IOSEPHO, elegantissimae Comoediarum, Argumentum dabit jucunda, nec parum elegans, etsi longiuscula narratio totius historiae Iosephianae, quam desumpsimus ex R. P. Hieremiae Drexelii libro, quem de hoc Aegypti Prorege scripsit; qui quia in paucorum manibus est, non ingratum fore Lectori putavimus, si eam totam narrationem in hunc locum transferremus. P. Bidermannus morte praeventus Iosephum hunc suum, quasi Acephalum, et sine argumento reliquit, quod et aliae pleraeque Comoediae queri possent. Sed ad Iosephum quod attinet, cum P. Drexelius in omni vita amicissime Bidermanno sit usus, si is
adhuc esset in vivis, utique non illibenter praestaret amico hanc operam, ut de suo aliquid ei ornamenti commodaret; hoc magis sperandum, id genus officii neutri fore ingratum, cum eo in loco iam sint, ubi amicitia ad perfectum venit. Caeterum si cui Narratio haec Drexeliana longior fortasse videbitur, is fastidii levandi causa nullo negotio poterit cam quam brevissimam efficere, si, quod alibi monuimus, facili saltu totam transmiserit, ut quondam Romuli frater haud satis crescentem patriae Murum; Non faciet hoc Iuventus studiosa elegantiarum, cui potissimum sudat hic labor; quia vel inde discet, facilem et perspicuam, claramque, nec inelegantem texere narrationem.
§. I. Ioseph ocellus patris sui, inter fratres suos opiliones opilio, invidiam eorum evitare non potuit. Cumque duplex somnium, agreste, et coeleste commemorasset, magis furebat invidia velut stimulis agitata. Fraternum hoc odium et invidiam triplex fomentum accendit. Primum, Impatientia; nequibant illi ferre se accusatos. Accusavit autem Ioseph fratres apud patrem de crimine pessimo, vel quod assiduis diem litibus ac rixis frangerent, vel alias immemores Numinis verecundiam pensi non haberent, et paene in bestias degenerarent. Ne scrutemur hic plura. Alterum, Superbia; nam
somnium narrans: Vidi, ait, nos ruri colligare manipulos, porro meum erigi et a vestris circumfusis adorari. Vidi etiam, inquit, a Sole et Luna, et venerabundis undecim sideribus me coli. Hoc Germani Ioseph aegerrime ferentes: Numquid Rex noster eris? Inquiunt, num ad genua tua supplices advolvemur ? Tertium, Invidia; Patri omnium carissimus erat. Invidebant ei igitur fratres sui. Nec leviter invidorum oculos vestis polymita ussit, quam adolescenti Iosepho parens fecerat. Hae odiorum caussae.
§. II. Iosephum pater amandans ad fratres pascendis gregibus occupatos (hoc olim usitatissimum negotiandi genus) iussit, videret, quid agerent. Iosephus imperii paterni tenacissimus sollicite oberrabat, dum inveniret non iam fratres, sed paene carnifices. Vix enim procul venientem intuiti, continuo de illius caede deliberarunt. Collatisque capitibus. En, inquiunt, somiator adest; occidamus illum, et videamus, quid ei somnia profuerint. Ut autem patri os oblinerent, a fera discerptum dicere statuerunt. Hic mitior Rubem: Ne fratrem, inquit, jugulemus, potius eum cisterna glutiat. Placuit consilium. Veste igitur polymita exutum in siccam foveam demiserunt. Non diu post transeuntibus mercatoribus, Indas, ad caeteros versus: vendamus illum, inquit, Madianitis. Ita venditus argenteis viginti, et ductus in Aegyptum.
§. III. Ductus est igitur Ioseph a Madianitis, a quibus emptus, et denuo venditus in Aegypto, Putiphari viro principi, militae duci, Pharaone rege. Nec Deus Iosephum suum peregre destituit, cui in rebus omnibus successum dedit. Hinc Iosephi herus Putiphar famuli sui indolem et industriam admirari, hominem Deo carum credere, miros in eo successus observare, prudentiam et fidem suspicere, sed et caeteras in illo virtutes venerari, ei denique totius domus curam committere, eumque, non ut mancipium, sed ut animam suam amare. Accessit Dei liberalitas, quae omnes Putipharis complexa facultates, penora, agros, horrea, cellas, praedia, pecus, gazophylacia maximis augmentis locupletavit, propter unicum hunc famulum Ioseph. Ipse Putiphar in sua domo velut beatus infans, curarum securus fruebatur mensa, quam illi Ioseph struxerat.
Sed o nihil tutum in rebus humanis, nihil ab omni parte beatum; Erat Iosephus eleganti forma. Haec dominam ad amorem non pudicum sine Iosephi culpa impulit. Et quia vigilantissimus est amor, observavit amans hera tempus, quo Iosephus absque arbitris posset ad flagitium invitari. At ubi castissimus iuvenis hoc agi sensit, animosa verecundia obarmatus: En, inquit, dominus meus, domum omnem, praeter te, suam conjugem, meae curae commisit, quomodo igitur in herum tam benevolum
ego tam malevolus sim? Non possum hoc facere. Nec tamen improba mulier iisdem iuvenem blanditiis, identidem oppugnare desiit. Ita solune aggressae; victoriam a suis precibus speravit. At ille pallio quod improba prehenderat, relicto, profugit foras, scelevis purissimus.
§. IV. Aegyptia mulier, Putipharis conjux, famuli virtutem, sui contemptum interpretata, pallium, quod impudica invaserat, matito exhibuit, velut certum servatae conjugalis fidei argumentum, simulque famulum innocentissimum accusans: Vide, inquit, marite mi, qualem servum conduxeris. Homo ille Hebraeus, homo nequissimus huc irruit, ut dominae suae vitium offerret. At ego solis clamoribus pudicitiam defendi posse arbitrata excivi huc domesticos. At ille territus; quo expeditior se hinc proriperet, fugae impedimentum reliquit pallium. Et en vel ipsis oculis fidem facio. His auditis Putiphar, fallaciis improbissimae uxoris nimium credulus, mox horrendum excandescens in Iosephum, in regium carcerem iussit eum abripi, suo tempore pro meritis plectendum.
§. V. Iosephus iam paene caerceris praefectus cum aulicos duos captivos accessisset, tristiores eos observans tristitiae caussam quaesiit. Cui uterque: Somniavimus, aiunt, nec est, qui somnium interpretetur.
Iussi dicere. Pincerna regius sic orsus est: Videbana vitem lente crescentem in tres diffundi propagines. Ego maturas iam uvas in Pharaonis poculum expressi, regique porrexi. Cui Iosephus: Somnii, ait, explicatio haec est: Evolutis diebus tribus tuo te muneri rex restituet; tu potionem more solito gustu libabis. Sed quaeso te, cum bene tibi fuerit, mei memineris, et suggeras Pharaoni ut innocentiam meam in libertatem asserat. At qui pistrine praefectus fuerat interpretis prudentiam audiens: Et ego, inquit, somniavi me capite portare canistrum triplex, supremo quidem contineri, quicquid artis est pistoriae, et aves inde pasci. Cui Ioseph; Tres, inquit, supersunt dies, quibus elapsis in crucem attollaris, et volucres cadaver tuum lacera bunt. Exinde dies natalitius Pharaonis erat tertius, quo epulum regale palatina familia celebravit; in eo rex memor vinctorum, iussit pincaernam denuo sibi a poculis esse; pistorum principem in fur cam egit. Eventis utroque conjectoris veritas com probatae est.
§. VI. Interpretationem somniorum a Iosephe datam fuisse verissimam docuit eventus. Nam Pharae inter epulas sui Natalis hilarescens, carcerem iussit pandi, et pincernam quidem ad pristinum munus evocari, pistorem vero in patibulum corvis pabulum appendi. Pincerna non integrae solum libertati, sed regio muneri restitutus, sui conjectoris
et interpretationem, et preces in rebus secundis suavissime potuit oblivisci. Quod sacer historicus singulariter notans, et velut miniatulam apprimens: Et tamen, inquit, succedentibus prosperis praepositus pincernam oblitus est interpretis sui.
§ VII. Dum Iosephus adhuc in vinculis est, Pharao rex somniat se ad flumen stare, e quo septem obesae boves, et macilentae totidem emergerent, pascerentque ad amnis ripam. Sed strigosae illae et exesae macie devorarunt pingues, et corpulentas. Expergefactus, Pharao rursus et dormire coepit, et somniare, septem uberes spicas culmo attolli uno, juxta quas aliae septem graciles et uredine afflatae surgerent, quae priores devorarent. Terruit ea res Pharaonem iam vigilem. A conjectoribus ergo interpretationem somnii petivit; aptam nullus dedit. Hic pincernarum magister ab oblivione diuturna evigilans: Fateor, inquit, oblivionis meae culpam. Nam in vinculis tam ego quam pistor, iam suspensus, eadem nocte praesaga vidimus somnia. Vinctorum socius Hebraeus eam dedit interpretationem, quam eventus in utroque nostrum ad amussim comprobavit. His auditis rex Iosephum illico sibi iussit sisti. Ita Iosephus ritu Aegypito attonsus, et vestitus in regis conspectum venit. Cui rex: Ea, inquit, per quietem vidi, quorum interpretem commodum non habeo, atqui
te aiunt hac in re praecellentem esse. Cui modestissime Ioseph: Absque mea opera, inquit; Deus Pharaoni prospera respondebit. Narrationem igitur ingressus Pharao: Oblata, inquit, mihi per somnum species, septem boum praepinguium ex aqua prodeuntium. Has aliae septem sequebantur deformes, et extrema macie corruptae, quae prioribus devoratis nullum saturitatis indicium dedere. Evigilantem rursus depressit sopor; et en somnium alterum. Septenas vidi spicas uno pullulare calamo pulcherrimas illas et plenissimas. Has septenae sequebantur aliae in stipula eadem, sed tenues et urica tactae, quae priores absumpserunt. Nihil hic habent mei conjectores dicere. Te igitur audiam. Ad ea Ioseph: Vnum, inquit, somnium est gemina specie oblatum, monens futurorum. Septem obesae boves, septemque spicae uberes septem portendunt annos omni ubertate formosissimos: At vero septem boves vix ossibus haerentes, septemque inanes spicae venturam famem praenuntiant. Nimirum haec annorum series sequetur. Septem continui erunt anni Aegypto tota fertilissimi. Hos septem alii excipient tanta sterilitate deformes, ut in oblivionem abitura sit prior omnis abundantia. Alterum porro somnium prioris certum est argumentum, et confirmatio. Rex ergo velit iubeatque virum prudentem ac industrium Aegypto praefici, qui per provincias designet praepositos, ad quintam frugam [(perhaps: frugum)]
partem septennio felici convehendam, in futurae famis solatium. Omne autem frumentum sub regis potestate condatur. Ita Aegyptus et seipsane et alias extra se terras servabit. Placuit consilium tam Pharaoni, quam palatinae omni familiae.
§. VIII. Audito Iosephi consilio rex versus ad suos: Num, inquit, invenire poterimus talem virum, qui spiritu DEI plenus sit? Mox iterum ad Iosephum: Quando igitur, inquit, divina polles scientia, te meliorem non habebo alterum summae rei te, meaeque domui praeficiam; tibi populus universus oboediet; uno solum regni solio te praecedam; Aegyptus omnis sub tua erit potestate. Cum dicto annulum e suo digito rex trahens, Iosephi digitum eo induit, adjecit vestem byssinam, et torquem auream, iussitque eum in curru regio considentem per urbem vehi, praeeunte praecone ac monente, ut omnes genu flecterent et Aegypto toti praepositum salutarent. Sed et Iosephi nomen mutatum, et appellatus est Salvator Mundi. Nec defuit par tanto principi conjux, quam ei Pharao despondit filiam Putipharis Heliopoli sacerdotis Asenetham. Trigesimum agebat annum Ioseph, cum ad hoc fastigii evectus regiones Aegypti omnes obiit, ut sciret; quantum annuatim conveherent frumenti. Ita septennalis coepit fertilitas, et segetes in manipulos latae ambularunt in horrea,
singulis civitatibus rerum suarum satagentibus. Tanta porro tritici fuit copia, ut arenam maris aequare videretur, et mensuram omnem excederet. Antequam vero grassari fames inciperet, duo filii Iosepho nati sunt, primo nomen indidit Manasses, quod sibi Deus jucundissimam omnium laborum oblivionem induxisset: Alterum appellavit Ephraim, quod Deus crescere se voluisset in terra paupertatis suae. Ita septennalis coepit penuria, quam praedixerat Ioseph per orbem propagandam. Aegypto tamen panis sub haec initia non defuit. At paullatim et ipsam Aegyptum fames coepit penetrare. Ita plebs esuriens a rege panem petiit. Quibus Pharao: Ite ad Ioseph et ad illius imperium vos attemperate. Cum autem fames augeret in dies, et Aegyptios acriter stimularet, aperuit Ioseph horrea et vendi iussit frumentum. Sic Aegyptus facta est Orbis granarium, eo enim Provinciae omnes confluebant.
§. IX. Cum haec in Aegypto geri audisset Iacob Iosephi parens, accersitis siliis: Audio, inquit, vendi triticum in Aegypto. Haec certe occasio non negligenda. Ergo iter quamprimum parate: ite et emite, quod familiae nostrae necessarium videtur, alioqui fame consumemur. Paruerunt filii parenti, et una omnes ingressi sunt iter. Vnicum Beniaminum Iacob domi retinens: Ne forte, aiebat, mali aliquid
huic Adolescentulo eveniat in via, mecum manebit domi. Ita decem Iosephi fratres cum aliis eo tendentibus profecti sunt in Aegyptum. Siquidem regionem Chanaan magna fames populabatur. Iam Aegypti princeps erat Iosephus, ad cuius arbitrium nutumque exteris frumentum vendebatur. Ad supremum hunc annonae praefectum deducti, prono eum corpore venerati sunt. Agnovit Ioseph fratres suos, sed id prudens dissimulavit. At illi fratrem a vigenti et pluribus annis non visum, iam barba et coma ad Aegyptios ritus insignem, veste principali ornatum non agnoverunt: Illos igitur Ioseph tanquam exteros et ignotos asperius allocutus: Vnde; inquit, venistis? At illi: E terra Chanaan venimus, Domine, ut ad victum necessaria emamus in regione hac felici. Quibus ille objectorum olim somniorum non immemor: Exploratores estis, inquit; ad indaganda terrae infirmiora venistis. At illi trepidi: Nihil horum cogitamus, Domine, sola nos fames huc egit; et alimoniam empturi venimus. Et quo magis sit fides servis tuis, parentes et familiam nostram indicabimus: Omnes unius viri filii sumus, nec mali quidquam adversus pacem machinamur. Ad quos iterum Iosephus duriuscule: Aliter est, inquit, atque dicitis, immunita huius regionis exploraturi venistis, sed sceleri honestum nomen praetexistis; frumentum fingitis emendum. Ad quae illi: Mi Domme, aiunt, duodecim eramus fratres servi
tui, parente uno geniti: natu minimus cum patre domi moratur, unus non amplius in vivis est. Et hoc est, ait Ioseph, quod dixi; exploratores estis. Verum hoc agam; experimentis vos inspiciam: Per salutem Pharaonis hinc non abibitis, dum frater vester minimus hic adsit. Vos unum ex vobis mittite, qui eum mihi huc sistat. Interea vos caeteros in vinculis servabo. Ita comperiam, quam vera sitis locuti. Alioquin per salutem Pharaonis exploratores estis. Triduum ergo in carcerem conclusi sunt.
§. X. Mitissima fuit Iosephi in fratres austeritas: quae illos ad triduum in custodias minime duras inclusit. Elapso triduo iubens Iosephus fratres educi carcere, et iam praesentes allocutus: Vos, inquit, facite, quae dixi, et ego vobis faciam vitae gratiam, Deum enim timeo. Quod si potestis fidem dictis vestris addere, nec adversus pacem quidquam molimini, vestrum unus servetur obses in carcere, vos caeteri abite, frumentum reportate. Sed fratrem vestrum natu minimum, primo quoque tempore huc sistite, ut quam vera dixeritis, re ipsa comperiam. At illi cellatis inter se capitibus: Merito haec patimur, aiunt, quia peccavimus in fratrem nostrum, cum in supremis angustiis sibi vitam rogaret non auferri. At nos in saxa obrigescentes omnem ei gratiam negavimus. Idcirco iam poenas
damus. Hic Ruben: Numquid non dixi, vobis, inquit, ut manus ab adolescente abstineretis: et non audistis me. EN poenae a nobis repetuntur ob fratrem tam crudeliter habitum. Dum haec inter se dicerent, suspicati non sunt ea intelligi a Domino quicum loquerentur, quandoquidem per interpretem loquebantur. At Iosephus comier se avertens flevit: oculis iam compositis sermonem coeptum pertexuit. Ergo Simeon velut obses ligatur in custodiam ducendus. CaeterI remittuntur domum cum tritico, reposita simul in ore saccorum pecunia, quae debebatur venditori; additis in viam cibariis. Ita iter ingressi sunt.
§. XI. Retento Simeone in vinculis caeteri fratres Iosephi abierunt emptum triticum jumentorum opera revecturi in patriam. At in primo itineris diversario, cum pabulum jumentis offundendum, in unius sacco frumentario, qui tunc solvebatur; inventa simul est pecunia. Obstupefacti omnes utramque hanc mercem retulerunt patri, et quidquid interea gestum, narrare orsi: Aspere, inquiunt, Aegypti princeps nobiscum locutus est, perinde si exploratores venissemus. Nos respondere contra; pacificos adesse, nec insidiarum quidquam moliri, duodecim fuisse fratres, uno parente genitos, ex his unum naturae convenisse, natu minimum remansisse cum patre in Chanaan regione. Mox ille voces
nostras excipiens: Facile, ait, probavero, quae fides dictis vestris habenda sit: Vnum e vobis hic retinebo in pignus, vos caeteri abite, et triticum inferte patriae; mox germanum natu minimum huc adducite: inde colligam vos exploratores non esse. Ita obsidem reddam, faciamque vobis licentiam, quae placuerit, emendi. His dictis cum omne frumentum effunderent, in saccorum summo singuli pecunias non sine terrore repererunt. At vero Iacob: In me unum, inquit, haec omnia mala recidunt. Ita violenter orbor liberis. Ioseph interiit, captivus est Simeon, et Beniamin auferetis. In me solum haec faba cuditur. Cui Ruben: Geminos, inquit, filios meos tibi oppignero; interfice illos, nisi Beniaminum huc tibi stitero: Mihi eum committe, et sospitem reducam. At Iacob obfirmati animi: Beniaminum, inquit, non dimitto. Mortuo Ioseph hic mihi unus relictus est solatio. Si et hunc cogerer dimittere; et ei adversi aliquid in via contingeret, eani mei prae doloribus defluerent ad sepulchrum.
