Dis orte Heroum sanguis, spes THURZO, tuorum,
Sospite quo felix Patria semper erit,
Desine tantarum praeconia poscere laudum,
Et nomen nostris quaerere carminibus.
Non opis externae, non quaesitae indigna laudis,
Sola tibi virtus omnia THURZO tua est.
Carmina sufficiant multis, tibi tota Pyrene
Non satis, et quantum Castalis unda fluit.
Coepisti suprema aliis quo finis: et ante
Quam tibi ridentes flora iuventa genas
Vestiret, metam ecce! tenes, et praemia ducis,
Quae poterant pauci vix tetulisse senes.
Si Iuvenis tot serta meres tantasque coronas,
Non HELICON sat erit, tota et IDUMA seni.
POstquam suborta criminum licentia,
Saturnium aurum, et veteris Astraeae genus
Fugasset orbe ferrea scelerum cohors,
Fraus occupavit omne, et effrenum nefas
Passim cucurrit, copia tutum sua:
Vis ipsa donec donec, ipsa iniuria
Ius inveniret, et rigidas legum notas,
Ex quo severum sancta maiestas virum
Aggeribus urbes clauserat, poenis viros.
Haec, alia, prorsus in modum Meisnerium
Edisseris, MEISNERE, et historiam ultima ab
Auctoritate pandis, aureolo libro,
Legum sacrarum et non-sacrarum denique:
Subtiliterque cuncta enucleans, putas
Quae iniusta lex sit, quaeve iusta; scilicet
Quam ratio, canae veritatis regula,
Sublimioris germen igneum DEI,
Procudit, undique nexibus sacris plicans.
MEISNERE salve, tuque rarior liber;
Amboque famae dedicati posterae
In cana currite candido pede saecula!
IUdaei proceres, magnis gens clara triumphis,
Queisque [Reg: Quibus] Palaestina est curia recta, patres,
Ezriade Gedeon, vosque o Samsonia virtus,
Et Tu, quae sexu fortior ipsa tuo,
Atque alii, atque alii heroes, quorum ardua facta
Jordanis statuens flumina destupuit:
Accipite o laeti hoc sertum, quod dedicat umbris,
BALDUINI, vestris, officiosus honor.
Quicquid olivifera Sion sacer educat umbra,
Continet haec textu daedala serta suo.
SUbstruere quisquis regiam imbibit molem
Firmam, perennem, quam nec Aeoli proles
Vesanientis ruere vi queat venti,
Iraeque magnae siderisve pontive:
Effodere fossam ille, et pavire fundamen
Prius laborat, vasta mergitur rupes
Caesisque rupta montibus coit terra.
Aemulus in illos tectonasque fabrosque
Ut Christianae fidei pote-sit aeternum
Opus excitare, id rite statuminet primo
Probeque fundet, cogitat, enthei veri
Mirator ardens, candidatus astrorum.
Qui confieri illud debeat, haud satis paret
Compluribus hodie, fallitur ille, et hic fallit,
Pars stulta penitus, pars sed insipide est prudens.
Ergo Sionis spes nova, AonidumANDREA
Amor vetustus, ingenium rei ac mores
Totius omnes graphice et affabre prorsus
Brevi hoc libello gemmeoque dedormas,
Falsisque nigram candidus allinens culpam
Serena dii semina eruis veri,
Ut fallere nemo, fallierve post possit:
Nisi ex professo desipere, et media luce
Malit tenebris lusciosus haerere.
Macte indole isthac, macte sis nova fama,
Quam qui auspicarier auspicatius possis
MEISNERIANI ac nominis auspicio? Tantum est.
DUm Papa destricto late ruit omnia ferro,
Et sceptra et gladios Regibus eripiens.
Impia dum PetriRomae mendacia ludit,
Atque ire in leges singula verba iubet.
Dum ChristumPaullumque facit ludosque iocosque,
Idem REX, PASTOR, DOCTOR et esse crepat.
Non hodie, non cras credam id, Frereisie, tecum:
Altera nam dicit, altera et ille facit.
REs magna, obscuris lucem, formamque vetustis,
Et certam dubiis contribuisse fidem.
Novisti hoc, SCHMIDI, ut dubiis tua cura tenebre
Eruit, in priscam restituens faciem,
Et Patriam, et Patrem, divinaque Scripta Sibyllae;
Sive ea Phemonoe, seu pia Deiphobe.
Certe ego Deiphobes annos (sic nempe Poetae)
Pro sudore isthoc opto precorque tibi.
ALIUD.
TRoicusAEneasManes ducente Sibylla:
Sidera Schmidiades hac duce noster adit.
QUISQUIS prior MARONE divinum genus
Dixisse potuit, propter entheum Sophos
Castae Camenae, vimque flammeam ingeniI,
Seu SCALIGER ille regius sanguis fuat,
Saevum-iocantis lubricae sortis pila,
Sibi stabilire ut posset aeternum decus;
Sive aliquis alius eruditorum ex tribu,
Iubente Phoebo dixit, et Musis novem.
Et te FRIDERICE, VIRGILI entheum ut Sophos
More invidendo prorsus ac modo explicas,
Meritissimo vocare tuo entheum queam,
Certo entheatum VIRGILI entheum ad Sophos.
ALIUD.
DIs genitus, genitorque Deum, cui saecula nostra
Par videre nihil, postera et adspicient,
Cui regnum fortuna tulit, mente imperitaret
Omnibus, atque ipsa maior, et invidia,
HUNNIADES, DONATUM animam vocitare
MARONIS,
Et te TAUBMANNUSHUNNIADE solitus.
Perfecte ut constet MARO, tertia vis animai
Adsit, TAUBMANIDEN hanc ego scisco meum.
ALIUD.
ARBORIS auricomae ut ditem devolvere ramum
Posset, et Elysias sic penitrare plagas,
Amplexus et inire patris Priameius heros,
Dux iteris caelo-missa Columba fuit.
Iamque ut sit nobis magni penitrale MARONIS,
Et sacros cineres Vatis adire pii,
Ac Sophiae aeternum aureolae decerpere honorem,
Ecce iterum monstrat DIA COLUMBA viam.
DUm MusasThemidi coniungis et Aona Rostris,
Consulti affectans et titulum Critici,
In te visa mihi virtus rediviva Parentis
Spirare et Fratris vis rediviva tui,
PLATNERE o nostri primaria portio cordis,
PLATNERE o patriae gloria prima tuae!
Iustitiae ingenium prudens callebat uterque
Scaevola in antiquis qualiter aut Labeo.
RomuleumGraecumque Sophos callebat uterque
Et sapiens quicquid continet Historia.
Arguto quicquid Critici exsculpsere labore,
Tam quos prisca aetas quam nova nostra tulit.
Atque utinam fratrem ne tam cito fata tulissent,
Purpureos dum ageret Flora Iuventa dies,
Commode et exorsam subtili stamine telam
Turbassent citius, Musica fors opera
Mirari nostrum doctis plaudentibus aevum,
Et posset priscis aequiparare libris.
Sis PLATNERE tuus: Convicia temne RabirI,
Et quicquid dicat Cotta forense pecus.
Venit ad aeterni quondam sacra culmina honoris
Cuiacia hac virtus atque Hotomanna via.
PUlicis alter amet nebulosi, et viscera muscae
Scrutari, in nugis aevum operosus agens:
Tu pia civilis doctrinae templa peragras,
Et prodesse domi discis itemque foris,
Laudo equidem, et mecum,laevae queis [Reg: quibus] parte mamillae
Cor salit, atque Deo mens meliore calet,
Qui librum hunc videre tuum, subtiliter omne
Quo Maiestatis enucleasse sophos,
Principibusque suum ius asseruisse laboras,
Quod Papa nequicquam concupit esse suum.
Est aliquid Reges dextra defendere, at illis
Maius ab ingenio restituisse suum est.
DOrica fatali cum nox exscinderet igne
Ilion, et caderent Laomedontis opes,
Confectum senio patrem Priameius heros
Succollans flammarum eripuit furiis,
Eripuit, peperitque perennem laudis honorem,
Emit et aeternum sic sibi in orbe decus.
Te quoque, Lethaeis HUTTERI dum eripis undis
Scripta, vel antiquis aequiparanda libris,
Sive Augustini vis indefessa diserti,
Sive hos Gregorii Suada Pelasga dedit,
HELWIGI, tua fama manet: Tros profuit uni;
Nos omnes pietas HELWIGIANA beat.
PErlegi Kempfere tuae nova carmina Musae,
Perlegi, et miris perplacuere modis.
Sive elegos molli fuerit deducere versu,
Daedala seu Calabrae fila movere lyrae,
Sive etiam heroos forti incentare paratu,
Virgilii quales spiritus ille tonat;
Subsequitur furtim Venus et decor, omnia comens,
Argutosque animat vivida vis numeros.
Candida selectis prospirat gratia verbis,
Ingenuus passim ridet ubique nitor.
