AUGUSTI BUCNERI V. HYMNI PHILOSOPHICI seu DECANALES.

I. Ann. [Abbr.: Anno] 1630.

CEtera quae latis habitant animalia terris,
et quae marmoreo diffusum gurgite Pontum
Undique, vel liquidas celebrant almi aeris
oras,
Aut temere, aut quo pastus agit, sine mente,
feruntur:
Nec celeres rapiunt sensus, aut pondera librant
Certa animi, mutum genus, et vacua aethere moles.
Solus homo, pollens ratione, et plenus olympo,
Nititur in superos, vultumque ad sidera iactans
Mille modis acuit linguam, vocemque figurat,

Augustum legatum animi, penitusque reposti
Pectoris. Ille unus meditatur, et invenit artes
Immensas, verumque latens exquirit, et instat
In lucem longe positas arcessere causas.
Dum totam emensus seriem, qua nectitur orbis,
Assidue scrutando in se conversus, et omnes
Tranquillans animi turbas, in origine prima
Sistitur, inventoque Deo se cernit et ipsum.
Quo cum nec variusve lapis, rutilive metalli
Pondera, barbaricisve domus suspensa columnis,
Aut vestes illusae auro: non Massicus humor,
Poculaque, et numquam dulces sine carmine mensae,
Quaesitis exstructae epulis: vel eburneus axis,
Aut trabea ostro ardens, faciat; Sapientia sola est,
Quam praeter maius larga indulgentia Divum
Dididit in terras nihil, aut praestantius ullum.
Nam quamvis noctem infaustam, tristesque tenebras,
Queis [Reg: Quibus] penitus mens obducta est, et plurima torpet,
Ex quo primus homo ferus heu! ac sponte rebellis
Imperia excussit superumque suique Parentis,
Nulli hominum superare datur, penitusque fugare,
Quantumvis conando instet, multumque laborando
Ingentem curam usqeu premat, nisi maximus Aether
Ipse ipse incumbens operi, et sua templa recensens,
Induat, et puro detergat lumine mentem:
Illa tamen (velut obscura sub nocte per umbram
Cum latet, et longe auratum SOl subtrahit axem,
Fons lucis, taedae ardentes, aut stupea texta,
Viventesve oleo flammae, solacia praestant)
Non nihil adspirat lucis, mulcetque tenebras
Utcumque, eliciens exstinctae semina flammae.
Quales e silicis venis, aut cum arcta premendo

Arida silva iterum atque iterum colliditur, acri
Freti animo, procul abstrusos excudimus ignes.
Quanto igitur reliquas animantes, saecula bruta,
Par superis excedit homo; ratio ignea quanto
Ignavum superat corpus, tanto quoque vincit,
Atque adeo cunctis rebus sapientia praestat.
Quae simul insedit menti, simul emicat illa
Pulchra, decens, similisque sibi: sin; squalet, et horret,
Ut nondum excoctum informi sub rupe metallum.
Illam autem Actaeis si quis coepisse sub oris
Crediderit, multum a vero semotus aberrat.
Namque prius veterem Aoniam Sidonius hospes
Quam tetigit, diris positurus moenia Thebis,
Non Helicon, non Ascra fuit: non docta Aganippe
Pierios fudit latices, aut sacra Camena
Per nemora, et celsas sonuerunt carmina rupes.
Nam quid Maeoniden referam, cui SyrusOrontes,
Cui Lagaea Pharos stagnantis ad ostia Nili,
Grande loqui, et pictis ludendo condere verbis,
Monstravit, longe a patria, longeque vaganti
A chara genitrice, verenda inventa Sophorum,
Et stipare favos caelesti nectare: quales
Mellilegae errando volucres late undique carpunt
Et nemora, et vernis gemmmantes floribus hortos?
Quid Samium memorabo virum, qui primus in astra
Ignavae victricem animam teraeque necisque
Intulit, et puris liquidam deduxit ab astris?
Quem magnum procul Euphraten, quem regia Bactra
Sponte adiisse canunt; ut sancta oracula Vatum,
Et si qui veneranda Magi per templa Deorum
Mirificis sculpsere notis nil cognita vulgo,
Disceret, ac magnis impleret pectora dictis.

Nec te Graiugenum lumen, divine, silebo,
Candida quem Pottona dedit, Neptunia proles.
Nam seu communem mundique hominumque parentem
Divorumque Deum, finisque, ortusque carentem,
Cncelebrat, quem mille acies, levia agmina mille
Invectum curru aligero comtantur euntem:
Quo sine nil fas est mortalibus emoliri,
Et laetum deponere opous: seu pectora comat
Moribus, excelsumque animis inspiret amorem,
Remigiumque aptet, qui sese attollere in altum,
Oblitae, terrasque humiles, curasque malignas,
Audeant, et magni perrumpere limen Olympi,
Auctori iungendae almo, fontique bonorum,
Et vitae, primi defixus origine Pulchri
Pulchra canens, liquidoque aspergens omnia melle.
Quale nec Hyblaeis umquam legere sub antris:
Aut vicinus apex divini novit Hymetti.
Quaeque alia his, caeleste sonans, et proximus astris
Ingrediens, casto defudit pectore verba:
Hoc de fonte meant, unde olim AegyptiaMemphis,
Et Jacobi bibit imprimis antiqua propago.
Quemque usque a superis manantem, et pura fluentem,
Maximus aeterno deduxit carmine Moses.
Illa ergo Eoas postquam, sed purior, oras,
Et nihil ingenui vultus detrita pudorem,
Primaevos amplexa Patres, dilectaque caelo
Pectora, Mathusalam antiquum, iustumque Noacum,
Tharaidamque ingentem, et, qui prognatus ab illo,
Venturi quondam terris, dum staret ad aras
Victima, bis-geniti Regis magnum, Isacus, instar:
Niliacasque emensa urbes, Lilybeia venit
Litora succedens, Acragas qua se arduus infert,

