VINCENTII FABRICII SATYRA PRANSUS PARATUS In Poëtas et eorum Contemptores.

Nobilissimo et Incomparabili Viro, CLAUDIO SALMASIO, Equiti, et Regio in Sacro Consistorio Consiliario S. D. VINCENTIUS FABRICIUS. DIu est, Vir Nobilissime, cum nec vitia poetarum, nec eorum remedia pati potui. Arbitrabar non vulgaribus ingeniis contingere furorem illum; et tantae omnium saeculorum auctoritati religiose, ut debui, consensi. Ceterum, cum hoc tempore multa parum benigne de poetis iactarentur, quae a vero non longe abessent, ipse quidem ea studia per otium aliquantisper sectatus sum, ut tamen certo mecum nondum constituerem, quid de toto illo genere iudicandum foret. Sensi tandem omnem calumniandi tempestatem ab iis maxime concitari, qui inanes aliquot sensus picturatis verbis, tamquam cymbalis circumferunt, quodque ingenio et eruditioni deest, ambitione, et audacia compensant. Ad quem scopulum ipse quoque eo frequentius impegi, quo a summorum poetarum excellentia, qui hoc saeculo antiquorum

gloriam supergressi sunt, vel indolis, vel fortunae meae malignitate abfui remotius. Cum tamen adeo stupidus non essem, ut, quod perperam a me fieret, sentire nequirem: vicit nihilominus inveteratum kako/hqes2, ut a versiculis non abstinerem, quoties otiosam horam nanciscerer. In quo genere nec placere mihi unquam, nec temperamentum etiam indicere potui. Sed vero, cum remedium omnino aliquod circumspiciendum esset, ad eam rem esse id visum est unicum, si dicati libertate ipse me, et sodales aliquot meos, qui non multum, sed plane tantum, quantum ego, sapiunt, incesserem. Nempe, ut vel convitio admoniti, ab ea gloria avocaremus [(transcriber); sic: avvocaremus] animos, et studia inania, quae summos, incomparabilesque viros Aeternitati consecravit. Atque idcirco ante biennium scripsi quiddam quasi Satyram: non tam ut ingenii laudem quaererem, sed ut meam, meique Cluvieni vanitatem sufflaminarem. Vides, Vir maxime, quam ista meditatione nihil actum sit. Neque enim retinere potui, quin denuo repente poeta prodirem, ne plane ludibrium publico deberem, quem satis superque amici hactenus traduxerunt. Qua in re aliquid simile est ei malo, quod multis sollenne est. *eikosi ta\s2 pro/ kuno\s2, kai\ ei)/kosi ta\s2 mete/peita. Quamvis enim, cum in conspectus adumbratae quietis paulisper sunt, suae mentis esse videantur; tandem tamen feruntur solido oestro. Sed, ut familiaribus meis constaret, non tam eam mei iudicii, quam mali moris, et saeculi labem esse, totum hos convitiorum plaustrum cum superioribus coniunxi. Id qualecumque

scriptum, Vir illustris, ad Te mitto, ut saltem, quid iudicem, sentiamque, intelligas, qui morbi mei vehementiam non ignoras. Puto autem facilius emendari me posse, si voluntatem meam Tuis monitis iuveris, qui praeclara omnia videns, et optans, meo tamen remigio solus eluctari nequeo. Neque vero de affectu aut studio Tuo dubitare me pateris., Cum enim infinita illa eruditione admirationem, laudesque omnium excesseris; candoris tamen, et amoris laudibus, quae humilium propriae sunt, etiam mihi Te aequasti.

PRANSUS PARATUS, SATYRA.

DEliramenta cui audire non vacat, e mundo exeat oportet. Ea nunc humanarum rerum ratio est. Me quod attinet, memini sane temporum, quibus natus sum. Novi quendam, cum prudenter, multa monuisset, suae tandem vernilitatis paenitentiam egisse. Non enim magis intelligebant homines quid diceret, quam si Mexicana lingua locutus esset, aut Punica. Qua tamen fide pleraque hodie negotia transiguntur. Nuper enim vernacula facta est, postquam possessione Veritas deiecta cum sua sibi sorore lectissima puella, Libertate vicatim mendicare coepit. Mappam iam misit Praetor. doli, fallaciarum, deceptionum Megallesia sunt. Concurritur undique: aliique alios impellunt, impellunturque. Inter haec tamen aliquot homunculi, cum, quod agant non inveniunt, bona fide

dormiunt. Hebetiores fortassis, quam ut versutiis, aut dolis animi mentem accommodent. Ineptus plane Ariston fuit, qui dimidium vitae nostrae somno perire questus est. Mihi tunc demum beatus videor, cum alto compositus sopore, iisdem mecum strangulis quietum, et defaecatum animum involvo. Curae autem omnes, et molestiae diurnae adductis cortiniis facessunt. Postridie somnia mea recordor: aut etiam quandoque inter amicos cantillo. Alios mores qui a me exspectat, ab eo post annos mille proximos conveniendus sum. Quo tempore si fortassis peregre abero, imputet sibi, quod sine suffragio populi alienae vitae censuram egit. Porro ex Aristotele didici, quo quisque melior sit, eo meliora cum somnia videre. Admirabile est, per Morphea, quantum promoverint Philosophi. Equidem cum verecundas hactenus de me sententias dixerim, parum iam a fastu absum, quod tanto auctore somniorum qualitatibus virtutes metior. Nec enim profecto aut dormiendo cuiquam, aut somniando concedo. Sed et hic morbus hodie non paucos tenet. Tota Urbe nuper audivi aut opes, aut genus, aut facta denique sua narrantes: Id est vitrea fracta et somniorum interpretamenta. Per omnes articulos populi haec mali gangraena permeavit. Neque templis parcitur. Ubi quandoque turbulenti soporis reliquias imperitae plebi benigna manu Aristander aliquis, aut Tiresias dispertit. Ut de Stentore nihil dicam. Iam olim impune auribus nostris insanis clamoribus abutitur. Postquam enim ad lucernam ex paedagogo nescio quae frustra ineptiarum sublegit, ea per noctem male digesta, si imprimis

uxorcula latus pupugit, summo mane Sticho alicui, aut Miysidi, ex umbone, tamquam oracula iactat. Veluti

Gallinaceus cum victor se gallus honeste
Sustulit in digitos, primoresque erigit ungues.

Post quae omnia mirifice sibi placet. Frontem hominis arrogantissimi sexcenties vidi. Crede mihi, tam fimbriata est, ut vel Hermaphrodito sufficiat. Sed quid somniaverim nuper, explicandum est. Nimis ambitiose evagatus sum, non tam meo vitio, quam saeculi quo nemo ad ineptias, nisi magno molimine, et prolixo syrmate accedit.

Proximis Eidibus, cum, ut consuevi, ad dormiendum me composuissem, mirifica imago quieti meae illusit. Nondum noctis meridies erat, et visus sum in Atlantico Oceano, debili et parva scapha navigare. Nemo quaerat, unde ratem solverim; quae causa viae, quae negotia fuerint. Ea somniorum ratio, ut non aliter constet, quam si nemini reddatur. Et praeterea, cum dormio, mirum in modum obliviosus sum. post somnum autem nescio quo pacto morosior. Statim odi, si quis invisis quaestiunculis molestus est. Haud paullo civilior Lucumonibus aliquot, qui annis superioribus itineraria scripserunt. tanto omnino apparatu, ut, cum vix bis mille passus promoverint, tibi sexaginta paginae legendae sint. adeo sollicite singula persequuntur. Alius aurigae nomen, et portae, qua egressus est, amplitudinem; alius arborum numerum et villarum fenestras otiose recenset. Exspecto iam, qui quanti ocreas emerit, quis gladium fabricaverit, bigisne, an quadrigis vectus sit, qua sorbitiuncula

stomachum fulserit, exponat nobis. Navigabam itaque sine sociis, sine magistro. Idque, per Nerea, a)qala/ttwtos2, a)sa lami/nios2. Sed ad illam miseriam dormiendo perveneram. Quid de illis censes, qui publicorum momenta consiliorum imperitis committendo, salutem Rei publicae, etiam cum vigilant, profanant. Perigesiam, urbem magnam, et celebrem nemo ignorat. Ego in ea bonam aetatis meae partem exegi: sed ad postremum, cum quorundam insolentiae taederet, discessi. Invenias illic homines aliquot stolidos, atque arrogantes, qui publica auctoritate posthabita, magistratus patientiam iam olim tentarunt; nunc tentatam traducunt. Itaque confertim, kai\ a)po\ ru(th=ros2 ad diripiendam Rem publicam convolatur. Nemo est, qui se non optime tenere clavum posse confidat: cum plerisque vix in sentina sit locus. Neque nihil actum est. iam olim virum venerandum, Plutum, ad se transtulerunt. Mox, ut fit, audacia successu elata, ad subruendam dignitatem Patrum erupit. Quibus, proh pudor, velut insanis ac prodigis, bonis interdictum est. Ita viri graves, quique ingenium per varias scientiarum rationes direxerunt, suis rebus superesse non posse iudicati sunt: postquam quorundam sapientia se ultra cinnamomum, et piper extulit. Sed, ut coeperam dicere, primo quidem levibus auris impelli scapham sensi. E longinquo autem Atlantis vertex mari imminebat. Quem dum curiose speculor, quod infinitas eius descriptiones olim legissem, ecce tibi nimbum, et grandinem, et tonitru (nihil enim possum insanius dicere) bona fide poëticum. Ibi ego, quem fortuna inter rabiem maris, caelique deprehenderat,

nugarum omnium oblitus, quo casu eo venissem, [(reading uncertain: print faded)] me requirere coepi: mox etiam animo linqui. Atque ita in cymba porrectus aliquandiu iacui: donec incidens [(reading uncertain: print faded)] fluctus frigore aquarum deficientem spiritum recollegit. Mox in vastas profundi maris voragines delatus, alternantéque fluctu ad astra revolutus, spem, opemque, quae in arte nulla erat, a superis exposcebam. Subiit exinde cogitatio quanta miseria sit avaritiae, quae ad aurum, spemque lucri dubiam, etiam per tempestates, et fluxus vadit. Et, per Deum, quotusquisque est, qui saltem palleat, cum tam audacem professae mortis viam ingreditur. Istam scilicet ferociam amor habendi miseris mortalibus persuasit. Cur enim naviget, aut quid petat ex aliena terra, cui sua sufficit?

