ERgo etiam Latiae decus immortale Camenae,
Alter RomaniTULLIUS eloquii,
Flexanimae Ambrosio toties qui flumine Peithus
Albidis undosos est remoratus equos,
SIBERIDES fatum oppetiit, terrisque relictis
Deprocul Elysia valle beatus agit?
Quisquis es in terris ne SUADAE quaerito nomen:
SIBERIDAE illa suo nunc comes umbra volat.
EPITAPHIUM.
BRevis citato vita trameat passu,
Tortique ad instar turbinis volucri gyro
Deludit: adsta, quisquis hoc sepulchretum
Subis viator: non iacet tumulo hoc vilis
Luti propago, aut putidum caput ex plebe;
Sed litterarum gloria inclutus rara,
Disertitudine aurea ille famosus
SIBERUS, ipso raptus hei! medio fortis
De pulvere aevi, nobili hac tegitur terra.
Non ille sanctae flava vincla [Reg: vincula] Iunonis,
Non coniugales inter oscla [Reg: oscula] complexus,
Et illa thalami casta gaudia expertus,
Libris vacabat unice, et Sophie diis
Studiis politae, saeculi citra morem:
Et usque secum multa muginabatur
Seu Romulaeae, sive Graeciae Suadae.
Nunc ipse postquam decidit sua morte,
Securitati consecratus aeternae,
Gravem hic soporem ferreumque dedormit:
At scripta et illa pignora gemmeae Musae
Candente vectat rumor aureus penna,
Ut aevitatis integerrimae tandem,
Inter CecropiaePallados atque Romanae
Superba vota, pura in aede deponat.
Nunc i, Viator, et tua fruere aetate:
Fugit hora pernix: forsque crastina aurora
Vix tale habebit: est idem omnibus fatum,
Omnesque tantundem absumus miseri a morte.
IN TUMULUM.
ITe hinc inanes versificum manipli, ite hinc
Suffulta rore non Hyantio turba:
Vestras SIBERUS, dum erat, abominabatur,
Et nunc easdem abhorret, ut fuit, Sylvas.
Certo securim hic non habet sibi secum,
Decumana vestra claudiceta qui possit
Deruncinare: quare abesto, iterum dico:
Non decoloris spurca lustra Sylvani;
Daphnona pulchri hic casta Apollinis vernat.
MOrtuus HUTTERUS: nil insoliti accidit, at quod
Morte obita HUTTERUS non obit, haud solitum est.
HUTTERUM vixisse loquentur postera saecla,
Imo etiam inter se vivere inusque aient.
Certo equidem natis mors incubat omnibus una:
Post mortem paucis morte carere datur.
II.
HUTTERUS situs hic dormit: tumulo addite flores
Aurea purpureis lilia cum violis.
Sidera qui vivus docuit conscendere caeli,
Sidera terrae inter mortuus ille cubet.
III.
ULMA dedit cunas, tumulum dat LEUCORIS: aere
Nempe ita fatalis scriptum erat in tabulae.
Felix utraque! sed felicior altera: nam quod
Illa olim dederat, post obitum ista tenet.
SUEVIA progenuit; sed MISNIA terra polivit;
Haec vitae, haec magni mater honoris erat.
Felix HUTTERE his genitricibus! at magis ista:
Quod dedit haec, superat; quod dedit illa, fuit.
V.
Sidera qui docuisti, ea nunc tu sidera sidus
Caeli inter rutilas, sidus inante soli.
Salve HUTTERE, tua et nobis fax limpida porro
Hoc sit navifrago dux bona in Oceano.
Donec erit patrii sacra visere sidera Olympi,
Atque huic exilio pausam aliquando dare.
INcerta prorsus vivimus et parum tuta,
Has quotquot inter degimus terras.
Promittere nemo crastinam sibi lucem
Potestve tempus vindicare venturum:
Trux asperum in nos Lachesis imperium exercet,
Rapidisque semper ferimur obvii fatis.
Audi Viator: forte me vocat ad caenam
Puram, innocentem, sobriamque, Saturno
Sub Rege quales vididt aureum tempus,
Et illa nondum scelere degenerans aetas,
Quidam MEORUM, obnoxius cui semper
Fui, nec una merita propter obstrictus.
Promitto, venio, quo fueram loco iussus
Accumbo, mecum caeteri, hercules lecti
Flores virorum, corcula aurea, antiqua
Queis [Reg: Quibus] pietas nequeat sanctitasque certare
Et quicquid invenitur uspiam docti.
Ac iam lavamus, cuique dum puer nostrum
De-fonte-lympham fundit ingenuus, posthaec
Mensae offeruntur candidae atque frugales,
Quas consecramus singuli precibus, Numen
Caste advocantes: commodum suum finem
Preces habebant: ecce me subito fati
Deprendit ater fluctus, et caput supra
Nec opina Parca stridit ac diem dicit.
Caligo oboritur derepente subducens
Diem suum oculis, os laborat artitum,
Et fulminantis lingua vi mali afflicta,
Ut ante, frustra verba tentat effari.
Serpit per artus torpidum gelu totos,
Sensus recedunt, aut iacent male oppressi,
In pectore ipso pectoris parum restat.
Stupere cuncti, accurrere atque lapsantem
Excipere, dein fovere, opem, auxilium ferre,
Atque omnia facere: quicquid Indiae mittunt
Succorum, et illae divites Arabum silvae,
Aut cura solers et manus artifex longo
Invenit usu, promitur: ad latus coniux,
Amata tantum, quantum amabitur nulli,
Stat trepida, et illa blanda turba natorum,
Omnes dolentes, squalidae lacrimis omnes,
Aique parentem, coniugem illa clamantes.
Frustra urget fatum et hora suprema
parium [(reading uncertain: ?)] huius lubricae implicans scenae,
Suumque caelo reddit et suum terrae.
Quod vixerim ante, nil laboro proferre,
Laudare sese alii imbibant, fuit vivo
Cordi modestia usque: mortuus mutem?
Maneam meus: quid ergo disputo plura?
Vale Viator, atque hoc unum adhuc audi:
Orando quisquis obiit, optime cessit.
COnsilio dextraque potens THURZONIUS Heros,
Aeacides qualis, qualis erat Pylius;
In quo libertas patriae inclinata resedit,
Pax, secura quies, et pia Religio;
Quem coluit plebes, procerum quem purpura amavit,
Et Rex et nostri qui caput imperii:
Annorum non tam, factorum ac mole gravatus,
Hic posuit magni corporis exuvias.
Nil opus exstructo saxorum aut aerium honore:
Perfectum patris FILIUS est monimen.
I.
POstquam illustrem animam patriis transmiserat astris,
Sidereos augens, sidus et ipsa, choros
Luce nova, exuvias atque aegri corporis artus
Marmoream hanc SOPHIE iussit habere domum.
Illa quidem emensos vitae si respicis annos,
Non immaturum mortis adivit iter.
Sin merita et vigiles in publica commoda curas,
Hei quam praecipiti funere rapta iacet!
II.
Gente potens, felix thalami, Dis proxima Natis,
At virtute animi facta prope ipsa Dea,
Hic SOPHIE dormit: tumulo procul impii abeste;
Nam fuit a vobis, dum fuit, illa procul.
III.
Moribus innocuis et sanctae lumine vitae
Transcendens omnis temporis historias:
Cuius Hymen felix et pronuba foedera taedae
Iunxere Ensigeram Sceptrigeramque domum,
Hic SOPHIE tumulata iacet: stat Patria, et omnem
Scissa comam aeternas solvitur in lacrimas.
Nam Dominam recolens tam se sine fine beantem,
Nec finem lacrimis scit posuisse suis.