Turritus caput, et celerum nutritor equorum:
Et claras tandem tota immigravit Athenas.
Usque adeo fixitque larem, mansuraque regna,
Per Graias dominata urbes, et Achaica rura;
Ut, quamquam imperii fasces, quamquam ardua bello
Gloria, Tarpeias penitus concederet arces,
Invictamque manum populi intercepta maneret;
Musarum tamen, et Sophiae florentis honores,
Palmaque Cecropias attolleret inclita Athenas,
Inclita, et usque virens. Quamvis, nihil invida, Diva
Se quoque concessit Latio, radiosque potentes
Romano immisit Tiberi, cum magna virorum
Tingeret, et Graiis formaret pectora dictis.
Qualis magnorum descendens sanguine regum,
Qui patriae primus meruit tutela vocari,
Tullius, invictusque pater, non fortibus armis,
Fulmineo non ense potens, sed grandine linguae,
(Cui par nulla fuit Latio, nec forsitan ullo
Tempore manabit Romani flumina mellis)
Saeve tuum, Catilina, nefas cum elideret, auctor
Securae egregius Pacis, mediosque per ignes
Accelerans, raptam e flammis sibi redderet urbem.
Aeternusve Maro: nec enim regina sororum
Tantum, Calliopeia, olli fera bella sonare
Annuit os divinum, ingenti proximus Homero;
Verum etiam Sophie laetos perduxit in hortos,
Et laetos hortos, et blanda pace quietos,
Et myrto incinxit viridi pia tempora comens.
Ante alios genus Annaeum, Diis aemula magnis
Mens Senecae, quem totum olim, quam maxima fertur,
Diva amplexa fuit, nil dedignata tyrannos,
Exiliumque pati, modo charo haereret alumno.

At postquam tot terrarum, tot gentibus horror,
Tempestas bellorum, et inevitabile fulmen,
Maumethes, Scythici immitis dominator Iyrcae,
Incubuit Rhodopeio Hebro, lateque per omnis
Haemoniae insultans campos, atque Hellada pulchram,
Ottomanas statuit Lunas, et barbara victor
Sceptra ferox, inque ipsa adeo (pro dedecus aevi!)
Immensi imperii sedem media urbe Bysanti
Per procerum ingressus caedes impune locavit.
Namque illum non Haemi arces, non Ismara, Bacchi
Nocturnis ululata sacris, non Bosphorus ipse,
Rauca sonans, centum aut turres, capita ardua muris
Tollentes, centum et clypei tenuere ruentem,
Non mens longe invicta Ducis, iurataque circum
Pectora: quamquam ardens virtus lucemque perosa
Usque acres stimulos animis, usque adderet ignes.
Nequicquam, cum fata premant. Ferus undique victor
Instat agens: ut venator nemus inter opacum
Fulmineos densa urget apros indagine claudens:
Aut qualis turbo hiberna se grandine rumpit:
Ninguidus, et dira segetes premit improbus unda.
O numquam laetis fas quemquam fidere rebus,
Securumque opibus niti, imperioque superbo!
Ille cadit; felix uno, quod liber ad umbras
Mittitur, et nullis turpatus colla catenis
Regia, nec Getico traductus pompa triumpho.
Continuo detrusae armis, timida agmina, Musae
Cesserunt, morumque lepos, et gratia linguae
Tot iam annos exculta (heu! quo mihi culmine laudum
Graia ruis tellus?) simul et sapientia cessit,
Et pietas, et fas animi: subit undique tristis
Horror, et immanes ritus, et vita ferarum.

Talis vere novo, magnus cum vertitur annus,
Eridanus ripas, torrentum saevior auctu,
Egreditur, lateque frementi spumeus amne
Iratam invehitur molem turgentis aquai,
Per latos ululans campos, avulsaque torquet
Saxa iugis, silvasque altas: perit omnis amoeni
Ruris honos: lugent segetes: amentaque nulla
Pastor agit: squalent obsessa paludibus arva.
Quas tibi sat dignas, generosa Hetruria [Reg: Etruria] , grates
Solvemus? quibus, alma, tuum tollemus ad astra
Laudibus, et sero nomen memorabimus aevo?
Tu profugam, et dulci deiectam sede vagantem,
Perque Adriam resonantem. Et Tyrrheni aequoris undas,
Tollentemque manus, Sophiem, ac dura querentem
(Infractam licet, et fatum ferre omne paratam)
Excidia, et fastus, et non humana Tyranni
Pectora, et usque atro stillantes sanguine fasces,
Excipis hospitio, clarasque inducis in urbes.
Excipis et dulces una, socia agmina, Musas,
Et gratam indulges requiem, et blanda otia laxas:
Et super haec largis donis, et honoribus augens
Demulces: cives facis, et tibi reddis amicas.
Continuo ridere nova visa omnia luce:
Tarpeiaeque arces, Tiberinaque flumina, et Arnus,
Formosam subiens Arnus pulcherrimus urbem,
Et centum nymphis comitatus in aequora rumpens,
Atque Athesis, caeloque Padi notissimus amnis.
Ergo per virides saltus Heliconia passim
Mella ibant: ibant docto sub murmure passim
Pierii, Musis gratissima pocula, fontes.
Rumpebantque aditus, non uno limite ducto,
Per vastos Ligurum scopulos, qua pinifer altis

