Gotiberis : Hoc est De Goticis Per Hispaniam Regibus, E Teutonica Gente Originem Trahentibus : Libri Sex ... carmine scripti. Addita est Genealogia Regum Hispanicorum. Machine-readable textCandidus, PantaleonCandidus, PantaleonXML version, markup prototype, December 1999Ruediger NiehlmarkupCamenahttp://mateo.uni-mannheim.de/camena/candidus2candidusgotiberis.htmlavan001.jpgcandidusgotiberis.xmlcandidus2/jpghtmlArgentorati : Typis Antonij Bertrami, 1587.
Regeln fuer die Texterfassung 03/2001
not necessary
13 April 2005Ruediger Niehlmarkupnew TEI header; typed text - structural markup complete - no semantic markup - Morpheus spell check30 August 2005Jutta Jaegermarkupworked in manual corrections supplied by G. Burkard
PANTALEONIS CANDIDI GOTIBERIDOS LIBER TERTIUS.
Digressio: Priusquam historia Pelagii regis, qui reliquias Goticas collegit. et restauravit, continuatur: primi fundatores Hispaniae, tum variorum populorum in eam invasiones, atque Gotorum immigrationes commemorantur.OCcupat et linquit venientibus accola terras.Nam quantum heu longaeva solet mutare vetustas,Quam variasque vices affert revolubile tempus?Hanc vulgo quae nunc memoratur Iberia terram,Non eadem tenuit quondam gens, plurimus illamDiversusque mari incumbens dominator ab altoAdvena subiecit pedibus propriamque dicavitSponte sibi, ceu quemque vehens sua vivida virtusExtulit, ante alios insignem, praeque valentem,Viribus atque petens sublimia Martius ardor.Nec quae Gotica stirps Regum praesentibus illamImperiis iam immota premit sua castra sub ipsaPrima locavit humo ante alias per saecula gentes,De primis fundatoribus Hispaniae.Longa super series rerum et mirabilis ordo.Haec te adeo (datur en maestis age laetus ocellisPaulisper modus et nostrae indulgentia dextrae)Haec ego te, mentem paucis adverte, docebo,Et per prima loci populorum exordia ducam.Principio humanae post tristia funera gentis,Excidiumque gravi sontis miserabile mundi,Diluvio: Noa genitus bifronte Iapetus,Thubal.Eduxit thalamo Heroem nomenque ThubaloIndidit, abstrusae inquirentem in viscera terrae,Argenti et rivos subter, caecisque metallaVestigantem adytis, atque aurea frustra secantem,Ille his prima tulit ponens vestigia terrisNuminis auspicio dextri, simul aequora longisIntentata prius superasset inertia, remis,Constituitque domos cognatae et culmina genti.Iberus.Natus ab hoc regni sedem fundavit Iberus,Unde suum vetus hoc iam servat Iberia nomen,Et celer aeternis iactans se cornibus amnis.Ille salo maris undisoni inviolabilis amnis.Nec te praetereunt quae tot celebrata PoetisTagus.Auriferi pretiosa Tagi sunt flumina, nec quaeBaetus.Uvidus albentes fert margine Baetis olivasQua tenus Elysii felicia iugera campi,Omnia de cognominibus sua nomina primis,Indita habent ducibus, priscumque tuentur honorem.Deabus.Quid Deabum fulvo clarum cui nomen ab aereQuaesitae obscuris fossa tellure cavernis,Divitiae atque metalliferi vis nobilis auriIndiderant, quid Tergeminos ego carmine natosGeriones.Gerionas referam, quorum sub vindice dextra,Res steterat defensa diu telluris IberaeDonec belli potens has olim missus ad oras,Hercules.Amphitryoniades victos subiungeret Heros,Tantorumque daret monumentum insigne laborum.Sideribus geminas minitantes mole columnas,Qua brevis angustis se flexibus interceptans,Stringitur Oceanus, Phoebumque excludit Olympo,Terra etiam innumeras Hispanide conderet urbesQua Tartessiacam rara arctant littora Calpen,Augustique forum quae nunc cognomine fertur.Excelsae et Libyae tumulos nova moenia turres.Qua Pyraeneus ferit aurea sidera vertex.Et quae praeterea felix Hispania murisMoenia clara videt. Porro subit Hispalus illiHispalus. Hispanus.Hispanusque nepos de quis Hispania nomenServat adhuc, et erant gemini duo sidera