Quod si, vesticipes ubi vix ingressus es annos,
Tale tibi schedium Musa sonora dedit;
Qualis erit, firmata virum cum fecerit aetas,
Ad limam exegit quem pia cura, liber?
O Roseam caeco lucem qui dividis orbi,
Et novus usque oreris, et vetus usque manes.
Qui ventura rotas decursaque saecula condis,
Omnia quique audis, omnia quique vides.
Gentis Achemeniae seu te Titana vocari,
Seu Nili potius more Serapin, amas.
Nomine vel quo te taciti sub rupibus antri,
Persei celebrant dissona sacra Magi.
Come serenatum radiis candentibus axem,
Et iubaris totum nunc age pande decus.
Aufugiant nubes, sudo stent aere venti,
Et festa caelum rideat omne face.
Romani pater ecce chori laetaeque Thaliae,
Nunc iterum ê foedo sublevat ora situ.
Et clarum tentare diem, sua cernere PLAUTUS
Sidera, et innumeros it hilarare modos.
Quali olim laeti plausit cortina theatri,
Dulcia cum argutis solveret ora iocis.
Iamque merebatur Latios docuisse lepores,
RomulaqueAonias verba sonare Deas.
Nam quicquid rudis insipidi vecordia saecli,
Indoctae quicquid substituere manus,
Et creperas certae tenebras obducere luci,
Hei nimis infausto sidere nata cohors,
GRUTERI pia cura mei proiecit, et omnes
Eluit et sordes, eluit et maculas,
Ingenuumque decus priscosque reduxit honores,
Ut recidiva seni lux genitalis eat.
Invasit Superos mercedemque astra recepit,
Cui nox nascendo non fuit una satis,
Postquam illi Elei claustra expurgata tyranni,
Et Diomedeis mors data digna feris.
Aetoli cum terror agri Nemeaeque iaceret,
Atque hydra innumera peste recincta caput.
Quique in tergeminum collum surgebat Iberus,
Quaeque diem terris eripuistis aves.
At quae digna tuis solvemus praemia curis,
Qui tot quottidie monstra, GRUTERE, domas?
Qui tot quottidie lucem vitamque reducis,
Quos habuit magnos Roma vetusta viros?
Quorum animis stetit innitens Sapientia, quorum
Pectore manarunt divite linguae opes:
Queis [Reg: Quibus] sine vix verum, vix possis discere honestum,
Quicquid et antiqui temporis acta tegunt.
Ecce, iterum aeterni tibi TULLIUS oris honores
Exerit, et Latio dat sua frena foro.
Aut pia Socraticae relegens monumenta senctae,
Mentibus instillat dia reperta Sophum.
Stat SENECA ET pictis modo vinctus crura cothurnis
Medeae ingenti detonat ore nefas:
Nunc serit intonsi praecepta animosa mgistri,
Et superis gaudet proximus ire Diis.
Iam placet et CRISPI brevitas, et copia LIVI,
Quoque olim nituit FLORUS honore, viget.
Iam TACITUM terimus, strictae cum pondera mentis
Per genium meruit rursus habere tuum.
Et te miratur PLINI ediscitque iuventus,
Qui fueras paucis cognitus ante viris.
Forsitan et veteris male-noti Rhetores aevi,
O nimis in laudes ingeniosa cohors,
Nocte iaceretis dubia, nisi dextra GRUTERI
Vobis salvificam ferre parasset opem.
Nunc arguta iuvant ridentis Carmina Mimi,
Et sapit ad Tragicum Musa pedestris Epos.
Quaeque diu iacuit lacerata, male-utilis, excors,
Per te Bilbilici sicca Camena valet.
Nec labor ista tibi: quemcumque attingere raptim
Dignaris medicam percipit ilico opem.
Testis eris tenerum cui dictat Delia carmen,
Dum nitet exiguo pauper ab igne focus.
Et quem prima suis tentavit Cynthia ocellis,
Contactum nullis ante Cupidinibus.
Et si quos olim felix suspicio iuvit
Turpiter adfectis facta medela locis.
Nec tantum servas homines, tibi saxa revivunt,
Et quicquid rapuit temporis ira, redit.
Quosque olim mendax frustra iactavit honores,
Nunc AETERNA audit munere ROMA tuo.
Sive Pater vatum mentem inspiravit Apollo,
Et tibi quae fuerunt omnia nosse dedit,
Seu tacitus Serpens, qui se revomitque voratque,
Reclusit claustri furta verenda sui,
Teque docet Natura parens, ut cuncta patescant,
Et quicquid latuit proruere omne queas,
Miranturque haerentque et se vix posse fatentur
Reddere par meritis orbis et astra tuis.
At tu festivi risus plaususque theatri,
Fortunae tantis gaude, age PLAUTE, bonis.
Istis Vindiciis Latiae te gloria linguae,
Perpetui et fasces cum CICERONE manent.
ALIUD.
Cum fera TAUBMANNUM rapuissent pensa sororum,
Iamque ille Elysias tenderet umbra plagas,
MARCULUS invasit decimae mox regna Camenae,
Affectans Critici Sceptra tenere chori.
Quid fieret? toto fugiunt simul orbe lepores,
Et quaerunt plausus maesta theatra suos.
Obscenum auditur murmur, sub nocte silenti,
Quale gemunt didrae per tumulos Lamiae:
Aut cum de celsis templorum turribus omen
Horrendum populis Attica mugit avis.
Viderat indignans GRUTERI nobilis ardor,
Et quid io hunc Verrem sic patiemur, ait,
Musarum vexare hortos, violaria Phoebi,
Queis [Reg: Quibus] VenusIdalias posthabet ipsa rosas?
Non ego: tollendum mature hoc dedecus aevi:
Sera salus noxae saepius instar habet.
Talia perstabat generosa fervidus ira,
Et nota in Pecudem fortiter arma movet.
Nec mora, rerescunt tenebrae, Sol aureus exit,
Et passim resonant mellei, ut ante, ioci.
Quique modo magnum spirabat corde tyrannum,
Ad scholicos recidit, pristina regna foros.
Disce tuos humeros, et quod pote MARCULE tenta:
Trita manus ferulis no bene sceptra gerit.
DUm furit, et saevo curcumbacchata tumultu
Sanguineam Bellona facem moto incutit orbi
Turbida, cognatasque in mutua proelia gentes
Miscet triste fremens, patriamque evertit, et atras
Per populos spargit clades; ceu [(printer); sic: seu] monte volutus
Cum ruit, et latos, torrens, effusus in agros
Diluviem diram exercet; WERDERIUS heros
In se animo conversus abit, et, bella remittens
Grandior, invigilat chartis, Tassique rescribit
Carmina Mantois non inficianda Camenis:
Hetruscamque [Reg: Etruscamque] tubam patrii sermonis honores
Flare docet, magno par vati interpres, et ipse
Non impar vates: seu tot decora alta parentum,
Et priscis maiorum annalibus edita penses
Nomina, seu dotes animi tot ab artibus aucti
Egregiis, venaeque haud ullo exhausta labore
Flumina, Pierio manantia flumna melle.
Ille quidem magnas sibi dudum illustre per aulas
Emeruit nomen, cunctos cum laudis equestris
Impleret numeros, cuncta ornamenta togatae
Militiae aequaret meritis; quin fortis et acer
Haud minus in mediis non ultima gloria castris
Fulgeret ferretque ducem, geminamque coronam
Aptaret capiti pacisque et Martis alumnus;
Nunc tamen innocuos vitam traduxit in hortos
Parta laude fruens, opibusque innixus avitis
Se colit Aoniosque choros, studiisque decoris
Solatur vacuas, sed non sine carmine, luces.
Qualis post acies positis Vestrucius armis,
Et castris pariter totaque egressus ab aula,
Componit placido senium sub rure, dapesque
Socraticas avide sequitur, citharamque fatigat
Auratam numeris, quos edidicisse Platones,
Quosque suos ipsi cupiant perhibere Lepores.
Aut qualis strepitumque fori, litesque molestas
Dum fugit, et fessae reequiem ludumque senectae
Luce procul quaerit, per amoenos abditur agros
Silicis, herooque indutus crura cothurno
Cannarumque diem Poenasque ulciscitur artes
Romana virtute premens, Libyaque sub ipsa
Scipiades [(printer); sic: Scipiaden] sistit victor, cantuque triumphans
Magnanimo victae fatis pacem imperat urbi.
O felix ausorum heros, excussa Tyranno
Urbs Solymum cui vindicias, nec-barbara sceptra
(Quamvis, haud diuturna, tamen satis incluta) debet
Maumetis pressa ante iugo: tibi praemia solvit
Historiae iurata fides, famamque perennem
Conciliat, tua gesta annis venientibus edens,
Et sero, dum mundus erit, celebranda nepoti.
Nec minus aeternas laurus regina sororum
Circumdat tibi Calliope, cantuque potenti
In superos te atque astra vehit: nec enim Itala tantum
Plectra tibi choreaeque sonant: Germania mater
Iam quoque magnificis te te concentibus effert,
Et tantum populis orbique ostentat alumnum.