Montibus astra ferit pater Appennninus, et inde
Torrentes Rhodano ripas, hinc ostia Rheni
Prospicit, Ausoniae limes, longeque ruentes,
Celtarum populos, et Teutona rura rigabant.
Ex illo nostros habitarunt tempore colles,
Et Sophia, et doctas quas nutriit alma Camenas,
Et secum ducit comites, cum tota videri
Expetit, et quanto frontem praecingitur auro.
Usque adeo, ut magna Italiae se fama tueri
Amplius, et nostras, velut ante, excedere laudes,
Ferme impar, victumque decus conquesta, doleret.
At dudum nobis ea gloria, et ille beatae
Laudis honor marcet, sensimque exstinguitur, ex quo
Auri immensa fames, luxusque atque ambitus amens
In vetitos nixus fasces, et desidis oti
Somnus iners: Bacchi hinc studium, Venerisque nefanda
Gaudia, qua non ulla animo pernicior umquam
Incubuit, laetumque magis depascere florem
Apta, Erebo, et Stygiis se erupit pestis ab antris.
Hinc pauci Musarum adeunt penetralia in alta,
Audentes capiti intactam sperare coronam:
Et primo plerique rudes in limine sistunt.
Nec tamen et Sophien genus hoc rimatur, et illi
Prupureum impendit florem; sed imagine vana
Lusum animos, creperas nugas, et inania captat
Iurgia, multa iterum atque iterum texensque retexensque
Incassum: Aeolii raptant subito omnia fratres.
Nunc autem cum tota ardens Germania bellis
Aestuat, et dirum cognato sanguine ferrum
Nec metuit foedare, et adhuc instigat Erynnis:
Heu mihi, quae doctis veniunt fata aspera Musis,
Et tantum mon summa dies? quaenam aequora? quaenam

Accipient miseras terrae? si immanibus armis
Pulsae iterum procul excedent? Sophieque fugata
Orbem alium, atque alias longe sibi quaeret Athenas!
Chara Deo pubes, et castis debita Musis,
Qua spe una Patriae fas est mulcere ruinas,
Huc agite, huc omnes animorum intendite nervos,
Freti annis, freti ingenio: quaenam aequora labem
Aut nostro eluerint aevo, aut venientibus annis,
Si nil connixi contra patiamur, ut altae
Gentis honos, tantisque decus sudoribus emtum,
Aut labet, aut penitus vacuas exspiret in auras?
Atque aliquis forte huc veniens labentibus annis,
Haec nemora, hae, dicat, silvae, qua maximus Albis
Volvitur, et tumulos candentis stringit arenae,
Grata piis quondam dederunt habitacula Musis.
Ut neque vel Pindi iuga, vel Parnassia tempe
Aut dilecta magis, plus aut celebrata ferantur.
Nunc autem (quoniam sors atque aevum omnia versat)
Haec loca scabrities animorum, et barbarus horror
Occupat, et doctas ignorat Leucoris artes.
Quare agite, et fortes male sano opponite saeclo
Pectora, fidentesque animos: non marcida luxu
Otia, non Bacchus Pater, aut Cythereia mater
Musarum avertat studiis: ea maxima mentes
Cura agat, ex animis vitiorum evellere stirpes
Divinis Sophiae dictis, et spargere lumen
Pectore, post victas horrenda nocte tenebras.
Interea vobis, Iuvenes, mea gaudia, Musae
Et doctae et castae, semper mea gaudia, Musae,
Purpureosque metent flores, et grandia nectent
Serta comis, apta ignavum contemnere letum,
Apta aevi ridere minas, legesque sepulchri,
Et nunc coccineam spondent, me vate, tiaram.

SUMMA CARMINIS,
Qua universa eius ratio et explicatur, et
illustratur.
In eorum gratiam adiecta, qui Musis Poeticis non
ita adsueverunt.
REliqua animalia omnem vim in corpore habere
positam, et bruta prorsus ac aloga esse: solum
hominem ratione ac intellectu pollere, iisque
accedere ad divinam ac caelestem naturam. Cum
artes innumeras et inveniat quotidie, et exerceat, ac
sic perficiat. Praecipue autem inquirendae veritatis stu-
dio teneatur, et abditas rerum causas vestiget: eous-
que progrediens, donec in Deo tandem, cum ultra
procedere non possit, primam omnium constituat: eo-
que invento, se ipsum quoque, ut qui Dei simulacrum
gerat, cognoscat. Qui finis hominis est.

Ad quem consequendum, cum nec divitiarum splen-
dor, nec voluptatum ac deliciarum usus; sed nec honores
ac dignitates quicquam faciant (sunt enim extra homi-
nem posita) solam sapientiam, sive Philosophiam (quem-
admodum Pythagoras, ut modestius loqueretur, vo-
cavit) esse, cui in rebus humanis comparari nihil possit.

Quamvis enim mens nostra, post infelicissimum il-
lud facinus, quo primi homines, et ipsos se, et o-
mnem longe posteritatem prodiderunt, iis obsessa tene-
bris sit, quas homo natus propriis opibus, quicquid
contendat, superare ac vincere non possit: nihilomi-
nus tamen Philosophiam, excitando ac eliciendo in no-
bis quae restant, et velut sopita delitescunt ignis divi-
ni semina, nonnihil lucis afferre nostris mentibus: quam-

vis illa perquam tenuis sit: atque ad illam, quae in
Adamo initio effulsit, comparata, non aliter sese
habeat, quam lychnus ad Solem collatus. Quemad-
modum et Clemens Alexandrinus lib. 1. Stromat. di-
vinam Sapientiam, id est Christum, et Philosophiam,
rationis humanae opus, ita inter se confert, ut illam
Soli, fonti lucis, hanc aurem lucernae, vel lampadi, qua-
rum ratio ab hominibus, Solem aemulatis, excogitata
est, comparet.