fratres,Hesperus. Atlas.Hesperus, et magni late comes Herculis Atlas.Italicis ambo, ut perhibent, regionibus orti.Quorum ille Italiam simul ac Hispanidas oras,Hesperiam de se voluit cognomine dici.Sycoris. Sycanus.Non opus aut Sycorim, natum aut memorare Sycanum,Trinacriae qui post sua nomina tradidit oraeQuae procul Ausoniis immobilis eminet undis,Lusus.Nec Lusum Lusitanas qui condidit urbes,Aeternum et genti nomen dedit extulit indeSiculus. Testa. Romus. Palatuus. Cacus.Se Siculus, dein Testa potens, et Romus et acerPalatuus magnis iuvenis notissimus armis.Celtiber et Cacus, ferri qui providus usumRepperit, aerata et belli stridoribus armaVenit Erythraeus, venit quoque Gargoris ingensHesperiae imperio ductor, qui dulcia sollersMella premens magno ditavit munere gentem.Dein Habidus silvis puer enutritus in altisBrutorum assuevit mori, cursusque frequentansIndomitos, nullis sinuosa per avia cessit,Mobilitate feris, laqueo sed denique captusVenantum, ac vero vix demum cognitus ore,Ad regno agnatos fato est summissus honoresAc Habidi, regnum quod haberet, nomina gessit.Ille boves docuit terras proscindere aratro,Et Cereris genti per campos repperit usum.Hercules Graecus, anno Mundi 2841.Nondum continuos ter mille absolverat annos,Luminis aetherei ductor, splendentis ab ortuSideris, et magni post prima exordia mundi,Cum mare pugnaces lintres, atque horrida GraiiHerculis, attonitum sensit procul arma, ferosqueAssultus, validas ubi toto ex aequore praedas,Verteret, et magnas sua sub iuga mitteret urbes.Caerulus extimuit stupefacto gurgite Nereus,Et Thetis Ambrosium refugis caput occulit undis.Tunc ille Hesperias vestigia flexit in oras,Innumeramque manum populis induxit Iberis,Imperium late exercens Hispanide terra.Saguntum.Graia Sagunthus adhuc duce stat fundata Zacyntho,Nobilis illa fide Romanae, et foedere gentis.Scis etenim et meminisse potes, fortissimus olim,Ingrediens quantis se ostenderit Hannibal armis,Dedita cum Ausoniis avellere membra pararetMarte Saguntinas ut tristi obsederit arces,Effugiisque premens excluserit omnibus urbemHorrificum intentans letum, et miserabile fatum,Dedere ni sese et poenis submittere vellent,Audiit has iras repulitque animosa SagunthosInfractoque moram tulit obsidionis acerbam.Post tamen haud ullam sperans super hoste salutemLetum animo, atque graves praecepit pectore flammas,Una quod haec libertatis solatia salvae.Constantes sed enim iurato foedere civesHostis ut effugerent crudelia fata prementis.Ingentem mediis lucentem moenibus igniConstituere Pyram qua res, qua cara suorumMunera, certatim superaggressere, simulqueCominus in subitas dederunt sua corpora flammas,Ista relinquentes monumenta invisa laborum.Regna dein multae petiere Hispanica gentes.Populi Hispaniam occupantes.Fama est Maeonios Pactoli à flumine LydosImperium quaesisse mari, atque his orbis in oris,Lydi anno Mundi 2905.Sceptra habuisse diu nec non resonantis ab HebriVorticibus venisse Getas, Mavortia corda,Thraces, id est, Getae seu Goti.Armorumque Deo agnatos, quo praeside numquamSe victos gladiorum usu belloque fatentur.Tunc primum terris sedit gens Gotica Iberis,Plurimae adhuc illis restant auctoribus urbes.Susana quae quondam, nunc clara Lucenta, vocatur.Ac Abdera suum cognato è stemmate ThracumNomen habens, et quae Germana vocabula BurgiOppida structa ferunt illis quam plurima terris.Hinc igitur sua divinis exordia Gotis.Quippe fatebor enim nec te puer optime tandemIgnorare volo, tibi nunc quos ordine RegesHispanos memoro pulchroque in stemmate sisto,Esse duces omnes praestanti ab origine GotosDiversis tantum Hispanas venere sub orasTemporibus, gemina nec non ambage viarum:Navibus hi primum, terra venere nepotes,Sedibus ex iisdem Thracumque è finibus orae,Thracia magnanimis nota olim