Usque adeo est invisa quies, angustaque tellus
Ut pereas? Mediis discrimina quaerit in undis,
Damnaque sectatur, cumulatque pericula damnis,
Argenti vesana fames. mox provocas ultro,
Et ruit in mortem, delectaturque priores
Iacturas mutare novis audacia praeceps.
Et iam vile nimis placido decurrere ponto
Esse putat, zephyrosque vocare in carbasa mites;
Sed glaciale vaga pelagus tentare carina,
Hibernam vastis emotam aquilonibus undam
Excipere, in mediis agnoscere Nerea transtris
Materiem laudis praesumit, amatque videri
Contempsisse Deos, ipsisque occurrere fatis.

Dum ita mecum stomachor, animaeque prodigus, quo unda, ventusque rapiebant, feror inconsultus, subito

posuisse Notos, et in proximo tellurem esse animadverto. Mirificus histrio morpheus est. Et iam excensionem feceram: iam nusquam fluctus, nusquam tempestas erat. plane imago eadem, quam in quorundam orationibus agnoscimus. Qui cum insano hiatu periodos aliquot eluctati sunt, mox agno mansuetiores; tenue quid, ac pullo nuper excluso simile gemunt. donec postremo in fumos abeant. Novi alios, qui ista inter se belle miscent, ut fiat cinnus. Ceterum loco ipso nihil formosius. Portus vivo marmore cavatus, insigni recessu sinum formabat. Campi, qui circa erant, lauretis consiti, delicato nemori, miro ingenio prata viridantia, et porrecta in longum miscebant. Per quae rivuli leni susurro trepidantes, soli virorem quasi virgulis quibusdam argenteis distinxerant. Quae omnia dum sollicite [(transcriber); sic: sollicide] circumspicio, tantumque solitudinem in amoenissimo loco miror, reflexis ad laevam oculis aurea columna, lucidis conscripta literis, qualis Adamantis fulgor est, obicitur. Ubi proprius accessi, curiosoque oculo pressius singula noto. ita scriptum erat:

B. F. LIBERI. PATRIS. SACRAM. INSULAM. POETARUM. PATRIMONIUM. SI. QUIS. INERUDITO. PEDE. PRESSERIT. NEPHELOCOCCYGIAM. FODERE. DAMNAS. ESTO. QUI. CUM. OPUS. ERIT. EXPEDITO. CARMINE. INTERROGATUS. NON. RESPONDERIT. BAVII. FAECES. QUOTIES. EI. EXCIDERIT. VERSICULUS. LIGURIRE. DAMNAS. ESTO. ACCIO. IDEM. QUOD. TITIO. IUS. ESTO.

Obstupefacto novitate tam putidae legis insolitum [(reading uncertain: print faded)] videbatur, vites nullas conspici in Bacchi insula. Ardebam autem cetera audaci inquisitione cognoscere. Sed praecipuum carmen legis ad me pertinere arbitrabar, quod nec eruditionem in me ullam agnoscerem; et de Poëtica mihi, amicisque aliquot meis, praeter vanitatem, et scribendi pruritum nihil superesset. Ceterum quae illa Nephelococcygia foret, non magis sciebam, quam Frilengius bonos versus facere. Obfirmato tamen animo indagare tam horribile secretum praesumpsi. Excussi eadem opera sarcinulas, inventisque versiculis quibusdam, velut viatico instructus, etiam placere mihi, ut solent poëtae inficeti, ingenioque favere caepi. Aliquantulum progressus in senem quendam incido, pando asello vix haerentem: ut ebrium agnosceres. Qui, simul ut me conspexit, heus, inquit, adolescens, cave pergas, si versus facis. Atque adeo e vestigio carmen prome; nisi mavis Herois Bavii analectes esse. Fulminatus tam severa pronuntiatione, subitoque stupore defixus, cum nihil ipse excogitare possem, ut nunc mos est, de alieno sumpsi. Parce, inquam, pater, adolescenti, et peregrino, quem ante hunc diem fortuna numquam indulgenter habuit.

Ille subridens: belle pusio, inquit, an nondum didicisti calvo comato nihil turpius esse? Ecquid idcirco impune futurum te existimas, quod Homeri scrinia compilasti? Ad quae ego, mi pater, inquam, da veniam, si nihil dolo malo feci. Nuper in hanc terram nescio

quo fato eiectus sum. Ceterum istis in locis, unde veni, illiberale amplius non habetur, laudem ex alieno opere libare. Memorare multos possum, qui cum tesserulas quasi ac fragmina scriptorum molestissimo labore constiparunt, eruditionis typhum induunt. Novi, qui secure admodum totas pagellas in forulos suos, ac thecas averterent. Tam festivo artificio, ut nemo plagium non videret, nisi qui superiori saeculo mortuus esset.

Me dulcis amor multa sciendi
Impulit ultra proferre pedem.
Teneras Musas, versusque rudes
Duco comites, sociosque viae.
Modicae stirpis, nec conspicuus
Ullis opibus: candore tamen,
Et probitatis laude decorus.
Si promeror iungere dextram,
Per superos te, geniumque loci,
canosque tuos precor, errantem,
Misereque vagum, limite certo
Dirige, monstraque viam, pater,
Dubio, quo me saevi expulerit
Fortuna maris, rigidusque Auster.
Sic tibi suavius illa senectus
Inter citharas, madidasque rosas,
Et dulce merum, viridi semper
Transeat aevo. Sic tuus ille
Iliae sero ducat asellus,
Lenique gradu mollius ambulet.

Delectatus verecundia mea salsissimus senex, salve, inquit, optime, et ad te redi. Nihil est quod metuas,

postquam a Poëtica non abhorres. Scio in vestro mundo aliquanto honestius esse fullonis nomen, aut scurrae, quam poetae. Sed vos iis moribus vivitis, quibus aut ambitio, aut stultitia obscura ingenia insuevit. Itaque omnes festivi vobis, belli, saperdae videmini, cum sitis sa/proi. Multum superis debes, adolescens, si eruditionem contemptu ineptiarum auspicari didicisti. Sed de Poëtica postea videbimus. Hoc nunc scias, Aprositum hanc insulam vocari; eamque unam ex Fortunatis esse. Reliquae aliis Diis, haec Baccho cessit. Quoties enim caeli, ambrosiaeque eum satis cepit, commutat locum, atque huc rusticatum transit. Ubi cum Homero, et Archilocho, ceterisque genio indulget, et pernas lurcat. Eo enim cibi genere vehementer capitur. Saepius audivi, cum diceret, suillis glandiis suffultum stomachum maiori cum delectatione vinum admittere. Itaque apud poetas, ut audio, ea re nihil iam vulgatius. Estne, ut ais? inquam. Sed de Homero, et Archilocho quod dicis, non bene percipio. Utrumque mox heic tibi sistam, inquit. Ducenti iam anni sunt, ex quo huius. insulae cives poetae facti sunt. Cum enim P. Ovidius Naso, homo ad libidinem abiectissimus, in optima Dearum Proserpina aliquot noctibus pervigilasset, Pluto, ut fit, subsessorem non ferens, omnem poëtarum nationem tartaro eiecit. At vero Liber pater, qui, ut nosti, sodales festivos amat, lepidos mortales in hanc insulam, tamquam in coloniam deduxit. Ego Silenus vocor. Quod, ut opinor, ex habitu licuit seire. Civitati autem nostrae ab epistolis sum, quoties ad Deos, hominesque scribendum aliquid est. Nec pudet muneris illius, dum sit, rumen qui impleam. Nam et

ipse apud superos turbavi aliquid. Cum enim alumnus meus Pudicitiam Deae Palladis multis tandem precibus evicisset, post delicatissimos amplexus

