Clarissimo Et Maximo Seni Cunrado Bavaro In Alma Lipsia Doctori Publico Veteri Erga Ipsum Observantiae Testandae Consecro Paulus Flemingus.
HEXAMETRI
Nempe fides constricta metu dominisque coactum
legibus obsequium paucos durabit in annos.
Invitus, quodcumque facit, renuentibus orsis,
aggreditur mancosque manus modo serva labores
efficit et segnes non vult dediscere mores.
Forte quid affectant, domino spectante, ministri
et se velle probant incaeptis pergere curis,
non operae parcunt, nil non superabile credas,
cum notat expressus constantia munia sudor.
Ast facies ubi cedit heri fervensque verendi
hortamen monitoris abest, mentita fathiscit
cura suisque cadit simulatus nisibus ardor;
infectum marcescit opus periuraque sponsam
frangit turba fidem. Nam libertatis amorem
ingenium vel vile sequens se subtrahit ultro
servitiis vetitoque silens sese eximit ausu.
Scilicet imperio libertas fortior omni est,
fluxus amor, quem iura ligant. Res libera amara est
alterius nec spontis opus. Quae mutuus unit
sensus, in aeternos possunt durare nepotes.
Quod si dira lues hostisque marita, marito
aegre nupta suo, est; quanto crudelior hostis
servus erit, qui lege timet paretque coactus.
Libera vita placet cuivis, maternus alumno
humor hoc immulget, non velle subesse secundo.
Egressum rimatur avis sub carcere clausa
et redit ad primam dimissa cateia figuram.
Ipsa Diana nihil canibus venabitur aegris.
Imperiosa ruunt, rigidum durabile non est
et cadet, invito quicquid susceperis orsu.
Quod metuis, quid amare potes? quid ameris ab illo,
quod timuisse soles? Quare contraria cessent.
Unus amor cunctis et honor siet omnibus unus!
Iustitiam non stricta sequi, non torva tueri
fas licitum rigideque suo mens dedita iuri
exiget, ut laudem. Longe felicior illa est,
quae facilis iusto placidum coniunxerit aequum
nec genio dabit omne suo. Quae pacis amore,
temporis ingenium cum causae pondere librans,
provida de proprio nonnumquam iure remittit,
haec novit servire suo pro moribus aevo,
nec sibi sola sapit. Concordia praevalet illi,
quae positis iunctum cum legibus aequat honestum,
et malit nocuisse sibi, quam defleat alter.
Qui totum sub parte capit, fraudatur. At audi:
Non satius perferre dolum, quam inferre videtur?
nec fraus haec nocitura tibi ? Contentus abito,
dimidium sortite boni. Non exige cuncta
ad caput. Utilitas non est, quae visa videtur,
et damnum non raro iuvat. Mihi certior audit
pars, quam possideo, dubio quam quod pede totum
insequor et fluxis propero comprendere palmis.
Lubrica fallaci namque altercatio talo
nititur et certo nescit lis poplite stare.
Radit avarus opes; opibus fraudatur iisdem,
dum veram non novit opem, quis [Orig: ?queis] gaza paratur.
Hic, velut iste canis, potiundi fervidus auri,
auriparam cum truncat avem, spe fallitur omni
et fatuum se sero gemit. Dedisce sitire,
cymbia stant vacuata mero. Miserere clientis,
qui dare plus, si possit, avet, dum subditus urget,
ulterius se posse negans soluisse tributa
et sua regali deponere debita fisco.
Dimidium rex demit opum, quas incola debet.
Libera dat, non pressa manus, frons atque datoris
secula sumenti prodit venientia regi.
Quantus Aristoteles fuerit, quod mentis acumen
traxerit a superis, quo fortunatior omni
extitit et cunctas naturae exhausit abyssos,
Aonio liquet omne choro, monumenta loquuntur
et pleni deitate libri, quis [Orig: queis] nescius urnae
cana perennavit redivivae saecula famae,
phoenicis simulacra gerens, qui vivere lassus
prae senio, iuvenes ex se sibi procreat annos.
