I. AD modum fere illumque Horatius olim, libri 2. Oda 9. Valgium avocare conatus ab assidua deploratione mortis dilecti Mysta, invitavit eundem ad hilaritatem, ac laetiora modulanda; abstrahitur et hoc loco Melpomene, a gestis S. Passionis Christi, ad celebrandam iam quoque Resurrectionis eiusdem gloriam, atque latitiam.
II. Christus, consummato nostra Redemptionis opere; cum mortuus, corpore tenus, ac sepultus esset: secundum Animam, descendit ad Inferos; et Electos Veteris Testamenti spiritus exhilaravit. De Resurrectione vero Domini dubitantibus plerisque eius sectatoribus, ac tantum non desperantibus, etiam usque ad indignationem siderum, et superioris mundi; repente Christus, diei tertii summo diluculo, nullo suo labore strepitisque,
sepulcro redivivus exiit: et hoc, irremota: tunc adhuc penitus lapide monimenti [Reg: monumenti] . id, quod ratio naturalis nulla, suo acumine, deprehendit: quo pacto Mortuus, se ipsum, ac suapte virtute, in corpus, et vitam, ac lucem hanc, reduceret? cui naturaliter alioqui corruptio timebatur. Nempe, Divinitas Christi, suam resuscitarat [Reg: resuscitaverat] Humanitatem.
III. Permansuris porro in incredulitate perniciosa Articuli Resurrectionis discipulis; iter Fidei monstrarunt omnium primi caelestes Angeli, (quos fuisse tres, docti quidam Commentatores demonstrant): dum piis, eiusdem numeri, matronis, nunc collectis una, nunc separatis, apparentes; anastasin Domini nuntiant Eorum, ad ipsas, oratio, apud omnes fere Evangelistas posita divisim, sed in unam tendens sententiam, hoc loco summatim introducitur in Infinitivo: quippe, historia fusioris notitia iam alias apud omnes pios sparsa; et verbis insuper Evangelistae Marci narrationi iambicae praefixis. Quibus adduntur ea, quae Evangelista, maxime ioannes, refert. c. 20. de reliquiis sepulturae Christi, in tumulo repertis: deque Magdalena lacrimis [Reg: lacrimis] , ibidem relatis: et, qua denique S. Marcus c. 16. v. 8. Invasisse eas tremorem, et pavorem, cum e monimento [Reg: monumento] exirent: ubi S. Matth. c. 28. v. 8. timori admiscet etiam gaudium magnum.
IV. Diversissimus interim, ab hoc sanctarum mulierum pavore, fuit tremor ille militum,
sepulcri custodum; utpote, flagitiosae conscientiae mortalium. Hos enim Angelus primum vehementer exterruit, suo, per regiones aeris, et cassitarum, iam modulantium, agmina repentino descensu, in terram urbis ierosolymae Septentrionalem; qua haec occasum aestivum respicit: dum Calvariae montis, eiusque viciniae, fundum omnem in tremorem dat: sepulcrum concutit: lapidem sepulcri transmovet; et transmotum sessione occupat: ex eoque pias matronas docet; quo et ipsae, post haec, alios doceant. Exsternavit deinde eosdem milites Angelus longe vehementissime, iam non tonitru duntaxat terrae motus; sed insuper fulgure, claritateque nimia, sui aspectus, male sibi conscios quodam modo fulminando: cum, e contrario, feminas religiosas gaudio denique perfunderet. Inseritur autem hic hypotyposis atrocis tempestatis, aestiva nocte omnia miscentis.
V. Quadragesimo post Resurrectionem appetente die; sic exigentibus meritis, et decreto Dei, Christus accingitur ad iter in caelum, etiam in Humanitate sua possidendum: noster illuc anteambulo, et sequendi exemplum. Ascendit autem, propria virtute, e summitate Montis Olivarum: magna mortalium praesente multitudine, innumera vero, Angelorum, et Spirituum beatorum, ex hominibus assumptorum: quae per Inductionem homoeoticam, a sylvis maxime petitam, diducitur. Splendor, habitusque, describitur Ascendentis: valedictio a SS. [Abbr.: ?] Matre Virgine: benedictio,
multitudini impertita: impressa monti Olivarum vestigia pedum: ingressus eius in caeli altitudines, instar virgae fumi copiosi, et ardui, e thure [Reg: ture] , in nubila scandentis, aviditas spectandi insatiabilis, in discipulis: nec cessatura; nisi nubes demum interposita, Christum, et oculos suorum, segregasset. Post quae tamen omnia, nihilo quietior est eorum, de Christo recuperando, coniecturarum, et interrogationum, curiositas. Sed haud Angeli duo reprimunt: stationem mutare iubentes, in abitum; et otium, in expeditionem Apostolicam, cursumque per omnia mundi regna, praeparanda Adventui Domini secundo: hoc est, iudicio Extremo.
VI. Peracta ad Apostolos admonitione, Angeli sic ab eis in caelum discedunt; ut nec sua tamen, nec aliorum Angelorum, cura, eos destitutos esse in terra patiantur. Apostoli vero, post acceptum Spiritum sanctum, incipiunt, una cum 72. discipulis, in Iudaea primum, ac Samaria, disseminare Evangelium. In his, S. Philippus, unus e 7. primis Diaconis, e Samariticis laboribus regrediens, Angeli hortatu, se dat Aethiopi, Candaces reginae Magno Thesaurario: eumque, per occasionem Isaiae propheta, diligenter ei explicati, perducit ad Fidem in Christum; et, post instructionem in moribus quoque, quos Fides exigit, baptismo tingit. qui deinceps, ea, quae didicit, et accepit, a Philippo, etiam aliis plurimis, ac nempe gentilibus suis, infundit. Philippus vero, ab
Angelo abreptus aliorsum, diversis oppidis, ac populis, Philistini maris accolis, Christum instillans; oram littoris aridam, facit roscidam, et virenten: alibi, regiones nigras, reddit albas.
VII. Quod Angelus Philippo, Philippus vero regionibus, praestitit; hoc Angeli alii Apostolis, et Apostoli deinde, terrarum regnis: ut nempe mitterentur, et irent, non, e suo quisque, sed e Dei arbitrio, ac directione. Quod expertus Divus Paulus est; quibusdam a regionibus, ceu necdum conversioni maturis, avocatus a Spiritu divino: e diverso vero, per Angelum, Macedonis habitu personatum, secundum quietem, accitus ex Asiae in Europam; nominatimque ad Macedoniam, Christo adiungendam. Angeli porro oratio, mentionem inspergit regionum, fluminum, montium, et urbium, maxime Macedonicarum, complurium: quibus tamen clara lux, partim e Graecia Sophiani; partim, (et magis) e Notis, quae numeris respondent, affunditur. Inter duas, S. Paulo commendatissimus, Macedoniae urbes, Philippos nimirum, et Thessalonicam; posterior, propter Quantitatem prosodicam, Senarii Senecis legibus exauctoratam, nominari nequit; intelligi vero potest, e periphrasi. Stimulanti porro per quietem Angelo, negotiose Paulus obsequitur.
