CARMINUM Quae in parte hac Altera continentur.
AD Doctissimum Virum Valentinum Thilonem cum in celeberrima Academia quae est Regiomonti Liberalium Artium Magister crearetur.
Elegia in obitum P. Cunaei.
In Tumulum Iacobi Cuiacii qui est Avariti Biturigum cum adhuc Anno M. DC. XXXI. Epitaphio careret.
Ad Virum Illustrem Adrianum Ploos ab Amstel inter Ordines Generales Belgii, super obitu Filii eius Henrici, qui Anno M. DC. XXXIX in Gallia decessit. Scazon.
In Nuptias Viri CL. Pauli Sperlingii Anno M. DC. XLII.
Ad Illustrissimum Virum CL. Sarravium Senatorem Parisiensem Elegia.
Epitaphium Henrici Lunsmanni IC. Syndici Hamburg. Anno M. DC. XLII.
In Nuptias secundas A. V. Christiani Cassii celebratas Anno M. DC. XLIV. cum paulo ante Exercitus Suecius Holsatiam et Iutiam invasisset. Scazon.
In dissertationem de Virtute paranda aliasque Orationes V. CL. Benedicti Bahrii
Cum iturus nomine publico in Daniam Anno MDC XLV. navi vectus in mari Balthico, horribilemque tempestatem expertus in proximo naufragii periculo versaretur.
Ad Ioannem Pomereschium IC. cum cognato suo Stypmanno in professione Iuris in Academia Gryphiswaldensi succederet.
In Effigiem Ioannis Mochingeri V. C.
In opus Senelographicum Ioannis Hevelii V. A.
Ad Benedictum Bahrium cum ad secunda vota feliciter transiret.
In alteram partem Orationum Academicarum C. V. Valentini Thilonis, Scazon.
In S. Biblia Curiae Gedanensis.
In Effigiem Constantini Ferberi Consulis Gedanensis.
In Nuptias V. CL. Ioannis Petri Titii Professoris Eloquentiae et Hum. in Gymnasio Gedanensi.
In Effigiem Henrici Fredeci Consulis Geanensis.
In Civitatem Gedanensem calamo eleganter delineatam.
Ad Adrianum de Linda V. A. Consulem Gedanensem, et p. t. Senatus Praesidem, de obitus Filiolae Marthae Reginae, et versibus eximiis, quibus ipse Parens Nobilissimus defunctae parentaverat. Iambi.
In sollennia saecularia ob recuperatam a Crucigerorum Tyrannide libertatem Anno M. DC. LIV. d. VI. Martii celebrata Gedani. Oratione saeculari a Ioanne Petro Titio Eloquentiae et Poetices Professore publico.
Patricius Ancillam sibi despondens.
In obitum Nobilissimae Matronae Adriani de Linda V. A. Coniugis.
Paschasius pictus sine manibus.
In Tractatum Viri Excellentissimi Bernhardi Lindedemanni IC. de favore et favorabili.
Ad Crispinum de filia Eius.
In obitum Ioannis Christophori Konigsmarck Comitis in Westerwick etc.
Viro Eximio Domino Iacobo Westhovio Civitatis Gedanensis Secretario instar fratris unice amando, ducenti domum Nobilissimam, et unde quaque ornatissimam Elisabetham Giesiam.
De Casu mirabili Nicolai Fulqueti.
Elegia ad Musas Regiomontanas scripta occasione Legationis, quam ad Serenissimum Electorem Brandeburgicum, nomine Civitatis Gedanensis aspero et difficillimo tempore obibat.
Elegia ad Carolum de Linda V. N. in Hungaria contra Turcas militantem.
Strena seu votum pro Pace ad Illustrissimum Claudium Memmium Comitem D' Avaux. etc. etc.
Regis Christianissimi Legatum Extraordinarium, circa auspicia Anni M. DC. XLII.
Themistocles Tragoediola.
Carmina Adoptiva.
Admodum Reverendo et Maximo Viro GERHARDO IOANNI VOSSIO, ECCLESIAE METROPOLITANAE CANTUA RIENSIS CANONICO, et in Illustri Amstelrodamensium Gymnasio DOCTORI PUBLICO. S. D. VINCENTIUS FABRICIUS.
QUantum me tibi obstrinxeris, vir incomparabilis, atque adeo tota domus Tua, profiterer in hoc limine, si summis beneficiis paria verba reperirem. Occurrit mitis et mansuetus ille vultus, illa in amorem nostri effusa benignitas, ille candor
[Gap desc: greek words]
.
Quibus tu laudibus censeri mavis, quam tanta litterarum, omniumque scientiarum gloria. Accedit amicitia Clarissimorum filiorum tuorum, et, qualis inter fratres esse solet, consuetudo. Nec oblivisci possum universae Familiae Tuae affectum, quo me intra lares Tuos continuis saepe diebus liberalissime habent. Ut, quem ipse, quoties ad vos excurro, saluberrimis
monitis instruis, Tut conviutorum etiam comitate detineant. Quae merita, quamquam nulla oratione adsequi licet, tamen inter familiares meos, laetissima semper praedicatione circumfero. hac enim dulci ambitione delectatur animus meus, quoties alii non ignorant, quanta benevolentia studia mea foverint clarissimi homines, quos eruditio consummata, et consensus famae supra humanam proficiendi sortem extulit. Porro de communibus beneficiis tuis, quibus totum terrarum orbem demeruisti Tibi, iam ante omnibus constabat. Quae quamvis ad mequoque pertinerent, qui scriptis Tuis quottidie iuvor: gloriosius: tamen videbitur, gratitudinis argumentum ex privata benevolentia petere. Pro qua hactenus nihil reponere possum, nisi consecratum Tibi, Tuisque animum, votumque ardens et solenne
[Gap desc: greek words]
.
Paucas tamen Elegias istas Tibi inscripsi, Vir summe, quibus argumenti gravitas dumtaxat patrocinatur. Quod, ut vides, et sacris literis desumptum est. In plerisque ingenio indulsi, et inveniendi facilitatem praetuli. In Davidis saltem lesso cum non usque quaque negligerem eam curam, ut poeta apparerem; malui tamen interpres esse. Si non infelsciter hoc scribendi genus tentasse Tibi visus fuero, fortassis, ubi otium erit, libellus iste augebitur. Quod si abstinere melius erit, facile levi iactum defungemur. Nunc einm solummodo
[Gap desc: greek words]
, ut ait Euripides.
VINCENTII FABRICII POEMATUM PARS ALTERA.
EXhausit omne, quod Scientiae prostat
Vel eruditis conditum latet chartis,
Meruitque famae praemium Meus Thilo,
Suamque Laurum. gratulamur absenti.
Et dum remoti Belgico procul Rheno,
Studiisque Leidae detinemur, et Musis,
Imago restat, ingeritque Thilonem.
Nihil est Amicum nosse, si semel novis.
Semper tenendus, possidendus est semper,
Amorque tantus vanus esse non debet.
Haeres Amice, sed venuste, sed docte;
Marique vasto, fluctibusque divisus,
Populisque mille, non mihi excidis Thilo.
Me Rhenus etsi, et delicata Lugdunum,
Te Civitatis Patriae Borussorum.
Teneat Lyceum; non minus tam en laetor,
Dum tanti honoris arduum tibiculmen
Parat Lycei Patrii Gubernator,
Antistitesque ceteri favent votis.
Semper quidem ipsa sufficit sibi virtus:
Sed cum meretur, omniumque consensu
Palmam reportat, esse bis potest virtus.
QUem conferre potest quaecumque ad funera luctum,
Quas lacrimas centum Manibus ante dedit;
Illis exsequias Cunaei Leyda frequentet,
Et semel insigni conferet illa rogo.
Ipsa suis manibus pretiosa condidit urna
Pallas, et in cineres ultima dona tulit.
Non alias tanta praecinxit limina taxo:
Non alias laesa est, ingemuit que magis.
Abicit e digitis hastam, versatque cupressum,
Funereasque faces convenienter habet.
Nutantem galeam simili quoque fronde revinxit:
Nulla mali facies, nulla dolentis abest.
Gorgone proiecta, duntaxat laeva furori,
Ut laceret sacrum pectus et ora, vacat.
Ite Deae Comites, maerorem incendite fletu,
Sentiat ut cultum flebilis umbra suum:
Ite Deae Comites ad tristia busta, Iuventus,
Quisquis et aeternam Pallada semper amat:
Quisquis et ingenium studiis felicibus illic
Auget, et ad laudes hanc putat esse viam.
Dicite: Procubuit manifesto vulnere Virtus,
Et morum Probitas, et sine labe Fides.
Fama Viri superest, sed plus speravimus ista,
Deficit in cursus, praeripiturque sibi.
Dicite CUNAEO crudelis Parca perempto
Totius votum Posteritatis habet.
Heu quot conatus una mors conficit ictu!
Heu opere quantum distulit una dies!
Dicite plorantes: Doctorem pulpita quaerunt:
Desiit ipsa Themis, dum tacet ille, loqui.
Dux gregis innocui, columenque Paterque Lycaei
Occidit Infelix orbaque turba sumus.
Sic ubi tempestas deiecit puppe magistrum,
Fluctuat in certo vasta carina mari.
Sic ubi ductor apum coepit periisse videri,
Spargitur examen, destituitque favos.
Hinc aliqua si quis sperat caluisse Camena,
Versiculos tanto non neget ille rogo,
Heinsius ad tumulum veteris confusus Amici
Sollicitat Phoebum, Pegasidesque Deas.
Scilicet et tanto fas est auctore moveri:
Cumque fleat, siccis non decet esse genis,
Ille quidem Tumulus nomen titulumque meretur,
Heinsius aeterna quem notet ipse manu.
Vos tamen et cineri carmen donzte, rogoque;
Non magis ingenii, quam pietatis, opus.
Sic quoque Patroclum solus non flevit Achilles:
Coniunxit gemitus cetera turba suos.
Supremum officium facundo VORSTIUS ore
Solvat, et hos luctus non sinat esse breves.
Lugd. Batav. Anno CIC. ICC. XXXVIII.
CUIACI cineres saxo venerare sub isto,
Nec famae dubites, Hospes, habere fidem.
Nam tumulus titulo caret; est sine marmore bustum:
Indice eget, quamvis sit sacer ille locus.
Sed caperet dignum tanto qui Nomine carmen,
Scilicet in toto non fuit orbe lapis.
Adde quod aeternos dum versat Gallia libros
Credidit Auctorem, non potuisse mori.
VIr summe Patriae, qui penatibus Sacris
Laudes avitas, et propaginem tantem,
Decusque gentis Amstelae redonasti,
Adsume Lauros, atque adoream iustam,
Non quam cruore pingit inclitus Mavors
Interque gladios nundinatur, et caedes,
Sed invidendae pramium, togataeque,
Et sustinendis publicae rei molem,
Dignaeque tam Te, quam Catone, virtutis,
Immotus ille, nec dolore fragendus,
Seu publice fortuna turbidum saevit,
Seu propius instat tristis, et Lares urget.
Stabat venusto Filius nitens flore,
Famamque Patris auspicatus, illustre
Virtutis omen fecerat secuturae.
Hac Tu patebas parte in ultimum vulnus:
Hac illa tandem credidit lacessendum.
Facinus peregit saeva: Sed tibi laudes
Tuas reliquit. Triste funus ac crudum
Gemitu verendo prosecutus, haesisti
Ad dedicandum publicae rei postem,
Oculo irretorto, Patriae vacans tantum,
Yuasque curas publica exigens cura;
Pulvillus alter. Inde scilicet tandem
Invidia discat robur Amstelae stirpis,
Luctuque pectora expedita plebeio:
Nil imputare fortibus viris Sortem
Virtute nixis: prosperam, secundamque
Semper mereri, qui domaret ad versam.
INvidiae dudum, Sperlingi, cessimus ultro,
Manusque dedimus inficeto saeculo.
Iamque quater Titan sua signa recensuit, ex quo
Carmen perosus, et iuventutem meam
Seposui steriles formitantesque Camenas
Illiteratis literis absconditus.
Scilicet haec animo sedit sententia, tandem
inscitiae vulgi litare sedulo,
Quicquid et ingenii, tum si quid laudis inesset,
Totum exsecrari, strenuamque inertiam
Magnificis rugis, et tristi fronte fateri,
Nihilque praeter formulas meras loqui.
Tu tamen ut faciam versus post quatuor annos,
Amoenitatum pristinarum transfuga,
Dumque Tibi insuetos Virgo Tua suscitat inges,
Amplexibusque delenitum et osculis
Exspectare iubet fatalis gaudia noctis,
Ut incalescam denuo Tecum mones.
Optime Sperlingi, cui nil Deus ipse negavit,
Neque nos negare sustinemus quidpiam
Contempta invidia: modo sint in carminavires,
Quales requirit indoles Genii Tui,
Et qualis forsan non defuit impetus olim:
Adhuc recenti cum calerem Apolline.
Scilicet insigni dum Tu blandiris Amicae,
Avique meritis et Parentis nobili,
Et quae tam digne mensuram sanguinis implet
Animique, corporisque mille dotibus,
Vixque Tibi credis, mentemque per omnia versas,
Felicitatis ipse vix compos Tuae,
Debuti et nobis dici lux inclita tantae
Festivitati comparando carmine.
Sed mihi sufficiet post tot Tua gaudia, Paule,
Si vota candida et voluntatem probes.
NOn mihi sit Ligiris tanti, formosaque ripa,
Non Sancerrani plurima vitis agri;
Si nullae Aonides nitidis in collibus errant,
Deque sacro nullus fons Helicone fluit.
Denique si procul est SARRAVIUS utere remis
Navita; deliciis nolo carere meis.
Utere equis auriga, piget vitaeque, locique:
Non placuit Musis, non placet ille mihi.
Et iubet ipse meus SARRAVIUS inde reverti,
Meque Parisiacis reddere gestit agris.
Grande viae pretium properanti spondet uterque,
Quoque vocor Sedes Regia, quique vocat.
Illic occurrit per singula compita Phoebus,
Auratoque nitens pectine pulsat ebur.
Illic conspicias velantes limina lauros;
Sacraque Musarum quolibet esse loco.
Ara vetus colitur, Regum quae cura priorum
Numen adorandae relligionis habet.
Non aliud toto fanum est augustius orbe.
Non alibi tantae conspiciuntur opes.
Maximus Antistes quondam Casaubonus illic
Obtulit innocua splendida tura manu.
Successit sacrae Mystes Rigaltius Arae,
Atque loci genium quo tueatur habet.
Et confert sua vota Virum veneranda caterva
Nominis aeternum qui meruere decus.
Regalem vicit pieratem paene Thuanus:
Testis erit media nobilis ara domo.
Circumfusa cohors Puteanos undique Fratres
Perpetuo Musas thuris honore colit.
Felix cui procul adstanti semel ista tueri,
Participemque sactis vocibus esse licet.
Nec Tua SARRAVI, Domus est sine Numine: nec Tu
Inton si Mystes negligis esse Dei.
Indicat hoc sacrata et Te modo digna Supellex,
Splendida selectis BIBLIOTHECA libris
Occupet insami speciosa Lutetia luxu,
Quos delectat iners, et sine laude Venus.
Delitiaeque gulae. Vanos sectentur honores
Ambitio si quos non sinit esse bonos.
Me Tua, secluso, Tecum, dulcissime, vulgo
PORTICUS excipiat, restituatque mihi.
Hic nos innocuis faciemus uterque Camenis;
Hic monitis crescam, proficiamque Tuis.
Hic nos invidiam facili transmittere risu,
Quodlibet ex quavis parte docebit opus.
ADsta Viator, et tuis negotiis
Praevorte, paucis, quid velim, cognoscere:
Doctoris istic ossa LUNSMANNI cubant,
Quis fuerit ille dignitate; atque indole,
Doctrina qualis, quae Viri facundia,
Quae merita tandem; fama praeco est publica.
Hamburga Patria est, illa nascendi solum,
Illa indolis plaestra prima vividae,
Teneram erduivit literis pvertiam,
Virtutis et morum magistra, non sine
Successuum laudisque felici omine.
Annos sequentes, et iuventam ceteram
Studiis severis sancta servavit Themis:
Nec cura, mores gentium perdiscere,
Mundique varias atque Regnorum vices
Studio sagaci examinare, defuit.
Quacumque populis feta et Imperiis patet,
Pervasit omnem sedulus Germaniam,
Belgasque vidit, et potentem Galliam,
Opesque Italiae, illas stupendas pristinae
Famae ruinas, dignitatis rudera
Umbram Imperii, cineribus obrutam facem.
Hinc ille mutuatus artes nobiles
Et eos disertum triplici facundia,
Rebus gerendis aptior reversus est;
Bremensis inde Antistes excivit virum,
Primiisque campus ille Virtuti fuit
Excitandae publicis negotiis:
Et par repertus, omnibus superfuit.
Sed Patria tandem agnovit errorem suum,
Caruisse alumno, incuriose negligens
Vernaculae virtutis, et proprii boni.
(Qui Civitatum plurimarum morbus est,
Vulgo ut putetur, ceu peregrinum piper
Et cinnamum, sic indoles idoneas
Pomoeria intra neutiquam propignier,
Sed ambiendas atque quaerendas foris)
Repetivit ergo ab exteris tam nobile
Hamburga pignus, propius adserens sibi,
Quod procuI abesse publicum erat opprobrium.
Sic ille patriae Syndicus tandem fuit,
Ubique meritis maximis spectabilis,
Utroque munere sive Patriae postea,
Seu Principis res administraret prius,
Integritate Semper et summa fide,
Domi, forisque, sive consilium daret,
Suadens diserte, copiose, forriter;
Sive arduis de rebus et gravissimis
Legatus iret: omnium capax fuit.
Uterque Rex, queis paret immenso ambitu
Arctous Orbis, eloquentiam Viri
Fetumque, pectus ardua prudentia
Coram probarunt. Publico quin nomine
Ad se, profectum Rector Hetrusci Soli
Complexus olim, doluti Italis parem,
Sive indolem res, sive alacrem posceret.
