IAM tandem sperata diu lux aurea caelo
Extulerat radios, qua se pulcherrima
Nymphe
,
Nymphe
animo formaque potens, et stirpis avitae
Laudibus, e patria
Danorum
inferret in oras,
Ingressura sui suprema palatia regis:
Acceptura etiam regalem a rege coronam:
Et regis subitura toros regina iugales.
Ergo,
Iovis
monitu, supera
Cyllenius
arce
Labitur, et purum, sine nube, per aera vectus,
Musis
et
Phoebo
loca consecrata petivit:
Adscensu [Orig: Ascensu]
loca difficili, et mortalibus aegris
Invia, ni paucos
Musaeque
et
Phoebus
amarent,
Quis [Reg: Quibus]
datur invicto tandem huc penetrare labore.
Sed pronum hoc superis iter est: caducifer ergo,
Vel dicto citius,
Phoebo
iuga sacra, piasque
Musarum
sedes et amoena vireta tenebat.
Adstanti [Orig: Astanti]
arrisere Deae: mox omnia circum
Resplendent miro florentia prata colore:
Et passim volucrum resonant aviaria cantu:
Cunctaque
Palladio
late complentur odore.
Ast illum in sacros nemorum abduxere recessus
Aonides
: ubi non ullam perpessa senectam,
Non aestum solis, non durae frigora brumae
Laurus erat, folii
pulcra [Orig: pulchra]
immortalis honore:
Quam subter nitido lucebant flore amaranti.
Hic igitur
div-m [Reg: divorum]
interpres, cingente corona
Pieridum
, cari exponit mandata parentis,
Atque ait. O
Iovis
aetherei verissima
Musae
Pignora, virtutum sacra in praeconia natae:
Atque ideo a teneris aulae caelestis alumnae:
Doctricesque hominum: et vitae morumque magistrae:
Quaeque adeo laudesque Die praeclaraque facta
Heroum aeterno memores committitis aevo.
Numne etiam vestras rumor pervenit ad aures?
Ut regum sacra progenies, rex inclitus ille,
Inter magnanimos rex inclitus
Europaeos
,
Scania
cui,
Danaique
omnes, atque ultima
Thule
,
Cui mare fluctivagum, cui
Balthicus Hellespontus
,
Cimbrorumque
simul regio ditissima paret,
Rex
FRIDERIcus
, amet regali e stirpe puellam,
Patris
UDALRICI
natam,
Megalepolis
alta
Quem colit, atque
Heruli
veteres, et
Vandala tellus
,
Hic ubi lativagos fortis
Germania
fines
Aspicit: et segetum plenos disterminat agros
Varnus
alens multos argutae vocis olores.
Haec
SOPHIA
, aequales inter pulcherrima: sexum
Ingenio, et teneros variis virtutibus annos
Exuperans [Orig: Exsuperans]
: generi cui rara modestia summo,
Et formae pudor admixtus, gravitasque lepori,
Et
Charis
arcano nectens haec omnia
vinclo [Reg: vinculo]
,
Eximias inter peperit decus heroinas.
Namque ubi cum genetrice sua caroque parente,
Bis septem vix nata annos, in regna veniret
Danica
: (mater enim de
Christo
nomen adepti
Eximii regis soror est) illamque videres
Rex
FRIDERICE
, trahens imo suspiria corde,
Atque animo stimulos, fibrisque incendia volvens;
Dixisti: o faustum iuvenem, virguncula talis
Cui data nupta, sui similem mox edere prolem
Incipiet: claris pater unde nepotibus auctus,
Progeniem stirpemque suam florere videbit.
Nec plura. at dum se nequit illam, explere, tuendo,
Atque simul vivas audit redditque loquelas:
Blandus amor se virgineis abscondit ocellis:
Unde novos regi laqueos et tela pararet.
Quis [Reg: Quibus]
etiam dulci mentem rex saucius ictu,
Cum
SOPHIA
thalamo sese vincire iugali
Percupidum ostendit. placuit matri: sic foedere certo
Iunxerunt fidas haec in connubia dextras.
Sic rex, quod rarum est, non fretus imagine picta:
Nec sua committens mutis suspiria chartis:
Ipse fuit formae inspector, morumque probator,
Atque animi testis, fallaci teste remoto.
Et nunc illa dies, longe optatissima votis
Multorum, sollemnis [Orig: solemnis] adest, pater optimus ille
Qua celeri rate, tot Ducibus comitantibus, oras
Arctoas
petet, (uberibus qua
Dania
campis,
Dania
clara opibus regnoque insignis avito
Panditur) auspicio felici atque omine dextro,
Regnanti in
Danais
iuveni ut coniungat amatam
Reginam, thalamoque ambos devinciat uno.
Quando igitur regi, placido rex
Iuppiter [Orig: Iupiter]
ore;
Reginae quando
Iuno
regina beatum
Coniugium annuerunt: vos o clarissima
Musae
Numina regalem mecum contendite in urbem.
Iuppiter [Orig: Iupiter]
ipse iubet: faciles ire ergo sorores:
Ite deae: velutique olim connubia
Cadmi
Hermionesque
novo
celebrastis [Reg: celebravisti]
laetae hymenaeo:
Sic
FRIDErici
etiam,
SOPhiae
sic dicite taedis
Carmina, maiori qui vos dignantur honore,
Quam potuit
Cadmus
. quis enim dignatus alumnos
Est vestros tanto quanto
FRIDEricus
amore?
Ille etenim vobis quae struxerat atria quondam,
Quae dederat pater, illius rex optimus aevi:
Usque adeo nunc ornavit, sic annua adauxit
Munera, ut
Hafniadum
schola quam ditissima, primas
Felsineo vix iam
Rheno
concedat et
Arno
,
Medoacoque
ipsi. quid commemorare necesse est?
Quantus
UDALricus
vestri sit tutor honoris;
Quanto
Varniadum
studio excolat ille rosetum:
Balthica
palladio quod litora replet odore.
Sic
Maia
genitus. sed
eum [(reading uncertain: ?)]
pia turba sororum
Sic contra est affata. patris mandata lubentes
Accipimus: quin et placide comitamur euntem.
Tu modo praecede, et noto te tramite siste.
Haec ubi dicta, comis serta
imposuere [Reg: imposuerunt]
camenae
Laurea, purpureis intertextis amarantis:
Dulcisonaque chely arrepta, citharisque canoris:
Cum duce festinum
rapuere [Reg: rapuerunt]
per aera gressum.
Urbs est tranquillo longe celeberrima portu,
Urbs animis opibusque potens, regnoque vetusto,
Danorumque
caput: populos ubi mercibus auget
Balthicus Oceanus
: quamque aequo lumine
Phoebus
Aspicit, et doctis sedem hic concedit alumnis.
Ad latus illius pariis suffulta columnis
Stat domus innumeris: consistunt limine postes
Aureolo, et nitidis fulgent laquearia gemmis.
Centum intus thalami, centumque cubilia puro
Murice tecta patent, auroque ornata corusco.
Inque illis aula est, regum delecta recessu,
In quadrum
spaciosa [Orig: spatiosa]
fluens, ubi plurima mensas
Regali dape magnifice, et crateribus aureis,
Constructas, circum mantilia picta tegebant.