AD PACEM.
BEatitatis alma candidae mater,
Tumultuosis quae procul colens turbis,
Nil arma et enses, tristis artifices fati,
Tubasque raucum classicum resultantes
Tractare gaudes, Martioque respersam
Sudore frontem cingere enthea lauru;
Sed nardo olentem et ditibus ebrium succis
Miti piaque vinciens olea crinem,
Blandae quietis, et sacri otii plenas
Secura luces, aureum, trahis, tempus,
Dum mille castae carmina accinunt Musae,
Tuumque munus festo in astra concentu
Attollit omnis lauriger chorus Phoebi:
Nunc solve lacrimis pectus, et fero plangens
Vaca dolori: quae tuis vigil sacris
Curavit usque, Numini tuo tempus,
Curas, labores unice imputans omnes,
Semen Deorum, pignus aureum caeli,
Livente fato, SOPHIA, et invidis Parcis
Erepta terris patrium subiit caelum.
Quis porro casta tura porrigens manu
Gratos honores solverit tibi Diva?
Quis vere pinget florida tuos postes,
Festasque puris inferet faces aris?
Quis te tumentem publico sceleri, Diva,
Lenire poterit? quis tenere migrantem?
At tu memento Diva muneris tanti,
Et fusa busto principem cinerem serva
Non dimovenda sedibus piis custos.
Sit digna, tantam quae tegit famulam Pacis,
Ut perfruatur terra perpeti pace.
HOc erat, immiti quod te mors improba fato,
CARPZOVI, eriperet terris, infringere nostra
Quiret uti laudis nactae iam summa cacumen,
Et tecum omne efferre decus? stat nubila vultum
Leucoris, et totas ciet in solamina Musas
Nequicquam indulgens lacrimis: te fata tulêre,
Invida fata tulêre: nefas revocare iacentem.
Sic olim longo quercus venerabilis aevo
Quae steterat, latis diffundens brachia ramis
Una nemus, decimo sive illam flamine pulsans
Riphaeo incubuit Boreas progressus ab axe;
Seu veterum annorum amplexu longaeva vetustas,
Subter edens tacita promovit peste ruinam,
Concidit: umbrosam vastus fragor undique silvam
Attonat, et gemitu ingenti rus omne remugit.
Adveniunt stupidae mox cuncto e vertice nymphae,
Et gratam lugent prostrati roboris umbram,
Lugent, et lacrimis ingentibus ora rigantes
Damnum triste gemunt, damnum nemorumque suumque.
Quamvis canus eras, et plenus honoribus amplis,
Quamvis inciperet iam sexagesimus orbis
Currere, debebat tamen effrons Parca malignam
Abstinuisse manum: nam quem vis alta potentis
Consilii, et cautae prudens solertia pacis
Aequarat Pylio vati, cui nectare lingua
Fluxit, et ambrosio manarunt pectora melle:
Et Pylios aequare dies, longaeque senectae
Fata merebaris, quam tertia cerneret aetas.
Quis citius doctae pervidit acumine mentis,
Quid patriae fortuna rei, quid commoda ferrent?
Quae nubes ferale minans, quis turbo latere
Ti potuit? longe ante caves, quam concita surgant
Aequora, et insanis concedens fluctibus alnus
Det latus. Assyria scrutatus sidera cura
Non prius eventura notet, non callidus augur
Observet meliore fide. Scit saxonis aula,
Et toties adiuta tuis mea Misnia curis.
Iustitiae cui maior amor? cui regula recti,
Et licitis gaudens plus servabatur honestas?
Omnia perstringens non te perstrinxit ab auro
Splendor, et in praeceps traxerunt munera hiantem
Divitiis nullis animum. Tibi vendere nemo
Squalorem lacrimasque reus, non sublita fucis
Verba vafer potuit. aequa ius lance recenses
Omnibus, examen nec partem peccat in ullam.
Fabricios quondam tales, pia nomina, talem
Maiorem sese Roma admirata Catonem est.
Talis Aristides doctas celebravit Athenas,
Invisus licet, et meritis indigna reportans.
Iam quid ego memorem summum pietatis amorem,
Defixamque animam usque Deo, seu laeta iuvarent,
Seu premerent adversa? tumenti libera fastu
Pectora quid mansueta canam? non curia celsa,
Non aulae sublimis apex, non purpura fulgens
Verba tibi, Vir magne, dedit, quae saepe fefellit
Egregias animas, et vento implevit inani.
Stat sua serietas, sua sunt rata pondera menti;
Et tamen expositos servat pia gratia mores,
Et tibi frons privata manet: livente veneno
Hinc quoque nil umquam nocuit, licet omnia summa,
Invidia, aegrescens magnis successibus, urat.
Talem vernantes finxerunt protinus anni,
Pictus ubi nec dum tenera lanugine malas
(seu patrius Viader, nostrae sive Albidos undae,
seu formosa tibi riderent flumina Nicri)
Dulcia Pieriis donares tempora Musis.
Nam nec segnities somnos tibi suasit inertes,
Nec luxus, lapidator opum, vesanaque Bachhi
Orgia, et obscenae Veneris damnosa voluptas,
Mollia corruptam traxêre per otia vitam.
Aoniae semper fervent sub pectore curae,
Et pudor, et docti legem non spernere mores.
Qua plorem tot damna lyra? quo carmine tantos
Parvus ego celebrem manes? si lingua resultet
Ferrea, si totum spirent praecordia Phoebum,
CARPZOVIO vix digna canam: premit undique laudum
Copia, totque altis virtus donata coronis.
Ergo cum nostrae nequeant promittere Musae
Imbellis citharae strepitu post funus et ossa
Mansuram longe per dulcia carmina vitam;
A factis tibi da ipse tuis: haec tristis Avernus
Nesciet, et quicquid Lethaea oblivia fumant.
Certent artifices spirantia ponere signa,
Marmoreosque alte tumulos; tibi dignius umquam
Condiderit nemo monumentum et certius ullum,
Quam quod tute tibi rara virtute parasti.
TUMULUS.
CARPZOVIUS senior cubat hic, o flete relicti,
Hic simul Ars, Pietas, suada Themisque cubant.
saxea saxonia es, si non haec funera defles,
saxeus, hinc quisquis siccus abire potest.
QUis lapide hoc premitur? Mulier dignissima vita,
Et vel Cumaeos aequiparare dies.
Ecquod ei nomen? dicam tibi, MARGARIS olim
Dicta fuit, sexus unio nempe sui.
Quis genuit? SCHATO, melior quo mitibus herbis
Stamina Parcarum flectere nemo fuit.
Iuncta erat illa viro socialis foedere lecti?
SENNERTO, quo vix doctior Hippocrates:
Usque adeo cunctos transcendit laude medentes.
Septem huic, si quaeris, pignora lecta dedit.
Bis bini superant nati, et nata una; sed una
Uno cum gnato mortis adivit iter.
Quae tumulum ipsius matrona amplectitur albam
Sparsa comam, et largis tota fluens lacrimis?
Nil celo, est Probitas: quia enim fidissima Custos
Vivae aderat, cineri vult quoque adesse suo.
Et cum non videat quos sit subitura penates,
Hic sibi perpetuam gaudet habere domam.
O Caeca vita! o sortis instabilem rotam
Et lubricas nimium vices!
Roseta Varni, grata Musis otia,
Plus quam ipse Pindus, et, sacer
Qua fons inundat Hippocreniis vadis,
Pyrena, GROSHENNINGIUS,
Lumen Sionis, litterarum gloria,
Vix hospes attigerat novus,
En! pro cathedra, unde astra Christum et disserat,
Sibi heu sepulchrum adinvenit,
Animamque caelo reddit et corpus solo,
Sed fama nomen vindicat.