Ceterum illa delectata tanta festivitate, cum abesset Bacchus, solatium frigoris sui a me petiit. Scires me nondum exaruisse plane ex amoenitatibus. Itaque amore cecidi, tamquam blatta in pelvim. Porro quid egerim nescio. Illa saltem diu satis abusa peculio meo, cum uterus intumuisset, celarique vitium nequiret, vim sibi a me factam questa est. Ubi itaque post tot domini mei delicias fabam in me cudi sensi, prudenti absentia Baccho, atque amicae consului. Atque huiusmodi calamitas apud vos multis, ut arbitror, mecum communis est. Neque enim novum est alienae culpae succedaneam victimam subdi. Commodissime autem advenisti nobis, o hospes. Hodie enim ludi fient. Prisca consuetudine receptum est, ut quotannis S. P. Q. Poetarum sollennia insaniant. Sed ne enerventur otio generosae mentes, id vero Liber pater unice curat. Festivitatem itaque annuam aliqua studiorum severitate condit, et temperat. Eoque mittit singulis annis pugnacem aliquem, et litigiosum, qui genti nostrae negotium facessat. Nuper Dormitantium quendam Mercurius auricula arreptum, ex Germania vestra huc deduxit. Qui bellis conclusiunculis, et sexcentis syllogismis ostendat, poetarum gente nihil contemptius esse. Vides negotium dignum esse insigni acumine: Itaque communi opera, atque impensa defensionem parant. Iovianus Pontanus ei rei destinatus est. Qui nisi probe rem

gerit, iam dudum pessime periit. Proximo superiore anno poëtarum causam Nonnus, loquacissimus Sophista, oravit. Quid quaeris? Scopas solutas dixisses, et aquas bullientes. Toto itaque anno allium edit, et blitum. Singulis porro mensibus, in medio foro, per unum diem integrum, colaphis os turgidum depalmandum praebet. Haec prisco more poena invaluit, si quis a nostris partibus parum fortiter stetit. Praeterea hoc anno census agetur quoque, et lustrum condetur: Heic exsultans ego, festivissime Silene, inquam ita et Venerem, et Cererem, et Iunonem post Pallada inclines, ut ego ea, quae narras, spectare audeo. Ille palmam meam lenta manu permulcens, sequere ergo, ait; non invideo eam voluptatem tibi. Et cum dicto animal suum tractim ardua fuste tangere coepit. Non minori, per Bacchum, severitate, quam qua Cecropidae nostrates, cum hominem eruditum vident, supercilium corrugant. Verum Sileni nostri asellus, tot iam verberum impatiens, excussissimam calcem in coxendicem mihi impegit. Non erat irae meae locus in alieno regno. Sed nec novi aliquid acciderat. Memineram apud nos idem multis saepe licuisse, non tam fortibus, aut generosis; sed qui largiores fortassis aures haberent. Ne tamen sine fabulis iter fieret: Quaeso te, inquam, pater, cum tam ferox illud iumentum sit, cur equo non uteris? Ille adducta fronte, paullo, ut videbatur asperior: Satis curiosus es, inquit adolescens: aetatis fortasse vitio, ut fit. Sed scias, id nos dare operam, ut tam pigrum animal servire se sentiat. Novi apud vos diversam vivendi rationem esse. Postquam enim ad equos adscendistis, iam asini

hominibus inequitant. Ulterius provectis, tandem conspectae vineae loquacitati senecionis fidem fecere. Non credo quemquam Deorum praedium habere elegantius: tanta venustas ubique collium, tanta vitium amplitudo erat. Ceterum uvae uberrimo succo distentae, paullatim ruptae, liquidissimo fluxu argenteos illos fluviolos in campos sensim derivabant. Silenus, ubi me festivitate spectaculi attonitum circumspectare videt, in proximo aureum racemum ostendit insignibus uvis onustum. Quarum aliquot decerptas ad os mihi, quemadmodum pueris nuces solemus, obiecit. Cum autem ego prae verecundia gustare erubescerem, ut qui omnia divinitatis plena arbitrarer, salse ridere senex coepit: Et O, inquit, adolescens, quam vitiose, ubi opus non est, pudorem indius! Idque, ut opinor, commune tuae gentis malum est, non nisi in rebus perditissimis frontem ponere. Cum ad ea, quae prodesse vobis possunt, timide, tamquam ad Scyllaeum aliquot saxum, et religiose accedatis. Sed quoniam magnis negotiis hodie intersuturus es, multasque auditurus ineptias, paucis uvis stomachum fulci, ne nauseet. Mirificae sane virtutis iste succus est. Sentiesque eo gustato animum amoenitate incredibili hilarescere. Sordes plane stuporemque mentis arcet, si abest, aut si adest, adicit. Placuit consilium, sumptisque aliquot baccis ingenti dulcedine pertentari pectus sensi.

Quales purpuream quoties fugientibus astris
Solvis, Phoebe, comam, nebulas discedere tristes
Nocturnoque Noto, rigidumque humentibus Austris
Aëra componi tranquillo sidere vidi.

Stat nitidis splendens radiis, et purus Olympus,
Indulgetque solo nascentia semina laetis
Auctibus. Exsultant animalia sole reducto.
Talis eram, cumme sucus caelestis adegit
Ponere maerorem. cum membris omnibus almus
Se liquor insinuans, ipso sub pectore blandam
Virtutem exseruit. Sensi fugisse pavorem,
Non animi morsus , non laesa vulnera mentis
Intus erant. scelerum vestigia nulla. Sed ingens
Ardor Pegaseas propius cognoscere Musas.
Et laudis generosus amor, livoris acerbi
Securus, solumque animo complexus honestum.

Perrexi itaque alacriter, et quasi oestro quodam percitus, tarditatemque senis mei identidem castigans. Et iam aula in proximo, ampla sane, et speciosa, tantoque luxu conspicienda, ut Regum potius, quam poetarum domicilium videretur. Vix portam ingresso in angulo, qui ad laevam erat, elementa literarum huc illuc discerpta, variisque gyris volitantia apparebant. Iurasses apium examen esse, Inter ea iuvenes duo, et unus senecio obstipo capite sedebant, liberas fugientes ore, quandoque manu captantes. Unde cum vix insano labore, voculas aliquot inconcinne et incondite consuissent, invicem alter alteri plaudebant, quasi rei maximae compotes. Delectabar admodum histrionia tam festiva. moratusque paululum: age vero, inquam, pater, ut lepidas occupationes habent mortales isti! Immo sane, ait Silenus, adeo felices sua sunt sententia, ut prae haec voluptate Salaminem nolint, aut Babylona cepisse. Sed, ne sis nesciens, hic labor miseris non profecto propter Helenam, et Troiam, sed propter elumbes aliquot, et famelicas

voces sumitur. Ipsi Anagrammata vocant, quoties elementa nominis alicuius foedissime dilacerata in putidam, ac deplorandam sententiam cogunt. Interdum sarcinam insulsissimorum titulorum addunt, ut plenior sit nugandi materia. Novi, novi, inquam ego, optime et dulcissime Silene. Numquam librarias impune ingredior. Continuo mille Anagrammatum scriptores et caput, et circum volitant latus. Et sane haud raro talibus lectis et auditis inflato ventre discessi, non aliter quam hi, qui musto poti sunt: ut opus haberem vomitu. Est, ut ais, fili, inquit Silenus. Sed faxo, hodie videas paedagogos istos omnibus exemplis, et modis infelices fieri. Et cum dicto in interiorem aream manu pertraxit. Ubi inter cetera visu miranda amplum et operosum Amphitheatrum exstructum vidi. In quod eo tempore Poetae magno agmine confluebant.

a)/qroos o)/xlos2
*wqeu=nq) w(/s2e u(/es2.

Facile mihi erat singulos cognoscere. Id beneficio gustati liquoris contingere aiebat Silenus. Intravimus una cum turba. Cumque convenissent omnes, singulis locus a Sannazario datus est. Is, cum superiori anno magister palatii fuisset, eo tempore designatoris munere fungebatur. Silenus dimisso asello iuxta sedebat. Satis opportune: quo certius omnia, quae agebantur, discerem. Non puto quemquam exigere, ut tam celebrem consessum prolixe describam. Neminem vidi ibi, qui admodum magnae rei esset: nisi quod poëtae erant. Quod nomen cum pro indole cuiusque ne sensu pretium inveniat, vel contemptum, solum

posuisse sufficit. Aderant autem cuncti, qui apud Graecos, Latinosque ad nostra usque tempora claruere. Praesidebat omnibus Aeschylus. Quae dignitas illis annua est, et in orbem it. Post aliquam moram, nihil admodum vidi, quod tanto apparatu dignum esset. Atque id satis quoque poëticum: quoties scilicet fumus ex fulgore datur. Imaginem tantum homunculi cuiusdam gloriosi, et, ut videbatur ex pictura, indolis bona fide paedagogicae, in arena media simiis aliquot et cercopithecis discerpendam obiecerant. Quod cum valde frigide risissent omnes, Silenus mihi in aurem: Pogon ille, inquit, cuius picturam perire vidisti in Germania vestra infinitas chartas concacavit. Cum enim admirabili et stupenda industria portentosam eruditionem collegisset, horrendis voluminibus in lucem emissis, documentum dedit, quam misere bonis literis cum putido iudicio conveniat. Non puto vivere quemquam, qui maiorem eruditionem minus feliciter digesserit. Si inspicias scripta, delirium saepe; aliquando manifesta phrenesis elucet. Omitto vitam, et mores monstrosos: quandoquidem ii iam in ore literatorum hominum, et communibus proverbiis versantur. Inter alia autem, quae insano conatu in publicum extrusit una in re vanitatem omnem, seque ipsum superavit. Cum enim annotasset, si quando poëtae huius aut superioris saeculi, illustriores in syllabis, ac tono fuerant lapsi, eas hallucinationes, in capita aliquot inclusas, mundo prodidit. Pessimo sanè exemplo, et quo S. P. Q. Poëtarum, qui Aprositum incolunt, impune esse passi non sunt. Eoque quotannis festivitatis nostrae auspicium a tam lepido spectaculo