VIII. Angelorum, pro Macedoniae, sollicitudo, in urgenda ad eam Apostolica Legatione; non minus complexa est et gentes alias Europeas. Ex Gentibus autem, extra caelum Asiaticum
gentis, sive inter Italicas, sive inter Hispanas, erat et, (qui Idolorum aliquando cultor, cum periculo sempiternae damnationis, fuerat) quidam, Caesareae Palaestinae tunc degens, centurio, Cornelius. Is, paulatim tamen, sentiens, Lationorum, et Syrorum, religiones esse impias, Iudaeorum vero speciosam quidem, sed e vita cultorum suorum suspectam, et infamem; in magna secum animi pugna erat; et in veneratione Numinum, ac simulacrorum Italiae, (praesertim castrensium), etiam simulata duntaxat, et extraria, periturus. Naturali tamen bonitate quadam, et virtutis amore politico, orationibus tandem, ac liberalitate in pauperes, (quarum pretium, et utilitas, delibatur) praeparante viam; Angeli demum, apparentis ei, ministerio, Petrique Apostoli, eius impulsu Caesaream acciti, opera, cum omni domo sua Christo adiungitur. Cuius historiae series, ex fide Sacri codicis, summatim enarratur.
SED nos, omissis, triste quae refricant iter
Cadaverosi, fixa quo CRUX est, iugi; (1)
Ad amoena potius arva moveamus pedem:
Et, quem residuus poscit expendi labor,
Misto cothurnis, demus et socco, locum.
Nam tetrica sola, o MUSA, quis iambo imperet?
NEC Sol in astris Hyadas (2) assiduo uvidas,
NEC Caelum in Homine semper Aerumnas, probant,
Maestasve frontes, Angeli. SERVANT MODUM,
Quaecumque superae calculis Urnae (3) placent:
Bonumque et ipsum, si sit Immodicum, malum est.
Videamus ergo, festa Caelicolum phalanx
Quo Sole, quo felicis alloquii fugent
Zephyro, piis offusa turbis, (4) nubila;
Madidasque, sudo (5) reddito, siccent genas?
Ephes. 4. v. 9. Descendit primum in Inferiores partes terrae.
]
IAM Nazarethi - flos, (6) et aetherii PATRIS.
Nymphaeque pariter, nesciae Veneris, sacra
Propago, CHRISTUS, munus explerat [Reg: expleverat] suum.
Cruce, morte, cuncto gentis Hebraeae impetu,
Furiisque, victis; carnis exuvias suae
Tumuli petroso, dederat, abdendas sinu: (7)
Animam Paterna iusserat condi manu. (8)
Hanc namque, Patrum inferna, sine flammis, loca
Subeuntem, et Umbras Sole frangentem novo,
Hilari Piorum LIMBUS excepit choro. (9)
Haec inferis, Rex, Festa; Quid nobis, dedit?
Marci c. 16. v. 9. Surgens autem IESUS mane; apparuit primo Mariae Magdalenae. Illa videns, nuntiavit his. qui cum eo fuerant; lugentibus, et flentibus. Es
illi audientes, quia viveret, et visus esset ab ea; non crediderunt.
]
POST, morte raptum lugubri, Vitae Ducem,
Restans adhuc, discipula MESSIAE, cohors,
Utriusque sexus; torpido squalens situ,
Summoenianis flebat, ad Solymae aggeres,
Abstrusa specubus: (10) Grexque, pastoris nece
(Quasi ceterorum funeri penitus pari)
Marcebat; usque in lucis odiosam fugam:
iESU simul dum flagrat aspectu frui;
Simul, haesitando, certa sub dubium vocat.
Sic fluctuantes hac et hac animos, scaphae
Titubantis instar, radius, a REGIS nece
Tertius, (11) Eoae deprehendebat facis,
Qua Phosphori flagrabat in caelo iubar.
Aurora vidit: ac videns, graviter tulit,
Damnans rubore, pallidis mixto notis,
Tam claudicantem, iamque succiduam, PETRI,
Comitumque Petri, reduce de Christo, fidem.
Irrubuit et, finitor oculorum, (12) ac poli, (13)
Roseis horizon aetherem metis secans:
Cum subito, opacae Noctis a media fuga,
Emerita fessis quando iam Phoebi soror
iuga detrahebat, fratris ad radios, equis;
Non fabulosus ille Graiorum Hercules,
Theseusve raptor, Phryxve, (14) Didonis procus;
Sed Veritas, sed Vita, sed caeli Via,
Sed Lux, reversa est: orbis, ac Superum nitor;
Rex ille regum, Gloriae cinctus mitra.
iubaris ad instar, claustra per crystallina
Indeprehenso se penetrantis gradu:
sic ille, gemini duplices saxi fores.
Ac militares, ad suum tumulum, globos,
Nec vi, nec ulla mole perrumpens viae,
Aurae cohibito sensili motu; soli
In aperta spatia liber, ac victor, redit: (15)
Quem caecus atro tumulus abdiderat specu.
Mortalis istud nullus, aut oculi vigor,
Aut sensus auris, mensve, prodigium eruit;
Impete Cadaver ut sibi plane insito, (16)
Ac vi suapte, Mortis e pomoeriis [Reg: pomeriis] ,
Sese ageret in superna redivivum loca:
spretoque Fati verere Decreto, nova
Mortalitati iura funus scriberet,
In se revertens: Quale tunc Mundo dabat
Ostentum Iesus; propria sese asserens,
E classe Lethes, lucis in portum, scapha.
Res mira terris! Stabat immotus lapis;
Sigilla lapidis salva; praeclusae fores;
Tumulus, Quiritum (17) septus [Reg: saeptus] armata fide
Spes evolandi nulla (ne culici quidem):
Tamen evolarat AQUILA, (18) victo Orco, DEUS;
DEOque pennis iunctus agnatis, HOMO
Cui tabem, et omne mortis imperium vetus,
Etiam Piorum, (at flacca,) metuebat fides. (19)
Cum transisset Sabbatum; Maria Magdalene, et Maria iacobi, et Salome, emerunt aromata: ut venientes, ungerent iESUM. Et valde mane, una Sabbatorum, veniunt ad monumentum, orto iam Sole. et dicebant ad invicem; Quit revolvet nobis lapidem ab ostis monumenti? (erat quippe magnus valde) Et respicientes, viderunt revolutum lapidem. Et introeuntes in monumentum, viderunt iuvenem sedentem in dextris, coopertum stola Candida: et obstupuerunt. Qui dicit illis; Nolite expavescere! IESUM quaeritis Nazarenum, crucifixum. Surrexit; non est hic: ecce, Locus, ubi posuerunt eum. Sed ite: dicite discipulis eius, et Petro: Quia praecedit vos in Galileam. Ibi eum videbitis; sicut dixit vobis.
