March 2004 Ruediger Niehl
new TEI header; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check. Please note that texts from this anthology do not provide reliable copies of the original editions.

IODOCI CASTNERI.

In obitum Henrici Loriti Glareani.

QUae tenet immensis vastus compagibus orbis,
Prona sub interitum corpora cuncta cadunt.
Fixa nec humanis usquam est constantia rebus,
Perpetuum possit quae retinere statum.
Subdita tam variis mortalis tempora vitae
Casibus, ex omni parte pericla ferunt.
Et tamen ut ferimus miserigenus omne malorum,
Militiae et fortes in statione sumus:
Mortis inexpletae fatalia iura subimus,
Et tristi tandem subdimur imperio.
Haec rapit, et curua, nullo discrimine, falce
Demetit, extremo cum venit hora die.
Non hanc arma Ducum, non summa potentia placat,
Non auro solidum divite pondus opum:
Forma nec, aut aetas, aut molli purpura luxu,
Aut summi turris vertice structa iugi.
Non animi dotes pulchrae, non aurea Virtus,
Ingeniive invat nobilioris honos.
Tendimus huc omnes: magno cum Caesare, sancti
Pontifices aequa conditione ruunt.
Ille perit gravidae miserintra viscera matris,
Saepeque cum fetu funere mater obit.
Integer et florens alius iuvenilibus annis
Hostili caesus vulnere forte cadit.
Hunc inopina rapit mors illum lapsus ab alto
Incautoque tulit quaelibet hora necem.
Alter ubi insanis temere se credidit undis,
Mersus arenosi gurgitis amne perit.
Saepe quis immodico distendens corpus laccho
Potores inter tristia fata subit.
Lurida quinetiam non aequo sidere pestis


page 238, image: delb0238

Corpora lethiferis febribus aegra necat.
Membraque dilanians crudelis calculus Orco
Mittit, et hac vivos luce carere facit.
Cuncta quis enumeret mortalis eristia cladis
Agmina, queîs vita haec undique plena scatet?
Currimus incerti: dubia est fortuna, nec ullas
Constanti villius res sinit esse loco.
Omnia si repetas, fi prima ab origine voluas
Humanae miserum conditionis opus:
Nil nisi vana vides, mortali lege creata
Vertier in cinerem, qui fuit ante cinis.
Umbra sumus tenuis, folia et velut arbore lapsa:
Decidimus fragilis sicut in amne tumor.
Fluxa cadunt quaevis, et nigra morte recedunt:
Sic rosa mane viret, marcida nocte cadit.
Te quoque, magne fenex, nostri laus summa Lycaei
Invida mors terris, ô Glarenane rapit.
Vasta procellosis emensus es aequora ventis,
Saepe laborasti gurgite fluctivago.
Militia et functus certator strenuus ista,
Vicisti vitae mille pericla tuae.
Iamque merebaris longaevos ducere in annos
Stamina, cum filum Parca severa secat.
Vivis adhuc tamen: et dum vasti machina mundi
Perstiterit, toto nomen in orbe feres.
Grata celebrabit Glareanum laude perenni
Posteritas, tanto scilicet orba viro.
Et nisi vana meam fallunt praesagia mentem,
Perpetuo vatum carmine notus eris.
Editus aethereas es vix in luminis auras,
Continuo tantus crescere coepit honos.
Ipse novenarum rectorque paterque sororum
Pierii summus praeses Apollo chori,
Talia nascenti, sacra comitante caterua
Musarum, dulcifudit ab ore sono:


page 239

Nascere parue puer, nostrae modo nobilt gentis
Nomen, Hyantaei fama futura chori.
Noster es, aeterna facimus te dote beatum,
Et ferimus larga grandia dona marn.
Laeta tuas iamiam cernet Refpublica vires,
Te natum patrii gestiet ora soli.
Inclita praecipue cristas Germania tollet,
Forsitan hoc tanto cive superba vigens.
Scilicet et totus te iam mirabitur orbis:
Nusquam ignota tuae gloria laudis erit.
Aurea virturum primis fectabere ab annis
Praecepta, in vitium ne rude pectus eat.
Semper honestatis rectique cupidine flagrans,
Concedes nullum te maculare scelus.
Otia collaudet turpis, vel inertia luxus
Tempora: vinoso dedita turba Deo,
Deliciis Veneris, foedoque libidinis aestu,
Atque voluptatum per genus omne ruat:
Tu gratas deges studiis melioribus horas,
Sobrius, et laudum, praemia magna petes.
Parnasi scandes sancto conamine montem:
Taedia difficilis nulla laboris erunt.
Nec mora, ubi duro superaris tramite callem,
Et fueris bifidi victorin arce iugi,
Iure tuse capies meritissima praemia laudis,
Praemia vix ullis interitura rogis.
Florida Romanus tum nectet serta Monarcha,
Daphnaea decorans tempora fronde tibi.
Pierios inter vates, summosque Poetas,
Conspicuus lauro carmina culta canes.
Quali proh scribes operosa poemate versu?
Quam dulci lepidum nectar ab ore fluet?
Ipse tuo dulcem mirans in carmine venam,
Sistet arenoso flumine Rhenus aquas.
Et quae cumque colunt Heluetica rura Camenae.