Ille sciens, quid nosse deos, quid habere parentes
et quae utrosque pio deceat reverentia nato,
non leve sit mortalis opus benefactaque patrum
cum Iovis aequali librans in lance, fatendo
asserit, ingenuos tantum debere nepotes
patribus, indigenis quantum debebimus, ipsis,
quosque patrum decet esse vicem. Pede currit eodem
et patris et doctoris opus. Quod ducimus auram,
ille dedit, sed hic ire facit melioribus ausis,
erudit et totam melius traducere vitam.
Qualiter informis facies incondita glebae
nil splendoris habet, iacet abiectissimus auri
primus amor, lutulenta merum quum terra nitorem
obtegit, et totis sinit haut radiascere gemmis,
donec iners turpem deponat massa figuram,
artifici tractata manu. Tunc splendor in artus
immigrat et claris fulgent ancaesa pyropis.
Sic ubi primaevas puer haurire incipit auras,
est informe lutum, rude corpus et omnibus expers,
quae faciuntque decentque hominem. Levis halitus ori
insidet, hunc praeter nihil est, quo vita notetur.
Post ubi doctrices obeunt sua munia curae
et studium natura iuvat, doctrina fidelem
praestat opem, tacitis animus capit ignibus aurum,
dissimilisque sibi radiat, gavisa nitorem
miratur mens ipsa suum perfectaque demum
molliter Aonio ridet natura favore.
Sic Clariis mage, quam vitae debebimus ipsi.
Hoc superum pia cura facit. Quid, nate, rependes
indigenis, quod vivis homo? Quid, nate, parenti,
quod genitus? Bene quod vivis, quid, docte, magistro?
Primus honos datur ergo deo, genitoribus alter,
tertius ingenuis, qui te excoluere, scholarchis.
Par tribus his gratae reverentia danda iuventae est.
Hisce, quod est, est tota tribus, tribus incipit illis
felicique tribus vita decedit iisdem.
Splene magis, num bile agitor? Sic fervere totus
occipio, calor et tremulos percursitat artus,
et tamen in medio cogor ridere furore.
Rideo, ridebis mecum, quicumque cerebrum
non in calce geris. Sed et indignabere mecum
stercoreo genio vervecum de grege Bruti
aut potius miserebere, si liceat misereri.
Sed quid enim multa te ambage moror? Mihi verba
praepediunt calamum, in saturam iurata petulcam.
Audi! - Sunt quidam, pepo quis [Orig: ?queis] pro corde vacans est
scrutaque pro cerebris et pro ratione Midae vox,
et tamen usque volunt, titulo ceu, sic quoque reipsa
esse magis, quam tres, cum tres horum asinorum
non faciant unum aurito cum bregmate mulum.
Hos ni delectat mea Clio, ut quae nimis Osce [(transcriber); sic: Olsce]
ac Volsce et casca cum matre Euandri loquatur -
quod mirans potius, quam noscens Marculus oncet -
verbaque de priscis emendicata tabellis
me proferre ferunt, ad quae quidem opus retegenda
sit Nomenclatore Junii seu filo Ariadnes.
Vix unos licito delumbo pectine versus,
amodo stentoreo ructat pulmone Baraenus
istud herile sacrum: Procul antiquarius esto!
Quid sibi cum priscis vult ista vacerra latrinis?
Publica forma loqui placuit, placet atque placebit.
Edepol egregias hoc pro, reverende magister,
solvo tibi grates: quis enim te doctior alter?
Sed, domine, ignoscas, si paulo liberius rem
tecum agito. Rigidum quis te posuit censorem
aut dedit officium venerandi grande Sinonis,
ut me publicitus per tetrica rostra notares?
Sit tamen! At quidnam reris meme esse loquutum,
Pacuvii vomitus redolens vel scyphala Matti?
Dic age, rumpe moras! Ungues quid rodis aduncos,
strigosam et nares ad frontem contrahis amplos ?
Fare age! Sed mutes, Cynicus canis? Ast ego numquam.
Sic decet aversum immeritis proscindere sannis?
Scilicet hic mos est, si quis quae proferat unquam,
quae non e triviis tonstrinarumque tabernis,
sutorum et circis olidisque petita catastis,
barbarus extemplo est, monstrum lustroque piandum et
portari dignum in terras a ploebe remotas;
omne tibi similique tui (horum larga fuit merx
horno annoque satis), quod prima fronte resistit,
carnosumque caput vestrum fibrasque suillas
ceu fato refugit, certe est emortuum et Oscum [(transcriber); sic: Olscum] .