Cum itaque Philosophia circa illustrandam men-
tem versetur, eamque, quoad potest, excolat; certum
manere, eam omnibus rebus ceteris, quae ad tuendam
hanc vitam, Dei ope, inventae ac excogitatae sunt, prae-
stare: et tanto quidem magis, quanto homo animantes
reliquas; in homine vero ratio, caelestis ac divina res,
corpus excellat. Quae quidem, nisi Sapientiae doctri-
nis instruatur, videri similis possit metallo rudi, et non-
dum igne excocto ac depurgato. Cuius nec usus ali-
quis est, et prope nullum pretium habet.

Falli autem eos nimiopere, qui Philosophiam
Graecorum inventum putant: quod veterum plerique,
cumprimis autem Graeci ipsi, qui id ad gentis suae glori-
am pertinere existimabant, persuasi fuerunt.

Cadmum enim Agenoris, Sidoniorum Regis, filium,

ex Phoenicia, quae vicina Syriae, et aliquando cum ea
confunditur, et literas et disciplinas, ut veteres memo-
riae testantur, in Graeciam, ubi Coloniam, conditis
ThebisBoeoticis, propter fraterna bella et caedes vere
diris, constituerat, advexisse. Quam ob causam in
eius historia prima Musarum mentio: quas eius nu-
ptiis interfuisse, et Hymenaeum decantasse, Poetae fin-
gunt. Eas enim praesides disciplinarum ac literarum,
Quas instituerat, consecrarat. Musar enim Hebraeis
disciplina est. Quorum linguam Phoenices expressis-
se, doctissimus harum literarum, Jos. [Abbr.: Josephus] Scaliger iam o-
lim monuit. Sic Helicon, Parnassus, Ascra Orientis,
ut viri magni docuerunt, voces sunt: quibus idem Cad-mus
procul omni dubio illos montes Boeotiae, Musis
sacros, ex ritu Orientalis Idololatriae, quae maximam
atque praecipuam partem in lucis et excelsissimis mon-
tibus peragebatur, dedicavit.

Porro: Homerum quoque, quem Principem Poe-
tarum (penes quos antiquissimis saeculis Sapientiae res
fuit,) veteres habuerunt, omnia, quibus Poesin suam
admirabilem reddidit, ex Oriente depromsisse. Quod
scripto peculiari brevi, cum Deo, se ostensurum,
DA-NIEL HEINSIUS, incomparabilis Vir, in
Ari-starcho suo Sacro non ita pridem publice recepit. Cu-
iusmodi operam ante ipsum, iam olim, ANGELUS
CANINIUS circa Phrasin Homeri se praestiturum
promiserat. Eam enim multum cum Syriasmo con-
cinere, idem ille summus vir observarat. Homerum
certe in Aegypto dedisse operam sapientiae studiis, et
Prophetarum libros legisse, Iustinus Martyr in Parae-
netico auctor est. Et inde eum Aegyptium vocatum
putem. Ut apud Heliodorum in Aethiopicis.

Sed et Pythagoram, qui primus animarum immor-
talitatem, ut D. [Abbr.: ?] Hieronymus observat, instituit, eas-
que et venire caelo, et eo redire affirmavit, Chaldaeis
et Aegyptiis Philosophiam suam, cuius discendae causa
ipsos, Laertio teste, adierat, debuisse. Quae peregrina
illa magisteria sunt, quibus imbutum Pythagoram ad
omnia sapientiae arcana penetrasse, Julius Firmicus Ma-
ternus lib. I. Mathes. c. III. prodidit. Hermippus au-tem
Lib. I. de Legislatoribus, ut ab Origene lib. I. contraCelsum
citatur, ab ipsis Judaeis hausisse Philosophiam,
eundem scripserat.

Denique Platonem quoque, Aristonis ex Perictione,
sive Potona, quae a Neptuno usque deducere credeba-
tur genus, femina formosissima, filium; quem veterum
plerique, propter admirabilem sapientiam, DIVINUM
appellarunt, placita sua, de Deo, communi omnium Pa-
tre: de eius volante curru: de Geniis, sive angelis (ipse
daimonas vocat) de purgatione animae, et eius in De-
um auctorem conversione, et alia, quae idem ille, incre-
dibili amore summi illius et primi Pulchri, ut ita di-
cam, percussus, pucherrime et perquam amoene dis-
seruit, non aliunde quam ex Oriente, atque adeo ex
ipsis Prophetarum ac Mosis Libris, quod passim SS. [Abbr.: ?]
Patres observant, praecipue autem Justinus Martyr et
Clemens Alexandrinus ostendunt, hausisse.

Inde igitur constare, Philosophiae incunabula in Ori-
ente, atque adeo in ipsa Chaldaea statuenda esse. Ubi
eam primi omnium Hebraeorum Maiores, quorum hic
aliquot enumerantur, professi sint. Et eam quidem
purissimam atque verissimam. Per Hebraeos deinde
propagatam ad Aegyptios, et inde (per Pythagoram
scilicet) in Siciliam fuisse traductam, cuius nobile pro-
montorium Lilybaeum est. Acragantis autem men-

tio fit propter Empedoclem Acragantinum, qui Pytha-gorae
auditor fuit, et eius Philosophiam excoluit. Ex
Sicilia denique in Graeciam deportatam, Athenis adeo
fixam posuisse sedem, ut, quamvis victrix gentium Ro-ma
Imperii atque armorum gloriam demisset Grae-ciae,
intercipere tamen et Philosophiae laudem num-
quam potuerit: utcumque nobilissima Romanorum in-
genia in ea praeclaram operam ponerent. Ut Cicero-nis,
item Virgilii: qui quidem Epicuro potissimum at-
tendit: quod illis securis et laetis hortis, qui nominan-
tur in carmine, significatur. Nam Epicurus in horto
docebat: et summum bonum in eutumia, sive tranquil-
litate animi, statuebat. Hanc enim summam volu-
ptatem existimabat. Et ideo ipse Virgilius in Ciri scri-
bit:
"Etsi me vario iactatum laudis amore,"
"Irritaque expertum fallacis praemia vulgi"
"Cecropius suaves exspirans hortulus auras"
" Florentis Sophiae viridi complectitur umbra etc."
Nam Cecropius hortus, Epicuri Athenis Schola est.