Quid faceret aliud? ille belli turbida
Vitare abierat, patrios
Linquens penates. Ergo ubi pax nuspiam
Sat fida terris nec quies,
Et cuncta quaterent arma et armorum metus,
Quacumque telus Teutona
Imo orbis ipse se explicat: nempe unice
Restabat in superos fuga.
PErgamei qui scita Senis Phoebea professus
Munera Leucoreae per duo lustra Scholae,
Hac ego SCHALLERUS tumuli sub mole quiesco,
Securasque habito versus in ossa domos.
Nec doleo, quod plenus adhuc florisque virique,
Dum moderor fasces Pierios, obii.
Namque ubi magnificos finitur vita per actus,
Mors non mature nulla venire potest.
Sed nec quis vitam precibus muliebribus oret,
Qui poterit patria commoriente mori.
CUm sua, nequicquam Phoebea ex arte potentem,
Non properata quidem, sed neque sera dies
Mersisset fato, SCHALLERUM, Leucoris alte
Ingemuit, lacrimis ora genasque rigans.
Et secum: quo noster abis? quis itibus herbis
Flectere Parcarum pensa brevesque colus
Aonios porro iuvenes cum laude docebit?
Quis pia Pergamei pandet operta senis?
Sic ait, et maesto deiecit lumina vultu,
Ac secum tacita mente futura putat.
Sed mox sollicitum rumpenes cum voce dolorem
Talia tranquillo laetior ore dedit:
SCHALLERUM suprema dies, sua fata tulerunt:
Sic superis placuit: cura recede procul.
BLUMIUS en praesto est: patrius quem suspicit Albis:
Quem celebrat Veneti nympha superba Padi:
Ipse opifer quem Phoebus amat, doctaeque sorores:
Hic, vacuas partes qui sibi sumat, erit.
Hic bene succedet. Laetis Clotho invida semper
Forte aderat; tum mox, excipio omen, ait.
Nil moror: et certe SCHALLERO proximus ibit
Et cathedra pariter, BLUMIUS, et tumulo.
Dixerat, et celeri detexens stamina tortu
Egregio iuveni fila suprema legit.
Nec mora, florentes febris depascitur artus:
Flos fugit, et pariter vita quoque ipsa fugit.
Quo tua spes, quo, Leucori, abit? nempe alitis instar
Fulguris emicuit delituitque simul.
HAc conditus sub mole marmoris dormit
MEISNERUS ille, cuius indolem raram,
Et tot beatas mentis igneae dotes
Sat nequiit hactenus universa mirari,
Et nunc satis dolere Ecclesia CHRISTI.
Quid praestiturum deputes senem ac canum?
Prima iuventa pene vicerat canos.
AD DEFUNCTUM.
DA veniam, MEISNERE, tuas quod carmine digno
Celebrare laudes, quod decebat, negligo:
Et tantum tumulum amplector tacitusque madensque.
Est ille parvus, qui dolor loqui potest.
TUMULUS.
OCciduum quicquid circumtulit ac moribundum
MEISNERUS, tumuli marmor id omne premit;
At quae post cineres semper-victura perennant,
Vel pia fama vehit, vel rutila astra tenent.
CUm post MEISNERI cineres ac flebile bustum,
Quo tamen aeternum est Leucoris apta decus,
BALDUINUM saeva fatorum lege peractum
Fama et ad Eoos ferret et Hesperios,
Rupta sinus, turbata comas Ecclesia, tales
Attonita fertur mente dedisse sonos:
Me quid io fiet, cum tam undique spargitur atra
Haeresis, et prope nunc astra polusque latent:
Undique tot fetae dum surgunt grandine nubes,
Si post Luciferum SOL quoque noster obit:
Ipse defunctus loquitur.
MErsus aquis parvus vitai exordia sumpsi,
Nunc quoque dum grandis finio, [Note: Hydrope enim periit.] mergor aquis.
Mira fides! fluctus sed vincere posse secundos,
Velificante fide prima dat unda mihi.
SCilicet hoc tandem restat mortalibus aegris,
Et bustum, et cineres, et putria ossa situ.
Huc omnes redeunt fastus: hic ambitus amens,
Et periturarum desinit ardor opum.
Nil stabile est, quam stare nihil. Sic volvitur orbis,
Et quod nasci habuit, fata obitumque timet.
At te omnis Phoebea cohors ploramus ademptum,
O Themidos nostrae fulgidum, ERASME, iubar.
Inferias tibi, Magne, damus, tibi flebile murmur,
Et miseris lacrimis squalida turba sumus.
Proh! tibi magnarum quanta experientia rerum,
Quam plenum docta Pallade' pectus erat?
Quis melior nodosa aenigmata solvere Legum
Aut sua sollicito reddere iura foro?
Te niveo rumore feret pia Fama per orbem
Vecta alis centum, totque per ora sonans:
Ut tua nobiscum nomenque decusque perennent,
Quem [(printer); sic: Quam] dudum Pietas clara sub astra tulit.
PRaecipiti raptus fato, sed Numine plenus
Dum doceo sanctum caelica iussa gregem,
Sub tumulo hoc positus requiesco, haud ultimus ales
Sionidum, quondam et docti Heliconis amor.
Chimerino mihi nomen erat, dum vita maneret,
Et fragilem cymbam multa feriret hiems;
Nunc autem ut tristes pedicas et vincula rupi
Corporis, et functo it veris amoena dies:
Hic ubi divini nemoris panduntur honores,
Quos male perdiderat femina suasa dolis;
Earinos potius posthac appeller amicis:
Quo maneat nomen, si neque causa manet?
At tu Torga pias si vis mihi reddere grates,
Eheu quam fidus, dic, mihi Pastor abit.
ERgo iterum ad lacrimas, et maesta inamoena querelae,
O decus, o sexus gloria feminei,
Heu tua te fortuna vocat? tria vulnera planxsti;
Nunc ferit attonitam quarta procella ratem.
An durare potes? Sed non de sanguine vili,
Non de plebeio cor tibi inane luto.
Transcendis virtute genus, et celsior exstas
Sensibus, ignavi quam patet orbis iter.
Quem iuvenem plorent alii, tu, pectore docto,
Et cana, nosti, mente fuisse senem.
At grandes titulos, et ademptae laudis honores
Qui dolet, hic superos, hic lutea astra putat:
Quae tuus ille amplexus habet. Sta cura dolorque:
Nullius virtus altius ire potest.
FOrtunate Senex, quem nec virtutis egentem,
Nec meritae cassum laudis, lex ultima fati,
Et suprema dies matura morte peregit,
Nil cupidum timidumve mori: tibi maximus aether
Iam nunc, et nitidi reseratur limen olympi,
Et venientem ultro aurato complectitur axe.
Hic (sive astrorum certos variosque rotatus,
Pallentisque orbem Lunae, Solisque quadrigas,
Et totum arguto volitans sub cardine caelum ,
Miraris spectasque haerens: seu lumine hianti
Artificem tantorum operum, quam maximus explet
Mundum omnem, bibis, et coram celebrasque legisque
Confessum fido ante et fixum in pectore Numen)
Immunis fatorum, immunis fulminis atri,
Quod nunc Teutoniae omne latus, florentia regna,
Attonat, et late stridet turbante tumultu;
Securos festosque dies, tranquillaque ducis
Otia, longe expers curarum, expersque laborum,
Queis [Reg: Quibus] exercere assidue mortalia corda
Fortunae libet ancipiti, sortique malignae.
At te cedentem terris, longeque migrantem
Corporis hospitium antiquum, perituraque membra
Incanum in cinerem, servandaque in ossa sepulchro,
Et luget Romana, et luget GraiaCamena,
Triste ululans, saevoque incendens aethera questu.