O ter sanctae animae, o exortes funere manes
Livi, Lucreti, Maro, Persi, Apuleie, videte,
quid vobis iam fata tonent (si fata beatis
imperitant.)! Lugete malum! Sic gloria vestra
omnis in Oceano inscitiae iam mergitur amplo.
Et tu Castalidum decima, o mi Plaute, valeto,
o os Aonium, per quod latiare Novenae
non puduere loqui, quem nunc damnaris ad orcum,
pulsus ab orchestra? Quis ad hunc non nauset ut hircum?
Tempus erat, quo Plautus erat bona regula linguae
et princeps Latiae. Sed quantum distat ab illo
hoc nostrum, superi! Iam si quis forte loquatur
cum Plauto, statim sciscit dominus ferularum:
"Unde sed istud habes?" Ego: "Plautus habet." "Quis at istunc
te iussit", rudit ille, "sequi? Non omnibus autor
hic valet." Ast ego: "Sed quid ni? Melioribus autem."
"At qui sunt isti meliores?" oncat Oberus.
"Scaligeri, Taubmannus, Barthius, Heinsius, inquam,
et reliqui, quis [Orig: queis] rite salit mammilla sinistra."
Ille tamen contra: "Sed quis mihi noverit istos?
Hic extraneus ordo virum quid pertinet ad nos?
Nostra sibi propria claros Academia nutrit
laude viros, hi dux nobis, hi regula sunto.
Si fueris Romae, Romano vivito more.
Quid moror externos? Invisus his quoque Plautus.
Hi tantum", Baubanus ait, "mihi sunt meliores.
Anne scaturit enim Latiae fons iste loquelae
fecibus ex Plauti vel quisquiliis Apuleii?
Tersior haec aetas, nostro dicente decano,
reicit et a priscis emendat nomina naevis.
Noster erat et erit Cicero. Ciceronis enim, pax!
sola triumfatrix sermonis palma latini est.
Haec gerit incinctas aeterna laude capronas;
Ausonios hinc disce modos formamque loquendi.
Hunc praeter nullus, cui tuto fidere talo
possis atque styli succos haurire maritos.
Noster hic est, hic noster erit nosterque manebit,
audiet et nostri hic sola unica norma Lycei.
Tute moletrinam cum Plauto verre et apludam
pinse meram; nos farre sumus saturi Ciceronis."
Dixit et adspiciens transversis me Dacus hirquis
ibat et averso mussabat pluria labro.
Monstriferax setas, bardorum fertile tempus,
quas paris exuvias hominum, quos tauricerebros
progeneras Faunos, quae pectoris indiga corda!
O caput Anticyris quatuor non restituendum!
Quorsum tam properas? Tolutim, blenne, badiza!
Quae tibi sufficiet staphis agria? Quod piper omne
tam multam poterit capiti detraxe saburram?
Bessibus, unce, tribus, si non magis assibus, hoc nam
praestat, emas pyretrum; pituitam deiice cribro
helleboroque lita pleno rancore cerebro,
aut te suffocat, si labitur, iste catarrhus.
Pharmacopoee, sali, venibis zingiber omne.
Cras licitabitur hic cunctum cum pyxide turbith.
Iamque premit res nostra scopum. Sollemnis honorum
tela verecundis nobis est texta figuris.
Prendite non vulgare decus, quos publica patrum
inter honoratos numerant suffragia census.
Sic medias inter clades atque intima belli
viscera, quo nullum vidit productius umquam
sol pater aut crudele magis, suus artibus exstat
securis cum spebus honor. Furiosa quietae
implacidi Clariae derident fulmina Martis
nec Phoebo nocet ille furor. Diffusa per orbem
sanguinolenta rubris Bellona superbiat armis
atque cruentatas evibret Marspiter hastas,
leuia dum placidum tranquillant otia Pindum
festaque pacificae traducunt tempora Musae.
Hoc tibi clementis dedit indulgentia coeli,
Misnia, tam grandes potuisse domare phalanges
et victrix audire globi, quem territa factis
fama per omnigenas invictum sparserat oras.
Tot populi timuere virum, tremuere pavendum
nomen et advento parebant cuncta voloni.
