tantum suasit inanis onus.


page 450, image: s450

Ilaec quoque venturis mihi stabit inutilis annis,
dum peregre quod tam quaerito, perdo domi.

Inter Mauros.

31. Angustiae.

1638. April.

Claudor ab hac ab aquis Hyrcani parte profundi,
cingor ab hac Geticis contineorque iugis.
Fronte minax Scytha stat, tergo glomerantur Iberi
et comes Albano Pontica turma globo.
Extus Eris vigilat, furor excubat iutus et angor;
ipse mihi variae sum genus omne necis.
Cimber, in omne latus fatalibus obrutus iris,
Mortibus in tot te mors tamen una fugit.

In castris ad Poinacum.

32. Conscientiae latratus.

1638. April.

Astra lacessivi, fraudavi iura, fefelli
cum genitrice patrem, cumque sorore bonos.
Hinc timor, hinc tremor hic, hinc pallor hic ora profauans,
quum inonet ultoris fulmen herile Dei.
Dura niniis patior, tamen inferiora reatu:
funere debueram deteriore mori.
Omnia dum fateor, tamen eloquar omnia mmquam.
O mea quam nulla crimina morte luam!

Ibidem.

33. Anxietates.

1638.

Hinc Hyrcana sonant Albanis litora turmis:
inde crepat Scythicis Caucasus asper equis.
Ante furit latro Thrax, retro Geta praedo minatur:
undique barbaricis cingimur usque globis.
Adde, quod intestina fodit dissensio mentes
quaeque foris iugulat nos necat ira domi.


page 451, image: s451

Quid tamen haec refero lente quibus itur ad Orcum?
Heus! morieris, ait, cras, hodierna fames!

M. Maio, infra Tarcoviam.

34. Ad Jacsaim amnem.

Atque amor atque odium vel nunc quoque Panis, in udam
dum cannam Syrinx versa, palustris obit,
Panis amor Syrinx quondam, nunc triste sepulcrum,
si subeunt tanti nigra sepulcra dii.
Inter arundineas si quid, dea, percipis undas,
synciput in nostram nobile profer opem.
Affer opem, dea, differ aquas, dea, transfer aventes,
et flue perpetuos, ceu fluis alta, dies.

In deserto Tagostanensi M. Maio, MDCXXXIIX.

35. Miseriae.

1638. Mai.

Nunc aliquem tandem ccmsortem sortis habebas,
Naso, Tomitanae flebilis hospes humi.
Fulsus ad Euxinum fueras a Caesare pontum:
trusit ad Hyrcanum me Jovis ira lacum.
Exul eras. Mihi vae! titulo truciore notabor:
sponte, nec ex caussa sic fugitivus eo.
Fiet, ut exilium Geticis te fregit in oris,
exitium Scyticos me necet inter agros.

Inter Tartaros.

36. Taedia itineris.

1638. Mai.

Esse meus poteram non ad servilia natus,
liber et iniussae conditionis eram.
Servio proh! patriis procul hei! procul actus ab oris
inter inhumanos, barbara corda, Scythas.


page 452, image: s452

Ac modo servirem Getica sors capta rapina,
promptior obsequio dexteriore forem.
Mancipor atque meo plus quam male pareo civi:
quam ferus ingenio fit homo saepe suo!

In Tagostania.

37. Martino Munsterbergero Theologo obitum filioli unici deflenti.

Ex oriente redux Boreae glacialis ad axem
dura suoque nimis audio digna polo!
Patria fatales nondum, dolor! exuit iras:
cum patribus patrii disperiere Lares.
Quem tot passa viae mala, quem patienda tot angunt,
atteror aerumna perditus usque nova.
Hoc gemo filiolo carmen tibi flebile functo:
csetera, quae minus hoc sunt tua, ploro mihi.

Astrachanae Moscuam M. Sextili MDCXXXIIX.

38. Abrahamo Paulo Flemingo parenti, tertium sponso.

1639. März 24.

Ventilat effoetos Veneris puer integer ignes,
et tibi, chare parens, tertius arclet Hymen.
Me piger Arctophylax et tardi torpor Olympi
vix sinit in scythica membra mnovere nive.
Frigore totus ego, tu totus adureris aestu:
dissimilis toto filius asse patri.
Sed triplici, pater, igne cale, sociaeque tibique:
debetur reduci tertia flamma mihi.

Tessaviae ad fines Moschorum.

39. Anemonae, suavio meo.

1639.

Erupere suos meus et tuus ardor in ignes
coniunctisque micat mutua flamma rogis,


page 453, image: s453

una mihi cunctis pretiosior unio gcmmis,
o radians aniinae lux Anemona meae.
Cernit hoc et properans extinctos suscitat ignes,
hinc Amor accensis ignibus ipse perit.
o Anemona, novos semper redeamus in igues:
qua perit, hac renovat se mea flamma nece.

40. Joanni Nihusio meo peroranti.

1639. Mai 9.

Sit tibi, cor iuvenum, durabilis illa facultas,
quam pius in patriae ponis honore tuae.
Disseris orbis opes pariter Cimbrique labores,
quos subit et toto poscit ab orbe decus.
Quaere novos calamos, maiores scribc papyros,
spiret et eloquium vox tua grande inagis.
Tantus ad ingentis surgis primordia curae,
quantus in expleti fine laboris eris.