Nequicquam luget morentem annosa vetustas,
Quae centum servat cedris rerum incluta gesta
Aevo omni, laudesque et fortia facta virorum,
Quam complexus eras animis, et pectore magno.
Ante alias Philyre formosum ad flumen Elystri
Horrentem laniata comam, et praecincta cupressu
Funerea, pulloque involvens syrmate vultum,
Ingentes fundit lacrimas, atque omnia luctu
Complet acerba gemens, raptosque inclamat honores.
Iamque adeo meritumque tuum, nomenque, genusque,
Dilectum nemus, atque alias ex ordine silvas
Asservare docet, ludens in cortice formas
Arboreo. Crescent illae, crescetis honores,
FRIDRICHIque decus non ullo intercidet aevo.
ET merito lacrimisque piis, iustoque dolori
Indulges, NYMANNE, decus praegrande Medentum,
Et ruptos quereris thalamos, et dulce maritae
Ingeminas nomen, nequicquam: illa, illa per astra
Rapta volat, nullisque umquam revocanda querellis
In terras, fruitur Superis, caeloque potita est.
At tibi nec probitasve hilaris, sanctique lepores
Porro aderunt, ut quondam, et lenti taedia morbi
Mulcebunt, curasque tuas. Latet abditus alta
Prorsus humo, niveusque decor, et grata genarum
Purpura (quale olim, si quis violaverit ostro,
Ardet ebur, vel puniceis candentia fulgent
Lilia mista rosis). Noli pugnare Tonanti
NYMMANNE: hinc omnis rerum devolvitur ordo.
Felix illa Tua est: felix et tu quoque, si scis
Numquam non parere Deo, qui donat et aufert.
INter Sudetas, Bojema cacumina, montes
Edita, Saxonico puvere posta tegor.
Quid tum, si Christiana fides plus rure paterno est,
Cui soli caeli maxima templa patent?
Hic cum inter roseos exultat spiritus ignes,
Corporis exuviae vel bene ubique iacent.
ALIUD.
QUid vita nostra est? Officina curarum,
Domus laboris, aegritudinum sedes,
Cubile triste luctuum atque maerorum,
Et variae in horas ludus et iocus sortis.
Nemo lugebit desusse me vitam,
Nisi cui dolebit desiisse me fungi
Tot cladibus malisque, quae rotant vitam.
QUid io lugemus ademptos,
Lacrimisque vacamus amaris,
Dum pignora chara supremo
Maesti celebramus honore?
Fiat cinis arida corpus
Et putria vertat in ossa;
Subit igneus halitus aethram,
Fluit unde potentior ortus.
Nec enim mens dedita CHRISTO
Ullo scit fine perire;
Simul optimus aethera ductor
Victo repetivit Averno.
Sequimur praeeuntis ovantes
Vestigia qua pia ducunt,
Patrisque subimus in aulam,
Iustis ubi regna paravit.
Hic te tua nunc manet uxor
Genitali in sede triumphans,
Cunctisque ardentior astris
Solito respondet amore.
Tristes requiescere planctus,
Et inania munera flendi
Suspendere, KERNE, memento,
Et ponere frena dolori.
Quos sors inimica fatigat
Durisque laboribus urget,
Miserari et plangere fas est:
Crimen prope, flere beatam.
ILle decus patriae, cui cedere posse videntur,
Quoquot ab antiquo virtus illustrior ortu,
Et rerum sorte ancipiti prudentia maior,
Altius evexit terris, ubi nubila plebes
Repit, et ignavis exercet pectora curis,
Hic sedem sibi nactus habet SCHULEBURGIUS Heros,
Et placidam cineri conversus in ossa quietem.
Illum primaeva Musae poliere iuventa
Artibus ornantes variis, unde acria menti
Pondera, et incertis veniunt solacia rebus.
Hinc procerem legit Aula sibi, dignumque Potentum
ingit [(reading uncertain: ?)] amicitiis, et multo comit honore.
Tum patriae vacat atque sibi. Sed patria primas
Vindicat, et curis concedunt priva secundis.
His dum decurrit spatiis, vitamque per omnem
Volvitur, appellit metam, qua terminus haeret
Omnibus, et nulli fas ultra ponere finem est.
Sed neque decrepitus moritur, veterique senecta
Debilis, et longo iam prorsus inutilis aevo:
Annorum maturus abit: cum pectora pollent
Consilio, et iustae durant in copore vires.
Fama Viri, virtusque invicta laude superstat,
Et Patriae in Nato egregio se digna renascens
Perpetuos spondet collatae frugis honores.
HUc usque licuit, impotens hostis, sequi,
Proculque inermes agere non uno metu
Ac clade turbas: Siste io, siste impetum,
Hic fixa meta est. Quicquid in casus patens,
Levique sorti obnoxium, aut boni affuit;
Aut ipse leto debitus circumtulit
Mortale semen, in diem vivens homo,
Hic omne cessi. Pertinere longius,
Quam vita steterat, an queant hominis mala?
Me post sepulchrum nulla calamitas premet.
Nec vacuus esse sensu, et infelix potest,
Miserve, qui dudum ossa factus, et cinis
Quacumque rabie tristis incumbat furor,
Sibi ipse pestis qui novissimus venit.
Ergo, o, iuvat vesane, quod dulci lare,
Quod rure avito nil reluctantem suis
Fatis fugasti, si neque hanc cadaveri
Terram potes negare, nec animae piae
Praecludere astra? Si futurus ipse mox
Manesque et umbra, sed carens supera domo;
Sed execrata Taenari obscuri hostia,
Exustulandus sempiternis ignibus?
I, fruere rapto: nil sibi ereptum gemat,
Cui nec ademptus tumulus, et caelum patet.
CAndor amans recti, qualem vix nostra tulerunt
Saecula, vel veteres concelebrastis avi:
Et pietas, nudis non tantum cognita verbis,
Sed quae sanctam edat facta per ipsa fidem:
Atque animus contemptor opum, contemptor honoris,
Illicita si quis arte petendus erat.
Nec non et gemini praeclara peritia Juris,
Linguaque docta loqui, docta tacere simul:
REUTERI tumulus, laudes, quas supprimit, hae sunt.
Quanta tibi, Albi Pater, quot periêre bona?
QUo quo fluetis lacrimae? siste o dolor,
Et patere frena, ne ruas, quo non licet,
Et ipse tristis semet excutiat tumor.
Sit sat patrem gessisse, sit, TROSTI, satis,
Et luctu inani flesse Nati funera:
Quem nulla cura acerba, non longus dolor,
Amice, reddet, cum semel roseum iubar,
Vitaeque liquit dulcis extremum halitum,
Non questus ullus, quamlibet totos dies,
Totas fatiget noctium pigras moras,
Sibi ipse tortor, ipse carnifex suus.
Tibi te vacare tandem denuo iuvet,
Animumque reddere exulem, oblitum sui,
Late evagantem, quo malus maeror rapit.
Tempusne ponet luctui effreni modum,
Et longa vincet aegritudinem dies?
Non hoc, Amice, non tibi, aut aliis, licet,
Quos magna ducit ratio, consilii potens,
Et amica vero, proprium quae nil putat
Praeter seipsam, germen igneum poli,
Et maximi instar Numinis parvum gerens,
Nec absolutum, sed tamen totum sibi,
Et omnia una. Quicquid orbis continet,
Aut orbis ipse est, quantus in Zephyrum ultimum
Nabarhaei ab Euri sede protentus patet;
Quin ipse, mundi sanctior maiorque pars,
Formosus aether, celsa Divorum domus;
Et flammeo quodcumque complexu gerit,
Perit aut peribit. Stat dies sua omnibus,
Finemque senit, quicquid exortum est semel.