Has rex et reges regumque propagine nati
Cingebant proceres: exque omnibus heroinae
Delectae: inter quas ceu sidus amabile nostra
Fulgebat
SOPHIA
, illustri bellissima vultu.
Huc igitur duce
Mercurio
,
Phoeboque
sorores
Ingressae, ante sacram
FRIderici
regis, et almam
Reginae faciem, astiterunt. miratus carum
Incessumque gravem, faciemque habitumque serenum:
Esse deas vidit rex inclitus. ergo paterni
Indicio sceptri praestare silentia cunctos
Ipse iubet, placidoque illas ultro aspicit ore.
Illae autem
flexere [Reg: flexerunt]
genu, vultuque modesto
(Circumstant proceres, admiranturque canentes)
Talia fuderunt, alterna carmina voce.
Salve o progenies divi
FRIDErice
parentis,
O decus et columen
Danorum
, et gloria gentis
Cimbrigenae
: cui praestantem virtute puellam
Iungit avis, atavisque potens, et sceptriger heros
Fortis
UDALRICUS
, carum
Megalepolis
ora
Quem colit, observatque ducem, carumque parentem.
Salve iterum
FRIderice
, tibi nova serta paramus.
Vix etenim quisquam nemoris decerpere fructus
Dignior
Aonii
, tua quam pulcherrima coniunx;
Et tu magnorum flos optatissime regum.
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Tu quoque reginae
soboles [Orig: suboles]
clarissima matris,
Quae commune genus
proav-m [Reg: proavorum]
cum rege recenses,
Nympha
potens, et gemmiferis ornata coronis.
Sis felix, regique tuo diuturna voluptas,
Quam turbent nullis venientia saecula
saeclis [Reg: saeculis]
.
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Iuppiter [Orig: Iupiter]
ipse tibi radio
FRIDERICE
sereno
Nascenti arrisit: sceptrum, aureolamque coronam
Pollicitus iuveni: arrisit quoque sidere
Mavors [Reg: Mars]
Sanguineo, armavitque manus in
praelia [Orig: proelia]
, tradens
Mox tibi
Marsigenas
felici clade domandos.
Quin Cytherea potens thalamos firmare iugales,
Ipsa tibi
Nymphae
cor fausto accendit amore:
Ipsa tui
Nympham
totam inflammavit amore.
Felicem
FRIDERICE
, tui quoque sidera curam
Suscipiunt, regisque favent constanter honori.
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
At
SOPHiam
gremio Pietas excepit: adultam
Erudiit sacra Relligio: mox aurea
Iuno
Et
Pallas
,
Charitumque
chorus placidissimus, illam
Certatim
excoluere [Reg: excoluerunt]
suis, fausto omine, donis.
Quin et adhuc charam faciles comitantur alumnam,
Muneribusque beant variis, semperque beabunt.
Aspice quantus honos generoso effulgeat ore:
Gratia quae vultus: quam mitis flammula blandis
Fulguret ex oculis: gravitas matura iuventam
Ut superet: maiestati coniuncta venustas
Cunctorum ut mentes in se convertat et ora !
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Maiores
FRIderice
tuos, priscosque parentes,
Quid celebrare opus est ? quorum celeberrima virtus,
Et bonitas
numquam [Orig: nunquam]
venturo abolebitur aevo.
Inprimis [Orig: Imprimis]
pater ille suum de nomine
Christi
Nomen habens, summos inter laus maxima reges,
Mente manuque fuit. patriae pater optimus orae,
Virtuti finem egregiae metamque labori
Qui statuit nullam, totisque hoc viribus egit,
Ut genus humanum meritis cumularet: opemque
Turbatis ferret magno molimine rebus.
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Quid patrem
Sophiae
laudabimus
UDALricum
,
Egregium virtute ducem; qui regis imago
Siderei, bonitate sua est, vultuque sereno.
Quacumque incedit,
Bonitas
comitatur euntem,
Castaque
Sophrosyne
, gladioque
Astraea
nitenti
Armata, et regum firmans
Clementia
sceptrum.
Astat cana
Fides
, fraudisque ignara dolosae,
Atque adeo in cunctis verax
Constantia
rebus.
Sit felix, vivatque diu clarissimus heros,
Connubium et natae felix, regesque nepotes,
Canitie [Orig: Canicie] venerandus avus, viridique senecta,
Cernat, et astriferum sero conscendat
olympum
.
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Nec matrem
FRIderice
tuam, rex optime, fas est
Neglegere: illa Die fuit ut clarissima donis;
Manus et ipsa Die, fulvo
pretiosius [Orig: preciosius]
auro:
Sic quoque
DOROtheae
divinum nomen adepta est;
Nomen et omen habens. nam te
FRIderice secundo
Extulit in lucem partu, fratresque potentes:
Quin etiam natas patriae bonitatis alumnas,
Et summis nuptas ducibus. salve optima mater,
Et soror, et coniux, socrusque et filia regum:
Et nati thalamis e caeli desuper arce
Laeta fave, regesque etiam sperare nepotes
Incipe, nam nullo stirps regia desinet aevo.
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Nec
SOPhiae
mater clara
ELIsabeta
relinqui
Plane indicta potest: decus
ELISAbeta
mariti
Eximium. pietatis amans, cultusque verendi
Numinis: ingenio prior omnibus heroinis,
Quas vel nostra tulit, vel postera proferet aetas.
Nam quae sit morum gravitas, prudentia quanta,
Atque adeo in cunctis sollers [Orig: solers] industria rebus:
Haec alio memoranda loco. salve inclita, salve
ELISAbeta
tui speciosa corona mariti:
Et gentis tutela tuae: virtutis amatrix:
Qua viva iniectos scelerata licentia frenos
Sentiet impatiens et disciplina feroces
Compescet: reddetque bono sua praemia civi.
Salve iterum, tua te sequitur pulcherrima proles,
Virtute, ingenio, bonitate, et moribus aureis.
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Felix illa dies, et nox felicior illa,
DOROthea
in thalamos regis qua ingressa iugales
Te nobis
FRIDErice
dedit, gentique tuorum,
Et
SOPhiae
inprimis [Orig: imprimis]
nostrae, cui foedere iunctus
Perpetuo, donec tandem caput induat albam
Canitiem [Orig: Caniciem]
, vive ad seram sine lite senectam.
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Fortunata dies, nox fortunatior illa,
ELISAbeta
suo qua felix iuncta marito,
Tam pulchram, illustrem, fortunatamque puellam
Edidit in lucem, tibi quae
FRIDErice
placeret,
Et thalami comes una tui, viateque beatae,
Viveret innumeros tecum feliciter annos.
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Pace nihil melius, nihil exoptatius usquam,
Marte
nihil peius, nihil exitiosius orbi est,
Marte
malo. nam sunt gemini, quorum alter ubique
Est [(printer); sic: Et]
hominum pestis: patriae populator: agrorum
Pernicies: saepe innocuo quoque sanguine gaudens.
Alter praesidium patriae templisque focisque,
Confugiumque bonis, infandi criminis ultor.