page 240, image: delb0240

Semper erunt faciles in tua vota Deae.
Sed maiore tamen restabit gloria laude:
Nomina quod faciat splendida, maior erit.
Nam varius hominum mores lustrabis, et urbes:
Nota erit ingento quaelibet ora tuo.
Inde tuae folers vigili prudentia menti
Accedet, summum iudictique decus.
Tu modo chare puer, rebus maioribus apte,
Isthaec perpetuo castra secutus arma.
Divitis ampla paret sibi munera Bartolus auri,
Convehat immensas Euclio avarus opes:
Veras tu capta gazas praestantibus ausis,
Laudatis decora dotibus, atque genus.
Utque renascens studiis melioribus artes
Ne pereant, opera nobiliore stude.
Sic ait: et dulci puerum complexus amore,
Neetareo nitidum tingit odore caput.
Cetera Castalium spargebat turba liquorem,
Cumque suis gaudet ludere deliciis.
Illa gerit Calathis fragrantia lilia fusis,
Nectit odoratis floribus altera opus.
Inque sinu gestant per magnum helicona puellum:
Et quacumque queunt parte fovere, fovent.
Qui tamen haec opus est Glareano carmina fingi?
Clarior ipse sois laudibus esse potest.
Ipsa volant lato numerosa voluinina in orbe,
Nec latet obscuro vivida fama loco.
Orba suo nuper veterum monumenta ia cobant
Lumine, vix nomen dignum erat Historiis.
Abdita nocturnis fuerant Romana tenebris
Gesta sed et Graiûm fama sepulta fuit.
Nulla Poetarum laudabat gratia libros,
Mendosa quaevis pagina labe fuit.
Aut obscura ferens perplexo taedia sensu
Tardabat gressus, lecta iuventa, tuos.


page 241

Perplexae Sophiae praelongis omnia libris
Dogmata sunt coeptas saepe morata vias.
Mersaque ad interitum tendebant optima vitae
Gaudia pene fera diruta barbarie.
Hic Glareanus adest, lapsuris undique rebus
Succurrens, studiis portus et aura bonis.
Instaurat veterum magno conamine honores,
Praesidiis fulcit corruitura suis.
Clara tenebrosis inducit lumina rebus,
Nigta coruscanti luce nitere facit.
Historiae mendas tollit, sordesque repurgans
Abstergit turpi pulnerulenta situ.
Quaeque sit actorum series, vel temporis ordo,
Supputat, et mundi saecula dinumerat.
Invidus oblatret, vel dentibus ista Theonis
Rodat, ut invidia viscera rupta crepent:
Roma tamen tantos repetat si grata labores,
Prisca suum rursus dicet habere decus.
Dicet habere decus laudata poemata Vatum,
Quae modo vestitu splendidiore nitent.
Quis Venusine tuum nomen, quis Naso diserte
Nosset et innumeros explicet arte locos?
Quis citharae dulces usus, plectrique sonantis
Alonstraret Lyricis metriqque scripta sonis?
Aut soluat caecis perplexa sophismata nodis,
Atque brevi Aonidum ducat in antra via?
Ni pius ille senex, rudibus Doctorque fidelis,
Hac vellet patrium parte iuvare solum?
Aspice quo cultu nitet ingeniosa Mathesis,
Quam non ingrato semita calle patet?
Dulcia divini poscis modulamina cantus:
Hac monstrat certam fidus in arte viam.
Nosse cupis numeros, audire Geometer optas:
Huc propera, methodus te brevis instituet.
Aetherei quaeris rutilantia sidera caeli,