patria Gotis,Quique iacet tractus Boreali obnoxius aurae.Goti quomodo in Thraciam et ad Septentrionem sint delati?Sed tamen huc qua sint delati ambage monebo.Non genus, è scopulis, durisve è cautibus ortum,Eve mari trahit, aut rapidi ferventibus undisDanubii, hoc hominum, claram quod ad aequoris ArctonParrhasii atque Istri fluvium quondam arva tenebat,Caelo semen inest hominum genti, atque ferarum.Terra iacet Syriae nitidas fragrantis ad oras,Cedrifero Libani manans qua vertice flumen,Auratis gremio per aquas tralucet arenis.Ruffus ager tristemque sinu rubicante cruoremOstentans, ubi fas, primos hausisse parentesAetheris has auras primo, vitamque tulisse,Credere erit, quod ibi fraterno sanguine primumHeu gravis immaduit tellus, quin finibus illisAut certe haud procul hinc quod nunc genus onne per orbemEsse vides gressum è patria tenuisse putandum estCum tribus exoriens soboles è fratribus olimMaxima nunc terras sese diffudit in omnesEt qua primus equis montes afflavit anhelisExoriens, et qua iam vespere fessa retorquet,Frena cadens, gelidoque aestu lavat aequora Titan.Aut qua perpetuis damnat iuga cana pruinis,Cimmerios iuxta populos, aut littoreae quaFerventes cumulos subitus ruit Auster arenae.Certe Asia in magna quondam stirps Gotica, sedeQuaesita, belli tutos virtute penates,Obtinuit, multos late dominata per annos,Inter Germanas soboles fortissima gentes,Inclita militiae studiis et Martis honore.Ipsa re tanti mensuram nominis explens.Namque Getae aut Goti signat vox Martis alumnum.Quin etiam ignotas multo conamine ripasAbietibus superans luctantibus HellespontiLittus in Europae et felicia pascua terraeEmicuit, patrio incedens ardore iuventus,Spumeus undanti qua permeat agmine Tyras,Quaque acie armisonum invadens septemplice PontumPulsat agens rapido cumulatas vortice silvasDulcibus insedit ripis, infraque supraque.Bulgarus has sedes trux nunc tenet atque WalachusAd Istrum.Hastifer: altricis piscoso margine Alutae.Quin et Taurica nunc ubi littore ChersonesusCingitur Euxino, patriae discrimina vocisTeutonidum audiri fas est: de fonte profectusIncola Danubii, media è Germanidos ora,Cornua si fluvio quaerat suprema secundo,Lingua idem patrium quoque tunc agnoverit Istrum,Dicet et, hicvere Germanicus insonat Ister.Nec procul inde oculis Byzantia moenia cernet.Scilicet haec illa est vastis Mavortia campisTerra procul, Geticae latis hae Thracibus orae,Et loca Penthidae quondam regnata Lycurgo,Qua miserae Aeneas post saeva incendia Troiae,Hospitium antiquum, sociosque petivit amicos,Classe repentina ventosa per aequora vectus,Martia fluctisoni qua nunc tremit hostia PeuceDanubii, fama est longe post tempore Syrmum,Gotorum tenuit qui sceptra potentia, Regem,(A quo clara suum nacta est urbs Syrmia nomen)Fortis Alexandri bello quo frangeret orbemObvium iisse armis contraque in Marte stetisse.Dux quoque Lysimachus Getici ducis acribus armisDromachidae inferior vinclisque solutus acerbisHuic natam lecto sociam dedit, omnis ab illoParuit hinc Getis regio circum Istridas oras.Quin et Warfestus; quo non veracior alter,Intulit oppressis feralia Thracibus arma.Sed quia tanta manus gentis tamque ampla propagoHaud uno iunctim potuit considere tractu,Piscosique sequens undosa fluenta Tibisci,Silvarum incoluit spatioso limite saltus.Seque Lycaoniam procul hinc extendit ad Arcton,Exstantesque mari medio super aequore colles,Ad mare Balticum.Balthicus aequoreis circumqua littore monstris,Visitur Oceanus, magnis sibi subdidit ausisImperitans, et qua fervens rigat Istula camposEt semper rigidis qua Scandia tunditur Euris.Hinc se Pannonias, quae nunc, convertit ad orasAusoniosque ultro proceres trucia arma moventesAdversis cohibens signis vasto arcuit Istro.Nec semel infectas Romano sanguine