petimus. Ubi vero fata sua hominem huc adegerint, praeludium illud in caput ipsius expetet. Nam et ipse aliquando carmen scripsit, paullo cultius, quam quae nunc vulgo fiunt. Nisi quod animi impotentiam, in versibus quoque invenias. Luxuriant enim, et turgent. pariterque humiles sunt. Ut ibi potissimum evanescant ubi magna minantur, et praeclara. Garriente adhuc Sileno, praeconis voce, is Baptista Mantuanus tunc erat, poëtarum natio in campum evocata est. Venerat enim hora certaminis, quo in discrimen honos, atque existimatio Poëticae vocabatur. Nec mora. Proruentibus omnibus, ipse quoque somniando eò perveneram. Mira heic rerum facies, et vicissitudo. Nam et praesens pavor, et futuri exspectatio omnium animos repentino stupore defixerat. Iamque illi ipsi, qui paul o ante calamitati Pogonis faventes, crudele gaudium ex ludibrio picturae hauserant, asellis omnibus iniquiores, dimissis auriculis ambulabant. Deus bone, quae ista levitas, quae inconstantia! Quid enim? An non, ubi animus in versu est, adeo incedunt fortiter, tanto impetu periodos torquent, ut ardere dictionem dicas, ut magnanimos, liberales, mentis arduae, ac caelestis libenter credas? Sed eidem paullo post, quando elanguit stultitiae fervor, spiritum tam generosum, tam altum, aut metu aliquo ridiculo, aut stolidissima invidia contrahunt: omnis iam divinitatis, omnis spei, et gloriosae eloquentiae obliti. Iam prodierat in medium Dormitantius, incessu strenuo, ac forti contemptum prae se ferens. Nam et frontem tuberosam corrugaverat; qua tunc quidem censuram omnis Poeticae sustinebat. Ibi Silenus: ecce, inquit, hominem

militarem, qui hodie fluctus in simpulo dabit. Estne? inquam ego, et tam inficetus senex maximis viris audebit obloqui? Visne exclamem, pater,

Sane, ut apparet, turgidis oculis, ac rugis istis ventos, iam et nimbos contrahit, quibus festivitatis huius serenitas turbetur. Omitte metum, inquit Silenus: nihil periculi est. Videbis mox omnem illam tempestatem cavillis aliquot, et sannis, quasi pulveris iactu comprimi, et quiescere. In media planitie tumuli duo, in modum tribunalium, elevati erant. Quorum alterum Dormitantius, alterum Iovianus conscendit. Arrectis in maximam exspectationem animis postquam praeco audientiam fecerat, Dormitantius igneum quid, et tyrannicum spirans, post violentos flatus, vix aegre turbato pectore evolutos, in has tandem voces erupti:

Si ambitiosus essem, Viri Poetae, aut adulator commodus, loquendo blandius aculeum vestrae severitatis fortassis evellerem. Sed, cum vanissimi quique turpiter serviant, famaeque, et dignitatis praesidium in vestris versiculis quaerant; ab illis mortalibus animum, mentemque iam olim adolescens segregavi. Neque itaque hac die quicquam dicturus sum, quod vobis placeat, quos odi pessime: neque post hoc tempus a moribus istis, ac institutis discedam. Non enim me vehementer illa frontis vestrae, et oculorum rabies percellit. Scio vos, viri poetae, ferociam carminum numquam ad facta, aut pugnas transferre. Fruamini itaque per me illa fortitudinis imagine, ut, in quam, praeter edentulos versus, nulla arma supersunt, cum asperitate vultus, et minacibus oculis iuguletis. Ego tutus numine

maximi deorum Liberi Patris, audacter gladium stringendo ad ipsa viscera vanitatis vestrae perveniam. Securus omnino, quantum turbarum daturi sitis, ubi insanum calamum rapueritis.

Principio itaque sic habete: constare iam omnibus, levissimi ac impudicissimi cuiusque nefarias libidines in illa vestra poëmata, quasi in sentinam aliquam exonerari. Scio, quam vulgaris illa querela sit. Sed eo magis oportuit pessimam professionem ex orbe terrarum profligari, quod scelerum ac flagitiorum omnium ubique iam rea peragitur. Omitto eos, qui palam tabernam meritoriam, et lupanar exercent. Inter quos Catullus ille, et Naso, et Martialis sunt, quorum in verecundos oculos, et paene adhuc patrantes, libertatem meam aegre intueri sentio. Delicatos alios, et fluentes potissimum accuso, qui singularem nequitiam mollissima dulcedine carminum protegunt. Quibus dum insuescit iuventus, verborum illecebris delectata paulisper, mox ingentem messem segetemque vitiorum non tam ianuâ recipit, quam per pseudothyrum intromittit. Quis unquam nostris temporibus repente prodiit poeta, qui non maximam carminum partem scurrilibus amoribus inquinaret? Numquid, si quando pusio aliquis una nocte in Parnasso somniare sibi visus est, continuo postridie apud columnas omnes, et peristylia, Phillis, aut Theatilis prostat, aut si cui alii puellae praecoquis libido inest. Adeo post primum statim versum amor nec auditus, nec visus antea, in praecordia summi vatis incidit. Et tunc denique rubor genarum [(transcriber); sic: genearum] , labiorum purpura, oculorum argutiae, et si quid praeterea in puella

memorabile est, in omnibus poëtae paginis invenitur. Accedit deinde:

Vel ut alius:

Post quae aliquanto hilarior iam factus vates noster totos dies cantillat:

Properate vivere puerae,
Quas sinit aetatula ludere,
Esse, amare, et Veneris tenere bigas.

Inter has nugas ineuntis aetatis tempus tenebricosissimum exigitur. Animus autem eviratus lascivia argumenti et protervis lusibus, an ullam deinceps admittere sapientiam possit, interrogate quaeso impudentiam vestram. Itaque tot ingeniorum spes, in ipsa herba, istis corruptelis studiorum hauriuntur, ac pereunt. Paulatim enim eo deveniunt, ut nihil cogitent, nisi basiationes illas, et papillarum oppressiunculas, et festivas noctes, et cetera nugamenta, quibus otium vestrum occupatis. Antiphanes quondam dixit, regionem esse, vi per hiemem voces congelentur, quae demum aestate proxima, soluto frigore, exaudiantur. Ita sane poematum vestrorum obscenitas latens aliquantisper sub verborum suavi involucro in animum admissa, paullo post impuritatis et libidinis manifesta, iuventutem iis, quos videmus, moribus imbuit. [(transcriber); sic: ] Amatur enim ubique, potatur affatim. Nec raro inter huiusmodi negotia servet alea. Ubi post exhaustos loculos tandem bonae spei decoquitur. Adstat misero, et favet infelici Lesbia, aut Daelia quaedam,

honoremque, ac famam, quam in poematum libello habet, basiis compensat. Noster vero

*meliglw/sswn e)pe/wn i)ei\s2 a)oida\n,
*mousa/wn qera/pwn

amplexibus immoritur: eosque dies, quibus sapientia omnis, et liberales artes addisci poterant, in sinu tepido iucundissimae dominae perdit, et consumit. Donec tandem blanditiis victus, obliusque sui,

cingulum solvit male pugnanti virgini, et ad consummationem spei suae pergit. Quidam qui minus feliciter amant, noctes totas ante amicae postes cantillant.

Fit enim saepe, ut libentius in bubulci, aut robusti agasonis amplexibus puella tam timida versetur, quoties nihil admodum praeclari ex macie, et tremore poetae nostri praesumit. Nimirum illi iam mores sunt publici. quando enim de cuiusque nervis quaeritur, non ad haruspicem itur; sed ex vultu, atque adeo ipso naso coniectura fit. Ex his occupationibus poetae nostri eam arrogantiam, illos spiritus lucrantur, quibus, tamquam re praeclare gesta, ignobilitatem suam magnis nominibus inserunt. Itaque cum omnium modestissime loquuntur, et mediocriter se eruditionis principes, penes se literatum maiestatem esse iactitant. Quemadmodum ille, qui fecerat

ku/klia te polla\, kai\ kala/,
*kai\ parqenei=a, kai\ kata ta\ *simwni/dou.

Atque adeo nemo pati tam insolentes, ac gloriosos deinceps potest. Hunc fastum, hanc ferociam ego vero summae soliditatis et vanitatis plenissimum

documentum interpretor. Nemo enim honestis artibus copiosus arrogantiam eo loco reponit, ubi scientiarum suppellex est. Quemadmodum vasis quoque, cum aquam recipiunt, aer inanis excluditur. Scimus agricolas eas spicas, quae terram versus inclinatur, libentius intueri. Quae enim sursum feruntur, inanes sunt plane, et cassae. Eodem modo, per Bacchum, quo nemo vanitatem deponit, nisi qui fructus impletus est doctrinae. Anaxagoras Formarum auctor, th=| u(/lh| to\n nou=n adiecisse primus dicitur. Profecto explicari non potest, quam male consultum sit poetis, qui parte tam insigni destituti, vaniloquentia mortales omnes superant. Quod si fortassis adstat aliquis lingua blanda, mente subdola, qui nostrum laudibus ad caelum efferat, ita suaviter homini lepido titillantur aures, ac si penis perfrices. Mox abreptus amore sui, immani hiatu versus suos recitat. Quos si patienter audis solus sapis, solus iudicio vales, solus ingenio humanam sortem supergressus es. Aliquoties adfui recitantibus; et visus sum mihi audire, puellas textriculas, quae insulsis plerumque fabulis taediosi operis moras circumscribunt. Memini adolescenti mihi consuetudinem fuisse cum quodam huius farinae homine neque ullum unquam tempus periit molestius. Adeo cum tacerent alii, totum diem argutabatur solus, quasi cicada. plane

vocis suscitabulum,
Cantantiumque gallus gallinaceus.