Effugere nemo, si velit, legem hanc potest:
Nec ferre durum, quicquid omnes alligat,
Nulla arte, nullo robore evitabile.
Quid hic timebit, cui nocere nil queat?
Et ille felix, qui procellosum mare,
Dubiasque syrtes exiit portum tenens,
Et ante vitae terminum attigit suae,
Quam patriam videret eversam trahi
Dudum ruentem pondere oppressam suo.
Quodcumque cecinit entheus vatum chorus
Luctu domando, et improbae aegrimoniae,
Sibi feriata mente transscendens polum;
Quodcumque magna Jessei proles sui
Sionia docuit nemora, dum auratam lyram
Post sceptra versat, regio maior throno,
Curasque amaras dulcibus sopit modis,
Hoc repete, Amice, et omne (nam totum tenes)
Propone menti sauciatae. Maxima
Laus scire pulchra; at absoluta, vivere,
Quae magna nosti, Gloria haec viros manet:
Tenere multa, feminae quoque est opus.
Iobum intuere, dirutam qui post domum,
Et pignora interempta, dum festo fremunt
Plausu penates, curaque omnis exulat
Mero subacta, fonte quo risus fluunt,
Lususque gaudiumque cum dulci ioco;
Post pectora, post armenta, servorum greges,
Solus sibi superstat, et solus sibi
Excidere nescit. Non eum clades movet,
Non socia dura, non amicorum leves
Circum catervae; nec fluentis ulceris
Numerosa pestis: nuspiam cessat furor,
Et ubique moles saevit immensi mali,
Nec ipse cedit, et DEO grates canit,
Solacia ducens, unde fulmen venerat.
Dicas: Peremptus iuvenis? Est DEO senex,
Et grandis ille, quisquis haud nescit Deum.
Spes magna periit? Lubrica est mortalibus,
Et utrimque fallax, si qua spes olim venit.
Daturus ingens litteris erat decus,
Nomenque clarum patriae et generi suo,
Stipatus omne tot piis Musis latus?
Plus stare sidus inter astra candidum est,
Novaque Olympum comere ardentem face,
Et sapere, quod mortale nec capit genus,
Nec discit umquam, cuncta didicerit licet.
Nil proprium mortalibus quicquam est datum,
Utenda multa: Liberi, coniux, opes,
Quin ipsa vita: repetit, ut dedit Deus,
Et obsequi ipsi, solum id esse liberum est.
CLare Senex, animum patrio succensus amore
Qui totus querulas solveris in lacrimas,
Atque iterumque iterumque inclamas nomen amati,
Quem propero mersit funere summa dies,
Saxonicum ut frustra reducem exspectemus ad Albim,
Promat ubi doctas, quas cumulavit, opes;
Et procul a nostro depellat corpore morbos
Texentes varias in mala nostra neces;
Pone modum legemque animis, et vince ferendo
Fata tua: a Superis, quod venit, omne venit.
Ille licet iaceat, Paridis pulcherrimus urbem
Qua lavit, et cultos Sequana findit agros;
Mens amplexa tamen patrium repetivit Olympum,
Nec quicquam cineres terra aliena gravat.
Quid, quod clara magis ventura hinc fama decusque est,
Depositum tumulus quod peregrinus habet.
Et geminae certant pro charo nomine gentes;
Saxo, quod genuit; Celta, quod ossa tegit.
ILle ille Legum et Iuris interpres sciens,
Aequique vindex acer, at mali doli,
Et quicquid artis improbae improbi canes,
(Qui sanctum ubique plurimi obsident forum,
Fasque omne vertunt callide, labes merae,
Clientiumque Scyllae inevitabiles,
Quorum Patronus ille semper optimus,
Quin, si fatendum, verius fuit Pater)
Fingunt plicantque, perduellis nobilis,
Suo peractus MAEVIUS fato hic cubat.
Quem dum dolent ademptum, et ereptum sibi
Lugent amici, luget ipsa etiam Dice,
Princepsque cui Consultor astitit catus,
Prudens, fidelis, innocens, ipse interim
Plenus quietis, sola quae nunc mortuos
Sequitur manetque, cladium expers et mali,
Laetatur excessisse perquam in tempore:
Nam iusque lexque dum silent, regnat nefas,
Et vis furorque cuncta pene temperant,
Quis esse Iuris Vatibus locus queat?
ACcipe, JENA, tui cineres atque ossa GERHARDI,
Ne quoque sic possim desinere esse tuus.
Ipse tibi tumulus famam, quam praestet, habebit,
Et qua luce mices umbra vel ipse dabit.
Per me certa tibi verae stat regula vitae,
Et nunc exemplum nobile mortis habes.
Quicquid eram, tibi sponte dedi, deducere amore
Alterius potuit gratia nulla tuo.
Tot quamvis peterent Reges rerumque Potentes,
Nil promissa, omnes nil valuere preces.
Nec tantum auratis potuerunt nixa columnis
Atria, tam charis vellem ut abire locis,
Et dulcem migrare larem, tum linquere amicos,
Ah tot Germana pectora nota fide!
Quis mihi, Diva, tuo tam velificatus honori est?
Quis tua curabit commoda, quaeso, magis?
Nec fecisse piget, quae tum praestare voluptas,
Et maiora meus subiciebat amor.
Unum est, quod doleo, mihi crede, et maceror ex te,
Quod nondum certa fas tibi pace frui,
Bellorum per triste nefas, quod fulmine saevo
Terret adhuc, atros insinuatque metus.
Sed mea spirantis tumidum si flexit Olympum,
Defuncti pro te vox nec inanis erit:
Et tibi perficiet, carui quibus ipse recedens
Muneribus, sed nunc largiter usque fruor.
Humani Custos generis, quem sidera Regem,
Auctoremque suum mundus uterque vocat:
Si tua pugnavi, quamquam sine sanguine, bella
Impiger, atque tibi nota sat ista manus;
Nec pro te piguit duros perferre labores,
Sed spectata omni est turbine nostra fides:
Hoc, precor, hoc concede unum vel redde ministro,
Ne calcet cineres hostica turba meos:
Ut, quae terra tegit tranquillae pacis amantem,
Haec quoque perpetuae tempora pacis agat!
DOcte Senex, dudum placidis quem condidit umbris
Non properata quidem, sed tamen atra dies;
Si petere hoc fas est, qui, dum pia fata sinebant,
Irrupto tecum nexus amore fuit;
Da veniam, paucos si vix modo pangere versus,
Et breve per tumulum carmen hiare licet.
Nam tibi pro meritis dignas persolvere laudes,
Et totum, ut possim, per decus ire tuum;
Longa satis grandi texenda [(printer); sic: tenenda] sit Ilias orsu,
Et par Mantoae vox agitanda tubae.
Usque adeo non vulgus eras, cum summa tenerent
Ingenium, virtus, cetera cuncta tua.
Nec defecit amor noster tibi: plurimus ardet
Iam quoque, cum gelida conderis umbra domo.
Tempus obest, quod durum urget, totosque lepores,
Et studium ex animo Pieridum omne fugat.
Quamquam de nostris quid erat sperare Camenis,
Cum tubicen laudis Pindarus ipse tuae?
Nec non immeritas Lycophron ubi ruperit umbras,
Perque tuam in populi luce locatus erit?
Cetera praetereo: sed quae tua cura retexit,
Et facit aeterni sensa patere Dei,
Non modo mansurum spondet per saecula nomen,
Sed dudum et superos et dedit astra tibi.