§. XII. Fames interim regiones omnes dire populabatur. Iacob consumptis omnibus Aegypto exportatis, filios denuo cohortatus: Revertimini, ait, in Aegyptum, et modicum saltem annonae coemite. Hic Iudas locum dicendi nactus: Ille, inquit, Aegyptius annonae praefectus severissime nobis imperavit
iureiurando addito, ne rediremus sub aspectum suum, nisi fratrem nostrum minimum adduceremus. Si igitur placet; pater; eum mittere nobiscum, ibimus, uti cupis; sin ille domi retineatur, nostrum nemini permissum eo ire. Etenim quod saepe diximus, rigidissimus ille dynasta palam nobis edixit: Sub oculos meos ne redite, nisi una frater vester minimus huc adducatur. Cui Iacob: Hoc; inquit, meis miseriis augendis factum est. Quid opus erat indicare viro fratrem alium superesse: At contra filii: Sciscitatus est, aiunt, de familia nostra ordine singula, num ater etiamnum viveret, num alium haberemus fratrem? Nos ad quaestiones singulas respondimus cohaerenter. Quis ominari poterat praecepturum, ut fratrem natu minimum adduceremus? Dictis Iudas addidit: Rogo te, pater; mitte Beniamin nobiscum, ut liceat proficisci, et tueri vitam. Ego eum curabo ut meum filium; a me illum repetes. Et nisi reduxero, eumque tibi reddidero, ero peccati reus in te omni tempore. Si dilatio non intercessisset, iam rediissemus secundum. Ad quae Iacob Pater: Dura, inquit, necessitas; si sic oportet, facite quod vultis. Pergite, sed una de melioribus terrae frugibus viro munera deferte, mellis, resinae, storacis, stactes, terebinthi aliquid et amygdalarum. Simul etiam duplicem referte pecuniam, ut errorem, qui for san intervenit, eluamus. Optimus Deus conciliet vobis principem illum Aegyptium, ut reducere liceat,
tam fratrem vestrum, quem tenet captivum, quam hunc Beniaminum. Ita in Aegyptum profecti sunt. Quos ubi Iosephus, et inter eos Beniaminum est intuitus, Oeconomo suo praecipiens: Convivium, inquit, instrue, exterosque hos viros in aedes introduc; mecum hodie pransuri sunt: Fecit Oeconomus imperata. At illi exterriti collat is clam sermonibus: Ob pecuniam, inquiunt; quam in saccis retulimus, vocat nos annonae dominus, ut calumniam in nos devolvat, et violenter subjiciat servituti. Quamobrem in ipsis foribus Oeconomum allocuti? Domine rogamus, inquit, ut audias nos. Frumentum hic nuper emimus bona fide, dum revehimus, et saccos in hospitio primo aperimus, pecuniam in ore saccorum reperimus, quam nunc eodem pondere reportavimus. Sed et aliam insuper monetam attulimus emendis necessariis. Si quisque nostrum suam interroget conscientiam, scire non possumus, quis pecuniam reposuerit. Ad quos Oeconomus: Bono este animo, inquit, non est, quod metuatis. Faventem vobis Deum habuistis: Nec ego vos fraudis ullius accuso. Mox Simeon e vinculis eductus caeteris se stitit. Sic una in domum introductis, pedes velut hospitum loti; praebitum jumentis pabulum. At illi cum muneribus opperiebantur solliciti, dum Iosepho principi Aegyptio triclinium ingresso ea offerent. Meridie igitur adest Iosephus, at illi venerabundis manibus tenentes munera obtuleruut, pronoque corpore adorarunt fratrem adhuc
semper ignotum. At ille clementer illos resalutans: An etiamnum, inquit, in vivis est pater vester senex, de quo mihi dixeratis, an sanus, et incolumis? Ad quae illi: Domine, vivit adhuc servus tuus, inquiunt, et sospes est. Et una cum dicto eum denuo submississime adorarunt. Mox Ioseph oculos in Beniamin fratrem uterinum reflectens: Hiccine, inquit, minimus natu frater est, ut dicebatis? Misereatur tui Deus, mi fili, atque hic lacrimis vi erumpentibus properavit ad cubiculum, et indulsit fletui. Facie iam lota egressus iussit afferri fercula. Ita discubuerunt, sed ritu patrio seorsum Ioseph a peregrinis convivis. Nefas enim habent Aegyptii cum Hebraeis accumbere, convivio, ut vocabant, profano. Discubitus ordo ad aetatis discrimen est observatus: Misitque Ioseph e sua mensa fratribus nobiliora fercula, maxime Beniamino, caeteris obstupescentibus, nam etsi minimus. quintuplo tamen plus aliis acceperat. Liberalius omnes biberunt.
§. XIII. Finitis epulis Iosephus oeconomo praecipiens: Singulorum saccos, inquit, frumento imple ad summum, et una pecunias repone. At scyphum meum argenteum in sacco minimi natu absconde. Dictum factum. Ita mane postero abierunt: jamque urbem egressi perrexerant, cum Ioseph accersito oeconomo: Mox, inquit, abeuntes illos Hebraeos
insequere, et opprobrans interroga: Cur malefactis beneficia rependere studuistis? e scypho, quem furati estis, dominus meus et bibere, et augurari solet, Improbissimum facinus commisistis. Fecit, dixitque oeconomus quod fuerat iussus. At illi: Cur domino nostro, inquiunt, sic loqui placet, servos tuos tantum admisisse sceleris? Pecuniam in saccis inventam reportavimus e Chanaan, quomodo igitur e domo aliena aureum quid vel argenteum furemur? Interficiatur ille apud quemcunque inventum fuerit, quod quaeris, nos caeteri in servitutem rapiamur. Quibus oeconomus: Fiat omnino, ait, quod ipsi in vos decernitis: Imo et mitius agemus vobiscum. Apud quemcunque deprehensum fuerit furtum, sit servus meus, vobis aliis impune ferentibus. Igitur frumentariis saccis quam primum depositis, oeconomus scrutari coepit, initio sumpto a fratre natu maximo ad minimum. Ita demum scyphus in sacco Beniamini repertus. At illi ritu patrio diloricatis vestibus reverterunt in urbem. Et mox sistentes sese Iosepho proni corruerunt omnes in terram, eumque adorarunt. At Ioseph iram simulans: Quae, inquit, haec vestra est protervia? NUm ignoratis, quod in arte augurandi similis mei non sit? Ita epulum a me vobis praebitum pensatis furto? Hic Iudas caeteris cordatior: Quid respondebimus, inquit, domino meo, aut quod nomen huic culpae praetexemus? Invenit Deus iniquitatem servorum, en omnes domino nostro serviemus,
et nos et apud quem inventus est scyphus: Cui prompte Ioseph: Absit hoc a me, inquit, ut sic agam, sed ille ipse qui scyphum est furatus, sit meus servus: Vos alii abite liberi ad patrem vestrum. At ludas de capite agi ratus, resumpto ad dicendum animo, accessit propius, et exstimulata confidentia: Oro, inquit, et obtestor, mi domine, liceat servo tuo, quod in rem est proloqui: ne famulo tuo indigneris necessaria dicturo; te meum a Pharaone dominum iure veneror. Interrogasti nuper servos tuos de parente et fratre nostro. Respondimus, quod res erat, parentem iam senem etiamnum esse superstitem cum fratre parvulo, cuius uterinus frater obierit; illum autem parvulum parentibus unice carum in deliciis haberi. Mox imperatum nobis, ut eum huc adduceremus, non minus carum hic futurum. At nos domino nostro celare non debuimus, filium a parente abstrahi non posse sine letali parentis luctu. Hic iussi sumus aut non redire sub oculos domini nostri, aut redire cum fratre parvulo. Cum ergo rediissemus ad patrem, haec ei omnia exposuimus, graviter attestati, redire in Aegyptum nobis penitus negatum, nisi nobiscum redeat minimus natu frater. Quibus pater: Vos, aiebat, duos mihi filios solatio natos non ignoratis, unum laceravit bellua, nec de illo hactenus quidquam auditum: si et hunc a me violenter abstraxeritis forsan non reddendum, canos meos ad tumulum pertrahetis. Si ergo rediero
ad famulum tuum, parentem nostrum, et abfuerit parvulus, quem ut animam suam amat, morietur luctu, nosque caussa erimus praecipitati funeris. Ego, Domine, servus tuus ero, qui eum in fidem meam recepi, et spopondi, peccati me reum fore in patrem meum omni tempore, nisi a me reducatur. Ego itaque manebo domini mei servus ad omne obsequium paratissimus, modo hic adolescens redeat ad parentem. Ego certe nullo modo reverti possum ad patrem meum absente hoc eius filio, ne moeroris, qui patrem meum conficiet, assistam testis.
§. XIV. Post quam Iudas Iosephi frater anxia prorus eloquentia caussam suam peroraverat. Non potuit ultra se Ioseph cohibere, sed lacrimis et affectibus inter se certantibus facessere iussit e loco arbitros omnes, solisque fratribus retentis, in lacrimas simul et gestientem vocem erumpens: Ego, inquit, ego sum Ioseph frater vester. Num adhuc pater meus vivit? Attoniti ad hanc vocem fratres, nec verbulum mutire poterant. Mox iterum humanissime Ioseph: Accedite, inquit, ad me. Accesserunt. Ad quos denuo: Ego, inquit, frater vester sum Ioseph, ille ipse, quem vos vendidist is in Aegyptum. Mittite pavorem animis; non vos torqueat, me a vobis venditum esse Aegyptiis. Deus me in vestrum bonum praemisit in Aegyptum. Iam
biennium est, quod fames terras coeperit depopulari; superest quinquennium, quo nec arari poterit, nec meti. Idcirco me providentissimus Deus prodromum vestrum huc misit, ut vita vobis servaretur a fame defensis. Non vestro consilio, sed Dei voluntate huc missus sum. Videte potentiam divinam, quae me Pharaonis paene patrem, totius palatinae domus Dominum, Aegypti principem constituit. Festinate, et ad patrem meum quamprimum redite, illique nomine meo dicite: Ioseph filius tuus vivit, Aegypti universae Dominus, mandatque ut sine mora descendas ad ipsum. Habitabis terram Gessen, erisque juxta me tam tu, quam filii tui, tui nepotes, omne tuum pecus, omnesque facultates tuae. Hoc loco te pascam, nam anni quinque famis etiamnum restant superandi. Illa te tuaque omnia consumeret, si solum non mutares. En oculi vestri, et oculi fratris mei Beniamin vident, quod os meum, et cor meum ad vos loquatur. Nuntiate igitur patri meo universam gloriam meam, et quiquid ipsi oculis in Aegypto cernitis. Properate, et meum ad me parentem adducite. Quibus dictis singulos suavissime complexus est. Cumque in Beniamini collum rueret, flevit largiter, non minus flente Beniamino. Ita caeteros fratrum complexus Ioseph et osculatus omnes ordine, singulos suis perfudit lacrimis. Mox per omnem Pharaonis aulam fama est dedita, venisse fratres Ioseph. Ad hanc auditionem gavisus est Pharao, et omnis palatina
familia. Et ut Rex suum testaretur gandium, prompta liberalitate versus ad Iosephum: Manda, inquit, tuis fratribus, ut quamprimum reversi in Chanaan, vestrum parentem, et omnem secum cognationem huc ducant. Mecum esse volo, et regni mei divitiis frui: Ego dabo vobis omnia bona Aegypti, ut comedatis medullam terrae. In eam rem hinc plaustra secum accipiant ad conjugum et liberorum vecturas. Huc etiam omnem suam convehant supellectilem, nam omnes opes Aegypti vestrae erunt. Factum quod imperatum. Iosephus et plaustra et alimenta in viam addidit, prout rex iusserat. Singulis praeterea suorum fratrum geminam vestem; Benjamino autem quinque vestes, quingentos insuper argenteos donavit. Tantundem pecuniae, ac vestium patri mittens adjunxit decem asinos totidemque asinas oneribus subvehendis. Iamque accinctis ad iter fratribus: Ne, inquit, irascamini in via.
§. XV. Iosephi fratres optimo viatico instructi, redierunt in Chanaan ad parentem, cui mox faustissima nuntiantes: O pater, inquiunt, Ioseph tuus filius noster frater etiamnum vivit, et est princeps ac Dominus Aegypti. Hoc audito Iacob velut e gravi somno evigilans, non satis credidit, quae dici audivit. At illi junctis vocibus omnem rei ordinem
narrare, ostendere jumenta, currus, et plaustra a Iosepho submissa monstrare, opes et gloriam fratris extollere. Cumque iam non auribus solum, sed et oculis fuisset fides facta, senex Iacob velut a mortuis excitatus coepit reviviscere, inde in laetas voces erumpens: Sufficit mihi, ait, sufficit, modo filius meus Ioseph etiamnum vivat: ibo et videbo illum priusquam moriar. Non distulit ergo Iacob destinatum iter: Cum omni familia omnique suppelectile et pecore in viam se dedit, venitque ad puteum iuramenti, ubi mactatis victimis audiit Deum noctu haec sibi dicentem: Ego sum fortissimus Deus patris tui: noli timere, descende in Aegyptum, quia in gentem magnam faciam te ibi. Ego descendam tecum illuc, et ego inde adducam te revertentem. Ioseph quoque ponet manus suas super oculos tuos. Iacob igitur divinis vocibus ad iter perseverandum confirmatissimus, cum omnibus liberis et nepotibus, cum facultatibus omnibus venit in Aegyptum. Capita hominum in familia Iacob universe fuerunt septuaginta. Quod ubi Ioseph per fratrem suum Iudam agminis totius prodromum intellexit, parenti obvius curru vehens prodiit. Cumque iam in mutuum venissent conspectum, in amplexus et oscula ruebant pater et filius qui prius lacrimis loquebantur, quam verbis. Pater ad aspectum filii exultans gaudio: Iam, inquit, laetus moriar, quia vidi faciem tuam, et superstitem te relinquo. At Ioseph omnibus
amantissime salutatis: Nuntiabo, inquit, Pharaoni regi, parentes meos et fratres cum omni familia, et cunctis facultatibus suis venisse ad me; Viros alendi pecoris gnaros esse. Si vos ergo rex accersitos ad se interrogaverit, quid artificii calleatis, dicetis: Servi tui pastores sumus, et nos, et maiores nostri. Hoc ideo respondendum censeo, ut terra Gessen vestrae habitationi cedat. Aegyptiis enim pastores ovium exosi sunt.
Stomachum illa movebunt; sat scio.
Misu: MIS. Euge tu, optime.
Nihil ad rem, quam paramus, tempestivius.
Tum tu Ira, quid habebis?
Ira: IRE. go autem, quam fecerit
Delationem occulte; Scitis, crimine
Quam atroci, saepe fratres accusaverit?
Misu: MIS. Scio, scio: Sapis. Tu Odium?
Odiu: ODT. um ego tenerum patris
Amorem.
Misu: MIS. Neque tu absurde. Hem plenas optimi
Consilii matres. Tu autem vetula venefica,
Tu una, nihil, in medium quod consulas, habes?
Invi: INV. Ego, si probatis, vestem polymitam.
Misu: MIS. Oh, tace;
Hoc ipsum est ulcus: tange, tange, quoad voles:
Ite modo, et alacres, ut cuiusque captus est,
Caepta expedite. Abite, currite, ruite.
Ego succenturiatus adero, si quid me opus erit.
Ea res ad me attinet; pro amicitia tamen
Tibi dico; id nec recte, nec sapienter facis.
Jaco: JAC. Ad fratres illum misi, non ad exsperos.
Jora: JOR. Sic est; sed solum, absque duce, absque comite. Non feras
Tu usquam ullas esse credis? non sicarios?
Non undas? non mille alia, quae timeat puer?
Jaco: JACJorame, haec iam omnia cogito: sed, quae hominis est
Conditio, tum non cogitabam; et nescio
Quis egerit me error, uti vellem. Inde inquies
Mihi hora, et assiduus timor, assiduus dolor.
Nam, ut tibi confitear; Liberis ex omnibus
Illum unice unum amo.
Jora: JOR. Id scibam [Gap: not deciphered] res magis
Visa mihi indigna.
Jaco: JAC. Si possent facere [(reading uncertain: print unclear)]
Infecta, factum id nollem. Nunc omnia DEO
Sunt permittenda. Nam esse illi curae puer
Videtur. Saepe mira quaedam somniat,
Quae non somnia aliquis, sed oracula, putet.
Ea tu intus audies Jorame, si voles.
Jora: JOR. Volo, quae vis.
Jaco: JAC. Igitur intro abimus?
Jora: JORI; sequor.
Jaco: JAC. Et alioqui magnum aliquid ipsa me indoles
Jubet sperare.
Jora: JOR. Ita semper visum est et mihi.
Informe spectrum? Hui qualis facies? quantulum
Abfuit, ut disperirem? totus diffluo
Sudore.
Aser: ASF. ratrem audii Ubi est? Dane, quid accidit sinistri?
Danu: DAN. In a: boris umbra paullum indormii,
Cum adrepsit larva: qualem qui inferos volunt
Notare, pingunt: atra, faeda, lurida,
Incincta viperis, et ense fulminans.
Illa minitando mihi, Josephum identidem
Memorabat; illa patris iram; illa alia mihi
Dira ingerebat.
Aser: ASC. onjectorem somnii
Consule Josephum. Scis, qualem illum interpretem?
Danu: DAN. Illum inferi inferaeque omnes interpreten.
Ab illo, opinor, haec oriuntur. Praemium
Iam olim numerassem, ni parenti parcerem.
Aser: ASE. t me, Dane, acrius in dies urget odium
Cum cogito mecum, quanto ille unus caeteros
Anteeat fratres: ille solus polymita
Praetexta fulget. Nos armenta in pascuis
Vigiles servamus: Ille patris in sinu
Ignavus dormit.
Danu: DAN. Nec adeo immerito id quidem:
Quandoquidem, ut nosti, matre nos ignobili
Ancilla nati: Ille est Rachelis filius.
Aser: ASE. rgo ille melior?
Danu: DAN. Certe patri carior.
Gadd: GAD. Audite, audite. Ubi estis fratres?
Aser: ASG. addus est.
Gadd: GAD. Ubi caeteri?
Danu: DAN. Quid est?
Gadd: GAD. Ubi enim sunt? Nam omnibus
Necesse est hoc huius narrare somnium.
Danu: DAN. Etiam ergo somniasti, Nephthaline?
Neph: NEPH. Ego
Vidi omnes iterum supplices procumbere,
Et Josephum omnium cervicibus nostrum
Dire insultare.
Aser: AS In furcam apage hoc tibi somnium:
Quid mallet ipse somnaire?
Danu: DAN. Aliquid tamen
Portendit somniorum istaec consensio.
Nam et mihi quid evenerit, huic modo recensui:
Haud discrepamus. Quid si et reliquis fratribus
Paria evenere?
Gadd: GAD. Adeamus. Nescio quid, piget
Josephi meminisse? Stomachus omnis vertitur.
Peregrirta. Montes, silvae, valles antea
Non visae mihi. Quid si erro; et solitudinem
Incultam, et monstris pestilentem inambulo?
Saltem esset obvius homo, qui ignaro viam
Monstraret? nemo hic inquilinus uspiam est?
Nemo hic viator? nemo est ullus? Paululum
Ergo acquiescam. Nam et pedes mihi labant;
Et porro quo progrediar, penitus nescio.
Tu o patrium Numen, mitte erranti ducem:
Fratresque ostende; o fratres optandos, mihi!
Atque ecce, vocem accipio: persequar sonum.
Est fistula rusticantis. O quisquis es, age, et
Errantem absolve.
Rust: RUST. Unde haec mihi vox allabitur?
Tun' me vocaras?
Jose: JOS. Ego te, mih homo.
Rust: RUST. Quidnam est rei?
Jose: JOS. Temere aberravi de via.
Rust: RUSt. Aequum non erat
Ut solus ambulares. Sunt divortia
Viarum hic multa, quae vel gnarum quemlibet
Impediant.
Jose: JOS. Visum ita patri erat: neque decuit
Ut filius recusarem.
Rust: RUST. Quis est pater?
Jose: JOS. Ut maxime dicam, haud novisti. Caeterum
Ad fratres me ille iussit visere: quos decem
Versari hic, una in pecore pascendo putat.
Rust: RUST. Illine fratres?
Jose: IOS. germani.
Rust: RUST. tui?
Jose: IOS. mei.
Rust: RUST. Novi omnes. Nam in vicinia compascuum
Nuper agrum habuimus. Verum illi, nihil tui
Magnopere quod simile sit, habent.
Jose: IOS. Habent patrem.
Sufficit hoc fratri, ut fratres agnoscat, et amet.
Sed omitte, mi vir, plura; ad fratres duce me.
Rust: RUST. Age ergo, ducam. Hic tibi vallis est; quam interluit
Quietus amnis: is, qua ponte jungitur,
Est transmittendus: inde dexterum latus
Montis servandum: eo pervenies tramite
Demum Dothaeam; ubi suo pecori pabulum
Quaerunt germani.
Jose: IOS. Teneo.
Rust: RUST. LOCUS haud longe abest.
Jose: JOS. Tibi autem caelites hanc benevolentiam
Compensent.
Rust: RUST. Miror, si homines illi rustici
Fratres sunt adolescentuli tam nobilis?
VOX, vultus, mores, omnia multum discrepant.
Illi usque agrestes, hic quam est comis? EO, et ducem
Me aliquo usque jungam. Miseret adolescentiae.
Exploratorem.
Juda: IUD. Exploratorem? cui rei?
Rube: RUBIssachar et Nephthaline, in speculam ascendite:
Quis explorator sit, videte.
Danu: DAN. Quis foret?
Utique aliquis qui ingens nobis malum creet.
Juda: IUD. Nihil explorabit apud opiliones. ISS. Venit;
Venit explorator, certe.
Neph: NEP. HT. Josephus venit.
Omne: OMI. llum inferi omnes.
Juda: IUD. Quid negoti habet hic puer?
Gadd: GAD. Quid habeat! Censen', tu, simplex, frustra a patre
Huc mitti! Quicquid hodie viderit puer,
Cras audiet senex, et plus etiam audiet.
Rube: RUB. Ideo putem, puerum hic nobis humaniter
Aliquamdiu habendum; ac beneficiis silentium
Ei imponendum.
Danu: DAN. Itane? tu hunc puerum humaniter?
Qui si queat una omnes nos prodere, perdete,
Nae ille hodie faciat. Ego novi eius indolem
Superbam. Ut ille omnes nos pro servis habet?
Meditatur, loquitur, somniat superbiam.
Suadeo ut humanitate vestra spiritus
Maiores illi faciatis. Iam adeo puer
Imperium in fratres somniat: date ei moram,
Non somniabit. Ego, si judicii mei
Res esset, hodie elinguem puerum redderem.
Rube: RUB. Parcius haec, Dane; nam ut sane sit proditor,
Tamen est et frater.
Danu: DAN. Quid enim fraternum ille habet?
Opinor, vestem! Quam ille sericam unicus,
Nos omnes plebeiam gerimus, ac sordidam!
Rube: RUB. Dabis illi hanc veniam, ut gerat. Ita pueris sole
Aliquid permitti.
Neph: NEP. HTH. Permitti autem? ultro arrogat.
