IObus in terra potens Hussitide,
Sincerus undique et cultor pius Dei.
Pro se suisque filiis libamina
Pura offerens, Deo fuit gratissimus.
Regi nimis dolebant ista Tartari,
Quaerit modum sagax quo possit perdere,
Lapidem movet quemvis, subinde ringitur.
Adit Deum sedis rectorem caelicae,
Tentare quo liceat sibi. permittitur,
Sed in bonis solum suis fit copia.
Mox cuncta perdit hostibus grassantibus,
Flammis oves pereunt omnes caelestibus,
Ruina iunctos natos aedium opprimit.
Nec hoc fuit furor contentus daemonis,
Iobus ut sibi non fractus constitit,
Ut membra contingat manu sua, impetrat.
Mox inficit percussum corpus ulcere,
Et occupat fetenti artus putredine.
Laturi amici commodum solatium,
Probris lacessunt, disputantes arguunt,
Et aggravant duris aegrum sermonibus.
Divina tandem respicit clementia,
Suscepta Iobi iusti paenitudine.
Tum sanitatem reddit omnem corpori,
Duplici refert adempta quaeque foenore,
Congratulantur rursus omnes cogniti
Fratres, sorores munera offerunt viro,
Sequitur secundus infortunia exitus.
Iobus heros.
Dina uxor.
Philias [(reading uncertain: layout problem)] filii.
Thelon
Dominus. Peirastes diabolus
Eliphas [(reading uncertain: layout problem)] amici Iobi
Baelolath
Sophar
Distychus [(reading uncertain: layout problem)] nuntii et famuli Iob.
Certomus
Geta
Spudaeus
Ismalus [(reading uncertain: layout problem)] fratres Heliu rhetor
Hanania Mendicus.
Iemina [(reading uncertain: layout problem)] sorores Iobi.
Kezia
Amplissimi vos, iidem et celeberrimi viri,
Ceterique spectatores candidissimi,
Salvete, contingant quae vultis omnia,
Salubria eveniant cuncta, et felicia.
Spectare quod vos actum et ludum scenicum
Dignamini, meritas agimus nunc gratias.
et semper acturi sumus, dum vita erit.
Sed forsan hoc omnes simul miramini,
Cur tempore et loco insueto nunc prodeam.
Quae causa subsit, eloquar brevissime.
Probatione longa res non indiget.
Quam conferant studia haec novis tyronibus,
Non arbitror quicquam quod expediat magis,
Permulta quamvis scriptitent et lectitent,
Trahenda in usum tandem sunt haec omnia,
In publicum cum prodeundum est denique,
Hic compar abitur modesta audacia,
Ne praebeat Timona tum
[Gap desc: greek text]
,
Hominumque vultus viter et commercia,
Qui profuturus olim est rebus publicis.
Adhaec suam probe excolunt facundiam,
Ne perperam loquantur et balbutiant,
Si vel suis domi sociis congeriant [(transcriber); sic: congerriant] ,
Faciantue verba in contionibus palam.
Sed gloriam hanc scriptis sis non arrogat,
Qui candido hoc scripsit
[Gap desc: greek text]
pectore.
Docebit elegantias Terentius.
Hinc si libet, vel hoc saltem conceditis,
Sacrae petent memoranda gesta paginae,
Ut tam pia in tenera insculpant cordibus.
Namque hanc sacris qui dat depromptam annalibus
Historiam, at ante non tractatam comice,
Fatetur. id primum tentasse se genus.
Cur ergo in illo primum sudat pulvere?
Quod esset ex usu pueris, hoc unicum
Respexit, hoc voluit, pax, amplius nihil.
Nam qualecumque id aequus lector iudicat,
Labore non minimo, minima sed gloria
Profertur. at quid hic dicam de praemio?
Tenue id nimis quaeritur, grex histriancus [(transcriber); sic: histrioncus] .
Commendat ergo vobis scriptor
[Gap desc: greek text]
Operam suam studiumque, conspicui viri,
Quibus iuvantibus Camenae prodeunt,
Gaudentque, literae emergunt feliciter.
Commendat inquam se, simul obsequium suum,
Qui cum patronos vos sibi cognoverit,
Favore vestro sese adiutum viderit,
Maiora dehinc cunctis tentabit viribus.
Tum concio actorum, coram quam cernitis,
Vestrum nimis rogat favorem candidum.
HEus subvenite vos populares obsecro
Inopem pie iuvate, adeste pauperi.
Nae, ego homo nimis sum infelix miserabilis,
Conferte quantam quisque vult eleemosynam.
Surdis loquor: sunt aures illis, at nihil
Exaudiunt, meas vices dum conqueror.
Ah, esse tam spretum genus mortalium
Miserum, aut tot oppressum calamitatibus,
Minus serenent ulla quod solatia.
Verum est, vetus quod indicat paroemia,
Mendicus a suis miser parentibus
Contemnitur, perit iuvante nemine,
Ubique pauper subiacet potentibus.
Honore nullo perfrui conceditur.
Cum vita leto nostra sit simillima,
Solatium nostris deest laboribus,
Praestat mori quam talem vitam degere:
Et Cerberum tribus latrantem rictibus
Videre, quam tabescere hac inedia.
Nam morte, vita acerba est multo durior.
Non arbitror quemquam esse, cui magis bonae
Felicitates omnes adversae sient,
Sic squalidus [(transcriber); sic: squalidus] , panis atque annis obsitus,
Suffarcinatus incedo centonibus,
Dissutus ostendit pedes iam calceus,
Digitos aluta nudos scissa detegit.
Tum quot modis fames tyrannus corporum
Vexat, cutis vix haeret ossibus meis,
Et viribus carent membra exhausta omnibus.
Ad ostium nuper viri praedivitis,
Potentis apprime fessum me contuli,
Petii stipem, sicci vel panis miculam:
Repellor inde verbis contumacibus,
Quid hic planeta, impostor, erro, perfidus,
Foribus domus meae et tectis advoluitur?
Hoc visus est mihi timenti dicere,
Abi cito et tete suspende furcifer,
In rem malam et diram crucem te proripe.
Nil erogant nobis miseris ditissimi,
Magnas opes sed foedis rebus prodigunt,
Propriae student gulae, quaecumque ingurgitant,
Nemo famis levare vult molestiam,
Torto coquit quae nostra membra pectore,
Non ulla mentem recreant solatia.
Sed est adhuc, quae me fovet, spes unica.
Hussitis est hic terra valde fertilis,
Iobus optimus vir illi prae sidet,
Quem copiae penes cornu est. et gratia
Auctus Dei, dextre administrat omnia.
Non maior his, aut terris est potentior,
Quas sol novus, progressus undis Thetyos
Circumspicit late subiecta climata,
Agros et arva pene immensa possidet,
Quot vix oberret miluus iugera.
Amplum nimis tum suppetit peculium,
Sed optime bonis concessis utitur,
Benignus et pius laudatur omnibus,
Nihil suae benignitatis claudier
In pauperes sinit, beat sed largiter.
Accedo numquam, quin discedam laetior,
Non illa (sat scio) me spes frustrabitur.
Hic ergo desidebo aprico in gramine,
Ex aedibus dum se quis istis proferat.
Sed ipse procedit nunc: o factum bene,
Iam consuletur hinc mihi famelico.
O liberi, aetatis meae solatia,
Quos semper exopto superstites mihi,
Scitis paterna iussa quae vobis dedi,
Eadem esse, fixa haec permanet sententia:
Deum timore quo veneremini pio:
Nihil quod illi displicet, gratum siet:
Nil quod placet,vestra intermittat dextera.
PHI. Habemus in recenti adhuc memoria.
THE. Non excident pater quae dixit [(transcriber); sic: dixti] . P. Nullum saeculum
Auellet haec a nostro iussa pectore.
IO. Vos sedulo primis ab incunabulis
Monui, tenellam sic aetatem dirigens.
Nunc contigit vobis animus maturior,
In omnibus iam consuletis rectius.
Quod vos decet, vitas scrutamini omnium,
Ab omnibus vobis exempla sumite,
Hoc prehendite, atque ab hoc longe discedite:
Hoc laudi erit vobis, illud vitio datur.
PHI. Morem tibi geremus omnes, o pater,
THE. Faciam libens, quodcumque tu praeceperis,
Ut gaudio frui mox possim caelico.
IO. Dicis bene, amplector tuam hanc aetatulam.
Me ponite exemplum vobis domesticum:
Praeibo, vos recte decebit persequi.
Adhortor inprimis, natu qui es maximus,
Hoc unice semper cures negotium,
Fraterna quo sic floreat concordia,
Ut nunc viget: res haec Deo est gratissima.
PHI. Hoc curae erit, summo cernes cum gaudio.
IO. Sic fulcietur omnis res feliciter,
Aderit Deus coeptis secundus omnibus,
Et omnibus potentes praevalebitis.
PHI. Summa fide quod praecipis servabimus.
MEN. O Iob, Dei minister excelsi optime,
Me, quod potes, quod et soles, nunc respice,
Non est famem quo possim diram pellere.
Succurre tu vel sicci panis crustula.