Qua in re illud maxime insuave est, quod cicadae unum quidem mensem, aut duos in vicis canunt: vos, ô viri poetae, totam vitam ineptis cantilenis

transigitis. Legi aliquando, Lacydi philosopho anserem ubique adhaesisse, in balneis, inforo, in cubiculo: fato prorsus non dispari. Quamquam malim sane sexcentos anseres audire garritantes [(transcriber); sic: garitantes] , quam poetam unum oestro suo percitum. Vidi qui correptus tali morbo stolidissima quaeque, quae proxima nocte excogitaverat, omnibus a furno, et lacu redeuntibus dictaret. Tanto impetu; dixisses carminum, ceu fluminum, scatebras sonare.

In ore Fontes duodecim,
In gutture [(transcriber); sic: guttere] est Ilissus. quid dicam amplius?
Nisi quis illi propere os obturaverit,
Hic cuncta merget sub diluvio carminum.

Atque adeo deinceps id hominum genus peius fugi, quam fullo ululam. Quamquam hoc tempore haud paullo facilius sit, quemadmodum graeci loquuntur, in navi cadentem lignum non tangere, quam, quocumque intendas oculos, poetam non videre. Familiare omnino iam id malum est: credas maximam partem hominum vaticinare, insanire. Hac praesertim tempestate, qua me/gas2 *a)/rhs2 decio/s1eiros tot poetas excitavit, quot fungi nascuntur una pluvia. Deus bone, quot triumphi, quot tropaea quottidie provolant! Quanto molimine, quam putide maximorum principum res gestas describunt! Quidam adeo operas suas locant Thrasonibus, ut nulla unquam navis ita vulgata sit in fluvio publico, quam poetae nomen. Novi, qui tribus obolis conducti sexcenta metra uno die evomerent: quemadmodum qui in balneis lavant, profundunt aquam. Quid, quod pretio invitati ludum ac iocum ducunt

alienam famam acerbis facetiis lancinare. Ostende cibum, et calumniari iube; extemplo maledictum ex trivio, aut ex scurratum aliquo convitio arripient. Huc enim recurrunt, quasi ad praesentem pastum mendicitatis suae. Itaque iam dudum procax libido nocendi futili poetarum lingua, tamquam flabello maledicentiae, abutitur. Nec quicquam pudet homines et stultitia, et insania efferatos. Aut enim frontem amiserunt plane: aut tantum est inter linguam et frontem intervallum (ut quidam loquitur) ut frons comprimere linguam non possit. Nemo dabit mihi mores tam niveos, qui poetarum calumniis non pateant. Adeo quottidie intra latera nostra haec sica versatur. Non raro tamen se ipsos mutuis ictibus conficiunt: quoties quisque id sibi detrahi putat, quodcumque famae accessit alienae. De re itaque anili digladiantur, et tragoedias excitant, livore ac odio invicem commissi. Unde profecto salubriter prudentissimus vir Plutarchus vetuit, ne in convivio poetas coniungeremus. Quibus, tamquam bellos comites, mendicos, cantores, sophistas addit. Eamque similitudinem singulorum inter sese ma/ximon appellat. Utpote quos ingenii vanitas in aemulationes primo, mox in iurgia, et pugnas agat. Quamquam aliquando diversum quoque notaverim. Sepe enim egregie concordes sunt, quoties famam, quam singuli desperant, mutua ambitione captant. Itaque ille mihi hodie continuo fit Alcaeus, ut ego ipsi postridie Mimnermus sim, aut Callimachus. Quibus sane technis improvidis hominibus, ipsique adeo posteritati festivissimè illuditur. Hunc tamen gloriae

gargalis1mo\n plenis cyathis non raro diluunt. Ita scilicet ingenium excitatur, ut illustre aliquid, et divinum audeat.

Difficiles Deas esse sane necesse est, quae non proliciuntur,

Quod quò pertineat, norunt illi, qui sciunt maximorum vitiorum immanitates quibusdam elegantiae, et leporum radicibus niti. Nempe, idcirco merum copiose hauriendum est, ut concinnum carmen fiat: ut suavius Melpomene lymphatico vati respondeat: ut mens duplici numine extra se rapta ad spem aeternitatis incalescat. Scio, quam facunde quidam hanc causam orent. Sed plerique fucum quaerunt, sub quo libido sua atque aliena per commessationes oblimandi deliteat. Itaque omnibus iam poetis modulus vitae suae amphora est. Nec pauci adolescentes, si quid ingenii, atque ardoris fuit popinis, et helluationibus detriverunt. Unde illud secutum est, quod, qui poeticè satis vixerant, ne quid summae felicitati deesset,

postremo reverterentur. At solutior est animus, et laetior indoles, et lingua expeditior inter pocula, et facundi munera Bacchi. Eodem scilicet modo, quo loquaciores sunt psittaci, cum vinum bibunt. Quod et Aristoteles tradidit: ne quis mihi negotium facessat. Et profecto, tanti non est versiculos cantare, ut propterea oenopola rem faciat; tu post exhaustos loculos optimam podagram cum senecta comitem ducas. Omitto heic, quod plerumque

-- eget aeris Cappadocum rex.

Notum est omnibus,

cum versus facere debere. Nam post acumina delicata, post vibrantes sententiolas, si fortasse

Imputent sibi, quod disertos se esse, quam bonos maluerunt, aut cantillare amicam potius, et esurire cum intonso Deo, quam Vitae rationes prudentibus consiliis formare. Ceterum magnanimitas, et fortitudo, quam prae vobis fertis, ultra verba, Hercules, non patet. Vidi qui ritu canum, obiecta offa, saevitiam omnem ponerent. Vidi qui odore vini prolecti, currendo talum inverterent. Nuper etiam, cum vehementer flarent Noti, quidam huius generis foras cenaturus, dum in vestibulo moratur paulisper, delapsa tegula oppressus est. Post quod tempus nullum amplius versum scripsit. Atque ea quidem re tineis, et blattis haud parum nocitum est. Summa huc redit: ut animi robur quodammodo in versu ostentent, nihil extra carmen ausuri. Quoties ad proelium venitur, iqsis [(perhaps: ipsis)] quidem fiducia manuum migrat ad pedes. Nostis opinor, quanta facinora Flaccus iste ediderit, iuxta Philippos

Cui quidem nunc post tot lepidos versiculos nihil superesse video, quam quod lippit, et dulce ridentem Lalagen erecordatur. Sed ignoscendum est amoenissimis mortalium, si vivere fortassis, quam mori malunt. tibi saltem quid in mentem, Homere, venerit, ignoro, qui maxima certamina interdum lapidis iactu dirimis.

Nisi fortasse Graecos, Troianosque omnes fungos arbitraris, qui idcirco frameas immanes, clypeosque e(ptabori/ous2 gestarent, ut saxo potius, velut pueri, quam gladio proelia patrarent. Sed putiditatem omnem superat nugacissimus Xanthus, Achillis equus. Quem tu quidem, hinnitu longum valere iusso, et oratiorem omnino, et vatem facis. Nam quod prolixa, mille paene passuum colloquia fingis in mediis pugnis, in eoi videris maiori venia hallucinatus, quod Paulus Iovius idem crimen non effugit. Parum memores uterque, in acie exiguas ingenium exercendi indutias dari. Ea enim hora gladios, et, ut tu loqui soles, e)/gxos briqu\, me/ga sibaro/n poscit. Atque istius modi sunt, a quibus sapientiam omnem, tamquam a fonte quodam profluxisse, quidam argutantur. Quod qui decies audit, et continuo strabus non fit, nae ille dignus est, qui omnes Ovidii istius fabulas pro ientaculo devoret. Id saltem commodi feret, ut lubrica alvus si quid in studiis vagum adhuc, et ineptum superest, una cum Iasone, et Phaëtonte, et Icaro, postico egerat. Hoc onere deposito, felicius ad scientias omnes, ad ipsam denique Sapientiam adfectabit viam. Non inficior Florentissima saepe ingenia vividum animum ad poeticas ineptias detorsisse. Quae si ad meliora hunc impetum darent, profecto ad publicam utilitatem proficerent. Nunc in studiis imitantur puellas, quae serta texunt. Florida enim et odorata folia congerunt: iucundo quidem opere, sed e)fhme/rw| kai\ a)ka/rpw. Indignamur compactos gladiatorum lacertos, et ad pugnas natum robur levitate iaculi, aut disci iactu vanescere. Nemo

irascitur, cum inanibus versiculis indoles magna tota saepe vita inhaerens hoc tantum proficit, ut, cum ad tesseram anni venerint, nec sibi nec aliis prosit. Ita evenit, ut, qui domi inter thecas ac foculos suos dulce carmen canebat, ubi ad publica munia transfertur, quasi in petra sedeat, et veluti pueri ore ficos captantes, hiet. Nam quod mellitula dicta fingit, ac tornat: alia conglutinat membratim, et antonomasiis incrustat; quod format sententias, et in modum rapi rotundas facit, satis quidem ipse ineptus est: ceterum