Cuncta licet saevi perimat dens invidus aevi,
Deiciatque suo rapidum de culmine tempus
Ferratas etiam turres: licet atterat aera
Longa dies, nec non consumat saxa vetustas;
Tu tamen, o, tu vive Liber, semperque superstes
WERDERO patriaeque suum decus assere magnum
Auspiciis fretus: nec enim te mascula tantum
Pubes, virgineique chori laudantque petuntque,
Mirati sensusque graves, castosque lepores,
Atque habitus, moresque viris exempla daturos;
Sed quoque purpurei Proceres, sed culmina rerum
Te celebrant gestantque sinu; quin maximus ipse
Caesar amat, sacramque manum tranquillior offert,
Et legit, aeternosque legens aspirat honores.
HActenus externas studium tibi visere terras,
Et procul ignoto credere vela mari,
Nec vigiles piguit noctes nec ferre labores,
O Charitum, o MORSI, Pieridumque decus!
Gallia lustrata est, peragrata Britannia, quaeque
Et Phoebi et MartisBelgica clara sacris.
Vix etiam in tota Germanide cultior ora est,
Qua non pressa tui signa videre pedis.
At non errasti corpus sine corde, sagaci
Uteris usque animo, sedulo oclo, aure cata.
Nec tam tectorum species formasque politas
Miraris [(printer); sic: Moraris] , quam quod conditur interius.
Magnorumque paras et dicta et scripta virorum,
Quae digna a cuncta posteritate legi.
Et bene, quod tecum fruimur iam et pascimur illis:
Sic apis ipsa aliis et sibi mella facit.
HUc ades, o Cytherea, piorum mater amorum,
Quique geris festas, caste Hymenaee, faces:
Et tu, quae socii sancis bona foedera lecti,
Huc age, non duro numine, Iuno, veni:
SCHAFIUS en vestras deponit munus ad aras,
Quicquid hoc est parvi non sine mente libri.
Quem probat ipsa Themis sanctarum antistita legum,
Totaque Iuridici natio lecta chori.
Sit vobis hic gratus honos, celebrate faventes
Officium docti hoc atque pii Iuvenis.
Tam bene qui enucleat casti iura omnia nuptus,
Non nisi ter-fausta nubere sorte decet.
ERrore quisquis blandiente delusus
A se recessit, ac suae fugiens lucis
Captat tenebras, imperitia turgens,
Falsoque laetus pertinacius verum
Amarus hostis impetit, ferox calcat:
Miratur omne, quicquid ante subvertit,
Subvertit omne,quicquid ante miratus,
Sibi ipse pestis, ipse pernicies, clades.
At te benigni numinis favor PAULE,
Propinquiore candidus rigans flamma
Dudum beavit, discere ut tuas posses
Errationes, quam remotus a vero
Demens vagatus, pestilentibus sacris
Symmysta curans, veritatis aeternae
Professus hostis, doctor impii sensus.
O ter beatam! candidam o nimis lucem,
Quae te, Charybdos naufragam istius pestem,
Quae monstra vidit exisse Scyllaee,
Ac derelictos carbasis retro versis
Iterare cursus! illa floreis sertis,
Et iure festo, carminisque delecti
Mactanda honore, quid tuos putas annos
Retro peractos? quicquid ante vixisti
Periisse ducas: verus, ista, Natalis.
Ergo beatae quando redditum lucis
Iubar fugatum: quando post ferae noctis
Diras tenebras purior dies Sole
Menti reluxit; quando sidera erepta
Caelumque spißa nube inante subductum
Iterum videtur omne, quin redonatur
Ut possidendum, Numinis pii macte
PAULLE hoc favore, macte, et enthei veri,
Quod iam refulsit, pertinax mane cultor,
Pugnator acer, strenuusque patronus.
Frendat frematque Roma, et impiis nugis
Addicta plebes, degener, petulans, fallax,
Profana sancti, veritatis oblita,
Ventri gulaeque serviens, Dei spernens,
Et te scelestum, perfidum, profugum scurram
Subinde clamet usque faucibus raucis,
Tu pectore alto quicquid huius irride,
Tecumque tacitus cogita aureum dictum,
Scurrile non est, ad meliora transire.
MIlitia vita est: donec illa vivitur,
Nos undiquaque mille pugnarum premunt.
Hinc urget Acheron, inde mundus impetit:
Quin intus ipsos nos mei hostis delitet,
Infestus, acer, mille perfidus dolis.
Vin` scire qui sit? ista, qua constas, caro:
Haec usque creperis inquies tumultibus
Vesana bella concitat: anima cernitur:
Quae perdita semel, non potest repararier.
Captiva in orcum, ut perpetes poenas luat,
Frustra quiritans ducitur: clausae fores
Adamante saevo iterum recludi nesciunt,
Nullis domandae viribus, nulla prece
Emolliendae. Quisquis ergo vincere
Quondam laboras, salvus esse et expetis,
COmponere gradum disce contra in tempore,
Et expedire providam in cunctas vices
Meditare dextram: monstrat id BUNTHENII
Isthoc libello docta diligentia.
Debere te illi tam memineris gratias,
Asserta cuique grata quam sua est salus.
QUo pietas profuga e terris super astra volavit,
Exosa publicum nefas
Iam penitus corrupti orbis, se Candor eodem
Dolis fugatus callidis
Contulit, et caetus hominum ac commercia vitans
Colit igneas Divum domos.
Ne tamen et nomen rabies quoque deleat aevi
Dente omnia improbo atterens,
BLUMIUS hoc prohibet docto libro atque venusto,
Quem mille Suada floribus,
Mille Venus sparsit. Certatim attollite laude
Hoc candidum studium Viri,
Quotquot adhuc veterum ad mores praecordia finxit
Iapeti prudens genus.
At tu victuris quando isthaec tradere chartis,
Amice JANE, pergeres,
Aethera conscendisse reor te et sidera mente,
Infra relicto te solo.
Talia quis pangat de Candore, ipse nisi illi
Coram videndus adstitit?
INers voluptas, turpis ignorantia,
Et mentis ignavae sopor,
Quem pestilenti afflavit aura, sideris
Modo atque more noxii,
Is frustra in alta it evolare culmina,
Qua docta Pimpla nectare
Sapientiae undat: laureum frustra decus
Celsumque nomen appetit.
Labore multo, et diligentia est opus
Constante: nec dubitet dies
Sudare totos, quin et ipsas saepius
Noctes diebus iungere,
Huc quisque tendit. Macte mente hac CARPZOVI,
Industria macte hac tua,
Et nobili ausu! cernis ut procul tibi
Manum serenus porrigat
Nitenti Apollo? grex Hiantidum ut pius
Applaudat omen candidum?
Non sum hercle, non sum falsus augur: qua via
Grassatus inclutus pater
Adoreas ad gloriae aeternabiles,
Haec ipsa te quoque o! vehet
Ad nomen ingens, ad superbas infulas,
Natum parentis aemulum.
PArve puer, miserae frustra spes ultima Troiae,
Sed tamen et Danais sic quoque mille metus,
Cum tibi deductae starent in littore puppes,
Et reditum Graiis aura nec unda dabat,
Gaude, letheum si quid sapis inter Avernum,
Sive tua Elysias possidet umbra domos;
Hic, ubi pupureo resident in gramine manes,
Quos saeva ante suum fata tulere diem.
Quicquid Thestoridae nocuere oracula, quicquid
Dulichii rapuit dextera dira Ducis,
Hoc tibi Pieridum donat labor, omnia letho
Eripiens: ipso a funere vita venit.
Te pia MelpomeneGraeco succincta cothurno,
RomanaeMusae te celebravit honor:
Nunc etiam Arctois (quis credat?)Teuto sub astris
Ille ferox docili, te canit, ore, puer;
Et patrio certat Latios aequare lepores
Carmine, post savi flebile Martis opus.
Quid gemis Andromache flavos turbata capillos?
Pone modum lacrimis, sic cecidisse iuvat.
Terrarum quacumque aperit se doctior orbis,
Hic tuus Astyanax, sed sine morte, iacet.
VIrtute et armis praestat hactenus Teuto,
Et tot meretur laureas triumphosque,
Quot fulmnante dextra patrat pugnas,
Flos proeliorum, Martis igneum germen.
At nunc lepores Gratiasque venari
Et vatibus quodcumque Phoebus indulget,
Potenter instans patriae sono linguae,
Quantus futurus? OPITI docet Musa,
Arguta, docta, dulcis OPITI Musa,
Cui tot resultant ora, quot canunt Musae.
Quicquid cothurnus detonat Sophocleus;
Quicquid Maronis entheum sonat carmen,
Et tu, Calabras rite qui moves chordas,
Non aemulandi vatis aemulus vates,
Divine Horati: tuque, tu tener Naso,
Cuius venusto vix venustior versu
Amathuntia ipsa est: quicquid uspiam pangunt
Vates Pelasgi, Romulique cantores,
Et vos Poetae CelticiTuscique,
(Orarum! o ingens! o sacrum ingenI monstrum!)