IO. Paratus ipse sum meis cum liberis,
Iuvare egenos, et solari pauperes.
Nec deseram te summa pressum inopia.
Aurum cape hoc Spudaee, et offer pauperi,
Ad nostra tum misellum deduc limina,
Deprome poenum, et esurienti consule.
SP. Fiet. ME. Satis tu pol mandas benigniter,
Facisque: submissas ago ipse gratias
Pro rebus his. nunc omnia optata offerat
Clemens Deus, referatque largo foenore.
SP. Hodie satis progressus es feliciter.
Infarciere iam, et totus replebere
Domi. sed heus sequere intro me. ME. I, sequor.
IO. Revolutus est quando dies iam septimus.
Et orbe transactum est suo convivium,
Fas est, novis Deum placare victimis,
Si forte quid commissum sit piaculi,
Cur nunc rei divinae operam dabo.
Vos rite cuncti sacro adeste muneri,
Ut auspicemur hoc pie diluculum.
Honos Dei quaerendus est ante omnia.
PHI. Nil obstat, aut morae est. namque intus omnia
Sunt ordinata, sanctisque apta ritibus.
Dum ceteri pias adornant victimas,
Curabo ne quid ipse desim commodis
Communibus. certo statutum est ordine,
Ut per vices laeto simul convivio
Fratres in unis congregentur aedibus.
Mihi hoc negoti iam dedere ceteri,
In hunc diem ut mecum sient de symbolis,
Id exsequar. Sed quid Spudaeum detinet?
Quid tamdiu in patris moratur aedibus?
Pultabo: quin male conciliate provenis
Spudaee? desidem Spudaeum nomino.
SP. Quid me vocas? PHI. Asellum, truncum, stipitem.
SP. Cur? cum volem pernicis more Pegasi,
PH. Immo gradum pigrae sequeris testudinis,
Quid in patris tantum es cunctatus aedibus?
SP. Tui exsecutus sum patris negotium,
Dapibus virum laetis refeci pauperem.
PHI. An hoc satis videtur? SP. Arbitror quidem,
Nam praebui quae devoraret largiter,
Ingens saburra iam distendit viscera.
Si vellet, hinc sex esuriret integros
Dies. PHI. Quid hoc respondes o maslygia?
Aliud rogo. SP. Nesciebam hic te opperirier.
Quid imperas? iam iussa nulla demoror.
PHI. Fratres ad omnes transcurso est opus tibi,
Cunctas adi simul sororculas.
SP. Quid ergo dicam? PHI. Ut adsint hora prand.
Mea in domo. SP. Citius quam credas fecero.
PHI. Nihil vide excusationis accipe,
Convivii requirit hoc sollemnitas [(transcriber); sic: sollennitas] .
SP. Curabitur. Sed heus ad cenam et me voca,
Veniam libens, rebus relictis omnibus.
PHI. Adsis, placet. tum flagra ferto maxima,
Ut sit canes qui possit tecto expellere.
SPV. Abigam, sed haud sequar depulsos aedibus.
PHI. Videbitur. nunc curre, ego intro conferam
Me, ne paratis desim forte victimis.
SPV. Cyllenii optarem mihi talaria,
Sic cursitandum est omnibus locis mihi.
Nunc proximam viam quaero, et compendium
Multis videbitur mirum unde prodeam:
Ex tartari pedem speluncis effero,
Ubi horror est gravis, stridorque dentium.
Nunc exeo mundi visurus climata,
Humana gens intercidat quo funditus,
Quam cladibus iuvat multis affligere.
His ut truces turbatis inferam manus,
Nunc machinas struo, nunc illas destruo.
Necto dolos varios, technasque confero.
Quam saepe ringor, et livore pessimo
Tabesco, cum vigere orbem feliciter
Video, Dei cum cuncta florent munera?
Cum bellicus nusquam tumultus perstrepit,
Furorque ubique cessat Martius,
Cum terra nullis est vexata cladibus,
Sed alma vivit pax, bona et concordia.
Lacrimae cadunt, cum nil cerno lacrimabile:
Non rideo, nisi risus ex doloribus
Nascatur, humanum quos pertulit genus.
Hinc arva saepe contero florentia,
Exuro, et his pedibus conculco gramina.
Sed hinc dolor mihi longe fit maximus,
Cultus Dei cum verus omnibus locis
Sese exserit, pietasque summa provenit,
Et regna cum vigent supremi numinis,
Quo cum mihi bellum sine pace est horridum.
Ut huius ergo possim sceptra frangere,
Quiduis ago, manibus pedibusque sedulo
Adnitor, ut serantur falsa dogmata,
Veram fidem obfuscent ut multa schismata.
Dum terminos agri perlustro Hussitidis,
Iob, optimum virum, potentem et nobilem,
Dolore cum summo vidi, et gemitus dedi:
Huic ut nocere possim, semper cogito.
Quiesco numquam, nil moror, nec dormio,
Reverentia tanta Deum colit suum,
Tanta fide malis resistit omnibus:
Fruitur suis, bene partis, optime bonis.
Nunc quomodo huic noceam, mecum delibero.
Quid murmuras tecum scelerum mille artifex?
Quid solitudo vult? quid cogitatio?
PE. Nil novum. DO. Credo, tuum antiquum obtines.
Sis Euripo licet magis mutabilis,
Numquam tamen vitae mores piae induis.
Sed unde te nunc proripis? quid insolens
Hic ambulas? PE. Totius terrae climata
Peragro, tot emensis sed nunc regionibus
Huc contuli pedem. DO. Sed numquid aspicis,
Quod non iuvet? quare cogaris ringier?
PE. Quaedam placent satis, nonnulla displicent.
DO. Quid de meo Iob servo saltem existimas?
Quid iudicas? nonne exploratus complacet?
Tacet, sat est hoc ipsum laudis dicere.
PE. Non admodum laudo, quod tu evehis praeconio.
DO. Scio parem non esse ubivis gentium,
Tam simplici rectoque servit pectore,
Sic nostri honorat et timet vim numinis,
Tamque exsecratur omne criminum genus,
Non hunc potest livor tuus reprehendere.
PE. Recte sapit, mea quidem sententia,
Qui te colit, dum tot profundis commoda,
Auges bonis cunctis, beas honoribus.
Sic Iob tuae semper bonus clementiae
Adhaeret, haud abs re, tibique est deditus,
Dum tu sereno laetum vultu respicis.
Excrevit ingens iam viri possessio,
Locuples, beatus, et vicinis imperat,
Vallatus est tua et munitus dextera,
Servas domum, totamque adeo substantiam:
Quicquid facit, succedit omne prospere.
Benedicis illi semper, protegis, iuvas.
Hoc ille certis dum rationibus putat,
Laudat, colit, tuam promptus potentiam.
Hypocrisis illa vana est, fucoque illita,
Sic et suum multi venerantur Belzebud.
Extende dextram, continge brachio
Quae possidet: cum se videbit deseri.
Retro cadet mutatus infortunio,
Tum plena plaustra congeret conviciis:
Faciem tuam scelestis verbis impetet.
DO. Nil istius futurum sat periculum.
Facias licet nunc ipse tu periculum.
Sunt in tua manu quaecumque possidet,
Haec tange, perde, quo libet modo:
Corpus veto tangi, concedo cetera.
PE. Sat est datum, nil praeter imperium exsequar.
Certe meam satis sic mentem explevero.
DO. Caelos petam, tu septa transilias cave.
Aut post malum feres. PEI. Sile, et dictum putae.
O Vim, dolum, caedes, rapinam, iniuriam,
O parricidas, o bustirapos [(transcriber); sic: bustirapas] truces,
O flagriones impios, ne quam nequissimos.
Quid hoc mali? terras vastare, et terminos
Invadere? o quibus tantum permittitur.
Non iura, non fas, hoc impune perferunt.
Audivit hoc in terra nemo Hussitide,
Heu, quanta nunc effugi unus pericula,
Pedibus timor pennas veloces addidit,
Sola fuga eripui me fatis tristibus.
Ars utilis saepe est fugam capessere.
Sed cesso herum hoc malo impartiri propere?
En optime, suas ante aedes constitit.
IO. Praesaga mens quid nescio denuntiat.
Forte imminent quaedam mihi discrimina.
Quam fluxa nostra sit, scio, felicitas.
In optimo dum res versantur cardine,
Timenda sunt adversae sortis spicula.
Cumque in vado sumus, rapidas timebimus
Maris procellas. praesidium unicum est Deus.
Avertat ille, quicquid est mali ominis.
Ex his malis me praesens ipse liberet.
Sed quid timens ad me et properans Geta advenit
GE. Te commode hic offendo, si qua commode
Narrantur unquam cuivis infortunia.
IO. Quid parturis? tribus rem verbis expedi,
Subindicavit hoc diu mens tristior.
GE. Dum pascimus pratis asellos floridis,
Boum iugis dum terram scindimus,
Subito impetu truculentus hostis irruit.
Sabaea gens, quae possidet confinia,
Iumenta abegit, omnes ferro sustulit
Quotquot fuere servi, et subditi tibi,
Vix impiorum tela effugi, nuntius
Ne tot malis deesset unicus.