Adeo ne ipsa quidem dulcedo, qua magni sibi videntur, poetae quicquam commodi affert. Quis enim curat magnopere, quam diserte Iason apud te loquatur, aut Agamemnon. Qua profecto in re equis strigosis similes estis: quorum ne pellis quidem, sicut ceterorum animantium, utilis est. Cibi quoddam genus esse norunt Medici, quod neque sanguini quicquam, neque spiritibus, neque medullae, aut nervis apponit. Venerem tantum excitat, et pudenda attollit, nec raro ventrem sufflat, et carnem gignit putridam. Ego sane hactenus neminem vidi, quem Poëtica aut impudicum, aut vanum, saltem ad publica negotia, et res viro serio, et cordato dignas inutilem non reddiderit. Quanto itaque illustriores illi, qui omissis nugamentis id curant: o(/s2 a)\n e)re/ths2 e)/soit) a)/ris2os, ut loquitur Aristophanes, Quo sane viro nihil excogitari potest a vestris, ô viri poetae, ineptiis alienius. Flagitiorum profecto vestrorum, et non tolerandae vanitatis scenam generosa libertate primus detexit. Audivi aliquando cordatum hominem dicere: vigesimo aetatis

anno grandem aliquem esse debere, trigesimo cautum, quadragesimo divitem. Qui has metas transiret, eum alia omnia frustra conari. Videtis, viri poetae, quantum a rectis et prudentibus consiliis aberretis. Numquam divites, numquam cauti, stultitiam cum ultima toga, vix tandem in ipsa morte exuitis. Tota itaque vita Hectores loquimini, aut Menelaos, nec raro Thaida aliquam, aut Demophilen [(transcriber); sic: Dhemophilen] . Tanto quandoque molimine, ut qui ista e longinquo spectet, rem seriam geri arbitretur. Sed si quis aquam in mortario, ferreo pistillo, insano conatu tundat, seque rem praeclaram agere existimet, quis nescit etiamsi humeros utrosque et lacertos tundendo frangat, effecturum tamen non esse, ut aqua aqua non sit. Eodem omnino modo, viri poetae, quo post tot sudores, tot ingenii iactationes, semper poetae estis, id est, stulti, inanes, elati, nec pretii alicuius, nec rei. Vultisne, ut a vobismet ipsis studiorum vestrorum imaginem petam? Opinor recordari vos, quae de Ulysse aliquando nugati estis. Descendisse scilicet ad inferos, manes omnes ac umbras mortuorum vidisse, et sermonem conservisse, cum ipsam dominam ne videndi quidem copia esset, Nempe, quemadmodum vos quoque cum nebulis fumoque ineptiarum vestrarum congressi, a dominae Sapientiae conspectu arcemini. Qui si fortassis quasi tempestate aliqua ad seria studia delati, sapere tentatis, uno poetices flatu in alia omnia abrepti, ad ingenium reditis.

Nondum retuli quantum impietatis invexeritis, dum sacra, humanaque profanantes religionum quendam cinnum facitis. Pigni profecto, quos malva, et urticis

caesos Musae de Parnasso furcillis praecipites dent. Nam caelum vobis adeo nullum est, qui Elysios campos beatorum sedem statuitis. Nec Deus forte aliquis: quibus Venus, aut crinitus Apollo mentem, et calamum avertit. A quibus nec ipsi Theologi abstinent. An vero putatis ignotum esse, inveniri hodie quamplurimos, qui iisdem manibus, quibus sacra tractant, Deae Veneri, et Priapo hymnos scribunt. Quosdam in suggesto ipso prurire dicas. et haustas domi ex poetis ineptias inter dicta religiosa populo dispertiri. Haec tam nefanda cum patretis, viri poetae, Liberum patrem iure convenio, qui hominibus levissimis tam splendidam aulam, tam delicatam insulam dederit habitandam.

Plura dicturus videbatur Dormitantius. Movebatur enim vehementer, ut ardere hominem aut furere diceres. Sed ingens e longinquo fragor, ac tumultus aures pariter, atque animos attonuit.

Ut, cum vetustae molis, imminens tectis,
Trahit ruinam turris alta, vastumque
Insaniente verticem quati Cauro
Rex Aeolus: praenuntius fragor cladis
Terret colonos, mox [(transcriber); sic: raox] cadentis insanum
Audit tumultum pastor, inter armenta;
Secretus altis collibus, stupentemque
Dubio pavore sevocat gregem campo.

Itaque fugam iam circum spectare Dormitantius, et in alieno regno omnia metuenda credere. Sed Silenus prosiliens lacinia prehensum attinuit. Et non ita fugies, inquit, mortalium omnium sacerrime, dimisso aculeo. Itane mores tuos huc transferre postulas, ut qui pessime multa dixeris, male iterum audire nolis.

Scilicet iste nebulo, viri poetae, ad suos reversus insanum de virtutibus vestris triumphum aget. Solus enim sibi sapere videtur, postquam post prolixam illam neniam impune est. Efficite, ut tam atrox scelus, quoniam per iussa alumni mei aliter non licet, aurium saltem molestia luat. Nemo fere percepit, quid diceret Silenus, omnibus post tam immanem beatum obstupefactis. Atque adeo statim, quid mali esset, appatuit. Trahebatur in campum ingens globus otiosorum, ut apparebat, hominum. Inter eos plurimos noveram laurea apud nos insignes, stoliditatem suam vulgo venditasse. Calamus omnibus in manibus adhuc erat, et tabellae ingentibus metris conscriptae. Quod autem quilibet sua Poemata magnis clamoribus recitarer, inde ille tumultus, quem paullo ante metuebamus. Praeibant agmen Myrtilus et Polyphilus, magni in his literis nominis viri, dum fata sinebant. Ubi in medium campum ventum est, Polyphilus meditato sermone poetas est allocutus. periodis profecto ita involutis, et, uti ille loquitur, contortuplicatis, ut silio Ariadnes opus esset ad inveniendum exitum. Mirifice enim sensus inconditos luxuriantibus verbis cumulaverat. Plane flagitares viaticum, cola tam prolixa, et insana emensurus. Ceterum id eum a poetis petere hariolabor, ut, quoniam bene, ac praeclare de Republica poetarum tot feliciter confectis versiculis meriti essent, inter Aprositi incolas conserentur. Eandem causam orabat Myrtilus [(transcriber); sic: Myreilus] oda aliqua tam dura, confragosa, et aspera, ut omnibus paene audientibus cerebrum excuteret. Nec passus melos tam insuave Silenus, nihil

quidem se indignum fecit, sed post ructus duntaxat aliquot, ea parte corporis, unde de Sabaeis messibus nihil spirat, aliquid emisit galh=s2 drimu/teron. Tam fetido odore nasum oppugnante, subridens Silenus: ne miremini, inquit, si incivilior sum insignium virorum exemplo. Mihi quidem meras merdas loqui visi sunt. Quod si salubria consilia pati possunt, Polyphilo quidem isti suadeam, ut sucum inexhaustae loquentiae cucurbitulis evacuet. Nunc quidem nihil sanitatis habet: et putredinem minatur. Mirtylo odas saxeas illas, et inamoenas fuste tundendas censeo, uti mitigare asellos solemus. Frustra in hoc regno locum quaerit, qui se ad aures teretes, et religiosas non accommodat. Missis in suffragia Patribus, ea sententia vicit, qua decernebatur, ut ante omnia calumniis Dormitantii responderetur [(transcriber); sic: repsonderetur] . Postea census ageretur, et, quod consultum visum foret, de advenis statueretur. Cum itaque secedere novitii iuberentur, et denuo omnia miro silentio tranquilla essent, Iovianus Pontanus [(transcriber); sic: Pondanus] ita orsus est: Non equidem miror, Viri Poetae, inveniri plurimos, qui res optimas, et plane divinas sinistrè detorquent; postquam eo devenimus, ut mortalium omnium contemptissimus vobis obloqui audeat. Dormitantius ille, quasi nitedula ex vepretulis extracta, in dedecus scilicet vestrum, et opprobrium facundus fuit. Quod cum intolerandum sit animis erectis, et, quod caput est, contumeliae inexpertis: recte atque ordine censuistis tam obscenum, et impudens os veris, iustisque convitiis batuendum. Ad quam rem si quis alius vestrum potius nervos atque industriam attulisset, faxo

excuteret nebuloni istam verborum iactantiam. Sed fortassis homini vili insignem adversarium opponere e dignitate vestra, Viri Poetae, non fuit. Aut, ut benignius interpreter, in hoc negotio integritatem meam potius, quam eloquentiam probastis. Ceterum aestimabitis vos, ipseque Bacchus, patronus noster, testis erit, quantum differant boni cordatique ingenti homines a nebulonibus imperitis, qui, ut noceant aliis, in frigidissimis, ac ieiunis calumniis latebras quaerunt. Miram sane farraginem criminum congessit Dormitantius, ut est turbulentus: quorum neque pes, neque caput apparet. Videbo tamen, an vestigia tam inconditi sermonis sequi respondendo passim. Et primo quidem lasciviam ac Amorem obicit nobis. In quo ridicule facetus est, et argutias loquitur. Nempe sex elumbis, et fracta ex Venere latera trahens, quam fortia iactitat, quam roboris plena? En, qui post noctes totas scortationibus vigilatas, post obtritam rem paternam, innocuo et erudito Amori non aris, et focis, sed pectoribus, ac chartis nostris interdicit. Age vero, Dormitanti iucundissime, virum te praesta. Rem ingentem moliris. Sed tu obnitere, et pariter cum Amore illo tibi tam inviso scientias omnes, cupiditatemque honesti eice, ac proturba. Hoc enim agitis illa austeritate vestra, ut noctem nobis, et tempestatem literarum educatis. Video attolli rugas tuas, quasi ad rem inauditam. Sed tu fortassis ignoras Athenienses olim adolescentibus suis desiderium artium liberalium amando persuasisse. Et iisdem porro Veneris, et Cupidinis igniculis prima fortitudinis semina estitisse. Quod et