Id omne dulcis OPITI canit Musa.
Quod porro vincas Teuto nil tibi restat:
I, et supremum gloriae occupa culmen,
Bellator ante; nunc et optimus Vates.
INDULGERE PAPAE EST: indulgentissime Praesul,
Credo equidem, utraque et largior omne manu.
Omnia permittis: caedes, periuria, fraudes,
Lustrarique vaga turpiter in Venere.
Hos ignes etiam, fugio quos dicere: summa,
Romanae quicquid profuerit cathedrae.
Corbonae certe[Note: Leges et Iura. Masurius Sabinus JCtus Romanus.]: Masuri rubrica licebit,
Quin Paulli contra clamet Apostolicum.
At tu nae prudens nihil haec [Note: Alluditur ad to indulgere, quod proprie urgere contrarium est.] laboras,
[Note: Indulgere enim pro inurgere, id est non-urgere, inserto D. et L. pro R. posito, dicitur.] Indulgere iuvat: Macte, age, sancte Pater!
Omnibus indulge, tibimet tute omnia primus:
Non alios urget, quod minus ipse facit.
POst obitum purgari animas procul inter Averni
Triste chaos, laeto dein petere astra gradu,
I veniae data noxa fuit, Romana cathedra
Sancit, et hoc priscos vult voluisse Patres.
Non ita LUTHERUS; veteri magis apta Platoni
Somnia, et insanis vatibus esse putans.
Ars vere, dabit iste Liber: qui sopiet omnem
Purgatorem ignem, vel faciet fatuum.
Nam fatuos memorant ignes dictata Sophorum:
Non alio haec flamma est connumeranda loco.
DUm furit, et totos Discordia surrigit angues,
Et patria ipsa ensis, funus et ipsa sibi est,
SEUSSIUS innocui cultor mitissimus horti,
Cui Zephyrus Floram copulat ipse suam,
Et cunctae veniunt, sed sponte, ad plectra Camenae,
Ipsa Palatinae quem Dea pupurae amat,
Carmina vel magnis edit discenda Poetis:
Accipe Posteritas, accipe nobile Opus.
Non aliter quondam saeva inter bella tubasque
Aeternis solvit Tityrus ora modis:
Et Mecaenatis numerosus Horatius aures
Detinuit, Calabram dum ferit ipse lyram.
Vive Liber, pressasque per arma tibi assere Musas:
Pulchrius in media vix toga pace legat.
QUisquis serenae candidum otium vitae,
Et pura mentis gaudia, et pias luces,
Aspirat, ille a decoloribus culpis
Immune praestet pectus, enthei veri
Fidelis, indefessus, innocens cultor:
At sceleris atri, at fraudium dolosarum
Iuratus hostis, perdomator haud segnis.
Nil improbis iocosus instrepat dictis,
Nil faciat, unde proditor malae mentis
Subrepat oris pallor exterens florem;
Aut inquieta carnifex timor cura
Subinde pectus stranguletque pungatque:
Sibi ipse monitor, ipse censor et iudex.
Verum ardua via est, atque iter salebrosum,
Et creber error, vepriumque caecarum
Nox alta obhorret, semitamque furata
Turbat viantes: talis in tenebroso
Hiberna ponto, saevientibus ventis,
Puppes fatigat, opprimitque tempestas,
Cursumque pariter, pariter et adimit lucem.
Haeret carina, vasta quam nigro circum
Fluctu undique unda Tethyos quatit canae,
Et durus Auster, arbiter procellarum.
Quod si benigni mite Castoris sidus
Summis residens grata vibret antennis,
Caelumque reddat detumentibus Cauris;
Aut turre celsa dulce fulserit lumen
Amicus ignis, ilico iubet remos
Laetus magister, quasque nuper oblitus,
Exercet artes: labitur abies curva
Gemente Ponto, donec aequoris victrix
Sertis virentem portui inferat cymbam.
Durate fortes, quotquot ad bonae mentis
Hiatis arcem, conscientiae purae
Operata turba: nil morabitur, sanctos
Nil fallet ausus: ducat aereas puppes
Pellaea flamma, cumque fratre soletur
Pollucis astrum navitas laborantes:
Quod praeferatis sparget hic liber lumen.
Sol Christiano BALDUINUS est orbi.
SEptentrionis dulce pignus invicti,
Illustre germen, cuius aureum sidus
Mollis iuventae, debitae piis Musis,
Albinque mire Leucorinque divinam
Illustrat urbem, candidum iubar spargens,
Qualis refusus Nerei recens undis
Os dulce caelo Lucifer rubescenre,
Iactare suevit, dum nigram fugat noctem,
Interque roseos suave praeminens fratres
Laetus propinquam nuncius canit lucem,
AUGUSTE, sic te maximus pater semper
(Quem pressa pietas, et fugata libertas
Adpostulavit vindicem, atque non frustra)
Amare pergat, et probare se dignum,
Ut nos moraris detinesque dicendo,
Et universum concionis immensae
Trahis theatrum, ac intimos rapis sensus,
Felicitatis publicae, hostibus victis,
Dulcisque gratulator, et pius praeco.
Seu verba videam pura, digna, delecta,
Lepore tincta masculo, pudicoque
Ornata cultu, non hiulca, non torta,
Noninquinata sordibus rudis turbae,
Ventosa qualis natio Sophistarum
Debuccinare putridas solet febres;
Sententiarum sive nobilem mentem,
Et sponte nata acumina, et tamen docta,
Nil humile, nil ineptum, et omne divinum
Notatque Lector, et celebrat auditor,
Attonito uterque similis, ut tuos annos
Putare coepit, et revolvere aetatem.
Quam nil moratus ante vertis, et transis,
Et Iuvenis haud dum, iam viros adaequasti.
HActenus ignotas fuit interrepere silvas,
Jordanus liquidis qua ruit actus aquis;
Aut pater Eoum scandit Carmelus in axem,
Et sua divinis vatibus antra patent.
Nunc te Graia novis exercent sacra choreis,
Ascraeumque iuvat sollicitare nemus,
Unde meant puro manantes nectare rivi,
Plebeis animis quo via nulla patet.
Felix quem geminae celebrant, ERRICE, Camenae,
Ebraeumque Sophos Cecropiumque sonat:
Ipse suas Oriens palmas cui mittit amoenus:
Mittit PalladiasGraecia docta comas.
Quicquid inaccessis condit Sapientia lucis,
Seu facit illa homines, seu sacit esse Deos;
Nil latet, atque ultro sese rimantibus offert,
Hac non vulgari, cui licet ire via.
RItus verendos, pignora ultimae caenae,
Qua vitam et astra vescimur Deo pleni
Christoque nostro, denuo sacras, SCHMIDI,
Sancisque, late terga dum fuga turpi
Tibi victa fusis vertit Haeresis turmis,
Campum relinquens, laureamque non unam.
O arma pulchra, et o nimis pias pugnas!
Nam quae tot annos patriam opprimunt bella,
Et cuncta miscent caedibusque flammisque,
Amara victis, nec decora Victori.
NOn demit aliis, litteris quod vindicat,
Suadela docti litterata MYLII:
Commune tendit facere paucorum decus,
Ne pressae iniquis calculis sordescerent,
Quarum opibus omne, quicquid excellit, viget,
Et nubila eluctatur, et rogum fugit.
Quis arma Magni, quis triumphos Caesaris,
Et ductum ab ipsa Venere divinum genus
Troiaque nosset, ni iuventur litteris,
Et tanta Musae nomina vetarent mori?
Lateret alta conditus caligine,
Si quem tyrannum Pythius quondam Deus
Se nosse, frustra monuit, ut felix foret.
Nec sera Crassi, stulta quem tulit fides,
Aetas opes stuperet insanas legens,
Nisi eruditus has celebrasset labor,
Et post-futuris tradidisset saeculis.
Numquam ille, qui dat maxime esse nobiles,
Quacumque laude vulgus evectos supra,
Ignobili iacebit oppressus situ,
Sibi nec parabit ipse, quod aliis dedit.