Hunc igitur
FRIdericus
amet, cum forte necesse est:
Illum aversetur: quin pacis ad otia pronus,
Exigat innocuam sine caede, et sanguine vitam.
Nomine sic rebusque ipsis,
FRIDERICE
, deinceps
Dives eris pacis, supremo dives honore.
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Regum illustre decus Sapientia dia
Latinis
,
Quae
Graecis
Sophia, rectae rationis alumna:
Quae sint, quae fuerint, quae mox ventura trahantur
Cuncta videns: verique vias penetrare laborans:
Unaque concedens felicis gaudia vitae,
Si praesit populo monitis parere volenti.
Hanc
SOPhiae
indicio semper
FRIdericus
amabit,
Et colet. a recti
numquam [Orig: nunquam]
deflectere norma
Sic poterit: sceptrumque suum sine labe tenebit,
Sic poterit rex esse sui, rex esse suorum.
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Felices ambo, et felici sidere nati,
Coniunctique toris genialibus omine dextro.
Ipsa etenim caeli facies, et tempora vestris
Arrident thalamis: quin vestro mitis honori
Indulget natura parens. magnum aspice solem,
Solem oculum mundi.
numquid [Orig: nunquid]
non serius illo
Nunc oritur, citiusque suis sese occulit undis ?
Ut diuturna feras felicis gaudia noctis.
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Iam passim revirescit humus beneolentibus herbis:
In varios convertuntur circum omnia flores:
Spicea serta gerens, atque omnigeno proventu,
Optima messis adest: quam pleno copia cornu
Insequitur: pulsata terit magna area fruges:
Atque adeo in vestros conspirant omnia honores:
Divitiisque novis veteres cumulare laborant.
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Ergo tuam toto, flagrans, complectere corde
Rex
SOPhiam
, et signis gaude, ominibusque beatis,
Naturae quae lege soror tibi paene fuisset,
Hanc tibi reginam tua rex
FRIDErice
voluntas,
Consortemque tori divinae copula legis,
Et commune genus iunxit, formaeque venustas,
Atque amor iniciens [Orig: iniiciens] nexas adamante catenas [Orig: cathenas] .
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Tu quoque laeta tuo,
SOPHIA
optatissima, rege,
Pone modum
lacrimis [Orig: lacrimis]
, nec te iactura paternae
Sollicitet gentis: non matris cura relictae.
Haec etiam regio patriam tibi praebet amicam:
Hic stirpis pars ampla tuae est, a matre vetustum
Unde genus trahis: hic series longissima regum:
Maiores quos esse tuos rex ipse fatetur,
Paene tibi frater communis origine stirpis:
Quin etiam plus quam frater mox deinde futurus,
Cum dare complexus, et blanda iterare licebit
Basia, vel vero quod basia vincat amore.
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Lenta velut vitis ramosas implicat ulmos:
Pampineaque coma, pictisque gravata racemis
Emicat, et cunctos istac oblectat euntes:
Sic tu nixa tuo, sed suavis sarcina, regi,
Progeniem casti, ceu pignus amabile, lecti;
Quaeque
pudicitiam [Orig: pudiciciam]
matris simili indicet ore;
Quaeque sit et
vinclum [Reg: vinculum]
, et testis communis amoris;
Discutiatque suo curarum nubila risu;
Produces: regique tuo, patrique voluptas,
Amborum ad seros extendes tempora canos.
Annue clementi taedis Deus optime vultu.
Sic
Musae.
et cum se perfunctas munere iusso,
Officiique sui partes implesse [Reg: implevisse] putarent:
Submisso graviter vultuque, et poplite flexo
Egressae,
liquere [Reg: liquerunt]
domos, et regia tecta,
Quas desiderium procerum haud vulgare secutum est.
Nec mora tranquillo e pelago
Nereides
almae,
Phocarum
latis humeris dorsoque sedentes,
Laetisonis
cecinere [Reg: cecinerunt]
modis:
Tritones
aduncis
Quin etiam conchis hymenaeum ad lucida caeli
Sidera tollebant, missosque ad sidera plausus.
Annue clementi taedis Deus optime vultu,
Et veluti thalamo rex et regina beato
Iunguntur: sic cum
Danis
Germania
vinclo [Reg: vinculo]
Unita aeterno, stabili coalescat amore.
Et quamvis mare fluctivomis interstrepat undis:
Gentem utramque tamen concordia foedere nectat
Unanimi: quod nec saevo
Mars
turbidus ense;
Nec fera seditio; nec opum vaesana libido;
Non ulla annorum series aut tempora solvant.
Effluit exactus plenis iam mensibus annus,
Cum,
Sophia
comitante, sui rex optimus aevi,
Rex
Fridericus
,
herus [Orig: erus]
Boreae
septemque trionum,
Rex
Danaum
, turma circum comitatus equestri
Nobilium iuvenum et procerum,
Megalepolis
arces
Invisit, soceri fido compulsus amore.
Nunc quoque
Varniadum
dulces ubi flatibus undae
Crispantur, salsique incunt vada
caeca [Orig: coeca]
profundi,
Magnus
Udalricus
, stipatus flore suorum,
Ut generum socer invisat, teneroque nepoti,
Aureolo in lucem partu quem regia mater,
In spem regnorum caelo quibus imminet arctos,
Iam peperit, coram aspiciat, coram oscula figat.
Christe
potens tempestatum, ventique marisque,
Una qui fragiles conservas voce carinas,
Saevaque ventosi mulces discrimina ponti,
Da faciles navi cursus: Aquilonis iniqui
Vim cohibe, sileant Cauri, se comprimat Eurus.
Unicus hic Auster satis est, si leniter afflet,
Et placide expansas velorum dirigat alas.
Ille igitur reliquis spiret cessantibus unus.
Tum locus est
Boreae
, salva cum classe redibit
Heruleus
princeps, hoc florentissimus aevo.
Tu quoque celsa ratis, nostri cui pignus amoris,
Depositumque uno tantum concredimus ore,
Depositum, quo per tumidas
pretiosius [Orig: preciosus]
undas,
Nil vexisti
umquam [Orig: unquam]
, serva quod sumis, et omnes
Incolumes
Danaum
felici in
littore [Orig: litore]
siste:
Omnes incolumes turgentis ad ostia
Varni
Salva refer. sic te certatim ambire natatu
Nereides
properent: mediis tibi praenatet undis
Remigii dux et classis pia cura
Palaemon
.
Sed quid ego haec frustra vatum ludibria
Christo
Addictus repeto? potius te turba sacrorum
Spirituum, aligerumque chorus circumdet, et
arcto [(reading uncertain: ?)]
Per mare stipatam speratis applicet oris.
Quas princeps ubi contigerit pulcherrimus heros:
Non novus hospes erit, non plane incognita turba
Nobilium iuvenum. socerum gener obvius ulnis
Excipiet; regina patrem; rex parvulus ille
Flos
Danaum
arridebit avo, dextramque pusillam,
Sed magnam, sed sceptriferam quandoque futuram,
Porriget, et tacito mulcebit pectus amore.
Ipsa quoque
Elisabetha
Ducis pulcherrima coniunx,
Et soror et socrus regum, regisque tenelli
Nunc avia, advecto duplicabit vera marito
Gaudia.