]
QUIS tune, quis (oro) mentibus, Christo sacris,
Hanc veritatis noxiam amosset (20) moram?
Quis, deviantis nocte sensus obrutum,
Animi reduxet (21) nube dispulsa, Diem?
Reduxit hunc, dum nuntiat rerum ordinem,
ANGELICA gens. Nam, Sole, post VITAE necem,
iam promicante tertio, matrum decus
Galilaeidum, myrrhifera MARIARUM trias, (22)
Sedis nigram feralis unanimi petens
Studio cavernam, concitum urgebant gradum;
Memores, amico ius suum dare funeri:
Lacrimas [Reg: Lacrimas] , amomum, nardon, et coston, Syrae
Cum rore myrrhae, styracis (23), ac Cilicis croci: (24)
Cupidaeque simul, ut, inter extincti oscula
Corporis, amicum dicerent Salve, ac Vale!
SALVE, ut magistro mentis; ut medico, VALE! (25)
Tres igitur ibant sedulo, Nymphae, pede:
At euntibus, saxique (pro foribus siti
Feralis - adyti) mole, vastoque obice,
Perterrefactis; nec Tonans ipse abnuit
Facilem, pios per Angelos, operam dare.
TRIAS Angelorum (constat huic numero fides) (26)
Larga videndam luce se terris dedit.
Duo quippe, mediam rupis irruerant specum.
Pro foribus alius vigile dum cura sedens,
Geminis subinde tertius fieret comes.
Vox Caelitum [Reg: Caelitum] , tres Regis ad famulas, trium,
Fuit Una; sed pro mille Zephyrorum (27) sono:
QUEM mortis inter regna, quem terrae in sinu,
Cadaverumque - Valle, (28) quaesissent; pie,
Sed non Sua esse Sede quaesitum, DUCEM.
Nam sane Iesum denuo vita frui,
Necis exsolutum pariter, ac Ligni, iugo.
HUNC, expeditum libero passim gradum
Ferre, ac referre, per Palaestinam, pede;
Per et aequorum, caelique, ventivolas vias.
Et nunc quidem, per saeva Iudaeae oppida;
Mox, hospitae per laeta Galilaeae sata,
Stagnique, feti pisce Geraseno, sinus; (29)
Alias, et alios capere per fines iter.
Istis, vel illis, ergo nunc Syriae plagis
Tantisper, orbis sceptra dum caperet sui, (30)
Regem morari, rumor Angelicus refert.
ILLUC citari, quotquot etiam num gerant
Addicta caelo corda: prae cunctis, Petrum.
Rediviva IESU si videre, ac tangere,
iuvet ora, funerisque praeteriti indices,
Clavata quinque Vulnerum vestigia;
Cunctis theatrum facile, GALILAEAM, fore.
Quanquam [Reg: Quamquam] , Videndi si quibus sit tam impotens
Prurigo; Lethi [Reg: Leti] signa, sine lethi [Reg: leti] malis,
Tumuli patere claustra. Fas cupidis fore,
Locum, situmque, triduo iam sub petra
Sidere carentis feretri, et indicium necis,
Lethi [Reg: Leti] involucra, (31) salva prorsus, cernere;
Sindonis amictum, et fasciam: et post haec, Nihil.
HAEC Signa mortis sola superesse. (Haec erant:)
Situmque in oculis esse, tumulati thorum [Reg: torum] :
Regem sed ipsum cernere, et coram alloqui;
Nec cuilibet Sorti esse, nec Merito, datum.
FIDIS adesse, subtrahi Infidis, DEUM.
HIC Angelorum sermo, pervenit, trium,
In subsequentis Saeculi memores libros:
Non dissonabant illa, quae, miro flagrans,
Pia MAGDALENE, Regis ungendi impetu, (32)
Quaerens, requirens, stans, vagans, flens, audiit
E iuvene verba, cive sidereae domus.
Retulere grande Vocis Angelicae lucrum
(Christo licet morante) Galilaeae nurus.
Regis videndi quippe promissus locus,
Non differendus Solis in tardas moras, (33)
Quamvis, ut aequum est, mentis horrifico pias
Sensu subiret Feminas; mistis [Reg: mixtis] tamen
Tremula micabant corda Laetitiae fibris. (34)
Ecce, terrae motus factus est magnus. Angelus enim Domini descendit de caelo: et accedens, revolvit Lapidem; et sedebat super eum. Erat autem aspectus eius, sicut fulgur: et vestimentum eius, sicut nix. Prae timore autem eius, exterriti sunt custodes: et facti sunt, velut mortui. etc. [Abbr.: et cetera]
]
AT, inter haec, quam discolor causa, et modo,
Fuit ille, nuper (35) acrium terror Virum,
Tumuli locata (36) queis [Reg: quibus] erat custodia?
Hos ANGELORUM primus, et potior, Trium,
Horrore, qualem meruit armatum scelus,
Ac barbarorum rabida mens, exercuit.
VIX namque pulsa nocte, Luciferi nitor,
Et ipse migrans, dederat Aurorae locum:
Ridebat aether, aura, regiones, freta,
Splendore, Zephyro, flore, lenifluo salo.
Multiplice carmen dulce torquebat fuga
Alauda, densis aetherem gyris secans:
Cristata cum repente pennigerum agmina
Medius peragrans ANGELUS, valido scidit
Praeceps volatu. mox, ut aeriae plagae
Illa stitit se parte, quae sub se sacram
Tumuli tenebat, (iam tamen vacui,) specum:
Ibi Golgothaei (37) fissiles petras iugi,
Quod innocentis Sanguinem IESU bibit;
Ibi, quidquid urbis regiae fundo adiacet,
Qua Caeciarum (38) spirat hibernus furor,
Valido trementis impetu passim soli
Concussit; ipsa Tartari quassa domo.
Quin, simul et horto (39) Genius, et tumulo, infremens,
Gremiumque terrae vecte sollicitans novo;
Saxi removit, foribus oppositi, seras:
Simul, inter ista, marmor, avulsum ostio,
Cathedram sibi constituit, ac sedem, Aliger;
E qua, Monarchae gesta redivivi docens,
Et feminas imbueret hortatu, et Viros:
Illas, in oculis: hos procul, per nuntios.