Item Senecae, et quidem prae ceteris. Neque enim
quisquam Latinorum in Sapientiae studiis altius ad-scendit.

Idcirco semper Philosophiae studiis floruisse Graeci-am,
donec tandem capta Constantinopoli, quae ante
Constantini Magni tempora Byzantium vocabatur;
caesoque Johanne Palaeologo, ultimo Graecorum Impe-
ratore, fortissimo Principe, cum audacissimum faci-
nus, desperatis rebus, molitus, in confertissima bar-
barorum agmina, cum parva manu, vel inventurus ad
salutem viam, vel gloriosa morte et integra dignitate
oppetiturus, irruisset, Mahumetae II. Turcarum, qui

Iyrcae [(printer); sic: Tyrcae] Herodoti [(printer); sic: Herodotio] putantur (qua voce hic uti malui-
mus; quod altera, et barbara admodum, et vulgi prae-
cipue usu detrita nimium, ac sordida videretur) Tyranno,
sedentibus et inspectantibus Christianis Principibus, cum
florentissimo imperio tota cederet et occuparetur.
Ita enim accidisse, ut omnes Musae, immanitate
Victoris barbari expulsae, et terra marique iactatae, ve-
lut tempestate quadam, in Italiam, tamquam portum
exoptatissimum, deferrentur. Eo enim cum doctis-
simi quique Graecorum, Georgius Trapezuntius,
Jo-hannes Argyropylus, Theodorus Gaza, et plures allii, se
recepissent; et invitati cumprimis inusitata ac prorsus
regia Serenissimae Mediceae domus, quae in Hetruria [Reg: Etruria]
potitur rerum, liberalitate, Graecas literas, magnis
propositis praemiis, docerent; et Platonem ac Aristo-telem
interpretando, melioris paullo, quam ante usi-
tatum, et cultioris Philosophiae genus, ac vere Grae-cum,
id est, tersum ac nitidum, instituerent; factum
est, ut quique elegantiores homines, et qui indole ali-
qua praestabant, magno impetu in omne literarum ge-
mus raperentur. Adeo, ut magna aemulatio, et quod-
dam velut certamen ingeniorum in omnium animis
accenderetur. Contendentibus aliis, ne superarentur
scilicet: aliis, ut aequare possent, a quibus essent prae-
teriti. Qua quidem re nulla alia maius momentum
confert, perveniendi ad summa. Alit enim, ut
Vel-leius praeclare scribit,aemulatio ingenia: et nunc invi-
dia, nunc admiratio incitationem accendit. Natura-
que, quod summo studio petitum est, ascendit in sum-
mum.Ita igitur factum, ut admirabili celeritate prae-
clara studia in summum fastigium perducerentur: ac
in Italia adeo nova quaedam Graecia subito efflore-

sceret, quo omnes, tamquam ad officinam quamdam
eruditarum literarum, undique confluerent.

Italiae igitur non modo Gallias, sed et Germaniam
nostram meliores literas omnino debere. Cum in-
de quotidie quidam velut eruditionis politioris fon-
tes derivarentur. Quae omnia more Poetarum hic
perstringuntur. Germanorum autem tantam, ac tam
felicem in excitandis atque ad summam gloriam per-
poliendis omnis generis literarum artiumque libera-
lium studiis exstitisse industriam, ut iam non amplius
paria cum Italia facerent, sed multis modis vincerent
ac superarent. Frustra dolentibus ac palam conque-
rentibus Italis: qui quidem Germanos hactenus omne
ingenium in manibus, propter mechanicas artes, et
longe faberrima opificia, quorum laude iamdudum
omnibus alliis Europae populis praestamus, habere, ca-
villati erant.

Occulta hercle

Hanc autem summam ac excellentissimam nostrae gentis gloriam indies magis magisque decoquere ac consenescere, ex quo tam praecipiti via in avaritiam et luxum iri coeptum est. Quae cum plurimos alios pes- simos comites secum trahant, accidit, ut ita undique vitiis obsideantur ac hebetentur animi, ut ad auden- dum praeclaras ac magnas res erigi numquam possint.

Ubi cupido divitiarum invasit

neque disciplina, neque artes bonae, neque ingenium ullum sa- tis pollet; quin animus magis, aut minus mature, postre- mo tamen succumbit.

Cuius praeclari studii atque industriae numquam de- futura praemia: adeoque a Musis ipsis ac literis: im- mortalitatem videlicet nominis, et claram ad posteros famam. Sed et nunc Philosophicam lauream, me quidem Interprete ac sponsore, manere omnes, qui in ea re studuissent.