Germani
proceres
Danaique
coibunt,
Atque una veteris renovabunt foedus amoris,
Certabuntque una officiis, studiisque benignis.
Cognatasque olim terras, gentesque propinquas
Sic unam facient animis curaque fideli,
Ut seros eadem maneat quoque cura nepotes.
O regum caput et rector, rex unice regum,
Accipe vota, quibus classem procerumque Ducisque,
Quo sine nil dulce est patriae, nec amabile
Musis
,
Insequor, et regem tenerum, regisque parentes
Commendo superis. sic omnia
Christe
guberna,
Sic animos, sic corda
virum [Reg: virorum]
moderare ducumque,
Cernat ut optatum tam laeta profectio finem.
Natali
FRIDERice
tuo, Rex optime mundi
Arctoi, septemque adeo rex summe trionum,
Regibus et genite, et reges geniture nepotes,
Iuliades sese tollunt celebrantque calendae.
His etenim in
Cimbris
olim te regia mater
DOROthea
in lucem aureolo dedit aurea partu.
Te pater a
Christo
memorabile nomen adeptus,
A teneris artes belli pacisque tenere
Edocuit, purae cum relligionis amore,
Nunc etiam quibus haud cedis maioribus ullis,
Exaequas alios, haud paucos denique reges
Exsuperas etiam. nam quantum bellica virtus
Extulerit nomenque tuum laudesque tuorum,
Turmae equitum, peditumque manus, classesque loquuntur,
Et mare, tormenta, et scopuli mutaeque natantes,
Et tibi quae palmae ramum victoria tendit,
Imponitque sacris oleagina serta capillis.
Accedunt artes pacis, pia regula legum,
Cui rex ipse subest: aequissima iudiciorum
Integritas: neque enim dubias extendere rixas
Ut nobis, licitum est
Danais
: actore reoque
Auditis quantum satis est, exanime iusto
Terminat exortas subito sententia lites.
Quando alibi rabies venalis turgida linguae
Partibus emunctis liti connectere litem
Callida, pro scelere hoc opibus cumulatur et auro.
Pro matrona etenim lupa iam, pro matre noverca
Facta est in multis
Themis
illa loquacula regnis.
Hic videas nullos de relligione tumultus,
Hospitium sacris pandit laeta
Hafnia
Musis
,
Hafnia
doctorum sedes et alumna virorum,
Tuta patrociniis et florentissima tanti
Praesidio regis: largissima praemia doctis
Qui impendit cathedris, templis, docilique iuventae,
Maenalium
meritis implens ingentibus orbem.
Sis felix, nostrumque etiam
FRIDErice
laborem,
De quo sex superant, sex praeteriere libelli,
Auspiciis defende tuis: sic nominis illa
Gloria vera tui, per se notissima mundo,
Fastorum quoque veriloquis inscripta libellis
Crescet apud seros etiam celebranda nepotes.
ERGO dies gemitu totiens [Orig: toties] optata fideli
Tandem aderit, qua confectam tot cladibus urbem
Magnanimi virtute duces proceresque revisent,
Sperataeque diu sanctissima foedera pacis
Auspiciis firmare novis, certamque quietem
Incipient iterum patriis inducere terris.
Nascere, quid cessas? properans age lucifer almam
Tot votis precibusque diem tam saepe petitam:
Nascere, et hibernae quamvis vix frigora brumae
Desierunt, hiemisque nives metuamus aquosae;
Attamen hanc unam iucunda luce serenam
Effulgere diem fas sit: tam murmuris aurae
Ventosi sileant, stratum cadat aequor, ut ortus
Mundi oculus purum sine nube perambulet orbem.
Haec illa est, haec illa dies, quae candida pacis
Gaudia confirmans stabilit, bellique labores
Et lites placide nostris exterminat agris,
Mutat et
Aoniis
lituorum classica plectris.
Haec illa est, haec illa dies, optata reducens
Tempora. iam fausti incipient procedere menses,
Iam mare navigiis rursum
tentare [Orig: temptare]
, priores
Iam merces mutare licet, iam tollere muri
Rudera, iam tutos telluri infindere sulcos.
Accepti iam si qua mali scintilla supersit,
Obruta sollicita patriam formidine solvet,
Unanimique dabit laetentur ut omnia plausu.
Haec illa est, haec illa dies, qua gratior urbi
Huic nondum Oceani genialibus exiit undis,
Natali proprio quae carior omnibus, una
Inter erythraeo festas signanda lapillo est.
Scilicet ut quondam ventis turbantibus aequor,
Cum simul horrifico fremeret caelum omne tumultu,
Nauta animi trepidabat inops dubiusque futuri:
Sed simul aspiceret nitidas dextro omine flammas
Tyndaridum
lucere mari; iam laetior atras
Pellebat curas animo: non inscius undas
Iam sterni, ventosque minis desistere, nubes
Diffugere, et stellas caelo prodire sereno:
Sic hodie nobis peracerbo turbine dudum
Iactatis, fratrum nascetur amabile sidus,
Tergeminum sidus, cuius fulgore tenebrae
Maestitiae luctusque cadent,
Bellona
flagellum
Contrahet, exitiosa
Hecate
gestamina condet,
Laetaque sublatis aderit Concordia palmis.
Varne
quid antiquos stellarum suspicis ortus?
En hodie nova
Tyndaridum
tibi sidera surgent,
Sidera fausta magis, quam vel nimbosus
Orion
:
Vel piger
Arctophylax
, vel
Cassiopea
cometae
Infamis radio. non haec tibi sidera clades,
Non imbres tibi portendunt, non aequoris aestu
Luctantes ventos tempestatesque sonoras:
Sed caelum nebulis purum, sed lumina solis
Aurea, et optatam
Borea
cessante quietem.
His tibi placatis, roseos spirabis odores,
Nascenturque tuae flores in margine ripae,
Hinc
Musae
plenis texent tibi serta quasillis.
Quosque alis herboso niveos in flumine cycnos
Dulce canent,
Varnique
ferent, ad sidera nomen.
Ite coronati stipatoque agmine cives,
Ite magistratus, plaudentes ite
Camenae [Orig: Camena]
.
En vobis, lapidem ad primum lapidemve secundum,
Obvia procedent tam candida sidera, lucis
Quin etiam fulgore novo cum
moenibus [Orig: munibus]
urbem
Mox illustrabunt totis radiantia vicis.
Sit bonus et felix urbi, temploque focisque,
Tyndaridum
novus hic optari temporis ortus:
Quos circum
Iuno
ipsa micat, micat aurea
Pallas
,
Pluraque conspicuis iuvenilia sidera flammis.
Illorum aspectu vis et furor impius urbe
Excedant, dent bella locum, discordia demens
Exsulet [Orig: Exulet] et miseros seducens factio cives.
Incipiat rerum ordo novus, nova tempora surgant.
Hic sedem
Eunomie
figat, comitata sorore
Astraea
, priscaque
Fide
; pax optima rerum,
Et bene latarum prompta observantia legum,
Quin etiam pudor, atque auro magis aurea virtus
Hic habitent, cumulentque suis nova saecula donis.