O Non tacendum grande saeculis ullis
Culmen decusque Misniae tuae, FRISI,
Ingens vetustae sanguine incluto gentis,
Virtute maior, et quod ipsemet famae
Tibi parasti victor ardui voti;
Princeps Senatus et potentis Astraeae,
Quae sancta iura lance librat exacta,
Tutela rerum, pacis aureae custos:
Qua stante numquam purpura sua Reges,
Et invidendo culmine excidunt sceptra,
Gentesque florent legibus piis tutae:
Huc o serenus flecte patrium vultum,
Si quid vacare tot modo sinunt curae
Et tutela rerum, queis praeesse te dudum
Divina magni sanctio Ducis iussit,
Mitique placidus luce, Curiae oblitus,
Lustra, o, recentem CAROLI tui chartam,
Doctam, politam CAROLI tui chartam;
Quam nunc tibi, PATRONE, porgit ac [(printer); sic: et] offert,
Manum osculatus, totus et tui plenus,
Pignus paratae copiae, ingenii testem,
Certum arrhabonem, quod deinde victurus
Non aleator turpis, aut vagus lurco;
Sed Phoebi alumnus heluoque doctrinae
Cultae, elegantis, sobriae, usibusque aptae,
Non paedagogae, non inanis ac vanae,
Ludoque et umbris et Scholae relinquendae:
Donec, paternae semitam legens laudis,
Fratrisque dulcis, occupet togae culmen,
Praestetque agendo, quicquid ante complexus,
Monumenta clara perdiusque pernoxque
Dum volvit, avidus discere omnia et scire.
At non catenis crura grandibus strictus
Manicisque palmas terror aequoris quondam,
Nautisque non mintus tremenda tempestas,
Quam cum impotente saevit Aeolus flatu,
Canumque miscet marmor, et rates frangit,
Pirata miseras administrat hic partes [(printer); sic: Pirata, miseras hic miscet partes] ,
Et paginam implet nauseante lectore:
Non si quid inter pestilentiam Phoebas
Furore rapta carminis dedit diri,
Dum ferreo ore dura, virginis crudae
Impube corpus, vere amoenius primo,
Aetate fessae pignus unicum matris,
Diis immolandam victimam impiam poscit;
Aut quae tyrannus, mille dum iubet mortes,
Patrumque saevus fata praecipit natis,
Edicta bile signat concitus tristi:
Quales ineptas pergulae Sophistarum
Cathedraeque causas, frugis omnis expertes,
Usu remotas mane perstrepunt toto,
Et usque serum dulcis Hesperi exortum
Audit comatae stulta concio turbae,
Mirari inanis quicquid improbe cultum
Normam loquendi regulamque subvertit;
Aut cymbali instar tinnientis eludit,
Lasciva si quod dextera quatit mima:
Quae civitates causa maximas vertat,
Reges tiaris spoliet, integras gentes
Servire cogat, postquam adempta libertas,
Canit papyrus nobilis, futurisque
Praeludit annis; quasque firmior quondam
Maturiorque deprecabitur clades,
Sublimis alta puppe dum regit clavum,
(O faveat Aether, omen atque confirmet!)
Vix veste prima pictus ora consultat,
Et volvit ante, nobili rudimento,
Crudi periclitatus impetus vires.
Talis paterna vix ubi antra dimisit
Magnanima proles, quam sub arce silvosa
Gaetula laeto mater edidit partu,
Fulvi mariti plena et unguibus saevi,
Campos fatigat arduo fremens saltu,
Praedamque anhelans, patriae memor laudis
Non debilem armum leporis, aut latus damae
Imbelle versat; sed vel igneos apros,
Saevo ruentes fulmine, ora spumantes;
Aut et iuvencum, cui superba frons primum
Turgere torvo coepit in minas cornu,
Invadit et fatigat, et ferox sternit,
Rudem decoro sanguine imbuens dentem.
QUi firmare urbes liceat, munimina circum
Exstruere, et celsis claudere ab aggeribus:
Depressamque in humum fluvios immittere et amnes:
Riteque perpetuis hos cohibere iugis:
Atque suo quemcumque locum sub Marte tueri:
Ne noceant hostes, ne noceatque fames:
Hic liber ostendit: libri SCHWALBACHIUS auctor,
Ingenio, dextra, nobilitate potens.
Mandavit chartis, quicquid cognoverat usu:
Et quodcumque notat, fecit id ante manus.
Quae merces sat digna Ducem ventura manebit?
Quod pretium tantae sedulitatis erit?
Contendit vivus Dominis prodesse vidensque;
Praestat idem rara, versus in ossa, fide.
HAGMEIERE meae certissima portio mentis,
Et Themidos pariter cuncta regentis amor,
Et pariter Musae, quam multa laude fatigas,
Ingenii felix, et simul arte potens:
Quas tibi pro tanto pietatis munere grates
Leucoris exsolvet non minus ipsa pia?
Usque adeo colis et vivos ornasque sepultos,
Officium spargens in genus omne tuum.
Hactenus aetherea non cassos luminis aura,
Quos habet eximios Albis amatque viros
Prosequeris, grataque tibi dulcedine morum
Concilias, totos et facis esse tuos:
Nunc cineres manesque pio quoque munere donas,
Et prohibes iterum nomina sancta mori:
Quosque legis titulos tumulis et carmina, solum
Quod pretium virtus maxima saepe tulit,
Describis mandasque libro, quin omnibus edis,
Ut pariter possint hic et ubique legi.
Vive diu felix famae immortalis honore,
Quodque dedisti aliis, largiter ipse cape.
SIc decet et fas est patrii sermonis honorem
Comere, et innumeris amplificare bonis:
Discimus et GraiumVeneres, VeneresqueLatinas;
Discimus eximii Tuscia si quid habet.
Purpureos in morem apium decerpimus hortos,
Quos Arar, et largo Sequana fonte rigat.
Nec te paenituit legere hinc, Schneidere, coronam
In caput, atque novos depopulare favos:
Unde bibant nostrae mellis nova pocla [Reg: pocula] Camenae,
Pocula nectareis aequiparanda cadis.
Os Gallis natura dedit molle atque rotundum:
Nec cuiquam ad Musas promtius ingenium est.
Ignea magnanimos volvunt praecordia sensus,
Facundo dives flumine lingua sonat,
Praemordere ungues, et caedere pulpita, tardum est;
Fundere, non tristes quaerere, verba iuvat.
Sponte sua densi subeunt in dicta lepores,
Et facili ridet pagina tota sale.
Sit coluit felix RomanasNasoCamenas;
Nec Lucani alio spiritus ore sonat.
Quicque tuam finxit, Nero, formavitque iuventam,
Cum tibi par virtus non fuit ulla Ducis.
Ille calet, centum prorumpunt protinus amnes,
Totaque caelesti nectare charta madet.
Accurrunt, pronaeque exceptant dicta Camenae:
Et tripode ex Phoebi prodita cuncta putant.
Perge pios, SCHNEIDERE ausus: non degener Albis
Hoc quoque debebit nomine multa tibi.
Sic patriam ditare iuvet: procul arma facessant:
Per te, quas cessit, Gallus amabit opes.
QUicumque Sophiae se vacare non frustra
Scrutator ardens veritatis exoptat,
Non ille numeros, vita nostra queis [Reg: quibus] exit
Certos per orbes, vice volubiles mira,
Nunc blandiente laetioribus fatis,
Nunc contra amara, clade nec levi dura,
Aut spernit imperitus, aut timet vane,
Trepidus in horas, et sui ipsius tortor.
Nam cum suos revolvit ac putat secum
Scrutatus ortus, nobilesque natales,
Et ductum ab ipso germen igneum caelo,
Parvumque numen, quod gerit, simul factus
A Numine ipso est maximum instar Auctoris,
Mundique dominus, rerum omnium et princeps:
Nil ceterorum metuit, aut nimis curat;
Unum veretur, aestimat, timet Numen,
Cui natus est servire, quo minor solo;
Omnemque praestolatur inde fortunam
Et fata vitae, laetus et sequi promptus,
Quocumque ducat, strenuus velut miles,
Ad arma torvus cum tubae vocat clangor
Ducisque tantum amica fortibus iussa.
Idem ille numeri lege cum videt certa
Caelum volare in orbem, et astra gyrari,
Solemque magnum, menstruamque Lucinam,
Unde omnis hora temperatur, unde omnis
Proventus anni copia uberi manat;
Non se esse ducit huius legis exsortem,
Quae cuncta aheno vinculo artat et nectit,
Compendium totius et minor mundus.
Ergo actus admiratione non segni,
Causas latentes invenire si possit,
(Qualis Molossus fortis aut Laco fidus,
Quam nare sentit, nec tamen videt, cervam
Sequitur premitque tacitus ardua in silva)
Indagat usque et usque, et igneus quaerit,
Aliisque monstrat, quicquid huius excussit,
Laudesve pangit maximo Creatori
Gratesque: tum praecipue, ubi atra tempestas
Devicta cessit, et ratis tenet cursus,
Quassata quamvis hieme, sed tamen salva,
Quos tendit ante, quam periculis functa.
Talis pii Camena docta RINCKARDI,
Praeco Dei Camena, tum Deo Nati,
Os dulce pandit, imminentis ut Parcae
Media reductus ipse fauce, post morbum
Acrem, impotentem, proximum ultimo fato,
Sibi superstat, septima hebdomas postquam
Aevi peracta, semper antea infelix,
Rediens minores cum hebdomas ageret cyclos.
Macte hoc Dei favore, macte RINCKARDE,
Hebdomades alias, quod precor, supervivens,
Aliasque plures, ni per istud hoc saeclum,
Et tot cruces cladesque, quae premunt saeclum,
Sit vita longa longa verius poena.