II. Ann. [Abbr.: Anno] 1635.

INertis horae triste et asperum sidus
Veris beati delicata tempestas;
Siticulosam mustulentus aestatem,
Totius anni commeatus, auctumnus,
Honor laborem sequitur: absque sudore
Immensa nulli rupit horreum messis:
Nec ante saevi lubricam aleam belli,
Crebrasque pugnas, pulveremque non unum,
Ulli triumphus laureaeque venerunt.
Constare magno semper assolent magna:
Rarasque nemo compotitus est laudes,
Quin multa dictu acerba, et aspera auditu,
Nunc lenis, et quietus, et malo cedens
Pertulerit ante, nunc sibi ipsemet calcar
Animique inardens vicerit reluctatus,
Voti ut decorus victor iret ingentis.
Divumne tecta aurata et igneos orbes,
Sacrumque nectar meruit, ut feram frontem
Olente nardum mitra, et Asiae succos,
Stolatus ipse, non viriliter cinxit,
Amoris aeger, nec memor sui Alcides?
Fecunda qualis mille pestibus Lernae
Confecit igne monstra, qualis obscenas

Aves peregit, vindicans diem ereptam
Pacemque mundo, iam suum tenet caelum
Parente digna maximo Jovis proles.
Manent merentes praemia: neque vos frustra,
O una nondum eversa patriae eversae
Spes, anchora una procidentibus rebus,
Chara o iuventus, dedita in piis Musis,
Sophiae abdita adyta, et invios rudi vulgo
Superare scopulos strenue laborastis.
Adorearum nominisque largitrix
Celsi, manentis, incliti, ecce, vos Diva
Invitat ultro, nobilesque promittit,
Me vate, laurus, ingeni pios testes,
Et non tacendum posteris decus saeclis.
Non omnia omnes docta turba callemus:
Sic summa voluit, nec-loquenda maiestas,
Rerum auctor, et repertor, et sacer custos,
Cum cuique nostrum propriam indolem nato
Formaret, abdens mente pignora arcana
Morum artiumque, quas deinde per vitam
Gnave excolendo laudis ultimam ad metam
Adducere quisque publico bono posset.
Ergo universi, quanta cernitur, molem
Ediscit alius, nobilique rimatur
Caelum inferosque et omne caerulum cura.
Domum alius ornat instruitque prudenter:
Molitur urbes, legibusque communit:
Docet tyrannos, iusta qua gerant sceptra:
Mores recenset, praecipitque virtutes,
Quas vivat ipse sanctitatis exemplum.
Est molliore qui iugo petat laudem,
Mentemque Musis innocentibus donans

Graium lepores, arbitros venustatum,
Unde omne manat elegantiae nomen,
Sectetur, ardens literis inundare:
Nunc fruge Achaea plenus orbitam mutet,
Romana sitiens eloquentiae mella,
Summoque rerum culmini parem linguam.
Mox inter umbras Libani aut Palaestinae
Spatiatus erret, divites legens hortos,
Et serta caelo profutura decerpens.
Quam quisque doctus est scientiam aut artem,
Dignum professus praemium sibi speret,
Et quod meretur laureae decus silvae.
Quare huc mei o adeste! dubia venturae
Fides diei est: ilico avolat tempus,
Et laeta pubes, nec revertitur post haec
Quamvis vocanti lapsa quae exierit hora.
Degeneris animi est, et pudoris ignavi,
Captare tenebras, et latere fallendo.
Magnanima gaudet luce publica virtus,
Ambitque honores, unde alatur et vivat.

III. Ann. [Abbr.: Anno] 1647.

QUanquam sibi ipsa praemium, ipsa sit merces
Egregia virtus, conscientia pulchri
Contenta facti, nil decoris externi
(A se refulgens splendidissima luce)
Nil laudis indiga; improbo tamen fastu
Non inde turgens purpurasque laurusque
Conculcat omnes, frigidas putans nugas,
Florere titulis, dexteroque rumori
Oras per omnes gemmea vehi penna.
Nil ambit horum, nil acerbius poscit;
At si quid ultro candidus favor donet,

Meruisse reputans, lene gaudet oblato
Fruiturque honore: non secus Pater divum,
Quamquam sibi unus omnia est, tamen gaudet
Votis colentum victimisque mactari,
Suosque honores laetus axe despectat.
Leucorea pubes, luculenta spes aevi
Votumque nostri, cui scientiae doctae,
Et musicarum pectus artium prudens,
Honestus ardor nominisque famaeque
Amabili usque incendio acriter torret,
Adeste laeti; candida appetit finis
Vestro labori, quaeque vota soletur
Curasque longas, stat in proximo merces.
Quod si micantis dona fulva Pactoli,
Marisque Eoi spolia, divites gemmas,
Sperare frustra est; quae subactior diis
Mens disciplinis, et sui satis gnara,
Nec optat umquam, nec negata tristatur:
At nomen altum, at laureas tamen pulchras,
Quae pingue vulgus et rudem supra plebem
Ponant gerentes, ecce Apollinis vobis
Spondet Senatus me vicaria cura.
Adeste: victa talis Italus pugna,
Non indecori pulveris gerens sordes,
Comante lauru cingere horridum crinem
Et templa celso scandere insidens curru
Tarpeia properat: talis Isthmias metas
Fervente superans axe, sive Pisaei
Spatiosa campi, praemium sitit palmae
Nullius avidus praeter unicas laudes,
Et non tacendum posteris decus saeclis.
Sperare quicquid licuit hactenus doctae,
Id nunc professae est impetrare virtuti.