IO. Iniqua narras, et caedem miserabilem.
Iam pertimesco, defunctum ne sit modo hoc.
CE. O incolae, terraeque Hussitis accolae,
Cives, coloni, omnes succurite,
Vim vi, quod aequitas sinit, propellite.
Nemo venit, nil usquam cerno praesidi.
Herum petam, ut resciscat haec incommoda.
IO. Num Certomum vides turba incedere?
Properat, gravi concussus est formidine.
GE. Video, revocemus, ad sinistrum tendit tramitem.
IO. Malum seret certe. GE. Te quaerit. IO. Heu mihi.
GE. Sta Certome, heus sta, quem vis? en herum tibi.
IO. Ah verba Certomi vereor durissima.
CE. Factum nefandum et prorsus saevum perfero,
Chaldaea gens, regione vivens proxima,
Trepidos tuos tribus servos cohortibus,
Aggressa, vi camelos omnes abstulit.
Custodibus caesis abiere libere:
Servavit infelicem me sors unicum.
Ut unus esset tantae cladis nuntius.
IO. Non illa de nihilo scivi praesagia
Terrere mentem, nescio an divinitus
Profecta sint, fuere signa tot malis.
Iam nescio, quam facti causam excogitem,
Quae res meos in me excitarit accolas,
Ut impetant me nescientem hostiliter.
Non his fui, quod noverim, unquam iniurius:
Non intuli, sed saepe damna depuli.
Refertur illa pro meritis nunc gratia.
Miror nimis: sed hoc verum est diverbii,
Malum ex mala saepe advenit vicinia.
QUid nunc agam? quo me vertam miserrimus?
Ubi sum? unde veni? quo ruo? quid molior?
Nam flamma conspectum eripuit, caecutio,
Lolio ac diu si victitassem noxio:
Video minus talpa, quae terram suffodit,
Plus aspicit syphar, quod exuit draco.
Opertus atra vultus est caligine,
Circumvolat sulpur fumusque tempora,
Rebar crematum Olympi verticem,
Phaetontis illa credidisses saecula,
Sic igne cuncta perfulgebant fulminis.
Horresco totus, pertimesco fulgura.
GE. En Distychum huc here adventantem respice.
CE. Satisne sanum credis istum Distychum?
GE. Furore motus est, aut oestro percitus.
CE. Certus [(transcriber); sic: Ceritus] est, mentisue laesus crimine.
IO. Dubio procul novi quid afferet,
His ultimam adiciet cladem malis.
Nanque hoc die, quicumque se obtulerit mihi,
Adversa nuntiabit, haud aliter puto.
CE. Huc Distyche adsis, huc te confer Distyche.
DI. Quis me vocat? sonum clamantis audio.
CE. Nonne hic vides herum? non aspicis nos bellua?
DI. Non videram, nec iam video satis. IO. Quid est?
Ad te redi. quid vult metus? quid consternatio?
DI. Nemo puto, pavoris et formidinis
Percepit unquam tantum, atque hoc die
Vidi miser. IO. Minima attigit te portio,
Ad me redit malum, in me faba cuditur,
Ego impetor. sed missis omnem ambagibus
Rem pande. DI. Quam potero dicam brevissime.
Compulsus umbra sub viridi bidentium
Grex cum iaceret omnis herbas ruminans,
Subitis micat caelum rutilum fragoribus,
Elisus ignis ex concussis nubibus
Cum turbine in subiectas terras decidit,
Globi voracis flammae desuper ruunt,
Consumit apprehensos greges incendium,
Pereunt simul iactis custodes ignibus,
Elapsus aegre, ad te domine optime
Curriculo percurri, ut esses horum certior.
IO. Deus bone, ac Pater, queis tandem erit modus?
Furor tuus ratione qua sedabitur?
Abite vos, ego hic morabor paululum,
Dicam preces Deo, post expiabo victimis
Totam domum, natos, omnem et familiam.
DI. Vah, numina invocare adhuc placet?
Sapientiorem te putabam redditum.
Adhucne desipis? nam quid iuvat Deus?
NUnc illud est, quod si omnia omnes conferant
Solatia et monitus, suasus, sententias,
Atque huic malo salutem quaerant, nil ferant
Opis, quod obtigit modo huic familiae.
Iniqua sors heri me totum concutit:
Et rem redisse in hunc locum, crucior nimis.
Ut his herus nequeat malis emergere,
Eius vices dolore summo conqueror.
Et non secus perculso affligor pectore,
Quam si caput meum utamque haec perderent.
Sic hunc apud dum vixi, pene a parvulo
Clemens, fuit, tum iusta servitus mihi.
Qui, si malum miser tantum resciverit,
Animo feret satis cognosco aegerrimo.
Nilne esse proprium cuiquam mortalium?
Fortuna nulli quare perpetuo bona es?
Qui tot Dei modo timentes liberos
Eduxerat, summo laetus cum gaudio,
Virtute quavis proles praeditas:
Idcirco vicini uno ore omnes omnia
Bona dicere, laudare fortunam viri:
Nunc orbus est repente factus fato acerrimo.
Sed nunc opus quid facto sit, delibero.
Ah consili nihil consistit pectore,
Trepido eloquarne statim? aut actum differam?
Omnes enim quibus res aegra contigit,
Obiectus aut labos alicunde est maximus,
Hoc omne temporis lucrum esse ducimus,
Malum priusquam seu damnum intelleximus.
Tacebo? non videtur hoc tam commodum.
Dicam, cito malum pervincet cognitum.
Nam summa inest hero meo constantia:
Non ille divino pugnabit numini.
IO. Spudaeus advenit, servus mihi fidissimus,
Stupens dolore, et iratus, videlicet
Audivit haec mea damna, hoc illi nunc dolet,
Frugi, nec ut servorum est captus maximus,
Qui neglegenter [(transcriber); sic: negligenter] administrant omnia.
Vocabo, ut ipse quid loquatur, audiam.
Supdaee. SP. quis me vocat? tunhic aderas here?
IO. Adsum, quid est? quid pallor et trepidatio
Tua arguunt? SP. Heu nobis, occidimus simul.
IO. Mentem resume. SP. prorsus. IO. quid tandem sibi
Vult prorsus? SP. Interimus. IO. Mitte lacrimas,
Ni fallor, omne iam percepi incommodum.
SP. Ignoro quid scias tu, sed novum adfero.
IO. Dic ergo. SP. Dicam, tu maerorem contine,
Bonitate fretus caelica a luctu abstine.
Iuncti fuere in unis aedibus tui
Gnati, celebrantes pium convivium,
Honore cum Dei libabant pocula,
Boreas repente surgens in domum irruit,
Violentus, a septem spirans Trionibus,
Et quatuor domus concussit angulos,
Quae maximo statim fragore concidit,
Oppressit haec tuos ruina liberos.
Solus futurus index ipse liberor,
Inauspicata te vox ut percelleret.
IO. Retine cadentem, prorsus interii miser.
Ah sustine. SP. Subeo libens, sed hoc here
Te non decet, tuum resume spiritum.
QUid hoc, malum, infelicitatis est novae?
Nequeo modum aut finem certum decernere,
Repente tot nunc irruere incommoda,
Discrucior omnibus modis miserrimus,
Incommodi hoc mihi ex improviso obici
Tantum, ut quid ipse agam incertum siet mihi.
Concussa membra sunt nova formidine,
Et pectus obstupescit his horroribus.
Natum malis ferundis esse suspicor
Me maxime, lunae sub quartae lumine.
Namque invenire exordium sat commodum
Rerum mearum vix ego sum potis miser.
Heu quam trahunt curae diversae animum meum?
Luculenta nil movet mentem possessio,
Qua decidi, bonis amissis omnibus:
Sed liberos mihi, cariora pignora,
Nunc lugeo, ereptos fatis tam tristibus.
Horum neces mortis vicinae commonent
Et me sepulcro qui meo sum proximus.
Nam frondibus cadunt delapsisque arbores.
Fortuna blanda nuper, nunc asperrima,
Tantas in unum et tot res contulit diem,
Ut porro iam haud mihi sit suave vivere:
Nil morte rebus in malis optatius.
Sed nudus e materno ventre prodii,
Cum vagiens terras subirem maximas.
Inops ut huc proveni primo e carcere,
Sic fata terram nunc iubent relinquere:
Decrevit hoc voluntas alma numinis,
Nutu haec patris cuncta evenere caelici.
Sit laus Deo, sit huic, honos et gloria.
Dominus dedit, cum vellet, et nunc abstulit,
Id iure pro suo facit regaliter.
Ut spongiam [(transcriber); sic: sphongiam] replet quicumque humoribus,
Bibulas liquore multo extendit cellulas,
Mox arctius dextris contractis exprimit:
Sic dat Deus cum vult, et concessa eripit.
Placet mihi, Deo quodcumque complacet.
Mens aequa condimentum longe est optimum.
Dabit viam tot in periculis Deus.