ripasCaede cruentavit multa quid dira ValentisFata canam (quamquam dignissima fata Tyranno)Qui se magnanimis ausus tum opponere GotisAd Byzantini turritas littoris arces.Et qua dives habet latos urbs Adria murosExanimum tristi foedatus vulnere corpusProxima cum tuguri petiisset limina parvi,Occubuit saevis per vasta incendia flammis.Fridigernus Gotus.Macte animis Fridigerne tuis, Germanica proles,Ut laetam coleres, quod amant tua nomina pacemBella ipsa et belli auctores premis ocius hostes,Virtutum et testes Germana trophaea relinquis.Haec ea nobilium sedes primaeva GetarumQuae loca inhumani servant hoc tempore Turcae,Inde Getas Turcas quandoque vocare solemus.Nec sibi Romani plauserunt hostibus istis,Multum in amicitia quorum et consortibus armis,Goti quomodo in Italiam sint allecti?Praesidii posuere, Deo cognominis HerosItalico Dux imperio moturus in hostes,Qui rapere invidia regnum stimulante parabant,Auxilio socians Gotos allexit, opemqueSensit ovans hoc principio se protinus illiIngerere et cultam affectare potentibus oramItaliae auspiciis, cum fors stipendia RectorAbnueret bellum Ausoniis, lacrimabile bellumIntulerat, Mars Italicas et hauserit urbesNi Stilico adsciscens praeduri Martis AlanosBurgundosque acres, implacatosque Suevos,Undisonis molem ceu fluctibus opposuisset,Apenninigeras claudens duro obice fauces.Scilicet hic aliquam passa est gens Gotica stragemRadegibius Gotus.Finiit ut fortes Heros Radegibius annos.Rursus at insolidum virtus animosa vigoremErecta intrepidis se confirmaverat armis,Alaricus Gotus à Stilicone irritatus Romam cepit, ac ad Consentiam in campania obiit.Dux Alaricus ubi suscepit munia, quo nonDoctior hostiles prudenti cernere mente,Insidias hostem aut frustratum excludere coeptis,Alta prius sed enim dederat documenta potentisIngenii, et fortis pugnae ad discrimina dextrae,Testes nubiferis canentes rupibus Alpes,Testis Roma graves tristi obsidione ruinasQuesta diu, et trepidae Campanis fluctibus undae.Quaeque iacet vulsa Ausonio de littore tellus.Adolphus qui primus Hispaniam ingressus, Barcinone sepultus est, anno 412. de quo supra lib. 1.A quo magnanimus Rex Gotus Adolphus habenas,Accipiens, terris victor consedit Iberis,Cognatasque suae agnovit tum denique gentis,Relliquias, Thracum aeternos à stirpe nepotes,Novi ego, novi equidem prima hanc ab origine gentem,Abdita nec me animi illorum sententia fallitConsilii aut clam me ratio aut Heroicus ardorIustitiae, non vox sonat ipso à pectore dispar,Mortales uni regna immortalia norunt,Nec cum corporibus leti, mirabile, casu,Cognatas caelo mentes succumbere credunt.Quid fortes animos, quid Martia robora dicam?Clara triumphatae cunctis vestigia terrisEuropae qua Sol se effert, qua se eripit idemMarte reliquerunt, gens quae torrentibus AustrisSubiacet, Hesperii tumidas trans aequoris undas,Quaeque Lycaoniam tenet invictissima ThulenHos timuit late; superari nescia virtusCum mundo famam cumque ipsis terminat astris.Variae gentes de Hispania decertarunt ante postremum Gotorum ingressum. Ante sed Hispanas Goti quam vindice terrasMarte subegerunt servum et dominante biberuntOre Tagum, Baetimque trucem, et tua flumina Ibere,Innumerae inter se, vario discrimine, gentes,Hesperiae magno de corpore decertarunt.Rhodii.Nam Rodii imperio iuvenes, maria alta tenentesCognomen fluvio de se liquere sonanti.Phryges. Cyprii.Deinde Phryges, Cypriique Duces, atque inclita, quos tumPhoenicia ediderat proceres Balearibus armaQui procul intulerant sinubus, gentemque citatoVerbere stridentes docuerunt spargere glandes.Aegyptii. Milesii. Cares. Lesbii.Huc etiam emicuit remis Aegyptius ardor,Milesii et fortes, Caresque è Lesbia proles,Donec diva suis ingens Carthago triumphisCalcavit pede victrici, atque unum ardua