QUo iure Reges rite copulent dextras
Et foedera ligent, KOSERITIUS primum
Pulsans iuventae limen, inclutus sanguis,
Nec quid minatus praeter incluta et magna,
Pandit, retundens disputantium quicquid
Inferre contra acumen irritum tentat.
Fave o Iuventus disserentis in laudem
Abire prona. Tu sed o meus macte
Virtute rara, et mentis igneae voto
Fatis adempti Patris acer ingentes
Aequare dotes usque et usque contende:
Ut quamlibet peractus ille nunc olim
Terras reliquit, ipse tu tamen restes,
In quo parentis redditur decus terris.
HAec tua est, HENRICE, arena; campus hic dignum tibi
Explicat spaciosus aequor: nobiles gressus cita,
Et Patris Patruique plenus (quantus hinc stimulus subit!
Quanta flamma pectus intrat!) in tuas palmas rue,
Quamlibet decora pubes vestiat nondum genas.
Magna mens praevertit annos, ipsa et est modus sibi:
Nec leve aut parvum capessit EINSIDELIA indoles:
Caesarisque nil per orbem maius Augusti throno.
Petite plani tuta campi congregales alites,
Sessilisve opacae silvae: colite contemptos rubos:
Aquila nostra invadit aethram, fulmen a superis petit,
Caesari quod det secundo. Caesarum ius asserens
Exeat dignus merendo, cui favere Caesares,
Quique culmen proximum apti Caesari assistunt, velint!
QUas partes Orator agat, quae munera missi
Expediant, summam digna decere togam,
Disserit, et doctae luctatur proelia pugnae,
Stirps Einsidelii JANUS honora laris.
Non caret illustri res omine: tota palaestra
Maxima venturae pignora laudis alit.
Quae robusta geret, iuvenilior excutit aetas,
Et, quod vir subeat, nunc meditatur onus.
MEntem subactam litteris penitus bonis,
Et quot lepores erudita possidet,
Tum quae Pelasgis, Musa, fontibus praeest,
Tum quae Latinis conditum nemus colit,
Tiberisque flavo rite praesidet vado,
In alta mittis adyta, quae Sophie tenet,
Caelestiora vota quae premens, Deo
Uni dicata est, quaeque cor parant Deo;
Atque ardua ausus, Tartari duri ipsius
Sine luce regna, manium tristes domos,
MEISNERE lustras, optimi vestigia
Ducis secutus, inde qui vitam tulit
Leto peracto, deque victis inferis
Aperuit astra, et aureas caeli fores,
Quicumque mentem ei dedere institerint suam.
Bene est, bene est, MEISNERE: te domitum chaos,
Erebique densis obsitum tenebris iter
In luce clara ponet, atque illustria
Documenta prodet indolis lectae tuae:
Acherunte cui recluso et umbrarum abditis
Manere post quid abditum ac clausum potest?
QUid est sedere Patris ad dextram DEI,
Qui rerum habenas temperat, quas condidit?
Quid, quam tenere quod Pater sceptrum tenet,
Nec esse Patrem, sed parem Patri tamen
Potentiaque et Numine atque gloria,
Qua nulla maior; sola quae cuncta eminet,
Penitusque transit? Digna res acumine
GÜNZELIANO, et erudita industria.
Cui victus omnis et triumphatus furor
Arrique multiformis, atque inanibus
Qui cor tenebris perfidum late obsitus
De luce nomen traxit in cassum sibi,
Laudem decusque doctioris indolis
Illustre donant, vindicato Filio;
Cui summa demunt, omnia ut tribuant Patri;
Et quem fatentur Filium, Deum negent.
O quanta, Amice, laurus in caput venit!
HAec prima meta est, quam tenes: aliud patet,
Et maius aequor: nobili incumbe impetu,
Coeptosque cursus strenua cura excita,
Puppem ut corones litus invectus tuum.
Suscipere pulchra, laudis est viam ingredi;
Tenere culmen nemo, nisi patret, potest.
FUHRMANNE perge: sic Patris manes iubent,
Sic casta mater flagitat, baculum sibi
Tuis ab ausis mente sollicita petens.
Quid? ten` retardet ferrei saecli rigor,
Interque ceptus artibus doctis honos,
Et digna merces? crastinum reddet iubar,
Ac perbenigne, si quid aspere nimis
Hodierna lux negavit. Excelsa indoles
Ita comparat se, spe bona mala ut domet,
Et quicquid humiles deicit, hoc sese erigat,
Labore iniquo maximum invadens decus.
Nescit carere publicum artibus bonis.
Suusque semper eruditis est locus.
Qui si negetur; optimum pretium tamen
Mens docta de se solvit ipsamet sibi.
HIc circus ille est, haec palaestra nobilis,
In qua fatiget mentis excelsae indolem
Generosus animus, multa quem natalium
Ingentium lux ambit, atque humo levat
(Qualis tibi, RODOLPHE; quem claro satu
Hinc BRANDIORUM patris, hinc matris piae
BUTLICIORUM illustre produxit genus)
Non discoloris gloriari vestibus
Auroque pictis, docta quo lusit manus,
Non ebria inter vina et oppiparas dapes,
Venerisque ludum, prodere antiquas opes,
Virtutis instrumenta quas frugi manus
Avi vetusti condidit; sed impium
Martem domare, et patriam invicta manu
Charam tueri, saeva bella cum tument,
Hostiliumque tristis armorum furor
Late vagatur turbine immiti ruens:
Ut cum procella foeta grandinis tonat
Hiberno ab axe, totum et evertit mare:
Aut primo aba aevo, dum genu laetum viret,
Sanguisque vernat integer, florem dare
Pubentis aevi litteratae industriae,
Musisque, quae Sapientiae stipant latus
Civilioris, publicum quando petit,
Caetusque celebrat tetricae immemor scholae,
Rerumque habenas flectit: ac placidas togae
Addiscere artes: sive temperent forum,
Aequi officinam; sive Curiam regant,
Morum magistram, consili augustum larem.
Sed quo GenI potentis arbitrium trahit,
Et quae subinde pectore arcano impetus
Innata vis cuique non segnes movet,
Huc ire pulchrum. Quicquid invitus facis,
Leve ac malignum est, nec decus summum petit,
Intraque laudem gloria dulci caret.
Natura quod inseverit, sponte addecet,
Et laetius adolescit, et pulchre viget.
Nec te RODOLPHE, mitem ac benignam indolem,
Pacique factam, campi et armorum procul
Crepero tumultu paenitebit, o meus
Amor, Camenas pace gaudentes sequi,
Et eruditis occupare aevi in libris
Iuvenilis annos. Sive Stagirae placet
Ingentem alumnum terere, qua mores polit,
Qua fingit urbes, aut domus curam canit:
Seu sancta iura discere, et quae Scaevola
Inscripsit aeri, aut Labeo respondit pater:
Sive populorum gesta, et antiquos Duces
Tecum recenses; maxime, quos gentium
Victrix et orbis, Roma, in orbem protulit,
Exempla magna, tum vetusta Graecia,
Docta illa, et omnis eligantiae parens:
Non qualis hodie squalet, inculta, horrida,
Nec Graeca, ut ante, aut libera ac spontis suae;
Sed pressa duro barbari sceptri iugo;
Qua fruge pectus, qua beata copia
Prudentiae ornas et scientiae penus,
Magnum minatus patriae, magnum tuis?
Iam quando nostras fretus ingenio uberi
Venis ad artes, et subit menti calor,
Meditata docte ferre in aspectum, et pari
Orationis explicare copia,
Scylique honore laudis antiquae aemulo;
Caeleste qualem os Tullii aeterni tulit,
Aut docta Crispi consecuta argutia est;
Quae te sequuntur studia, qui plausus manent,
(Ut nuper, alto quando conspectum throno
Edisserentem, quae modo, invitus tamen,
In vulgus edis, longus ordo te patrum,
Et densa pubes audiit mire favens)
Quantusque spei cumulus accrescit tuae?
Macte o, RODOLPHE, macte pulchris ausibus
Atque acer insta: saeculi nec te sine
Tentare virus pestilens, nec otium, et
Oti sodalem luxum et improbam gulam
(Quam peius Orco et inferis ipsis fuge)
Nec, quicquid atrae sortis horrificant minae,
Avertere animum vota prensantem sua.
Te purpura ingens, te decus celsum manet,
Culmenque, quale non nisi magni tenent,
Tum qui exstitêre principes sanctae togae.
Quales tuus salutat ac petit liber,
Linguas et aures cordaqeu ipsa Principum.
PRoximus extremae cum staret OPITIUS horae,
Argutum ponens mox abiturus ebur:
Quo mihi mansurum peperisti in saecula nomen,
Dum canis et docto carmine cuncta moves,
Iarbite, cui, dixit, cedes? mox pauca moratus,
TSCHERNINGI inclamat nomina clara sui:
Et moriens, cerne istud, ait, tibi munus Amice:
Non alia ad nostras est manus apta fides.