Praesentiam animi, cum pari facundia
Privata si tibi animus est inquirere,
Scires Maritum commodum; Patrem bonum,
Dominum benignum, Familiarem candidum,
In moribus nil turpe, nil foedum fuit;
Cordata, constans, absque fuco oratio,
Mentique semper congrua integerrimae:
Non alius oris vultus, alius pectoris.
Livoris expers, nemini vixit gravis,
Nisi quorum inique facta ferre noluit:
Exactor acer iuris inviolabilis,
Gratus bonis, duntaxat invisus malis.
Sic ille mimum, quod datum fuerat sibi,
Peregit aevi, sat decore et comiter.
Fatalis illum morbus haerens ossibus,
Nullaque divellendus arte denique
Tulit, priusquam totus incanesceret,
Animo vigentem, senii in ipso limine,
Summo relictae cum dolore Coniugis
Et quinque liberorum, et afflictae domus.
Tantum est Viator. cum beatis manibus
Fueris precatus, quae precari fas iubet,
Incolumis illa perge, qua coeptum est, via.
COrdate Cassi, cuius indolem rectam,
Et elegantes, atque melleos mores
Ardens et indefessa cura Virtutis
Finxit capaces utriusque fortunae;
Satis superque mensibus quater denis
Desiderarae Bussiae tuae manes
Flendo fatigas, et severus exactor
Tristis decori, frigido iaces lecto,
Agileque luctu detines iuventutem.
Tandem resume pristanas venustates,
Et destitutos tot Cupidines annis
Admittelaetus. Quin facessat invisa
Procul cupressus, et recentibus sertis
Hilareque myrto frondeat domus tota,
Novumque thalamum festa taeda collustret.
Sic pertinaces saepe vidimus nimbos
Maesto colono frugibusque damnosos
Cessisse tandem, nubibusque detersis
Solis reducti laetius iubar spargi.
Sic, Si quid unquam vota vel preces nostrae
Superos movebunt, auguramur, exacta
Calamitate publica, Gradivoque
Ultra pruinas Thracicas relegato,
Germaniaeque, Cimbriaeque venturam
Serenitatis pristinae novam lucem.
GLoria praeclara est recte sentire, deinde,
Quae sentias posse eleganter eloqui.
Sed nos quis quilias plerumque obtrudimus orbi,
Nugas canoras, et sonos evanidos.
Florida succinctae vendunt uti serta puellae,
Odora paullum, sed voluptatem brevem.
Aut nos cordatos sensus corrumpimus ultro
Orationis faeculentae fordibus.
Quam diversas tua est facundia, candide BAHRI?
Denstat rebus, dictione splendida.
Non hic ingenii turgentia commata vani,
Non mimicae, non futiles argutiae;
Sed sermo computusque, et adaequans pondera rerum:
Qualis celebri fertur alveo Tagus,
Nec liquidas duntaxat aquas, sed divitis auri
Ramenta ducit, bisque ditat accolas.
ALme Pater, solo qui placas aequora nutu,
Deprenso in mediis fluctibus adfer opem.
Non hoc ambitio, nec habendi caeca libido,
Sed ratio impositi muneris urget iter.
Sunt mea tot peccata quidem, quot verberat undis
Invalidae navis saeva procella latus:
Sed Tua peccatis maior clementia nostris
Latius, irati quam maris ira, patet.
Si tamen hocfatum est rabidis ut mergar ab undis,
Tam miseraeque iubes mortis inire viam;
Obsequor intrepide, Deus, o Deus alme, vocanti,
Inque manus animam trado dicoque tuas.
Ut, quamvis fragile hoc corpus, sine honore sepulcri
Fluctuet aequoreis esca futura feris,
Illa Redemptoris Christi quia sanguine lota est,
Libera ab infaustis fluctibus astra petar.
Caelestem intrabit, submerso corpore, portum
Exsors naufragii spiritus iste mei.
STypmanno exsequias Pomereschius ore diserto
Dum duxit, Oratoris explevit vicem.
Nunc cathedram Stypmanni implens, legesque professus
Patrio Lycaeo Iure Consultum probat.
Cognati famam propriis sic laudibus augens,
Quod adstruit cognato, id acquirit sibi.
UT Mochingerus tabula spectetur in ista,
Artificis frustra est ingeniosa manus.
Membrorum est, quicquid Pictor depinxit, imago:
Mentem non licuit pingere, imago Dei est.
INgentes animus, quas indefessus et acer
Agit inquietas cuncta noscendi labor,
Praeclarum Hevelii, post omnia, discite librum;
Opus stupendi et ardui conaminis.
Hic, post exhaustas feliciter hactenus artes,
Scientiarum cernitis fontes novos.
Scilicet audaci speculo scrutatus Olympum,
Et pervagatus astra sublimi gradu,
Hactenus invisos, oculis nunc subicit Orbes,
Vasti universi proferens pomoeria
Hevelius, Gedani nova Gloria. Quisque ubique
Inusitatis gratularis'ausibus,
Ingenium aethereimecum venerare Columbi,
Virumque Patria, et Patriam dignam Viro.
TAndem adsuesce novis facibus, doctissime Bahri,
Post luctuosas frigidi lecti moras.
Non decet aetatis vegetae marcescere florem,
Mersasque Iacrymis vividas flammas mori.
Obstrictus Patriae dulcissima pignora debes,
Tuique similes publicae Cives Rei.
Cernis, ut insignis tecum conspiret amica.
Facilesque amanti praebeat virgo manus.
Illa quidem pavida ad tenebras, ignotaque sacra,
Teneras decora purpura vestit genas:
Ne tamen imprudens in publica commoda peccet,
Solvit metus, totosque condonat tibi.
Utere sorte tua: sic te tua facta probabunt
Patriaeque Civem idoneum, et sponsae Virum.
EXi auspicato, exi faventibus Musis
Alter Thilonis fetus, elegaus, pulcher,
Primi gemelle delicate, idem nectar,
Favosque similes undequaque destillans,
Nullaque parte degener Patris tanti.
Exi auspicato, et altero doce exemplo,
Quantum invenustis literis, et incultis
Ratio studendi amoena, laeta, praeclara,
Et liberalis eruditio distet:
Quanto nitore, quaque luce collustret
Artes severas, et scientias rerum
Cordatioris eloquentiae lumen.
QUisquis in hoc Patrum concessu publica curas,
Patriciae sacro dignus honore togae,
Inspice sollicitus divini oracula verbi,
Semper et in promptu sit liber iste tibi.
Seu res consilii poscat moderamine flecti,
Seu sit opus trepidis reddere iura reis.
Ut tua consistat recto prudentia talo,
Hinc monita, hinc leges, non aliunde, pete.
Sic te praecipitem nec lueri dira cupido,
Nec studium in partes, ambitiove trahet.
Sic tua Decisa, et tua sic Consulta probabit
Iudicii Praeses Consiliique Deus.
FErberi effigies eadem Virtutis imago est:
Pingi aliter facies tam veneranda nequit.
OS mentemque, Titi, docilis formare Iuventae
Ad pristinae Eloquentiae verum decus,
Auspiciis Patrum tibi quae provincia cessit,
Celebre in theatrum immisit ingenium tuum.
Circumfusa cohors facunda pendet ab ore,
Tantique ductum Rhetoris gaudet sequi.
Nunc aliam imponit Spartam BORCKMANNIA virgo,
Et illa ab ore suavius pendens tuo,
Non tam dicendi, quam munus adornat agendi,
Nec Rhetorem ista scena, sed poscit Virum.
Hinc etiam lepidos sperat Res publica Cives,
Novam scholarum scilicet propaginem.
Sed tibi, docte Titi, dulces praeludet amoris
BORCKMANNIAEQUE gaudium maeurius,
Exacto vobis decimo cum mense pusillus
TITIUS venustae matris obrepens sinu,
Blanditiasque suas festivo fragmine promet,
Vocemque provocantis agnoscet Partis.
Casta suo lac praebebit BORCKMANNIA nato:
TITUS tenellae pabulum dans indoli
Virtutis sucos menti instillabit, et ori
Sollers leporis inserer Patrii favos.
QUam cernis non est pictura, sed umbra FREDERI
Cordata mentis indoles, et arduis
fficiens rebus facundia, nescia pingi,
Caelo est dictat, et Patriae praeconiis.
QUae tibi depictam GEDANUM tabula exhibet, hospes,
Artificis calami nobile cernis opus.
Pristina si pietas cives, immotaque Ulitus,
Iustitiae constans perpetuusque tenor,
Et bene compositi servata modestia moris,
Mutuaque in Patriae iungar amore fides,
Prae tabula, hanc urbis faciem spect asse iuvabit:
Afficit illa oculos, sed placet ista Deo.
MAgnifice Consul, publicae curae Rei
Qui praesidendo ceteris nunc sustines,
Clavoque adhaerens fixa caelo lumina,
Atque irretorta vigil, et exsomnis tenes;
Ecquid dolori te domestico iubet
Vacare casus flebilis, et aufert tibi
Vim mentis illam, qua procellarum minas,
Et quicquid usquam improvidos animos quatit,
Sprevisse solitus, perferebas aspera?
Dubitare fas fortasse, quod clades nova
Nec usitata splendidos premit lares:
Postquam propago, nixa tot radicibus,
Pene invidendo flore crevit hactenus.
Neque nimbus ullus laeta germaina perculit.
Plerumque sic est: longa queis felicitas
Domum tuetur, et racemos vividae
Stirpis, doloris sentiunt stimulos magis,
Pulchro ex acervo quando manipulus perit.
Accessit ille lepos et illa amoenitas
Quamvis pusillae Virginis, qua saepius
Magni Patris curas levavit publicas,
Festiva, laeta, elinguis, et tamen loquax
Risu tenello, infantibus argutiis:
Quas cogitare quis queat sine lacrimis?
Quin ipse toties funebri ambustus face,
Animumque crebro sauciatus vulnere,
Qui liberos iam quattuor miser extuli,
Dum pristinam recogito aegrimoniam,
Magnifice Consul, de tua praesumpseram,
Tuumque luctus interpretabor ex meo.
Frustra id fuisse, et constitisse te tibi,
Elegi loquuntur limpidi, dulces, pii,
Quas manibus Tuae sacrasti MARTHULAE.
Oquantus ille mentis infractae vigor!
Quanta illa magni pectoris meditatio
Ostendit acre robur, invictum malis,
Vulgaribusque segregatum fletibus!
Nequiquam, amici, Consulem solabimur,
Tamquam indigentem: sentit intus ipsemet
Quicquid necesse est mitigando luctui;
Virtutis imperterritae constantiam,
Solatiumque grande, praesentem Deum.
PRessa sub invisis, sed numquam evicta, tyrannis
Prussia fatralem sensit adesse diem,
Qua sibi, propitiis superis, Rege Polono
Vindice, Libertas reddita prisca fuit.
Protenus optatae renovavir gaudia lucis,
Auspicium saecli, post dua saecla novi.
Prae reliquis DANTISCUM, operis pars inclita tanti,
Attollit plausus, et pia sacra facit.
Illa suas impendit opes, vituamque suorum,
Marte sub ancipiti dum bona causa stetit.
Nec locus invidiae est, si libertatis adeptae
Illa suam partem convenienter habet.
Sique fide invicta Maiorumac sanguine partas
Et fruitur iuste, et rite tuetur opes.
Scilicet his opibus Regem clementia favit,
Praecipuumque decus, praesidiumque fuit.
Sed quoque de Gedano Res publica tota fatetur,
Subsidum rebus saepe fuisse suis.
Dent tibi perpetuos superi, CASIMIRE triumphos,
Et redeat, pulsis hostibus alma quies.
Florebit GEDANUM felix, ut floruit olim,
Splendidaque auspiciis crescet, ut ante, Tuis,
Sic, quod nunc saltem centenis exhibet annis,
Perpetuum sacrum destinat illa Tibi.
Nobilis ancillam cur ducis Pontice? bella est:
Perspiciem generi derogo Iuridice.
DEsolata domus, viduatus coniuge Coniux,
Ploransque liberorum et eiulans cohors
Sollicitant lacrimas, et consentire dolori
Aeque dolendo quamlibet duros iubent.
Et tamen adversus superos non iusta querela est,
Quod Iura Fati non licet refigere.
Vult utrumque Deus: gaudet pietate dolentum,
Quosque avocat, laetarur obsequi sibi.
Qui non ostendit tam tristi in funere luctum,
Humanitatis scilicet sensu caret.
Sed qui perpetuis manes urgere sepultos
Nimiisque pergit immorari fletibus,
Dum cupit esse pius, caelo convitia dicit,
Terrestribusque affixus excidit Deo.
PRaemia Causidicis aufert, non Cincia dextras:
Qui tegit has, puras non habet ille manus.
CAusidici manus in tabula cur nulla videtur?
Callide in occulto, quod rapiunt, capiunt.
INnocuos Iuris liber explicat iste Favores,
Queis sine non constant haec tua sacra, Themis.
Discimus hic, quod non Favor est in Iudice crimen
Perpetuum, quoties Lege favente favet:
Sed quibus id causis, et quo moderamine fiat,
Tradere, non rudis est mentis et artis opus.
Grande operae pretius tibi, LINDEMANNE, paratur,
Pronus ab addicta posteritate Favor.
EXcusas morbum Gnatae, ne ludat in hortis
Cum pueris festo Virginibusque die,
Matronae licet invitent, CRISPINE, verendae;
Semper ais: morbus detinet, ire nequit.
Nec male: nam lepidas morbus qui saepe puellas
Detinet, est durus, difficilique Pater.
obiit Stockholmie Anno 1663. d. Martii st. v.
QUem Bellatorem timuit Germania quondam,
Qui nuper Gedano maxima praeda fuit.
Quem non vis potuit, non fraus, non frangere carcer,
En! hunc prosternit noxa pusilla pedis.
Diique Deaeque fidem vestram! quae robora restant,
Si pedis ad nutum corpora tanta cadunt?
Tu vero ad tumulum Herois te disce Viator,
Et tua te doceant omnia membra mori.
QUae tibi supremum largitur gaudia Numen,
Festivis merito prosequor ominibus,
Oanimo dilecte meo, Clarissime Sponse,
Quantumvis faveat nullus Apollo mihi:
Propitius quondam (si quicquam credis amicis)
Dum numeris usa est laeta iuventa suis;
Nec placidam mentem infestarunt undique curae
Canitiem ante annos quae mihi deproperant.
Quicquid id est, tibi plaudo tamen; semperque virebit
Noster, et ex nulla parte senescet amor.
FUlmine succensi nitrati pulveris ictus
Evertit moles, Arx Pinerola, tuas,
Vis eadem fato miseros involvit acerbo,
Praesidiumque loci, praesidiique caput.
Cardine luxato stetit integer angulus, in quo
Fulquetus tristicarcere clausus erat.
Censeri potuit libertas caelitus ipsi
Reddita, et innocui causa probata Viri.
Non idem favor ast hominum in nova vincla retractus
Continuat sortem, Rege iubente suam.
In reliquis superos cum, Res invicte, sequaris,
Quem superi absolvunt, cur Lodoice premis?
FUlqueto superi vitam servasse feruntur:
Sed quam Servaram scilicet ipse prior.
Ut penitus nulla plectantur crimina poena,
Ecquis de ccelo fulmina missa putet?
Fortuitum esse potest, convelli a sedibus arces:
Iustitiae status est perpetuusque tenor.
QUo Pinerola ruit, Fulquetum transit ictus
E Lupara dextram senserat ante Iovis.
ME dudum abstuler at mansuetis Curia Musis,
Quas faciles sensi propitias que mihi,
Cum Iuveni vegetus circum praecordia sanguis
Carminis ingenium, laetitiamque daret.
Nativo imprimis Elegeia compta decore
Fugerat a vultu, ceu aliena, meo.
Cur tamen argutum nunc tendere barbiton aude,
Et bene speositam sollicitare chelyn?
Unde novus calor iste? aut quo me numine dicam
Commotum imparibus nectere verba modis?
Vos mihi Bregelides multum salvete Camenae.
Scilicet a Vobis impetus iste venit.
Ut tetigi vestras, o candida numina, sedes,
En dolor ex animo protenus omnis abest;
Blandaque pertentat mentem nec opina voluptas.
Sit procul a vestris turba profana facris:
Et simul absistant liventes undique curae,
Bellorumque metus, sollicitusque labor.
Haec quoque successu sese legatio laeto
Explicet, et levius, quod gero, fiat onus.
Felix, cui vestrox, Divae, adspiratis honores,
Atque animum blanda consiliatis ope.
Quicquid agat fortuna, nihil tranquillius illo est;
Saeviat, an facilem provehat aura ratem.
Non illum Martis furiae, non classica terrent:
Excipit et pacis commoda mente pari.
Inter utrasque vices, commissum fortiter urget
Munus, et ingreditur qua decet ire via.
Per medias acies perget quoque fronte serena:
Quodque agit, id plenus Numina semper aget.
Destituat licet eventus quandoque laborem,
Nil queritur, recte conscius ipse sibi.
Sin bene successit, nil inde elartius audet,
Auctoremque operis non negat esse Deum.
Scilicet hoc vestris, Musae, praestaris alumnis,
Queis liquidas Pindi suppeditatis opes.
Par quotacumque mihi forsan deductur inde,
Qua placidus posthac compositusque fruar.
CArole, quem puerum blande succrescere vidi,
Ingenio recti moris, et ore probo,
Quemque ego nunc Iuvenem magnis virtutibus auctum
Eximiis dignum cernere laetor avis:
Ergone Pannoniae incedens novus incola terrae,
Qua volvunt tumidas Dravus et Ister aquas,
Tendis in adversos animoso pectore Turcas?
Quo tua re Pietas, Relligioque vocant.
Macte animi Iuvenis, qui cum nec stirpis egeres,
Et placide posses mollia fata sequi,
Optasti martem rebus praeferre quietis,
Proque pila placuit ensis et hasta tibi.
Marchio militiae primos concessit honores
Sceptriger, auspiciis erudiituque suis.
Nec leve momentum est caepti, tam splendidus Auctor:
Nobilius speres non aliunde decus.
Non si magnanimus te produxisset Achilles,
Troicus aut Hector cingeret enst latus.
Impetus hic primus pulchrae dedit omina laudis,
Plenior ut posthac uberiorque forer.