DUm patria obscenis late iacet obruta bustis,
Atque hosti pariter funus et ipsa sibi est;
Me quoque saeva dies properato fine peregit,
Aetas firma suum vix sat ubi orsa virum.
Nec BODENHUSIACO prodest de sanguine natum,
Unde mihi patriae fluxit origo domus:
Tot decora, et quamvis tot celsae laudis honores
Enumeret, iuxta Marte togaque potens.
Quamlibet ingentes titulos nil fata morantur,
Et quatiunt aequo regna casasque pede
Nil contra valet aequa Themis, nil docta Camena,
(Et fuit haec Iuveni culta, sed illa magis.
Nam neque privati constant sine iure penates:
Atque, hoc si tuleris, sceptra quoque ipsa labant.)
Borbonios vidi Reges aulamque potentem,
Et si quos populos, torve Garumna, rigas:
Belgarum lustravi urbes, fortemque Batavum,
Quem nequicquam armis hactenus urget Iber:
Quid varias adiisse oras, quid maxima regna,
Regnorumque artes addidicisse iuvat?
Hinc ad opes famamque via est, quae maxima terris:
In Superos sola fas penitrare fide.
QUas, dulcissime, lacrimas,
(Ah! dulcissime, cum tuo
Aspectu licuit frui;
Vix nunc, quando fuit tibi
Vitae lumen amabile,
Et te terra premit tua
Subductum ex oculis procul)
Quas, dulcissime, lacrimas,
(Sic te nunc quoque sic vocem)
Affusus tumulo tuo,
Complectens cineres meos,
Quos fletus tibi consecrem?
Non tu dimidium mei;
Sed pene omne, qod ipse sum:
In te spiritus hic stetit;
Qui (proh!) vix modo fufficit
Hoc murmur querulum, et breve,
Pro iusta dare nenia,
Quae laudes satis efficax
Seris tradere posteris,
Atque annis venientibus
Commendare decus tuum
Digno carminis alite.
Tu tu pectus eras fide
Plenum, Pirithoo [(printer); sic: Piritheo] suo
Quali Dux animum Atticus
Defixum penitus dedit.
Aut quali Pyladen amor
Clari obstrinxit Orestei
Duris cedere pervicax.
Frons laeta ingenio suo,
Index pectoris intimi:
Os et sermo fuit tibi
Verax, commodus, et tamen
Fictis balnditiis carens.
Tortis fallere, flexibus
In se quando animus fugit,
Et coram negat aspici,
Alto conditus in sinu,
Vanae somnium imaginis,
Et fallax species modo
Illudens maneat foris;
Non mos, non ratio tua.
Cor pellucidius vitro
Nil umquam occuluit male,
Turpi ut deciperes dolo:
Et mens praeteriit nives
Expers fraudis et innocens,
Tum plena officii pii.
Vix cui dextra velocior
Solari alterius vicem
Duram, aut largior adfuit
Collata miseris ope.
Vulnus nemo gemit tuum;
Aut maeret, tibi quod iacet:
Multi quin potius, tuo
Freti munere, saepius
Saeva atque aspera casuum
Effugisse, palam canunt.
Non sceptra ardua, nobile
Insigne imperii tui;
Non lauri arbitrium, haud levem
Quam donat Sophie et capit;
Non mentem sapientibus
Excultam bene litteris,
Doctarum et decus artium,
Multa laude vehar loquens.
Sunt haec magna (fatebimur)
Sed communia plurimis:
Illae propriae erunt tuae,
Atque uni prope debitae,
Quas laudes cecini, tibi.
Cantent cetera qui velint,
(Et sunt digna satis cani)
Illas dum celebrem mihi,
Et mirator amem tuus,
Si non, aemulus ut, queam.
Hinc exempla mihi lubens,
Hinc acres stimulos petam,
Quos usque usque animo admovens
Addiscam magis ac magis
Proculcare bona fide
Saecli artes, studia ac dolos,
Probra ut pessima despuens;
Cum, NIGRINE meus, tuas
Dotes et decora aestimans
Contra, aetatis ut aureae
Veras reliquias colam.
QUid didicisse iuvat maiora virilibus annis,
Si iuvenem vixdum Parca severa rapit?
Et quid erat serae durare in fata senectae,
Si, quae vita fluit, carnificina mera est?
Nil, mea Parca, queror: Iuvenis quod maxima novi,
Laus erit, et videar sic obiisse senex:
At, quod vita brevis minus est experta laborum,
Hoc mortis properae grande levamen habet.
STRAUCHIUS excedens terris cum liber in astra
Pergeret, aethereas amplificare faces,
Sancta Themis, pertaesa scelus mortaliaque arva,
Quae dudum in superis sixerat ipsa larem,
Occurrit venienti, et toto fulgida ab astro,
Hic, ait, ad nostrum disce micare latus,
Et miscere novas charo cum sidere flammas.
Si nescis: cursus hic Cynosura tui est.
CRUSIUS hic dormit, tuba dum mundum ultima vertet,
Ut tamen in melius cuncta novanda ruant.
Tum nitidos putri tollet de pulvere vultus,
Quemque olim cecinit versus ob ora Dei,
Has, dicet, compello tuis (viden`?) optime septis
Pastor oves (longum nam trahet ipse gregem)
Saepe lupus voluit mala eas avertere praeda;
At non facta tamen haec mala praeda lupo est.
Reddo, Pater, partes, quas si sine fraude peregi,
Et tibi sedulitas nostra probata fuit;
Non, spero, deerit mihi te donante corona:
Et geminam ille tuus reddere spondet amor.
Altera de proprio fidei florebit honore;
Altera servato de grege praemium erit.
SCHOLZI, sacerdos nobilis sanctae Dices,
Idemque columen et decus rarum fori;
Nae CHARITATEM iure subreptam gemis,
Quam sic amasti lege adhuc iunctam tori,
Virtute ut eius ingenique dotibus
Nil vita in omni charius tibi foret.
Verum, o memento, dicta quae mortalibus
Lex primo in ortu; quamque durare haud queat,
Reddenda vita cui sit in diem data.
Moderare luctu; quodque mutari nequit
Patientia lenire prudenter stude.
Est, fata nostra orbemque qui regit, Deus:
Hunc tu sequi memento vel etiam gemens.
DEO obsequentem nullus opprimit dolor;
Et post dolorem grata mulcent gaudia.
ELISA NERHOFERIS HOC TUMULO CUBAT,
Quae iuncta casti lege sacrata tori
Vati Themistos ante REUTERO incluto,
Et post deinde STARCKIO nupsit suo:
Cui nec diurnum Solis aurei iubar,
Nec ipsa vita, et quicquid in vita iuvat,
Iucundiusve chariusve umquam exstitit;
Ita probitate mentis, atque animi indole
Docta, venusta, tam pudica, quam pia,
Et Numinis verente, tum chari Viri,
Exempla sexus cuncta praestabat sui.
Hospes, precare usque hortus ut florum hic comet:
Amoenus hortus ipsa Virtutum fuit.
HUmani generis cui nomen contulit auctor,
Damnavitque simul moriendi legibus ortum,
Hic ECKELMANNUS iaceo; qua parte caducus
Et terrenus eram: nam Spiritus igneus astra
Incolit, et superis felix laetatur in oris,
Exuviasque suas et lapsa resumere membra.
Qui transis, mensura meae vin` discere vitae
Quae fuerit, tum quae ratio et status? accipe: Musis
Ingenium dum rite colo; dum fulcio pectus
Artibus egregiis, lux unde et mentibus ingens
Surgit honor, veraeque sibi stat regula vitae;
Invadit peragitque febris, trieterida sextam
Nondum egressa suum cum ver modo duceret aetas,
Plena animis, crudaeque tumescens flore iuventae.