Dixerat, et patulas animam difflavit in auras,
Ad citharae transit dum Genius Dominum.
Hinc Genium numerosque sonat TSCHERNINGUSOPITI,
Et spondet patriae, quod dedit ille, suae.
QUicquid salutis Vindici ac Duci nostrae,
Gens unde Christiana ducimus nomen
Sanctum, verendum, maius infulis cunctis,
Aut abnegavit Carpocras venenatus,
Ebionque dira vipera, atque Cerinthus;
Aut execrandi lingua docta Photini,
ArrIque acumen, quo nocentior nulla
Incubuit orbi, latiusve dispersit
Tristes ruinas pestis, omne per mundi
Latus vagata, et turbinis procellosi
Modo atque more naufragos agens aestus,
Totamque fidei pene subruens navem,
Adimere summum per nefas laborarunt,
Hoc, JANE noster (o sacrum Deo nomen,
Charumque Musis) nobili impetu raptus
Animi potentis, ingenique fecundi
Et eruditi, vindicasque, reddisque
Choragio omni falsitatis eluso,
Totum reponens, qualis arduo missus
A patre venit, recrearet ut terras,
(O munus ingens, JANE!) sospitatorem.
Favete Iuveni, veritatis aeternae
Generoso alumno, vindicique praeclaro,
Quoscumque pietas iuncta litteris doctis,
Vigorque rectus, castitasque non tristis
Morum innocentum, tum modestiae norma,
Sibi obligare, maximae, queunt, dotes,
Et omen ingens, candidum, benignumque
Firmate laeti, votum ut arduum vincat.
Nec sistit umquam, seque concitat semper
Solacii non destituta spe virtus.
BEne sit tibi COCERTE, bene Musis tuis
Illis politis perquam et elegantibus,
Heroa quae potentem et invictum Ducem
Nobis redonant, asseruntque a livida
Oblivione carminis docti modis,
Exemplum in ingens, cuncta quod discat dies,
Et quotquot armis expetunt celsum sibi
Decus parare nec tacendum posteris.
Leves amores, furta noctium et genas
Roseae puellae pangere arguto sono,
Et ducere aures noxia dulcedine,
Vix res honesti cariminis: facta incluta
Mandare chartis, et virorum ingentium
Sonare laudes, unde magnanimus vigor
Et celsa virtus, nulla quam vis atterat,
Nullus furor fatiget innixam sibi,
Insuescat animis, hoc opus verissimum est
Iatis perennis, qualis Andini tonat
Furor sacer Maronis, aut qualis pater
Maeonius ante solvit os dignum Diis,
Venamque rupit, unde tantum non fluant
Latices beati carminum potentium,
Sed universae verius sapientiae
Fontes inundent uberi facundia.
Nisi utile est, quod agimus, omnis laus perit.
PRaestare gentem dote non una soli
Quod habet colitque, disciplinae dein bonis,
Et quicquid animus hominis, aut vis strenua
Sibi praesidi parare non stupidi potest
Patrando pulchra, non quidem laudis caret,
Sed gloriam intra est, eruditorum labor
Perennitate literarum ni iuvet,
Et pandat orbi quicquid illustre, inclutum
Ac non tacendum continebitur domi.
O ergo felix prisca Cimbrorum domus,
Flos, Dania, insularum et Arctoi maris,
Cui, qod beet, nil defit, et tot incluta
Decora virorum contigere, qui suas
Laudes per oras, qua datur tellus coli
Late, universas ore non humili sonent.
Ut Sueno, et ille Saxo lux aevi sui,
Et post deinde docta Pontani indoles,
Meursique nomen Wormiique non leve,
Tum BARTHOLINI, cuius egregius liber
Nunc denuo exit; quamque dedidicit prope
Diu latendo repetit et capit diem
Sibi restitutam Civium studio pio.
Bene est, bene est, beata sis Dania licet;
Cui tot domi florere contigit bonis,
Forisque fama nobili inclarescere
Totum per orbem qua patet Musis iter,
Felicitatis meta quae summae ultima est.
O Daniam beatam,
Cui post biennium unum
Finire dura belli,
Et fas fuit vicissim
Ligare rupta pacis!
Nec te minus beatum,
NICLAIDE meus, cui
Per ingeni eruditi
Opesque copiasque
Tam candida ista fata
Regique Patriaeque
Congratulandi abunde
Data venia et facultas!
Quid nos? misella turba!
Cui fas quidem libenter
Audire dona pacis
Te praedicare docte;
Et usque et usque et usque
Tot nunc, tot, o, per annos,
Ex quo perimus armis,
Sperare, nec potiri!
ILlustres iuvenes, quos alti sanguinis ortus
Nobilitat, priscumque attollit lumen avorum,
Mox propriae virtutis honor clarabit, et ingens
Egregia sub laude decus superinferet, atque
Ponet in excelso, quo frustra emergere vulgus
Ardeat obscurum, nec nata ad publica plebes,
(Nam tenebras amat ipsa suas) praecludite magnis
Nominibus, famamque alacres tentate futuram
Orantes celsa ex cathedra. Schola prima palaestra est,
Quae fingat generosum animum, quae fruge salubri
Impleat, et magno disponat pectus honesto.
Hac igitur bene qui iuvenes exercuit annos,
Praeclarum dabit ille virum, vitaeque colori
Cuilibet aptus erit, sive illum castra vocabunt,
Curia seu poscet sapiens, vel nobilis aula.
Nec vos degenerem aut mollem duxisse iuventam,
Saxonicis cives ex quo donastis Athenis,
Scilicet haec certo sub pignore charta docebit,
Et pleno ingenii cultum testabitur ore,
Virtutem donec vestram, crescentibus annis,
Post paulo non dicta magis, quam facta loquantur,
Totaque magnificos celebretur vita per actus.
HOc sapere, et primae iam mox sub flore iuvente
Eximium spondere virum est, avertere nugis
Ingenium, atque excelsa sequi. Nam pigra voluptas
Ignavusque pudor, tum mens pertaesa laborum,
Semper repit humi, tenebrasque et plana celebrat:
Sublimis frugique vigor ludumque iocumque
Sese effert supra antevolans, curaque virili
Exercet iuvenem, et graviores sobrius annos.
Praevertit mature et non nisi seria curat.
Ergo illum non vina iuvant, non alea segnis
Delectat, mollive cupidine pectus adurit
Forma potens, gratisque haerentem amplexibus arcet
Nobilibus studiis et pulchrae laudis honore:
Sed laetus sudore dies noctesque per ipsas
Insomnis volvit libros, secumque recenset,
Quicquid Graia canit, quicquid Romana vetustas
Commemorat, nostris aut demum prodiit annis,
Quod mentem vitamque regat. Saepe ille palaestram
Ingreditur, doctique Lycei concutit arma,
Et celebrem invicto sequitur certamine palmam.
Te quoque, CLENGELI, quem charae Nata Sororis
Edidit, et vinclo [Reg: vinculo] mecum propiore ligavit,
Te quoque talis amor percussit in ardua secum
Non humilem rapiens animum, Sapientia fasces
Qua sibi perpetuos fixit: sive illa recenset
Iura orbi legesque sacras; seu dirigit actus
Humanos, monstratque artes, queis [Reg: quibus] flectere cives
Et servare urbes liceat; vel condere primum,
Et praeclara novis cunabula ponere regnis.
Macte animi erecti donis, et confice cursum
Propositi felix, tantamque eveincere metam
Quam poteris tende assidue. Hoc te poscit uterque
Laetaturque parens: ego te quoque plurimus hortor,
Florentem non una avidus te laude videre,
CLENGELIOSque novo decore exornare penates.
QUid Christiani nuncupamur, ad legem
Non Christianam vita dum suos semper
Dispensat actus, deviumque sectatur,
Non quo praeivit Auctor, et simul iussit
Nos tendere omnes, si venire quaeramus,
Quo nunc receptus ipse, Patris in regnum;
Nec Tartari usque ardentis in specus mergi,
Ubi poena perpes in malum excubat nostrum,
Novamque semper recreatur in noxam?
Sapite o genus mortale, dumque fas, retro
Date vela tensas pessime: ruit tempus,
Nec hora frenos patitur. Omne momentum,
Quod hic moramur ultimo obvii fato,
In damna cedit, quae resarcias frustra
Semel peremptus, et tuae datus poenae;
SENNERTUS alta voce, quam potest, clamat,
Scopulosque tristes, subdolasque Sirenas,
Et tot timenda Syrtium, atque tot Scyllae
Latrantia monstra, tot Charybdias saevas,
Aliasque mortes, fugere sedulo monstrat
Vates Salutis, paedagogus ad vitam.
Nam vita nostra, si male impleat nomen
Orbata CHRISTO, tota pestis ac mors est:
Nam solus auctor CHRISTUS atque fons vitae.