Hic fastus cum sorte iacet, tot fausta per annos
turma cadit cassisque ruunt exercitus armis.
Et tu chara deo, telluris ocelle Misenae,
Lipsia, ferales nimium bis passa furores,
bis lacrimis maduere genae, bis largior inde
risus ab exterso nituit tibi lumine fletu.
Thura cui, cui liba paras? Agnosce salutem!
Ille pater patriae, cui uil antiquius unquam,
quam pietas et plebis amor, tibi praetulit enses,
atque tui certum statuit subiisse periclum,
coniungens cum rege manum, cum rege Trionum,
quem nunc inferior functum quoque lacrimat orbis.
O salvete, pii sanctissima numina regis,
sive salutari mavultis nomine, manes,
o salvete mihi! Si quod post fata meretur
tanta decus pietas, tacitissima gaudia carpent
ossa nec egelidum fuerit sine corpus ovatu!
Iam soles meliora nitent. Furor ivit ad Orcum
atque truces cecidere minae. Redit incola pagis
notaque dispersi properant ad moenia cives.
Aurea lucidulis pax nos circumvolat alis.
Fertiliora Liburneo stant pota cruore
rura gravesque olim spondent sata iugera messes.
Ver redit et cum vere novo decor integer anno
et Musis antiquus amor, qua Lipsiafulvum
miscet in astra caput, pandis se Flora rosetis
explicat et pictis vincit nova prata figuris.
Laetior hic sellam conscendit Apollocurulem
et reduces repetunt anabathra relicta Camenae.
Legibus hic priscis, quas nulla coactio fraenat,
primaevo sub iure vacant, nihil hosticus ensis
truncavit meritis, nil libertatis ademit.
Hic lauros Pindus tiliis, hic Castalis almas
cum Plissamutavit aquas. Sophus ipse sophorum
Cynthius ex merito delegit iure decanum
teque suam, Bayere, vicem iubet esse. Sororum
quaelibet in doctos transfert sua nomina Phoebos.
Auspiciis, Hornschuche, tuis, nunc sistimur, ante
quos Schumana fides, quos et Corvina suada
et Charis affinis Clariis Aviana deabus,
censuris obiere suis, quos Pollia vidit
Terpsychore tantisque pares Olcarius ausis
censuit et toto sua fert suffragia Pindo.
Muneris hoc, deus, omne tui est. Te vindice sumit
imperium schola nostra suum. Tibi patria tota
gaudet et alta canens vacuis agit otia bellis.
Perge, pater, patriaeque patrem, qui providus huius
altor Athenaei, qui non mutabile nomen
asserit et cunctis est cancellarius annis,
incolumem tueare diu. Dedit ille, quod hoc est,
Martisburgiaca conclusum nempe cathedra.
Hinc ambit nos pronus honor. Sit gratia facto
tuque pium tege, Iova, ducem, rege principis aulam
in Iuvenes attende duces, quo Misnia foelix
gaudeat et tanto numquam viduetur ovatu.
Iam tibi, magnificae gestator epomidis alme,
Castalii decus omne chori, Müllere, litamus,
et gratas damus ore preces. Tu seria rerum
et grandes animi curas, quis publica volvis
commoda et Aonias sapiens moderaris habenas,
ad tempus posuisse potes fulgensque videri,
inter honoratos pars es celsissima patres.
Pandimus hinc mentis tibi pro mercede sequelam.
Te nostrae celebrant Charites memoresque favoris
lenia suscepti spondent tibi munia sceptri.
Et tu, nobilium flos illibate virorum,
electoris amor, nostrae decor aureus urbis,
has grates agnosce tibi, quas promimus omnes,
quod praesens et noster ades. Memorabimus illud
et magni pendemus opus nec tanta favoris
excidet e nostris praestantia mentibus unquam.
Nunc vobis referenda charis, radiosa senatus
lumina, diversam consul Mayere per urbem,
o vos plebis amor et honorae gloria gentis.
Vos quamvis gravium moles premat ardua rerum,
attamen hos nostros spectastis amanter honores,
hoc vestri candoris opus. Desumite grates,
quas ferimus praegnante manu. Iam solvere verbis,
quod quondam re forte iuvat. Salvete, patroni,
vestraque felicis defendite commoda curae.