mundiCarthaginenses. Romani.Roma caput, Carthagineas cum verteret arces,Nam tum Scipiadae fortes Hispanica duris,Adflixere armis regna, et post saecula demum,Bina potens omnem penitus sibi subdidit illamAugustus, quin ex illo Romana tuleruntSceptra Duces, donec iam Christo saecula natoQuattuor exierant, ruerentque minantia fata,Imperii regno praeses et Honorius esset:Tunc patrios adiit demum acer Adolphus IberosTunc iterum antiquos repetivit Gotica sedesNobilitas, hanc et labentibus edidit annisProgeniem, cui fulta arctis connexibus haeret,Regnorum haec series, et flos, et gloria gentis.Unde satus, qui nunc regit ipsum Maximus orbemAemilius, genus et caelestibus inserit astris.Saepe et Germani terras superantibus illas,Lustrarunt populi signis, saepe ardua passimMartis ope elatis struxerunt moenia muris,Quae memorantur adhuc Germano à nomine Burgi.Ergo vides quoties tellus Hispana colonosTempore mutarit longo, tum Gotica tandem,Gens illam heu vicibus quamvis iactata malignisCeu postliminio virtute receperit, et iamAuspicio teneat late subnixa potenti.Cuius quod reliquum est memorabimus ordine textum.Pelagius reliquiarum Goticarum post recuperationem Saracenicam, rex anno 717.Hostis ut Hispanis victor saevibat in oris,Omnia pervolitans late loca milite, et urbesImperio subigens, passim ditione tenebatOppressas bello terras, arma undique fractis,Incussere metum populis, pars ensibus haustaTristibus occubuit miserorum ante ora Penatum,Et patriae tinxit perfusa cruoribus arva.
Pelagius civitatem Legionis et nonnulla oppida recuperavit cum Alphonso Duce Cantabriae, cui filiam dedit in uxorem, et sic Asturum Legionisque rex appellari voluit.
Nota: postea non reges Gotorum, sed Hispaniae et Castellae reges nominati sunt. Legionem enim Pelagius cum recuperasset, Castellam novam appellavit, differentia veteris quae circa Cordubam et Hispalim fuerat. Ex eo tempore Reges Hispaniae magna virtute res patrias superatis Saracenis, quottidie recuperarunt.At pars anfractus sublimis ad Asturis altosPulsa fugam arripuit, collesque evasit in arctos,Galliciae sinubus latitans in valle reductis,Qua natura locum saxis emuniit altis,Hostis inaccessum castris, tutumque receptu.Chaoniae veluti sublimi in nube columbaeForte ubi crudelem propius videre volantemAccipitrem, dum iam irruit has, dum eviscerat illas,Attonitae subito celeri cupida antra volatu,Tectaque nota petunt, turri et conduntur in alta.Aut velut ille canum vaga qui procul agmina cervus,Persensit, medio fugit aequore pulsus et acri,Silvarum iuga, transmittens, adit ardua, cursu.His facti egregius fuit ipse Pelagius auctor,Cantabriae genitore satus de rege potentis.Collectamque fuga, et sparsam circum undique gentem,Strenuus imperio asseruit proprioque volentemSubiecit sceptro plebem, nixusque supremiNuminis auxilio, non vi non artibus ullisEgregiae tantum est virtutis adeptus honorem.Quin etiam opposuit diro se cominus hostiSaepe domum victaque ducens è gente triumphos.Cumque recepisset iam pluribus ardua murisOppida, mox etiam urbem hosti Legionis ademit.Seque novum clarae Legionis et Asturis, illoExtulit auspicio regem, quae nomina, longumEgregiis porro ducibus servata sub aevum.Hic ubi bis denos sceptrum gessisset in annos,Post fundata acri patriae molimine regna,Et iam tot passim victricibus aucta trophaeis,Aethera conscendens lumen mortale reliquit,Favilla anno 737. ab urso in venatione laniatus est.Ardua magnanimo commendans sceptra Favillae,Quem natum egregiae clarum virtutis habebat.Ille rudimentis naturae pluribus altaeExhibitis, cum fors silvis venator apricisSponte feras cursu passim sequeretur agrestes,Oppetiit rapido misere laniatus ab urso,Vix ubi Sol geminos absolverat aetheris orbes.Alphonsus Catholicus anno 739.Inde gener regni