RISTIUS aeternae dum sperat munera famae,
Deducit cunctas ex Helicone Deas:
Non qui Phocaeis disterminat arva colonis;
Sed patriae Musis qui dare culmen amat.
Nec tantum in numeros modulatur amabile carmen,
Quale tibi Flaccus vel Naso, Roma, dedit:
Sed liber nullaque pedem sub compede nexus
Eloquii tendit carbasa lata sui.
Et pariter Vatem, pariter quoque Rhetora praestat,
Scilicet in meriti laudem utriusque potens.
Nec propriae tantum unius volat indolis ala,
Et varium solo se duce cudit iter:
Gallorum quoque iungit opes, patriaeque subinfert,
Quae peregrina queant nostra iuvare bona.
Quid restare putes? fecundae hinc gloria mentis,
Hinc doctae titulus sedulitatis erit.
SEu dicta pensem, gravia, pulchra, Romana,
Orantis OTHO; sive nobiles sensus,
Paremque rebus, maximis licet, mentem,
Quae se undiquaque per tuum librum pandit,
Non aestimo annos (antevertis aetatem)
Maioris ortus miror indolem illustrem,
Quae cuncta maxime ipsamet sibi donat,
Quae ceteri optant, sive de manu sumunt
Ex conferentis. O periculum pulchrum!
O in futurum maximum omen et certum!
Quae civitatis arbiter tuae quondam
Facies agesque, quaeve Principis magni
Magnus minister, auctor optimus, dices;
Haec nunc peroras iuvenis, atque per ludum.
MEritum Britannis donec Arbiter rerum
Scelerumque Vindex destinet DEUS fulmen,
Regumque, quos dat ipse, vindicet causam;
Quo gens habenda sit loco interim ac iure,
KOSPOTHE quaeris. Arduum; at tua dignum
Cura ac vigore. Tacta, trita, plebeia,
Mens spectat humilis: magna, magna sectatur,
Et quicquid arduum ac grave est, suum ducit,
Gaudetque prendere, par sibi quod habet solum.
Congressus impari incluta excidit laude,
Nec gloriae ulli est, cum minora vicisti.
HIc ille est Salomon, cuius Sapientia totum
Advertit terrarum orbem, mortaliaque exiit
Saecula: WILKIADAE pinxit manus affabre, et omnes
Expressit laudesque viri culpasque notando
Solerti doctaque opera. Nempe omnia nostra
Insincera fluunt: homines sumus, aemula Divis
Natio, non Divi. Vincas Salomona vel ipsum
Consilio, et docto sapientis acumine mentis,
Stultitiae quandoque tamen reus erro recedes
A veri rectique via. Vos regia sceptra,
Discite, quid deceat, quid pulchrum atque utile regnis;
Dedecora, et nocitura Viri peccata cavete.
In populos manant exempla et facta potentum:
Atque unus quicquid peccaverit, inficit omnes:
Nec gravius vexat, quam qui de vertice morbus
Labitur, et tetra saevit per viscera peste.
INvicti Susanna decus speulumque pudoris,
Et fidei non fractae armis, quae visque dolusque
Admorant, iuveni quamquam, dum lactea colla,
Sidereique oculi, facies et plena rosarum
Corrumpunt furiantque senes; odiisque malignis
Frustratus concedit amor, quaeritque pudori
Vindictam latebrasque suo, gravitate serena
Ingreditur scenam, et totum tractura theatrum
Ora levat, solvitque modis, non patria qulaes
Monstravit Babylon, prima unde exordia sceptris
Imperiisque fluunt; sed quos Germania, tantum
Dum stupet exemplum, et virtuti assurgit avitae,
Praecepit, Grajis nil concessura cothurnis,
Ingenio FRANCI usa mei. Spectate pudicae
Exemplum vestri decoris: par gloria lausque
Vos sequitur, quantumque feret Babylonia plausum,
Híc vestris dabitur meritis. Vos cetera turba
Discite, quae deceant partes, quae summa maritas
Consiciat laudes. Laqueos licet undique tendat
Improbitas, invicta tamen discrimina Virtus
Exit, et emeritas carpit victoria palmas.
Virtus chara Deo: est glomeret licet omnis in unum
Turba mali, gladii circum flammaeque minentur,
Praesidio curaque Dei tamen omnia vincit
Aspera, quoque aestu tristis graviore procella
Incubuit, tanto emergens augustior exstat,
Atque hominum caetus, et habentem nubile supra
Evehitur terram, plenoque ingressa triumpho
Astra petit, donatque suo nova sidera mundo.
Vive liber! pluresque doce, Susanna, superstes,
Dum Musis constabit honor, dum saecula current,
Labenturque anni atque dies. Non syrmata Graium
Antistent, non Ionii tibi pompa theatri,
Quantaque Palladias attollit gloria scenas.
Antigonae cedet pietas, te victa minorem
Se feret Alcestis, quamvis testata marito
Morte fidem. Tecum pariter quoque gloria FRANCI
Durabit, quaque Euripides, qua laude Sophocles
Floret apud doctos, tanta omnibus ille vehetur
Inter Teutonicos clarissima fama Poetas.
VIcit Iasonio pulsatam remige classem,
Et Minyas, Pagasaea, tuos, Gottorpia puppis,
Non caedes, non furta patrans; sed foedera quaerens,
Quae Russum late Dominum, quae Persica Regna,
Europae societ sceptris, Asiaeque potentis
Divitias patriis doceant advertere terris
Auspicio, FRIDRICE, tuo. Tibi laurea quamvis,
Omnigenae victrix Sophiae, per tempora dudum
Serperet; ingentes quamvis statuêre coronas
Musarum chorus omnis, et AoniaeHippocrene;
Haec tamen haec quoque restabat, qua Te orbis Eous
Comeret, et magni donaret dextera Moschi.
Exitium invexit populis Vesputia pinus,
Reclusitque viam, cunctos qua accincta furores
Auri sacra fames saevis irrumperet armis,
Atque alium immensis vexaret cladibus [(printer); sic: clavibus] orbem:
Haec placidos Domini mores, nomenque professa
Pacificum, exorat populos, Regumque favores
Impetrat, et nullo latus interspersa cruore,
Ingentis compos voti redit. Omnia vinces
Una ratis (sic fata canunt, sic spondet Apollo)
Saecula, et aeternis OLEARI fama Camenis,
Qua tellus, quaque astra patent, fama ibis honora,
Et duraturis obstringes laudibus orbem.
QUisquis Latinae dictionis exemplum
Castae, pudicae, sobriae, verecundae,
Ac elegantis, non sophisticis fucis
Interpolatae, aut more mulierum comptae
Viros procantum, sed viriliter pulchrae
(Quale Atticorum natio frequent avit
Arguta, sapiens, docta, et optimae frugi:)
Illustre quaeris, aemulator haud vanus,
Legito NEPOTEM. Post TerentiMusam
Salesque honestos, nihil cultius prostat
Eius papyro, nec modestius quicquam
Civiliusque. Sed NEPOTIS in libro
Pulchre locare si quis expetis tempus
Operamque, BOSI volve, volve cum cura
Doctum laborem. Quicquid uspiam frugis
Recondit auctor, elegantiae quicquid,
Id aperit ille, clara et imbuit luce,
Ut carpere liceat, et reponere in cellam,
Dum veniat usus, resque postulet, promi.
Fruere, o Iuventus, fruere BOSII dono!
Thesaurum habebis, quem tibi dedit librum.
Tremenda laus est Principis bello ardui,
Cui multa celsum per caput laurus viret,
Domitasque gentes loquitor, et versa oppida
Caede ac ruinis: illa multum amabilis
Dulcisque, quae de pace inoffensa venit,
Et ditat agros, et locupletat domos,
Et firmat urbes opibus et pariter viris,
Pignoraque secum clara de caelo trahit.
Quae summa virtus Numinis? Pietas sacra,
Quae servat orbem, membraque invicem ligat
Amore fido, mutuisque amplexibus,
Ne sorbeatur terra vastis fluctibus,
Aut urat aether aera; omnia invicem
Sed amica spirent, nec quid alterum opprimat.
Huc ite magni Principes! istud decus,
Qui sceptra geritis, petite. Terribilem Ducem
Caedes, ruinae, incendia, et spolia probant:
Beata Regem civium otia et quies
Decora magnum, et proximum reddunt DEO.
Sed Pax teneri quando semper haud queat,
Tutandaque armis patriae veniat salus;
Hic iure fasces obtinebit Imperi,
Et praeminebit caeteros laude incluta,
In utrumque dexter, arma qui fortis capit;
Et bella sapiens vertere in pacem sciet.
Talem modo, OTHO, Patriae canis Patrem,
Et gratularis Marchiae tantum decus,
Bonumque et esse proprium vobis rogas.
Macte! en ab omni parte te plausus manent,
Nec nostra tantum pulpita, OPTIME! assonant;
Sed Aula iuxta dicta pulchra, florida
Favens celebrat. Macte! laus plenissima est,
Placere doctis, et tenere Principes.