NOn me fefellit omen, horrida Stygis
Palude cum ferus ipse emergerem, solum
Vagarer ut per omne, cernerem,
Quid ante nostri nuntii confecerint.
Hi multa per se sat gesserunt gnaviter,
Attentiores sed Domini facit praesentia.
Vidi chaos immensum criminum omnium,
Placuere nobis illa valde, et in sinum
Intemperatum mox effudi gaudium.
Sed hoc mihi dolere fecit lumina,
Quod unus esset, nostras fortis machinas
Qui spernat, ipse Iob, gerens cor ferreum.
Ut dura cautes, nullis icta fluctibus
Labascit, aequoris quae infringit impetus:
Sic ille magnis prorsus vinci cladibus
Nequivit, excelso sed corde restitit.
Novis eundem tento dolis invadere,
His nunc balistis ipso eductis tartaro
Dabit manus, catapulta robur atteret.
Conveni eum pridem, qui servat aethera
Manu potenti, et concutit fragoribus,
Qui sede me quondam detrusit caelica.
Fidem sui tum servi evexit laudibus,
Quod casibus nullis Iob moverier
Queat, Dei cultum quo summi deserat:
Num cernis, inquit, damni cuiusuis artifex?
Satisne mens perspecta constat et fides
Mei, quem honore summo dignum iudico,
Iob? numquid est quod possis iure carpere?
Periere cuncta, quae tenebat plurima,
Carissimus ad hoc privatus liberis,
Omni Dei cultu quae instruxit pignora.
Nihil maerentem tale poenis grandibus
Afflixi, in hoc pater malorum pessime
Tu nostra pectora urges importunius,
Iam luci devides quod nullum pectori
Sub sit scelus, sed usque perstet innocens.
Hui, quid tot effers, inquam tum, praeconiis?
Non sic monet tempus, triumphum concinis
Adhuc nimis cum incerta sit victoria.
Haec pertulit quaecumque sunt levissima.
Pro pelle quisquis pellem dat libens,
Et cuncta nil curat redempto corpore.
Hic connivere tu, vultumque avertere
Si vis, meae et virum plagae committere,
Iam senties blasphema verba, et iurgia,
Non abstinebit dictis tum procacibus.
Vix credidi hoc sperandum, sed tamen annuit,
Quo totus axis caeli nutu contremit.
Licentiae nactus tantum, nil differam:
Sed quicquid Orcus dat mali, tam colligam:
Omnes precor mi subvenite Erinnydes,
Ne sit labor mihi sumendus irritus.
Nunc adsit omne morborum genus cito,
Heus agminatim pestes huc concurrite.
Sed est novum quiddam repertum consili,
Idem probatum vix mihi, nunc respuo.
Hac mantica gero, penula et sub sordida,
Prioribus luem non visam saeculis,
Hac corpus attingam, efficiamque luridum,
Ut posteri sciant et hoc mirabile
Iam cesso verba solus mecum fundere,
Et nunc eo, brevi facturus tempore,
Ut orbe toto Iob miser compareat.
Adsit, novum si cui placet spectaculum.
Transacta, facta sunt, quae constitui omnia,
Propino deridendum Iobum hunc omnibus,
Ex fimo ei iam concinnabo lectulum.
FAcillime verba inveniunt miseri quidem.
Deesse dicta non solent dolentibus:
Meum dolorem tanta copia impedit,
Ut hanc querendi telam haud possim ordirier.
Sic comparatum est certa lege numinis,
Sic fata cunctis dura dant mortalibus,
Ut una plures attrahat semper calamitas.
Nil restat omnibus nobis ex copiis,
Amplissimas quas antea possedimus.
Ruina natos abstulit dulcissimos,
Iam parte privatus sum plus media mei.
Tum labe foeda corpus nostrum tangitur,
Et putrefacta rodunt artus ulcera.
Iam membra languent, aegrum cor exaestuat,
Grassatur undique et saevit dirus dolor.
Nec ire, nec satis queo consistere.
Taedet domus lapsae videre culmina,
Iubar placet solis spectare fulgidum.
Hinc more tardae prorepo testudinis,
Innitor aegre et huic incumbo stipiti,
Heu purulenta quam me torquent ulcera,
Saniem iuvat testis et lignis scalpere,
Ab infima pedum quae serpsit plantula,
Capitis supremum contigi iam verticem.
Foetor gravis levem corrumpit aera.
Si possem, abesse corpori meo, velim,
Sic ipse mira suffocor memphitide
Quid? occupabo nunc vicina compita?
Ligno morabor transeuntes crepero?
In haec magis provoluar alta stercora,
His delitescam, inque his exstinguar sordidus.
SEmper mihi mens tam fuit despectui
Simplex Iob mei mariti, et candida,
Quam spreta sunt quaecumque sunt vanissima.
PE. Nunc gaudeo, geminantur aegri vulnera.
Poenas meas ludum iocumque dixeris,
Huius prae ut rabies quae nunc dabit, malum
Genus, viris quae maestis gaudent feminae.
DI. Iactabat ille, vix agnosco, quem Deum,
Huic fidere uni credidit tutissimum:
Pietatis hoc insigne iam fert praemium.
PE. Mulier mulier mala herba, mala verba,
Mala verbera. Puff puff puff sie.
DI. Salve marite, salve, quid nunc mussitas?
Quid inter stercora, tu stercore deformior?
Probitatis ampla conspicis iam munera.
Sis integer, sis omni simplex tempore,
Deo tuo dignas referto gratias.
IO. Ades parata me tristem lacessere?
Quod hoc genus vestrum? quae coniuratio?
Ut feminae studeant pari sententia,
Eademque nolint. declinata vix erit
Aliarum ab ingenio ulla, si perspexeris,
Aeque viris adversae ut sint omnes student,
Consentiunt in hoc tam pertinaciter.
Doctas eodem inludo cunctas arbitror.
Eique ludo, si ullus est, certo scio,
Te posse non male et magistram praefici.
DI. Lepidus maritus, euge quam lepide hoc refert.
An vera nondum me novisse intelligis,
Nunc laudibus Deo dictis exstinguere,
Et foetidus lacum subito Cocyti.
Quid nunc taces? IO. Quin tu obmutescis bestia,
Iam feminarum modo gannis improba,
Quae maximas magno conatu proferunt
Nugas. loqui genus vestrum prudentia
Quis vidit unquam verba? Quin te proripis?
Obtundit ista inepta me loquacitas.
In rebus adversatrix omnibus mihi es.
Te talibus semper moratam moribus
Novi satis, miserum irridere desine:
Si negligis me, summum patrem respice.
DI. Omnes viri quod si sapiunt pari modo,
Muliercula esse malo salva et stultula,
Quam sapere tam grandia, et sic angier.
[Gap desc: greek text]
nos securiores efficit,
Et in nihil sciendo est vita suavior.
Sed cur Dei non praesidium invocas?
Non deseret te nunc tanta cultus reverentia.
IO. Non abstines uxor dictis tam perditis?
Quid ore criminis tuo nunc excidit?
Omitto cetera, at Deum ne verbis irrites,
Sed nominis tanti cave ludibria.
DI. Sunt vera quae loquor, ioci subest nihil.
IO. Infanda iactas numini convicia,
Cuius sub umbra conquiescam perpetim.
Aequo feram dederit quaecumque pectore.
Non ringar impie, si cuncta ademerit.
Hoc dante, fortunam bonam suscepimus,
Cur sit molestum nunc adversa perpeti?
DI. Facile hic mali plus est, atque illic utilis.
IO. Immensa de quo sunt profecta commoda.
Incommoda illius perferre condecet.
Haec in bonum reducet idem qui dedit.
Et fluctibus qui iam minatur horridis,
Solem remittet, tuto ut portu navigem.
Haec firma restat spes, et est sacra anchora.
O praebeat saltem vires, et suppleat
Quod corpori deest virtute spiritus,
Tolerare cuncta quo prompte queam.
Apage sis ergo, nec mentem aegram concita.
DI. Philosopharis mira desidens humi,
Scabiosus, immundus, cadaver sordidum.
Abeo, pietate tu cum sancta nunc vale.
Sed hoc flabello iam tibi fac ventulum,
Ne te suis muscae corrodant spiculis.
IO. O luctus, o dolor, lues teterrima,
Morti propinqua iam iam claudo lumina.
Nunc iusta qui volet mihi funebria
Parare, tempus exsequias hoc postulat.
DEus supreme, vindex omnium pater,
Vix hoc satis possum mirarier,
Tantis repente Iob fortunis excidit?
Exutus omnibus bonis, leber ide
Est nudior? SP. Prorsus. Heu vera sunt nimis,
Graviora multo, quae coram videbitis.
EL. Tot filiis, thesauri quos habuit loco,
Privatus? Hem tum tactus ipse corpore?
SP. Sic est vir optime, heu gravis Dei sententia.
EL. Papae, Dei quam facta sunt abscondita
Mortalibus, hoc uno nemo iustior,
Nemo pius magis, postremo ditior,
Plagas tenebat has aurorae subditas.
BA. Recte facis mea ex sententia Elipha,
Quod nos iubes amicum nostrum visere,
Qui cum vetus nobis manet necessitas.