Hinc tibi vota fuere illo decurrere campo,
Quo Patriae posses, quoque placere Deo.
Non etenim rabies aut desperatio praeceps
Compulit errantem Castra tubasque sequi;
Sed verae vittutis et indolis ardor honestae,
Atque pudor proavis degenerare tuis.
Visque animi bellis non auctoranda quibusvis,
Quae, nisi cause subest, flagitiosa putas.
Destinat ecce Deus votis tempusque locumque,
Materiam factis sufficit ille tuis.
Barbara Bistonio molis excita recessu
Incubat Austriaco Pannonioque solo.
Impia Threicius lata ciet arma tyrannus,
Agminaque Europae secum Asiaeque trahit.
Spe quoque iam vasta totum complectitur orbem
Qui fida Christum religione colit.
Denique praesumit caelumque lacessere et astra
Immprobus, atque ipsi bella movere Deo.
Scilicet haec demum est te Carole digna palaestra:
Latior ad laudes area nulla patet.
Huc tua deducunt ete fata, Deusque, volentem,
Ut virtutis agas, et pietatis opus.
O quaecumque cales generoso sanguine pubes,
Huc propera fortes addere in arma manus.
Huc ades o rebus spectata ubicumque Iuventus,
Queis Patriae sanctus pectora rangit amor.
Quos neque barbarici strepitus, nec classica pulsa
Assiduusve truci terret ab hoste labor.
Queis animus lucis contemptor in ardua fertur:
Fortiter hic discant ultima posse pati.
Ipse Deus promptos ad proelia suscitat; ipse
Belligeraturis vimque animosque parat
Numinis haec causa est, quod cum adsit partibus istis
Prospera caelesti bella gerentur ope.
Quando erit illa dies cum vos lect ssima mundi
Pectora in Odrysio castra locare solo,
Bosphorii cum vos perfringere claustra Bysanti
Audiam et in captis pangere signa tholis?
Audiam et Idaei ripas calcere Scamandri,
Quaque suos flexus sponte Maeander agit,
Et qua se vitreo protendit flumine Cydnus,
Aut quaecumque aliae sunt Orientis aquae.
Denique Idumaeae domitas feliciter arces
Audiam, et in Solymis fixa tropaea iugis.
Illic o Iuvenes veras decerpere palmas
Pergite: militiae meta sit illa sacrae.
Inde redux Gentemque tuam, Patriamque corones,
Atque diu posthac Carole laetus agas.
Illustrissimo VIRO CLAUDIO MEMMIO, Comiti D' Avaux, Utriusque Franciae Torquis Equiti, Comiti Consistoriano, et Christianismi Regis ad Poloniae, Daniae, Sueciae Reges, Principesque ac Status Germaniae federatos, Legato Extraordinario S. D. VINCENTIUS FABRICIUS. Illustrissime Domine. VOta, quae pro felicitate huius anni, quem nuper auspicato ingressi sumus, pio studio suscepi, strenae loco Excell. Tuae offero, arbitratus Te non dedignari posse id commercium, quod cum tenuiorbus quoque summos olim Imperatores exercuisse constat. Quamquam autem et magnituidinem virtutum Tuarum, et fortunae amplitudinem intuenti deesse idonea scribendi materia non posset: illam tamen potis simum partem delegti ex omni vita, actionibusque Tuis, quae minimum invidiae, plurimum vero solidae laudis habere videbatur, eamque tam parum ambitiose tractavi, ut ne ipse quidem Livor impingere mihi suspicionem adulationis, aut succensere arguento tam innocenti possit. Dixi exspectari a Te, ut cum Illustrissimis Viris ad maximum
negotium selectus Pacem Europae, Imperiisque ac Regnis Christianis hoc anno conficias, Teque videri ad tanti boni procumtionem Orbi fataliter concessum, exstantibus dudum tam in Italia, quamin Polonia et Suecia pacificorum Tuorum meritorum vestigiis, ad omnis aeternitatis memoriam pressis. Quae cum ad utilitatem publicam pertineant, non invidiosum est, opinor, ea a bonis celebrari: nec Tu ullum acroama libentius audis, quam quod Tibi non tam privatae Gloriae, quam pro Optimo publico exhaustorum feliciter laborum memoriam reducit. Panegyricum si scribere instituissem eruenda fuisset ex antiquitate remotissimagens Memmia, nobilit asque a Romanis orva: nec sine summa laude memorandus ille vestri Nominis gentisque Episcopus, qui inter primos Galliae Christianos, abolita propemodum impietate, veritati, quam professus erat, etiam sanguine suo litavit: recensissem decora Maiorum Tuorum, qui cum ad Remp. administrandam continua serie nascerentur, non minorem tamen laudem propter eruditionem, ac studia meruerunt: gloria plurimorum eximiis monumentis adeo pervulgata, ut Memmianum nomen non iam hominum amplius, aut familiae, sed doctrinae ac litterarum esse videatur: protulissem Patrem Octogenarium, et in sacro Regis Christianissimi Consistorio primum; Henricum Fratrem, Patronum eruditorum, Patrem scientiarum, et ob haec non minus memorabilem, quam quod Praeses est Tribunalis toto Orbe augustissimi: ipsum denique Te, eruditionem Tuam, sollertiam in negotiis diiudicandis, in agendo dexteritatem, ac vim, in
omni denique vita prudentiam, benignitatem, affabilitatem, id est ipsius virtutis faciem suis affinxissem coloribus Sed omisi illa omnia, quod et severam aurium Tuarum modestiam nossem, et ne ullam sordium speciem aemulis et obtrectatoribus praeberem. Scire debent isti, nihil ex Tantis fortunis Tuis decidi, unde Panegyristes alatur. Quid enim illo egeas, qui omnia Tibi debes? Cuius actionum singularum momenta, in splendore ac luce muneris publici, testimonia sunt manifestissima Virtutis Tuae, atque earum Tu scientiam, quam encomia habere mavis. In co autem videor Tecum, excellentissime Memmi, paria facere, quod quemadmodum Tu ambitiosum adulatorem pati nequis, ita ego talem praestare non possum: sive ea verecundia mea est, sive liberale, ingenuumque fastidium. Ad hunc usque diem nibil unquam Magnatibus obtrusi, et testantur hoc adolescentiores Musae meae, quass ante annos aliquot non ad Potentum atria, sed ad Musaeae eruditorum, singulari quodam meo consilio oblegatas emisi. Ne haec quidem tradere Tibi sustinuissem, nisi notissima humanitate, qua me tam arcte complecteris, tam mihi timendi necessitatem, quam saspicandi causas aliis iamaudum exemisses. Et praeterea ipsum me argumentum absolvet, quod de Pace est, cui si quis parum favet, illum ego palam pro publicae tranquillitatis hoste habebo. Ideoque minus sollicitus sum de iis qui poetas oderunt, etiam optimos; quique Carmen, veltu malum comitiale, infaustum atque ominosum intelligendis agendisque rebus abhorrent. Quorum acerbitatem sane ut placerem, fateor me totos quatuor annos
et amplius versum prope nullum fecisse, quin et non minus refugisse hoc genus studiorum, quam aut viperam aut rabidam canem solemus. Quod vero hoc tempore ardor impetusque animi ac votorum meorum iterum me abripuit, ab illis aequum est veniam dari igniculis, quibus pro salute Germaniae, et Pace publica aliquanto fortasse acrius incalui, quam ipsi, qui mihi obloquuntur. Quam si dare nolint, nihil eos morabor, sed suae morositati relinquam. Tibi autem, Illustrissime CLAUDI MEMMI, salutem, vitam, prosperitatem, inprimis. maximi et salutaris operis, quod cum aliis Excellentissimis Viris, strenue pro pace ac quiete Orbis Christiani moliris, faustos ac felices successus a supremo Numine apprecor, et voveo. Hamburgi prid. Non Ianuar. CIC. ICC XLII.
STRENA Ad Illustrissimum CLAUDIUM MEMMIUM.
SIlicet, et ttum est, Excellentissime MEMMI,
Desuetos animi motus, veteresque calores
Auspiciis revocare Tuis, arcessere Pindo
Sepositas dudum, formidantesque Camenas,
Invidiam tanto dedicam auctore vereri,
Censoresque rudes, stolidumque pavescere vulgus.
Scilicet ingenti studiorum clade redemi
Indoctae plebis suffragia, proditor ipse
Musarumque, meique: fuit pro crimine Phoebus,
Atque aliquid didiciste, fuit scelus ire per altos
Pieridum colles, et nescire omnia pulchrum.
Illustris MEMMI, dum Tu sollennia Iano
Sacra facis, libasque novis pia tura Calendis,
Sit mihi fas adstare Tibi, et coniungerevota,
Quaeque praeis, bona veba sequi, carmenque profari
Sacratis impune adytis; submotus ubique
Dum procul adsistat populus, neque fascinet illum,
Qui nunc Pierius menti novus incidit ardor,
Implevitque animos, perculsaque pectora movit.
Omnia debentur magni felicibus anni
Auspiciis. bellis civilibus ultimus ille,
Si qua fides astris, si quid praesagia vatum
Adseruere prius, nec fallunt omina, curret.
Ille diem pulsit referet, solemque tenebris;
Ille novos Orbi mores, pacemque reducet,
Et leges et Iura: procul procul ille Gradivo
Ultra Threiciam Rhodopen. Tanainque fugato,
Iunget magnanimos in mutua federa Reges,
Expulsis odiis immanibus. Undique faustis
Ominibus servent arae. statrara Iuventus
Bellorum vitio, tacitoque a Numine mota
Audet opem fessis tandem promittere rebus,
Propitiosque Deos, mutandaque saecula, voto
Praecipit, et, quamvis crudeles undique formae
Circumstent, nec adhuc terris deceslerit atrox
Bellona, infestosque alternet caedibus ignes,
Spe tamen antevenit sua gandia, quaeqe futura
Dii faciles spondent, tamquam praesentibus instat.
Nec Proceres animus res emendare labantes
Deficit: erectis in vultibus ipsa leguntur
Federis indicia, et promittunt lumina pacem.
Iamque tenens dextra frondentem laetus olivam
MEMMIUS, orditur votis felicibus annum,
Et pacem sperare iubet, certamque salutem
Portendit placidis obtutibus, ipse futurus
Maxima pars operis, quo priscum rursus in aurum
Bellorum defuncta malis, mutabitur aetas.
O quem Te memorem? quae Te indulgentia caeli
Concessit terris MEMMI? quae sidera sacro
Fulserunt capiti? cum Te castissima Mater
Excepit molli gremio, Patrique verendo
Exhibuit teneris complexibus irrepetentem,
Blandaque solventem primis vagitibus ora.
Adsedit Lachesis, et pensa sororibus aequa
Saecula divisit. numquam pretionsius illa
Deprompsit calatho stamen, nec laetius unquam
Accinuit pueris celse nascentibus omen.
Illa reducendae paci, rebusque gerendis
Vertendisque olim adversis in prospera rebus
Fatalem cantavit. Inaudivere parentes
Carmen, et augurium festo clamore probarunt.
Eventus habuere suos praedicta sororum,
Spemque Patris Marisque implevit Memmia virtus;
Aequavitque suos laetis successibus ortus
Inclita succrescens pulchrae sollertia mentis:
Prompta, alacris, matura, orbem complexa sciendi,
Qualis ea est, quam non obscuro in pulvere turpis
Nugari docuit, deformavitque magister,
Sed monitis magni dudum innutrita Parentis,
Maiorumque premens vestigia, Curia qualem,
Purpuraque illustris, Res publica denique finxit,
Auxit et eloquio, non quae facundia vulgo
Affectat pretium, elumbis, nervisque soluta,
Sed cordata, gravisque et rerum pondere firma,
Suadendique potens, et blando pectora cogens
Imperio, varioque animos impellere motu
Ardua; longaevum ceu narrant Nestora quondam
Vi placida populi domuisse ferocia corda,
Dulci melle madentem, inculpateque disertum:
Sed veterem dicendi, et conciliante senecta.
MEMMIUS emicuit, cum vix lanugine prima
Coepissent pubere genae. totum instar in ipso,
Et virtute fuit; ec quicquam debuit annis,
Nec pretium addiderant tria saecula. Protenus omnes
Plauserunt Iuveni, festinavitque gerendis
Gallia florescentem insuescere rebus alumnum,
Invenitque parem. Ludovicus maximus ultro
Produxit cupidum, nec, quo decurrere posset,
Distulit ingentem virtuti ostendere campum.
Materiem decoris pariendi, et praemia parti.
Scilicet Adriacas oracula regis ad undas
Pertulit, auspicio illustri. stupuere loquentem
Euganei Patres, mirati mentis acumen
Excelsae, iuvenemque senes aequare trecentos.
Creditur, argutae quicquid scivistis Athenae,
Quicquid constanter robur Lacedaemonis altae
Sustinuit, qurcquid gesserunt fortiter olim,
Iustitiaque pari, dum gloria prisca manebat,
Romulei Proceres, fortunam, vimque, decusque,
Consiliumque, et opes Veneto cessisse profundo.
Hoc sese Virtus iactabat Memmia Circo,
Hic rerum documenta dabat, vestigia summae
Indolis: atque ultro caeptis occasio favit.
Namque Pater de Tarpeia qui fulminat arce
Attonitas gentes, et sacrae praesidet Urbi,
Caeperat indignari animo, positaque Tiara,
Atque Pedo, dextram venerando armaverat ense
In Venetos, et iam praesentia bella parabat.
Nec minus Adriacum stimulabat prisca Leonem
Vis animi, iamque ille iubam, validosque lacertos
Terribili motu libraverat, et sua multo
Verbere terga secans, totam collegerat iram.
Senserat hunc motum quacumque ambitur utroque
Neptuno Italia, et studia in contraria praeceps,
Quo vel suscipio vaga, vel sua commoda quemque,
Aut merus impulerat, diverso errore ruebat.
Cum LUDOVIC us opus IUSTI congnomine dignum
Aggreditur, motos placide componere fluctus,
Et pacem suadere Viris, interprete magno
Memmiade agnovit laetus sua fata, Deasque
Memmius auctores, et toto pectore tantae
Incubuit curae: nemo vigilantior illo
Aut rerum momenta, aut tempora idonea fundi
Praeripere, investasve odiorum tollere causas
Dexterior: nemo fuerat praeclarius usus
Munere, et eximiis iussis nec dignius unquam
Gallia Maiestas meminist sese esse locutam.
Nec sine mole fuit tantum sedare furorem.
Illic imperii Urbanus toto Orbe tremendi
Conscius, atque omnes caelo deducere Divos
In partes solitus, terrebat Numine mentes.
Hinc patrii mores, et non obnoxia sacra,
Imperiurnque maris vetus, et cognominis undae,
Priscaque libertas, Romano a Principe summum
Pontificem semper distinguere, mentibus haesit.
Nil tam difficile est, quod non evincere posset
MENMIUS; ingenio fretus, quod uterque probabat,
Partibus excussit iam concurrentibus arma,
Exemitque animis furialis semina belli,
Plaudente Italia. Cumque integra iura sacrorum,
Et constare sibi solitos Urbanus honotes
Cerneret, irarum oblitus, sese obtulit ultro
Et facilem placari et consentire quieti,
Nec Venetus, tuta iam liberate, negavit
Memmiadae pacem debere, et federa pacis.
Excelsumque animum domuti. Sublimis ubique.
Memmius, ingentis meriti sibi conscius, ibat,
Spargebantque rosas, et candida lilia gentes
Ausoniae, quacumque incederet ipsa receptum
Maenibus augustis venerata est omnibus aris
Roma virum, factis famam mirata minorem.
Iamque quies Italis, atque otia reddita rebus:
Sed male dilatum reparabat Sarmata bellum;
Et retractatis odiis, armisque resumptis
Immani strepitu borealis inhorruit Arctos.
CLAUDIUS ecce iterum excitus (sic fata iubebant)
Suadendae pacis populis decernitur auctor:
Ire iubet LUDOVICUS et exarmare Triones.
Hoc quoque spectari virtus iterata theatro
Deburt, et famem diverso quaerere in Orbe.
Successitque labor, quamvis, quodcumque reductis
Baltica littoribus complectitur Amphitrite
Terrarum, saevo quateretur ubique tumultu,
Diraque perculsas terrerent omnia mentes.
Ibant magnanimi praesumpta in proelia Sueci,
Iungebatque suas bellatrix Finnia turmas,
Et vetitam ratibus prospectans Lappia Zemblam
Excitos populos rigido mittelbat ab axe.
Illinc Sarmaticae fortissima robora gentis
Bella lacessebant votis, laetumque strepebant,
Vibratis manibus iaculis et acinace stricto.
Iamque pares animis campo commiserat ambos
Inque unum fortuna diem: iam rauca sonabant
Tympana, iam rabiem Mavors, pugnamque parabat;
Distraxit gladios, et tela emissa repressit,
Sacratumque caput praeceps obiecit utrisque
MEMMIUS, erubuere viri spectare ruentem
Per medias acies; atque illa modestia prima
Armatis fuerat. Mox illud dulce loquenti
Pondus, et in medio placidus discrimine vultus,
Laetitiaque pari, et mixta gravitate decorus
Excussit totam feritatem mentibus altis,
Tranquillosque animos ad pacem compulit aequam.
Iamque parabantur toto convivia campo
Bellorum oblitis. permixtis Sarmata Sueco
Federa iurabant, detestatique nefandas
Armorum clades, rorantia pocula laetis
Versabant dextris, et dedignantibus ensem.
Moenalio Pater ipse Deum spectavit ab axe
Hanc faciem, festasque dapes, caeloque sereno
Mansuetum tonuit, atque omine facta probavit.
At stygiis demersa undis furialis Enyo
Effera tartareo plangebat pectora pugno,
Scindebatque genas, sanieque oppleta crunta
Pendentes laceris mandebat crinibus hydros.
Memmiaden late populusque Ducesque ferebant
Federis auctorem; defixasque hospite pulchro
Sarmaticas nova carpebant incendia matres.