Hae sunt aureolae
Themidis
natae: urbibus illae
Si praesint, vel prima locent fundamina rerum;
Non his consilium deerit, non rebus egenis
Auxilium, sed largifluo bona copia caelo
Appluet, et laetos hilarabunt gaudia vultus.
Has ipsas, o
Arctoa
Rhodos
, tibi sidera mittunt
Iam tua, tu modo pande manus, vultuque sereno
Excipe tam faustas hac ipsa luce sorores.
Exceptasque fove cupidis amplexibus, illae
Ut posthac
numquam [Orig: nunquam]
offensae tua tecta relinquant.
Voce etiam gemituque pio sine fine precare,
Ut diuturna micent isto tibi sidera caelo.
CUM subit illius pulcherrima lucis imago.
Discidiis qua compositis, et pace reducta,
Herulei
subiere [Reg: subierunt]
duces proceresque Roseti
Moenia [Orig: Munia]
clara sui, longa comitante caterva:
Tum positis animo curis, cor emicat intus
Laetitia, saliuntque imis mihi pectora fibris.
Haec est illa dies tam laetae conscia pompae,
Quae tam fausta dedit doctis praeconia
Musis
,
Quae tam grata bono retulit spectacula civi,
Quae patriae insolito superavit vota nitore.
Hanc ego dum festis conor celebrare camenis,
O celebres bonitate Duces, par nobile fratrum,
Aspirate meo geniali fronte labori.
Omina fausta cano, quae mox annalibus addet
Forte aliquis, patriae cui gesta negotia curae.
Iam prope lux aderat februis octava
Latinis
,
Tanto operi iam dicta olim, cum pacta coirent
Foedera: tunc igitur patriae duo lumina fratres,
Ductor
Ioannes Albertus
, et alter ab illo
Ulricus
, quique his comitem se iunxerat imae
Franciscus
Dux
Saxoniae
, concordibus ultro
Convenere [Reg: Convenerunt]
animis, ubi quondam
Vandala
pubes
A bonitate loci
Doberanum
nomine dixit.
Hic
coiere [Reg: coierunt]
etiam tota regione vocati
Heruleae
gentis proceres, equitesque virique
Illustres vel consilio, vel fortibus armis,
Laetitiae ceu consortes tantique triumphi.
Primo equidem adversis ventis hiberna tumebant
Aequora, murmur erat: non illa sidera nocte
Conspiceres, non mane orti pulcherrima solis
Lumina, cuncta nives, tenebrae, glaciesque replebant.
Sed simul ac campis exercitus ivit apertis,
Instructa de more acie, ventumque sub urbis
Conspectum; en subito discordes
praelia [Orig: proelia]
venti
Sedarunt: rapidum placidis mare constitit undis:
Cum nebulis
abiere [Reg: abierunt]
nives: sol aureus ultro
Candidior, puro nitidum caput extulit axe,
Clarior et solito circum resplenduit aer.
Felices, quorum adventu nebulaeque nivesque,
Flabraque ventorum fugiunt: quos
Cynthius
ipse,
Suaviter arridens, de caeli respicit arce!
Fallor? an et nubes, simili ratione modoque,
Tristitiae luctusque cadent; discordia vestro
Aspectu aufugiet [Orig: auffugiet] ; pax dudum optata redibit;
Exseret [Orig: Exeret] et caelo placidos concordia vultus.
Iamque propinquabant conspectae
moenib. [Orig: munibus]
[Abbr.: moenibus]
urbis,
Cum subito ardescens imitata tonitrua caeli
Machina, terribilique aethram caligine replens,
Ter bona signa dedit. consistunt ordine longo
Hinc atque hinc iuvenes, sclopos ferrumque tenentes.
Inque foro innumeri cives, quo quemque vocabat
Signifer, armata laeti
coiere [Reg: coierunt]
phalange.
Haud equidem secus instructi, quam si aspera
Martis
Pugna vocet, laeti interea, iam foedere bellum
Componi optato, et ducibus praeeuntibus almam
Ceu postliminio pacem
Charitesque
reduci.
Loricis humeri, galeis capita ardua fulgent,
Hastarum exsurgit [Orig: exurgit] toto seges horrida campo.
Nec minus
Aonidum
cultrix Academia cessat
Grata suos animo laeto
expectare [Orig: exspectare]
patronos.
Ergo foro studiosa cohors collecta
Latino
,
Rectores comitata suos, comitata magistros,
Consistit placide, toto longo agmine vico,
Exceptura Duces vultu gestuque decoro.
Interea turma
Herulidum
, ternique caballis
Procedunt gestati equites, ternique sequuntur,
Paulatim augescit series, numerosaque plenis
Agmina se fundum portis, tuba ductilis edit
Barbaricos inflata sonos, lituusque remugit.
Pone sequebantur canis meritisque verendi
Magnatum lecti proceres, summusque senatus,
Cui patriam vel consiliis, vel voce diserta,
Aut opibus strictove labor defendere ferro,
Sublimes in equis omnes, auroque corusci,
Nobilitate omnes illustri, et stirpis avitae
Nominibus celebres.
Hanios
hic cernere posses,
Hic
Ribios
, hic
Belovios
, hic denique
Plessos
,
Hic
Halberstadios
, hic
Crusos
, et
Beronestos
.
Bassvicios
tibi quid memorem, fortesque
Lyaeos
?
Quid
Prenios
, quid
Bulovios
, quid denique
Linstas
?
Quidve
Wagerbardos
,
Crammonos
,
Luzoviosque
?
Quid reliquos memorem? quorum vix
versib. [Abbr.: versibus]
apta
Paene tremenda sono sunt nomina: conice [Orig: coniice] forti
Quid dextra in bellis animoso et robore possint.
Hic quoque tergeminos efflabat buccina bombos:
Tundentes alii, strepero cum murmure, aheno
Praetensas tauri exuvias, caelum omne replebant
Ictibus in numerum resonis, mixtoque boatu.
Haud secus
Aeneae
sociis
Misene
solebas
Aere ciere animos, pugnamque accendere cantu.
Mox veluti delecta cohors praetoria, pubes
Nobilium incessit iuvenum, comitata magistros
Ductoresque suos, animosae robora gentis.
Ecquis enim sternacis equi per devia saxa
Terga premat melius? melius calcaribus armos
Quis fodiat? celeremve arcto compescere freno,
Ad cursum aut laxis sciat invitare lupatis?
Hic tandem
subiere [Reg: subierunt]
, velut tria sidera caeli,
Illustres splendore Duces, capita alta ferentes.
Dexter erat,
longque [Reg: longeque]
alios supereminet omnes
Ulricus
, tantum egregio decus enitet ore.
Ad laevam
Franciscus
erat, ceu pulcher
Iulus
.
Hos inter medius validis moderator habenis,
Ceu senior, cuique hi merito debentur honores,
Ibat
Iohannes Albertus
, amabilis heros,
Cum fratre
Herulidum
nostro duc inclitus aevo.
Incessere una vultuque et fronte serena
Heruleae
flos et robur commune iuventae.