Nam cui foret dum felix, usque adhaesimus,
Hunc linquere infelicem non decet bonos.
Dubiis amor rebus verus discernitur.
SO. Dixit [(transcriber); sic: Dixti] satis Baldad benigne et candide,
Hac motus ipse sum diu sententia,
Iter paravi cum vobis hoc ingredi.
SP. Praestatis integri munus bonum viri,
Vestram fidem sic exploratam censuit
Herus, favor donec divinus adfuit.
SO. Malim videre Iobum laetum et sospitem.
EL. Iucundum id omnibus, gratumque ipsi foret.
Sed heu mihi, procul quid monstri conspicor?
Larvam locis puto progressam Acherontiis,
Quod ambulantes passim spectrum territat.
SO. Quid est? quid hic stupes? forte aspicis parum.
EL. Huc quaeso vultus omnes una vertite
Ad hunc locum, quo sunt aedes quondam sitae
Iob, videbitis quod dico, sat scio.
BA. Quin imus, aut volamus omnino magis,
Deforme visuri monstrum, haud spectaculum.
Nam tramite hoc, quo tendimus, de ducimur.
SP. Misero mihi praesagit mens multum mali,
Apollinis quod est responso certius.
BA. Quid auguraris? quid refers oraculi?
SP. Iobus ille est, quem procul conspeximus.
Humi supinus decumbit, se iactitans,
Hinc inde se voluens, animamque nunc agit.
Res excutit mihi et nolenti lacrimas,
Ipse est, nil restat iam scrupuli.
EL. Adeamus ergo nunc. o summe Iuppiter,
O lob amice, qualem te nunc cernimus?
SO. Heu quantum ab illo nunc mutatus undique,
Qui praefuit terris his felicissimus?
BA. Metamorphosis stupenda cunctis posteris.
Sed naeniis diem totum consumere
Quid attinet? nam verba proferuntur irrita.
Agimus nihil, surdo cantatur fabula.
EL. Calamitas ingens cor ictu dissecat
Duro meum, pungunt me fata tristia,
Miseret malorum consternato pectore.
SO. Non audit ulla, nec quit verba reddere,
Cunctis dolor gravis priuavit sensibus.
Vox haeret, et verba impedit nimius dolor.
EL. Nunc hoc opus facto arbitror pro tempore,
In aedibus quo collocetur intimis,
Recreandus umbra, cura, et gratis pharmacis,
Donec resumat mentem, et spiritum hauriat.
Ito gradu, Spudaee, praecelerrimo [(transcriber); sic: praecellerrimo] ,
Oneri gerendo nos iuncti subibimus,
Ne solis aestu summo flagrent ulcera.
SO. Suades probe, accingor. BA. Nitar pro viribus.
ECquis manus meae nescit potentiam,
Consideret meis tinctum coloribus
Iobum, et huius cladem secum supputet,
Saniem, dolorem, pus, plagas et ulcera,
Tantum manus possunt hae, sic mihi
Soleo beare deditos, sic excolo.
Sed iam locum quieti vel socordiae
Non esse cognosco, urgebo, non desinam.
Minimo impetrato consequuntur plurima,
Uterque nostrum sic defatigabitur,
Ego inferendo, et ille sufferendo incommoda,
Tres advenas nova adduxi fallacia,
Ut impiis aegrum Iob verbis irritent,
Et concitent iram supremi numinis.
Omnis labor mihi succedit optime,
Arridet hoc inventum, et valde complacet.
Nunc hinc agam me, dicta quamprimum parans.
Tantum, quis, oro unquam doloris comperit?
Quis vidit unum tot aerumnis obrui?
Iam septimus refulsit orbe lucifer,
Et septies nocturna phoebe prodiit,
Cum mortui modo iacet Iob perditus,
Immunda humo procumbit instar caudicis,
Vix septimo tandem ad se rediit die,
Ut qui sopore longo excitus advenit,
Nondum satis compos, aut mentis est potens.
Sed ecce, lento vix gradu se promovens,
Prodit, sequuntur claudicantem ceteri.
IO. Quae prima lux me pusionem protulit
Pereat, gravem mutetur in caliginem,
Nec caelico illustris cernatur lumine:
Nec fulgeant illa sub nocte sidera,
Qua parvulum mater sub auras edidit.
Cur sum datus caelo et mundo miserrimus?
Cur hunc diem vidi? cur non magis
Intercidi materno clausus carcere?
Cur nutrimentum praebuerunt ubera?
Fruerer quiete iam diu dulcissima,
Nec scirer, ut cui numquam nasci contigit.
Quam mors iniquis cuncta tractat legibus,
Misere petunt multi, his venit tardissime,
Aetatis atqui flore gaudent integro,
Feliciter quibus succedunt omnia,
Horum truci statim spem falce demetit:
Cur rumpere hanc mihi vitam minus licet?
Ah quid potestas exeundi non datur?
EL. Non sum potis, voces ut ultra comprimam,
Haec mente, quae loquor, benigna suscipe.
Quam recta semper consilia aegrotis damus,
Cum nos valemus. hoc tecum reputa obsecro,
Fueris quod omnibus suasor mirabilis.
Lassas tuo mentes firmasti robore,
Lapsantibus succurens, ut resurgerent.
Subito plagis tute ipse tactus defecis,
Quo nunc recessit invicta haec patientia?
IO. Si tu loco fores meo, tum sentias.
ELI. Memento nunc, quod a te dictum est saepius,
Nemo perit bonus, servatur innocens,
Quis vidit ulla iustum parte linquier?
Parata sunt malis et supplicia impiis,
Ira Dei scaelesta turba absumitur.
Leonis ergo rugientis guttura
Contrita sunt, catuli periere pessimi.
IO. Oh Elipha, incusas miserum atque innoxium:
ELI. Nemo Dei ante vultum iustus enitet.
IO. Scio. ELI. Nilque nostra puritas valet,
Cum spiritus ipsi, Deo qui serviunt,
Adsuntque crebro, tantum non sibi arrogent.
Quanto magis gens sordida est mortalium,
Domibus luto quae structis aetatem exigo [(reading uncertain: last letter unclear)] ?
IO. Haec vita cladium Charybdis omnium est.
ELI. Causa caret nil certa. obeundis nascimur
Laboribus, pennae sicut volucribus
Adduntur, aera ut per spissum remigent.
Sed a Deo moveri, et affici plagis
Quam sit bonum, vix verbis possum consequi.
Beatus ille, quem Deus sic corripit.
Hic percutit, manuque sanat caelica,
Infligit, et fovet medelis vulnera.
Te liberabit hic, malisque subtrahet.
Nunc mente, quae dixi, intima recondito.
IO. O si bilance ponerentur pendula
Mea crimina, et qua nunc premor calamitas.
Euinceret culpam sic poena maxima,
Ut hunc harenae ponti excedunt pulverem.
Ergo sonat dolorem nostra oratio,
Hinc eiulatu et planctibus sic perstrepit.
Non viribus tantis robustis polleo,
Ut corpus has ferat procellas debite.
Non haec caro nodis compacta est aeneis,
Adamanta nec durum gero sub pectore.
Deseruere me, quos fidos credidi,
Sum destitutus omnibus miser solatiis.
At gaudeo tamen vestra praesentia,
Vos me piis docete nunc sermonibus,
Non iurgia expeto, cedat procul contentio.
Audite si libet me disserentem paucula,
Tum iudicare de verbis vos convenit,
Fortasse non inepta, recta certe dixero.
Quodcumque nobis vivitur mortalibus,
Est militare, ni fallor, negotium.
Ut signa tyro qui sectatur Martia,
Semper timet certae necis pericula:
Sic mille homo extimescit hic discrimina.
Ut servus intentus suis laboribus,
Mercede conductus desudat strenuve [(transcriber); sic: strennue] ,
Sic cum dolore mihi extrahuntur tempora,
Gemitu dies noctesque personant crebro,
Exaruit cutis, corpus pute drine
Contabuit, membris lues cunctis latet.
Vita euolavit heu notho velocior.
Nec tempora haec ventura possum credere,
Secunda sors laetos huc ut referat pedes,
Spes nulla vitae restat aut boni mihi.
O parce tandem, dira tolle verbera,
Genitor supreme, servum redde perditum:
Ni subtrahis flagella, est actum funditus,
Corpus diutius nequit consistere.
BA. Non desines loqui te verba non decentia?
Nihil Deus clemens benigne iudicat,
Opem rogantibus non denegat suam.
Si forte poenam hanc commeruere filii,
Exaudiet tamen, preces nec respuet.
Revolue prisca exempla tecum, si libet:
Intelliges, hanc esse numinis clementiam.
IO. Perspecta sunt mihi, quae dicis, omnia,
Et miror immensam Dei potentiam.
Sed quid dolore suggerente effutio?
Miser tremo, pavore summo territus,
Non expedire linguam nunc stupidam queo.
Quid, mi Deus, tibi me gaudio est affligere?
Manus tuae minimum cur plasma conteris?
Cur tantus imminet malorum exercitus?