Ipse LADISLAUS, proceres cui sceptra Poloni
Gestare,, incolumi sed libertate, dederunt,
Laudavit studium, et meritos cumulavit honores,
Gavisus coram regali plaudere dextra
Ingenio, samaeque viri, sobolemque probavit
Dignam gente sua, et magno, pridemque Polonis
Expertae virtutis Avo, cum GalIia vidit
Sarmaticos proceres, longinquo ex orbe profectos
Andegavo portare duci diadema coruscum
Sponte sua, Iuvenemque adsceptra parata vocare.
Inde domus gelida dudum praelustre sub Arcto
Memmia nomen habet, quod nunc Annalibus amplis
CLAUDIUS insertum, duraturumque reliquit.
His veluti iussis superum, Fatique peractis
Aeternas tandem poteras absolvere Parcas,
Securus famae; poteras sperare quietem,
Quaerendamque aliis tuto transmittere palmam,
Laudatus satis, et duplici redimitus oliva.
Sed quae sufficiant aliorum singula votis,
Successusque iuvare, et spes implere profundas,
Immensasque queant, ea felicissime MEMMI;
Splendida maioris ranquam praeludia caepti
Obiecit fortuna Tibi, laudique supremae
Augustum servavit opus, quod sera loquentur
Saecula, et aeterna memorabunt laude neoptes.
Scilieet ambiguo donec discrimine Mavors
Raptat adhuc tumidas in mutua vulnera gentes,
Inflix nec dum a bellis Europa quiescit,
Non privatus eris. Quemvis trial lustra fatigent
Lassatm curis, Patriaeque, Tuisque carentem
Deliciis, quamvis grandaevum saepe Parentem
Et tenero fratres gemitu, votisque requiras.
Hoc tamen exilium, si fas ita dicere, tanti est,
Dummodo concilies populos, bellique furores,
Infensosque anime Regum, et crudele minantes
Feder, componas optato, et utrinque probando:
Non nisi pacato possis discedere Mundo.
Sic ego dum Tecum, tuaque ante altaria, Memmi,
Inter tura merumque, et faustas undique voces
Auspicor illustres, fortunatasque Calendas,
Praesentes sensi superos favisse precanti
Omine propitio, lumenque a parte sinistra
Claruis, et toto nubes decedere Caelo.
THEMISTOCLES TRAGOEDIOLA.
PERSONAE
THEMISTOCLES
ADMETUS RexMoloss.
PHITHIA Coniux Adm.
XERXES
ARTABANUS
CHORUS.
NUNCIUS
ODii, Deaeque, O iupiter Rector Deum,
Sidera cito qui sparsa mundo qui vagos
Caelestium rapis meatus ignium,
Celerique versas cardine poli omnes vices.
Luminibus aequis aspicis tantum nefas?
Ante pater, cum tanta torques fulmina
Frustra timemus; atque caeciin nubibus
Ignes inane murmur et ranum cient?
Huc flecte vultus Rex Deum atque hominum Pater
Huc dirige oculos, et inde magnum nefas,
Regnum invidia victrix, scelusque possidet.
Eiecta pietas exul et virtus abit.
Superbit illa, et invido fastu tumet
Urbesque magnas territat (dirum scelus!)
Haec vincitur: Patriae salus patria caret.
Quonam ire suades, quasve terras quaerere,
Pater Deum? sceleri dabit virtus locum?
Cedemus invidiae. Quis orbis me manet?
Fugimus, fugimus; hocfata quando sic volunt.
Quas petere terras, quas plagas, quae littora
Iubes? an Indos, Maenalis an orbem ultimum,
An Phasin, an Bessos petam, an Symplegadas?
Quae maria suades? siculas neangustias,
Fauces pelori? num Pachyni terminos,
Trinacria regna? Aetnae cavernas durum onus
Enceladi? an immania Cyclopum littora?
Numquid sub axe frigido pontum Scythen,
Humilemque iolcon? Thracios populos petam,
Hebrique gentem? Aut hostibus supplex meis,
Victis supinas victor has tendam manus?
Ad quas remittis me plagas; O iupiter,
Concede misero hoc: exuli exilium dato.
Te genitor, aethereaque testor sidere,
Tuumque numen Phoebe, te Tritonia,
Patriae, suis nimis heu, iniquae civibus
Ingens decus: vos testor, almi pati caelites
Quicumque summa aetheris colitis domos
Numquam impius, vos testor, exilium pati
Merui, nec unquam tale patravi scelus
Paenatibus profugere quod cogatmeis
Potui tueri, et nunc potero patrios lares.
Salamis et Euboici maris alius color,
Fluctusque, tantae conscii cladissibi
Fatentur: Et tritum est, iugum iam iam imminens
Forti abstulisse dextera; ac hostes procul
Minasque belli, et Graeciae interitum, manu
Hac depulisse. Exul fero nunc praemium
Virtuits et meritos triumphos aufero.
Vitam dedimus: eripiet haec meam mihi:
Ego liberam feci mihi instat servitus;
Heu mortepeior servitus et durior.
Sed quem volantem huc video praecipiti gradu
Mens trepidat animus totus obstupuit metu
Video notus in ore tristes turbido
Servate Dii pios malumque avertite!
NUN. Themistocle fuge, fuge, salvo dum licet.
Ut superet incautum hostis a tergo premit
Spartanus, urget insequens magnus Cimon,
Eripito te hic; et dum licebit effuge
Hostis sequentis asperas citus minas.
THEM. Quae terra, quod recipies exulem mate?
NUN. Adi Molossos non sequetur te Cimon,
THEM. Sed regis iram vereor offensi prius.
NUN. Deus videbit. THEM: irae habet causas graves.
NUN. Quod imminet fugito periculum, viam
Ingredere, praesentique morti te eripe,
Placabit animum regis, ipse aderit Deus.
THEM. Ibo, sequar, quam fata monstrabunt viam.
CHORUS Choriambici et Glyconici.
OQui luciferis Phoebe diem rotis
Eoo radio qui pelago vehis;
Ad cuius nitidas Cynthia flammulas.
Nocturnum cupidis elevatos genis
Aurorae calida Suppositi plaga,
Qua primum biiugis mane rubes equis,
Et qua languidulas praecipitas rotas
Dic Titan Populis, dic fugere mindae
Eiectum Patriae regna themistoclem.
Tellurem et pelagum pallidus aspice.
Et frontem nebulis cingere turpibus,
Turbatus radios occule lucidos.
Ne tantum aspicias Phoebe pater scelus,
Quando, Graeciae nobilis,
Quando fata Themistoclem
Tantem restituent tibi?
Quas olim aspera, quas manus.
Posces, cum tibi perfidus
Durum Persa iugum feret?
Et tectum mare classibus
Horrorem incuriet gravem,
Aut sub pondere militum
Clades pressa gemes tuas?
Quis pacem populo dabit?
Quis Persarum abiget minas?
Aut quis maenia Palladis
Demum exstructa tuebitur?
Urbis maxima culmina
Murorum aeriae minae.;
Quando fata volent, ruent.
Olimque Hectoreas domos
Et regnum priami vetus
Aequarunt humili solo.
Novi magnanimos duces
Infelicem Agamemnona.
Cum Pyrrho Aeaciden patrem
Et qui exscindere pergma
Heroes Hecateia
Iurarunt Simul Aulide.
Non est hisce Thomistocles
Defensos Pariae minor.
Cuius iam Euboicum mare
Virtutem et Salamis refert.
Nunc victor patria caret,
Exul pauper, inops, miser;
Virtutis sibi praemia
Haec dux optimus abstulit.
Planctus maenia personet,
Sciscis maesta fleat comis
Et pictus manibus premat
Direpto mulier sinu.
Pubes graia Puellulae
Innuptae, trepidi senes
Magni fata Themistoclis,
Et tristem doleant fugam.
PHITHIA. [(transcriber); sic: ] THEMISTOCLES. [(transcriber); sic: ?]
QUaenam invidia, quaefata, Graecia decus
Praesidium Achivae gentis, O Themistocles,
Potuere patriis finibus te expellere
Haec praemia tibi rege victo Persico
Retulere? THEM. Fortunae vide varias vices.
Qui clarus olim nobili fulsiloco,
Inter duces longe eminens, et inclitus,
Generosus excellens, decore magno potens:
Cuius utraque domus solis insignes canit
Landes; Patria per quem incolumis et libera est:
Heu quo redactus! eripuit haec omnia
Parca invida, miserumque iam exilio dedit.
Expulsus, exul, undique afflictus, miser,
Servare quam potui, careo nunc Patria.
Iniquus a tergo imminens civis premit,
Insequitur, immanesque spirat horridus
Minas; meo beneficio liber, necem
Ferrumque iugulo intentat exsertum meo.
Elapsus ionium mare celeri fuga,
Pelopisque, laeta regna, et omnem Graeciam
Trans Gressus; adii tot miser pericula,
Quot sidera vagus hic vehit caeli polus.
Citius arenas, atque Myrtoi maris
Numerabis undas, quosque sicula pavit favos
Hybla vel opes veris, vel hibernas nives:
Quam quos labores quas miserias hac fuga
Tuli, queas numerare, regina inclita.
Nunc te per has, quas tendo tibi, supplex manus
Oro recipe profugum, exulem, si quid preces.
Si quis locus erit lacrimis. PH. Sifte lacrimas
Recipimus. THEM. Admeti sed animum coniugis
Iramque regis vereor, et iustas minas,
Tibi coniugi fas saevientem iam aggredi
Tu sola nosti commodos aditus viri,
Et molle tempus. PH. Lenietur arripe
Fortis animum illudque tibi consilium accipe.
Rex aderit. atque victimas aris feret,
Poscetque magnos hoc loco supplex Deos
Tu regiam manibus tenens prolem et pedes
Trepidus Patris complexus iram omnem auffere
Ignoscet: Hyrcana nec ille tigride
Natus, nec altis Caucasi sub Cautibus.
Sed quis sonus subito, quis aures contigis?
Ecce egreditur ad sacra rex; accingere,
Supplex adi Themistocles, natum tene.
THEM. Hei timeo totus, corda palpitant metu.
Totumque curis pectus uritur anxium:
Tremisco, vox in ipsis faucibus stupet
Nec pervium verbis iter praebet metus.
PH. Confide, nequiquam times regem vide
Non est minus vultus nec oculi sunt truces.
ADMETUS. THEMISTOCLES. PHITHIA.
TIbi, quem penes sunt iura praecipitis poli,
Genitor Deum, tibi ego has parabo victimas,
Supplexque templis hos honore inferam.
Adeste chaony duces, decora inclita,
Epiri, et aris supplices spumantia.
Inferte lactis Cymbia, corollis sacros
Cingite focos, inferte tura et hostias,
Vaccamque candentem, et coronatum bovem:
Sertisque templum halet recentibus iovis,
Ego, qua cupreisus incubans sacris focis
Umbris opaca amplectitur patrios Iares
Passis manibus aeterna Divum numina
Poscam iovique preces feram supplex meas.
Quis ille tristis, vestis obtectu caput
Iuxta Deos velatus astans praesides?
Graium indicat vestitus. An vere auguror,
An hunc video? Mopsopius irrisor meus
Adest Themistocles? adest; poenas dabit
Vulnus recrudescit, redit odium vetus;
Mentem ira praecipitat furorque iuvat, iuvat
Poenas sceleris audaciaeque sumere.
Anne hoc inultum patiar aufferri nefas?
Et perfidus is impune regem irriserit?
Sacros per ignes, perque praesentes Deos,
Capitisque iuro regium hoc decus mei;
Ulciscar, atque sanguinem Themistoclis
Poscam pariter, infensus, et poenas graves.
Audaciam vide; gratum contra ferox
Ferre audet, assatus petere propius meos.
THEM. Admete, stirpe a Regia nomen trahens
Cui Chaonia nunc paret, et Molossici
Fines, mari Ionio hinc et hinc Achaia
Circumdati; facilis parumper, rex potens,
Verba, precor, excipe aure patienti mea.
Invidia finibus expulit me Patriis
Nec ullae opes mihi supersunt exuli:
Tu quaeso quassatam bea portu ratem
Per hos Deos ignesque non violabiles
Hi siquid ignes, si movent pia numina
Obtestor, oro ignosce si quidam fuit
In me error lim, crimen est, culpa caret.
Nunc haec genua complector, et tuos pedes
Supplexque praesidis peto dextre fidem.
Recipe Themistoclem, recipe precor exulem.
AD. Scelus est, an error regios contemnere
Vultus? Athenis splendido fulgens loco.
Ridere potuisti meas tumidus preces:
Nunc cum superbia nobili expulsum statu
Coegit exulem fugere patrios focos;
Illusi adis regis lares. Credis tuum
Meruisse scelus, ut te reciperem supplicem?
An latuit iras quod gerunt reges graves?
Fugisse credis omne te malum? error est:
Huc huc sequuntur supplicia Themistoclem
Patria tibi exilium dedit; mortem dabit
Admetus: en malum gravius hic te manet.
Egon ut tuerer te tuamque fugam? prius
Noctem reducet, Sol diemque sidera:
Incerta Syrtis ante promittet freta
Amica ratibus: referet occasus diem
Exstinguet ortus: ignis undae, astris mare
Iungetur, Ausonio sicula lateri plaga
THEM. Si semper aeterna odia morales agant,
Nec caeptus unquam cedat ex animis furor
Omnia ruent: inimicus ensis et hosticae
Flammae omne tollent; bella mundum omnem oppriment
Adde huic, quod errat sors levi instabilis rota,
Nunc mihi benigna, nun tibi, nunc alteri.
Me me vide, quem varia fortuna ac levis
Praeceps potentem abiecit, exilio dedit.
Confide regnis; sors rapida Priamum expulit
Confide opibus; et Craesus habuit olim opes.
PH. Animi tumores pone vesanos tui
Coniux et irae frena nelaxes, praecor.
Mutabiles confidera sortis vices:
Huc fert et illuc regna et ingentes opes
Cassus levis firmum haud habent reges decus;
Solumque stabile, nulla quod minuat dies:
Protegere misero, supplices fido lare
Recipere; solum sideribus hoc te inseret,
Servasse te horridem, iniurias regem pati.
THEM. Si te nec ignis, nec movet praesens Deus,
Nec lacrimae, nec fortis instabiles vices;
Moveat, manu quam teneo, proles regia,
Haeres opum, regnique solus incliti,
Concide puero, Admete, quod negas seni;
Gnato tribue, quod non Themistocli, tuo;
Annue domestico, quod externo abnuis.
AD. Quis te hos docuit astus? Capior hac machina
Religio, surgentisque gnati amor iubet
Ignoscere, ignosco: tuebor exulem,
Confide, succede laribus Molossicis:
Cdium abstulere gnatus et tuae preces,
Nulla ira mihi restat, recipio supplicem.
CHORUS. ANAPAESTICI.
PHoebe sereni magnum mundi
Decus, o almae genitor lucis,
Saecula celeri qui tarda rota
Voluis, vario qui signa regis
Cursu bissena; et tu semper
Soror occurtens Cynthia fratri.
(Scilicet omnem visitis orbem)
Dicite si quid stabile est mundo
Quod non longum minuat tempus
Quod non rapida mobilis aura,
Aufferat hora, aut celeri fluxu
Dubia nitens fortuna rota
Sicut rapidi flumina Tigris,
Sicut Phari flumina Nili;
Tumindis. si qua turgent undis
Viribus aucta et robore, fluxus,
Omnia mergunt, secumque trahunt,
Velut Euboica nutans unda
Varias torquet, mutatque vices
Celerem Euripus versans pontum:
Sic quoque vicibus mobilis errat
Fors alternis; stabilis numquam
Mutabilibus labitur alis.
Nulli obnoxia metuit nullos,
Totique audax imperat orbi.
Primo arridet blandula vultu
Dulcique capit corda veneno;
Moxubi mutat variatque rotam.
Effugit ipsis ocior Euris
Lubrica, titubans, perfida, fragili,
Vultumque parat turgidiorem,
Blandior alii, saeva priori.
Haec sub leges ordine nullo
Cogit plebem regemque suas:
Nec nitida arcet purpura regum
Rapidos lusus fortisque dolos.
Eadem Priamum vertice blando
Fragili quondam sustulitala
Fecitque iovi, caeloque parem;
Eadem oppressit: viditque senex
Convulsa attae culmina Troiae
Interque Hostes obiit Graios.
Eadem Lydium quondam Craesum,
Feliccm auro tantisque opibus
Tradidit hostis turpique rogo.
Tollit ad altum fallax culmen,
Quos gravius vult edita ab arce
Ruere ingenti expulsos lapsu
Et te Graium maxime Princeps
Gloria Patriae nomenque tuae
Te quem XERXES, et mille rates
Pontusque timet, culmine summo
Fors deiecit, cogitque fuga
Patriam terram dulcesque lares
Linquere, et hosti tendere victas
Timidum palmas? Parcere nescit
Fors virtuti, sequiturque viros
Quos sublimes vertice laeto
Inclita virtus inserit astris.
MAgnae Salus et liberator Graecia,
Xerxis domitor, Euboica quom ducem inclitum
Pulchrisque nobilem unda vidit classibus,
Nunc invidos experte lusus lubricae
Sortis et iniquae patriae iniustas minas.
Ecce alius instat casus, et periculum
Priore maius, vulneri aliud additur
Vulnus, malo malum: Urget, et spirat minas
Fortuna maiores: resiste fortiter
Nec moveat ictus hic Themistoclem aut dolor.
TH. An potuit ultra sors miseriae addere aliam?
AD. Potuit; patere si in te locum virtus habet.
TH. Fare iste quis casus, quod imminet malum?
AD. Exilia, vitae ingens periculum, fuga.
TH. His ego movear, Admete? pridem eadem tul.
AD. Animus metuo ne titubet assidiis malis.
TH, Accedit inde fortibus plus roboris
AD. Teritur Chalybs, ferrumque consumit dies.
TH. Assurgit ad onus palma, nescit supprimi.
AD. Nunc quicquid est pandam instant exilium novu
Fuge, fuge tutior alibi est Themistocles,
Chaonia non tuetur inclitos duces;
Non hic tuo est sat firmus exilio locus.
Orbis aliam quaerito plagam, his age finibus
Discede, sorte benigniori, opto, exules.