In Livonia.

41. Gramanno meo felix nubere precor Flaminius.

1639. Juni 28.

Qualis in amplexus iret tibi, candide, coniux,
haesit in ancipiti mens tua dia diu.
Vidit hoc ultor Amor mediusque favoris et irae
secreta tacitum cor tibi hesit acu.
Ilicet arsisti certo combustilis igne
et stctit ad thalamum Fonna serena tuum.
Stet, precor, et iaceat, tecumque diutina surgat,
Et ferat hic fructus motus abunde suos.

Revaliae. IV. Kal. Quintiles.

42. Philippi Sidnei laudibus.

Albionis radius, terrae lux tota Britannae,
qui procul Orcadibus Hebridibusque nites,


page 454, image: s454

qui, Latium quot habet, quot habet vetus Hellas amores,
Gallia quot Veneres Hesperiaeque colunt,
omnes unus habes; genus arduus, inclytus arte.
Maius habet calamo nil tua terra tuo.
Stemma crepent alii, quibus est nihil amplius; in te
nobile nil minus est nobilitate tua.

43. Meursii honoribus.

Et tibi sunt faciles condendo in nomine Musae,
iam memores cultus in sua regna tui.
Stat gravis in medio frondente acumine Pindo
palma, corymbiferae palma propago deae,
quaque comas aperit, statuunt super arbore carmen,
ipse quod auratis fecit Apollo notis.
"Meursius hanc meruit: pignus defendite, natae;
donec is ad nostras evolet ipse domos."

44. Heroica Casparis Barlaei.

1639/40.

Est aliquis tandem, quo cum, Maro maxime, palmam
iure queas merito dimidiare tuam.
Quae vetus ad Latios cecinit Parthenius amnes,
haec novus ad Batavas Barlaeus audet aquas.
Rura canit, crepat arma, tonat fera praelia, cuncta
Virgilio similis, re, gravitate, stylo.
Mantua Virgilium, Barlaeum prsedicat aeque
Amstelis, et palmam praedicat esse suam.

45. Petro Scriverio XXIII. M. Januar. MDCXL, in disputatione inaugurali.

Hei, ubi magnanimus generosa volumina Rhenus
sistit ad excelsae moenia pulchra Dea?,
publicus ad Batavas tandem sermocinor aures,
amplior a medica certus abire schola.


page 455, image: s455

Da, Pater, hoc veniae, si vox male blaesa subhaesit:
quis coram Phoebo, quaeso, disertus erit?

ln hunc librum pertinent sequentia epigrammata, quorum tituli saltem apud me remanserunt. 1. Diluvium Crimae ad Muldam. 2. Magdaeburgi infelicissimum fatuin X. Maii. MDCXXXI. 3. Desolatio nobilissimi fortalitii ad confluentes Muldae et Albis, propc Dessaviam Anhaltiuorum, comitis Tillyi iussu. 4. Wurzciise ad Muldam in fuga communi MDCXXXII. 5. In Monium. 6. Honos, onus. 7. Calumniatori suo. 8. Zoilo suo bonam mentem. 9. Thyrsi amores Puteani. 10. Olearii Astrolabium. 11. Incendium Mitveida meae, MDCXXXV. ad Ciopum. 12. Tres uniones in crinibus pendulis Basilenae 13. Annulo bonse memoriae. 14. Ad Astrachanam, terminale Ruthenoruin ad Eurum emponum in Tartaria Nagaiensi. 15. Ad montaua Volgae. 16. Matura lente: festina lcnte. 17. Arca Nohse reducta; ad nob. H. Gramaimum, Med. 18. Bibliotheca Carmelitarum Ilisfaliani. 19. Sepulcrum Domini nostri ligno aemulatum, apud eosdem ibidem. 20. Fanum, quod in honorem falconis de aquila triumphantis 111 iugo maxime edito iuxta opidulum Nathans extrui curavit Schah Tamas. 21. Theophilo a Schonberg, Legato Poloniae ad Persarum Re- gem, obviam nobis in Parthia facto MDCXXXVII. M. Dec. 22. Arcus mirae altitudinis in Gilano, opus thesaurarii vegii. 23. Pons nauticus undeviginti cimbarum, paulo mfra confluentes Cyri et Araxis ad oppidulum Schabath, qui iungit Hyrcaniam cum Me- dia, nuno provincias Schinan et Mogan. 456 24. Imameulibeg Escagesi Sultanis, Legati ad Illustrissimum no- strum regii, adventus Schamachiam, fer. 2. paschali. 25. Dirae in Lycum. 26. Meo mastigi meliorem mentem. 27. Homo homini lupus, diabolus, gehenna. 28. Territae virtutis pusillanimitas. Ad Olearium. 29. Extrema unctio Basilii Basilidis Propovi Rutheni XVII. Maii. MDCXXXIIX. infra Tarcoviam. 30. Amicae deficienti. 31. Anemonae gemitus. 32. Patriam videre gestit.