Ego illum, si me auditis, censeo in ordinem
Cogendum, et regiae praetextae insignibus
Palam spoliandum.
Juda: IUD. Neque tu patrem cogitas?
Quem his, quam graviter offenderes maleficiis?
Gadd: GAD. Quid patrem toties? quis (malum) istic est pater?
Non liberos nos ille cogitat, modo
Iosephum ornet; nos cogitaremus patrem?
Pereat Iosephus; atque adeo hac pereat manu.
Omne: OMP. ereat; pereat conjector.
Zabu: ZAB. Non sententiam
Solum communem oportet esse, sed et manum.
Hac igitur occidetur puer, hac, hac manu.
Omne: OMH. ac occidetur.
Rube: RUB. Obsecro, quae haec insania est?
Tot unum coniuratis in puerum viri?
Zabu: ZAB. Nam in tot viros unus coniuravit puer.
Rube: RUB. Furitis aperte.
Omne: OMA. git in furorem nos puer.
Rube: RUB. Eia puer? quid viri timetis, si est puer?
Aser: ASP. uer est quidem, verum adiuvatur a sene.
Rube: RUB. A quonam sene? an a patre? timetisne et patrem?
Aser: ASI. llos timemus omnes, qui Iosephum amant.
Rube: RUB. Et me timete ergo.
Zabu: ZAB. Ergone et tu hunc ipseum amas?
Rube: RUB. Quid mirum, si fratrem?
Omne: OM. Etiam nos fratres sumus.
Rube: RUB. Igitur amate.
Danu: DAN. Illud ego scelus, illud ut amem?
Abdico fratrem.
Omne: OMA. bdicamus.
Danu: DAN. Qui dissenserit,
Qui in caedem hanc nobiscum non coniuraverit,
Itidem abdicator.
Omne: OM. Abdicator.
Danu: DAN. Perimitor.
Omne: OMP. erimitor.
Danu: DAN. Quid Rubene iam ages? tu frater es,
An hostis?
Rube: RUB. Ego imo frater.
Danu: DAN. Subscribis igitur?
Rube: RUB. Sinite me, fratres, in rem pauca dicere.
Danu: DAN. Agis hoc, an non?
Rube: RUB. Quin sinite pauca me prius.
Danu: DAN. Ai, nega.
Rube: RUB. Fratres, spatium fratri date.
Omne: OM. Damus.
Danu: DAN. Age, loquere: dum ne por puero tamen.
Rube: RUB. Nolo consiliis vestris intercedere,
Neque, quin pueri plectatis insolentiam
Morari. Caeterum istud ipsum quo optimo
Possitis pacto, decretum est ostendere.
Lata est sententia; Moriatur, et quidem
Si ita vultis, atrociter; dum ne vestra manu.
Sime: SIM.Quomodo id ergo?
Rube: RUB. Vetus est in hac vicinia
Cisterna; illuc illum, sultis, dimittite.
Ibi vasta solitudo, et squalor ipsemet
Loci timidum, sine ferro, vel quatriduo
Puerum enecabunt. Ita simul et potiemini
Voto, et cruore fratris abstinebitis.
Sinite, ut suapte vi suam mortem oppetat.
Dixi, quae visum est.
Juda: JUD. In tuas partes eo.
Sime: SIM. Nec mihi displiceat, dum etiam ceteri probent.
Omne: OMQ. uaevis sententia sit, dum condemnet, placet.
Juda: JUD. At quo commento rem patri excusabimus?
Rube: RUB. Nunc hoc agamus: de illo post meditabimur.
Gadd: GAD. Eccum ipsum!
Danu: DAN. Hui pruriunt in sanguinem manus.
Rube: RUB. Lente, obsecro. Ego interea loci, visam ad greges.
Ad fratres scio: fratri salutem reddite.
Danu: DAN. Quis enim tu es, adolescens, qui ad nos tam libere?
Jose: JOS. Ah, quis es? omitte quaerere: frater sum tuus.
Danu: DAN. Meus tu?
Jose: JOS. ne lude.
Danu: DAN. Fratres mihi sunt, rustici
Hi, quos vides, paupere vestitu sordidi.
Tu tunica fulges nobili; atque serica
Vestiris tela. Noster non es; falleris;
Quaere alios fratres.
Jose: JOS. Ah, si tunica obest mihi,
Ne frater credar; sinite, abjiciam: sinite me,
Dum sordidos centones, mendicabuli
Lacinias sumam.
Danu: DAN. Haud te pater agnosceret,
Si hanc togulam a te abiiceres.
Jose: JOS. Dedit hanc pater mihi:
Qui si dono mihi suo fratres abstulit,
Reddo tunicam patri; reddat fratres mihi.
Non equidem tanti tunicam mihi emo polymitam,
Fratres ut vendam. Ah, pluris sunt fratres mihi.
Josephus enim ego sum; Josephum agnoscite.
Gadd: GAD. Itane, Josephus? Certe enim Josephus est.
Quin agimus, fratres, et futurum principem
Trepidi adoramus?
Omne: OMS. alve Princeps.
Jose: JOS. Obsecro
Quid hos me facitis ludos?
Omne: OMS. alve regule.
Jose: JOS. Quid enim commerui?
Aser: ASN. umquid tu aliquod denuo
Imperium somniasti?
Jose: JOS. Quorsum haec dicitis?
Zabu: ZAB. A patre tam caro poteras, delicatule
Puer, usquam abire? Usquam ille te dimittere?
Jose: JOS. Nusquam, nisi ad fratres. Mansissem apud patrem,
Nisi fratres nimium amassem. Hoc peccatum est meum.
Neph: NEPH. Nempe aliquid exploratum tu huc ad nos venis,
Quod iterum patri edicas, ut mos est tuus.
Jose: JOS. Si conscii bene estis, frustra metuitis.
Aser: ASQ. uid tibi cum conscientia? IUD. Age, proloquere sis,
Quid huc iisti?
Jose: JOS. Ut ad fratres inviserem.
Juda: JUD. Qua id causa?
Jose: IOD. uplici: et quia iubebat pater:
Et quia fratres amabam. Dicite vos, utram
Damnetis? neutram excusabo.
Issa: ISS. ACH. tu ut nos ames?
Jose: IOS. Specimen dedi: utinam redderetis mutuum.
Issa: ISS. ACH. Tum, puto, dedisti, cum nos patri proderes.
Jose: JOS. A fratre amante prodi frater non potest.
Zabu: ZAB. Numquam hodie omittes haec garrire furcifer?
Danu: DAN. Quid multis fabulamur? paucis transigi
Lis tota potest. Occidite illum. OM. Occidite.
Jose: JOS. DEUM immortalem! quid enim commerui?
Omne: OMN. ecem.
Jose: JOS. Quid feci, fratres. quid peccavi?
Omne: OMO. ccidite.
Jose: JOS. O pater! o pater!
Gadd: GAD. Absiste patrem poscere.
Diu illum habuisti; aliquando et nos habebimus.
Jose: JOS. Illum si habere vultis, me ne occidite.
Aser: ASEn, quam non dissimulat se a patre diligi?
Jose: JOS. Mentirer, si negarem. Vos quoque diligit.
Danu: DAN. Haurite jugulum. quid cunctamur? cedite.
Jose: IOS. Parenti parcite vestro, ah! quando parcere
Abnuitis fratri. Te ego, te, Iuda; per, tibi
Quicquid carum est, fer opem.
Juda: IUD. Recede; non fero.
Jose: IOSIssachar, ah fratrem!
Issa: ISS. ACH. Fratrem dicis? principem
Debebas.
Jose: IOF. ateor, erravi; nam servulum
Debebam.
Issa: ISS. ACH. Nulli serviunt reges. Abi.
Danu: DAN. Abripite supphoem.
Jose: IOS. Atqui te Simeon, ego,
Per iura fratris oro, per nomen patris.
Sime: SIM. Surdus, nec fratris audio nomen, nec patris.
Jose: IOS. Miserescite, si non fratris, at hominis tamen.
Danu: DAN. Nihil agis: hinc e publico abstrahite scelus.
Hic intus occidite.
Jose: IOS. Tum ergo titulum Necis
Prius indicate: ut ubi ad avum pervenero
Proavumque, caussam, cur me occideritis, sciant.
Gadd: GAD. Etiam apud inferos facere adhuc cogitas
Delationem? dic meritum te.
Jose: IOS. Hoc innocens
Non dicam. Dicam, fratrem caesum a fratibus;
Dicam a nepotibus caesum nepotem.
Danu: DAN. Ut ut
Est; dic quidlibet illis, dum dicas mortuis.
Jose: IOS. Audite caelites! insonti ferte opem.
Quem barbari defenderent, fratres necant.
Danu: DAN. Quid? quod cornu audio modo?
Levi: LEVI. Omnes otius,
Ad unum omnes. OM Quid accidit?
Levi: LEV. Nisi curritis
Mecum omnes, grex defendi porro non potest.
Lupi turmatim hac atque illac gregem impetunt.
Gadd: GAD. Hoc anni tempore lupi? qui potest?
Levi: LEV. Potest.
Iam oves laniantur. et vastantur undique;
Ni maturatis.
Danu: DAI. mus. At heus! puerum huc simul
Abstrahite. Non absolvitur proin reus.
Jose: IOS. Damnent fratres; absolvit me innocentia.
Non sentiam? non, qua fiant arte capiam?
Stygem quin iterum omnem excitabo, ut vindicem.
Si hinc iam elabatur praeda, alios casses dabo.
Per has obtestor, Issachar, supplex manus.
Miseresce insontis.
Issa: ISS. Adhuc insontem praedicas?
Danu: DAN. Exuite vestem; exuite regni insignia,
Jose: IOS. Numquam indui. Vita est, non regnum, quod peto.
Levi: LEV. Regnas, dum vivis.
Jose: IOS. Sinite alicubi pauperem
Latere, dum vivere tamen.
Danu: DAN. Non impetras.
Jose: IOS. Sinite mendicum, et stipis egentem.
Gadd: GAD. Nihil agis.
Jose: IOS. Sinite exulem.
Sime: SIM. Non persuades.
Jose: IOS. Sinite ultimos
Terrarum in ambulos [(reading uncertain: print unclear)] abire.
Danu: DAn. Non taces?
Jose: IOS. Mori iubetis me; et tacere cogitis?
Rube: RUB. Rumpor dolore.
Gadd: GAD. Quo, Rubene, hinc aufugis?
Rube: RUB. Afferte vim: diripite tunicam.
Jose: IOS. Ultro hanc dabo.
Vos hoc saltem parenti spolium reddite:
Videat infelix donum, miserandus senex.
Omne: OMI. am, iam tandem imperamus.
Danu: DAN. Praecipitem agite
Mox in cisternam.
Jose: IOS. Ah fratres, misericordiam!
Omne: OMA. liis servamus.
Jose: IOS. Mi frater, per lacrimas
Te obtestor.
Sime: SIM. At ridemus.
Jose: IOS. Per canos patris.
Levi: LEV. Iuvenes sumus.
Jose: IOS. Per Numen ipsum.
Zabu: ZAB. Denique
Per quicquid obtestare, morieris tamen.
Jose: IOS. Si inexorabiles ergo estis, et mori
Necesse est innocentem; liceat ultimos
Ire in complexus.
Gadd: GAD. Abstine, procul.
Danu: DAN. Abstine.
Jose: IOS. Ahne hoc quidem crudeles mihi conceditis,
Quod nemo barbarus, iam morituro neget?
Absentes ergo amplectar. Genitor; ah pater!
O Benjamine frater, ah frater, vale.
Et vos valete fratres. OM. Fratres non sumus.
Rube: RUB. Subdite funes axillis; obnubite caput.
Jose: IOS. Date, obsecro hanc veniam mihi, ut caelum queam
Spectare, quando terram porro non licet.
Audite caelites; tuque o Numen meum
Audi; nam mortuales me non audiunt;
Vixi innocens, quoad vixi; damnor innocens,
Et innocens occidor.
Danu: DAN. Iam periculi
Sumus securi.
Gadd: GAD. Iam regem exarmavimus;
Aser: ASG. audete, liberi sumus.
Zabu: ZAB. Iam vivere
Me ego puto.
Rube: RUB. Ego doloaris impatiens, secor.
Levi: LEV. Quid tecum tu. Rubene?
Rube: RUB. Nihil iam adeo quidem.
Sime: SIM. Tu moestus?
Rube: RUB. Vix imo capio meum gaudium,
Reviximus. Sed de parente?
Danu: DAN. Quid times?
An frustra hanc censes ereptam illi tuniculam?
Haec nos purgabit.
Rube: RUB. Quomodo enim?
Danu: DAQ. uomodo? Scies.
Ego patrem, frater, nobis faciam ita facilem,
Ut est ovicula. Sed nunc abeundum ad dapes,
Quas primas liberi capiemus.
Omne: OMV. icimus.
Vos porro socii caepta absolvite gaudia.
Ange: CHOR. ANG. Nunc tu, Iosephe, caetera perfer: et vale.
Jose: IOS. Perferam et durabo. At o quas Numini
Meo? quas tibi habebo, o tutela, gratias?
Parenti apporto: quam inquinatam sanguine
Se repperisse aiunt.
Vern: VER. Ubi est homo? huc subi.
Sime: SIM. Quae haec huius est latronis impudentia?
Plagiarii, vos liberum hominem invadere?
Juda: JUD. Quis affert fratri vim? Moriere, nisi otius.
Stil: STIL. Omitte: non est.
Sosi: SOS. Quisquis es, parce, obsecro:
Temere erravi.
Sime: SIM. Si temere etiam haec erret nam
Volo mihi ignoscas.
Stil: STIL. Culpa aliqua est nostra, fateor;
Sed ignoscenda.
Danu: DAN. Nescio sane. Nam hic solene
Paria paribus referri.
Stil: STIL. Post quam audieritis
Caussam, ignoscetis; scio. Fugitivos quaerimus
Tres servos, qui hic eruperunt ex vinculis;
Horum unum iste ex errore occurrere credidit.
Qui si deceptus est, humanum est decipi.
Juda: JUD. Ni id esset, homo; male fieret capiti tuo.
Syru: SYR. Nulla avis est libertatis tam appetens suae,
Quam iste quidem est Davus.
Stil: STIL. Nusquamne illum tu Syre?
Syru: SYR. Ne oculis quidem, here. Nebulo avolat perniciter.
Nusquam illum consequor.
Drom: DROM. Neque usquam ego profugum
Reperio.
Sosi: SOS. Here, sis probe subduxi calculos,
Lucrum amisisti.
Stil: STIL. Dum me ulciscerer prius.
Juda: IUD. Eras venumdaturus?
Stil: STI. Et magno quidem.
Nam mensium minus est trium, cum ex quatuor
Mancipiis (quamquam oppido iis liberalibus)
Talentum mihi redegi.
Juda: IUD. Hodieque coemeres,
Pueri si fieret copia?
Stil: STIL. Emerem. I D. In tempore
Subit consilium fratres. Sed opus est fide.
Huc mecum in partes.
Stil: STIL. Ad camelos interim
Ego meos visam: Post revertar.
Omne: OMO. ptime.
Juda: IUD. Vestram fidem! quanta haec est opportunitas
Fratris vendendi?
Danu: DAN. Ut vivat?
Juda: IUD. Ausculta obsecro.
Quid enim, si occideris etiam, quid lucri erit?
Minor noxa est, vendere fratrem, quam occidere.
Danu: DAN. Nocentem?
Juda: IUD. Etiam nocentem.
Gadd: GAD. Nempe ut ad patrem
Fuga elapsus redeat, nobisque malum creet?
Juda: IUD. Inanis hic metus est. Quomodo enim erumperet
Puer? aut remotis e provinciis domum
Profugus reditet? Mihi credite; tuti sumus.
Tum deinde, etiam lucrum a mangone habebimus.
Ecquid censetis?
Sime: SIM. Non aspernor.
Omne: OMV. endimus.
Juda: IUD. Vendamus ergo. Funes huc aliquis date,
Quibus puerum extrahamus. Iosephe; insere
Huic te iterum funi, et postliminio ad nos redi.
Jose: IOO. propitium Numen! Vidisti lacrimas,
Precesque audisti.
Danu: DAN. Quid ni? certe enim audiit.
Jose: IOF. ore id sciebam, ut poeniteret. OM. Poenitet
Nimirum. Ascende.
Jose: IOS. O quantas vobis gratias
Rependam, fratres, qui in vitam reducitis?
Nunc certe exosculabor beneficas manus.
Danu: DAN. Iterum blanditiis fascinare nos cupis?
Apage te sis.
Jose: IOS. Quid iam?
Danu: DAN. Apage te otius.
Jose: IOS. Quid est?
Peccone, benefactori agendo gratias?
Danu: DAN. Ne erres diu, quid te fiat, dicam. ad necem
Te dedi oportuit; pro eo ac tua merita
Erant.
Jose: IOS. Ideo cum me insperato absolvitis,
Gratiam habeo.
Danu: DAN. Interpellas. Non absolvimus,
Sed poenam mutamus.
Jose: IOS. Iterum poenam mihi?
Non satis est poenam unam innocenti pendere?
Danu: DAN. Vaenum ibis: atque hinc aveheris, alicubi
Ut servias in pistrino aut ergastulo.
Jose: IOS. DEUM immortalem! Ita me fratrem abdicabitis?
Gadd: GAD. Nihil interpella.
Jose: IOS. Ah parcite!
Gadd: GAD. Porro verbulum
Si dixis unum, ubi iam mercator venerit,
Cave.
Jose: IOS. O caelum! o terra! quid agam infelix puer?
Abrami pronepos, et Iacobi filius
Servibo?
Danu: DAN. Nos si fratres appellaveris
Illo audiente, peristi.
Jose: IOS. Dicite ergo mi
Quos dicam? Miserumme!
Juda: IUD. Ipsus est, qui illac redit.
Stil: STIL. Monstrate, si quem habetis.
Juda: IUD. Ipsum hunc, quem vides.
Stil: STIL. Illunce puerum?
Omne: OMH. unc ipsum.
Stil: STIL. Liberalis est.
Juda: IUD. Formosior erit, cum olim flere desinet.
Stil: STIL. Cur lacrimat autem?
Juda: IUD. Aegre est illi, quod hinc sibi
Videt abeundum. Servitutem hic serviit
Clementem.
Stil: STIL. Quod nomen tibi? omitte lacrimas.
Jose: IOSIosepho.
Stil: STIL. Illuditis mihi certe: Nam hic puer
Neque servus est; neque vendetur.
Omne: OMQ. uidum?
Stil: STIL. Quia
Nimis quam liberalem et ingenuam indolem
Prae se fert. Magni patris haud utique degener
Filius.
Juda: IUD. Enimvero ille nobis serviit:
Et nunc venibit, si quem emptorem invenerit.
Stil: STIL. Hoc serii ergo?
Omne: OMU. t quod quam maxime.
Stil: STIL. Indica
Pretium.
Juda: IUD. Dicam. Quantum autem dicam? dicite.
Omne: OMD. ic, dic.
Juda: IUD. Numos dico viginti argenteos.
Stil: STIL. Si serii estis, ut esse dixtis, tollite
Quantum huius est argenti. Convenit?
Omne: OMP. robe.
Jose: IOS. O frater! o genitor sancte! o patria, vale!
Stil: STIL. Hunc igitur puerum ego vicissim assero mihi.
Omne: OMI. ure facis.
Stil: STIL. Hac Syre, et Dromo illum abducite,
Camelo imponite.
Jose: IOS. Quaeso te da paullulum hoc
Morae. Quo abitis, o mei? quin verbulo
Salutem extremam accipitis abituri, et datis?
Omne: OMN. on indigemus.
Jose: IOS. Atqui verbulo tamen.
Aut saltem, vestro a me parenti dicite.
Stil: STIL. Habuisti barbaros puer Dominos. Bene
Spera, nactus es humaniorem.
Jose: IOS. Te obsecro
Mi here, da veniam lacrimanti.
Stil: STIL. Scio: ferme hoc solent
Qui commigrant: sed tempus luctum leniet.
Praeite. Hunc puerum vix talento venderem.
Putiphari est adducendus: emet, quanti volam.
Mecum reputo, dolore scindor. Qualibus
Me oculis abeuntem aspexit? quam miserabili
Voce ingeminavit fratrem? etiamnum dissecor.
Crudelis fui, etiam in parcendo. At iam meum
Depositum furtim ab hac cisterna recipiam,
Modo ne quis me aucupetur? nemo anceps adest.
Iosephe, o mi germane, o dilectissime
Meorum fratrum, ascende; ascende: iam licet.
Cape funem: ascende. Iosephe; nihil nunc time.
Ego sum Rubenus; nemo fratrum aliorum adest.
Mihi fide; ego re defendam: ego te reddam patri.
Quid ais. Iosephe? Muta omnia. Pro hominum fidem?
Quid est, quod non respondet? an dormit? an
Iacet exanimis frater? Iosephe, quid taces?
Ubi es? ades frater? nusquam est. o scelus meum!
Nusquam est frater. Nusquam puer Iosephus est.
Et ego quo ibo? quid ordiar? Ego sum reus; ego sum.