TH. An haec fides regum est? iuvat nunc exulem
Risisse? fallere credulos non regium est
Admete, nec laus magna veniet hinc tibi,
Pietas ubi est, testisque praesens Iuppiter.
Fideique pignus, ante Divos data manus?
Odium vetus, vel ira pectus obsidet?
Mordetque mentem illata quondam iniuria?
Merui mori? en tibi offero niveum hoc caput.
Ne parce; mortem da; iuvat iuvat mori
Poenas simul sceleris dabo et moriar lubens.
AD. Iovem atque caeli numen hoc spirabile,
Tuumque praesens et meum Testor caput
Odium omne, et ira pectore excessit meo,
Inter sacra Deum ignesque vigiles caelitum
Pietate gnati motus ex precibus tuis,
Iniuriae oblitus recepi supplicem.
Nec animus is mutabitur dum proximum
Molossiam pulsabit ionium mare.
Nunc Cecropides urgent, Themistoclem petunt
Insani, et innocuum reposcunt sanguinem.
Tradamne? pietas prohibet et fides data.
Tuebor? aderit miles et bello obruet
Regnum omne Choanium, et manu invicta potens
Te vi auferet, pellet meis me finibus.
Potior fuga est, sociis rateque ego te instruam.
Orbique tutum cuilibet sistam, simul
Uterque servabitur. Eas Themistocles,
Abeasque tutus; libera meos metu.
Sic fata sortitur Deum rex Iuppiter
Vicesque volvit, en is ordo vertitur.
TH. O dura Patria indies crudelior.
Non sat erat expulsum Atticis me finibus,
Carere, quam servaveram ante, Graecia;
Irata sequeris usque Chaoniam truci
Vultu minax furibunda luminibus vagis;
Qualis facibus armata saevit horridis
Ultrix Megaera, atrisque serpentum iubis.
Fugi semel, fugi tuam elapsus manum:
Nunc fugam aliam imperas et exilium novum
Feram, impera, nec fortis exilio angitur;
Terra, omnis orbis, quaelibet, patria est mihi
Fuit exul Alcides Iovis stirps inclita,
Patriaque caruit: Procul in Erimanti iugis
Cum Victor Arcadiam manu forti suam
Prostravit, aut cum Geriionem in orbe ultimo
Monstrum triforme littus ad Tantessium
Peremit; acti sunt ab occasu greges,
Quos dein Cythaeron pavit, et Graium nemus
Cum ponticum viduas Thermodontias
Invictus adiit. Credidit mundum undique
Patentem, et omnes orbis oras Patriam.
Videte Athenae, suscipio sugam libens:
Nec opus minis; frustra paratis copias;
Turmasque Graiorum et phalanges militum.
Abicite flammas; non Molossici lares
Urentur; aufugiet libens Themistocles
Fugiet, nec exulem pigebit exteras
Terras, mariaque quaerere: favebit Dea
Quae prima nomen maenibus vestris dedit,
Aderit meo exilio, aderit, facilem fugam
Concedet, et vos quem expulistis, proteget:
Admete sequimur fata, stat suscipere iter
Marique terraque faveatmodo iuppiter.
Quas petere terras auctor es, quo flectere
Cursum? animus haeret, commovet me hoc unicum
Certum est fugere, at incertus est fugae locus,
Quid si Sicania regna, quae tumidum mare
Olim abscidit Italiae, petam, quae nunc potens
Regit Hiero, imperioque subdidit suo.
AD. Morieris: exilio Hiero mortem dabit;
Tyrannus est, nullos metuit audax: furit
Cum rabidus ira turget incensus animus
Sicut Leo Getulus antris abditus
Cum frendet, et rabiem erigit, surgunt iubae
Unguesque, et hirtae corporis setaetremunt.
Hieronem adi, parata poena est exuli
An credis odium iramque veterem mortuam:
Quod quondam Olympiacis superbus lusibus
Contemptus a te: Graeciae cum Principes
Hortatus es, factas Tyranni et splendida
Tentoria abicerent, marique immergerent?
Pete Persiam Themistocle, Xerxen pete;
Hic sit Patria, nec laedet hostis insequens.
TH. Victorne victos. Graius adeat barbaros
Supplex egens, fessique rebus opem petat?
AD. Petat ista si pax cum hoste victori expedit.
Fatum vides nec alius orbis tutior.
TH. Sequemur, haud fas Iussa fatorum et iocis
Negligere tu laborum socia sis precor
Comesque Pallas, patrium numen; minas
Aegis ferores cuius in laeva ciet,
Trucique vultu et ore saxisico horrida,
Te te sequetur, tu praei, Themistocles.
CHORUS Saphici et Anapaestici.
QUi tenax iusti est, patrio quem amice
Respicit vultu genitor Deorum
Non cum exsurgensfuror impiorum
Vultis instantis rabidus Tyranni
Sive ferventes Aquilonis aestus
Sive fervores maris inquieti
Mente turbabunt solida, neque Auster,
Turgidi frendens Adriae imperator.
Sive quos magnus iaculatur ignes
Iuppiter abextra rutilos tonante
Cum ciet totum tonitru hinc et illinc
Aethera humanis vitiis iniquus.
Si ruat caeli polus atque terrae et
In chaos priscum redigatur orbis
Non tremiscentem feriant ruinae.
Magnus Alcides, Helenaeque frater,
Arte subnixi hac potuere terras
Linquere et caelum celeri volatu, et
Lucidis quondam petere astra pennis,
Hac merentem te potuere Tigres
Matris exustae soboles lyaee,
Quae iugum collo indocili trahebant,
Fervido ad summa evehere astra curru.
Tu quoque vere soboles Divum
Inclite quondam patriae princeps
Fortiter arte hac nitere et omnes
Fragiles fortis despice lusus.
Toties exul cogeris alias
Miser affictus quaerere terras.
Fortiter aude, nec te hic ritus
Dubiae sortis moveat quicquam.
Animosus adi, quicquid fatum
Sive ferendum dat, sive dabit.
Sive fugae haec est gradus alterius
Exiliumque hoc excipit aliud.
Aspice aviculas, aera quemvis
Patrium agnoscunt semperque vagae
Resonant cantus semper eosde,
Undae quaevis atque omne placet
Piscibus aequor, sive Hesperium,
Sive Actaeum, seu Myrtoum.
Sustine et aude O inclite Princeps
Aderit tempus, cum tibi virtus
Praemia deferet, qualia meruit
Qui patriae olim libertatem
Victor retulit paene amissam
Ingredere viam, tumidumque mare
Et Achaemenios felix portus
Facili Ponto, placidis Ventis,
Augurio exul tange secundo.
THEMISTOCLES. ARTABANUS.
RAdiate Titan, lucidum mundi decus,
Fave precor, stabilemque da fesso locum.
Haec lux meae tandem asserat finem fugae,
Benigniorque sit exuli terra hospita,
Quam quae tulit crudelis altrix Graecia,
Tu recipe miserum et exulem, dux inclite
Artabane lumen Persiae, et magnum decus.
ART. Quae fors, loquere, quis casus exilio dedit
Te, quem video virtute praeditum inclita?
Quae deinde adire compulit spes Persiam.
THEM. O Artabane quondam et ego miles dextera hac
Celebratus, excellens supra omnes eminens.
Periculis interfui dux bellicis
Invidia deiecit, vagaeque lubricae
Sortis vices, viris iniquae fortibus
Me Graia tellus (nec negabimus) tulit
Viditque praecipuum inter Heroas suos
Nunc omnibus, sie fata sunt, fecit parem
Quodque dedit olim, nunc iniqua omne abstulit
Sola superest virtus per undosum mare
Simul exul exulem secuta et asperum
Mecum omne passa, quicquid obiecit Deus.
Quae nunc probari maximo regi cupit,
Cui paret omnis Persia, et vastum mare.
Nec serva dici regis incliti abnuit,
Modo fas sit ipsum supplicem regem alloqui.
Nunc Artabanete, si quid exuli faves
Precor, aditum impetra; potes, tantum velis.
Solum colit te rex, tuamque suspicit
Virtutem, et inclitis honoribus afficit
AR. Gens quaelibet, nec te latet, leges suas
Tutatur a proavis petitas, et vides
Huic quod pium sit, alteri sit impium,
Quod placeat huic, displiceat alteri: tamen
Parere quemque legibus patriis decet,
Graii aequitatem, et libere ut vivant,
At nos Achaemenii, licet alias quoque vident:
Habeamus et laudabiles leges, tamen
Praecipua nobis est honores maximos
Regi tribuere, et instar aethere iovis
Praesentem adorare, his parem si legibus
Te feceris, regique supplex, Parsiae
Mores sequeris poteris admitti, et simul
Regem alloqui, quod si vetat lex Patria
Et Graia libertas; per internuntium
Regem aggredi licebit illud si abnuis.
TH. Egon abnuam? haec causa huc eundi mihi fuit,
Augere Xerxis gloriam, et famam inclitam.
Parebo, vos tantum imperate, nec tuas
Violabo mores, hospita tellus, nec est
Cur pudeat istis legibus nos obsequi.
AR. Nomen necesse est hospes, et genus tuum
Praedicere, indica, nec est quicquam mihi
Referre regi quod queam; non arguit
Genus humile iste vultus, et frons splendida,
Non degenerem animum. TH. priusquam colloqui
Cum rege dabitur, indicabo nemini
Artabane, ne quaeras, precor, animo hoc sedet.
AR. Rex ecce prodit, si placet mos Persiae
Dum tempus oblatum iubet, supplex adi.
XERXES, ARTABANUS, THEMISTOCLES.
Effugiet ergo Graecia imperium meum,
Perfida, ferox, tumida superba contumax
Nec Persicum subacta patietur iugum?
Ergo irritum est mare occupasse classibus
Ad quos tremendus stupuit, et tremuit tridens?
Frustra et solum ingemuisse ad infinitum onus
Cum Graeciam omnem terribili in undaveram
Exercitu; nemora tremebant atque agri,
Urbesque; timuit ipsa tibi Tritonia.
Nunc illa victrix despicit nostras rates,
Milliaque militum innumera nunc erigit
Tropaea, et infinita Spolia Persiae
Quiescet ergo Achaemenia mea, nec suas
Demum exseret vires? an istam Graecia
Indomata victrix possidebit gloriam,
Victum esse Xerxen, Persiaeque copias,
Fugasse sese classium vim, et militum,
Potentiam fregisse opesque maximas?
Incensus heu furiis feror. Vigila inclita
Persia vigila et aliam ingredere fortis viam.
Ne iactet hostis, bella te victam irrita
Tentare, virtutem tuam fac sentiat.
Verum Artabane, quis ille lateri adstans tuo?
Fortem arguit facies, et oculorum decus
Tam placida frons est; tanta Maiestas viro.
ART. Rex magne, Graius est; genus tanti viri
Nomenque mihi non cognitum est, tibi indicet,
Liceat tuos ut exul affatus petat.
XER. Petat: favemus exulibus, adsit iube.
THEM. Magne imperator, terror omnis Craeciae,
Ad cuius arma terra, et obstupuit mare,
Me cum vides, Graium vides Themistoclem,
Ducem olim Athenarum inclitum, nunc exulem,
Celebrem mari et terra Patria cui Graeciae et
Invidia fortitudini assidens comes
Retulere pro virtute praemium fugam.
Fateor fui hostis Persiae olim maximus
Variaque eidem damna victor intuli:
Potuit tamen prodesse quoque Themistocles,
Et tutus ut fugeres dedi, rex maxime,
Graecasque retinui insequentes copias.
Meruisse si potui tuere supplicem:
Iube impera, conabor imperium exsequii
Viget, viget, quae olim fuit vis pectoris
Intrepida, nec languescit ardor, qui fuit:
Solam extuli virtutem ab ingrato solo,
Solam tuebor, hanc tibi rex offero.
Pericula adii quondam, adibo nunc quoque;
Impone, nullum onus grave est Themistocli.
Sin praevalet peccasse quondam, et Persiae
Auxisse clades, impera mortem exuli,
Non renuo supplicium modo liceat mori.
Iube, iuvat sic cadere, cadere sic iuvat.
XER. Themistocles, Graium decus flos inclite
Quotquot fuerunt, quotque erunt olim, ducum;
Didicimus et nos ira quid valeat Deum;
Et posse mutari modo faventis vagas,
Sortis vices, caduca novimus omnia
Fluxa, rapida esse quicquid orbis hic videt.
Tu Persiam tene tuae portu fugae;
Nec dubius angat animum, et incertus timor;
Tutior erit terra hospita ipsam Patria;
Nec gaudet haec tellus nece hospitum impia
Si forte dubia nostra videatur fides,
En dexteram hanc Deosque testes invoco.
Potuit honores maximos Patria addere,
Potuit opes; poterit idem quoque persiam,
Et possidet XERXES opes Graecis pares.
Solum hoc peto, si prisca virtus, et vigor
Numquam tremiscentis animi idem adhuc manet,
Aggredere Graeciam, tribue XERXI hoc precor
Ulciscere simul me, et tuas iniurias;
Quamque in supremo constitutam culmine
Vides Superbientem, et insolentiae
Plenam, iugo preme, cadat ista ferocia,
Cadat, nec oculis aspicit Saturnius
Aequis, nefas tantum, comes superbiam
Horrendus agili casus insequitur pede,
Exercitum floremque strenuum dabo,
Roburque Persiae, obrues his copiis
Ferocientem Graeciam et iugo premes
Regnum illud iniustum ac iniquam Patriam.
TH. Aggrediar inclite rex measque sentiet,
Patriam manus modo faveant Dii'caelites,
Patietur insolens iugum sparta invida,
Obliqua quicquid cingit uberi solo
Phocis, et in undis Ismenus tumidus suis
Quicquid rigat, quicquid Cytheron vertice
Summo videt premetur obiecto iugo.
XER. Artabane Dii sunt certe iniqui Graeciae
Odere gentem perfidam, ruet, ruet
Regnum ferox, quod inclitum Themistoclem
Eiecit, expulit impie et dedit fugae
Haec haec dies tandem attulit, quod Persia
Optavit olim Graeciae exitium ultimum.
Tu copias belli para, atque collige
Quod virium superest, stat omnem exscindere,
Quae nunc tumet victrix superba, Graeciam.
Themistocle soboles Deum, dux maxime,
Succede felix regiis penatibus
Praemiaque cape virtutibus paria tuis.
CHORUS Glyconici.
TAndem Persia nobilis
Xerxis regia maximi
Suscepit placido sinu
Quem quondam Patria invida
Infando exilio dedit.
Nunc portum tetigit suum,
Turpem deposuit fugam,
Terra tutior hospita,
Quam Victor patrio solo.
Inter praecipuos duces,
Inter luminae Persiae,
Et regni decora inclita
Pulchris fulget honoribus.
Felix ipsa Themistocle
Magna laetitia fremit,
Et plaudit sibi persia.
En caecae dubios Deae
Lusus et rapidas vices.
Qui nuper trepida fuga
Huc illuc vagus invidos
Vitabat patrios lares,
Terra omni exul, et aequore;
Nunc claro decore eminens
Celso vertice splendidus
Arces attingit igneas.
Et nunc taedia iuppiter
Iniustaeque metum sugae,
Atque exhausta pericula
His compensat honoribus.
Fata hoc ordine digerit
Magnorum genitor Deum et
Mutatas variat vices.
Sic anni facies nova
Non semper similis sibi est.
Mox terras Aquilo asperat;
Et duras patitur moras
Concretum mare frigore;
Candenti tunica riget
Tellus et nivea et toga.
Mox vere induitur novo
Blandis terra coloribus,
Pulcherque arboribus redit
Surgentique honor herbulae;
Et cantum repetunt suum
Tandem post hiemem erutae
Hibernis latebris aves.
Aestas deinde superfluis
Inflammata caloribus
Arentes segetes coquit
Autumnus sequitur, lacus
Undantes sapido irrigans
Musto, et nectareo mero.
Versat res hominum Deus;
Discit quodque vices suas;
Volvuntur celeri omnia
Fluxu, atque instabili rota.
NUnc Graia pubes in meum caput ruat,
In me arma et ignes vertat, impium impie
Absumat audax, quaeque ab Attico venit
Animosa muro quaeque Spartana ferox
Descendit arce, vindicet quaequc patriam
Scelerata ab hac dextra. Potuit ergo impius
Themistocles, potuit scelus tantum aggredi?
Patriam hostibus Graiumque barbaros solum
Promittere? potuit? profundi turgide
Dominator aequoris, caput meum meum
Invade, mitte quicquid intimo gerit
Thetys sinu, quicquid tegit fluctu ultimo
Oceanus; Euboici maris me me impium,
Clarum scelere tanto in tremendos gurgites
Rape; horrida O prodigia caerulei maris
Adeste, et impium abripite: tu ingens Deum
Genitor, tona omni a parte, mitte fulmina,
Seraque vindica manu tantum nefas;
Iaculctur hic et ille flamantes globos
Polus, sonetque mundus, et fugiat scelus
Tantum, sceleris auctorem in infernos specus
Detrudat, atque ditis invisam domum
Quis me per altas rapiet aeris vias?
Quae me procella fervido quis turbine
Caeli per aures ventus insanus vehet?
Quae praepetem Sphinx, quae Chimaera hinc aufferet
Celeri gradu, vel, ad ultimas Strophadum insulas,
Quas nunc Celaeno, et impiae Harpyiae colunt.
Vel ad tremendum Caucasi abrupti latus,
Rupesque Caucasei Promethei arduas.
Urgent Achaemenii? Paternum audax solum
Invade, terramque genetricem dirue;
Preme Persico regnum iugo, quod te tulit,
Et fortitudinem patria videat tuam.
Pollicitus aggredi; quis impulit furor?
Quis suasit? an Megaera furiarum decus,
Illinic et hic valleta serpentum iubis
Proles Stygis nefanda? Nunc Themistocle
Aggredere Graeciam; recepisti, decet
Quod pollicitus, ut exsequaris; copias
Exercitum habes, dedit opes persia,
Deditque honores, gratiam tandem refer,
Invade Patriam. Absit; infandum scelus
Persia iubes ut exsequatur haec manus.