tuus ardua magne PelagiSceptra tulit clarus titulis Alphonsus avitis,Pelagii regis filiam uxorem habuit. Hic regnum Navarrae magnamque Hispaniae partem et Lusitaniae urbes et oppida complura, eiecto Maurorum praesidio recepit, ex quo Catholicus cognominatus est. Arianam haeresin exstirpavit. Regnavit 19. annos. Pater eius Petrus Dux fuit in Cantabria, fuitque de sanguine Gotorum, huius posteri aliquot sibi invicem in regno sequuntur.Cantabriae magnis quondam de regibus ortus,Sanguine Gotorum illustri, viden ut nova virtus,Fortibus assurgat coeptis, venientibus annis,Ereptam longe patriam quae liberet hoste,Reddat et aucturis asserta nepotibus arva.En hic depulsis quae muniat oppida Mauris,Navarrae excipiens regni ardua sceptra superbi,Bellator? procul ut saevos bacchetur in hostes,Et Lusitanae cultas ut fertilis orasOccupet, et tuta cives in sede reponat?O fortunatos tali sub rege labores,Non adeo Gotos magni regnator Olympi,Exosos habuit, prorsum aut delere paravit,Qui tales animos tam fortia pectora regumIpse lubens dederit, res et felicibus actasIpse secundarit coeptis, operaque levaritSponte sua, laeto confirmans omnia fato.Fama piis ducibus debetur magna, sed ipsiPrima Deo, qui vim atque ardorem mentibus additEgregium egregiis, magnoque ipse erigit ausu,Absque Dei nulla est virtuti gloria nutu.Insuper infandi Rex hic Alphonsus AriiDogmata blasphemis quae sparserat impia verbis,In te Christe, tuumque Deus ter Maxime Numen,Omnibus ex oris radicitus exstirpavit.Vera loco sacris passim augustissimus HerosMunera restituens templis, verbumque per arasEdocuit caeleste sacras, cultuque dicavit,Unde pii meruit nomen quoque regis habere.Salve care Deo, fortunatissime Rector,Iamque poli felix age in altis sedibus aevum.Froilla anno 758.Ecce ut magnanimis Froilla exsultet in armis,Alphonsi Catholici filius regnum Navarrae obtinuit propter uxorem suam Moynam. Saracenos Galliciam infestantes cecidit. Navarros rebellantes invasit. Vascones infestos subdidit. Fratrem ob invidiam occidit, et idem a fratre alio occiditur.Teutonico possis quem nomine dicere Laetum,Quod late rigidos animosus agatur in hostes.Utque Arabes patrios turbantes milite campos,Galliciae magnae devictos strage trucidet,Alta cadaveribus complens ingentibus arva,Quanta nec infrendens sinuosis flatibus Auster,Deicit ad terram folia undique, nec fera quantosSollicitavit hyas suspectis mensibus imbres.Mox in Vasconios convertens arma rebelles,Subdidit imperio evictos, et iussa coegitSceptra pati et tanto se sponte addicere regi.Sed qui saevitiam casus tibi movit acerbamUt fratrem manibus laetaveris ipse nefandis,Rex animose tuum, quae tanta iniuria factoPrincipium dedit? haud laeto iam laetus es ausuO bone quis operis tantam stimularis in iram?Ah animum regite ô fortes ad cetera reges,Ira furor brevis est hominesque in turpia mutatBruta, feris similes et mentibus exuit altis.Poena manet caedes, ne temnite, dira, nefandas.Seu cito seu sero veniat pede, qualia factuQuisque patrat talis fato illum poena sequetur.Qui fratrem occidit germano fratre vicissimAurelio ipse perit, vitamque et sceptra relinquit,Post tres atque decem dilapsos aetheris annos.Aurelius, anno 771 Servorum seditio se.Per caedem Aurelius post ipse potitur habenisServorum tristes sedatur ille tumultusQui scelere in dominos consurrexere nefando.Hos ultro obsistens magna virtute repressit.Verberibus sed enim scuticarum ingentibus illosTractari edixit, terga et servilia durisMandavit cedi virgis, et vincula nectiDeprensis, quo mancipio sibi protinus omnemSubiecit turbam, ac ad iussa redire coegit.Post sex emoriens sine caede et sanguine messes.Sillo anno 777.Alphonsi gener huic ad regia munia SilloSuccedens, Arabum firmavit foedere pacem,Turbatosque animi latae