Ego fratrem prodidi innocentem. Ego perdidi
Senem parentem. Ego paricida; quid moror
Animam exhalare sontem? Iosephe. Neque dum.
Iosephe. Vox nulla. o scelus, o scelus meum!
Occide me pater! exige sanguinem meum
Iosephe frater! Ego ille simulator probus.
Ego doli inventor pestilentis. Scilicet
Huc ca consilia reciderunt. Nisi puteo
Suasissem condi puerum, viveret puer.
Heu me! quid feci? cur non propalam obstiti?
Cur caput hoc fratrum distuli offerre gladiis?
Pro fratre, aut certe cum fratre meo occumberem,
Insons insonte. Nunc vivam et moriar nocens.
Deserui fratrem; offendi patrem: estne gravius
Crimen aliud? est, Rubenus est ipse. o scelus
Meum! Quomodo dehinc parentem? quomodo
Domum paternam? quibus oculis, eheu, miser
Quibus intuebor? heu me! heu me! heu scelus meum.
Iosephe. Frustra sum. Iosephe. Sed ubi tu
Demens Iosephum quaeris? Est a fratribus
Mihi repetendus. Deserui superstitem,
Occisum vindicabo nunc. Redde puerum
Mihi Iuda. Redde fratrem, Dane! reddite
Iosephum mihi. Natum parenti reddite:
A me reposcit ille; a me reposcitur.
Juda: IUD. Quid dudum insanis, frater
Rube: RUB. Et me occidito
Crudeles parricidae.
Danu: DAN. Quem autem occidimus?
Rube: RUB. Patris senectam, animam patris. Augete scelera,
Fratrem addite fratri.
Gadd: GAD. Gui, malum, fratri?
Rube: RUB. Meo.
Nam vestrum esse negavistis.
Juda: IUD. Quaeso te an sapis?
Rube: RUB. Sapitisne vos, qui iugulastis fratrem?
Sime: SIM. Nihil,
Non est jugulatus.
Rube: RUB. Et ego quomodo ad patrem
Redibo!
Juda: IUD. Vivit.
Rube: RUB. Quibus oculis illum feram?
Juda: IUD. Vivit puer, inquam.
Rube: RUB. Quomodo placabo senem?
Danu: DAN. Superstes est Iosephus; non audis?
Rube: RUB. Ubi est?
Nusquam in cisterna est.
Gadd: GAD. At alibi est.
Rube: RUB. Oculis date
Spectandum. Ah non vivit Iosephus!
Juda: IUD. Modo sines
Tamen ut narremus.
Rube: RUB. Quid enim mihi narrabitis?
Puerum occisum? ah scio.
Juda: IUD. Certe enim vivit puer.
Sequere hac.
Rube: RUB. Sequar! ah quonam miser sequar?
An meum ad Iosephum ducere potestis?
Danu: DAN. Possumus.
Tu tantum hic insanire cessa in publico.
Rube: RUB. Cessabo, cum Iosephum videro, o dolor!
Desertum, mater.
Stil: STIL. Quam hic puer matrem vocat!
Quos fratres accusat?
Sosi: SOS. Pridem auscultavi, here;
Gravibus locum querelis implet.
Jose: JOS. Quid diu
Repugnas, mater? accipe miserum; accipe
Natum infelicem; et patria. extorrem, et venditum,
Et eheu! servum. Me audiant fratres mei
A sese expulsum, a matre receptum, Ecquid pudet
Te, mater, servi? Non est hoc crimen meum;
Non est, o mater. Genuisti me liberum;
Hac dignus matre vixi; dignus hoc patre.
Sed servum frater fecit.
Sosi: SOS. Quid tandem hoc rei est?
Stil: STIL. Non est vulgaris questus. Josephe.
Jose: JOS. Perii!
Herus est.
Stil: STIL. Quas hic tu res agis? JOS Nullas ego.
Stil: STIL. Quid, inquam, tu hic lamentaris?
Jose: JOS. Nihil est here.
Stil: STIL. Nihil est? Quod ego audierim, quod viderim, id est nihil?
Jose: JOS. Aliquid pauxillum. Caeterum nihil fuit.
Stil: STIL. Possumne ego herus ex te hodie verum extundere?
Ni rem explicassis, ferro hoc te cogam, puer.
Jose: JOS. Obsecro, here: nam, nescio quid. dicere me pudet.
Stil: STIL. Quid, inquam, hic luges? JOS. Vaenum ii: patriam, et patrem
Amisi: fratres perdidi: et, quid lugeam
Scitaris? Si haec tibi non sunt lugenda, prohibe.
Stil: STIL. Aliud plorabas.
Jose: JOA. h satis mihi hoc crat.
Stil: STIL. Ergo sequere. Non cessabo, dum verum sciam.
Illos enim pastores, fratres suspicor
Tibi esse.
Jose: JOS. Quid fraternum fecerunt ii?
Stil: STIL. Tame, est suspicio.
Jose: JOS. Vendiderunt. Inde tu
Fratres agnoscis?
Stil: STIL. Nescio; certum est quaerere.
Jose: JOS. Sequar, here, actutum. Ah ne quid desit miseriae
Meae, etiam a matre primulum inventa abstrahor.
O mater, infelicis Nati, etiam a tuo
Me arces asylo? Ibo pupillus, ibo egens,
Extorris, exul: ibo servus; a patre,
A fratre, et qui novissimus accedit dolor,
A matre desertus. Vale, o mater vale.
Video meum cruorem; video belluae
Infixos dentes. Utinam illos in corpore
Meo hebetatos! Feram o crudelem! o belluam
Immanem! petiisti unum, occidisti duos.
Quis te, o Iosephe mi. quis reddat te mihi?
Benj: BEN. Date sellam aliquis patri; date: supponite manum.
Jora: IOR. Quae audio lamenta?
Benj: BEN. Ah laticem huc aliquis: octer.
Jora: IOR. Deficitur anima!
Benj: BEN. Obsecro, Iorame.
Jora: IOR. Ubi est latex?
Iacobe!
Benj: BENo, suavissime pater! pater!
Jora: IOR. Oculos
Reclusit. Ad se rediit. Iacobe! Sinite.
Jaco: JAC. Ubi est Iosephus? ubi Iosephulus meus?
Jora: IOR. Bonum animum habe: aderit Iosephus.
Benj: BEN. Aderit, pater.
Jora: IOR. Iterum exanimatur. Undam, huc undam. Aspergite.
Quid vivimus, Iacobe? quid agimus senes?
Jaco: JAC. Adestne iam puer? adest filius meus
Iosephus?
Jora: IOR. Certe enim, Iacobe, aderit.
Benj: BEN. Pater!
Jaco: JAC. Ubi sum? ubi fuis? quis me circumstat? quomodo
Huc deveni? o Iorame, tu eras?
Jora: IOR. Veni admodum.
Jaco: IAC. Meum Iosephum, Iorame!
Jora: IOR. Scio.
Jaco: JAC. Bellua
Immanis.
Jora: IOR. Id vero non est perinde, tu
Ut metuis.
Jaco: JAC. Ah, tunicam vide.
Jora: IOR. Ah, tu illam ab oculis
Potius tolle: renovatur aspectu dolor.
Jaco: JAC. Aliter, qui possum? amisi liberos meos.
Jora: IOR. Unum amisiti.
Jaco: JAC. Imo omnes, Iorame.
Jora: IOR. Undecim
Certe supersunt.
Jaco: JAC. Quos tu narras undecim
Mihi? Omnes, omnes in Iosepho perdidi.
Iosephe! o fili? fili mi? quis te patri
Iosephe reddet? reddite Iosephum mihi.
Benj: BEN. Miserum me! pater emoritur.
Jora: IOR. Involvit dolor.
Benj: BEN. Iterum huc liquores. Recreate exanimem patrem.
Jora: JOR. Vestram fidem! quam impatienter mortem hanc dolet?
Agite pedisequi, et intro auferte, in lectulum.
Certum est nusquam hinc discedere, dum animam colligat.
Meliore jaces in Marmaricae
Ventre leaenae! Eheu dolor ingens!
An te Assyriae Panthera plagae
Hausit rictu saeva tremendo?
Nam quae potuit lacerare manus,
Quae tibi potuit lacerare pedes,
Frangere teneros deute lacertos,
Frangere crudo membra molari,
An non fuit haec Bellua saeva?
Atqui nondum flexere genu
Pater ac mater; Nondum Domino
Undena caput Sidera curvant;
Nondum supplex venit Arista;
Nec tua reliquis omnibus exstans
Humiles fratrum vidit Aristas;
Haec vera tamen somnia narrant.
Quisquamne fidem somnus habebit,
Quando Vates etiam veros
Irrita nimium Somnia ludunt?
An nos potius gens caeca sumus,
Et fata latent, certamque fidem
Sera probabunt? Forsan in aliqua
Josephus adhuc Rex erit Aula.
Viden' ut Tunicam versi colorem
Color unus habet; Sanguine tota
Perfusa rubet; non habet alium
Tincta colorem? Forte haec signat
Purpura Regem; Quid fata velint
Olim melior viderit aetas.
Lacryma nobis sala relicta est.
Neque nunc aliud quam flere iuvat,
Charum nimium flere Sodalem;
Melior nostrum non fuit alter,
Non erit alter, dum Mundus erit.
Eat in lacrimas flebilis imber;
Qui flere potest, hic flere potest.
Fundite moestos lumina fontes,
Tristia lacrymis ora rigate.
Flendi nusquam seges est maior;
Nulla hac potior lacrima fluxit.
Prim: PRIM. Stringite tela manu.
Omne: OMS. tringimus.
Prim: PRIM. Quod fecero
Ego, itidem et vos facitote.
Omne: OMP. aremus, doce.
Prim: PRIM. Bellum ego, meique coniurati, belluis
Hodie omnes omnibus indicimus, atque facimus.
Hac lege; ut qui tigrim aut leonem viderit,
Illum continuo pro hoste habeat, feriat, necet.
Qui id, cum facere potuit, facere neglexerit,
Ipse numero hostium erit.
Omne: OMH. ostis erit.
Prim: PRIM. Ipsemet
Peribit.
Omne: OMI. psemet peribit.
Prim: PRIM. Eadem erit
Seu de ursis, seu de pantheris, seu de lupis,
Eadem, inquam, lex erit.
Omne: OME. rit.
Prim: PRIM. Qui fefellerit,
Hoc telo ferietur.
Omne: OMF. erietur.
Prim: PRIM. HIs feris
Fera faevior habebitur.
Omne: OMH. abebitur.
Prim: PRIM. Haec placet,
Socii, vindicta.
Secu: SEC. Meruit hanc Josephulus
Noster.
Prim: PRIM. Nunc omnes strictis cum mucronibus
Me consequimini.
Omne: OMS. equimur, sequimur; quo voles.
Meam absentis vicem, et procurat omnia. At
Comitamini mihi vos hac ad regiam.
Hoc interim staturam accessit ad meam.
Iam idem Josephus, quam dissimilis sum mei?
Faciunt hoc anni. Ex pueris adolescentuli;
Ex his iuvenes; ex iuvenibus fimus viri.
Senes postremo. Et dum corpus ita vertitur,
Quoties vitae conditio mutatur? Fui
Principio liber: deinde servus: nunc meis
Impero conservis. Ah, quis paullo post ero?
Mihi enim bene volunt iam omnes; ac praesertim herus,
Et hera; ut aliud, neque filius desiderer.
Sed quando aderunt, tandem isti, qui toties mihi?
Stasime. Doryla, Geta.
Hyla: HYL. Fallor? an a te ego vocor?
Jose: JOS. Getam ad me, non Hylant citavi. Intro tu abi:
Verum, heus Hyla.
Hyla: HYL. Quid iam?
Jose: JOS. Jube exire Dorylam.
Stasime, Doryla, Geta.
Omne: OMA. dsumus.
Stas: STAS. Ecquid est opus?
Jose: JOS. Abi Stasime, atque in portu a redemptoribus
Cognosce, an Syrius institor ille advenerit,
Quem tot diebus opperimur? Certe enim
Vix aliquid cessatore hoc segnius potest.
Stas: STAS. Censen' tu ventis obluctari semper id
Genus homines posse?
Jose: JOS. Scio. Tamen abi, et vide.
Atqui, heus Stasime.
Stas: STAS. Quid est?
Jose: JOS. Huc curriculo redi:
Nam ad aliam rem tua mihi opus erit opera.
Stas: STAS. Vin' [Abbr.: Visne] me volare? Simul ire, redire, adesse me
Qui iubeas?
Jose: JOS. Non frangam: age, quod commodum potes.
Stas: STAS. Equidem manere commodissimum queo.
Jose: JOS. Tum tu Doryla; quaeso te, quid hominis in foro?
Quid argentarius est ille?
Doru: DOR. Ille Ruffulus,
Qui ad laevam?
Jose: JOS. Recte. Is quoties hinc absum, venit:
Domi cum sum, nusquam praet. Ei dicito
Me adesse, si quid illi de ratiuncula
Reliquum sit, iam licere. Tenes?
Doru: DOR. Scilicet.
Jose: JOS. Uti
Ne post in me culpam omnem, ut mos est, conferat.
Doru: DOR. Quid si illum non invenero?
Jose: JOS. Alii ut indicent
Reverso. Tu ad operas ergastularias
Excurre Geta.
Geta: GET. Illas, quae in suburbano?
Jose: JOS. Vide
Quam strenue opus faciant? dic crastino die
Me etiam visurum.
Geta: GET. Quid tum ubi dixero?
Jose: JOS. Redi;
Et me, quid ruri fiat, postmodum doce.
Nam nisi metuant ignavi, nihil operis dabunt.
Nunc mihi ducendi sunt hic intus calculi,
Ut constent rationes, quas a me exiget herus.
Hui! quantum accepti est biduo hoc? quantum est dati!
Ange: ANG. Hic nescit sane quid agatur! Me existimae
Puerum Hylam esse, dominae Ephebulum suae:
Nae ille vehementer errat. nam tutela sum
Iosephi; caelitum unus, qui custodias
Agunt mortalium. Ego pro Iosepho excubo.
Ah quanta in illum denuo coeunt mala?
Et nescit tamen ille. Ioca sunt, quae a fratribus
Puer est perpessus: gravior a Domina ingruit
Clades. Furit illa noxiis usta facibus
Iuvenemque expectat; ac ni venerit, vocat.
Ah quid discriminis adiret! Procul, o procul
Iosephe! Idcirco ego, te hinc ut propere abducerem,
Puerum assimulavi; et ad herum cito iussi inscium
Decurrere. Errabis. Et erres, utinam diu!
Securior eo eris, quo magis erraveris.
Pern: PER. Puer! heus, puer! Hyla, Hyla. Heus! consiste paullulum.
Hem tibi! puerum superbum! ut subito est arrogans?
Heri ille me ut Numen aliquod in honoribus
Habebat: nunc, hui, quam insolenter despicit?
Saltem aliquid responderet? aut respiceret? aut
Abnueret? at ille, ut si me ne nosset quidem,
Ita praeterit superbus. Nempe haec pauperum
Est vita: cum nostri usus est, cari sumus:
Ubi usus nostri nullus est, contemnimur.
Bene se habet. Etiam mihi sunt alti spiritus.
Stat vindicare hunc fastum; et cum me familia haec
Vocabit, obstinate itidem contemnere.
Quamquam nescio qui fiat, ut tam facile me
Sinam placari! Torvus licet, et tetricus
Impense sim; cum vitrum aliquod ostenditur,
Cadit ira confestim, cadit omnis torvitas;
Egoque victus, trahor, ut ovicula a sale.
Tamen, ut tenere me hodie possim, operam dabo.
Nam illum ego puerum? profecto: non ita, ut putat.
Neque vidi umquam, neque compellavi.
Stas: STAS. Non tu Hylas
Ergo?
Hyla: HYL. Cur quaeris?
Stas: STAS. Nam ille mihi cum occurreret,
Ab Hyla se missum dixit.
Hyla: HYL. Quo missum? obsecro.
Stas: STAS. Ad Putipharem, herum.
Hyla: HYL. Stasime, non credin' tu mihi?
Stas: STAS. Cum pauca dicis. At simul tu es plusculus,
Caute attendo.
Hyla: HYL. quomodo?
Stas: STAS. Nam plerumque in tribus
Verbis, concinnas quattuor mendacia.
Hyla: HYL. Egone? quando unicum dixi mendacium?
Stas: STAS. Numquam.
Hyla: HYL. Ecce iterum!
Stas: STAS. Quia semper dicis pluria.
Hyla: HYL. Ita re inferi perdant, sceleste; ut ego hodie
Iosephum nusquam misi. Quo iam abis? Herae
Dic, sodes, me nondum invenisse. Tenes?
Stas: STAS. Probe,
Hyla: HYL. Quis error fascinat Iosephum, ut hoc putet?
Numquam in mentem fuit, ut illum illuc mitterem.
At ecce Pernum. Perne, toto triduo
Iam potes abstemius esse, ex hesterna gula.
Pern: PER. Omitte,
Hyla: HYL. Quid hoc tam torvum?
Pern: PER. Omitte.
Hyla: HYL. Quid
furis?
Pern: PER. Omitte.
Hyla: HYL. Non omittam.
Pern: PERVin' [Abbr.: Visne] tibi colaphum.
Repente ducam?
Hyla: HYL. Nolo, nolo;
Pern: PER. Caeterum,
Ni omittis, ducam.
Hyla: HYL. Qui dum? Quid enim ego tibi?
Pern: PER. Quaeris, trifurcifer! quasi tute nescias
Hyla: HYL. Nescio enimvero certe.
Pern: PER. Nescis?
Hyla: HYL. Nescio.
Pern: PER. Id quod hodie? quod ibi? quod adeo in publico?
Hyla: HYL. Id quod hodie, quod ibi, quod adeo in Publico
Est gestum, Perne; equidem nescio. Sed hoc scio,
Me nec hodie, nec ibi, nec adeo in publico
Viium esse.
Pern: PER. Vidi, verbero; hisce oculis te ego
Vidi.
Hyla: HYL. Quid dixi, aut feci?
Pern: PER. Omitte; pruriunt
In pugnam pugni.
Hyla: HYL. Sodes, memora.
Pern: PER. Humaniter
Ego te appellabam; et praeter morem, blandius,
Hyla, o Hyla geminabam; idque iterum, idque decies.
Ravim timebam; adeo. At tu nullo verbulo
Me dignabare, nullo aspectu.
Hyla: HYL. Non eram.
Pern: PER. Eras. Sed praeteribas arrogans puer.
Hyla: HYL. Qua praeteribam?
Pern: PER. Hac, inquam, hac hac; fatin' hoc tibi?
Hyla: HYL. Tuam fidem! Quid memoras Perne? Eramne ego?
Pern: PER. Omitte; aut certe.
Hyla: HYL. Quo incedebam pileo
Ornatus? quo vestitu?
Pern: PER. Hoc ipso, quo rogas.
Hyla: HYL. Ego testor superos omnes, non fuisse.
Pern: PER. Ego
Contra, testor superos omnes, et hoc caput,
Hoc, hoc, hoc, inquam, te fuisse.
Hyla: HYL. Oh, oh. Nihil
Commereor, Perne.
Pern: PER. Gratis haec tamen dabo.
Hyla: HYL. Quid credam fieri? an omnes isti somniant?
An ego? nam quid si, somnolentus ut hodie
Fui, hac et illac discursavi in somniis?
Aut, si me hic Pernus, ac Josephus alicubi
Viderunt, qui factum est, ut me ego non viderim?
Ridiculum! At abeo, nunc Josephum arcessere;
Dum ne alii me etiam, ubi non fui, conspexerint:
Et hic me deinde ad satietatem verberent.
Te intervenire.
Jose: JOS. Aut vigilans somnias, puer,
Aut somniare me credis, fallacias
Qui tam impudentes non teneam? mane hic, Hyla.
Hyla: HYL. Adhuc stas, segnis? nondum ingrederis?
Jose: JOS. Quomodo,
Superi! iam illic puer est?
Hyla: HYL. Nondum ingressus ad heram?
At oportuit dudum.
Jose: JOS. Ego te hodie, si vixero,
Puer, usque dedolabo, ut.
Hyla: HYL. Quid enim iam? Quid est
Jose: JOS. Qui ductandum toties me censeas dolis.
Hyla: HYL. Quibus, obsecro, dolis?
Jose: JOS. Non tu hinc me recedere
Iam iam iussisti?
Hyla: HYL. Unde?
Jose: IOS. Unde. Ab aedibus, ab hera?
Hyla: HYL. Nego iussisse: accedere iussi.
Jose: JOS. Etiam negas?
Audax: non hic te vidi?
Hyla: HYL. Numquam.
Jose: IOS. Numquam Hyla!
Hyla: HYL. Numquam.
Jose: IOS. Si impune tuleris haec mendacia,
Cras mentiare, per me, liberalius.
Hyla: HYL. Tamen ita est.
Jose: IOS. Ingrediar ergo, ut verum sciam.
Inde e suburbano huc percurso, usu venit.