Scelus est Paternum premere sub iugo solum;
Scelus est in ipsam bella matrem filium
Movere; an urges impia, et spiras minas?
Fugamque cogitas fugae superaddere?
Aut exuli mortem imperas, ni perfidus
Tantum exsequor scelus? iubes faciam lubens.
Iubes mori? ipse mortis inveniam viam.
Egon animam ista in luce detineam amplius?
Mori recusem patriae exitium meae?
Morerque? nihil est stimulat infandum scelus
Angitque; nihil est: morte sanandum est nefas.
Ipsi iubent Dii, Genitor ipse iuppiter.
Vidi liquorem modo Sacrum nigrescere
Fusosque latices in cruores horridos
Verti, tonanti vota cum solovi iovi.
Postquam est recedentem secuta nox diem,
Ferale bubo carmen alto in aedium
Culmine querula repetivit in noctem ultimam.
Poscam ipse poenas et nefandum sanguinem:
Sceleratum et improbum hoc caput neci dabo
Iaceat peremptus proditor patriae impius;
Videatque caelum, omnesque videant caelites
Poenas dedisse perfidum Themistoclem.
Vos impium hinc abripite Taenarei specus,
Aditus Averni; vosque Lethaei lacus.
Rapite hoc caput, et opprimite perpetuis malis.
Horrore moveor, membra subtrepidant gelu,
Tremuitque pectus anxium in dubio metu,
Mens turbine celeri huc et illuc volvitur
Nescia sui, quaerensque se non invenit.
Egon ut mea hac cadam peremptus dextera?
Virtusque langvescat solita? gens Attica,
Spartana pubes gaudeat? iactet Cimon
Domitum Themistoclem, iacere pectoris
Fortissimam vim? Aggrediar immites lares,
Captiva nostro subdita iugo Graecia
Decoret triumphum, et gloriam nostram augeat.
Victus Cimon vinctusque collum stupeis
Vinclis eat currum insequens eburneum,
Instruite copias, date arma, enses date,
Cristas comantes reddite et Galeam, iuvat
Iuvat iugum intulisse iniquae Graeciae
Fregisse cervicen insolentis Patriae,
Quid titubo trepidus? quid moras quaero anxias?
Tantum an scelus nostro et nefas ore excidit?
Diruere volui patriam et notos lares?
O improbum Themistoclem! mortem voco;
Tu recipe perfidum hoc caput mors unicum
Mortis levamen. Aestus ancipitem rapit
Dubium huc et illuc, turbine adverso ut solent
Venti feroces, bella rapidi cum gerunt
Miscentque maria flatibus contrariis.
Moriar tamen, animo hoc sedet firmum meo.
Mors sola finis erit meae, et portus fugae:
Urgebo propositum; exulem iuvat mori:
Vel me imminente ex rupe praecipitem dabo;
Sublime quae hinc et inde distendit latus:
Vel Persici submergar aequoris senu:
Vel ense fodiam pectus intimum, extraham
Quicquid nefandi adhuc latet. Dubius feror,
Mors mors placet, sed displicet mortis via;
Iuvat aggredi, sed quomodo aggrediar latet:
Moriar tamen. Reperi viam, placet, placet,
Bovis cruorem, quem iovi modo obtuli,
Moriturus ebibam, dabit spero, mori
Iugurgitabo avidisque faucibus hauriam
Ades o liquor ter sancte medicamen mali,
Themistoclem beato quam iam optat, nece.
Ingredere, Venas corporis precor irriga
Potu salubri, effunde te in membra omnia.
Sensimque vitales calores amove.
Videte Athenae magnanime vide Cimon
Tuque Dominator Persiae Xerxes vide
Vide Patria. Persiaque tellus hospita,
In neutram iniquus, obsequens cado omnibus.
Sic sic decet Themistoclem solum mori,
Sic adeo superos; haec ad astra patet via.
Illis qui hac (si forte) legent S. D.
REprehendent forte cordati quidam in abortivo hoc fetu brevitatem, et spiritum illum vere Tragicum in plurimis esiderabunt: excusabor a me ipso et huius Tragoediolae argumento, utrumque enim sterile maxime et tenue; ipse aetate et ingenio, hoc, quod non fabulosum sit, sed historicum. Nec potest non esse notum quibus vel mica sanae mentis, quanto latus diffundamur in illis, quae fabularum varietate se commendant, quam quae historica angustia circumsepta arctius astringuntur: Nasutulos omnino deprecamur, quos cum defore in hac Tragoediola examinanda exagitanda minime credam, monitos hoc loco volui, me eorum reprehensiones, etsi ringantur, ad insaniam usque et multiplices cavallationes non pluris facturum quam ut cum Homero loquar, si me vel mulier verberet, vel infans
[Gap desc: Greek words]
.
PEste sophistarum falsisque afflicta poetis
Exosam dulcis musa reliquit humum.
Et tibi docte tamen felici luce, Fabrici
In mediis tenebris dulcia metra fluunt
Gratior ut certe est ipsis lux orta tenebris
Clarius et sol, quem texerat umbra, nitet
Sic magis ille tuus, quam protulit umbra placebit
Fetus, et umbroso tempore gratus erit.
ALea Vincenti iacta est: iam perge tenebris
Et nomen flammis eripuisse tuum
Perge, neco trepida; talis te sola potestur
Musa beare solo, Musa beare polo.
Ipse Necolides, tragico heic quem carmine laudae
Incipit in laudes buccina prima tuas.
Zacharias Lundius. Holsatus.
NOn tantum claudus latitabit sutor in umbra
Crede mihi ingenium vidit et illa suum.
Hoc in umbra amico meo ego umbraticola adumbravi
Pollux Scotophilus.
VIncenti quem Calliope, quem tota sororum
Nascentem Clario fovit, in amne cohors
Qualis ad huc teneros pugnax Germanisa, fetus
Exploraturis durat in arma vadis.
Qualis et Aemonio lustravit mater Achilli
In dis iuranda nobile robur aqua.
Te tuus e Latio procul Heinsius orbe salutat
Nomen ob expertam non tibi vile fidem
Fallor? an apparent inspectae signa tabellae,
Literaque auctorem prodit amica suum?
Apparere liquet, nec enim potes, optime rerum
Tam tibi dilectam non bene nosse manum,
Me tenet Assarici regnata nepotibus olim
Septeni spatium Dardana Roma iugi.
Roma Thriumphalis, metuendum gentibus omen
Heu mihi quam faciem non habet illa suam!
Rudera pro priscis ostentat foeda tropaeis
Funeris ah quanta mole superba sui!
Romani cineres et quae damnata favillis
Tecta ruinosam lapsa subistis humum;
Tarpeique solo moles aequata Tonantis,
Et frustra Iliaco sacra negata rogo;
Heu sedes augusta Deum! sic barbarus ignis,
Sic te sacrilegae diripuere manus?
Ten' tueor tene alma parens? ubi bellica virtus,
Nunc ubi maieslas numinis illa tui?
Tune subactarum moderatrix ardua rerum?
Tune ille edomiti Martius orbis apex?
Quaesors dissimilem tibi te facit? anne vel ipsas
Temporis exagitant, iura maligna Deas?
Nec tamen usque adeo penitus cecidisse puteris,
Pectine Fabricii nunc rediviva mei
Sic Amphioniae scenarum crimina Thebae,
Pergama sic Claria surgere iussa lyra,
Ipse loci genius, nec adhuc sine numine tellus,
Nescio quid, quare me sibi iungat habet
Seu nunc Herculei me Tiburis ora moratur
Consita pomiferis Tiburis ora iugis;
Qua scopulo lapisis Anienus inaesluat undis,
Et procul audita saxa fatigat aqua
Seu Circaea trahunt, viridaria, quaque tepentem
Fontibus egelidis temperat aestus humum
Iugera Telegoni cultissima, non ego vobis
Pingua contulerim fertilis arva Phari;
Non ubi Achaemenio Panchaia fragrat amomo,
Aut quae thurilegus culta sabaeus arat.
Sive pharetriferae nemoralis Aricia divae
Me tenet, aestivo silva petenda die;
Quaque Numae coniux, phrygiaeque Numicius Annae
Raptor amatrices gramine vestit aquas.
O non lustrandae properanti lumine sedes,
Avia Pierio rite dicata choro!
Sed desiderium deserti mite parentis
Iam monet, et spontis me negat esse meae.
Cui nunc conspicuis meditanti saecula chartis
Plorat ad Aonias aemula turba fores.
Haec eadem te, dulce caput manet ardua merces,
Non tu Lethaeis praeda futurus aquis.
Me quoque non totum quo postera negligat aetas,
Glorior ingenii pignus habere tui.
Nicolaus Heinsius. Dan. Fil.
ALbis ut indomitos Vincenti, infundit amores
Et placet e Patriae lecta puella sinu;
Iam tua Nordwices resonant periuria colles
Et se post positam nostra Merilla dolet
Quae tua, quod Batavae commendant carmina gentes,
Pignora tot fidei credidit esse tuae
Sed gemit incassum. Nec dum tu deseris illam
Aut tanti sceleris te Iuvat esse reum.
Utraque te fruitur, fidumque agnoscit amantem
Accipit et partes illa vel illa suas
Non haec perfidia est, nec totum possidet una:
Illa sibi vatem vendicat, ista virum.
Marcus Zuerius Boxhornius.
ULtima Fabricio iam reddite iusta Camenae
Nempe, Deae vobis ilicet ille fuit.
Ille fuit vobis; miserae plorate Camenae
Ulterius vestri non erit ille chori.
Tu quoque virginea redimitus Delie lauro
Aonium maesta concute voce nemus
Praevaluit cytherea tibi. Cytherea trumphat:
Quodque tui fuerat muneris, ille tenet.
Parnassi columen, parnassi prima voluptas
Fabricius sacrae Phoebe sititor aquae.
Transfuga Musarum, malisanae castra Diones
Prae posuitque tibi Pierisinque tuis.
Ulterius nec iam victura carminis arte
Phoebe tuos reddet, ut dedit ante, modos.
Sed tenera sacrum pensabit coniuge Pindum,
Et sinus hic illi fons Heliconis erit.
Obruet in tentum iam cura domestica vatem,
Ex alioque aliud somnia rumpet onus.
At vos Pierides, vestri pia cura poetae,
Ah precor, ah tantum ne sinitote nefas.
Tam culto docti migeat ut ab ore lepores
Aut suus ex isto pectore Phoebus eat.
Sed potius vivant aeterno foedore nexi
Fabriciusque Deo, Fabriciusque Decis.
ex tempore Nicolaus Heinsius Dan. F.
VIncenti amicorum meorum et sanguinis
Insigne cognati decus, cui gloriam
Et principum peperit virorum gratiam
Non obviis impensa cura litteris,
Quem rectius locum quieti deligas,
Post tot pericla, totque terra, tot mari
Haustos labores, dulce quam patriae solum?
Quae debitorum laude dignis civibus
Dat praemiorum scilicet primum tibi,
Animi puellam corporisque dotibus
Pulchre nitentem, dignitate familiae
Primis parem rei futuram praesidem
Domesticae, genialis assedamtori.
Quid? mene par est vocis expertem meae
Votique tanti nupitas transmittere
Cognati, amicique? id nec illa siverit
Cum patre sponsa et culta tam sancte tuo
Fides, amorque, dum licebat, mutuus,
Quo terra Candidius nihil tulit viro
Nec ille, quem cognate praestans debeo
Honor tuis virtutibus. Sit haec mei
Summa ergo voti. Summa cum (quae nota res)
Contigerit ingenit tibi felicitas,
Rerumque doctrinaeque summa copia,
Par indoli fortuna, par scientiae,
Sed illa constans, illa flecti nescia
Currentis aevi spatia Vincenti, tui
Et Angelae, iuxta tuae, et tuos lares
Ad usque calcem prosequatur candidam
Heinricus Vagetius.
QUid liber solitis manere flammis,
Quid caste veneri suos negare
Sperabas numeros, tener Fabrici,
In primis ubi mentibus cupido
Subiectat stimulos sui furoris?
Num possis oculos vagos puellae,
Risus oscula, candidosque mores,
Et gestus sine vocibus loquaces
Immoto rigidus videre vultu?
Nec Phyllis, neque te Merilla talem,
Nec Rheni ad rapidas Lycoris undas
Dulci vulnere saucium videbant.
Atque illae facili vigeat levatae
Caelo carmine, quod puer cupido
Aeternum iubet esse, nec perire
Commislos fidibus tuis calores.
Nunc restat peragenda res, Fabrici,
Quae non versiculos leves requirit,
Sed quam versiculis licet referre,
Et solo decet expedire facto
Si blandis laiae fuere verbis
Contentae, fuerunt et haec ab ipsis
Tantum praebita, nunc dabuntur illa
Quae non sunt modo muneranda verbis
Te poscit iuvenem puella: poscit
Coniux casta Virum: Marite turba
Debetur numerosa liberorum
Uxori, Patria, tibi tuisque
Haec laudare potest bonus Poeta,
Sed praestare potest bonus maritus.
Lugduni Batavorum fac. Reinhold Blomius.
NOn uno nomine TIBI NOBILISSIME FABRICI strenam ac vota hoc novi anni, quem salutarem nobis, temporis Auctor atque Rector faxit, auspice die deberi videbam. Nam sive strenuam virtutem quam feliciter bono publico impendis, sive reliqua omnia aestimabam, undique ad id officii genus, non mos et consuetudo, sed sanctior necessitas provocabat: Et tamen ista inpreimis, tanto iure id requirebat, ut citra manifestum iniuriae
crimen, omittendum minime videretur. Quid enim ea aliud, quam firmissima ancora, aut solitissimum fulcrum, cuius robore, salus, Nobilissimi Gedani, Publica, a ruina, et naufragio prohibetur? Experta id saepe Gedanensium res, cum, in inclita Polonorum curia, ipsorum bono illam occupares, sedsemper ita occupares, ut, novo incremento florentem publicorum felicitatem iuvares. Et volet Deus, hanc ipsam, qua inter mille pericula ac difficultates, nunc defungeris, non alio successu, geri expedirionem. Quin aliis gravis immineat praesens met us Tuam DOMINE tantum abest, ut moveat conslantiam, ut et fortius, in supprimenda mala, hanc animet. Quid vero hic? an, sine trena, curarum ac vigiliarum Tuarum dimit tenda sit strenuit as? annon votis omnibus, ac precibus, ut, quae tam salutariter huc usque usurpat a fuit, aet ernis usibus feliciter superet, caelum fatigandum? Tanto id quidem, me Iudice, fit aequius, quanto minus carere eadem, status rerum publicus, posse videtur. Ne tamen in continuas curas vivacem Te opt are iudicemur, id potius supremum Numen ommus ut tantum sub novum hunc novi anni exortum, novo gratiae dulcore pristinae sortis acerbitatem commutet. Non ego hic Caricas Romae, Ficusque curo, dum dulcissima, miserantis gratiae, suavitate frui nos velit Deus. Haec ergo mitiora tempora, ut reliquum vitae Tuae DOMINE, recreent, et gravissimis pro publica re laboribus, dulcior tandem succedat quies, oro. Et seria eo magis devotione id oro, quo arctiori amoris nexu Tuo meum adnexum est pectus. Ita
fere Romae actum notamus ut non tantum Clientelae sed amoris quoque mutui testimonia strenae praeparent atque vota. Scilicet sancta amoris necessitudo est, qua impulsus amantium animus, non effectu saltem et voto, sed opere ipso amoris aeterntiatem asserere studet. Quasi ergo his novis nodix quotannis amor devinciretur eo ritu calendas sacras volebant. Ast velit o si Deux, ut quantum Tuo, in me amori firmando animus destinarat, tantum vet genius, vel calamus exsequi possit. Quicquid tamen sit ipse me solatur amor, qui numquam externis ita capitur, ut non praeferat mentis aestimium. Ab hac ergo profectum, quicquid sterilis et exsucca protrusit vena, accipe, ac quid Amicorum Maxime Tibi sacrum amor voluit suum Amro acceptet. Ita Feliciter e Publico et privato voto diu age, ac quem hodie ingrederis, felicioribus, aliis quam plurimis annis diu auge.
QUem prudentia quem sagacioris
Mentis caelica vis, fidesque pura
Regi, Principibusque, civibusque,
Prae multis totus dedit probatum.
Quem rarissimus eruditionis
Fructus, quem Sophiae recessus omnis
Lustratus, dedit ommbus colendum,
Nostro FABRICIO, salute plenas,
Plenas prosperitate, gaudioque,
Anni dum reducis percor CALENDAS:
O iam nectite Virgines sorores,
Et tu nectito Phoebe mi, Corollam,
Quae strenae vice sit: meretur istam
Virtus strenua et absolutioris
Qua magnus cluit, eruditionis
Laus, quin (scitis) amor meretur istam,
Quo constans sacra vestra curat. Ergo
Adsit vivida Laurus et virentum
Palmarum vigor et Sacratioris
Verbenae decus, ac amoeniorum
Florum, cunctus odor paratus adsit.
Post quicquid Citharave, Barbitove
A vobis, Helicone teste, lusum
Huc huc addite: gratulationes
Ac plausus resonet Borussus aether.
Sit VINCENTIUS usque et usque vincens,
Quod-sors-cumque ferat molestiarum,
Et quicquid tulerit dies laborum,
Quas curae dederint acerbitates,
Has virtus iubeat, favente caelo,
Caricis ficubusque dulciores
Esse ipsi. Patribusque Patriaeque,
Utantur pariter beatiores
Rex cum principe, civibusque cunctis,
Et longa et facili VIRI senecta,
Quem prudentia, quem sagacioris
Mentis caelica vis, videsque pura
Regi, Principibusque Civibusque
Prae multis totus dedit probatum.
SOrtis et invidiae, Vincenti victor amoris
Summa mei, summum hac luce colende mihi,
Debentur fateor, Vincenti splendida serta:
Quae quia iam Thilo nectere non potuit,
Hoc cape, non magnis meritis, sed tempore dignum sertum
Qualeque Thiloni nectere iam licuit.
Quamquam VINCENTI hoc quis dignum nectere
Possit, ni Musae debita serta ferant?