Vitae diu meae dum cursum examino,
Viis malorum semper abfui longissime.
Sum conscius mihi nullius criminis.
Cesset furor tuus, redique mitior.
SO. Tandem, loquax, praesta silentium, precor,
Dum verba tu iactas, et multa congeris,
Non possumus iam nos verum discernere.
Vitae refers tuae laudes innoxiae,
Si verba rectius Dei consideres
Satis videres te leviora perpeti,
Quam summa iamdudum meruere crimina.
Celata nemo compraehendit vestigia
Dei, pedes illius vanum est persequi.
Nil sic ages, si pergis contradicere:
Salvaberis, si paenitere coeperis.
Peccata tolle, iam resurges fortiter.
Oriere primum ut clarus fulget bosphorus
Cum te putabit invidus disperditum.
PE. Belli senes loquuntur omnia, ut volo:
Hui, magna inest sapientia his silicerniis.
Inspiro multa et insusurro clanculum,
Quae proferunt temere, inconsulti effutiunt,
Hic effero meam nimis versutiam,
Contra Deum quoniam loquuntur omnia.
Sic pergite, in recto manete tramite
Non sola vos penes lates sapientia,
Invidia nostris absit sermonibus.
Nec me patris summi fugiunt mysteria,
Non cedo vobis ulla in re, aut patientia,
Quis nescit illius tantam potentiam?
Sed vos magis quam stulta verba dicitis,
Ineptias vestras sermone proditis,
Cur vos precor personam suscipitis Dei?
Non ille vestris indiget mendatiis.
Feram libens manibus me illius confici,
Dependeo ex illius semper gratia,
Iniquitate me videbit liberum,
Si iudicis me totum more expenderit.
Cur non tribunal sistor ad tuum?
Cur non loqui tecum mihi conceditur?
Quid me caducis molliorem frondibus,
Stipulam quid aridam sic deprimis malo?
Heu quam cito mortali natus semine
Cadit, perit, fugiens ut umbra praeterit?
Ut concidunt agitante vento flosculi,
Vix una vivitur nobis diecula.
Recisa ligna cur semper repullulant?
Resurgit arbor, efflorescit plantula?
Homo quid est? semel qui concidit,
Iacet sopore iugi, et umbris clauditur,
Dum vivit, angitur crebris doloribus,
Operi tuo manus Rex alme porrige.
ELI. Heus arroganter, ut tuam sapientiam.
Iactas amice? et quam superba detonas?
Non primus es tu conditus mortalium,
Secreta nec tu perspexisti numinis,
Pari teneris et quo nos malo.
Nemo Dei in conspectu est integer satis,
Nec purus est (ut de te tute praedicas)
Viventium quisquam. sic stat sententia:
Superbit impius, tumetque perpetim,
Sed cum sua brevi perit tyrannide.
IO. Occalluere his aures iam sermonibus.
Videor mihi non consolarier, magas
Desertus, atque desolatus maxime.
Facile est valentes vos me obtundere,
Cum iam premar dolore, et excrucier nimis,
Deus meus gravi furore percitus,
Effudit irae habenas in me desuper,
Hostilibus laniandum dextris praebuit.
Hem quo redactus sum loci? me deserunt,
Fugiunt amici, insultat hostis acriter.
Tumescit os fletu, caligant palpebrae,
Haec innocens et citra noxam perfero.
Namque ad Deum preces fudi iustissimas.
Ut umbra abit, sic evanesco futilis:
Ineo viam, redire qua nulli datur,
Solum sepulcrum restat, et summus dies.
Tenuis meat conclusa fauce spiritus,
Stygium miser lacum subibo protinus [(transcriber); sic: protnius] ,
Si forte contingat fesso quies ibi.
BA. Interempta quid loquacitate garrule
Lacessis, et perstringis ore lubrico?
Non terra te propter vacua esse coeperit,
De sede nec rupes recident suae.
Numquid Deus malos terret formidine?
Invadit horror illos, angor conficit.
IO. Heu pectus aegrum cur affugitis?
Incumbitis, quo me perdatis perditum.
Meritum luo poenas praeter meum.
Planctus gementis nullus accipit.
Sed una me tenet spes, et fovet nimis:
Viget meus Redemptor omni saeculo,
Surgam die e terra novissimo,
Hac carne, pelle et hac circumdatus,
Videbo iudicem, non haec spes irrita est.
SO. Vitro citroque cum dicta efferantur plurima,
Mea sic ratio est, et sic animum induco meum,
Non impii stat laus, decusue permanet,
Non hypocritae vana constat gloria:
Cumque extulit nubes sub ipsas verticem.
Ut fumus evanescit, vel bulla imbrium.
IO. Immo bonis florent mali successibus.
Hominem decet, iuvatque, humana proloqui.
Cur sublevantur impii? augentur bonis?
Cur filii vivunt? gaudent nepotuli?
Se cura tecta sunt? carent formidine,
Citharae sonant, strepunt acuta tympana.
Quid nota lippis profero et tonsoribus?
Diu quae sunt, non semper permanent tamen.
Servantur et vivunt, dum perditio ingruit,
Graviore tum multo ruunt periculo,
Sparguntur a terra ut paleae leves.
Sed accidunt mihi haud merenti talia
Incommoda, ut quid sit consultum nesciam.
PEIRASTES interloquitur.
Homines videte cuncti,
Pius atque iustus ille
Pereat dolore quanto,
Ope nec iuvetur ulla.
Quis vellet esse iustus,
Dominum nimis vereri,
Miseras pati querelas,
Cruciatus ferre tantos?
ELI. Laterem lavas, si te peccasse denegas,
Si te putas innoxium coram Deo.
Sed paenitens delicti, ad te revertere,
Ut lumen aeterni patris refulgeat,
Vitam timore sic absque omni transiges.
IO. Amara cor rursus sentiscit vulnera,
Dum iudicem nimis potentem comparo,
Timeo miser quid proferat sententiae,
Vitae licet bonae sim conscius mihi.
Hominum quid eloquar nunc mille crimina?
Caedes, rapina, vis, dolus atque iniuria,
Dominantur orbe toto, et omnibus locis,
Cunctis sed his ego rebus semper abfui.
BA. Sordet coram Deo mortalis quilibet,
Ingens scatet vitiorum lerna et criminum.
Non luna fulgens emicat, nec sidera,
Ad huius aspestum cuncta in tenebris latent.
IO. Non haec nego, quid attinet probare talia?
Aliud nihil possum quam conqueri miser.
Iam disputare plura non sinit dolor.
Nam quis dabit fortunam elapsi temporis?
Cum tutus ambularem praesidio Dei,
Secunda fecit ille cuncta, et prospera,
Nomen, decus, voluptas cum leporibus,
Quies, honos tranquilla mens, securitas,
Tunc ad fuere: asylum tum miseris fui,
Tum blanda pauperi dabam solatia.
Nunc rideor, contemnor, impetor iocis.
Nuper canes qui inter meos cupiere pascier,
Petulanter insultant, habent despectui.
Infamis eheu, ignavi vulgi fabula
Sum factus, exsecramur omnes, conspuunt,
Sed cur amicum vertis lumen o Deus?
Cur te vocantem corde ex infimo iam negligis?
An non tuarum amore legum feruvi?
Cogitationibus mens foedis libera,
Servata semper est, manusque innoxia?
Te praeter addictus deorum nemini,
Colui tuum tremore numen maximo?
Moechus torum alterius non pollui,
Nec praeter aequum fraude pellexi orphanos?
Si tale quid patravi, haud poenam deprecor..
ELI. Nimis places tibi, cupis viderier
Mundatus, integer, rectus, pius, bonus.
Iam pluribus tecum pertaedet colloqui:
Abimus, heus tu, quaere qui respondeat.
Vah qui senes deliri tantum blaterant,
Nunc haesitant, ac auribus lupum tenent,
Dubii, quid aegre affecto Iob respondeant.
Non barba, non aetas parit prudentiam.
Sed illa contingit, cuicumque dat Deus.
Ephebus, aut puer quandoque rectius
Quid administrat, ac silicernii senes.
Heus quo senes diversum tenditis viri?
E. Quis nos vocat? SO. Quid vult non visus antea?
HE. Fere omnia hic quae disputastis invicem,
Hinc stans procul percepi, et multa displicent.
Adeste paucis, rem perplexam transigam,
Nam vestra me sic commovere iurgia.
BA. Si plus vides ac nos, mone, tacebimus.
PE. Si cui vacat ventosum audire rhetorem,
Nunc praebeat longis aures ambagibus:
Distentus est nam verbis sesquipedalibus.
Moreretur, haec si verba non erumperent.
HE. Repetita primum crambe, o Iob, quam pene me
Occidit, hoc toties cum prave iactitas,
Te criminum cunctis carere sordibus,
Hinc cum Deo miris modis expostulas,
Ratione ut aequa reddita te iudicet.
Sic te tuo mucrone possum vincere,
Nam nemo iustus sic almo obstrepit Deo.
PE. Hominis vide manian atque amentiam,
Affligit hic gravius miserum, quam ceteri.