Etenim hic ego loquens deo, paene et ambulans
In Somnum labor: ut si qua adsit angulus
A turba tutus, mox recumbam, et largiter
Soporem ulciscar. Sed enim iam Pernus venit.
Conclamatum est de somno. Hic accumbam tamen.
Pern: PER. Quam mihi tragoediam dictaram, ut torvior
Hane familiam aspernarer, muto. Non sinit
Peragere has pattes venter. Poscit identidem
Annonam. Illa domi nusquam est: nec tam atrocibus
Oculis hic emitur. Nam asperis qui non potest
Mensam emere numis, blandis verbis praestinet.
Cui vero obtrudam? Ecce Getam! Ades tu, o mi omnia,
Ades. Eccur autem tristis? non loqueris mihi?
Mihi, inquam? ne mihi quidem? eho, tu non mihi?
Geta: GET. Somno premor.
Pern: PER. Meridie Somno? ut quid hoc?
Geta: GET. Nam si aeque essem beatus atque tu es, mi homo;
Non somno interdiu gravarer, sed mero.
Pern: PER. At te felicem! Quia si noris, quis dolor
Sit, esse mero gravatum, numquam umquam voles.
Geta: GET. Nihil est, ut dehorteris. Numquam id nobis datur,
Qui de operarum infimis subselliis sumus.
Tibi homini patricio haec cavenda sunt magis,
Qui inter naufragia vini pervigil natas.
Pern: PER. Ego quidem numquam ipse a vino dolui capus;
Sed novi quondam quendam, qui alium viderat
Dolere.
Geta: GET. Ego te abesse velim, dum hic obdormiam.
Pern: PER. Imo ego pro te excubabo, ne, ubi dormiveris,
Aliquis te clepsit.
Geta: GET. Abi in furcam.
Pern: PER. Nunc ego Geta,
Sum fessus, ire nequeo. Cras cum me fames
Cruciabit, illuc divertam.
Geta: GET. Abi alio.
Pern: PER. At amo te.
Non deseram sodalem.
Geta: GET. Ignoscam.
Abi.
Pern: PER. Lubet
Juxta accubate.
Geta: GET. Neu propinque.
Pern: PER. Ita commodum est.
Geta: GET. Atqui audi: neu me rhonchis turbes.
Pern: PER. Faxo; iam
Dormi.
Geta: GET. neque obstrepas.
Pern: PER. Dormi.
Geta: GET. Neque garrias.
Pern: PER. Dormi.
Geta: GET. Nam scio te.
Pern: PER. Dormi, inquam, dormi modo.
Hera: HER. Famuli, servate; famuli.
Geta: GET. Vox haec est herae.
Pern: PER. Vix condormiit; et iam nunc somniat pecus.
Geta: GET. Nullumne tu accepisti clamorem?
Pern: PER. Tuum.
Hera: HER. Suppetias famuli.
Geta: GET. Somnia non sunt. Vox herae est.
Stasime, Iosephe, Doryla; ad heram.
Pern: PER. Ego una irruam.
Jose: IOS. Huc evasere res meae! hue periculi
Ventum est; o Numen! non irata tu manu
Trifidum sparsiti fulmen in impium genus?
Non impudicam hausisti terra adulteram?
Mihi quin certe debeas dehiscere,
Ab illa ne viderer. O formam male
Felicem! o frontis ingenuae crimen! potes
Oculis placere, quos odisti? ah dedecus
Rerum mearum! mihi iam visus sum nocens,
Qui feci aliam nocentem! Eheu, quid me pater,
Quid me educasti mater? Quippe debui
Cavere, ne viderer, si olim nolui huic
Placere. iam ut defenderim me ego, periculum
Non evitavi, ac nisi inani fallor metu,
Infamiam traxi. Istoc formae praemium
Meae recepi. Quamquam malo haec omnia,
Et quaevis diriora, dum ne sim nocens.
Heu me! quid adii? quidque evasi? Et quis rubor
Foret, scelere patrato; quando tantus est
Etiam negato? hem! quam decore effugerim?
Pallia reliqui, et seminudus exii.
Bona est jactura vestis: etiam brachium
Si corripuisset ipsum, quidni amitterem?
Servanda virtus; alia omnia venalia.
Sed ego meum ruborem in hoc non perfero
Tam aperto sole: in tenebras condar; ibi meum
Lacrimis dolorem urgebo. O solem hunc, o diem
Ingratum! o vitam de integro gravem mihi!
Geta: GET. Qui fecit.
Puti: PUT. Quid fecit?
Geta: GET. Ego non interfui.
Puti: PUT. Quasi hoc quaeram, asine? Quaero quidnam fecerit?
Geta: GET. Potes ab uxore discere; quae intus lacrimat.
Puti: PUT. Lacrimat uxor?
Geta: GET. Aliquid cum Iosepho fuit.
Puti: PUT. Verborum?
Geta: GET. Nescio.
Puti: PUT. Nescio. Trunci et caudices.
Quae haec involucra? pereunt, nescio, lacrimat.
Quin rem aliquando diserte, quid sit, dicite.
Stas: STAS. hera scit una omnium optime: ex illa potes.
Puti: PUT. Mecum igitur huc intro.
Geta: GETJosephi hoc pallium est.
Jose: IOS. Etiam inter tenebras me erubesco: et lacrimis
Magis ingravescit dolor. His porro in aedibus
Nequeo versari, ubi me istud scelus! At in fugam
Abire, juxta nequeo; ne male conscium
Mox suspicentur. Quid agam ergo? Nihil reperio.
O coeli Rector! o mei Numen patris!
Vides circumventum, vides animi anxium.
Non iam fraternis insons obluctor odiis:
Nec in cisternae squallido versor lacu:
Sed importenti flamma cingor. Eripe
Clientem.
Puti: PUT. Pro superum hominumque fidem! meis
In aedibus haec fieri? ades scelus? ades tori
Herilis adulter?
Jose: IOS. Non fui.
Puti: PUT. Hac perimam manu.
Stas: STAS. nil temere, here.
Puti: PUT. Sinite, ut scelus hac jugulem manu.
Jose: IOS. Dum insontem; nil recuso.
Puti: PUT. Insontem? talibus
In factis?
Jose: IOS. Me fecisse, quod feci, haud pudet.
Puti: PUT. Ac ne pudet quidem? Saltem erubesceres.
Jose: IOS. Alienum erubui dedecus.
Puti: PUT. At hoc est tuum.
Jose: IOS. Da testem.
Puti: PUT. Uxorem.
Jose: IOS. Ergo accusatrix, testis est?
Puti: PUT. Flet illa memor iniuriae. IOS. Si lacrimas
Veri indices requiris, ego plures dedi.
Puti: PUT. Quid? deprehensus in scelere, scelus negas?
Jose: JOS. Me nemo deprehendit.
Puti: PUT. Nemo? an non tuum hoc
Est pallium?
Jose: JOS. Si sontem ostendit pallium,
Pridem habui, cur demum hodie me reum facit?
Puti: PUT. Non vos quoque hinc fugientem?
Stas: GET. STAS. Hunc ipsi
vidimus.
Jose: JOS. Damnares, nisi fugissem. Defendit fuga.
Puti: PUT. Adhuc tam audacter? Telum hoc per pectus adigam.
Stas: STAS. Lente, obsecro, here. Num tantulas dabit tibi hic
Paenas? Est dignus exquisitioribus.
Jose: JOS. Ego te, here, si quid olim recte servii,
Rogo, rem ut cognoscas ante, quam damnes. Dabo
Multiplices poenas, si nocentem ostenderis.
Puti: PUT. Quid porro ostendam? fuga, servi, uxor, pallium
Te damnant.
Jose: JOS. Sola absoluit innocentia.
Puti: PUT. Igitur, tametsi irritat ira, differam
Consulto poenam. Abripite scelus in vincula:
De supplicio dum digno mecum cogitem.
Haec sunt servorum ingenia: faciunt omnia
Iuxta, et negant.
Geta: GET. Satis diu cervicibus
Conservorum insultasti. Aliquando iam lues.
Jose: IOS. si vos offendi, non refugio, plectite:
Fugi et hodie, ne domini uxorem offenderem.
Pern: PER. Iacet intus uxor, exanimae instar; lacrimat',
Capillos vellit, lacerat vestes, pectori
Infesta occurrit. Ho ho. Ubi haec praesagia
Mihi adsunt; aderunt raro pinguia juscula.
Hodie valete. Parce, puto, ridebitur
Hic hodie. Non lubet coenare. Plangite.
Phar: PHAR. Ibi admirabile dictu, spectaclum alterum!
Septuae aristae; hinc usque opimae et uberes,
Hinc totidem macilentae, et deformes maxime.
Atque ipsae hae septem, aristas (nescio quomodo)
Meliores illas aggressae depascere,
Hauserunt omnes; ut nusquam vestigium
Maneret illarum ullum. Vigil examino haec
Rursum omnia mecum. Rursus intelligo nihil.
Quare animum excruciant.
Porp: PORPH. At modo conjectoribus
Sunt indicata: illos expecta interpretes.
Mero: BAL. MER. Veniunt ii ipsi.
Cors: CORS. Vive o regni et patriae
Spes una. Ad nutum, magnus rex, tuum adsumus,
Dicturi vera, regique salutaria.
Phar: PHAR. Sat intellectis, quae fuerint mea somnia?
Cors: CORS. Satis superque: nisi quod unum nescio.
Ea nostia ante medium, an sub diluculum
Sint demum visa?
Phar: PHAR. Quid scire istuc interest?
Cors: COR. Haud paullum, Rex. Nam alia sunt ante meridiem
Noctis; alia sunt ante aurorae crepusculum.
Quod ni cognorit interpres, non somnia
Tua explicabit, sed sua narrabit tibi.
Phar: PHAR. Age igitur; Ostentum mihi primum apparuit
Concubia nocte: Nocte intempesta, alterum.
Interpretare.
Cors: CORS. Necesse est nostis sidera
Consulere. Id temporis, astrorum statio haec crat.
Viden' ut haec alto stella fulgeat polo?
Haec infra horizontem recedat pallida?
Phar: PHAR. Video; quid deinde?
Cors: CORS. haec sunt arcana somnii.
Rotetur caelum; hem, quae lucebat antea
In principe loco stella, deturbabitur
In imum; et ima haec supra summam se eveliet.
Phar: PHAR. Profecto arcanum rege dignum! Ego, absque te
Fuisset, istud numquam scissem.
Cors: CORS. Interpretem
Par est vera memorate, sive digna sint
Rege illa, sive non sint.
Phar: PHAR. Atqui ineptias
Tu solum et somnia narras.
Cors: CORS. Ego, regum optime,
Scio globum hunc tempestate hac nulli cedere.
Proin' [Abbr.: proinde] non est putandus fallere.
Porp: POR. Cum globo
Quid somnia habent?
Cors: CORS. At habet globus cum interprete.
Phar: PHAR. Satis est interpretis huius. Vos nihilo amplius
Hoc scitis?
Luse: Lus. Ego ab hoc, Magne Rex, dissentio.
Phar: PHAR. Necesse est; si quidem vis ad rem dicere.
Cors: CORS. Artem hanc illi ego magister puero tradidi.
Porp: POR. Potes ergo interpretationem omittere,
Hunc si magistrum imitatis.
Luse: Lus. Saepe vincitur
Magister suus ab alumno.
Phar: PHAR. Videam, an viceris?
Luse: Lus. Plerumque saturi a coena condormiscimus;
Inde saturitas sopore, o Rex, consumitur;
Subitque fames, omneque delet vestigium
Saturitatis prioris: Sicut hae boves
Gracilentae opimiores illas.
Phar: PHAR. Talia et
Tu reges somniare? aut Numen regibus
Haec tam stulta putas consuevisse immittere?
Reges Rem publicam gerunt; et publicos
Proinde casus, aut bella imminentia
DEUS illis per quietem noctis indicat.
Facesse saturos, nobis aut famelicos,
Ignave, ventres; ebriis potoribus
Commenta haec vende.
Luse: Lus. Ego quicquid haec portendere
Censueram, dixi. Non semper Res publica
Agitur in somniis.
Stib: STIB. Ignosce interpreti,
Rex: et da palmam inspiciendam dextrae manus.
Phar: PHAR. In cerebro fiunt somnia: tu in manu putas
Quaerenda?
Stib: STIB. Tamen et haec suum momentum habent.
Satis hanc aspexi. Et laevam huc itidem porrige.
Longe aliud est. Errarunt isti. Ego rem tibi.
Certo explicabo.
Phar: PHAR. Dignum a rege praemium
Feres conjector, si, quod res est, dixeris.
Age, fare,
Stib: STIB. Gliscit bellum, rex; bellum horridum,
Artes [(reading uncertain: print unclear)] equisque plenum. Boum enim cornua
Portendunt arma; Boves autem indicant equos:
Et spicae Equorum pabulum. Sed quod boves
Tenues absumpserunt obesas; id valet:
Minor hostis superabit maiorem praelio.
Phar: PHAR. Hoc ad Rem publicam quidem: fed nescio
Quid non concinne ex Bubus, equos; et pabulum
Ex spicis comminisceris. Quid porro, quod
Nil de septenis bubus ac spicis?
Stib: STIB. Nihil
In numero hoc magnopere situm est.
Phar: PHA. Atqui mihi
Non est de nihilo, totidem spicas, quot boves
Vidisse.
Stib: STIB. Quid si septena hostium agmina
Per numerum hunc indicantur?
Phar: PHAR. Certum hoc est tibi?
Stib: STIB. Nequaquam: sed divino.
Phar: PHAR. Nihil his vatibus
Indigeo: vaticinor ita ipse. Denique
Quid tu conjectas?
Phro: PHR. ONT. Video conjectoribus
Fidem istis nullam haberi.
Porp: POR. PH. Sed tibi habebitur
Fortasse; si aliud noris.
Phro: PHR. ON. Aliud nescio.
Idem utique dicerem, quod dixerunt ii.
Phar: PHAR. Ergone tam ineruditi, non interpretes,
Sed impostores? Video queis mendaciis
Plebeculam ludatis, quando et regias
His fucis aures obtundere contenditis.
Coru: COR. Credendum est vatibus, Pharao.
Porp: POR. PH. Etiam cum ii
Mendacia fabulantur.
Phar: PHAR. Abigite otius
Quo digni sunt. Simul in conspectum venerint
Hi tam vaniloqui vates, perierunt. Nihil
Aeque miserum est, ac reges, qui quos consulant
Aut non habent; aut, si, quos consulunt, ii
Ipsi fallunt. Ite omnem per provinciam,
Si usquam ullus vates est, cui habenda sit fides,
In regiam vocate. Ad regem adducite.
Porp: POR. PH. Tu, per praeconem, haec ut palam fiant, face.
Bala: BAL. Factum puta istud, princeps. I praeco populum
Fac huius certiorem.
Prae: PRA. EC. Si quis civium est
Aut exterorum, vir mulierve, servus aut
Liber, qui suevit verum a puero dicere,
Qui non fallere, nec in explicandis somniis
Somnia narrare didicit, docuitve: is bona
Fide, veniat, accedat: somnium explicet,
A rege ut praemium, quo dignus est, ferat.
Bala: BAL. Nemo est, qui accedat? Ego recedam.
Pern: PER. Heus tu, heus homo!
Quaeris tu conjectorem?
Prae: PRA. EC. Quaero.
Pern: PER. Gratulor
Tibi; nam invenisti.
Prae: PRA. EC. Quem illum?
Pern: PER. Me ipsum, quem vides.
Prae: PRA. EC. Dedisti specimen artis?
Pern: PER. Saepe saepius.
Prae: PRA. EC. Quo pacto?
Pern: PER. Somniavi me sitire heri;
Surrexi cubitu. et ecce, in gutture est sitis
Hodie ingens. Somniavi, me pecuniam
Item amisisse: Surgo et aperio loculos;
Nusquam ullus numus est, numquam ulla pecunia.
Non tibi videntur luculenta haec specimina?
Prae: PRA. EC. Plane videntur. Sed tuis tu in somniis
Es solum vates.
Pern: PER. Etiam aliena interpretor.
Prae: PRA. EC. Fare, ergo. Somniavi, et in convivio
Hodie esse.
Pern: PER. Falsum est somnium.
Prae: PRA. EC. Qui dum?
Pern: PER. Quia
Impransus adhuc sum.
Prae: PRA. EC. Quid, si vero somniem,
Te laute coenaturum?
Pern: PER. Id esset somnium
Plenum timoris.
Prae: PRA. EC. Quomodo?
Pern: PER. Quia metuerem
Ne falsum somniasses.
Prae: PRA. EC. Tu autem interpres es,
Haud sane absurdus.
Pern: PER. Potes ergo me ducere
Ad regem.
Pern: PER. Scis, qualem velit ille interpretem?
Qui numquam, cuiquam, quicquam falsi dixerit.
Pern: PER. Ho ho! serum est; cum tu hodie me istuc admones.
In cunis iam infans mendacia balbutii.
Inde nihil veri dixi; nisi sitire me
Siquando dixi. Abi; et vale, cum legibus
Tam duris. Ego regi hodie nihil explico.
Et quicquid coenis aptum est lautioribus.
Uber: UBB. ene habet: non excludemur: ducite.
Plut: PLUT. Quo iubes
Praecipue duci?
Uber: UBER. Juxta est; chara omnibus ero.
Ange: ANG. Facesse monstrum; apage.
Misu: MIS. Nihil est quod imperes.
Ange: ANG. Ego nihil tibi? cave umquam accessis.
Misu: MIS. Quare enim?
Ange: ANG. Quia sic volo, sic iubeo. Dixi.
Misu: MIS. Ego aliud volo,
Aliud iubeo; dixi.
Ange: ANG. Sceleste! abi inferos
In ignes; desere castum. Abscede a carcere.
Misu: MIS. Non ibo.
Ange: ANG. At Numen imperat meum; imperat
Tuum.
Misu: MIS. Oh, oh. Abeo; cessa; abeo.
Ange: ANG. Et victus quidem.
Tandem hanc aliquando abegi larvam a carcere
Josephi: obibat et captabat omnia,
Ut rursum incommodaret. Sed tandem est modus
In rebus. Satis exercita virtus est; satis
Dedit exemplorum adolescens. At de Caetero
Praemia feret suae virtutis. iam sciet
Et fratres, et cisternam, et dominam, et carcerem,
Sibi profuisse. iam et orcus sciet; iniuriis
Suis iuvenem crevisse. O sciat hoc, et fleat!
Regi. Jubet ille iuvenem absolvi vinculis
Ad sese adduci. Atuqe adeo iam, ecce! adducitur.
Bala: BAL. Censen' tibi satis animi esse, ut libere
Cum rege loquaris?
Jose: JOS. Ne diffide; satis ero
Mihi praesens.
Mero: MER. Et quidem de somnio potes
Aliquid promittere?
Jose: JOS. Faxo, ne regem sui
Interpretis pudeat.
Pinc: PINC. Josephe, o denique
Salve. Pridem hoc debebam. Ignosce.
Jose: JOS. Volens, lubens.
Magis oblivisci tu beneficium potes,
Quam ego recordari iniuriarum.
Pinc: PIN. Sentio.
Verum hodie compensabo.
Bala: BAL. Prodit commodum
Rex obviam ipse! Tu, dum acciris, hic mane.
Pinc: PIN. Ego juxta te Iosephe: Ultra non deseram.
Phar: PHAR. Age vates ergo; et ea, quo spectent, indica.
Jose: IOS. O magne magni populi rector! Somnia
Quae somniasti, non nocturnis, ut solet
Ludibriis quandoque, efficta; sed DEO
Auctore missa fuere, futura ut proderent.
Phar: PHAR. Ita semper equidem rebar. Initia haec placent.
Jose: IOS. Tum autem, nil privati hic consilii est. Omnia
In publicum bonum spectant.
Phar: PHAR. Mecum facis.
Jose: JOS. Igitur, quod somniasti hic septenas boves,
Inde totidem spicas: Res eadem somnio
Utroque portenditur. Etenim illae vel boves
Vel spicae septem opimiores, indicant
Annorum septem uberrimorum copiam:
Quibus nil deerit, nisi fortasse horrea
In quae fruges arvorum, et fructus arborum,
Vinique vis plusquam immodica condi queat.
At ille septem seu spicarum seu boum
Horror squallorque, totidem portendit alias
Aestates; nulla messe laetas, sed fame
Et sterilitate. et inopia rerum omnium
Damnatas. Et quemadmodum macrae boves
Illas opimas devorarunt; ita etiam
Ubertas annorum primorum, ab inopia
Fameque posteriorum devastabitur.
Nihil erit reliquum de vetere opulentia;
Omnia egestate prementur.
Phar: PHAR. Sapienter tu adhuc
Videris, atque in rem dixisse. Tametsi ego
Pauca etiamnum desidero. Ubinam gentium?
Et quando haec tanta ubertas, a penuria
Hac haurietur?
Jose: JOS. Rex, non absurde rogas.
Erit enim haec calamitas communis omnium
Provinciarum: eaque iam adeo nunc imminet.
Phar: PHAR. Ecquaenam autem haec vobis videntur?