Floridius Gedani dulcis WESTHOVIA nectet
(Osis salvus Ei, salva sit illa TIBI.)
Quando stylo veteri nobisque Tibique recurret,
Lux ea fausta nimis, lux ea laeta nimis
Tuncque styli veteris memor, usu promptior, insta,
Ut VINCENTIOLOS ANGELA victa gerat.
Interea vincens felix curasque viasque
Invidiae et sortis Victor ova atque vale.
Accipe VINCENTI quod Thilo dat tibi sertum
Splendidius virtus, et Deux ipse dahit.
Vir Nobilissimus, Amplissimus atque Excellentissimus VINCENTIUS FABRICIUS, ICtus Eiusdemque Reip. Syndicus clarissimus Regionmontum inviseret.
DUm triste nostros in iugulos rotat
Bellona ferrum, iamque acie rei
Omnes in ipsa stamus ictum
Desuper accelerante caelo.
Pacata dudum quaerimus anxii,
Calende votis aethere, tempora
Non cura PRINCIPEM quieti
Non PROCERES onerosa tradit
Grassans Polono limite, corripit,
Trux flamma Prussos undique cardines,
Telisque telorumque cuncti
Turbine deriguere campi
Et vestra iam nunc res agitur, puto
Cives GEDANI nobilis, et pavor
Vestras in oras serpit, aestu
Vistuleae glomeratus undae
Quamquam pavori qui pateant, fides
Quos sancta dudum, quos sacra moenium
Consepta, et agger altus, et vis
Consilii bene clausit acris?
Pars huius ingens, FABRICIUS DUCI
Dum vestra nostro iussa renuntiat
Orator, et cauti coitis
Finitimae studio salutis.
Momenta vestri non monitus ego
Perconter audax, aut, calami procul
Arguta linguens, ad tubarum
Classica deveniam, sat aequus,
Haud mente suasor. ne fremitus tenet,
Et festa Caeli gaudia Bregelae;
Me plausus et celebriorum
Dulcis Anactoridum voluptas
Assumpta tanti vultibus Hospitis
Quem dulce quondam Belgicus Amstela
Fides retentantem cnoras
Obstupuit, sociamque Leidam
Duxit stuporis. Non alio magis
Plausere Montes Hospite Regii,
Divos faventeis cuius omni
Caelitus expetiere coepto.
Felix, O urbis floscule Patriae
Nec non SENATUS nobile cor tui,
Si FABRICI. debere vestris
Se quoque Pax velit alma suasis!
ECquid te Patriis viventem frater Athenis
Ad riguas Albis lene fluentis aquas,
Tractantemque sacras divinae Palladis artes
Iuppiter! insueto nobilium studio.
Nostri tangit amor? omnique Perennius aere
Illud fraternae nomen amicitiae?
An sic intentis haeres. defixus ocellis
In Musas puero Numina culta tibi:
Ut tua non ullis impendas otia curis,
Pieridum praequam dulcibus alloquiis
Seu nunc Pergamei moles operosa magistri
Aonides iussit res sibi habere suas.
Seu Themis addixit cathedris, quod laetor utrinque
Implicar et gemini causidicina fori.
Aut ergo ante tuos vivis conviva penates
Et nihil arcana, Numina voce rogas
Dulcia securae consectans commoda vitae
Quam lepor et Musis pascat amica quies
Quicquid erit, nam te numquam cessare putamus
Tradere nec molli corpora pigritiae
Illud dividiae est nos tot seiungere multa
Quantum Albis Cimbro dissidet Oceano
Coram flexanimas accidere et reddere voces
Oraque non fictis iungere suaviolis
Heu Divi quam dulce foret, quam pura voluptas?
Sic animum argutis pascere deliciis.
Et procul a strepitu, procul a clamore Potentum
Quos sua civilis cogit in arma furor.
Sub viridi tecum requiescere tegmine fagi,
Ceu patrias olim Tityrus inter oves
Nec modus aut blandi carmen recitasse Properti
Quem durae assidue torsit amor Dominae:
Aut legisse mei teneros Nasonis amores,
Ludorumque tuos umber amoene sales;
Unde haurire queas vitae praecepta beatae,
Et genium ingenuis exhilarare iocis.
Qualia contigerint nobis si munere Divum
Heu quam pro nihilo cetera cuncta forent?
Quae vulgus hominum stulte miratur et optat
Et gaudet solidis ante tulisse bonis.
Nam quo tam longis animum distendere votis
Non rerum fasces nec mihi venor opes.
Haec alii cupiant, nobis quaeuntur at illae
Ingenii, quales Euclio nescit, opes
Prudens simplicitas, livorisque inscia virtus
Mens bona, non tactis candidior nivibus
Et pudor et numquam non invidiosa supellex
Carminis, et simplex qui vacet arte cibus.
Despectorque animus rerum, supraque Tyrannos
Spiritus, aeterno proximus igne Deo
O ego sic possem tranqulle ducere vitam,
Ignotus populo, notus at ipse mihi!
Sic mihi paulatim veniat non pigra Senectus
Tardaque mors, felix terminus ipsa sui.
Dii quibus humanae curae suntcommoda vitae
Et tangit superos haec quoque cura Deos
Si purus musarum adsto Phoebique sacerdos
Nec cor sollicitant facta nefanda meum
Este boni teneroque haec reddite vota Clienti,
Reddite, si merui, pro pietate mea
At tu qua Gambras Albis pater alluit arces
Et iuxta pluviis Alstera stagnat aquis
Sivelegas veterum Vincentiscripta Quiritum
Quotquot et Heroas Craecia mater habet
Carmine seu mediteris opus, quod postera laudent
Omnia, quodque, oculosecla stupente legant;
Seu terras alto visum mox sole calentes
Ibis, et Aonii pars eris Imperii.
Si non ista tuos mutarunt saecula mores
Non poteris Iani non memor esse tui
Undique cui puro non rident lumine soles,
Saepe ferit tenerum saevior aura caput
O prima infelix quae me lux edidit orbi,
Iussit et iratis vivere caelitibus.
Non ego nunc frustra dubiis tot casibus actus
Damnarem sortis fata maligna meae
Rorantes nequiquam oculos et languida tendens
Non audituris Brachia sideribus
Saeva meum postquam rapuerunt fata parentem,
Qui cum una tota est nostra sepulta domus.
Omma qui cum una perierunt gaudia nostrae,
Quicquid et in vita mollis alebat amor.
Siccine te nostris, genitor dulcissime rerum
Offensum vitis aura maligna rapit?
Nec tua te texit pietas, doctrina fidesque
Sanctus et integrae Relligionis amor?
Numquam ego telucis postquam huius munere functus
Et tua sunt matrie reddita membra suae
Adspiciam post hac? ac certe semper amabo
Semper maesta tua carmina morte canam.
Quale gemit moriens cum vocem intendit hirundo
Cui procul a nido devia mater abest:
Aut queritur teneroviduata columba marito
Daulias aut rapti fata gemens Styli,
Heu mea non ullis fortuna aequanda procellis,
In caput agglomeras ut mala multa meum.
Ipsa aliis quandoque parens, quandoque noverca
Me manet assidue dira noverca dies.
Et velut ansa ansam trahit, unda supervenit undae
Continuantque suas Phoebus et astra vices.
Sic ego continuo fortunae vulneror ictu
Nullaque non currit hora sinistra mihi.
Ecquid agam? contra natalia sidera surgam?
(Hoc foret in magnos arma movere Deos.)
Non ego fortunae furias patientia vincat
Hercle iuvat fatum sic superare meum.
Cetera mittamus superis si scaeva minatur
Mane novum, vesper fors meliora dabit.
Nondum fata iubent nullam sperare salutem,
Tam non iratas increpat aura minas.
Nil desperat inops, cui nil sperare relictum
Saepius alternas exhibet ora vices.
Tandem etiam nobis per tot discrimina vectis
Optato veniet mollior hora die
Aerumnis factura modum, finemque labori,
Tam niveum dabitur quando videre diem!
Interea dum fata tonant, atque agmine toto
Concitat immites tutbidus Auster aquas,
Nixa Deo tantos spes et Patientia casus
Sustinet, aerumnis sola medela meis.
Di meliora precor, terroremque hostibus illum
Qui miserum multa versat amaricie.
Non tamen immemorem vestri, oblitumque Bonorum,
Quos ego constanti semper amore colo.
Luctu desiderioque plenus perscribebam Hafniae Dan. Mense Octobr. CIC ICC XXXIV. I. M. C.
In Obitum Amplissimi et Nobilissimi VIRI VINCENTII FABRICII, CONSULIS NEC NON per XXIII. annos Rei publ. Gedanensis Syndici fidelissimi WARSAVIAE In defunctione publica denati, ANNO M. DC. LXVII. Feria II. Paschatis. Quam pulchrum est in statione mori!
QUi quondam Patriae defendit Iura, diserto
Intrepide pugnans ore, styloque potens;
Nunc iacet elinguis: damnum haud reparabile, Magni
Fata Viri lugent Urbs, Patriaeque Patres.
FABRICIO tantum parva haec Res publica debet,
Quantum Roman suo maxima Fabricio.
ADRIANUS DE LINDA, Regius Capitaneus Mirachoviensis, Senior Civitatis Gedan. per XXXIII annos Praeconsul, pie defuncti olim amicus sincerus, et Compater, lugens scripsit.
MAGNIFICO DOMINO, DN. CHRISTIANO CASSIO, Com Palat Caesareo, S. Rom. Imperii Exempto, Consiliario Holsatico, et Cancellariae Uthinensis Directori. Domino ac Fautori suo Magno.
MAGNE VIR, et nostris Maecenas Optime Musis,
FABRICII quondam maxima cura tui,
FABRICII, quem prima tibi coniunxerat aetas,
Qui primum, Duce Te, limen honoris adit.
Accipe, quos tenues in amico funere versus
Auspiciis scribo deproperoque tuis,
Ista tua est pietas, qui caras eminus umbras
Plangis, et in Cimbris me celebrare iubes.
Atque utinam vel Te scripsissem digna, vel illo:
Nunc culpam pietas corriget ista meam.
Siquid enim pecco, pecco pietate: minusque:
Nunc pecco; pietas quo fuit ista duplex.
Namque tua fretus pecco pietate meaque:
Nam mea fit pietas; et mea culpa tua est.
Ergo meos elegos (quam nunc falleris!) et omnem
Trado tibi culpam cum pietate meam.
ELEGIA In Obitum. Magnifici et Nobilissimi Viri VINCENTII FABRICII, Primum Celsissimi Holsatiae Principis, Episcopi Lubecensis, Consiliarii: Hinc Gedanensis Rei publicae Syndici et demum consulis bene meriti, In Ipsis Comitiis Varsaviensibus, ipsisque Paschatos feriis, febre ardente exstincti.
Quis mihi laxabit refluas in carmina venas
Impetus, ut FABRICI funera mangna gemam?
Funera tot populis et tot plorata Poetis,
Queis ipsae Charites, ipse parentat Amor:
Funera sed Batavis tantum dicenda Camenis,
HEINSIADAEque fuo iure canenda Patri:
Funera, PASTORI quae Musa domestica planget,
Queis TITIUS lenes difflu~et in numeros.
An mea tam doctis se querquera naenia chartis
Misceat et tenui vagiat aegra sono?
Ipse suas etiam lacrimis communibus addet
Vistula, et effusis funera flebit aquis.
Forsitan et patrius se fluctibus ingerat Albis,
Ut lacrimis pars sit nulla relicta meis.
Iusta tamen, sed iussa dabo, ploraboque, si non
Spargo Medusaeis fusile carmen aquis.
Eiulet incomptis mihi pertica Musa querelis,
Et gemitus et suspiria fracta trahat.
Fundere si nequeo bene lotis carmuna labris,
Intercisis singultibus ora gemant.
Forsan et ingenium dolor hic excludit et artem,
Et pretium indocta de pietate capit.
Occidit hei! magnum saeclorum momen et instar:
Orbis delicias invida claudit humus.
Occidit et tenues complet VINCENTIUS urnas,
Cuius non uno gloria sole patet.
Ipse heic Corycio Phoebus tumulatur in antro,
Inque uno Virtus, Gratia, Suada perit.
FABRICIUS iacet hei! cuius per saecula magnum
Stat nomen, cuius fama per astra volat.
Occidit hei! magnique silet nunc lingua Senatus,
Qui sua nunc mutofata dolore gemit.
Mascula qui rebus Vir folverat ora gerendis
Heic tacte, et GEDANI firma columna iacet.
Sarmaticos inter proceres dum publicus Hermes
Considet et causas disserit ore graves,
Publica quem dum cura coquit sub pectore fixa,
Dumque bonitotum publicus ardor habet,
Quae flagrant animo, rapuerunt viscera flammae
Et lento febris tostus ab igne perit.
Ducitur extrernus per curas Spiritus istas,
Ut populo vivus se moriensque daret.
Occubuit tot Regni spectance Senatu.
Quae vitae, haec mortis publica scena fuit.
Nec levis illa fuit tam pulchrae gloria mortis,
Ne poterat fato splendidiore mori.
Sic mediis moritur miles generolus in armis.
Hac optent magni morte perire Duces.
Scilicet exemplo qui vixerat omnibus unus,
Tot nunc debebat testibus ille mori,
Quique olim insomnis prospexerat omnibus Argus,
Publica nunc inter lumina luce caret.
Sed fallor; non luce caret lux publica: sed cum
Sideribus media vunc quoque nocte micat.
Hei mihi! quantuserat! non perditur unus in uno,
Multorum e multis unus hic instar erat.
Vix puer ille suos superat VINCENTIUS annos,
Et matura suum mens stetit ante diem.
Iamque sacram meruit Pindi de vertice laurum.
Sertaque, quae Vatum Numen Apollo dedit,
Iamque illi Phoebi chorus assurrexerat omnis
Pectora iam multo Numine feta notans.
Quis fuit ille, quis o Caelo dedu ctus ab ipso
Spiritus, et quantis ignibus acta chelys!
Ipse sui Phoebus dotes miratus alumni
Attonita sacros imbibit aure sonos.
Gloria prima fuit Batavis placuisse Poetis
Et quendam haec inter nomina ferre locum.
Ipse Amor, ipsa Venus geniali nectare chartas
Imbuit, et dulcis fluxit ab ore favus.
Illimis, nitidus, priscoque simillimus auro
Sermo fuit, qualem Roma vel ipsa velit.
Hos, reor, auritae quercus, nec surda secuta
Saxa sonos variis subsiliere modis.
Oblatas poterat Vates sibi spernere frondes,
Laurus enim in crines carmine tracta ruit.
Maximus hunc magno Grotius complexus amore,
Quo nullum maius Belgia nomen habet.
Ipse Pater Vatum non defuit Heinsius, is qui
Nec Nasone fuit, neve Marone minor.
Cuius iudicio si stamus, is omnibus unus
Teutoniam populis exhibiturus erat.
Continuavit eos Patris post fata favores
Filius haud magno Vate Parente minor,
Qui sibi iam raptos infelix luget amores,
Et cineri forsan vota suprema feret.
Singula quis memoret? nullo se Belgia iactat
Nomine, quo non et iactitet iste suum.
Iunxerat hinc Medicas plectris felicibus artes,
Et gemino cultus nomine Apollo fuit.
Sudatae luces, vigilatae ad lumina noctes,
Mensqueper immensos praecipitata gradus.
Iam Sophie se tota dedit sie veste videndam,
Totaque nunc patuit Graia, Latina Venus.
Inde tot expugnat decumanis saecula curis,
Inde fuit studiis ultima meta Themis.
Magna nec una fuit variae facundia linguae,
Vincla triumphatis auribus apta parans.
Iamque petebatur rerum faber aptus ad usum
FABRICIUS Themidos culmina summa tenens.
Prima istas potuit cognoscere CIMBRIA dotes:
Heic lateri iunctus Principis ille fuit.
Demeritura Virum hinc GEDANI Res publica tantum
Consiliis comitem iussit adesse suis.
His humeris suffulta sub hoc bene sedit Atlante:
His pedibus stetit: hoc ore locuta fuit.
Ille peregrinis pretium virtutibus aequum,
Illa deeus stacuit, nomen et illa dedit.
Nomen et ille dedit, quo seiactaret: eisdem
Mutua nam facibus gloria pasta fuit.
At nunc ille iacet, quamvis facundus, amatus,
Optimus, egregius, nunc tamen illeiacet,
Et tacito, rapidos inter placidissimus aestus
Inque fori mediis fluctibus, igne perit.
Qui non hos votis voluit flagrantibus ignes,
Vincere, quis docta noluit arte malum?
Ter quater Aoniis exstinxere Cynthius illos
Fontibus et medico frangere ore parat.
Sed nec aquis morbus, nec erat medicabilis herbis.
Nec prosunt Claria pocula mista manu.
Flamma ferox ipsas sensim populata medullas
Intentat properam viribus aucta necem.
Vertitur in cineres corpus: verum igneus istis
Spiritus ad superos ignibus actus abit.
Qualis, ubi Alcides dotali arsisse veneno
Fertur, ab Oeteo est raptus in astra iugo.
Nos tamen has fusis ulciscimur imbribus urnas,
Et damus haec cineri tristia tuo.
Nostra tibi pietas, quamquam peregrina, parentat:
Ingemit exsequiis non sua Musa tuis,
Annua quae, FABRICI, tibi munera sparget, et istos
Perpetua Manes relligione colet.
Perpetuus sic ille dolor durabit, eritque.
Haec lacrimis semper tincta favilla novis.
Ipsae Naiades, ipsae flevere Camenae,
Legit et e labiis oscula summa Charis.
Ipse lyram Pater et chordas sine honore fluentes
Odit, non Helicon Cyrrhaque lenta placet.
Interea has umbras gratissima myrtus obumbret,
Et cinis hic laurus germinet usque novas,
Laurus quae viridi decrescant fronde Poetis,
Et quaedam sacrae semina mentis alant.
Surgat Orontaeo lascivula cespite tellus,
Balsamque et Libycae germin messis agat.
Spargat odoratae per marmora Pallidis imbres,
Et nebulas semper vibret Achaemenias.
Panchaeas stillet lacrimas, felicibus auris
Spiret et aethereo gramina rore fricet.