Nec taceam vos theologae clara astra tiarae
atque Dices medicique simul pia nomina Phoebi,
vos Spartae grave quisque suae decus estis et astra.
Hic vobis debetur honos, haec gratia vestra est,
in tantum nostro quod iam studuistis honori,
tamque frequens nos exhilarat consessio vestri.
Hic vobis debetur honos, haec gloria vestra est,
quam quia cor nulli patet, ore fatemur aperto.
Dum fuerit nostri pars ulla superstes in orbe,
non capient facti nos ulla oblivia tanti.
Sed ne, Musa, nimis campo spatieris aperto,
coetera multa brevi, quae restant, contrahe gyro.
Hornschuchi, gravidas ferimus tibi carmine grates,
iura magistralis quod iure vicario honoris
omnibus in solidum nobis hac luce dedisti.
Cuique modo Janus dedit ille Georgius, heros
Saxo, potestatem vicecancellarii, adesto,
Schumane, Aoniae non ultima gloria turbae,
accipe perpetuas, vicecancellarie, grates.
At vos, quos veneror, Parnassia sidera, proles
Palladis, exculti virtute ac arte magistri,
profectus aeque nostros qui nostis et aequa
librastis trutina mores habitusque decentes,
quas vobis, proceres, tanto pro munere grates
solvamus? Quae dona aequale valentia demus?
Vivite! nam dignis par est componere votis,
quod facto res dura negat. Salvete perenne
et seri supereste patres. Academia tantis
clareat aucta viris pariatque quotannis honorum
pignora, quis studiis totum sibi demeret orbem.
Vosque professores reliqui, vos atque magistri
et quicumque alii domina venistis ab urbe
aut peregre variis huc confluxistis ab oris,
arte boni, virtute graves, quos pulpita circum
conspicor, intensi certissima gloria patris,
vos, inquam, nostros visum venistis honores,
et vestra iuvistis ope, quis testibus olim
stabimus et seris tuti defendimus annis.
Larga perennanti vobis sit gratia censu
pro facili accessu, promptae pro munere mentis,
auris et officio placidae. Vos asserat omnes
incolumes panacaea dei, cui sacra probastis
officio praesente. Favor vos almus Olympi
protegat et canis felices sospitet annis.
Denique vos iuveni pubentia nomina flore,
nobilitatis honos et spes non infima Pindi,
ite salutati. Praesens testamen honoris
sumimus, at grati memorique reponimus sevo.
Tempus erit, vobis quo par debebimus olim
gratae mentis opus. Nec enim delebitur umquam
ex animo, quod vestra bonum praesentia vultum
attulit et finem sic eduravit ad ipsum.
Ite salutati simul, ite, quod obsecro! Dixi.
Lipsise in panegyri promotionis magisterialis, MDCXXXIII m. Maio.
Felices animae, quarum conamina firmat
ipse parens auctorque potus! Connubitis ambae
faustiter et dextri concurritis omine fati.
Non Amor et turpis mater magis improba nati,
non fictus vos iungit Hymen, procus exit Olympus
et vobis vos ipse ligat; tibi pronubus aer,
sponse, favet, facilisque tuis in amoribus ignes
excitat et sacras praelucet ab aethere taedas.
Nec minus est, quod, sponsa, tuo laeteris amore.
It pudor, arcanus secreti pectoris infans,
virgineasque suo, parvi Saturnius orbis,
perpluit imbre genas. Laudanda modestia; bellae
rara comes formae, medio tibi dulcis in ore
regnat et in roseo residet reverentia vultu.
Prae foribus famuli, video, famulaeque morantur.
Quis dominam pulcra tam puri in pectoris aede
virtutem neget esse domi? Produceris ergo,
virgo mox moritura, viro, quod et ipse veretur
nomen adhuc primaeque timet quasi praelia noctis.
Este bonis animis! Si corpora nuda ferendum est,
hic etiam nudis tantum pugnatur in armis.
Principium mors illa novae est et ianua vitae.
O utinam moreremur item, quibus unus et alter
annus abit, vitae nec eunt tot mortibus ullae!
Viventes morimur, morientes vivimus. O vos,
o quam vos nobis agitis felicius aevum!
MDCXXXIV. d. V Kal. Decembres, quae nuptialis erat Moscuae.