page 242, image: delb0242

Mensuras terrae vel petis omniparae:
Omnia succincta tradit brevitate fideque,
Sentibus et duris nil sinit ambiguum.
Cetera si memorem virtutum insignia tanta.
Musa mihi versus crescat in innumeros.
Nam tua quis numeret, vir praestantissime, laudis
Pramia? quis digno carmine cuncta canat?
Ipsa tibi aeternas grates iam fassa iuventus,
Deplorat mortis tristia fata tuae.
Et sata nobilior generosa stirpe caterua,
Iam tua lugubri funera veste dolet.
Quodque potest, facibus decorat, lacrimisque profusis,
Extremum sancto more ministerium.
Orbatum ast lugens tanto doctore Lycaeum
Plorat. et humentes iam rigat imbre genas.
Tota Friburgensis quid mirum moenia ruris
Tristari cladis maxima damna suae?
Ipsa graves rumpens tristis Germania fletus,
Iamdudum maesto talia corde canit:
Siccine crudeli, mors immanissima magnum
Pierio raptas de grege, falce mirum?
Nec te cura movet nostri, non aurea Virtus,
Non pietas, cani relligioque senis?
Non te progenies, animosum pectus et acris
Ingenii lumen divitiqeque trahunt?
Quis viri dem posthac ductorque paterque cateruam,
Sedulus ingenuis artibus instituet?
Mella ministrabit Graiûm quis dulcia? rectum
Monstrator callis quisue docebit iter?
Ac de Castaliis labrum puerile rigabit
Fontibus, ut Vatum nomine digna canat?
Non erit hac fidus possit qui parte iuvare,
Actantis praesens sit medicina malis.
Et nisi sacratae parcas mors improba turbae,
Atusue manus sanctis vatibus abstineas:


page 243

Forsan ad interitum studiorum gloria verget,
Succedet prisco barbariesque loco.
Maesta suum amittens Pespublica rursus honorem
Corruet indignis contremefacta modis.
Abdita sed sophiae mysteria luce carebunt,
Artibus ingenuis non erit ullus honos.
Quaeque solent veras ornare illustria dotes
Munera sunt precium vix habitura suum.
Ergo agîte unanimes quibus est in corpore sanguis
Acer adhuc, quos nec curua senecta premit:
Obulia laurigeri vestigia sumite vatis,
Insurgat virtus ignea pectoribus.
Vester erat nuper doctor, fidusque magister,
Ingenium cultis dotibus expoliit.
Donec ad extremam duxisset saecula lucem,
Corporis atque aegro carcere vita fuit.
Huic vos aeternas sincero pectore grates
Ferte ultro: Pietas quemlibetista decet.
Et quia fatorum stat ineiuctabilis ordo,
Cunctaque sub leges mors vocat atra suas.
Ponite tristiciam: Glareano gaudia vitae
Gratemur, sparso ture meroque focis.
Natus homo fuerat morituruo corpore quondam,
Calcandam mortis noverat esse viam.
Vixit in humanis sat saecula longa tenebris,
Aerumnas aevi vidit et innumeras.
Clarus Apollineo quod erat de monte sacerdos,
Ornatus lauro splendidiore caput,
Nom ine per totum fuerat notissimus orbem
Magnorum procerum iunctus amicitiae.
Omnes quis memoret, quibus hunc pulcherrima Virtus
Devinxitque decus nobilis ingenii?
Primus adest magno devinctus foedere Erasmus,
Cui similem numquam Teutona terra tulit.
Illeque praecipue, quo Gallia cive superbit,


page 244, image: delb0244

Budaeus iuris gloria Romulei.
Fama Poetarum quos inter maxima quondam,
Buschius, hunc fido cordis amore colit.
Scilicet ignotos etiam, spatiisque locorum
Seiunctos, Virtus aurea conciliat.
Non illum ambitio, nec amor perversus habendi,
Sed tenuit iusti cum probitate decus.
Pacis amans, numquam furiosas daemonis atri
Amplexus sectas, iurgia, dissidía:
Maiorum coluit magna constantia avitam,
Sincera fretus relligione, fidem.
Non fastu inflato [(transcriber); sic: inflatu] quemquam, cristisve superbis
Contempsit, socium laedere turpe ratus.
Consiliis sed enim, studiisque iuvare paratis,
Censuit ingenuae nobilitatis opus.
Hac ita ad extremam dum vivit mente senectam,
Maturo filum tempore Parca secat.
Iamque beatorum coetu comes additus alto,
Aetherea felix vescitur ambrosia.
Spargite iam tristi flores lymphasque sepulchro,
Quod decet, extremum fiat et officium.
Carmina cunctorum gratam testantia mentem
Ista, viatores marmore sculpta legant.

Epitaphium.

Qui modo Phoebea redimitus tempora lauro
Ornabat nostrae clara theatra Scholae,
Germanaeque decus gentis, super ardua caeli
Astra sui fama nominis extulerat:
Nunc pius immiti Glareanus morte sepultus,
Squalida terrenis vermibus esca iacet.
Ingenium Virtus, Pietas, monimenta, labores,
Immenso passim cognita in orbe volant.
Morte carens superas conscendit spiritus arces,
Ac sancta Divûm sede beatus agit.


page 271