Hic fons, quem liquido sudavit Pegasus ungue
Per medias docto garriat amne vias,
Facundo mutum cinerem qui perpluta imbre,
Unde levet doctam vel cinis iste sitina.
Hic Ver perpetuum vigeat. procul este Decembres!
Hic Maius passis ambulet usque comis,
Sic tumulos, sic vere suo tibi Flora coronet,
Edat ut usque novum feta puerperium.
Haec Tibi parvorum metetur castra Quiritum,
Pictaque in accensa fulgeret iris humo.
Hic Nardi spicam vaga linea carminet, illic
Intexat Pulchro velere caltha toros.
Hic violae creicant immortalesque Amaranthi.
Cinnamaque et stacte, Cecropiusque thymus.
Depectant flores Zephyri laetique iocentur,
Lenis et in placidis oscitet Eurus agris.
Stet consanguineo rosa quae scintillet in auro,
Et veluti patulis porrigat oscla labris.
Fallor an ipsa suis celebrant te lilia linguis,
Et te diductu mussitat ore rosa?
Forsan et hic, aliquis cum pulsat barbita Vates,
Nutabit florum per sua castra cohors.
Et saltaturis similes hinc carmine tacti,
Hinc Vatis rapti numine, colla trahent.
Circum Apis aethereo pascatur plurima rore,
Daedaliaque leves imbricet arte lares.
Prandeat hic Siculae convivia dulcia Florae,
Manibus ut reddat non sua mella tuis.
Sed pura et sine cerai lentore refusa;
Qualia stillabant Vatis ab ore sui.
Huc quoque pictarum gens ingeniosa volucrum
Concedet tumulos soponte secuta tuos,
Et vectigales Vati persolvere cantus
Gestiet, et nidos heic struet illa suos.
Haec Musis afflata tuis meliora sonabit
Carmina, et hos Echo discet amoena sonos.
Ipsa perorabit fracto Philomela susurro,
Cognatusque elegos hic tibi fundet Olor.
Hinc franget Fringilla sonos, et triste Poetae
Gutturis obsequium solvet Alauda suo.
Omne genus volucrum Vatem memorabit, et aer
Vocali totus seditione fremet.
Infaustae procul eftis aves, non noctua, bubo,
Non ales rauco barbarus ore crepat.
Non pica et furtiva latrans ad pabula corvus
Musarum doctas ganniet inter aves.
Elysiis aderunt Vatum desedibus umbrae,
Et molles elegos ante sepulcra canent.
Heinsiaci venient ad pristina foedera Manes,
Et graciles iunget Grotius ipse manus.
Heic quoque Barlaei festiva vagabitur umbra,
Et totum ducet post sua terga gregem.
O Nasamoniaco bustis incumbere ritu
Detur, et afflatu tangerer ipse tuo!
Et tibi te dignos posset mea scribere lessus
Musa, nec invitum sollicitaret ebur.
Plectra ageret priscis litem motura Poetis.
Vinceret et Thressae stamina docta lyrae.
Nunc indocta tibi lacrimas protrudit inertes,
Exspiratque tuos inter et illarogos.
Illa quidem queritur: sed te mortalibus umbris
Maiorem noster non ferit ille dolor.
Nobis usque licet lacrimarum haurire culullos,
Dum tu divino nectar ab ore bibis.
Tu nunc sidereis immistus Vatibus astra
Tangis et ignavam despicis ales humum.
Exile hoc cernis (si cernis) ab aethere puncktum,
Et si quid puncto fingitur esse minus.
Exiguo rides bacchantem in pulvere turbam,
Ut puncto super hoc omnia puncta ferat.
Cum pelagus spectas, vix hoc tibi bulla videtur,
In quo tot fluctus nunc homo bulla movet.
Adspicis heic medio tot castra natantia ponto,
Totque super vili proelia mota luto.
Pulveris exigui iactu quae pressa quiescunt,
Ut turbare solet bella colonus apum.
Nil tibi cum terra, pedibus qui sidera calcas.
Egreditur spatiis Mens generosa suis.
Vicit io! vicit sacris VINCENTIUS armis
Deque suo felix funere Victor ovat.
Ipse suos celebrat cum SALVATORE triumphos,
Quaque die hic mortem; vincit et ille die.
Ergo pro lessu laetum paeana canemus,
Faustaque pro feretro ferre tropaea decet.
At nos exuvias sub marmore condimus istas,
Ipse suo quas de funere praedo tulit.
FABRICII hic pars nulla iacet, necrede Viator,
FABRICII quisquis nomina forte legis.
Sed tamen ista legis distinctaque conspicis auro
Nomina, vicinus quae notat iste lapis
Vel sculptoris erat, vel sculpti carminis error.
Nam tumulo inscriptum sic (puto) carmen erat:
FABRICIUS IACET HEIC. TITULOS NE QUAeRE VIATOR.
OMNES HOC TITULOS, OMNIA NOMEN HABET,
UL TIMA CUI DE MUM COMPLETUR LINEA RERUM,
VIRTUTUM POSTQUAM SINGULA PUNCTA TULIT.
FABRICIUS Geticam legatus abivit in aulam.
Dumque obit hoc munus, summum obit ille diem.
Idem erat e Caelo legatus missus in orbem,
Ut causam gerert non minus ille DEI.
Ergo DEO Patriaeque in munere serviit uno;
Fine sed haec alio munus, et ille regit.
Non eadem est hominum via, quae via Numinis: ista
Namque domo mittit: sed vocat illa domum.
Mutatur Dominus, sed munus durat, eritque
E Legato nunc Angelus ille DEI.
MAgna Parens, GEDANUM, toto quae dividis orbe
Nomen et immenso tendis ad astra gradu,
Urbs augusta, potens opibus, Musisque benigna,
Laudibus o maior, maior et invidia.
FABRICH vah quanta tui iactura! quis iste,
Pectora qui tot agit, tot premit ora dolor!
Sarmaticam sollers orator missus ad aulam
Immoritur curis, quam bonus ille! tuis.
Quanta erat haec pietas, quae gloria! quantaque damna
Hic sentit populus, quanta Senatus habet!
Quo minus ille tuus (nam Te non ille Parente
Natus) eo magis hic se probat esse tuum.
Non fuit ille suus, fuit aut alienus; at unus.
Integer et totus nunc fuit ille tuus.
Ut numquam sese in partes abiisse probaret,
In partes totus solvitur ille suas.
Debita dumque Tibi, Naturae et debita solvit.
Et quam non animam debuit, ille dedit.
FABRICIO quam multa tuo, ditissima, debes!
Magnum hoc, quod nescis solvere, nornen habes.
Redde animam, vivat per te tuus ille superstes,
Da nomen, tua quod vincere saecla queat.
Quis neget aequa? Tuo hic in munere mortuus: Ergo
Munere nunc Vivat mortuus ille tuo.
HEinsiade, Vatum Batavorum summa, sed una
Gloria, quem Phoebum patria terra colit.
Heinsiade, veteris vindex certissime saecli,
Heinsiade, numeris non temerande meis.
Seu tibi Regales dispungunt otia curae,
Seu fovet in molli Calliopeia sinu,
Improba, feralis, nigrantibus horrida pennis
Auribus allapsa est praefica fama meis.
Cuius verba tibi refero, sed ferrea, sed quae
Excutiant capiti laurea serta tuo.
Ille Tibi quondam fraterno iunctus amore,
Et tecum Clariis advena tinctus aquis,
Ille tuis quondam non ultima gloria Belgis,
Teutoniae summum, iudice Patre, decus,
Ille tuis dictus toties totiesque Camenis,
Ille tui praeco nominis, ille Tuus,
FABRICIUS tuus ille (quid hei, quid Fama minaris?)
FABRICIUS (titubant hei mala verba!) fuit.
Ergo fuit Tuus ille, fuit, vixitque. Sed ista?
Quis dicet digna funera voce dolor?
Quis gracili tantas aequaret carmina laudes,
Quae strepitum tenuis non meruere lyrae!
Hos ego do lessus (si quis tamen hos quoque, si quis
Aut legit, aut tanto Nomine digna putat.)
Sed dixi tamen has Vates inglorius umbras.
Non ego, non culpam deprecor ipse meam.
Namque tuos, Heinsi, carissima funera lessus,
Poscunt, et cineres hos puto velle pios
Forsan et Heinsiacas praesentit amica Camenas,
Et correpta tuis subsilit umbra modis.
Forsitan (Euridices memorant ea fata Poetae)
Orphea poteras hanc revocare lyra.
Si iuvit genio quondam nascentis Amici
Et libasse merum et ture litasse sacro:
Sive tuam quondam celebravit carmina lucem
Natali dicens optima verba tuo:
Extremum quoque nunc morienti munus amico
Redde, neceterni differ honoris opus.
Heinsiaco poterit lessu tuus ille renasci,
Qui natalitii carminis instar erit.
Qui potes ergo, istos digno dic carmine Manes:
Me pudet in tanto funere posse loqui.
Cumque velis, facies (quis enim te velle negaret?)
Me pudet in tanto funere velle loqui.
POSTERITATI. S VIATOR QUI. TRANSIS RESTA. AC. PELLEGE. VINCENTIUS FABRICIUS H. S. E. VIR A. VIRTUTE. MUSA. GRATIA. ET FORTUNA RARA. FELICIQ. CONGERIE SI. QUISQUAM. FORTE ALIUS FACTUS. EDUCTUS. ABSOLUTUS ORTUS. HAMBURGI OPTIMIS. PARENTIBUS. AB SE. TAMEN. POTIUS. GENITUS UT. MAGNAE. ANIMAE. SOLENT INITIUM. NOMINIS. IDEM. SUI. ET PROPAGO TANTO. CLARITUDINE. MAIORI QUO. GLORIOSIUS. EST AUCTOREM. ESSE. NOMINIS. QUAM. HEREDEM
SUBLIMI. INGENIO ACRI. IUDICIO. NAVITATE. INCOMPARABILI OMNIS. SCIENTIAM. ANTIQUITATIS ET. DOCTRINAE INVASIT. OCCUPAVIT. TENUIT POETA. ORATOR. MEDICUS IURECONSULTUS DIVINITATE [(transcriber); sic: DIVINITATATE] DIVINITATATE. MENTIS RES. GENTIUM. COMPLEXUS OMNIUM ET. SAECULOR. ETIAM. HETRUSCA. ET. GALLOR FACUNDIA. DECORUS UT. PLURIMUM. EXTRA. UMBRAM IN. LUCE. HOMINUM ACTIB. RERUM PRUDENTER. VERSATUS. EST. DECORA. ORIS. COMITATE SINE. OSTENTATIONE. SUPERCILIO CETERIS. INANIUM OMNIUM. HORARUM. HOMO VIR. BONUS. USQ. SAGAX. INGENUUS OMNIA. THAUMASIUS ATQ. HINC. ILLA DOCTORUM UNDIQ. AEMULA. APPETITIO. EIUS ET. AMORES. CLAUDI DE. MEMES. SARRAVIOR GROTIOR SALMASIOR. PUTEANOR. HEINSIOR. SCRIVERIOR. CUNAEOR. VOSSIOR. SELDENOR. GRONOVIOR.
BULIALDOR. HUGENIOR BOXHORNIOR BARLEOR. VORTIOR SECULI. SUI. ET. LITTERAR PRINCIPUM QUORUM. AETERNIS. INGENI MONUMENTIS HAUD. MINUS AC. SUIS AGIT. SUPERSTES. ET. RESPLENDET ELECTUS IUDICIO. CELSISS. PRINCIPIS EPISCOPI. LUBECENSIUM. ET HOLSATIAE. DUCIS CONSILIARIUS MOX. GEDANI. SYNDICUS DEMUM. ET. CONSUL OSTENDIT. IN SPARTA ORE. ET. CALAMO QUIS. ESSET ORATOR. APUD. REGEM. TER. DECIES CAUSAS. CIVITATIS. MAXIME. ARDUAS EX. BONO. PUBLICO. ET. SUA. FAMA PERORAVIT. FELICITER PERTINAX. MANDATOR FIDEI. ILLIBATAE ARCANI. IMPENETRABILIS UNO. VERBO FABRICIUS QUO ETSI. NON. TUO
CERTE. GLORIARI HAUD. MINUS. GEDANUM QUAM. SUO. OLIM. ROMA. POTES OSTENDIT. ISTE QUAM. HAUD. SEMPER: EX. VERO. SIT ORACULUM. POLITICOR. MALUM. IN. REPUBLICA [(transcriber); sic: REPUCLICA] . SIGNUM PEREGRINUS DUM NULLI. NISI. PESSIMO. MALUS DUO. CONIUNXIT. DIFFICILLIMA PRODESSE. REI PUBLICAE ET. PLACERE TANDEM ABLEGATUS. URBIS VARSAVIAE IPSIS. REGNI. COMITIIS PERTENTATUS. LEVI PRIMUM POST. AMPHIMERINA. INDE. ASSIDUA PERUSTUS. EMACIATUS FEBRI SINE. METU. MOTUQ. IPSIS. DEI HOMINIS. TRIUMFALIB. AD. NOMEN. SUUM VERE. VINCENTIUS ET. VICIT. SIMUL. ET. VIXIT EMERITAM. PONENS. ANIMAM IN. VULNERE. REDEMPTORIS ANNO. O.R. CIC ICC LXVII III. ID. APRIL VITAE. LIV.
ACERBIS. IUXTA. SANA. DECORISQ. [(transcriber); sic: ] FATIS UT QUIB. PRO. RE PUBLICA. CURIS DOMI. INSENUERAT IPSIS. ILLIS APUD. PRINCIPEM. COMPONENDIS IMMORERETUR. FORIS TANTO. VIRO DA. LACRIMAS VIATOR ET. PROLUGE HABUISSE. IAM. MISERUM. EST UT. PAR. SUCCEDAT CIVIS. PRECARE HOC. TE. VOLUI LECTOR SIS. MEMOR. ET. AMBULA
AMPLISSIMO. VIRO INSIGNITER. DE. SE. MERITO LUCTUOSO. IN. OFFICIO HOC. MONUMENTUM PRO. MUNERE. SUPREMO PERPLOR. POS.
GODEFRIDUS. DE. PESCHVITZ
CIC. ICC. LXVII.
OMnia Virtuti similis, pars altaque Phoebi
FABRICIUS, Patrii pronuba Suada fori;
Quo viguit Gedanum, velut Arpinate Quirites;
Quem Themis et Consus dixerat esse suum.
Ille Deis fetus tantis, saeclisque socisque
Qua iacet, haud uno funere funus obit.
Suspice, qui transis, tot tantaque nomina rerum:
Inque UNO Manes tot venerare Deum.
G. de Peschwitz.
FAta perillustris nimium matura FABRICI
Longe extra centrum me rapuere meum.
Carmina dum tento suspiria fundere cogor,
Nilque nisi gemitus pectus inane strepit.
Fletibus ast totus quamvis immergar amaris,
Divus non lacrimis indiget ille meis
Ambitiosa meo non quaeram verba dolori,
Ne meus in Caeli Numina peccet amor.
Nec tam fata Viri, summe veneranda, dolere,
Quam raras dotes, quae periere decet:
Harum respectu concurrere multa videntur
Funera quae tristi contumulantur humo:
Maesta suum primo genium Res publica luget,
Communique illi voce litare studet.
Post illam viduata Domus gemit, orbaque proles
Hoc tam fatali fulmine tacta stupet.
Nec sua damna queri tanti cunctantur Amici,
Quorum antiqua fides candida corda notat.
Quod si virtutes, nostri miracula saecli,
(Quae veluti extorres luce domoque carent:)
Spectamus, vero luctu comitante videtur
Virtus exsequias ire caduca suas.
Musarum delecta Cohors, redimita cupresso.
Adstat, et hic tumulum credit habere suum
Sed nullis poterit redimi iactura querelis,
Delitium superi repetiere suum.
Ex umbra sidus, divusque ex pulvere factus,
Spernit in exuvias ipse redire suas.
Sufficit, excelsae luctus quod publicus Urbis
Ostendit, qualem mors tulit inde Virum!
Ille mihi fuerit genialis Numinis instar,
Si quis mortales posset habere Deos.
Fabianus Gustmeier, Lutetiae Parisiorum 16. Cal. Iul
Ota tuum lugens dolet Urbs maestissima fatum,
um propero nimium funere raptus abis.
Hoc tua Dexteritas; Prudentiaque illa meretur,
Et labor, et quavis cognita sorte Fides.
At quanto tamen est maior Mihi causa doloris,
O Pater, O nostrae Spes Columenque Domus!
Heu mihi! Mors rapuit Genitorem ferrea, tantam
Qui curam Gnati gesserat usque sui.
Sparta licet totum deposceret ardua, numquam
Interea votis defuit ille meis.
Tradidit hic nostrae praecepta salubria vitae,
Et coeptum primo tramite rexit iter.
Quam mihi dulce fuit, Genitor suavissime, vultum,
Cernere, quam voces ante bibisse tuas!
Tu mea querebas animo incrementa paterno:
Tu monitor fidus, tu mihi doctor eras,
Tu me saepe, videns tractantem pensa Lycei,
Gaudebas ductu posse iuvare tuo.
Saepius et stimulos, exemplaque grata daturus,
Narrabas, Puero quae Tibi gesta forent.
Narrabas studio vigilatas perpete noctes,
Et multa lectos sedulitate libros.
Nempe Tibi id cordi fuerat iuvenilibus annis,
Virtutem, et doctas quaerere mentis opes.
Hinc tua cessavit numquam sollertia: pulchra
Discere, vel pulchre scribere, cura fuit.
Testantur varii tibi lecta Volumina census,
Quaeque tuas praefert pagina docta notas,
Testantur primis quondam tibi nata sub annis,
Ingenii et studii pignora certa tui.
Sic doctas Batavum Iuvenis delatus ad oras,
Eximiis poteras iam placuisse Viris.
Hic quantus sese inciperet mihi pandere campus,
Si iuvet in laudes longius ire tuas!
Sed tua dictabunt aliis Encomia Musae:
Me Dolor, et Lacrimae scribere plura vetant.
Animo lugentissimo posuit
FRID. FABRICIUS.