Sic, inquieta terra, fit Superis Quies:
Locoque vulsis, capitur, in Saxis Locus.
At non eodem mentis immotae statu,
Nec corporum constante duravit mora,
ARMATA, qua (poscente Pontificum (40) atrio)
Tumulum Pilatus (41) sepserat [Reg: saepserat] , Vigilum manus.
Hanc, ense, galea, missilis ferri minis,
Scutisque, loricisque, terribilem, ac duce,
Tumultuosus Inferi - tonitrus fragor
Humo repente allisit; ac pessum dedit.
Ruit: atque, non tam Martius vigil, ad latus,
Quam Mars sepultus ipse, iacet antri ad (42) pedem.
Hunc agminis cumulavit oppressi metum,
Metus alius, illo grandior tremuli soli:
Habitus, et oris, splendor; oculorum faces;
Stolaeque species omnis Angelicae, novo
Flammivoma monstro: quale nonnumquam [Orig: nunquam] ciet
Aestiva nox; dum, torridi tractu aetheris
Suspendit omni, gravida Cauris (43) nubila,
Nimbosque, et igne luridos caeco Notos.
Boat ampla circumquaque caelicolum [Reg: caelicolorum] domus;
Fremituque denso vasta Superorum atria,
(Turbine rotante maria, terram, auras, polum,)
Rumpuntur. orbis nubili rabidus fragor,
Discorde secum rege ventorum, (44) furit.
At inquietus, inter haec, rimis micans,
Sine fine crebris, dat procelloso viam
Äther fremitui; da faces calido Iovi:
Scintillat aura: fulguri fulgur comes,
Per opaca volitans spatia nimborum, vomit
Unum, axe toto bulliens, incendium.
Pavido, sub his, viator (heu! pernox simul,
Simul hospitalis omnis extorris spei,)
Pectore, veretur noctis infidae vias;
Dubioque gressum calce titubantem trahit.
Par erat, et (ulla si sit experto fides,)
Horridior, oculis impiorum militum
Intuitus oris, supera quo Facies (45) dedit
Sese videndam: qua feri tremerent Viri; (46)
Placidae sed animos sumerent Viragines: (47)
Dum lucet: istis Genius, aetheria face;
Illisque, flamma fulgurat Cocytia. (48)
HAEC, Rege, domito ab hoste, referenti gradum,
Prompsere signa Gaudii Superum - duces.
QUID Laureato? quid, triumphales rotas,
In summa caeli Templa, post tenuem moram,
Agitare (49) prompto, laudis, ac pompae, struent?
Pracipiens Apostolis, assumptus est: quibus et praebuit se ipsum vivum post passionem suam; per dies Quadraginta apparens eis. (v. 2. et 3.) Et elevatis manibus, benedixit eis. et factum est, dum benediceret eis; recessit ab eis: et ferebatur in Caelum. (Lucae 24. v. 50. et 51.) Et, videntibus illis, elevatus est: et nubes suscepit eum ab oculis eorum. (Act. 1. versu 91) Amen, amen,
dico vobis: (ait Dominus Nathanaeli, Ioan. 1. v. 51.) Videbitis caelum apertum; et Angelos Dei, ascendentes, et descendentes, supra Filium Hominis.
]
DUodecimus (50) axi Cynthiae (51) pleno dies
Adiunctus ibat, Sole bis vicesimo:
Ex quo, relicto Manium regno, (52) suis
Se retulit, attae CHRISTUS occisor Necis. 853)
Hunc hora, meritum, lexque, quam tulerat PATER,
E senticosae Valle revocabat plagae,
In amoena Caeli nemora; perpetuis ubi
Halant vireta floris Elysii (54) rosis.
Lux aderat illa, quae, novercalis (55) soli
Ex urbe, deque Golgothae (56) dito aggere,
GENITORIS ipsum, iuris aeterna side,
Sinui coaevo, dulce pignus, redderet.
NON est, ad Astra, facilis, ut fingunt, Via;
Nec, in alta, pronus aditus. ASCENSU est opus:
Opus est Labore. Quaeris ad Superos iter?
HOC (calva licet hic secta (57) succutiat caput,
Verique vim subnervet), hoc Operum struunt
Merita Bonorum: hoc sudor, et luctae, parant,
Hoc, alta petere, calle, quis dignum, neget;
Quem, quisquis ivit ante nos, trivit? DEI
Gnato unico, tot ceteris facto duce:
Ad Astra MERITIS dum sibi sternit gradum.
Ita praeparatam, primus ut tereret, viam,
Decebat; et, ceu ductor, ac specimen, suo,
Super astra, passu summa. (58) Nec traxit moras:
ASCENDIT; idem et Vector, et currus, sibi, (59)
Suopte sursum Corpus imperio levans,
E Montis, oleae stirpe vernantis, iugo:
Non homine, non firmante Caeligena, gradum;
Quamvis eunti in alta, tunc, non aut homo,
Aut aula deesset Supera, (60) gestorum arbitra.
Nam, de beatis quid loquar, tanto, ANGELIS,
Dignum theatro? NON tot, in clivo sacro (61)
Dorsove silvae, fronde Palladia (62) nigrae;
Non tot, per omnem Vallis (63) adiectae sinum,
Fetibus onustae laticis oleosi, arbores;
Nec tot, per horti (64) spatia, ramorum ordines;
Nec pausiarum (65) tanta, per ramos, phalanx;
Nec folia tot, per montis immensum ambitum:
Non Galaadaeus (66) saltus, aut frondens Basan, (67)
Glandifera per querceta, tot numerant aves;
Quot, Sole vixdum reddito terris novo,
Vix dissipata nocte, caelicolum [Reg: caelicolorum] alitum, (68)
Magnifica trabeis (69) atque bysso illustria,
Demissa Olympo, constiterunt agmina.
Hic, (70) viride montis omne baciferi [Reg: bacciferi] caput,
Vastosque vallis Iosaphataeae sinus,
Rutilante late, miles implerat [Reg: impleverat] sago;
Caeloque dignis, Regis in pompam, choris
Modulatus, omnem flore vestierat viam:
Haec Regis acies famula, ventivolo supra,
Infraque, gyro flexilis; summi ducis (71)
Utrumque, lauro compta, cingebat latus.