Mero: BAL. MER. Optima
Videtur explicatio: verissima.
Jose: JOS. Et talem eventa ostendent.
Phar: PHAR. iam nihil ambigo,
Quin vera memores, Iuvenis divine: tamen est
Reliquum istud; ut cognoscam, quid sibi gemino
Res eadem somnio velit! Et hoc tu doce.
Jose: JOS. Docebo; Rex. Iterati aspectus somnii
Confirmat ostentorum certitudinem.
Phar: PHAR. Omnia persuades. Coelo delapsus mihi
Propitio Numine huc venisti. Haec somnii
Mei germana est, proceres, explanatio.
Mero: BAL. MER. Nihil dubitamus.
Bala: BAL. Alia heri deliria
Senum fuere: alia huius est sapientia.
Jose: JOS. Iam tu proinde, rex, quid expediat, vide.
Hominem tibi sapientem, et sane industrium
Lege; qui id operam det, ut felicioribus
Primum annis hinc inde excitentur horrea.
Inibique messes condantur quam uberrimae,
Inque famem praeparentur. Ita tu civibus
Ibis consultum, ita ab exteris, quantas opes
Adiicies regno?
Mero: ABL. MER. Nil pote sapientius.
Phar: PHAR. Recte suasisti. Juvenis, o divinitus
Nobis concesse. Tu Regi, tu civibus
Unus salutem conseruasti: tu famem
Penuriamque, clam ingruentem e finibus
His propulsasti. Et quem ergo huic possimus alium
Praeferre, proceres?
Mero: BAL. MER. Nullum.
Phar: PHAR. Quem, qui dignior
Aegyptiis praeesse?
Mero: BAL. MER. Nullum.
Phar: PHAR. Qui queat
Haec ipsa procurare?
Bala: BAL. Hic solus dignus est.
Pinc: PIN. Et hunc tamen infami, nescio quis, carcere
Damnavit.
Phar: PHAR. Carcere aliquis te? quo crimine?
Jose: JOS. Rex innocentem, et circumventum iniuria.
Phar: PHAR. Statim occidatur.
Jose: JOS. Obsecro, Rex! inscius
Id ipse fecit. Condonata iniuria est.
Phar: PHAR. Ergo, ego provinciae te facio principem;
Jube, impera. Tuis subiicio fascibus
Regnum omne. Nemo te invito, nemo inscio
Quidquam ausit. Nutu omnes absolvantur tuo,
Tuo omnes condemnentur. Uno me minor
Eris, alios supra omnes.
Jose: JOS. Non me talibus,
O magne Rex, honoribus dignum reor.
Phar: PHAR. Reor ego. Cape sis annulum hunc. Cape auream
Hanc torquem, insignia Regni. Hanc purpuram indue.
Porp: POR. PH. Nimios honores hos duco, supraque meritum.
Phar: PHAR. Meum est merita aestimare, nate, non tuum.
Jose: JOS. Qualem ego pro his mertis, o, qualem, Rex, gratiam
Reponam? aeternis tibi me obstringis vinculis.
Phar: PHAR. Aliis iam tu me obstrinxisti. Huc adducite
Extemplo currum, quem ipse inscendo, regium.
Illo sublimis vehere, illo triumphum age.
Vosque omnes antecedite, atque principi huic
Omnes iubete flexo succumbere genu.
Bala: BAL. Parebimus imperio.
Mero: MER. Triumpho dignus est.
Phar: PHAR. Ad me demum in palatium reducite.
Bala: BAL. Brevis est virtuti e carcere in regnum gradus.
Mero: MER. Tu identidem obvios, quid faciant, admone.
Pinc: PINC. Tubicines clangite. Musicus grex plaudite.
Musi: Mus. Io triumphe; io, triumpha. Dignus es.
Pinc: PIN. Popule adorate.
Popu: POP. Vive publica populi
Salus; Iosephe, vive.
Bala: BAL. Hic est quem rex iubet
Venerari.
Mero: MER. Hic est, quem patria patrem nuncupat.
Musi: Mus. Io triumphe; io, triumpha; dignus es.
Popu: POP. Jubet rex te imperare, Iosephe! impera.
Pinc: PINC. Vitam, o superi, Iosepho!
Popu: POP. Ut vitam civibus
Detis, date Iosepho.
Bala: BAL. Ut Pharaonem sospitem
Servetis, Iosephum servate.
Popu: POP. Sospite
Iosepho, superi, sospites omnes sumus.
Musi: Mus. Io triumphe; io triumpha; dignus es.
Pinc: PINC. iterum tubicines; iterum turba plaudite.
Puti: PUT. Verusne de Iosepho rumor? Imperat,
Imo, et triumphat. Ego Iosephe te per hunc
Tuum triumphum, perque hanc vitae gloriam
Obtestor.
Jose: IOS. Omitte, Putiphar; scio quam rem velis.
Puti: PUT. Ignosce factum, ignosce iniurias meas.
Jose: IOS. Si insontem agnoscis, iam delesti iniuriam.
Puti: PUT. Palam proclamo; temere feci. Credidi
Uxori.
Jose: IOS. Hoc scibam: humanus error veniam habet.
Assurge.
Puti: PUT. Ne haec dimittam genua, conscius
Me animus terret. Sine hanc a te veniam impetret
Temeritas mea.
Jose: IOS. Surge Putiphar: prius etiam
Quam peteres, impetraras. His iniuriis
Ad hanc fortunam veni.
Puti: PUT. O dignum te quidem
Iosephe! et semper tu is videbaris mihi.
Nunc versa rerum conditione, serviam
Ego tibi Iosephe; imperabis tu mihi.
Bala: BAL. Pergite porro, et ductate recta ad regiam,
Popu: POP. Serva cives Iosephe. Aegyptios fove.
Jose: IOS. Ego vero, Aegyptii, faxo, ut me sentiat,
Qualem sibi quisque volet. Civem vos credite
Vestrum, non principem. Ego pater cro pauperum.
Ego omnes juxta amabo ac liberos meos;
Popu: POP. Nos te, Iosephe, ut patrem amamus liberi;
Te nos, ut cives principem. Vive, impera.
Jose: IOS. Quam facilis rerum humanarum est mutatio!
Idem esse cras potero, qui hodie esse desii.
Nemo extollatur prosperis, quisquis potest
Metuere adversa: fieri, quod timet, potest.
Musi: Mus. Io triumphe: Io triumpha; dignus es.
Hyla: HYL. Quid cum Geta negotii est?
Lict: LICT. Nimis quidem
Tu puer es curiosus. Abi; Getam evoca.
Hyla: HYL. Imperiosus mihi lictor es.
Lict: LICT. Dicaculus
Mihi puer es. Tamen abegi. o salve Geta.
Geta: GET. Non egeo huius salutis.
Lict: LICT. Certe, si scias,
Quid sim facturus, dicas indigere te.
Geta: GET. Non timeo.
Lict: LICT. Audi ergo. Scis, quibus maleficiis
Iosephum affeceris?
Geta: GET. Quid tum est?
Lict: LICT. Provinciae
Praefectus iam ille toti. iubet in carcerem
Te duci.
Geta: GET. Men'!
Lict: LICT. Eo adsum. Nisi sequeris, manus
Iniicio.
Geta: GET. Obesecro; pauxillum.
Lict: LICT. Sic iussus ego sum.
Ni sponte pares, socios voco.
Geta: GET. Sine, ut aliquo
Effugiam.
Lict: LICT. Nempe, ut pro te elapso ego pendeam?
Geta: GET. Dic nusquam repperisse.
Lict: LICT. Mentiri doces?
Serus magister es. A mea hoc matre didici.
Geta: GET. Iam sarcinas collegi. Sine: peculii
Partem partibor.
Lict: LICT. Nullum habes: in carcerem.
Geta: GET. Omitte; habeo: et iam numerabo tibi argenteos
Decem numos.
Lict: LICT. Caecus sum. Sequere.
Geta: GET. Saturio,
Doryla, obsecro.
Pern: PER. Cives! vestram fidem! nt immaniter
Saevitur!
Geta: GET. Perne.
Pern: PER. Geta. o Geta vivisne? Iam
Te aiebant in crucem actum.
Lict: LIC. Agetur propediem.
Pern: PER. Omitte lictor.
Lict: LICT. Vincitis unum: at quattuor
Non ita vincetis. Lictorum adducam tribum.
Geta: GET. Ain' tu me in crucem? Perne; ob quam rem?
Pern: PER. Duos
Ego Iosephi adversarios modo pendulos
Conspexi. Aiunt omnes perquiri. Ego fugio.
Geta: GET. Itidem ego tecum. expecta.
Pern: PER. Sequitur carnifex.
Geta: GET. Dum tollam sarcinas.
Pern: PER. Si collectas habes.
Geta: GET. In promptu. expecta.
Pern: PER. At propera. Habet viaticum
Fugitivus: emungendus est. Hui tam ociter?
Geta: GET. Nempe, simul Josephum regnare inaudii,
Mea convasavi.
Pern: PER. Sapienter. Nunc sunt pedes
Urgendi. Propera.
Geta: GET. Nemo sequitur? Respice.
Cum patre.
Porp: POR. Rex est.
Odiu: ODE. t tu regis filius.
Cyru: CYR. Quid, frater, tu adeo tristis?
Porp: POR. Miraris tu? Ego
Laetum esse te mirer.
Cyru: CYR. Quid ni sim? Me nihil
Cruciat.
Porp: POR. Nihil?
Cyru: CYR. Nihil.
Porp: POR. Ne istud quidem? o patris
Dedecus aeternum!
Cyru: CYR. An istud perdoluit tibi,
Quod tantum tribuit Josepho?
Porp: POR. Et tibi non dolet?
Cyru: CYR. Ecquid doleret?
Porp: POR. Etiamsi imperet tibi?
Cyru: CYR. Nobis non imperat.
Porp: POR. Non ille proximus
A rege? Quis mos iam affectat? Quis nos colit?
Patrem unum tolle, et noster rex Josephus est.
Cyru: CYR. Dissimula hanc frater iram: pater ad se vocat.
Porp: POR. Vocet: ego haec talia, ut norit, non perfero.
Imposui, saturitatem.
Lict: LICT. 2. At ista saturitas
Non est bono loco. Alibi tutior foret.
Pern: PER. Ubi?
Lict: LICT. 2. In cavea; in quam iussus hodie sum ebrios
Compingere. Veni.
Pern: PER. Omitte. Sine hunc triumphium agam.
Lict: LICT. 2. Non ibis?
Pern: PER. Ego triumpho.
Lict: LICT. 2. Socii, Stellio,
Muscule, Corice.
Omne: OMA. dsumus.
Lict: LICT. 2. Sublimem hunc tollite.
Pern: PER. Quid me impeditis? Omittite.
Lict: LICT. 2. Tollite, rapite.
Pern: PER. Tamen triumpho.
Lict: LICT. 2. In caveam rapite publicam.
Pern: PER. Triumpho.
Lict: LICT. 2. Plane: ideo te ferimus.
Pern: PEO. mittite.
Triumpho.
Omne: OMC. redimus.
Pern: PER. Triumpho.
Lict: LICT. 2. Gratulor.
Immanes, ultro abeuntes quid propellitis?
Fame: FAM. Nimis moraris. Pridem abisse oportuit.
Uber: UBR. elinquite cornu hoc.
Fame: FAM. Eripite. Corbes duos
Itidem utrinque spoliate.
Uber: UBC. ur vim hanc barbaram
Affertis?
Eges: EGO. dimus ubertatem.
Luct: LUCT. Sat diu
In Aegypto regnasti. Nunc otius abi.
Uber: UBO. miseram Aegyptum! quos expellis hospites?
Quos accipis hostes?
Fame: FAM. Iam meis provincia
Parebit sceptris. Segetes iussi arescere:
Perire vites, ac sterilescere arbores.
Agros sitire; pecudes algere, et homines
Macie pallere.
Eges: EGN. os nostras etiam addere
Partes decebit. Ego res omnes subtraham.
Ego vitae victuique omnes spes auferam.
Luct: LUCT. Ego desperatione fractos impetam.
Ego lacrimas, ego questus illis afferam.
Fame: FAM. Manete igitur, et mecum agite hanc tragoediam.
Jose: IOSPutiphar, scis ipse. ut rerum ubertas abierit,
Utque adeo nullae in agris messes uspiam
Visantur, urgeatque ea populum fames,
De qua praedixi.
Puti: PUT. Scio, Iosephe; et sentiunt
Iuxta omnes. Sed tua factum est prudentia,
Ut esset, unde nil timeremus famem.
Jose: IOS. Nunc porro, quid mei judicii sit, vide.
Aegyptiis cautum est satis. Sed exteris
Nusquam ulla annona est. Neque enim instruxerunt penum;
Neque praesenferunt [(perhaps: ?)] cladem hanc. Ideo cum audient
Nos frugibus abundare, ne qua ipsi fame
Sua instigati, incursent in provinciam,
Horreaque vi effringant, custodia est opus
Arcta atque militari. Id tu negotium
Habebis, et praesidiis firmioribus
Fines tueberis.
Puti: PUT. Etsi prospectum est satis
Iosephe; tamen, ut imperas, morem geram.
Jose: IOS. Vide ipse ut lustres, et circumeas omnia.
Nil tutum est, oculis quod alienis creditur.
Puti: PUT. Obsequar in promptu.
Jose: IOS. Post, ubi necessarias
Non esse copias aliquando videris,
Deduc praesidium, et sumptu aerarium leva.
Puti: PUT. Cognosces Iosephe, studium hac in re meum.
Jose: IOS. Vos autem, qui in condendis hoc septennio
Frumentis, operam persuncti estis strenuam,
Baladane, et merodache, probo. Vestram industriam
Aegyptus in dies magis ac magis sciet.
Bala: BAL. Fuit ea non tam industria nostra, quam tua,
Iosephe, Sapientia. Tamen si quid etiam
Nostrae opis agnoscis, tibi vero agimus gratiam.
Jose: IOS. Nunc restat, ut par studium ad tollendam inopiam
Famemque civium afferatis. Pergite,
Suam quisque in provinciam; et pecunias
Regi congerite; frumenta date civibus.
Mero: MER. Nihilo minor huius, quam prioris, cura erit.
Jose: JOS. Ah quid parente iam meo fiet? Senex
Unde sibi familiaeque suae cavebit ab hac fame?
O si sciat! o si de me aliquid! Si tamen adhuc
Superstes vivit, neque desiderio mei
Pridem est extinctus? prohibete, o superi, hoc nefas!
Nunc uni prospice, quae maxime premit
Jaco: JAC. Prospiciam? quomodo autem prospiciam, senex?
Rube: RUB. Nonne intus dixti de Aegypto mihi, pater?
Jaco: JAC. Sed quantum intervallum viae est?
Juda: JUD. Nobis breve id
Necessitas faciet.
Jaco: JAC. Quot vestrum abibitis?
Omne: OMS. imul omnes.
Rube: RUB. Ita plus annonae apportabimus;
Et tutiores ibimus.
Jaco: JAC. Satis, reor,
Erit, ut ex omni numero quattuor abeant.
Nam quomodo omnes? ut vivam sine liberis?
Rube: RUB. Pater, istuc quantulum erit, si quattuor ierint?
Vix bidui annonam afferrent. OM. Decem ibimus.
Rube: RUB. Id consultissimum erit; ne pugna, mi pater.
Jaco: JAC. Igitur abite, si ita consultum creditis,
Et, quam potestis, emite frugam [(perhaps: frugum)] copiam;
Brevique ad me redite.
Juda: JUD. Nihil metue pater.
Jaco: JAC. At etenim metuo, ne quid?
Danu: DAN. Quaeso istaec omina
Tam tristia mitte. Neque enim, quod metuas, habes.
Jaco: JAC. Ita vos quidem, Sed ite tamen, et itineri
Vos apparate.
Omne: OMV. ale, pater.
Jaco: JAC. Proavi DEUS
Avique vestri, incolumes vos reddat mihi.
Prim: PRIM. Meus iste est.
Secu: SEC. Meus est.
Prim: PRIM. Ah miserescite, atque opem
Morituro ferte. Panis atri crustulum
Quod fratri rapuit frater, oro, reddite.
Jora: JOR. Quid quereris, Prime?
Prim: PRIM. Patrue, panem.
Jora: IOR. An nullus est
Quem mater praebeat?
Prim: PRIM. Periit mater fame,
Periit pater; Sine me, antequem itidem ego peream,
Libare panem; sine me panis miculam.
Jora: IOR. Domum deducite hunc pupillum, et pascite.
Quis crederet? florenti in familia famem
Tam atrociter saevire? praeterii hanc domum
Mei vicini! audio clamorem, nescio
Quid prae aliis funestum! Subsisto; suspicor
Aliquid intus turbari. Ingredior; reperio,
(Miserum me!) reperio, inquam, puerum nobilem
Fame semianimem, voce lacrimabili
Et intermortua panem deposcere.
Rogo, quamdiu abstinuerit? ante triduum
Pomum, ait, agreste sumpsi: dumque hodie alterum
Iam dentibus teneo, venit sororcula.
Et vi, mihi illud eripuit ex faucibus.
Ego morior. Rogo circumstantes, cur nihil
Pucro ministrent? Illi aeque famelici
Se triduum jejunos, tantum agrestibus
Pomis vesci, ad dimensum. Jussi ex aedibus
Meis pauxillum afferri. At ego spectaculo
Tam tristi exanimatus, quid hac in re ordian
De caetero, vix scio. Nam miseret talium;
Quos liberalius hodie si ego pavero,
Cras ipse egebo. O infelicia tempora!
Aurum argentumque habemus; et morimur fame.
Haec nempe sunt nostrarum opum auxilia! Jacent
Ubique exanimes umbrae, et ore pallido
Occurrunt cives. o Numen, quid imminet?
Iam dixi.
Ptoc: PTO. CH. Tandem, Marse, mihi non tempero,
Quin publice proclamem. Date miserabili
Senio; date stipem, o cives. Date vel crustulum
Adesi panis.
Mari: MAR. Ah miseremini duum
Miserrimorum cives! Sinite, ut paullulo
Cibo mortem arceamus.
Ptoc: PTO. CH. Nemo se movet.
Mari: MAR. Patienter est durandum.
Ptoc: PTO. CH. Dum venter etiam
Duraret!
Mari: MAR. Clamando fiet tibi inanior.
Ptoc: PTO. CH. Igitur quiesco.
Pern: PER. Miserum me ter et amplius!
Quam vilis est ars parasitorum? apud decem
Hodie illam venditavi: adeo effeci nihil,
Ut ipsi se velle parasitari mihi
Promiserint, si caenulam promitterem.
Egent nempe omnes. At quinam illi sunt ibi?
Ptoc: PTO. CH. Audin', Marse, gradientem?
Mari: MAR. Audio. Non est procul.
Pern: PER. Etsi fames ludere me vix sinit; hos tamen
Senes mendicos ludam.
Ptoc: PTO. CH. Ah, quisquis es, stipem
Caeco infelici porrige.
Mari: MAR. Porrige misero
Miserabili sein: pelle duorum famem.
Pern: PER. Ipse equidem egerem. Sed enim ex aequo partiar.
Duos mihi caseos emi. Alterum meis
Apporto liberis. Vos tollite alterum,
Et aequis inter vos dividite partibus.
Bene est: iam habet iste.
Mari: PTOCH. MAR. O hominis clementem manum!
Superi istuc videant, atque compensent tibi.
Pern: PER. iam ego me hinc in angulum subducam, atque exitum
Mimi huius contemplabor.
Mari: MAR. Ecquid dixeram
Proche, aliquid me sperare?
Ptoc: PTO. CH. Vates tu quidem es.
Sed satin' est grandis ille?
Mari: MAR. Metuo ut sit.
Ptoc: PTOCh. Sine
Examinem.
Mari: MAR. Sino.
Ptoc: PTO. CH. Da mihi.
Mari: MAR. Da imo tu mihi.
Ptoc: PTO. CH. Ego a te peto.
Mari: MAR. Tantundem est, ego a te peto.
Ptoc: PTO. CH. Numquid enim non dedit ille?
Mari: MAR. Enimvero dedit.
Ptoc: PTO. CH. Quid igitur tu negabas?
Mari: MAR. Equidem non nego.
Ptoc: PTO. CH. Mirabar certe. Num partiri ergo placet?
Ptoc: PTO. CH. Quamprimum. Nam mirifice sum famelicus.
Mari: MAR. At vide ut aequaliter.
Ptoc: PTO. CH. Id vero tu attenderis.
Mari: MAR. At ego non divido.
Ptoc: PTO. CH. Cedo illum igitur tu mihi.
Mari: MAR. Ego, inepte? si haberem.
Ptoc: PTO. CH. Numquid caseum dedit.
Mari: MAR. utique dedit homo; sed utique tibi illum dedit.
Ptoc: PTO. CH. Tibi dedit.
Mari: MAR. Etiamne ergo ludere incipis?
Ptoc: PTO. CH. Cedo, inquam, ut partiamur.
Mari: MAR. Si dederis, dabo.