IV. Ann. [Abbr.: Anno] 1653.

CUm condidisset omnium princeps Deus
Mundumque et astra: flammeum Solis iubar,
Regimen dierum, menstruam Lunae facem,
Et quicquid audit orbis, orbem aut perficit,
Armenta, pecudes, omne squamigerum genus,
Pictisque pennis alitum gentem levem;
Quid attinet fabricasse tam pulchram domum,
Tot affluentem rebus egregie bonis,
Formosior ni Dominus hanc habitans colat
(Sed cultor indefessus auctoris sui)
Tantisque laetus perfruatur copiis?
Sic perstat orbis auctor et dux: nec mora est,
In membra fingit humidi glebam soli
Decora, competente disposita statu,
Et affabre modulata: mox celsum caput
Sub astra tollit, et creatorem iubet
Cervice recta, qua patet caelum, sequi.
Stabat decora forma, at exanimis tamen,
Mentorea qualis daedala effingit manus
Aut aere fusas, aut resectas marmore:
Mens alta deerat, similis artifici suo,
Quae cuncta saperet, cuncta calleret sagax,
Penitusque nosset. O pium pectus Patris,
Hanc afflat ocyus aetheris plenam et sui,
Mundo videndum ut numen imponat novo,
Sibique secundum perpetis vitae bono,
Scientiaeque nulla causa quam latet,
Natura nulla, quamlibet longe sita,
Et involuta penitus ac sui tegens.
Ibat novellus hospes, et fasces capit,
Seque ipse demiratur, et, tantas opes

Dum fas piumque carpere, applaudit sibi,
Laetusque donis laude non una vehit
Pium datorem, seu sub arboris coma,
Ubi silva varias densa concludit feras,
Lentus iaceret, frigus ac umbram petens;
Seu qua crepante lympha desiliens pede
Ripae virentis herbidos pandit toros,
Spatiatus iret, gramina inter et rosas,
Liber, solutus, totous incumbens sibi;
Non pendulus spe, non malo fractus metu,
Expers doloris, vacuus aegritudine,
Cunctasque supra casuum positus vices.
Proh quanta pestis, non coercere impetum
Animi lubentis posse et immemoris sui!
Rex orbis alter, culmine ah quanto ruis,
Quantoque honore, perfidus opifici tuo,
Ac perduellis! Inde successit labor,
Sudorque multus: rupta quin leti est via,
Morborum et omnis pallida incubuit cohors;
Ac pro beati nemoris augusto lare,
Et astrepentis parte ab omni gaudii
Festo tumultu, ac plausibus semper novis,
Ergastuli te squalor aeternus manet,
Et crux acerba fixa cervici tuae.
Nam quicquid ante sponte venit ad manum,
Stetitque praesto, iam repetere longius,
Et improbo labore vix tandem licet
Parare nisum.Cumque frugium parens
Iniussa messes terra poscenti daret,
Nunc opere duro pariter exercet boves;
Hominemque frangit, verna cum tepuit dies,
Cum candet aestas, et minax Procyon furit
Vapore multo prataque et segetes coquens.

Quid damna mentis memorem, et ereptum decus
Caelestis aurae? pristinus cedit nitor,
Lumen serenum noxque feralis premit,
Et caeca nubes horridum infundens chaos,
Tenebrasque tristes, candidum excutit diem.
Sic sole merso vix crepusculum manet,
Et umbra lucis, plurima cura tamen
Aegre eruendae ut niteat, et grate juvet.
Ut sub beatis structus aedibus focus
Multo refulget igne, et emittens iubar
Tectum omne lustrat, silva dum flammas alit,
Animatque non consumpta: cum sidit rogus,
Et taeda moritur, ilico splendor fugit,
Squalor cinisque remanet. Hic servat tamen
Recondita alte sub favillarum strue
Rursum excitandi semina ignis, si iuves,
Latensque pignus vindices flatu ac manu.
O sors acerba, dura, miseranda, horrida,
Tristisque, quae mortale damnavit genus,
Et saeva vexat, posterosque ipsos manet!
Nam pertinax ni accesserit studium ac labor,
Et disciplina pectus assidue colat,
Sapiet sibi relictus haud secius homo,
Quam stipes agro limes, aut brutum pecus,
Securus, inconsultus, imprudens sui,
Libidinis rabidae aestu, et ancipiti metu,
Modo huc modo illuc more turbinis ruens,
Vagusque semper. Hinc quod olim calluit
Mens ultro, et ab se, longa nunc miseros dies,
Laborque durus, pervigilque industria,
Vix addocere, nec tamen totum, potest.
Nam quod tenemus, quanta pars est illius,

Quod tunc ademptum? quicquid hactenus licet
Felicibus didicisse, vix aliquis gradus,
Non meta habenda est: plura, quae noscas, latent,
Quo plura noris: nec prior raro dies
Quae certa definivit, in dubium vocat
Hunc qui secutus alius est: volat interim
Transitque tempus, dumque rimamur, subit
Iners senectus, ultimamque horam trahit,
Funusque et urnam. Nestorem totum licet,
Et saecla longa Troici vincas senis,
Nescire multa dabitur: immensum mare
Scientiarum, et cautibus plenum asperis,
Nulloque fundo: iure quod metuant pigri,
Mollesque, et ipsi persequi dubitent boni,
Generosa quos vis mentis excelsae rapit,
Gaudensque magnis ingredi instinguit vigor;
Nisi voluptas sanctior, vulgo et rudi
Ignota, captos traheret, ac mentem igneam
Spes decoris immortalis, et laudis piae
Teneret, usque robur aspirans novum
Solata curas. Pineam talis ratem
Secundus incitare deductam solet,
Et creditam alto Zephyrus, aut fortis Notus,
Utrumque toto cum incidit flatu in pedem.
Ergo illa fertur impetu laeto, et secat
Undas ruitque nuspiam haerens, nuspiam
Cursum resistens (nam suo vento volat)
Fluctusque ridet, nec reformidat salum,
Timidisque si quid reddit infames aquas.
Honor alit artes, alit et ingenium, ac movet
Acuitque mentem, nec sinit torpescere,
Si quos cupido nobilis tetigit sui,