Mox adsunt clarae virtutibus heroinae,
Quadriiugus sonipes quos curru invexit aperto,
Prima est
Anna
decens
Sophiae
cognomine nota,
Alberto
patre
Prussiacis
olim edita terris,
Nunc coniunx materque ducum quos
Balthica
Thetys
Suspicit, et roseis
Varnus
veneratur ab undis.
Assidet
Elisabeta
illi, soror inclita regis
Danorum
, a
Christo
qui nominis omine gaudet,
Heruleique
ducis consors, materque venusta
Reginae
Sophiae
, uxorem quam tempore nostro
Rex habet, et regum placidam quam postmodo matrem
Laeta salutabit festivo
Dania
plausu.
Hinc quadriga alia praestanti corpore nymphas
Omnes egregia natas de stirpe videres,
Insignes vultu roseo gestaque decoras.
Atque ita cum longe comitum processerat ordo,
Servorumque equitumque phalanx postrema secuta est.
Et numerosam aciem condensato agmine clausit.
Talis erat rerum facies, hoc ordine, longa
Incessere [Reg: Incesserunt]
via, mediam quae dividit urbem,
Hinc equidem a dextra,
Musarum
et pacis alumnis,
A laeva cincti speciosa ferentibus arma.
Haud secus armipotens caelum ingressurus
Orion
,
Primum insigne caput, nitidosque ex aequore vultus
Exserit, hinc humeri subeunt, et pectus honestum.
Balteus [Orig: Baltheus]
inde tribus radians uno ordine gemmis
Procedit, qua parte sui pulcherrimus, ignes
Offuscat reliquos: gladiusque pedesque sequuntur,
Paulatim donec magno porrectus
Olympo
Ingreditur rutilans, et toto corpore supra est.
Astra minora latent, dubiis aut ignibus ardent.
Non aliter quacumque Duces prodire videres,
Nubila diffugiunt, subito lux clarior orta
Emicat, hinc atque hinc
Charites
glomerantur, et irae
Inscia sublatis plaudit Concordia palmis.
Quin ipsae
Aonides
tranquillae pacis alumnae
Exsultant, fugiunt rixae, vis improba languet,
Mussat
Eris
,
Bellona
latet,
Mars
impius ultro
Exulat, antiquis cedit discordia regnis.
Haec videt, obtutuque haeret defixus in uno
Hinc illinc populus. quin sese explere tuendo
Iam nequit, ardenti declarans gaudia vultu,
Progressosque duces oculis animisque secutus,
Prosequitur tacite missis ad sidera votis.
Iamque iter emensi gressus in tecta ferebant
Illustres bonitate duces: iam diffluit agmen,
Limina dum sua quisque petit. longo ordine cives
Inde etiam armati coeunt, tormentaque primo
Displodunt momento uno simul omnia, magnus
Exoritur fragor, et strepitu quassa intonat aethra.
Hinc directa acie volitantia signa secuti,
Circumeunt, complentque forum fulgentibus armis,
Inque globum sese agglomerant, repetuntque penates
Quisque suos, sonituque viae plausuque fremebant.
Iamque duces tecta ingressos comitante senatu
Exspectans [Orig: Expectans]
orator adest, cui copia fandi
Cum facta est, breviter communi totius urbis
Nomine laetitiam exposuit, quod sidere dextro
Iam spectare duces patriae patresque liceret
Clementes rursum: nihil illis triste receptis.
Optavitque adeo, caelesti ut munere pacta
Foedera perpetuos
numquam [Orig: nunquam]
rumpantur in annos,
Seque omni obsequio et summa pietate deinceps
Facturos ea promisit, quae iuris et aequi
Postulet Imperium. sed nec diffidere, quin iam
Clementes animos, urbisque in commoda pronos
Induerint ipsi, et patriae prodesse paratos.
Laetitiae quoque signa suae tunc edidit ipse
Gymnasii rector lectis comitatus amicis,
Palladiique
sacri
Phoebo
Musisque
salutem
Commendans fideique ducum curaeque paternae,
Imposuit finem brevibus pro tempore dictis.
Hos, pro sese eadem, vel non diversa, petentes,
Diversis tamen alloquiis, nec tempore eodem,
Laeta iubent victo, fratres, sperare timore
Erectis animis. etenim succurrere fessis
Se cupere, auxiliisque suis opibusque iuvare
Templa, urbem,
Musasque
ipsas; pro
virib. [Abbr.: viribus]
omni
Tempore quo vigeant, et laeto flore fruantur.
His dictis redeunt illi. mox
coena [Orig: cena]
paratur
Splendida, qua functi, nocturno membra cubili
Componunt, fessos placidus sopor occupat artus.
Postera lux aderat, radiisque retexerat orbem
Cynthius
, et flexu hiberno iam celsior ibat.
Ergo duces progressuros ad limina primi
Herulidum
expectant [Orig: exspectant]
proceres, iuvenumque corona,
Stat sonipes manditque labro spumante lupatos.
Septenis domus exurgens ad sidera pinnis
Ad commune fori latus est, plenissima curis
Curia, primorum quam tum praeeunte senatu
Conscendere duces, celsisque hinc inde fenestris
Conspicui astiterunt; effusis undique turbis
Omnia complentur, longa cum veste Senatus
Conspiciendus adest. cupidas quisque arrigit aures.
Hic vice mandatoque Ducum cultissimus auctor
Dicendi
Husanus
placide sic ora resolvit.
Quandoquidem non ignorat pars maxima vestrum,
O cives, populique adeo qui nota tenetis
Frena senatores, qua conditione modoque
Vos inter, vestrosque duces, dominosque perennes,
Litibus incisis, pax sit decreta salubris,
Perpetuo nexu, quam vis percellere nulla
Audeat, ad seros iam nunc firmanda nepotes:
Propterea unanimes lapsis exposcite rebus
Submisse veniam, quo propugnacula valli,
Praesidiique minas, ruptae quae
moenibus [Orig: munibus]
urbis
Incubuere [Reg: Incubuerunt]
diu, iam concedentibus ultro
Principibus vestris, felici sidere, fas sit
Deicere [Orig: Deiicere] , et veteres alio transferre colonos.
Dixerat. hic contra legum iurisque peritus
Suaviloquus
Borcholtus
ait. Vos culmina gentis
Heruleae
, patriaeque patres, dominosque perennes,
Urbs, populus, totaque adeo cum plebe senatus
Submisse, precibusque rogat de pectore fusis,
Ut vastam hanc molem, vobis
mandantib. [Abbr.: mandantibus]
urbi
Impositam, demoliri, post condita pacis
Foedera, iam liceat, lapsosque extollere muros.
Praeterea si quo errato lapsuve, vel urbis
Ipse magistratus, vel cives offenderunt
Vos dominos patresque suos, ut scilicet illam
Offensam ex animo placide eiciatis [Orig: eiiciatis] amico.
Sic cives, totaque simul cum plebe senatus
Per genium, dextramque suam, promittere sancte
Non dubitant, se perpetua pietate deinceps
Perpetuaque fide, ratione et iuris et aequi,
Principibus parere suis, cunctasque cavere
Offensas cupere, et similes avertere casus.
Hos contra
Husanus
, non aspernanda precante
Mandato monituque Ducum, vultuque sereno,
Prosequitur venia, verbisque haec insuper addit.