Ptoc: PTO. CH. Quod tute habeas. qui postules ut dem tibi?
Mari: MAR. Non habeo.
Ptoc: PTO. CH. Hem, furcifer; ita speras caseum
Comesse solus?
Mari: MAR. Tu speras. Tibi enim dedit.
Ptoc: PTO. CH. Mihi numquam hilum dedit.
Mari: MAR. Ergo cui dedit?
Ptoc: PTO. CH. Tibi.
Mari: MAR. Mihi?
Ptoc: PTO. CH. Tibi, tibi. Vin' [Abbr.: Visne] decies repetam? tibi, tibi.
Mari: MAR. Oh, oh.
Ptoc: PTO. CH. Etiamne negas?
Mari: MAR. Nego enim.
Ptoc: PTO. CH. Adhuc, furcifer?
Mari: MAR. Oh, oh: fatebor. Omitte.
Ptoc: PTO. CH. Quid fateberis?
Mari: MAR. Te caseum abstulisse.
Ptoc: PTO. CH. Iterum hoc, mastigia!
Mari: MAR. Oh oh. Cessa: verum dicam.
Ptoc: PTO. CH. Die ergo iam.
Mari: MAR. Obsecro, te Ptoche; quid dicam?
Ptoc: PTO. CH. Tibi caseum
Datum.
Mari: MAR. Tibi caseum datum.
Ptoc: PTO. CH. Ego te hodie, scelus,
Ut incudem tundam; dum verum dixeris.
Mari: MAO. bsecro, da inducias mihi.
Ptoc: PTO. CH. Da caseum
Mihi.
Mari: MAR. Sed prius inducias. Sine me, ut loquar.
Ptoc: PTO. CH. Sino; loquere.
Mari: MAR. Revera, Ptoche, mihi nihil dedit.
Ptoc: PTO. CH. Mentiri pergis? ego te pergo tundere.
Mari: MAR. Ausculta tamen.
Ptoc: PTO. CH. At breviter.
Mari: MAR. Numquid transiit
Hac ille?
Ptoc: PTO. CH. Transiit hac: quid tum?
Mari: MAR. Numquid stipem
Dedit?
Ptoc: PTO. CH. Dedit: quid tum autem? mihi nihil dedit.
Mari: MAR. Ausculta: Cum daret quid dixit?
Ptoc: PTO. CH. Iste habet.
Mari: MAR. Hoc est, quod dixi: tibi, nebulo, tibi dedit.
Ego EGO fui; non ISTE: tu tu ISTE fueras.
Ptoc: PTO. CH. Etiam ego EGO fui; non ISTE. Cedo caseum.
Mari: MAR. Mille Styges me hauriant, si quid mihi datum est.
Ptoc: PTO. CH. expecta.
Mari: MAR. Quid tenes?
Ptoc: PTO. CH Prius uti caseum
Relinquas, quam auferare tu mihi in stygem.
Mari: MAR. Oh oh. Utinam ipse suum comesset caseum,
Potius, quam ut tanti venderet. Serva tibi.
Oh, serva.
Ptoc: PTO. CH. Redde, redde, redde caseum.
Mari: MAR. Itane? etiam tu redde, redde caseum.
Ptoc: PTO. CH Oh, oh.
Mari: MAR. Clama altius.
Ptoc: PTO. CH. Oh, oh.
Mari: MAR. Clama furcifer.
Nanu: NAN. Quid, proh superi, quid pugnatis?
Mari: MAR. Pro caseo.
Ptoc: PTO. CH. Iste rapuit.
Mari: MAR. Iste rapuit.
Nanu: NAN. Quemnam caseum?
Ptoc: PTO. CH. Quem hic occulit.
Mari: MAR. Imo quem hic.
Nanu: NAN. Ah, miseri, omittite,
Neuter habet.
Ptoc: PTO. CH. Illum, quem donavit rusticus.
Nanu: NAN. Quisquis donarit, nusquam habetis caseum.
Ptoc: PTO. CH. Quo igitur devenit?
Nanu: NAN. Vereor, ne vos luserit.
Nam hic nihil est usquam.
Mari: MAR. Luserit? Ut illum inferi
Et inferae omnes ludant nebulonem.
Ptoc: PTO. CH. Hinc erat
Cur neuter haberet?
Mari: MAR. At ego iam habeo.
Ptoc: PTOCH. Quid tu habes?
Mari: MAR. Liventes scapulas e pugna. Vin' [Abbr.: Visne] tecum eas
Ex aequo partiar?
Ptoc: PTO. CH. Contentus sum meis.
Nanu: NAN. Prehendite scipionem, et hac me sequimini.
Mari: MAR. Plane caseus est nequam: occidit me prope.
Oeco: OECON. Ipsius.
Sosi: SOS. Quid te dicam?
Oeco: OECON. Adfuturum in tempore.
Sosi: SOS. Teneo. Sed de argento nihil?
Oeco: OECON. Hodie nihil.
Ego cras videbo. Hui quanta vis pecuniae
Congeritur? olim deerant frumento horrea;
Nunc etiam argento desunt. Certatim afferunt
Indigenae, convenae, accolae; atque aerarium
Regis locupletant. Quae uni Iosepho omnia
Accepta feruntur. At isti, quod genus hominum?
Rube: RUB. Venimus in urbem, fratres. Sed de caetero
Quis horrea commonstrabit.
Oeco: OECON. Utique me volunt.
Rube: RUB. In hac frequentia urbis, quis teneat locum?
Juda: JUD. Ibi ambulat homo.
Rube: RUB. Ad illum.
Oeco: OECON. Quem hominem quaeritis?
Rube: RUB. Peregre adsumus, frumenta empturi; copia
Si qua est emendi: caeterum ubi emantur, doce.
Oeco: OECON. Si Aegyptii estis, hic licebit. Si ceteri:
Rube: OM. RUB. Palaestini sumus.
Oeco: OECON. Id referendum ad principem est.
Tantisper hic manete, dum princeps sciat.
Juda: JUD. Viden' haec, Rubene, palatia? quantum differunt
A nostro rure? quae hic turres? quiae maenia?
Nihil huius apud nos existat.
Rube: RUB. Quippe hic regia est,
Frater: et hinc inde principum domicilia.
Nos pecori intenti, rectius mapalia
Et humiles extruimus casas.
Oeco: OECON. Recedite
Pauxillum istuc; provinciae praeses venit.
Jose: JOS. Istine sunt, quos dixti mihi?
Oeco: OECON. Sunt.
Jose: JOS. Caelites
Quos video! Sed affectus premendus est meus.
Quod genus hoc dixti esse hominum?
Rube: RUB. Paeses. exteri
Sumus Palaestini; quos paene ultima fames
Coegit ex Aegypto annonam arcessere.
Jose: JOS. Ita quidem vos obtrudere has fallacias
Mihi vultis. At ego exploratores vos scio.
Rube: RUB. Superi! praeses, quid suspicaris?
Omne: OMN. on sumus.
Pauperculi pastores sumus.
Rube: RUB. Huc venimus
Frumenti emendi gratia. Nihil tibi,
Nihil regi oberimus.
Jose: IOS. Frustra defenditis.
Exploratores estis. Militem advoca huc
Ab excubiis.
Rube: RUB. Praeses testamur conscium
Numen, nos nullas moliri fallacias.
Bisseni fratres genitore uno viximus
Prognati; neque vero umquam assueti fraudibus
Grassari: at in ore et vultu animos ostendere.
Jose: IOS. Hoc ipsum est, inquam; exploratum istis. Sin secus!
Cur de bissenis fratribus desunt duo?
Juda: IUD. Domi haeret alter, natu minimus, cum patre
Grandaevo. Sed et alter iam quondam, nescio
Quo fato functus, numerum hunc imminuit.
Jose: IOS. Bene est:
Hoc indice vos tenebo. Arcessite parvulum
Huc fratrem.
Omne: OMAh, fieri id non potest.
Jose: IOS. Non suspicer
Hic ego fraudem? Si frater est, arcessite:
Si accire detrectatis, haud dubie, est dolus.
Juda: IUD. Obsecro te, praeses; id ne a nobis exige.
Puer amat tenere patrem, et tenerius hunc pater;
Ut adeo, si abducatur, non ferat, senex.
Jose: IOS. Scilicet ita vobis tergiversari libet.
Pharaonem et regnum hoc testor, nisi fratrem mihi
Stiteritus, exploratum huc in provinciam
Venistis. Cingite hos in orbem.
Omne: OMI. nnoxii
Sumus, praeses.
Jose: IOS. Nusquam ullum sinite evadere.
Omne: OMN. il fecimus, praeses; nil moliti sumus.
Jose: IOS. At vos, inertes, cui rei custodins
Habetis? nisi ego advigilassem ipsemet, hodie
Impune explorarent in urbe isti omnia.
Omne: OMN. ihil exploramus; cemere frumenta cupimus.
Jose: IOS. In carcerem ductate.
Rube: RUB. Quaeso te, ut senis
Miserescat patris! qui, nisi tempori adsumus,
Cum annona, morietur luctu miser et fame.
Jose: IOS. Sistite fratrem ergo. Ni paretis, vos mei
Satellites hos ducite.
Omne: OMP. arce insontibus.
Jose: IOS. Nihil audio: ducite omnes.
Omne: OMI. gnosce miseris.
Jose: IOS. Abducite, inquam.
Juda: IUD. Merito haec nobis accidunt,
Qui tam inclementer in fratrem innocentulum
Olim saeviimus.
Sime: SIM. Ah, quas eius lacrimas
Quam immaniter contempsimus? Nunc exigit
Has poenas Numen.
Rube: RUB. Quoties vobis dixeram.
Parcite crudeles puero, ah puero parcite;
Nec paruistis. Ecce haec! talio redditur.
Capimur insontes una: ah, si insontes tamen!
Jose: IOS. O dolor! o lacrimae! o quos motus sentio!
Tamen est durandum.
Rube: RUB. Audi, audi miseros; et patri
Longaevo parce. Si nocentes nos putas,
At ille certe est innocens. Parce senio
Parentis.
Jose: IOS. Si fratrem!
Omne: OMA. dducemus.
Jose: IOS. Sinam igitur
Ut uno in vinculis retento, caeteri
Tantisper abeatis, dum puerum stiteritis.
Rube: RUB. Pater interemptum credet, quem tu hic vincies.
Jose: IOS. Ubi bona vos egisse side perspexero,
Remittam patri.
Rube: RUB. Aliter flecti ergo non potes?
Jose: IOS. Edixi; nil muto.
Juda: RUB. IUD. Cogit necessitas
Ut pareamus.
Jose: IOS. Hunc satelles obsidem
Vinclis adstringe.
Sime: SIM. Vinculorum non pudet,
Quae fratrum servandorum causa perfero.
Jose: IOS. Abducite in custo diam.
Sime: SIM. O fratres mihi
Amabiles valete: meaque haec vincula
Adducto fratre mox properate absolvere.
Omne: OMV. ale, ah frater!
Rube: RUB. Vinciri ego pro te gestio.
Sime: SIM. Solamini parentem, et fratrem adducite.
Jose: IOS. Nunc emere vobis, quicquid decretum est, licet.
Omne: OMG. rati accipimus.
Rube: RUB. Sed nostrum hunc fratrem tu interim,
Rogo, praeses, clementer habe; innoxium scies.
Jose: IOS. Non adeo barbari sumus. Vestrum est modo
Properare; utque hunc solvatis, illum adducere.
Omne: OMO. peram omnem pollicemur.
Jose: IOS. Absque eo, meum
Cavete in conspectum vos: Tu autem cum his abi,
Omnem frumenti emendi copiam face.
Vos itidem abite a me intro.
Nescio: nam certe prosuerunt.
Ira: IRL. aedere
Qui constituerunt, etiam cum prosunt, nocent.
Jose: JOS. Ignovi pridem.
Ira: IRD. um nulla erat occasio
Vindictae. Nunc sunt omnes in tua manu.
Jose: JOS. Quo plus posse videor, posse minus debeo.
Ira: IRD. ominus illorum es.
Jose: JOS. Nescio; frater sum, scio.
Ira: IRA. t ostendere saltem illis, quid possis. decet.
Jose: JOS. Possum parcere; id illis ostendere me decet.
Ira: IRI. ngrati erunt.
Jose: IOS. Futura quae sint, nescio.
Ira: IRP. rius fuerunt.
Jose: IOS. Non bene feceram prius:
Nunc cogam, ne, etiamsi velint, fieri queant.
O qualis aspectus erat, cernere supplices!
Quomodo ferebam? quomodo non in oscula
Fratrum irruebam? ah durum pectus! sed mea
Haec scilicet somnia fuere; fratribus
Quondam audientibus gravia; hodie mihi
Videnti graviora.
Ira: IRH. ostes cernere supplices
Gratum est spectaculum.
Jose: JOS. Hosti. At fratres cernere
Calamitosos, et lacrimantes, mihi grave est.
Ira: IRN. on vindicare malefacta, pusilli hominis est.
Jose: JOS. Nemo est maior parcente: parvi saeviunt.
Olim oderamus: nunc merito illum prae omnibus
Unum uniceque amamus.
Puti: PUT. Recte atque ordine
Id facitis. principes. Perieramus fame,
Absque illo foret.
Porp: POR. Atqui nunc quanta in copia
Rerum omnium versamur?
Puti: PUT. Mihi provinciam
Mandavit; cuius quot numero domicilia,
Tor horrea credo farta frugibus. Labor
Est unus, asservare.
Cyru: CYR. Alit ille industria
Sua orbem. Idcirco ad illum honoris gratia
Intervisamus.
Porp: POR. Tu, Putiphar, praei, et indica.
Porp: POR. Carus pater est; sed a patre porro proximus
Josephus erit.
Cyru: CYQ. ui, quanto est reliquis altior,
Tanto est modestior.
Porp: POR. Et, nisi pater imperet,
Ipse omnium unus est profecto, qui imperet.
Fieri ab Aegyptiis; aut si absint extera
Odia, ipsi inter se odiis suis contendere.
Haec omnia solent; ideo haec omnia metuo.
Vern: VER. Ubi est maior herus? ubi est? Here, fero nuntium.
Jaco: JAC. Utinam bonum!
Vern: VER. Video redeunres [(reading uncertain: ?)] filios.
Jaco: JAC. Omnes?
Benj: BEN. En pater, ut frustra erat tuus metus?
Jaco: JAC. Procul absunt?
Vern: VER. Haud procul.
Benj: BEN. An occurram illis, pater?
Jaco: JACI, nate, et amplectere fratres: mox subsequar.
Metuebam aliquid. At si quid praeter hunc metum
Feliciter accidit, est cur gaudeam. At puer!
Omnesne conspexisti?
Vern: VER. Uno aspectu novem
Vidi: ac, nisi me fefellerit longinquitas,
Decimus non comparebat.
Jaco: JAC. Ah ne quid mali
Decimus apportet!
Vern: VER. Here, ecce, Rubenum.
Rube: RUB. o pater!
Jaco: JAC. Satin' salve, Rubene?
Rube: RUB. Omnia,
Jaco: JAC. Ubi caeteri?
Rube: RUB. Sequuntur: subeunt per posticum.
Jaco: JAC. Ubi decimus?
Rube: RUB. Nulla mea est culpa.
Jaco: JAC. Ergone illi aliquid? Quomodo?
Rube: RUB. Pater, obsecro, ne turberis.
Jaco: JAC. Decimus non adest?
Rube: RUB. Dicam omnia, pater, intus.
Jaco: JAC. Me miserum senem!
Iterumne filium extuli?
Rube: RUB. Pater, obsecro,
Prius cognosce, quam ita.
Jaco: JAC. Ah, plus satis est, quod scio.
Amisi filium.
Rube: RUB. Haud est amissus: venit.
Jaco: JAC. Miserum patrem! quid accidit? quomodo obiit?
Rube: RUB. Non obiit; vivit.
Jaco: JAC. Venisset, si viveret.
Rube: RUB. Certe autem vivit. Intus omnia audies.
Jaco: JAC. Haec sunt quae timui! o numquam mihi inanes metus!
Intro concede, et praepara pecuniam.
Nunc evocandus OEconomus est. Ultro. ades;
Quaerit te homo Rusticus.
Oeco: OECON. Quid me ille?
Hyla: HYL. Nescio.
Vix tandem summis effeci clamoribus
Ut me exaudiret.
Cons: AEC. ON. Nempe aegre audit!
Hyla: HYL. Ita arbitror.
Ideo tibi, si audiri voles, clamandum erit.
Oeco: OECON. Ubi est?
Hyla: HYL. Ecce, ipsum.
Oeco: OECON. Diceris me quaerere?
Rust: RUST. Opus est frumento.
Oeco: OECON. Quanta?
Rust: RUST. Quantum sufficit
Familiae.
Cons: AEC. ON. Habes argentum?
Rust: RUST. Nullum.
Oeco: OECON. Quomodo
Ergo tu emes? absque argento, nihil hic venditur.
Rust: RUST. At ego frumentum sola emo pecunia.
Nil tu novabis hodie, ut argentum petas.
Oeco: OECON. Habes ergo, ut video, pecuniam?
Rust: RUST. Hanc quidem.
Sed argentum non habeo.
Oeco: OECON. Igitur pecuniam
Abs te pro argento sumam. Sequere hac, atque me.
Rust: RUST. Heus tu autem! Quanti modium?
Oeco: OECON. Ne clama.
Rust: RUST. Scio.
Quanti, inquam, modium?
Oeco: OECON. Nihil opus est, ut clamites.
Rust: RUST. At mihi opus est, mea agitur de perunia.
Oeco: OECON. Sequere tu, inquam.
Rust: RUST. Quanti, inquam, modium?
Oeco: OECON. Postea
Id melius quaeres, ubi frumentum videris.
Rust: RUST. Hui, quam aegrum est, colloqui cum his, qui tam aegre audiunt?
Pater, uni ut parcas, alios omnes perdere.
Neph: NEPH. Egemus frumento iterum, egemus pabulo;
Neutrum impetramus. ni puerum dimiseris.
Benj: BEN. Pater, eia, mitte. Si ego impedio, ne Simeon
Sit liber; ibo, mihi fratrem, tibi filium
Reducam. Pater assentire; pater obsecro.
Jaco: JAC. Etiam tu, fili, a patre discessum rogas?
Benj: BEN. Reducam ut patri filium; ut fratrem mihi.
Non desero parentem, dum fratrem voco.
Omne: OMA. gimus hoc omnes. pater; hoc te orat Simeon,
Hoc te fames; hoc te vitae necessitas.
Jaco: JAC. Moreretur puer.
Benj: BEN. Abest periculum, pater.
Issa: ISS. ACH. Ego illum pervigili studio custodiam.
Jaco: JAC. Quales sitis custodes, sat Simeon docet;
Docuit Josephus: illum quando in viculis,
Hunc quando in silvis deseruistis.
Juda: JUD. Ni tibi
Puerum reduxero, pater, incolumem; abdica.
Ferar ego parricida, et patrii funeris
Reus apud omnes peragar: liberos meos
Cape obsides, occide.
Omne: OME. xoremus, sine.
Jaco: JAC. Cogitis invitum.
Omne: OMN. os imo cogit fames.
Juda: JUD. Ni haec mora fuisset, iam cum frumento altero
Redieramus.
Jaco: JAC. Abite ergo: et si me vivere
Parentem vultis, Beniaminum hunc otius
Reducite.
Omne: OMN. ulla erit mora.
Jaco: JAC. Sine liberis
Ego interii hic lugebo.
Benj: BEN. Ah, parce lacrimis
Genitor suavissime; redibo cum foenore:
Fratrem reducam.
Jaco: JAC. Faxit hoc utinam DEUS,
Ut Simeonem, et si fieri possit, etiam
Iosephum reddas. Salve o Nate mi, et vale.
Salvete liberi omnes: atque haec praesidi
Provinciae apportate munera, quae dabo
Hic intus: paucula licet illa et tenuia,
Tamen illi danda: Nam nescio quid illum amem.
Rube: RUB. Pater, optime sperare te iubeo; brevi
Videbis sospites; ac, nisi fallor animi.
Gaudebis iisse.
Jaco: JAC. Vel unam hanc spem ne fallite.
Paene hausit ista illius liberalitas.
Pern: PER. Obsecro te: miserere duorum; aegri et pauperis,
In uno hoc contubernio degentium.
Ventrem fames afflixit; valetudo reliquum
Corpus misere vastavit.
Bala: BAL. AEgro suffice
Argenteum.
Doru: DOR. Cape sis.
Pern: PER. O beneficam manum!
Bene tibi superi faxint omnes.
Bala: BAL. Nescio
Quid morbi hunc hominem, ut ipse ait, vastaverit?
Doryla, redi, et quid morbi habeat, intellige.
Doru: DOR. Heus aeger! Cupit herus meus cognoscere,
Quo morbo tu labores?
Pern: PER. Egone? ah desine.
Miserabilis est. Non ausim nomen dicere.
Doru: DOR. Febrisne tertiana est?
Pern: PER. Non.
Doru: DOR. An quercera?
Aut epilepsia?