Thebanorum sacra cohors, et Cupidinis signum in Gymnasiis Herculi, Mercurioque adiectum docere te poterant. Sed tu fumos eruditionis sectatus, solida, ac recondita doctrinarum non capis. Scio, te supercilio illo inamoeno Philosophiam mentiri. Itaque semper in ore tibi numeri Platonis, kai\ ta\ o)rqogw/nia, kai\ tri/gwna. Sed tu tam industrius cultor Platonis, oblitus es, quae de Amore nostro divinitus ubique disputat. Hoc enim quasi stimulo admoto, animam corpori immersam veternum excutere, et ad honesta, et caelestia excitari facundissime Socrates ostendit. Atque inde prolixo sermone demonstrat, quicquid unquam praeclari inventum, aut excogitatum sit, id Amorem illum panto/s2 eupixeirhth/n concessisse mortalibus. Non opinor tam insolentem te, aut stupidum esse, ut divinarum, humanarumque rerum scientiam Socrati detrahas. At tamen idem ille nonne omnia praeter amatoria ignorare sese adserit? Nonne, ut pulcherrime ipse loquitur, o(/ti e)usi\ qera/pwn tou= *e)/rwtos, kai\ leukh\ sa/qmh pro\s2 tou\s2 kalou/s2, ubique adfirmat? Nonne in Republica, ubi virtutibus sua praemia decernit; non coronas aut statuas proponit: sed ut excellentissimo cuique pulchrum, quem ipse voluerit, adolescentem amare liceat, scivit, sancivit, pertulit? Quis autem tu es, hominum levissime, qui ob hilariorem Musam levitatis reos poëtas facis? Acerbior omnino, quam olim Anytus, et Melitus. Quos cum sapientissimo homini nescio quas ineptias obicerent, valde incuriosos rerum suarum fuisse oportet, si tam immane crimen non viderunt: praevaricatores, si neglexerunt. Et quaeso,

an non publicus ille cavillator Aristophanes, potius, quam ista reprehenderet, nescio quos publicum saltus, et ineptissimas a)eroba/seis2 comminisci voluit? Sed stupor tuus ad tam elegantia, et abstrusa non penetrat. Itaque frustra ero, si te, quid amatoriis versibus sibi poëtae velint, docuero. Nam quod tu adeo contemptim Lesbiam, et Lalagen appellas, in eo inscitiam tuam profiteris. Quippe cincinnatus ganeo, ex impuritatibus conflatus, cum Venerem, et amicam nominari audis, lustra tua, et prostibula cogitas. Adeo corruptus libidine animus omnia pro obscenitatibus suis interpretatur. Nos vero, qui non ignoramus sapientem amare, ceteros cupere, aliquid illustrius mente complexi, dominas quaerimus, non ad usum infamem, sed ut, complexibus elegantis amicae permulsi caelestia omnia cogitare; te vero, et tui similes despicere discamus. Et autem diva Sophia est, bellissima Dearum: quae non nisi faciles amatores, et rectae indolis admittit. Nec mirum, si pulchritudinis tam consummatae Ideam in animo gestantes, eius effigiem, in puellis nostris expressam, per otia quandoque amamus. Quam sane impura libidine profanare nefas ducimus. Neque ut sacraria numinis reverenter adimus: quibus sola recordatio caelestis maiestatis patrocinatur. Vos, qui omnia polluitis, tentigo vestra in lasciviam primo, mox in vecordiam agit. Porro nostrorum hominum iactantiam ferre non potes: quorum erectas sententias, dictaque magnifica potius, quam vana acerbe detorques. Sed tu, qui nullum rectae laudis sensum habes, maximorum ingeniorum conditionem ignoras, qua famae consensus ad iustam fiduciam sui extulit.

Etenim tui similibus, postquam ad exactam aetatem per silentium venistis, quid quaero superest, praeter scelerum memoriam, et quod famae invidetis alienae? Cum nostri illi, igne suo calentes, contemptu, et livore omni maiores, secum alia etiam nomina educant, et adsignent famae. Nosti gratiam felicium ultra fortunam non extendi: ingenii gratia perpetua est, et quicquid ab eo celebratur. Sed esto sane, ut vis, res exilis versus facere, saltem si bonus es, pati debes bene natam indolem et; iuvenilem levium quoque rerum gloria sublatam; accedente aetate ad spem maiorem surgere. Multo enim ad sublimia proniores sunt, si in his, ut ais, ludicris existimationi suae praeluserint. Scilicet ut frugales matronae solent, quae cum vasculum recens explorant, non oleum infundunt, aut vinum: ne magno constet experientia. At vero magni non refert, quam abiecte tu de Poëtica iudices. Nos scimus, orbis terrarum principes, cum tantam iam essent famam consecuti, quantam vix cogitare licet, ne ab huius quidem usura gloriae animum temperasse. Inter quos non pauci tacerentur hodie, nisi eos Apollo suus, Deaeque novensiles applicuissent. Sed tu mordacitatem quoque obicis nobis. Nempe, optime Dormitanti, quam vim poëtae habeant offensi, ei credere debueras, quam in laudando habent. An solus ignorabas, difficile esse inimicitias cum eo exercere, cui stilus domi est, et vivida Musa, omnis contemptus impatiens? Sed videte quaeso, mortalium omnium impudentissimus, et sua nobis vitia impingit! Ipse in lustris canos istos inter scorta, ac libidines inquinat: in nobis amoenitatem non patitur. Ipse omnis sapientiae

tyrannidem adfectat: cui nos gloriosi videmur. Ipse perversis litigatoribus iracundiam suam, et vocem obscenam locat: et nos criminatur, qui generose a nostris sacris impuros milvios, et scarabaeos arcemus. Ipse inter patinas, ac culullos adsiduus, post insanas perpotationes exprobrat nobis, quod a vino non abstinemus. Pudeat te, Dormitanti, quod ne calumniando quidem crimen maius adumbrare potuisti. Tunc, homo impure, scyphos, et Liberi patris iucunda munera obicere nos cogis, cui festivitatem hanc, et insulam beatissimam debemus? Procul absint a nobis praefracti ingenii homines, quorum acerbitas morum, immanitasque naturae ne vino quidem permista temperatur. Nec profecto calumniae locus in eo est, quod poetae meliori in omnia ingenio, quam fortuna utimur. Misera est, ais, in senibus paupertas: miserior quippe illiteratis. Nos omnino supra humanas sordes indole, ac robore eruditionis elati, inter titulos laudesque nostras iactamus, quod invicti animi adversus pecunias sumus: quibus ignavissimus quisque maxime conspicuus est. Vides Auruncanum illum, is vero Publicanus ut Asia fiat pro Lucillio, id ipse nolit, et uno hoc non mutet omnia. Cetera crimina arguentis vanitas subvertit. Adeo nullo negotio dilabuntur voces in invidiam confictae, ut levis tippula lymfon frigidos transit lacus. Id saltem odiosum est, et ferri non debet, quod poetas a Republica, a scientiis omnibus amotos, tamquam infames in exilium ablegas. Quid enim ais bene Dormitanti? Scilicet scabie poetica infectas mentes ad res arduas ineptas fieri. Atque in hoc serio

triumphas. Agnoscitis, Viri Poëtae, vocem insulsissimorum mortalium, qui cum nulla re, nisi impudentia, vobis superiores sint, ingeniorum vestrorum excellentiam, quam oderunt, ridiculis suspicionibus traducunt. Nempe quoniam ad Album sedent, quoniam tribunalia lambunt, quoniam improbissima lucra haud timide liguriunt, idcirco leguleios, et famelicos canes magnis, atque erectis animis praeferre oportet? An tu ideo tibi magnus videris, Dormitanti, quod legum frustra ex obscurissimorum scriptorum mendicabulo collecta miseroque labore constipata, inficetae plebi iactas? Quod supercilium, et rugas habes? quod omni elegantia, et urbanitate cares? Sed aiunt: Quid cogitent, aut moliantur praeclari, qui inter versiculos suos, tamquam in nidulo quodam perpetuo delitescunt? Nimirum homines stupidae, obtusaeque mentis, alienae indolis et industriae contumeliosi testes exsistunt, ut scelerum suorum patrocinium habeant. Imo quid agant illi aut cogitent praeclari, qui post turpem adolescentiam scortationibus eviratam, alea perditam, luxu corruptam, vernacula vitia foris continuant maioribus? qui Academias aliquot petasati perequitant? qui eo loco, ubi libelli locari debuerant, scyphos, aleam, scorta habent? qui post lancinata patrimonia, raptim per biduum alicuius paedagogi Epitomen miserrime ediscunt; et post tantam sapientiam, titulis, honoribus, palliis, vestibus, capillo auctiores, inscitiam et insolentiam in patriam referunt? Homines nasci ex terra Empedocles olim dicebat, ut blitum. Hodie eruditi nascuntur e luto. Nam dignitatem tituli, qui

quondam non nisi merentibus dabantur nunc salsugine vulgatiores sunt. Ex illis tamen, qui non tam doctrina ceteros, quam loquacitate antecellunt in forum provolant. Ubi post binas chartulas illiteratissimis literis oppletas, mirifico statim fastu eruditos contemnere discunt

Ut cum primitiis ficos propola recentes
Protulit.