REX, inter ista, noster, aetheria comas,
Ac caput, et ora, luce radiosus, mitrae,
Medaeque cydaris, omne superanti decus;
Pallaque, gemmis Solis Eoi novis
Distincta, opertus: montis ubi sueti (72) stetit
In apertiore DEUS HOMO fastigio;
Piisque MATRI, mos uti Gnatos monet,
Vale supremum dixit alloquiis: manu
Sublime tensa, cetero coetus globo
(Nam convenarum coetus (73) adstabat frequens)
Bona PACIS ominatur; ac, Superae Domus
Pollicitus omne copiarum aerarium
Adit Alta, tenerum (74) flente, sociali agmine:
Piasque flenti VIRGINI lacrimas [Reg: lacrimas] , suo
iungente studio, Magdala. Patrum interim, (75)
Liberta Christi, turba, cum aetheriae manus
Coetibus, ovabat. (76) REX, Oliveto migrans
(Imprimere memores, inter haec, soleae (77) notas.
Haud immemor) mox, astra iam sola intuens,
Lento Tonantis regiam incessu petit:
Passuque, (78) molis omnis ignaro, vehens
Subtile corpus; thuris [Reg: turis] in morem emicat,
Quod liberalis iecit in acerram manus,
Ut subdialis (79) fumet ex arae foco.
Crepitante quippe striduli pastu (80) rogi,
In alta surgit astra turritus vapor:
Nec ponit ullum vertici (81) finem suo,
Quoad incubantis limen adlambat poli, (82)
Et eburneas vanescat ad caeli fores.
Haec inter, oculo fida plebs avido aetherem
Intuita, perstat: quaque fas, Regem sequens,
Sidera. petentem, lacrima [Reg: lacrima] , votis, prece,
Acieque vultus, semper infixa Duci,
Stupet, ardet, optat, maeret, exultat [Reg: exsultat] ; sui
Ambigua studii. stat, tenax primi situs,
numquam [Orig: nunquam] que (si sic liceat,) absato retro
Ad sua (83) gradu: pendente si semper mora,
Oculisque patula, Victor (84) in Olympum migret.
Hic visus, illis dulcior Vita foret.
VISCOSUS, Amor est: Haeret in amati fuga:
Nec, nisi catena firmiore, avellitur.
His igitur, et tunc, agminis sacri pio
Fuit obviandum viribus cupidini.
INDOMITUS ardor, haud levi fraeno indiget.
Cum purus ergo nubium, nebulis procul,
Pateret Aether, omnis ignarus Noti (85):
Repente, nullis Aeoli flabris novis,
Sinuosa Nubes, lana, et Armenia (86) nive,
Candidior, immos Regis implicuit pedes:
Totumque dein euntis involvens iter,
Absecuit oculis gaudiorum Olympia: (87)
Superaeque IESUM curiae Solio locans,
Illi, quod emit Serva (88) fors, Regno intulit.
Nec tamen et his abstracta plebs visis, abit:
Sed stans adhuc, sed cassa defigens polo
Lumina, sed alter alterum alternis rogans,
Varia rotabant Fata sermonum vice;
UBI nunc? ubi est Rex noster? aut, quando redux.
Nostris suum restituet os obtutibus?
Aeterne totam solus hanc Scenam, sequens
Occulet in aevum? aut potius (ut socium est Bonum)
Et huic, et illi, per statas, Orbi, vices
Se partietur? Cur enim terram abdicet.
Is, qui Supremam ad usque Mundi vesperam.
Sese adfuturum credulis, fecit fidem?
Act. Apost. 1. v. 10. Cumque intuerentur in caelum euntem illum; ecce, duo Viri adstiterunt iuxta illos, in vestibus albis: qui et dixerunt; Viri Galilaei! Quid statis. aspicientes in caelum? Hic IESUS, qui assumptus est a vobis in caelum, sic veniet; quemadmodum vidistis eum, euntem in caelum. Tunc reversi
sunt Ierosolymam, a monte, qui vocatur Oliveti. etc. [Abbr.: et cetera]
]
ITA disserenti, nunc PETRO, nunc, plus eo,
Reliqui Senatus coetui; gemini, hinc, et hinc,
Ad latera Proceres adstitere Olympici, (89)
Quos Castoras (90) Lacaena finxisset fides:
Candente (nequid deesset Astricolum [Reg: Astricolorum] notis)
Sindone corusci. Qui statim coetus duces
Summos adorti: DICITE, armisonae (91), VIRI,
GALILAEAE - alumni! (fantur); obliti Viros
Nisi forsan estis, gentis aut vestrae indolem.
Cur promerendae Sedis aetheriae Iocum:
Cur tempus, ac fugacis articulum Spei,
Non semper hoc fortasse rediturum lucio,
Deside theatro teritis? An, stando magis,
Creditis; an, alia mille peragrando loca,
APOSTOLORUM nomen impleri, ac pedes?
Opus hinc recessu est: deinde, Iudaeae e plagis,
(Ne nesciatis) tora, qua Mundus pater,
Obeunda vestro cursui Mundi area: (92)
Implenda sanis vasta barbaries Sacris:
Meliore Lex Hebraea polienda est stylo;
Et publicanda sanctior morum Schola,
Qua culta, qua deserta, terrarum iacent:
Ut, cum, axe (quem lex, temporum fixit rotis)
Aevi peracto, maximi praeses fori,
Orbisque iudex summus, (93) ad puteal, (94) reo
Fatale mundo, venerit sessum: sua
Quo quisque iura capiat, e lance actuum: (95)
Oris bicipite (96) parcat ense exscindere
Terras, et undas, et, quod has hominum incolit.
NAM VENIET (aure condat haec memori Fides!)
Veniet profecto, rigidus hic, seu iam Dies,
Seu Vesper, aut Nox, (97) orbis extremam ad Tubam: (98)
VENIET, Boni Quaesitor, ac Pravi, omnium
SCOPULUS REORUM (99): non, Quirinalis (100) fori;
Nec fabulosus ille, quem trepidae Stygis
Praefecit Urnis falsa relligio, Aeacus (101):
Sed hic, sed ipse hic, Nazarenorum solo
Nutritus, Exul [Reg: Exsul] propriae semper casae, (102)
Laris inquilinus exteri: qui, de Cruce,
Sibi purpuratam stravit ad Solium (103) viam.
IDEM, nec alius, (credite! et cunctis fidem
Imprimite similem, vestra quos cura excolet)
IDEM, reversus ad tribunal fulminans,
Sibimet cothurno faciet horrendo gradum:
QUALIque nunc se gloria caelo intulit;
TALI redibit, Orbis atrato (104) die.
Ascendit, agiles inter Aligerum choros;
Descendet, iisdem cinctus, ad caussam, arbitris:
Ascendit, oris Sole radiosi micans;
Descendet, oculis dispari bifidis face. (105)
Ascendit, alba pulcher, ac niveus, stola;
Flammante fulgens, indidem veniet, toga.