O quae laterent condita alte, ac usibus
Intacta nostris! quot resorpsisset [(printer); sic: resorbsisset] situs
Reperta clara, dulce ni laudis decus
Doctam iuvaret incitans industriam,
Servare parta ac expolire aeque bonam,
Et invenire, si quod ignotum latet.
Spes Patriae votumque nunc iterum suae
Post bella depacata, post longos metus,
Adeste, Iuvenes, hactenus si quos sequi
Iuvit Camenas, prima dum currit dies
Florentis aevi, doctum et artium chorum,
Qui semper ambit inclitam sapientiam,
Et vim decusque commodat Divae suae,
Adeste Iuvenes: spes propinqui praemii,
Honorque dulcis vos vocat. Petite, o mei,
Petite eia laeti, quae labores mulceat
Recreetque functos, ad futuros excitet,
Et firmet animos, ne fatiscenetes male
Trepidique fugiant orsa praeclara exsequi,
Lauri coronam, cui suum florem dies
Non tollet ulla, siderisve uret vapor,
Non durus imber, ala nec quatiet Noti [(printer); sic: Nothi] .
Non parva laus est regere mentis impetum,
Et lege devincire, ne vano modum
Transiliat ausu, per superbiam ambiens,
Quae ferre nescit vacua laudis, quam sitit:
Reprensione non minus turpi vacat,
Intraque culpam est, si quis, admonitus suae
Virtutis, umbras deprecetur, et caput
Erigere supra vulgus ignavum ardeat,
Placideque, quod meretur, optet praemium.
Nescire vires nec suas quemquam decet,

Nec arrogare fastuosius sibi,
Angustior mens nulla quod capere potest:
Quamque humilis invicem et modestus discrepant,
Tam distat impudente bene gnarus sui.

V. Ann. [Abbr.: Anno] 1659.

QUid philosophari est? mente scrutari Deum,
Et aemulari, quem scias, quantum licet
Cretis caduco corpore ex hominum satu.
Numen fatetur, flammeus quicquid poli
Stellantis axis ambitu vasto tenet:
Ubi tot relucent candidae astrorum faces,
Mundumque pingunt: Sol ubi celeri rota
Utrimque currit, temporum lex, arbiter
Lucis diurnae, et menstruum Lunae iubar
Subinde vultum mutat, et eadem manet
Regina noctis: quicquid omniparens humus
Aut condit alte opum intus, aut promit foras,
Altrix benigna; quicquid undisonum mare
Vasto abdit alvo, iamque vel placidum iacet,
Et lege certa refugit, et rursus venit;
Vel impotente turbidum fluctu sonat,
Frangitque scopulis, aut aquis mergit, rates.
Quid aera memorem? quicquid amplexu hic suo
Ambit vehitque, dum Noto mod incitus
Molitur hiemes, acre constringit gelu,
Glaciatque fontes, obruit terram nive;
Nunc urit agros solibus acutis gravis
Coquitque messes, imbre mox laxat solum
Ac arida rigat arva dulci nectare:

Aut idem amarus grandine aspera ruit
Sternitque segetes, et coloni spem rapit.
Haec cuncta dum miratus intuitur sophus,
Causasque mente quaerit ignea sequens,
Ubique reperit principem causam Deum,
Et architecton omnibus. Quem cum notat
Sine labe puram, simplicem, iustam, bonam,
Castamque mentem; seque parvam imaginem
Illius ipsum, inconditos motus domat
Animi aestuantis: ordinat libidines,
Iugumque ferre monstrat et legem pati
Iusti atque honesti: ratio quo vitam regat,
Non impetus protervus, et caecus sui,
Qualis ferarum concitat brutum genus
Rapitque temere. Frustra enim exemplum gerat
Instarque conditoris, in mores nisi
Se formet eius, referat et parvum Deum,
Virtute honestus, innocentia probus,
Boni malique intelligens, veri sciens,
Servator aequi, publicum omnium bonum.
O philosophari magnus et sacer labor,
Qui solus hominem absolvit et Deo asserit,
Cuius propago est! Non enim terra editi
Mortale tantum surgimus corpus pigra:
Pars ista vilior: altera e caelo fluit,
Et plena numine, unde sublimem trahit
Nobilior ortum, ac dissipari nesciens,
Et finis expers, sempiternum aevum colit.
O natio beata, et o felix genus,
Sapientiae quos sanctius studium tenet,
Sibique penitus vindicat! Non his dabit
Sophista verba tortuosis in logis,
Crepitaculi instar tinnulus: non hos boni

Species inanis fallet, aut fatuum iubar
Illudet, atrum in devium secum trahens:
Verum tuentur: sola veritas iis
Rectumque meta est, quam petunt: qu luminum
Aciem subinde dirigunt: nautae velut
Caelum usque servant tumida sulcantes freta,
Et sidera intuentur, optimos duces,
Portum subire et litus optatum ut queant.
Adeste, Ephebi, debita Sophiae manus,
Et eruditae Musae alumni, quae latus
Amat usque Sophiae tegere, non vilis comes;
Vestra haec dies est. Quicquid exhaustum est adhuc
Duri laboris, e gravis molestiae,
(Nec enim otio, atque ignavia et somno licet
Parare magna) praemium suum sibi
Expraestoletur. Multa fruns lauri viret
Sophiae per hortos, quae pium ambiat caput
Condigna merces eruditae industriae.
Et serta carpere hinc mihi data copia est,
(Nemoris sacrati cura quem penes modo)
Prolixa, et implicare vernantes comas,
Si quis procetur fretus ingenii bonis.
Adeste, adeste, nobilis quos mens rapit
Latere metuens, et sui gnarus vigor,
Adeste: quemque debitum manet decus,
Quos artium ornat docta liberalitas,
Virtusque clara amore generoso trahit.
Dabitur corona, nulla quam plebes tulit
Profana Musis, inficeta, sordida;
Quae fixa terrae adhaeret, et situ gravis
Levare nescit arduum caelo caput,
Diemque bibere candidum, solus sua
Qui luce pellere chaos inscitiae potest.