Pern: PER. Neutiquam.
Doru: DOR. Quid aliud est.
Pern: PER. Longe aliud est. Aliquid mirabile.
Doru: DOR. An elephas?
Pern: PER. Neque hoc. Sed aliquid aliud. Dicere non licet.
Doru: DOR. Morbum, here, quendam esse dictitat mirabilem.
Bala: BAL. Illum ipsum ut scires volui.
Doru: DOR. Noluit.
Bala: BAL. Redi.
Doru: DOR. Nomen herus morbi omnino edicere te iubet.
Pern: PER. Ah quaeso! est morbus oppido miserabilis.
Omnia pervadit membra; repente iam manus,
Iam iterum pedes; iam aliud occupat.
Plerumque toto corpore funditur malum.
Doru: DOR. Podagra est an chiragra?
Pern: PER. Neutrum. Desine; non licet.
Doru: DOR. Neque tu ipse scis fortasse, quod nomen habeat?
Pern: PER. Scio. Sed si dicerem, nemo triobulum daret:
Tam est pestilens et infamis morbus meus.
Doru: DOR. Here, nihil ago.
Bala: BAL. Ergo me ipsa curiositas
Adigit, ut morbum hunc perseverem discere.
Fatere morbi nomen. Nam si quivero,
Medicos confestim accibo, ut medeantur malo.
Pern: PER. Ah nimis est inveteratus morbus; nihil agent.
Bala: BAL. Doletne vehementer?
Pern: PER. Minus imo, quam nihil.
Bala: BAL. Quis ergo est morbus?
Pern: PER. Membra nescio quomodo
Omnia consopit. Quid multis? magnum est malum.
Bala: BAL. At nomen morbi?
Pern: PER. Noli obsecro. Nam ubi scieris,
Nihil porro dabis: omnes oderunt luem.
Bala: BAL. Fatendum est nomen.
Pern: PER. Dicam ergo. At nequis alius
Intelligat!
Bala: BAL. Nemo est.
Dic.
Pern: PER. Mera merissima est
Pigritia: magnum inveteratumque mihi malum.
Bala: BAL. Ego baculum si habeam, nebulo, hunc velim tibi
Morbum lenire. Apage sis.
Pern: PER. Ecquid dixeram
Daturum nil fuisse, si scisses prius?
Bala: BAL. Imo dedissem tibi, sed non placitam stipem.
Iam rediissent tui illi. At recte differunt:
Fuga tutior illis est, quam esset custodia.
Ipse etiam abesse re optes?
Sime: SIM. Optem: non metu
Sceleris; sed desiderio longaevi patris.
Ille cruciabitur; Scio quantopere suos
Amet. Quondam minori natur filium
Amissam clade fortuita, heu quot lacrimis
Lugere perstitit! Nullus ei abit dies,
Vix imo hora diei; qua nomen filii
Inter querelas non ingeminet.
Jose: IOS. O pater!
O pater! ego istuc; egone perfero? Quomodo
Is fuit amissus?
Sime: SIM. Caede, eheu, miserabili.
Jose: IOS. Caede, inquis?
Sime: SIM. Horresco referens. In horrido
Errabat nemore adolescens imprudentius:
Cum in belluam incidens, misere peremptus est.
Jose: IOS. Nullus aderat spectator?
Sime: SIM. Nullus.
Jose: IOS. Quo. modo
Rescistis igitur caedem?
Sime: SIM. Tunicam polymitam,
Qua fuerat amictus, inquinatam sanguine
Reperimus; agitamque patri misimus.
Jose: IOS. En qualem hi fabulam? en ut texere suum scelus?
Nulla erit in vobis culpa?
Sime: SIM. Ah, culpa in fratribus!
Ego caput pro illo; pro illo ego dedissem latus.
Jose: IOS. Ita nempe amabas?
Sime: SIM. Ita praeses.
Jose: IOS. Sed quid putas
Fratres morantur? adhuc venturos autumas?
Sime: SIM. Via longa est, praeses: tum etiam a patre parvulum
Fratrem aegre abducent. Pater enim inexorabilis
Obstabit. Qui tamen ut me vinclis eximat,
Demum se flecti, nisi fallor animi, sinet.
Jose: IOS. Nescio. Nam fratres certe segniter iuvant.
Oeco: OECON. Praeses, rediere Palaestini; et fratrem ultimum
Secum adduxere.
Sime: SIM. O me felicem! iam fides
Constabit nostra.
Jose: IOS. Ad me illos introducite,
Huic autem vos captivo vincla demite,
Sime: SIM. Ago gratias tibi, praeses; et, dum vivo, agam.
Rube: RUB. Redimus ad condictum, praeses; a senc huc
Remissi patre.
Jose: IOS. Sospes adhuc ille vitam agit?
Rube: RUB. Vivit senex logaevus; etsi lacrimis
Diuturnis moestus, et vivendi taedio
Magis magisque fessus. Idem ut gratiam
A te nobis iniret, haec de recula
Sua paupertina legavit munera.
Jose: IOS. Nihil opus ullis.
Juda: IUD. Ne aspernare tenuia
Parentis dona; olim aliquid his opulentius
Misisset, ante, quam res arctior domi
Famesque erat.
Issa: ISSA. Hanc Syria resinam ex arbore
Sudatam, et pellucenti clausam vitreo
Senex fatidicus mittit. Rude munusculum,
Sed arcanae praesensionis symbolum.
Jose: IOS. Accipio lubens ab eo, quem dicitie, ferne.
Zabu: ZAB. Hunc mellis eximii rorem, obsecrat parens
Ne a pretio, Praeses, sed ab animi affectu aestimes.
Jose: IOS. AEstimo, vel aurum contra; quicquid ab hoc patre.
Levi: LEV. Haec itidem tura, et hoc de stacte myrrhea
Cape donum: quod ubi placido vultu acceperis,
Donum ipse tu dedisti.
Jose: IOS. Etiam absque munere
Placidum videbis.
Rube: RUBBeniamine, et tu tuum
Manusculum affer.
Jose: IOS. Istic est, de quo mihi
Dixistis, frater?
Juda: IUD. Ipse est, praeses; nescio
Quid timidior est adhuc! numquam abiit a patre.
Jose: IOS. DEUS te, o parvule, optimo servet seni.
Non sustineo dolorem. O sensum pectoris!
Aser: ASER. Quid refugit praeses? Quo repente se rapit?
Odiu: MER. OD. Aliquid permotus est aspectu pueruli.
Juda: IUD. An donum illius capere dedignatus est?
Mero: MER. Nequaquam: imo accede audacter; ne quid time.
Humanus est princeps.
Aser: ASER. Dum illum ne offenderit
Puer!
Mero: MER. Frustra timetis. Hoc illi solet.
Saepius usuvenire.
Juda: IUD. Etsi bene conscius
Mihi sum; timeo tamen.
Pinc: PIN. Redibit illico.
Quin iam, ecce, redit.
Rube: RUB. Accede, et accide in pedes.
Benj: BEN. O terrae Aegyptiae rector, vili e manu
Cape pauca amygdala, donum decrepiti senis.
Non illud hac tua dignum amplitudine,
Dignum tamen quod supplex offerat puer.
Ah redde fratrem! rogat hoc te unice senex.
Rogant fratres; meum hoc munusculum rogat.
Jose: IOS. Cessa rogare, o cessa, care puer. Habes
Fratrem quaesitum, et fratrem non quaesitum habes.
Benj: BEN. Ita tibi Numen,! ut tu patri benefacis.
Jose: IOS. O indolem pueri bonam, et merito a patre
Aegre dimissam! Ne ambige, redderis patri.
Rube: RUB. Porro alterum item frumentum, si per te licet,
Praesenti argento ememus.
Jose: IOS. Emite, qua lubet.
Juda: IUD. Vitam tibi nostram et si quid illa est carius,
Debemus omnes, obstricti his beneficiis.
Jose: IOS. Ite, atque hos intro ducite. Nam convivio
Accipiam.
Pinc: PINC. Sequimini me hac in triclinium.
Jose: IOS. Tu vero hic mecum. Caeteri discedite.
Quae tibi committam hic, ea ut arcana habeas, volo.
Oeco: OECON. Lapidi dices; usque adeo mutus ero IOS. Vide
Ut sarcinas horum, frumento farcias;
Et iis, quas esse minimi natu videris,
Scyphum meum aureum indas.
Oeco: OECON. Illum, inque bibis?
Intelligo.
Jose: IOS. Caetera, quae ex re fuerint, post scies.
Oeco: OECON. Effecta perquam diligenter haec dabo.
Qui debui praeire. iam Numquid agimus,
Quod est agendum? ut vicinorum tenuitas
Annona sublevetur? Quippe identidem
Fames valescit.
Jora: JOR. Eam ob rem adsum. Nos maxime
Senes haec sollicitudo decet. Praei; sequar.
Juda: IUD. Parenti quantum haec afferent solatium?
Properemus, ut illi hunc cito feramus nuntium.
Puti: PUT. Ite alacres; et simul aspexeritis eminus,
Nihil intermittite; urgete, neque evadere
Prius quoquam sinite, quam exploret sarcinas
Oeconomus: ei parete.
Mile: MIL. Ut mandas; omnia.
Oeco: OECON. Mecum igitur hac insequimini: hac illis iter.
Puti: PUT. Ego me ad Iosephum contero. Nam mirum est mihi
Quid istuc velit? Insequitur homines, quos heri
Epulo pastos tam lauto a se dimiserat.
Nisi aliquid forsitan illi, at ipsi hoc viderint.
Ego ne qua desim imperiis, ad Iosephum eo.
Pinc: PIN. Video, video illac abeuntes.
Oeco: OECON. Insistite
Vos hinc a tergo; vos a fronte occurrite.
State viri.
Pinc: PIN. State.
Juda: IUD. Quis hic clampor
Levi: LEV. Aliquis vocat.
Oeco: OECON. State; neque pedem usquam commovete. Hos cingite.
Omne: OMQ. uid enim est?
Rube: RUB. Quid vultis armati?
Omne: OMQ. uid fecimus?
Oeco: OECON. Simul aliquis ensem attigerit, illum occidite.
Rube: RUB. Nullam afferemus vim.
Juda: IUD. Pacati venimus,
Pacati abimus.
Oeco: OECON. Hoccine pacatum potest
Vobis videri?
Oeco: OECON. Omnes sinus sertamini.
Omne: OMQ. uid hoc?
Oeco: OECON. Omnes excutite latebras vestium.
Juda: IUD. Dicite, quid moliamini? haec iniuria est,
Afferre vim tam audacter, innocentibus.
Oeco: OECON. Vos innocentes? qui domum nefario
Furto expilastis?
Omne: OMN. os surto? Convitium est.
Juda: JUD. Non sinimus hanc nobis inferri iniuriam.
Oeco: OECON. Cavete, verbum. Sinite praesidis exequi
Imperia. Scyphus illi hesterno e convivio
Aureus ablatus est: hunc perquiri iubet.
Pinc: PIN. Reddetis illum an non?
Rube: RUB. Superi! Vestram fidem!
A nobis furtum? Homines ingenui, et liberis
Parentibus orti, hac se inquinent infamia?
Juda: JUD. Quos nos putatis? Non ex rapto vivimus.
Oeco: OECON. Vos unde victitetis, scire haud gestio:
Unde meus bibat herus, id, ubinam sit, quaerito.
Sime: SIM. Dum ne apud ingenuos quaeras.
Oeco: OECON. Jussit quaerere
Praeses apud vos; quiqui sitis.
Omne: OMN. on reperies.
Pinc: PIN. Suspecti hoc ipso estis, quod ita resistitis.
Oeco: OECON. Bene consciae res, non refugiunt arbitros.
Rube: RUB. Igitur explora sarcinas, per nos licet.
Oeco: OECON. Ubicunque furtum invenero, ille serviet.
Juda: JUD. Non impediemus: servum abstrahe.
Omne: OMS. ervum cape.
Oeco: OECON. Exsolvite ergo quisque sarcinas suas.
Rube: RUB. Exsolvo. Caeterum ubi nil reppereris, cave.
Viden'? Pertracta ut vis, omnia.
Oeco: OECON. Tu salvus es.
Sime: SIM. Meas iam explora.
Oeco: OECON. Nihil hic furti.
Levi: LEV. Num in meis?
Oeco: OECON. Neque hic. Tu alios tenta; ego pergam hoc in ordine.
Oeco: OECON. Nihil hic.
Juda: JUD. Sciebam prius, homo, quam quaereres.
Benj: BEN. Nihil in meis est sarcinis, certe, mi homo.
Rube: RUB. Sine tamen quaerat, ut se errasse intelligat.
Oeco: OECON. Quid hoc? deprehensum seclus. Inventus est scyphus.
Omne: OMP. ro caelites!
Rube: RUBBeniamine. quid est?
Benj: BEN. Nescio
Frater. Ego cum hoc scypho quid fiat, nescio.
Omne: OMP. eriimus, eheu; quid miseri agemus modo?
Oeco: OECON. Ipsissimus est: hoc praeses in vaticiniis
Edendis utitur.
Pinc: PIN. Est ipsus; nihil ambige.
Oeco: OECON. Et vos tamen me adhuc vestris cludere
Strophis cupiebatis?
Pinc: PIN. Nimis estis simplices.
Rube: RUB. Fateor; haeret vox; muta est lingua; mens stupet.
Sumus deprensi. At supremum testor DEUM,
Testor sacra omnia, non fuisse conscium.
Oeco: OECON. Non arguo; nec tibi, aut tuis negotium
Facesso: agnosco insontes, ite qua lubet.
Solum hunc, quem furti, ipsi vos esse conscium
Videtis, mecum in servitutem retraham.
Omne: OMA. h noli; per quicquid carum in vita est tibi!
Benj: BEN. Fratres, iuvate.
Juda: JUD. Obsecro, mi Domine, parvulo
Ignosce. Nescio, DEUM testor, nescio
Quemadmodum istud factum ignarus fecerit?
Puer est.
Oeco: OECON. Puer est; et iam aureos scyphos rapit?
Sinite illum adolescere.
Benj: BEN. Non rapui. Nihil scio.
Sime: SIM. Condona hanc nobis, oro noxam.
Oeco: OECON. Vos quidem
Habetis nullam. Abscedite; hunc relinquite.
Rube: RUB. Quaeso, puerum nobis relinque; quicquid est
Huius peccati, poenas, quas meruit, dabit.
Oeco: OECON. Mihi dabit poenas. Servitutem serviet.
Benj: BEN. Heu me defendite fratres.
Juda: JUD. Ausculta, obsecro.
Oeco: OECON. Vos illum auferte.
Omne: OM. Miseros! Eheu, quo ibimus?
Benj: BEN. Non feci, fratres; non seci; opitulamini.
Omne: OME. heu parentem!
Rube: RUB. Eheu senectutem patris!
Oeco: OECON. Reducite furem. Reliqui impune abscedite.
Juda: IUD. Non abeo, miser; eheu nemo me hinc auferet,
Hic ego moriar cum puero; pro fratre moriar.
Rube: RUB. Redeamus una ad praesidem. Si servo eget,
Ego illi serviam; ego pro puero serviam.
Non aspiciam parentem.
Omne: OMomnes revertimur.
Juda: IUD. Eheu dolorem; heu me! fefelli te, pater,
Fefelli, infelix! a me poenas exige.
Non redeo ad patrem.
Jose: JOS. Vos puerum intro abduciter.
Benj: BEN. Miserere, praeses.
Jose: JOS. Pergite.
Benj: BEN. Per hasce lacrimas,
Per lacrimas parentis, obtestor; sine.
Jose: JOS. Persisto, Non dimitto fratrem; non sino.
Benj: BEN. Defende Iuda; ferte fratres fratri opem.
Juda: IUD. Quid agam, mit frater?
Omne: OMD. ona hanc nobis noxiam.
Rube: RUB. Ego plectar, natu maior.
Sime: SIM. Ego imo vinciar,
Vinciri iam assuetus.
Aser: ASM. e me, praeses; seram
Omnia ne patris miseri lacrimas feram.
Juda: IUD. Per sacra omnia, praeses, da fandi copiam.
Sine paullulum, ut pro fratre frater audiar.
Jose: JOS. Quid tu audieris?
Juda: IUD. Pro puero pauxillulum.
Jose: JOS. Pro fure tu manifesto audebis dicere?
Juda: IUD. Pro fratre, praeses, aut, si mavis, pro patre
Pauxillum dicam.
Omne: OMA. h pro patre paullulum sine.
Jose: JOS. Sino. Interim abstinete.
Juda: IUD. Hunc nuper parvulum
Tu iusseras ad te perduci. Venimus
Ad patrem; oravimus ut nobis permitteret
Puerum. Ille, velut si animam peteremus, restitit,
Nam et frater, inquit, huius olim abiverat;
Quem vos dixistis laceratum esse a bellua;
Nec ad hunc diem ille sese in conspectum dedit.
Nunc moriar, si sine isto sim. Ita vix lacrimis
Demum atque precibus ultimis extorsimus
Ut vellet. Ego fidem meam dedi obsidem;
Ego parricidam me fore, ni reducerem,
Professus, huc illum perduxi denique.
Exigit a me illum pater; illum exigit fides.
Vis perfidum esse me, praeses? Vis optimi
Sicarium parentis? fratrem detine,
Et talem me effecisti. Caeterum ego tuus
Mancipio ero; ego pro fratre tibi faciam satis:
Ego gravius etiam, ac peccavit hic, luam.
Parce puero huic uni, et pepercisti patri.
Punis unum, et patrem, praeses, (qualem o patrem?)
Occides. Hic ego tibi aut serviam proin' [Abbr.: proinde] ,
Aut moriar. Nam domi spectare lacrimas
Parentis, non sustineo (fateor) non fero.
Servire possum, et interire; cernere
Dolorem patris, et coram audire gemitus
Non possum, o praeses, non possum. Hic mortem oppetam.
Omne: OMO. mnes occide; redde hunc unicum patri.
Jose: IOS. Exeste caeteri omnes; solos alloquar.
Potui ego tamdiu cohibere lacrimas
Meas? Videre vestras? iam erumpit dolor.
Ego sum Iosephus! ego sum frater, ille quem
Vos vendidistis. Quid metuitis? Surgite.
Ego sum Iosephus, inquam. Non agnoscitis?
Rubene, o Iuda, o Beniamine! o caeteri!
Adeste audacter, et complexus jungite.
Ego sum Iosephus. Vivit etiamnum pater?
Vivitne senex? Non respondes, Iuda, mihi?
Juda: IUD. Rubor est, attollere oculos. Ego enim vendidi!
Ego prodidi innocentem! Ego patravi scelus!
Jose: IOS. Omitte metum: in fratrem incidisti; salvus es.
Gadd: GAD. Scio ego quid fecerim: Ego meum crimen scio.
Omne: OMC. ommune crimen est; omnes peccavimus.
Danu: DAN. Ego tamen, fateor, omnium unus maxime.
Condona hanc culpam fratri, condona patri.
Jose: IOS. Ego vero et pridem ignovi; et hodie uberrimia
Beneficiis me vindicabo.
Rube: RUB. Eheu, quibus
Beneficiis? parumne hoc est beneficium,
Si ignoveris? Ego sum qui puteum fratribus
Infelix suasi: ego qui simulando, prodidi
Insontem! quod reddere beneficium huic potes?
Jose: IOS. Reddam, Rubene, reddam, Ite omnes otius
Ascendite ad patrem; et Josephum vivere
Memorate: adducite secem, ut videat gloriam
Meam. Ego dominus Pharaonis. Ego passim impero
In omni AEgypto. Ego patrem, ego vos omnes alam.
Venite, audete, accedite, agnoscite. Ego sum.
Omne: OMT. ui omnes servi sumus. Ignosce.
Rube: RUB. Ego dicere
Fratrem erubesco: dominum liceat dicere.
Jose: IOS. Fratrem vides, Rubene. Simeon, Issachar,
O iterum inventi mihi!
Sime: SIM. Vincula iam ego mereor,
Ah mercor rursus: qui potui tam propitium
Odisse fratrem!
Jose: JOS. Bene habet? Ego te vinciam
Amore, frater. Ego te Aser, te o Zabulon,
Te o Nephthaline, vinciam. Quid Gadde? quid
Levi, frater? subite in complexus meos.
Levi: LEV. Qui olim meos negavi? heu, quam facti pudet!
Jose: JOS. At me tui non pudet. Et tu o sanguis meus,
Tu o Beniamine! video te tandem o puer?
Teneo te, frater mi? te o gaudium meum!
Quin loqueris, frater? loquere, inquam; fratrem tenes.
Benj: BEN. Quid loquar ego frater? Quid enim loquar tibi?
Ah frater; gaudium et dolor me non sinunt.
Jose: JOS. Fratrem unum repperisti tu hodie; Ego undecim
Ego unus undecim reperi; tot gaudia,
Quot fratres. Mecum adeste omnes; succedire,
Venite, opibusque meis una omnes fruimini.
Omne: OMA. ddis animos, Josephe.
Danu: DAN. o digne fratribus
Melioribus. Nam nos tali indigni sumus.