HE. Non verba sic facit Deus, non erudit
Hoc crede pacto, dictum sufficit semel.
Rationibus deinde miris illorum admonet,
Persaepe cum serpit quies gratissima,
Subindicat quid per nocturna somnia.
Dolore quondam et aerumnis nos increpat,
Hinc paenitenti rursus fit placabilis,
Per has vices operatur summus arbiter.
Est aequitas Dei summa, et clementia:
Nil ille causam praeter, unquam iudicat,
Nihil hunc valet penes personae auctoritas,
Domat potentes, et tyrannos deicit,
Sternit minaces hic, ducesque subruit.
Nunc si quid est tibi decretum rectius,
Loquere, audiam. IO. Dictis tuis consentio.
HE. At vos senilem adferte nunc scientiam.
ELI. Nos calculum addimus tuis rationibus.
SO. Subscribimus tibi nostrum suffragium.
HE. Respondeo prioribus sermonibus:
Pietas Deo nihil prodest mortalium.
Nihil huic scelus nocet vel maximum.
Homo piis iuvatur actis proximus,
Iniqua vicinos laedunt flagitia.
Non officit nostra actio, vel commodat,
Patri supremo, sed iuvat nos hic magis.
Non tolli a iustis benigna lumina:
Quoties sed illos castigare cernitur,
Salutis ergo ipsorum hoc, crede, conficit.
Quare fer aequo, quod dat ille, pectore,
Et mira facta semper cogita Dei.
Melior redibit omnino lux, crastina:
Sed erigare certa nunc fiducia,
Calamitatem finiet brevi tuam.
Non est procul salus tibi, quod auguror.
Sed ecce, num Deum adventare conspicor,
Sic fissa magno nubes turbine
Me terruit, fulgor visum eripuit mihi.
Ad nos venit summi maiestas numinis,
Tibi salutem conferens et gaudium.
Quis hic miser tam verba perdit frivola,
Et inscius graves miscet sententias,
Quae neutiquam sunt voce humana effabiles.
Si quid potes, pauca haec mihi respondeas.
Quo tum, cedo, latebas clausus carcere,
Telluris ut latae posui fundamina [(transcriber); sic: fundamima] ,
Et ostiis pelagi furentis impetus
Clausi, populum meo fulcivi robore,
Bases locavi, rutila affixique sidera?
Quis protulit nives, imbres tonitrua,
Glaciem, gelu, pruinam, dura frigora?
Tuisne tanta es facturus ex viribus?
Numquid timenti immittes orbi fulgura?
Reverenter illa nempe serviunt mihi:
Elementa nostra contremunt potentia.
Considera nunc mira quotquot praestiti,
Suis ut implevi terram cultoribus
Cum tot feras, variasque condidi potens:
Animal culorum tu perpende robora,
Speciesque mille formas, nomina omnium,
Quae cuique sit natura quae ratio, aut modus,
Scrutare vires, et sectare pascua,
Miraberis summam meam potentiam.
Qui cum Deo durum certamen suscipit,
Cur desinit verbis tandem resistere?
IO. O conditor supreme, o mitis arbiter,
Sum vilior quam qui tibi respondeam.
Peccata iam cognosco cum silentio:
Sum voce lapsus, lingua erravit lubrica.
Heu penitet dicti, vix audeo hiscere,
Guttur manu vagum nunc comprimo.
Unum excidit, misere quod dictum non velim:
Sunt plura, quae posthac silebo iugiter.
DO. Tu numquid irritam facies sententiam
Miser meam, tu iustus ut compareas?
Si brachii vales divini viribus,
Summum pete, et te pulchris orna vestibus,
Et sic polum super sublimis intona.
Disperge contumaces, et rebellium
Stringe ora, fortiter superbos contere:
Tum te tua salvari posse dextera
Credam. sed heus quid possit haec manus vide,
Cum plasmate effinxi te primum terreo,
Tum condidi Behemot tecum vastissimum,
Et membra fortibus struxi compagibus,
Hic gramine ut boves et foeno pascitur,
Et praevalet membrorum ingenti robore,
In ventre virtus est immensa maximo,
Sic unde quaque continetur nexibus
Nervorum, ut esse credas cornua.
Ut cedrus ingens illi cauda extenditur.
Ossa aereis sunt duriora fistulis,
Et cartilago ferri evincit laminas.
Absorbet ipsa hianti fauce flumina,
Tumens in ora eius Iordanus influit,
Magnis gerit tergo munita turribus
Castella, et armis sustinet graveis viros.
Nunc cogita Leviathan ponti belluam,
Qui stagna permeat citus Neptunia,
An illius ligabis fune guttura?
Aut extrahes hamis captum fallacibus?
Num ferreo nares frenabis circulo?
Num voce te captus rogabit supplice?
Aut mollibus pro se verbis precabitur?
Num servitutem victus pollicebitur?
Aut certa inibit tecum fractus foedera?
Tangas manu, aut saltem si videris ferum,
Memento iam tibi paratum proelium,
Et concitatum sat scias periculum.
Haec monstra tum quaecumque sunt saevissima
Ut condidi quondam, fecique dextera hac,
Sic omnibus nostra vi factis impero,
Facile est mihi nullis domare nisibus.
Quid ergo pugnam incautus me cum suscipis
Iobe? de vitute nun quid ambigis mea?
IO. Scio pater quid possis excelsissime,
Scrutaris ima quae latent sub sensibus,
Nil te latet, tu cogitata perspicis.
Inepta dixi, et valde stulta protuli,
Vocis tuae per caepi saepe fulmina,
Nunc et tuum numen videre contigit:
Resipisco quare et ducor paenitudine,
Favilla totum nigra corpus conteget,
Meum cinis caput proiectus obruet.
DO. Nunc Elipha Themanite cum ceteris,
Haec quae loquor, mente intima reponite.
Furore vos super commotus ardeo,
Cum perperam sitis locuti plurima:
Sed servus hic meus dicendo constitit.
Nunc hostias ergo mihi libabitis,
Mactate tauros septem, atque hircos caedite
Totidem, piabunt haec holocausta crimina,
Iob pius pro vobis deprecabitur,
Vestras remittam illius noxas gratia,
Nec imputabitur linguae peccatum nesciae,
EL. Faciemus illa, et amplius si quid iubes,
O rex, Deus vivens per omne saeculum.
BA. Eamus ergo, et exsequamur ocius.
IO. Humi iacentem me sustollite,
Ut hoc queam sacco caput convoluere,
Deflebimus densis tenebris abditi.
EL. Humeris meis Iob dilecte innitere.
IO. Valeo meliuscule, dolorque maximus
Recessit. BA. O bonum et festivum praedicas.
Bonitate iam Dei subito sanabere.
SO. Deus tibi affulsit satis feliciter.
MAnifesta Iobum monstrant integerrimum
Exempla, et almo quod satis placeat Deo,
Quem maximo posthac honore prosequar.
PE. Quid nunc agam? turbae silent, redit quies,
Iobus exsultat, triumphat, iubilat,
Iam liber ex pedicis, meisque vinculis,
Pudore summo discedendum est hinc mihi.
Sed garrulum hunc video, atque nugivendulum.
Certum est prius nebulonem hunc ipsum ludere.
HE. O magna serva me Salus, quis advenit?
PE. Quid extimescis? HE. Heu fuge pestis maxima.
PE. Te rabula hinc magis rabiose proripe.
HE. Non sum tui iuris, pete regna Tartari.
PE. Sed te tamen mecum illuc auferam simul,
Videbis aulae sic meae satellites,
Acturus Aeaco causas sub iudice.
HE. Abi procul, recede quo libet in malum.
PE. Non me amovebis hinc tuis sermonibus,
Nec pellere hinc curtis potes enthymematis.
Sequere huc. HE. Nihil minus. PE. Quin sic tibi impero.
HE. Alium rape hinc, ego at me conicio in pedes.
PE. Nil tempore hoc praedae possum nanciscier,
Doleo mihi hunc bolum ereptum esse faucibus.
Acherontium sed nunc subibo gurgitem,
Alios novo mox aggrediar tentamine.
O Fors bona o fortuna, quantis commodis
Deus pater, quantis oneravit hunc diem
Felicitatibus, metumque sustulit,
Prae gaudio tectis nunc effero pedem,
Facerem ut palam, et quo gaudium hoc erumperet.
Res nulla certe homini tanta accidit,
Quae mentis adferat tantam aegritudinem,
Quam non Deus tandem clementer prosperet,
Quis damna nescit, clades, infortunia,
Plagas acerbas, poenas, dira stigmata,
Quae pertulit Dominus meus vir integer?
Non pluribus potest exemplis perdier
Homo, sed is Deo confisus perstitit:
Et paenitere cum coepisset intime,
Deo recepit dante cuncta perdita.
Speciosa tecta surgunt, et sic enitent,
Ut ante numquam, sunt geminata singula,
Iactura parva grande lucrum protulit.
Fuere magna Iob quae possidebat antea,
Sed iam data excedunt modis haec pluribus.
Repente et ipse salvo est mundus corpore,
Fluviatili valet iam pisce sanior.