Itaque scire aliquid, interdum, cum otium est, versus scribere in convitio est. Neque agnoscunt infelicitatem suam, qui ea studia, quibus animus excitatur, stilus perficitur, eruditio impletur, sponte et contemptim abiciunt. Sed obscuras, et sordidas mentes, solaque convitiandi libidine memorabiles animi sui morbo, ludibrioque posteritatis relinquimus. Id saltem constare omnibus debet: nostros homines in optimarum rerum scientiis semper versari, nec votorum suorum spem solis versiculis includere, stuporem autem, et malevolorum gannitus pedibus trahere. Itaque si ad rem veniatur, scripta sua non inanibus fabulis, et molestis syllogismis foedant: sed solidis et pulcherrimis sensibus, sed dictione mascula, et robusta, tamquam igne quodam incendunt. Iurisprudentiam autem, ceterasque quas vocant, Facultates, tanta divinarum, humanarumque rerum cognitione instructi, non ex interpretum colluvie, sed ex ipsis fontibus hauriunt. Interea dum rabulae, legulei, Stentores nostri extremos cortices, ut capri, rodentes, duas tantum res ex studiis suis lucrantur, ut frontem perfricent, et stolide dicaces sint. Ne tamen omnia adversus

Dormitantium dicantur, Viri Poëtae, quorundam e nobis stultitia impedit. Audite doloris mei liberam vocem. Vilescit honos nobilissimae artis, quoniam promiscuis commissionibus vulgatur. Sacerrimum est genus hominum, qui stoliditate pariter, et fastu instructi, nulla praeterea re conspicui, ad sacra vestra impuras manus porrigunt. Qui venales versus quasi in macello, aut foro proponunt. Qui post tria quatuorve emendicata acumina insolentes facti, ad levitatem tantum, et ambitionem incumbunt. Hos cum vident Dormitantii sodales, ineptias paucorum commune crimen interpretantur. Atque inde ea invidia est, qua nos hirudines illae forenses paene opprimunt. Quis iam ignorat, quot plaustra poëmatum singulis annis prodeant. Totas sarcinas excussi: et peream male, si foetorem ferre potui. Nec contingere aliter potest, quando quilibet de trivio arreptus Parnassum statim et Castalin cogitat: quando trossuli semidocti se contubernio vestrarum Dearum dignos putant. Itaque cum re opus est, male saltitantes argutiolas, febres meras, denique Anagrammata scribunt. Nemo ad forte ac robustum epos vel cogitando accedit. Nemo elegos sensibus delicatis, verbisque fluentibus mollit. Nemo sani coloris iambum aut facetiis instruit, aut generosa iracundia incendit. Inter sortes tantum, et stupores versati, subito aestu stultitiae suae calentes, trita, vulgaria, ut moribus, ita versu exprimunt. Quemadmodum qui ex vili homine repente dives factus est, nec pretiosis vestibus satis commode se aptat; nec appositis lautitiis uti novit. Neglectis enim perdicibus, et rhombis, in pultem, ac salsamenta irruit,

et oppletur ad rupturam. Quae autem ingenii tui perversitas est, Dormitanti, ista excrementa cum aliis ingenio florentibus malitiose confundis. An tu ignorabas in omni studiorum genere vomicas aliquot, ac carcinomata inveniri. Quorum opprobria si ad cordatos et eruditos viros pertinere putas, palam iniquus es. Etenim quos tinctura sufficiens iustis coloribus imbuit, boni omnino sunt, et pretium inveniunt. Qui sucum minus alte imbiberunt, ut semialbi, et compuncti, et varii, uti pardales apparent. Alii summo digito foris lebetem contingentes, ubi non nihil [(transcriber); sic: nonihil] fuliginis sibi illeverint, sua duntaxat sententia eleganter tincti sunt. In his hominibus discernendis tam gravis censor circumspectior esse debueras. Sed utamur beneficio nugivendi istius, viri poëtae, et tam stolidae loquentiae mordacitatem ad salubritatem consilii conferamus. Iasonem Thessalum qui occidere volebat, gladio vomicam aperiens sanavit. Non sane, quamvis inani dicacitate perstricti resumamus pristinam sententiam, qua totam illam vanissimorum poetarum nauteam exhauriendam esse censuimus. Vidistis paullo ante, quo tumultu Polyphili et Myrtili cohortes hanc insulam invaserint. Et iam olim inter nos versantur, insulsi vates in opprobrium et dedecus nostrum nati. Non nisi eruditas mentes hoc regnum tolerat. Si admisceri sordes patimur, periimus ilico, uti in asperam arteriam si quid incidat, molestum est: quandoque etiam strangulat. Si salvam volumus Rem publicam, avellenda est illa pars, quae nugis suis, et inscitia infamis in caput nostrum invidiam, ut Caecias nubes,

contrahit. In grege opilio oves minus idoneas amovere solet, quas reiculas appellant. Nos in lateribus existimationis nostrae vibices, et vulnera sentimus: et manum Chirurgi reformidamus. Agite, viri poetae, proturbatae pestilentem hanc turbam a consortio vestro, atque ita vos instituite, ut recto iudicio honestos cordatosque iuvenes, ad hanc gloriam selectos tamquam foribus accipiatis: ceteri arceantur. Ineptum sane sit, ianitores curam ianuarum habere; hoc autem decus vestrum, illum poetici nominis splendorem vulgo patere omnibus.

Cum desiisset dicere Iovianus, revocatis novitiis, acerbissimae sententiae dictae sunt. Stabat Myrtilus, et tot epigrammatum, tot odarum oblitus tandem sensit de capite suo agi. Itaque ingens ille animi vigor totus repente concidit,

velut prati
Ultimi flos, praetereunte postquam
Tactus aratro est.

Donec tandem horribile carmen Horatius recitavit. quod diceretur ceteris esse clamosior: BONUM FACTUM, NE POST HUNC DIEM QUISQUAM POETA APPELLARI VELIT, NISI QUI INGENIO VALEAT, ET HONESTIS ARTIBUS INSTRUCTUS SIT. DEQUE EA RE DECEM CELEBRIUM POETARUM IUDICIUM ESTO. DE NOVITIIS PATRES SIC STATUUNT, BAVII FAECIBUS PROBE DELIBUTOS, ET SUIS VOLUMINIBUS

IMPOSITOS FORTUNAE MARIS, ET VENTORUM EXPONI. QUOCUNQUE TERRARUM APPULERINT PRO MORIONIBUS HABERI. AUT CUM GALLIS GALLINACEIS COMMITTI.

Summo studio ea lex perlata est. Nisi quod novitiorum quidam iniquè se circumventos clamarent: ceteri toto corpore exhorrescerent. Polyphilus tamen, quod alioqui satis inverecundus esset, eo etiam tempore parum caute vinum hausisset, circumire singulos; querelis, minis, aliquando blanditiis animos patrum tentare: Nullo nunc quidem se viatico instructum, ut perire possit. Nuper admodum appulisse,

Eamque communem poetarum sortem esse. Iniquissimo exemplo tot sibi schediasmatum gloriam auferri. Ignorare fortasse patres quo in pretio apud Saxones sit. Et tamen publice notum esse, Oenoplutum quendam dictionum formulas ex versiculis suis, ad usum poetices, adolescentibus collegisse. Qua quidem re ad comparationem veterum ingeniorum sibi evectum videri. Nec minori flagitio Myrtilum expelli. Quem tot laureis per universam Germaniam distributis satis nobilem a celeberrimo viro Magni etiam Vatis nomen retulisse. Denique praeter animi sententiam, ac votum praeter meritum quoque in Bacchi insula sibi aerumnas creari. Testari se Deos, hominesque, nullum unquam versum sobrium scripsisse: ne nunc quidem, si ad cyathos veniatur, detrectaturum certamen. Differri per universam

Germaniam facetias suas. Eas omnes inter spumantes pateras, et epulas liberalius structas excidisse. Velle itaque diem diffindi et Libero patri litem illam decidendam relinqui. Sed cum Aeschylus duci, tamen Polyphilum, ceterosque iussisset, Silenus, vultu ad hilaritatem composito; si non adspernamini, inquit, veterem sodalem. Viri Poetae, quaedam fortassis satis salubriter moniturus sum. Non arbitror ex re vestra esse tantam hominum multitudinem hinc abigi. Si enim tempestatibus rapti pereant, vestrae quidem innocentiae summa labes imponetur. Et alioqui usui esse vobis possunt. Polyphilum, Myrtillumque et si qui illis similes apud imperitos ingenii famam habent, ad pistrinum, ubi nunc cum Maevio Bavius fulloniam exercet, amandandos censeo. Unde post ducentos annos tandem excussa ambitione, tabellionum munere fungantur. Cetera turba

Nisi quod Anagrammatum scriptores cuminum secare, debere arbitrer, aut quandoque per otium ex muscarum alis flabella contexere, et aestuantibus ventulum facere. Et quando puteum frigidum nondum habemus, huic quidem tantum carminum proventum coniciamus. Dormitantium quoque facundiae praemium ferre oportet. Is, si ita vobis videbitur, domi meae inter simias lusitabit: aut si otio non delectatur, asino meo a strigili, et clunibus erit. Post quam vocem, tam vehementer, et atrociter subitò conclamatum est, ut ego quidem somno excussus sum.