At tu, qui legis haec, nimium confidere vitae
Parce, precor, mortemque a primo disce vereri
Limine, quae natis necdum, et nascentibus instat,
Et post assidue comitatur corpus, ut umbra.
IMminet extremae dum iam MARTINIUS horae,
Et propius finem sentit adesse suum;
Quin satur exoptat fessam deponere vitam,
Et serum in superos carpere laetus iter;
Nec tamen HULSMANNI vacuas qui sumere partes,
Tantaque sustineat munia prendere adest,
Et duri nondum morbi expugnata tyrannis
ROBERI ingenium subtrahit, Albi, tibi;
Heu mihi LYSERUS (quo solo Atlante resedit
Hactenus, et totum ceu requievit onus
Se male sustentans) properati funere leti
Occidit, et celeri fertur in astra gradu.
Heu quo divinae recidit modo gloria Musae?
Quo ruit ille tui, LEUCORI, honoris apex?
Purpura Rectoris fulgens mutatur in atrum,
Sceptrorumque decus carbasa nigra tegunt:
Et pullum sequitur lacrimis manantibus agmen,
Atque inter lacrimas tristia multa iacit.
Pars celeres sensus, et numquam ignara futuri
Nec non consiliis pectora feta gemunt:
Insomnes alii curas nulloque labore
Victum animum querulis laudibus ingeminant.
At studiis pubes sacrisque addicta Camenis
Doctrinae ereptas quas sibi plangit opes?
Quem maeret quaeritque ducem, qui caeca vagantes
Dirigat, et certam firmet in astra viam?
Incassum: LYSERUS abest, nec redditur umquam:
Solaque proh! tanti nominis aura manet.
HActenus infausti rabies tristissima morbi
Plusquam nectareos est populata favos:
Immiti sed enim cunctae dulcedinis expers
Nunc quoque mors ipsam funere mergit apem.
Plangite ROBERI sitientis pocula mellis:
Fellea vos posthac quid nisi cura manet?
ALIUD.
Melli vita fuit ROBERI, ast aspera mors est:
Heu mihi, quam numquam mel sine felle datur!
POst certamina dura, post laborum
Tristes, ancipites, graves et aestus,
Invictae pugil ille veritatis
MISLENTA hic positis quiescit armis,
Et pleno fruitur triumphi honore,
Qualem sidera sola pollicentur,
Detrectat dare dum maligna tellus,
Magnis aspera semper atque acerba.
Felix funere, nec minus quoque ipsa,
Vexata licet undiquaque, vita!
Quo pugnae gravius genus subisti,
Hoc te laurea celsior coronat.
NAm quis erit, lacrimisque piis qui ponere leges,
Et saevus tam iustum ausit taxare dolorem?
Uxorem PLATHNERE gemis. SIne lumina sensu
Quis confixa sibi, aut duro vitalia ferro
Rupta ferat? da, flere oculos, largoque madere
Imbre genas: crebro singultu pectus anhelet
Turbidum, et assiduo ducat suspiria motu:
Nullum crimen erit. Talis Rhodopeius Heros
Flevit, et oblitus citharae neque marmora dura,
Nec blando rigidas admobit carmine cautes.
Eurydicen miser, Eurydicen, ille alta per Haemi
Saxa iterumque iterumque vocat, gelidumque per Hebrum,
Turbatosque toros, ereptaque gaudia plangit.
Nequicquam. Riget illa, et toto corpore letum
Percipit, ad nullas vatis revocanda querelas?
Quid tu, si neque MARTHA tibi, tua cura, revertet,
Quasque tulit secum fecundo pectore dotes
Restituet (namque astra colit, caelumque per omne
Spargit ovans animam, quin iam quoque Numine in ipso
Implicita, aeternos vitae immortalis honores
Haurit, et a nulla temerandam clade iuventam)
Quid facies? concede DEO: nec ferre recusa,
Quod Superi, PLATHNERE, volunt. Stant omnia certis
Legibus, et nemo sine Numine prodit in auras,
Aut dulci vita exuitur. Sua cuique sub axe
In tabulis perscripta dies, et terminus aevi est,
Quem nulli proferre licet. Cum venerit ergo,
Ibimus, et frustra lacrimae, amplexusque retentent.
Urgebit contra fatum, et, seu sponte sequaris,
Sive invitus eas, rapiet. Tibi lecta supersunt
Pignora cum natis, saevum interfindere luctum
Quae valeant, raptaeque vices tibi reddere amando.
Nec dixi Generos, et tot pia nomina amicum,
Qui tibi quas voces, quae verba medentia promptis
Expedient fidi studiis, agrumque dolorem
Compescent, priscaeque reducent dulcia vitae.
Iam tibi, quas sanctas describit curia, partes,
Atque togae non mollis honos, quam fallere luctum
Immitemque animi spondent diducere curam?
Nam neque districto vacat invigilare dolori,
Et quem sollicitant populi tot vota precesque
Assidue, quin Aula Ducis rerum ardua credens
Occupat, in miseras animum laxare querelas,
Nec spatium, nec tempus habet. Tua gaudia, Musas,
Quid tibi nunc memorem? quid dia reperta Sophorum,
Et quicquid Romana canit, vel Graia vetustas,
Quin nostri docuit felix industria saecli?
Haec dum tu versasque manu, et cum mente retractas,
Ilico sollicitudo animi sopita silebit,
Aut penitus mente excedet ratione fugata.
Praesidiis insiste tuis: nec carpere cessa
In promptu quas cernis opes: abrumpe dolorem,
Qui misero affligit vitam tibi, sed neque functae
Proderit, atque pios possit quoque laedere manes.
Quid dubitas, pendesque animi? te Coniugis umbra
Ipsa rogat (video dilectae coniugis umbram)
Et periisse negans, quid, ait, dulcissime rerum,
Te crucias, et abisse doles, quo totus anhelas [(printer); sic: anhelis]
Ipse diu? sordet dudum tibi lubrica rerum
Scena humanarum, et vanae spectacula pompae
Pertaesus caelestia aves, ubi laeta triumphis
Innumeris potior, nullis quatienda procellis
Amplius, atque ipsis longe sublimior astris.
Sed dum te huc pia iussa vocant poscentis Olympi,
Virtutes, moresque meos, totamque recense
Assidue repetens vitam, et quem praestiti amorem.
Haec tibi me pietas semper coniunget, in istis
Laudibus usque adero tecum victura superstes.
HIc, ubi nunc suscepta polo pucherrima rerum
Astra Themis superosque colit, postquam impia ferri
Durities illam terris totoque fugarat
Orbe procul, porta alta patet, qua, luce peracta
Mortali, castae matres, castaeque puellae,
In caelum sublatae adeunt, celeresque feruntur
Inter sidereas acies ipsae astra futurae.
Huc igitur dudum niveis cum vecta columbis,
Iam fragili defuncta aevo, REICHBROTIA coniux
Appulit et meritum veniens intravit olympum,
Certatimque ambitae ulnis densa oscula libant
Ardentemque animum aspectu pascuntur alumnae.
Mox superiniciunt candenti vellere pallam,
Bis lotam, guttisque rubentibus undique sparsam
Sanguinis, ipse omnem moriens quem fudit in orbem
Aeterni genitus Patris, trahe saucius alta
Dum pendet, totasque hominum piat ordine noxas:
Stipantesque ad utrumque latus, blandeque trahentes
Per liquidos ducunt campos, sistuntque Tonanti
Laetamque plenamque sui. Sonat arduus axis
Plausibus, et festis resplenduit ignibus aether.