Abiit, inequitans nubis Elysiae essedo; (106)
Recurret, Aurae flammeas agitans rotas:
Stipatus Aetnae, ac Vesvii, (107) ignivomis rogis;
Sodomaeque nimbum olente sulphureum, Iride.
Agite proinde, chara [Reg: cara] Caelicolis cohors;
Cursuque, quidquid uspiam Terrae patet,
Pernice terite. Saeculum (quantum est adhuc,)
Incipite praeparare metae Saeculi.
OMNIS diei cura sit, SUMMUS DIES!
Act. Apost. 8. a v. 26. Angelus Domini locutus est ad Philippum, dicens: Surge, et vade contra meridianum, ad viam, quae descendit ab Ierusalem in Gazam: haec est deserta. Et surgens, abiit. Et ecce, vir Aethiops, eunuchus, potens Candacis, reginae Aethiopum, qui erat super omnes gazas eius; venerat.
adorare in Ierusalem: et revertebatur, sedens super currum suum; legensque Isaiam prophetam. et dixit; Putasne, intelligis, quae legis? Qui ait; Et quomodo possum, si non aliquis ostenderit mihi? rogavitque Philippum, ut ascenderet, et sederet secum. Locus autem Scripturae, quam legebat, erat hic: Tanquam OVIS ad occisionem ductus est. Generationem eius quis enarrabit? quoniam tolletur de terra Vita eius. Aperiens autem Philippus os suum, et incipiens a Scriptura ista, evangelizabat illi IESUM. Et, dum irent per viam; venerunt ad quandam aquam. et ait Eunuchus; Ecce, aqua! quid prohibet, me baptizari? Dixit autem Philippus: Si credis ex toto corde, licet. Et respondens, ait; Credo, Filium Dei esse, IESUM Christum. et iussit stare currum. Et descenderunt uterque in aquam, Philippus, et Eunuchus: et baptizavit eum. Cum autem ascendissent de aqua, Spiritus Domini rapuit Philippum: et amplius non vidit eum Eunuchus. Ibat autem per viam suam gaudens. Philippus autem inventus est in Azoto: et pertransiens, evangelizabat civitatibus cunctis; donec veniret Caesaream.
]
DIxere. Post quae, monte digressi, ANGELI,
Simul, (Angelorum cura) plebs, Christo sacra,
In nota utrimque tecta revolantes, petunt,
Caelum Angeli, Sionis aulam (108) Apostoli.
Nec tamen omisit, ad pios, etiam dein,
Aligera turma saepe coetus regredi:
Sollicita rerum; quippe, duodenum (109) gerens
Curam Virorum, et, quotquot his operam dabant (110)
Nudipede cursu; nequa non Mundi plaga
VERBI sonoram caperet AETERNI Tubam:
Ut paria populos necterent omnes Sacra;
Ipsosque, dira Solis, (111) Aethiopas, face
Tostos, latere Melius haud posset iubar. (112)
Solymis (113) redibat, sterilis ad Meroes (114) nigram,
Antarcticaque (115) torridam Zonam, insulam,
SPADO; (116) montium, queis [Reg: quibus] Luna (117) dat nomen, iugis,
Nilique fonti, quam sacris Libani cedris,
Undisque, (118) propior: Aethiops gente, et cute;
Sed regiarum Candaces - luscae (119) vigil,
Ac perspicax, excubitor, et custos, opum.
Hic, incitatis pariter in curru rotis,
Pariter Hebraei Vatis intentus libris,
Clarum (120) ISAIAE, nocte sed multa ingeni,
Nec adhuc adeptus Sideris fixi iubar,
Obibat oculis codicem discordibus;
Nunc, lecta relegens; nunc, relectorum anxius;
Et iam probans, mox improbans, dubia vice.
PHILIPPUM, (121) ab alto Genius hortator polo,
Immittit, e Sicharide (122) redeuntem area.
Laetumque, Verbi falce factis, messibus.
Aethiopis, hunc, se concito celerem iubet
iungere covino; (123) facere sermoni locum;
Et farra (124) serere Legis, a Christo satae.
Facit iste iussa: currit: assequitur: viam
Sociat Philippus: recipit hunc curru Spado;
Sedensque, de sedentis ambrosiis labris
Discit Propheten; haurit, a cunctis retro
Inaperta (125) puteis, adyta; Mortalem simul.
Deumque, CHRISTUM: cuius, hinc caelo Genus,
Sine Matre, se proferret; hinc, ortum sola,
Sine Patre, nobis, (cladis aeternae reis,
Mortisque,) vitam morte reparasset suam.
HAEC, fusiore, mentis in fundum, sibi
Demissa Suadae (126) latice, peregrinus (127) bibit;
Largoque cordis Sole perfusus, capit,
Quaecumque nostra, capere nos, cogit Salus.
Mox, doctus et praestare, (128) quae Leges iubent;
Christi Lavacrum, Sacra, Servitium, subit.
Meroen, sub haec, oraeque rus Abassicae, (129)
Repetens, Deique plenus, ac caelo flagrans;
Quod didicit, omnes Candaces populos docet:
Spadoque licet, ad Abrahae morem tamen,
Tot Gentium fit omnis Antarcti PATER, (130)
Quot orthodoxos subdidit Christo greges.
Sed, Quid Philippus? Capitis hunc prensum coma
Spiritus (131) in auras ardua rapiens via,
Azotiae urbis leniter medio sinu
Deposuit. Ille, littus occidui celer
Pelagi terendo, Bethsamen, (132) Thamnam, Getham,
Lydden, Ioppen, ac Saronaeos (133) agros,
Stratonis usque veteris ad Turres, (134) obit.
Spargebat illis grana iugeribus sacra;
Trusura laetam Saeculi messem Aurei.
Nam, macra quamvis arva, littoreis ibi,
Ac vapida, campis visa, nec saevis Noti
Caritura furiis; non tamen dextro omini,
Non obstitere fortis - agricolae (135) Spei.
SIC vel cavam Philippus, haud vane reor,
Arabiam (136) arasset, ANGELI socia manu;
Ope cuius (etsi cassus hic vulgo est labor,)
Non opere casso lotus est, etiam Aethiops.
ITA Gens, (137) colore tincta, (ne dicam, et foco
Adusta) Stygio, reperit ad LUMEN, viam;
Cui fuerat omnis CANDOR olim fabula.
Marci 16. a v. 19. Et Dominus quidem IESUS, postquam locutus est eis, assumptus est in caelum: et sedet a Dextris DEI. Illi autem profecti, praedicaverunt ubique: Domino cooperante. etc. [Abbr.: et cetera]
]
QUID regna iam, gentesque, nimbosis, loquar,
Austris rebelles? (138) regna, Borearum truci
Effera rigore; Thetidis (139) aut Atlanticae
Perflata ventis? Omnium, quas Sol obit,
Mundi plagarum, lucis omnivaga face,
Haud cura Geniis lenta Caelicolis (140) fuit.