per moenia civesGalliciae, in morem rursum, et sub iura redegit.Maurigatus sive Magaretus anno 783. Alphonsi Catholici ex Pellice filius, occupat regnum Saracenorum auxilio, quibus quotannis quasdam virgines se missurum pactus est. Dissimilis patri Alphonso, et multis vitiis oppletus fuit.Ilicet Alphonso natus de pellice regi,Illustri patrias fato suscepit habenasMaurigatus turpi ille ducum infelicibus orsisAuxilio fretus Libyae gentisque superbaeCum quibus ipse suum hoc stabilivit foedere regnum,Ut lectas illis, factum crudele, quotannis,Sortitu egregias forma et pietate puellasMitteret, heu diros dirae impietatis ad usus.Haud ille egregio similis virtute parenti,Nec pietate fuit, sceptro hoc indignus honorumDegener, infelix, aequi contemptor, et exlex.Sed tantum geminos hic regno praefuit annos.Impia non longo commercia tempore durant.Quid composta iuvant cum diris foedera quemquamPrincipibus? socii fures latronibus haerentTurpibus immites: verum ô miserabile demumTalis amicitiae pignus, gravis exitus illisImminet, à pravis disces pravissima quaequeTalis eris qualis cui te coniunxeris, ille est.Warmundus anno 786. Nepos Alphonsi ex Vimerano religionis habitum assumsit.Inde pius sceptris potitur Warmundus avitis,Prime nepos Alphonse tuus, qui tempora sacrisRitibus, et templo quam regni impendere curasMaluit, et Christo vitam moresque dicavit,Relligionis amans, mundi et contemptor honorum.Sollicitos haec cura tenet sub pectore multosQuae vitae melior ratio, quae dulcior aeviSemita, sublimes inter sua munia fasces,Regifico et titulos inter splendore coruscos,Transigere, et summis versari in honoribus aeviOmnibus ante oculos magnique ad lumina mundi:An tenues humilis subter legere arboris umbrasContentum laetae tranquilla mente quietis,Munere et exilem virtute facessere SpartamOrnando. Quod amet per me sibi quilibet optet,Sed mediocre placet vitae genus, ambitus ingens,Et curas duplices, et damna sequentibus affert,Et non praevisas quocumque à turbine clades.Sunt sceptro populi, sunt Maiestate regendi,Muneris hoc Divum sanxit pater atque hominum Rex,At, nisi cui fas est tales affectet honores.Saepe etiam quem sors curas elegit ad istasNon adiit, magis et studia est potiora secutus,Pacatam affectans sedato pectore mentem,Et puros animi sensus, et amore Dei corExundans, quod sola Dei iussa ardua verset,Uni quod Christo, Christo quod serviat uni,Cui petulans orbis studium moresque sinistriDispliceant, placeat virtus, cui sit bona curaeIn pretioque salus hominum, atque infixa medullis,Haec ratio, ut vitiis populi medeatur inertis,Turpibus, invigilans intercedatque precandoPro stolidi noxa vulgi, ne Rector OlympiAdmissas iusta culpas male vindicet ira,Desuper, et diris involvat cladibus orbem.Haec metuens quivis meliori deditus aeviArbitrio, non ipse malis se polluit ullisDeclinatque vafras, inhonestaque crimina, labes,Supplice devenerans Divos et praevenit ore,In commune suos referens pro se ipse labores,Tranquillis arctus spatiis omnique remotusA strepitu vanos mundi et contemnit honores.Hoc olim meditans gens quae sua nomina Christo,Fida dabat, gladios tot formidata cruentosCarnificum et lenta tot cum nece tormina solasOptavit silvis umbras, locaque invia plebiConstituit, qua non hominum vestigia praestoNon usus, sed opaca feris animalibus antra,Huc cursum tulit, haec fugiens spelaea petivit,Sancta cohors, hostes evitavitque superbos.Hinc adeo grex ille hominum seclusus ab omniQui latet insultu curae sua solaque servatMunia, securus gladiorum, animique tumultus,Unius et Christi incumbens operatur honori.Felices quibus haec contingunt otia non hisAuriferi potiora tagi sint flumina, non hisMitra magis Regum magnorum arrideat aut quaeArdua continuum flectunt se sceptra per orbem.