O cives, cum placatae tam fausta procellae
Fortuna aspiret, curisque haec gaudia vestris
Miscuerint superi: memores hoc nomine grates
Dicite, et unanimes in publica commoda proni
Pacis amatores estote, et foederis icti,
Vestrorumque ducum, qui vos patriamque tuentur,
Cultores fidi. quo res discordia ducat
Civilis non ignari, veterumque malorum.
Sic qui pacis amor Deus est, iam numine dextro
Aspiciet propius vestros hoc tempore casus.
Cura erit et ducibus, ne vos
certasse [Reg: certavisse]
priores
Paeniteat [Orig: Poeniteat]
studiis fida de mente profectis.
Quin tutos vos auxiliis opibusque iuvabunt,
Et quid vestra salus, quid publica commoda poscant
Prospicient, sceptrisque tegent felicibus urbem,
Ut sic perpetuo vigeat concordia flore.
Sic ait. exoritur laetus toto agmine plausus,
Nec mora cycneus [Orig: cycnaeus] maiori flumine lymphas
Varnus
agit, laetamque celer circumfluus urbem,
Arctoos ubi fortis habet
Germania
fines,
Exsultat [Orig: Exultat]
, se nobilibus conferre deinceps
Fluminibus meditans. salsis
Tritones
in undis
Inter inauditos arguto gutture olores
Dulce canunt, pacisque ferunt super aethera nomen.
Laetantur, mediisque agitant convivia tectis
Cum ducibus proceres patriaeque urbisque
Lycaeique
,
Unanimes, verbis faciles, vultuque sereni.
Atque ita protractis tam longo tempore turbis,
Auxilio nutuque Die, felicibus urbis
Et patriae auspiciis, optatus denique finis
Impositus, laeto mutavit tristia plausu,
Soli sit laus summa Deo, sit Gloria soli.
Phoebus
ut immensum diffuso lumine mundum
Vivificat, radiisque fovet; quo rursus adempto
Omnia muta silent, solito privata vigore:
Sic patriae pater, et princeps, ubi numine praesens;
Dexter adest populis quos dextra et iure tuetur;
Omnia laeta vigent, et lumen amabile cunctis
Effulget splendetque locis: si deserat idem;
Omnia nox operit, mortique simillimus aulam
Torpor habet, squalent pigro late omnia luctu.
In patrias igitur felici sidere terras
Dum populi optatus votis, dux magne revertis:
Laetior ardenti respublica gaudia corde
Concipit, inque novos animo
exsultante [Orig: exultante]
triumphos
Solvitur, ut patriae patrem dominumque reversum
Aspicit, et pulsis hilari de pectore curis,
Laetitiam sentit veram, victoque dolore,
Hos animo reditus laeto testatur et ore.
Ecquis ab
Eoo
tam candidus orbe lapillus,
Aut tanto candore micans sese obtulit
umquam [Orig: unquam]
Margaris? ut merita queat huius munera lucis
Insignire nota? stupidum cui frigore pectus
Usque adeo riget, ut toto non corde triumphos
Nunc agitet? cui quaeso manus torpedine tanta
Deprimitur, laetos ut non ad sidera plausus
Tollat, et hos patriae tantos gratetur honores?
Sit procul a nostris levis assentatio linguis:
Futilitas sit vana procul: non auribus ultro
Illa tuis dux magne damus: tua maxima virtus.
Humanae non vocis eget, nec clarior esse
Alterius sermone potest, fulgoribus ipsa
Sic alios superans, ut
Phoebi
lumina noctem.
Hos pietas nobis plausus, has publica voces
Laetitia, officiumque movent: haec pectore vota
Exprimet alma Fides, et inexpugnabilis ardor,
Quo patriae gens tota tuae tibi dedita flagrat.
Illa ubi te solitas iam velle relinquere sedes
Rumor erat: licet ante gravi te pondere rerum
Provida compelli sciret; venerandaque
Musae
Numina, nota quibus variis quae gesta sub oris,
Non ignorarent tibi quanta negotia soli
Iam subeunda forent:
lacrimis [Orig: lacrima]
tamen illa profusis;
Hae scissis plangore comis, nova signa dederunt
Tristitiae luctusque sui; tantusque doloris
Ardor erat, vix ut coeptis conatibus aegre
Assensae, heu nimio complerent omnia questu.
Tunc etiam pulchros [Orig: pulcros] inter pulcherrimus [Orig: pulcerrimus] ipse,
Cum pede magnanimi vectus trepidante caballi,
Agmine nobilium pulchre [Orig: pulcre] comitatus abires:
Patria, singultu coeptas rumpente querelas,
Talibus est tacitos animi testata dolores:
Quae mea culpa tuam vertit dux optime mentem?
Quod scelus? an patria securus abesse relicta
Care potes? quae cura mei prior esse solebat,
An plane in tenues fugiens evanuit auras?
Cur via tanta placet? cur me sic inclite princeps
Deseris?
hibernae [Orig: hybernae]
non te crudelia brumae
Frigora, bellorum nec saeva pericula terrent?
O utinam comes esse tibi consorsque laborum
Magne queam princeps! non me vel murmura ponti,
Ventorumve minae, non nubibus auster aquosis
Terrerent, ego prima viae discrimina fortis
Aggrederer: tu me tutus sequerere, tibique
Nulla profecturo vis aut fortuna noceret.
Sed quid inutilibus tempus consumo querelis?
Quod superi volvere volens, dimittere cursus
Non potes
incoeptos [Orig: inceptus]
; in partem adhibere
pericli [Reg: periculi]
,
Nec me credo voles. ergo quod de omnibus unum
Iam superest, tibi fausta precor, cursusque secundos.
Teque reversurum (quaevis mora laedit amantes)
Festino celerique gradu, mens anxia luctu
Credit, et ardentes sperando nutrit amores.
Non ego tuta satis, cum te desidero princeps,
Non ego laeta satis: tu tu mihi gaudia solus
Vera moves, tu vita mihi, tu certa quietis
Ancora, tu nobis, quod mens in corpore, praestas.
Te vivo praesente libens, te absente relinquor
Exanimis, caelique piget convexa tueri.
Sic fata ingemuit, lacrimasque effudit inanes.
Nec minus ipse animo princeps divine moveris,
Te populi sincerus amor, mitisque voluntas,
Mutuaque ardenti stimulant incendia corde.
Sed neque susceptos sinit intermittere cursus
Officii te cura tui: nec rebus agendis
Nata manus, virtusque animi subterfugit
umquam [Orig: unquam]
Grandia pro patria sufferre pericula gente.
Attamen absentem populus, doctaeque sorores
Sic gemitu
flevere [Reg: fleverunt]
pio: sic
tura [Orig: thura]
subinde
Imposuere [Reg: Imposuerunt]
aris: superis sic vota dederunt
Pro reditu Dux alme tuo: maioribus olim
Ut studiis non
Roma
duos ad bella profectos
Scipiadas
, aut
Aemilium
cui
Persea
captum
Debuit,
expectare [Orig: exspectare]
suo consueverit aevo.