At Cura tamen haec, (141) arbitri digito DEI
Attemperata, nec suo caruit modo;
Nec segetis, atque messis, in Sortem (142) datis
Campis. In arva, Ratio praecessit Manum;
Mens, impetum; dux Oculus, ambiguum Pedem.
ELECTIONIS acta, non CASUS, erant,
Quam cuique genti quisque, cui sedi, oppido,
Gentem, vel Urbem, vel plagam, praeponeret,
Aut Genius, aut (movente Geniorum manu)
Evangelistes, (143) segetis animorum insitor.
TONANTIS ipsis placita, lex fuerant viae.
Actu: Apost. c. 15. v. 4. PAULUS, electo Sila, profectus est; traditus gratiae DEI a fratribus. Perambulabat autem Syriam et Cilieiam, confirmans Ecclesias.
] [Note:Act. Apostol. cap. 16. a v. 6. Transeuntes autem Phrygiam, et Galatiae regionem, vetati sunt a Spiritu Sancto, loqui Verbum Dei in Asia. Cum venissent autem in Mysiam; tentabant ire in Bithyniam: et non permisit eos Spiritus IESU. Cum autem pertransissent Mysiam; descenderunt Troadem: et visio per noctem Paulo ostensa est. Vir Macedo quidam erat, stans, et deprecans eum, et dicens; Transiens in Macedoniam, adiuva nos! Ut autem visum vidit, statim quaesivimus proficisci in Macedoniam; certi facti, quod vocasset nos DEUS. evangelizare eis. Navigantes autem a Troade, recto cursu venimus Samothraciam; et sequenti die, Neapolim: et inde Philippos, quae est prima partis Macedoniae civitas. etc. [Abbr.: et cetera] Et cap. 17. v. 1. Cum autem perambulassent Amphipolim, et
Apolloniam; venerunt Thessalonicam. etc. [Abbr.: et cetera] Inde fratres per noctem dimiserunt Paulum, et Silam. in Beroeam. Ibidem. v. 10.
]
TESTIS sit horum, et ille, quem quondam e Lupo
REX noster (144) Agnum (145) fecit; e Saulo fero
Paulum, feroces mitigaturum tigres. (146)
Hic, iam (147) Syris, Cilicumque percursis plagis;
Phrygas, Aeoles, ac, Rhyndaci (148) scissos vado,
Obire Mysos; inde, Galatarum supra
Latus, arva colere sicca Bithyni (149) soli,
Decrerat [Reg: Decreverat] . Aliter Curiae visum est DEI:
Latet, ac latebit, caussa. Sed, Mysis dare
Fruges Olympi (150) vetitus ex alto Sator
Sermonis almi, Paulus; Iliacos sinus, (151)
Priamique quondam regna, Dardaniam, petit.
Sed et hinc colonum transmovens, alios, monet,
Obserere campos SOMNUS; Europae vigil
Pro segete, Somnus, Genius, en! caeli incola, (152)
Emathidos (153) orae Praetor, (154) ac fidum Caput;
Macedonis os, ac tegmen, et galeam, Viri
Indutus, alta nocte demersis, stetit.
Conspicuus oculis: mole quos multa viae
Pressos, sopor tunc clauserat; Paulus tamen
Aperuerat Astris. Macedo vir stans, ac preci
iunctis modeste questibus, fletu uvidis;
QUID Tu favillas, inquit, et busta Ilii,
Quid bene - sepultam Troadem, quantum tui
Nunc est in animo consilii, resuscitas!
Quid Nicomedem, et stabula Sodomorum, (155) paras
Invehere caelo? ac facere Bithynos, deos?
Nomina, genusque, stirpis humanae quidem,
Sed adhuc minus capacis, aetheriae ut SPEI
Tam sitiat avido, vel bibat, gustu Fidem:
Emathia (156) cum tantisper (heu! fateor, glabra,
Sed prompta tamen, ac digna plus ideo coli,)
Inarata linquas arva; tot quondam viris
Habitata, lauro Pacis, ac Belli, inclitis [Reg: inclutis] ?
Tot, nunc adhuc diffusa, per valles Atho, (157)
Othryisque, loca; tot, vasta per Rhodopes iuga,
Haemique dorsa, pubis ingenuae incolas?
Ibi, tot Macedonum densa te exspectat seges:
Ibi, Paule, te, linguaeque torrentem tuae,
Pierius (158) omnis campus, et, iuxta situs,
Pelasgus ager, (159) ac vallis Erigonis, (160) sitit:
Tuam medentis dexteram, passim sibi,
Invalida, non tam membra, quam corda, expetunt.
ACCURRE! pelle virus! his verbis tibi
Breviter, sed immo mentis effusis sinu,
Aedessa, (161) Pella, Pidna, summittunt preces:
His Scydra, Physcae, (162) Phaestos, Amphipolis, Stobi,
Ac, tua futura gnava [Reg: nava] , Berrhoee, (163) Stoa: (164)
Sapientiaeque - mysticae geminae Scholae;
Altera, Philippi (165) nomen urbs Regis gerens,
Tuus olim amor (166) futura, sertumque, et decor;
Altera, Sinus celebre Thermaici caput,
Cui nomen, illic Thessalus - Victus, (167) dedit.
Haec fatus Ales superus, ad Superos redit:
At Paulus, alas simul, et Aligerum, (168) induens,
Pede, nave, remis, linteis, Euris, (169) fuga
Troadis, et omni mentis in Pellam (170) impetu,
Somno solutus, somnii sequitur tubam. (171)
EMathidos, en! quae gentis, (172) et quanta, incolis
Fuerit Olympi (173) cura; quo, Caelo nova
Non hinc minus Gens lecta, nobilius suis,
Quam, Gange victo, (174) rebus adiiceret decus?
Terris quid ergo fiet Hesperiis, (175) salo
Propioribus, cadente quod Phoebo (176) tepet?
Nec his quidem oris defuit Caeli favor:
Unoque prae - eunte, (177) per cunctos iit
Populos, Salutis, rege sub Christo, gradus.
Ringente quamvis, et, relatratu gravi,
Iudae canina (178) gente nisa Apostolis
Obdere catenam; Illyribus, (179) Hispanis, (180) Getis, (181)
Ope caelitum [Reg: caelitum] , caeleste pansum est ostium.