Hic miror immensam Dei potentiam,
Et normulam qua servos explorat suos.
Documenta magna ex hac re comparo mihi,
Patientiam summam, dicem et constantiam,
Tacito revoluo mecum pectore.
Certe virum Dei timentem iudico,
Dominum meum, cui serviam fideliter
Post hac, Deo mea et placebit servitus.
O Quot, quibusque nos probas rationibus
Pater supreme, consilio mirabili,
Viisque nos omnes tentas absconditis.
Magnas tibi iam gratias habeo, atque ago,
Scrutator a me, conditor, parens, Deus.
Ex ore me trucis rapuisti Tartari,
Reducemque ab Orco me secisti mortuum.
Cognosco iam lucem novam, tum sidera
Iam pulchrius nitent, amoenius iubar
Solis refulget. o summi pietas Dei,
Accessit aegro robur corpori novum.
Ni fallor, annos et senium exui meum,
Redit iuventa, firmior datur vigor.
Iam syphar antiquum posuisse me arbitror,
Videor fugacibus cervis vivacior
Futurus, humana si lege vixero.
Nunc dedo me totum supremo numini,
Cultum illius sectabor iugiter bonum.
Legis suae sancta servabo examina,
Si largiatur idem, et vires suggerat.
Sed quid moror? cur non hecatombas apparo,
GE. Sis salvus o here, o felix ter et quater,
Dii te volunt beatum, et huic familiae
Favet salus, adest benedictio Dei.
Gradu citato in hunc locum nunc advolo
Ut laeta nuntiem, qui dudum tristibus
Animum tuum implevi, et querelis terrui.
IO. Exordium narrationis incipis? quid est?
GE. Cum restitutum te vidissem, protinus
Deambulans ad rus tuum me contuli,
Armenta vidi passim errantia,
Numerum gregis vidi innumerabilem,
Ouilibus plenis, caulis caprilibus,
Vix cuncta septis possunt claudier,
Boves, cameli, asinae, caballi plurimi,
Satrapes pecus tam multum nemo possidet,
Non rex nec imperator ullus praediis
Tam dives est. IO. Nihil mirandum praedicas,
GE. Quidni? IO. Satisne comprobatum est iam tibi,
Quod summa det Deus celerime,
Et auferat tributa cum vult ocius.
Nuper tenebam multa, eram ditissimus,
Deo volente factus sum pauperrimus.
Subito bonum nobis dat, et rapit Deus.
GE. Sed centuplum recepisti nunc omnia.
IO. Laudandus ergo est nobis aevi conditor.
Quare sacris parandis adfer victimas,
Tauros, oves, ut quaeque sunt pinguissima.
Nunc amove te. I plumeus, non plumbeus.
GE. Volo, licet volucris non sum, nec plumiger.
MIsera, heu nimis vereor, ne tantum offenderim
Meum maritum, illudendo procaciter,
Ut deprecari culpam vix possim meam.
Ah stulta saepe dicimus mulierculae.
Arcana nescimus Dei mysteria.
Pietas viri totam me summa corrigit,
Melior dehinc futura et obsequentior
Adsum, modo hoc ignoscat unicum.
Salve vir, hac mihi vita iucundior:
Quid solitariis haeres recessibus?
IO. Tun'hic eras coniunx mihi dulcissima?
Ehem, molestia obrutum cur deseris?
Cur spernis in tanto virum periculo?
DI. Iobe mi, peccatum confiteor meum,
Gravitate vincor a tua. nunc te obsecro,
Animus tuus quanto est meo maturior,
Tu grandior natu, et vere ignoscentior,
Ineptiis meis aliquid sit praesidi
Iustitia, quae tibi est innata maxima.
Non antea noram, quod nunc cognosco luminis.
IO. Benignitate abuteris coniunx mea,
Mea te docet multum mali clementia.
DI. Pudet vir optime, ac delicti paenitet.
Sed quicquid est a me commissum criminis,
Hoc imputa, quaeso, fatis tam tristibus.
Me daemonum puto deceptam astutiis,
Ut capta mente valde stulta dicerem,
Ut a Deo et marito te meo desciscerem,
Qui te plagis fortem tentavit maximis,
Nec vicit, immo victus est gravissime.
Labore non magno vicit mulierculam.
Sed nunc marite comprecor carissime,
Aequissimo veniam mihi da pectore.
IO. Equidem libens ignosco erratis omnibus,
Eadem manet mens erga te, ac semper fuit,
Veniam rogare ex ipso sed decet Deo.
DI. Te maximi semper merito feci tuo,
Amplector obviis ergo te brachiis,
Et suavium tibi mellitum impertior.
IO. Tua me refecit uxor iam mutatio.
Non gaudeo parum, quod talis facta sis.
Sed hoc vide, ut Deum places precibus tuis.
DI. His rite quae iubes, perfungar omnibus.
Post hac tibi cunctis in rebus obsequar.
Nunc gratia si forsan excidi tua,
Maioribus post officiis resarciam.
EAtur ergo. Vah quid nunc moramini?
Dum se parant, comunt, adornant feminae,
Elabitur non lux, sed annus integer.
IE. Nihil morae in nobis erit, prae cedite.
HA. Proferte gazas, et lapillos indicos,
Holosericas citae vestes producite,
Lanasque phocaico pertinctas murice,
Auri talenta, crateras argenteos,
Et aureos, scyphosque gemmis nobiles,
Torques, inaures, et collo monilia.
KE. Quo tantus apparatus deportabitur?
IS. Iobi ad aedes omnium integerrimi,
Nam servus est Dei, et frater noster. KE. Probe
Monetis, hoc mihi in mentem non venerat.
IE. Sed commode nobis sua cum coniuge
Procedit obvius. IS. Salve carissime
Frater, decus nostrae et columen familiae.
IO. Salute vos simili fratres impertior,
Sororibus meis optata comprecor,
Et omnibus cognatis opto quae volunt.
IE. Est gratia. et tu salva Dina sis mea.
DI. Contingat omnis et vobis felicitas.
IS. Dolore summo nos malum affecit tuum,
Et tam gravis cladis misertum est maxime.
HA. Tulimus vices tuas animo tristissimo.
Libuit, sed haud in nostra erat potentia,
Succurrere, et morbi levare taedium.
Nunc gaudio haud paruo tua nos reficit salus.
Hinc gratulamur omnes imo ex pectore.
IO. Credo pii fratres mecum doluisse vos,
De charitate vestra nullus ambigo.
IS. Sed hoc quo certius tibi compareat,
Tibique constet nostri amoris symbolum,
Ad te simul laeti atque hilares convenimus,
Nostrum favorem vili quisque munere
Testabitur, tu mentem candidam aestima.
IO. Ah quid boni fratres haec munera
Fertis, quasi nos inter nos non norimus.
HA. Non sic, amice, nostrae primum inibimus
Dilectionis foedus, sed firmabimus.
Tu nunc cape haec, precor, vultu placabili.
IO. Quid debeo pro donis tam specio sis gratiae?
IS. Haec missa fac. HA. Aliud cura, sic nos decet.
IE. Honoris hoc nostri est. KE. Deus sic exigit.
IS. Meritis scio maiora debere tuis.
Sed impedit mentem facultas arctior,
Tu velle nostrum consulas magis boni.
Io. Spectata pol satis vestra est integritas
HA. Nunc apparetur idcirco convivium
Uti diem sumamus hunc cum gaudio.
Solatium blandum dabit sodalitas.
IS. Meminisse gratum erit tui periculi,
Pellentur hoc graves curae commercio.
IO. Suadetis optime. IS. Tu frontem exporrige.
IO. Fiet. Sed heus prius paranda est victima,
Honos Dei primo curetur omnium.
Illis adeste quaeso nunc prompti sacris:
Quibus peractis, cetera et videbimus.
HA. Ne quis moretur hic visurus exitum.
In aedibus nunc transigentur omnia.
SI scenicus tibi, spectator optime,
Arrisit actus, et nobis faves,
Quid, Dii boni, quantum et debemus gratiae?
Vix hoc brevi puto me compraehendere
Sermone posse, nec si Tullii,
Tam fertilis dicendi copia,
Tam pura et elegans foret nobis oratio.
Nunc cum referre nec res nostra perferat,
Nec exigat fortuna vestra, laus Deo,
Quam possumus grates habemus maximas,
Gratisque semper hoc profitemur mentibus
vestro stetisse nos favore maxime.
Si forte quis (quod suspicari non queo)
Sit invidus, quaeso invideat miser diu
Cunctis, sed invidere ipsi nemo queat.
Qui cumque de nobis maligne iudicat,
Nescit, sciamus hunc quam parui pendere.
Si defuisse quid putatis, temporum
Angustiam in causa fuisse credite:
Et non agi secus sivit necessitas.
Nam qui student fictis ad tempus fabulis
Placere, maiori id possunt cum gratia.
Sed haec sacrae dum tracto scripta paginae,
Inclusus arctioribus spatiis fui:
Nil addere hic licuit mihi, nil demere.
Nunc arbitri valete candidissimi,
Et nos amare, nos tueri pergite.
FINIS.