Ah lauro quoties posita divinus
Apollo
,
Incusans abitusque tuos, lentosque recursus,
Fundere
Varniadum
lacrimabile carmen ad undas
Audiit, et maestas sic ora resolvere
Musas
.
O nimium secure tui gregis, optime princeps?
Cur adeo cur lentus abes, cessasque reverti?
Cur oculos peregrina tuos sine fine morantur
Oppida? nec sentis hoc quam mihi tempore segnes
Prorepant tardique dies: quam deside curru
Invitis et
Phoebus
equis sese aequore condat:
Ut geminae noctes, solitoque ignavius horae,
Ipse et cum stellis lente volvatur
Olympus
.
Ah quoties nimio forsan compulsa dolore,
Devoveo longasque vias, causasque morandi,
Accuso et vario tam multa negotia questu!
Ah quoties numero tardi momenta diei!
Invideoque aliis, qui te pulcherrime [Orig: pulcerrime] princeps
Aspiciunt, vultusque tui splendore fruuntur,
Et menses segni labentes increpo cursu!
Quando erit? incolumis nostro quo redditus orbi
Gaudiaque, et plausus tecum ventura reducas?
Nil ego nil prorsus laetum nec amabile quidquam,
Dum tu lentus abes, cecini: versuque coacto
Saepe reluctantes ad tristia carmina nervos
Intendi, et quaecumque agerem lacrimosa fuerunt.
Mollia quamprimum nobis te fata reducent,
En ego laeta canam, pectusque virile resumens,
Carmina tum facili modulabor ad aethera cantu.
Ergo redi, Dux alme redi, tu portus et aura,
Tu mihi certa quies, nihil est te triste recepto.
Talibus atque aliis, mites
Heliconis
alumnae,
Impatiensque morae Pietas, te maxime princeps
Allicere, et solitis voluerunt reddere terris.
Et magis, ut fatear, de te redituque tuorum,
Patria sincero lacrimans fuit anxia luctu;
Quam tu de te ipso; tantus te pectoris ardor
Magnanimi, fortisque manus compellit, ut omnia
Inferiora putes, altoque pericula cordis
Robore despiciens, fortunae incommoda vincas.
Ecce sed optatus reficit mihi
nuntius [Orig: nuncius]
aures,
Qui tandem rediisse tuis te praedicat. o Dux
Exspectate [Orig: Expectate]
diu, qua te iam voce, quibusque
Laudibus excipiam? tacitum quo cordis amorem
Eloquio tester? neque enim sua gaudia pectus
Iam capit, ad iustos desunt mihi brachia plausus.
Salve festa dies, salve o clarissime princeps,
Qui tot laeta simul cumulo mihi congeris uno;
Omnia praeteritae renovas qui gaudia vitae:
Cum procul hinc aberas, lacrimis perfusa madebant
Omnia, et obscuro
Musae
squalore silebant.
Mox ut salvus ades, mirum, ridere videntur
Omnia, laetificos et ad aethera tollere cantus.
Non aliter peregre patriis abiturus ab oris
Dilectus genitor, prolem parvosque nepotes
Sollicitos, multa ipse timens, maestusque relinquit,
Visit et a nostro seiunctos orbe
Britannos
,
Fluctibus et rapidis credens sua corpora ventis.
Interea nati tristes, desertaque coniunx
Computat in reditum patris noctesque diesque,
Votaque fert superis mixto cumulata timore.
Ast ubi confectis rebus, victoque
periclo [Reg: periculo]
Se genitor patrias recipit speratus in oras,
Et parvam
sobolem [Orig: subolem]
post tempora tanta revisit:
Illico cor facili saliens ad iubila motu,
Laetitiae dat signa novae, vultu, ore, manuque,
Tergemino resonat domus et vicinia plausu.
O lux exoptata diu, lux aurea salve.
Salve iterum. tu quod pulsis e fronte tenebris,
Corde quod exactis nova sentio gaudia curis,
Munus id omne tuum: tu me reficisque fovesque,
Tu facis ut saliant imis mihi pectora fibris.
Nunc sacra marmoreas, nunc
tura [Orig: thura]
ferantur ad aras,
Victima nunc votiva Deo cadat, omine salvo
Is mihi te, domuique tuae, patriaeque gementi
Reddidit. o quis tam faustae quis gaudia lucis
Enumerare satis, rerum pro pondere possit!
Ipse quidem dux alme vides splendescere caelum
Clarius, et
Phoebum
insolita sua gaudia luce
Testari:
exsultare [Orig: exultare]
senes, accurrere cives:
Matronas, pueros, iuvenes, laetasque puellas:
Cunctaque te reducem vultu
expectare [Orig: exspectare]
sereno.
At tibi si tales oculi, dux optime, dentur,
Corda quibus penetrare queas, imoque recessus
Pectore: dii quales risus, quae et quanta videres
Iubila, quos plausus imis gestire medullis!
Lingua deest animo, nec si mihi guttura centum,
Sescentaeve [Orig: Sexcentaeve] manus, blandi aut vox
Nestoris
esset,
Te celebrare satis, satis aut tibi plaudere possem.
Quam me destituunt non apto tempore
Musae
!
Quam
Maia
genitus laudum splendore tuarum
Territus, hei subito nimium mea coepta relinquit!
Non tanta magnes, regio quem
Misnica
passim
Et tellus
Boiema
fodit, vi fissile ferrum
Attrahit; ut populi mentem tua maxima virtus,
Mirus frontis honos, et amabilis allicit oris
Maiestas. tu deliciae, tu lumen, et ardens
Orbis armor patrii, tu spes certissima
Phoebi
,
Qui reliquis spretas hac tempestate camenas,
Romulidas
veteres imitans regesque potentes,
Evehis ad solidos, felix patronus, honores.
Illae iterum tua facta canunt, tua nomina serae
Commendant famae. tali quoque foedere
Musas
Amphitryoniades [Orig: Amphytrioniades]
olim sibi iunxit, easque
Imbelles fortique manu, clavaque trinodi
Et voluit sumptis defendere belliger armis.
Aonidas
contra sua facta celebria libris
Reddere et aeternis iussit committere
seclis [Reg: saeculis]
.
Ergo patrocinium doctarum mite sororum
Cum bene susceptum,
numquam [Orig: nunquam]
clarissime princeps
Abicias [Orig: Abiicias] , digno at semper tuearis honore:
Si vacat hos etiam clementi fronte libellos
Accipe, clementique manu sceptroque tuere.
Imperfecta quidem sunt omnia, principe tanto
Nec sat digna reor. mediis mea puppis in undis
Errat adhuc, vix ausa vias sperare secundas,
Aut sibi felices certo promittere cursus.
Sed tua si bonitas vultu mihi prona sereno
Faverit, ut tuto pacata per aequora ferri
Nostra carina queat, laetosque attingere portus:
Forsan et aura meos olim quoque libera fastos
Cernet, et ex illis etiam tua facta domusque
Nomen, et accipient aeternae munera famae.
Ergo novenarum spes et tutela sororum
Ut vivat, valeatque diu pulcherrimus heros,
Perge precor
Lachesis
niveo de stamine longa
Ducere fila manu, vitam ne principis
umquam [Orig: unquam]
Nigra tenebroso contristent licia rhombo.