Sic Christiana primus (ex quo iam Patri
Rex assidebat Christus, in Olympum (182) redux,)
Unda Salutis lotus, accepit Sacra,
Cultor Deorum priscus; (183) et, siquid morae
Hic traheret, atri Candidatus (184) Tartari:
A quo dein sagace transsiliit fuga.
Italusne tamen, an Celtiber, (185) patrio hic solo,
Vel laribus, esset; scire, vix operae (186) puto.
UNUM dat, omnis limes, ad Superos, iter:
Deus UNUS; Unae Gentibus caeli fores.
Vir autem quidam erat in Caesarea, nomi - ne Cornelius; centurio cohortis, quae dicitur Italica. Act. 10. v. I.
]
Qua nitida (187) Pario (188) tollit e saxo caput
Urbs grande, CAESAREA, (189) cui priscum, sua
De Turre, (190) nomen positor indiderat Straton;
Centum (191) regebat, vite (192) conspicuus, viros
VIR, militatis clara pars Aquilae, (193) minis
Quam bellicosis Itala quatiebat Cohors
Syrios (194) in hostes. nomen huic, CORNELIUS.
Hunc lite dubia pectus agitabat vagum;
Humana quamnam cura deligeret viam,
Qua Mens quietis itet ad metam suae,
SUMMIque vero staret in fundo BONI?
Pars Urbis una, (195) Moysis haerebat Sacris:
Quam, Sancta fari, sensit; at, facere impie.
Pars alia, Syriis munus (196) adolebat Deis (197)
Fruticis Sabaei. Tertium bipedum genus,
Itala Quiriti sacra faciebat Iovi: (198)
Et hi, nec agere recta, nec, amabant, loqui.
Religiosus, ac timens Deum. Actor. 10. v. 2.
]
QUID faceret hic, Vir hybrida, (199) iam recti capax,
Hostisque scelerum? cui tamen stabant adhuc
Simulacra fixa patria, non unum nefas:
Mars, Pallas, Hebes mater, (200) Alcides, (201) Venus,
Ganymedis ales; (202) quaeque: Martigenis (203) dabat
Mammas alumnas, Iliae (204) gnatis, lupa: (205)
Pietatis Italae Signa; re vera, impia:
iurata tamen, et Ducibus, et cuneis Ducum;
Praelata labaris; (206) picta clypeorum in sinu;
Idola in Aris, ante vestibula, ac fores.
Et ipsa per principia (207) castrorum, ac fora,
Praetorianos pone Sacrorum focos. (208)
His abstrahendus igitur a scopulis erat
CORNELIUS. Iudaea, Barbaries, (209) Tibris, (210)
Tenero ciebant nauseam stomacho, suis
Seu legibus, morumque distorta via;
Seu tot deorum, stulte adorato, luto.
Probitas placebat. (211) Calce sed fluido vagum,
Supraque caecas Ditis (212) errantem scrobes,
Quis expediret, (213) praevia VERI face?
Faciens eleemosynas multas plebi: et deprecans Deum semper. Is vidit in visu manifeste etc. [Abbr.: et cetera] Actor. 10,v. 2. et 3.
]
AURUM (fatemur) illud, ac pretium, Salus
Quo comparatur, paxque, sunt densae PRECES. (214)
His iunge, largam Pauperum - turbae manum.
Sic horum utrumque, si pari currant pede,
Quasi Vena silicis, lucidi flammam evocant
iubaris; (215) quod Arctam (216) monstrat ad Superos viam.
QUI caecus es, Precate, Largire; et Vides.
Id Miles errans egit. aggessit Preces:
Aluit egentes: Vidit (ac medio quidem
Die) salutis indicem, caelum, ac DEUM.
Plusne aliquis optet? Una vox, totum dabit:
ILLUMINATUS, (sic loqui Pietas iubet,) (217)
Doctusque caelum ab Angelo est, Cornelius:
Ac sana didicit Sacra, pro vanis, sequi,
Ab Olympico (218) ductore, dux Itali sagi; (219)
Heroque concors, tota Corneli domus.
Vidit, quasi hora diei nona Angelum Dei introeuntem ad se. etc. [Abbr.: et cetera] Act. 10. v. 3. et seqq.
]
Meruit cothurni, tanta res, (strictam tamen,)
Operam. DIES, iam partibus lucis tribus (220)
Sensim evolutis, Solis assidua fuga.
Vesperis (221) ad axes, ac freti Tartessii (222)
Littora, volabat: quando, sub opaci laris (223)
Centurio velo, non minus calida prece,
Pronoque gestu, quam sub auratis tholis, (224)
Caelo supinas Auso (225) tendebat manus;
Nec rorulentae supplici deerant genae:
Cum, sindonis repente caelestis nive,
Radioque, fulgens iuvenis Alipotens adest.
Conspicuus homini, quin et os hominis gerens,
Habitumque, laeti; lene suspenso pede
Ingreditur; ac mox, et prior, trepidum alloquens;
CORNELI! (ait), tam sanctus hic aestus tuus,
Tua vota tot, largaeque pauperibus manus,
Clausas Olympi (226) perterebrarunt fores;
Nebulisque longae noctis, (227) in vapidum aerem,
Face dissipatis Solis aeterni; Tibi
Hanc veritatis lampadem, certam ac novam,
Ab Lucis omnis Fonte primaevo, DEO,
Genitore VERBI, (228) comparaverunt. Et hoc,
Hoc, aio, Verbum, in carne (229) MESSIAM, tibi
(Ex homine, iam nunc, Numen ut discas homo,)
Petrus, Sacrorum referet Interpres; fide
Minime bilingui: littoris rauci, Petrus,
Quod supra Ioeppen (230) pontus Occiduus ferit,
Accola sonorus; lucidi praeco Aetheris
Qui nunc, Simonis (231) hospes, (e coriis, manu
Artifice domitis, facile noscendi viri) (232)
En! huius ille, ceu sibi cognominis,
Simon, Simonis abditur tecto, Petrus.
Age; mitte ioppen: evoca precibus tuis,
Ope nuntiorum, callis (233) ignoti ducem;
Vitae magistrum. Mentis, huic, docili iugo
Date limen, (234) aures, pectus, assensum, manus;
Sacroque fonti (235) capita. Sic fatus, silet;
Revolatque in auras, Angelus. iussa Angeli
Dux implet Italus: (236) sequitur exemplum ducis,
Famula caterva; Numinis ductum, Petrus. (237)
Labitur ab alto Spiritus: (238) fari ardua (239)
Domus humilis orsa, latice renovatur sacro:
Et, qui Tiberio (240) nuper, atque Aquilis, dabant;
Meliora nunc ad Signa traducti, DUCI
Sua NAZARENO (241) milites, dant nomina.
[Gap desc: 28 pp. testimonia et observatiuncula]