Illa autem procumbit humi; mox omnis in ora
Volvitur, auctorisque pedes amplexa, subinfit:
Chare pater, digressam aegri de corporis antro
Suscipe me, Nati pietas quam vindicat astris,
Transcitbitque tibi. Nam me dum Frater adoptat,
In regni sum parte soror: quin occupo sortem
Te quoque Patre meam. Longe longeque facessant
Orbis opes, tum si qua animos male-suada voluptas
Attrahit, et saevos nocituris dulcibus hamos
Occultans caeco, dum mulcet, vulnerat ictu.
Nil moror, et nunc cuncta tuo prae lumine sordent,
Calcanturque mihi. Superest, quod distinet, unum,
Et precor: ut curae natorum mollior aetas,
Et coniux sit, Sancte, tibi: fleat ille modeste
Ereptam, et, luctu immodico ne in publica peccet:
Tu viduum solare, alio tibicine quassam
Tu fulci firmaque Domum. Sit, Principis aula
Dum vocat, et sacris operantem detinet actis,
Quae fasces curamque laris moderetur, et ipsum,
Iam fessum curis, rerumque per ardua tractum,
Dulcibus alloquiis et blando recreet ore
In partes fuffecta meas, nil laudibus impar.
Interea claris teneros virtutibus annos
Imbuat, et magnas Proles adolescat in artes,
Quae pacem, qua bella regant, quae denique possint
Et patriae decora alta, et custodire salutem.
Dixerat: extemplo faustis concentibus aether
Astrepit, orantique favens caelum annuit omne.
FLes matrem: et si quis talem deflere vetabit,
Ferreus hic, expers aut pietatis erit.
Plus nulli debere potes: nam te edere talem
Quod potuit, potuit maius an illa dare?
Iam quanto complexa fuit te semper amore?
Nulla magis natum mater amare queat.
Haec quoties Numen supplex in vota vocabat,
Principium votis, tu quoque finis eras.
Semper oberrabas animo, quodcumque parabat,
Inque tua ipse adeo somnus imagine erat.
Ah quoties dixit, quid agit meus ille? valetne?
Hoc mihi dent Superi, dent superesse caput?
Scilicet ille meae baculus lumenque senectae:
Unum hunc si teneo, cuncta tenere putem.
Digna quidem lacrimis res haec; tamen usque madere,
Quid iuvet? ad lacrimas nulla redire volet.
Si nescis, illa attigerat spatia ultima vitae:
Et quam longa seni mors, rogo, abesse potest?
Ius sequitur natura suum: senium excipit urna:
At post nubilam humum sidera celsa manent.
Haec super ingreditur Tua nunc: quia celsior astris
Omnibus, ante ipsum plaudit ovatque DEUM.
Et quamvis hominem dudum exuit, attamen exstat
Mater adhuc, prae te dum pia vota litat.
Non lacrimas res ista petit: venerare parentem,
Quam flesti: in meritis est super illa suis.
QUi ternos Portae tecum, MEISNERE, per annos
Iam lacte coeptus imbui Camenarum,
Egi, adolescentem vix orsus, et acer amavi
Tot elegantes ingeni tui dotes,
Aemulus exemplum studiis vitaeque probatae,
Quod suppetebas maior ipse me, sumens:
Hactenus et semper te raros inter amicos
Verissimo sum prosecutus affectu,
Mirator cultorque tui; nunc denique cogor
(O insuaves et graves mihi partes!)
Ferali celebrare tuos sub carmine manes,
Et triste honoris solvere ultimi munus
Ad tumulum, MEISNERE, tuum? Te vivere plures
Optabam in annos: te superstitem longe
Orabam, ac omes mecum, tua cura, Camenae,
Heliconque doctus: vota quo cadunt nostra
Concedunt turbae Aeoliae: fis pulvis et umbra
Ortumque terra terra tetegit rursus
Ereptum procul ex oculis. O funus amarum
Dignumque luctu perpeti atque lamentis!
O saevae tristesque vices! Sed lenius urunt,
Quae dura, ferre mente si pares aqua:
Nec fas imperiis caelestibus adversari.
Seu nascitur homo, seu recedit a luce,
Nutus id est atque ordo Dei: iussa ergo morabor
Rerum potentis? quin verebor haec sancte,
Queis [Reg: Quibus] summum pugnare nefas. Sit lumen ademptum
Tibi dulce, noster (nempe te voco, Noster;
Quod neque mors fidos possit disiungere amicos)
At fama perstat, nominisque durabit
Gloria, et in meritis nullo non tempore vives
Doctae magister unicus iuventutis.
CUi sancta legum praeses, iuris parens,
Aequum omne iusti cum scientia fori;
Cui Musa, quicquid elegantiae tenet
Artisque cultioris; alma temporum
Quodcumque custos abditae servat rei,
Documenta pulchra, vetera pariter ac nova;
Monstravit olim: quem maligna sors ioco
Laetata saevo pressit, ut mox altius
Levaret aqua, lumina ipsa inter locans
Aulaeque proceres; plenus aevi et gloriae
PINCKERUS hic quiescit, et mortalia
Calcans, triumphat saeculum, et saecli vices,
Et quod animos urit, aut corpus gravat,
Victor malorum, mente complexus polum
Et astra, nulla queis suum iubar dies,
Nox nulla demet. Quisquis huc transis loci,
Bene cineri precare: sic vivo tibi,
Et mortuo aeque semper, opto, sit bene.
HEu quo severi ferreus rigor fati,
Et dura Parcae pensa nemini lenis,
Me perpulerunt? Ergo ego ille iam multo
Gravatus aevo, et frigidus senectute,
Tibi lessum, HOEE, cogor ingredi, et canus
Deflere raptum, cui virilitas vixdum
Coepta inchoari, et robur illud annorum,
Quisque approbare quo suas amat dotes?
Et quam probasti? promerendo tot laudes,
Quot emereri comior potest virtus,
Et os disertum, et elegantiae ad legem
Exacta, morum casta et innocens norma:
Rectique amator animus, et potens veri,
Negotiique in quodlibet genus solers,
Et prope senili providentia cautus?
Quid? ergo pulchra quaeque non diu durant?
Et optimis quibusque finis impendet
Nimium citatus? Cum tot improbos ventres,
Tot, quibus inerti vita diffluit somno,
Superare cernas, et senescere in longum?
Sed obsequendum Numini. Interim quantum est,
HOEE, quod te summi et infimi lugent,
Et aula tota maeret, fassa, te rapto,
Decus ministri perdidisse non vile.
CARPZOVIUS leto datus est: Tuba clara Sionis
Conticet, heroos nec dat, ut ante, sonos.
Hactenus ad populum sonuit praecepta, Tonantis;
Nunc sed enim ante ipsum clangit ovatque Deum:
Et caeli aeternis gaudens certare Camenis
Voce immortali, quem videt, ipse canit.
Sed neque quod cecinit populis, vanescit in auras:
Fingit adhuc animos, dum meminêre, suos.
HEu fuit ingenium SPERLINGI et lingua diserti,
Abdita naturae pandere cuncta potens?
Imo fuit. Quantum decus o tibi, Leucori, raptum est?
Naturae ah vates post ubi talis erit?
POrtentum ingenii, nullum quo vastius aequor;
Ille animus capere et cuncta tenere potens:
Cui Musarum omnes scopulos superare, et in ipso
Vertice Parnassi sistere posse datum;
Atque omnem doctrinae absolvere, quam patet, orbem;
BARTHIUS híc tandem versus in ossa iacet.
Phoenicem orba suum Germania plorat ademptum,
Et, novus ex cinere hoc an mihi surget? ait.
Vera times, mater: tamen haud intercidet omnis
BARTHIUS: Ingenio nulla ruina venit.