Tres Epigrammatum libros, a Iacobo Bidermano, in Academia Dilingana Professore Theologo, olim conscriptos, et nunc a quatuor Patribus nostris approbatos, Ego CHRISTOPHORUS GRENZING Societatis IESU, par Germaniam superiorem praepositus Provincialis, potestate ad id mihi concessa ab admodum R.P. Mutio Vitellesco, eiusdem Societatis praeposito Generali, typis in lucem vulgari permitto.
Ensishemii XXIV. Augusti, Anno M. DC. XIX. Christophorus Grenzing.
Cur Tuum Nomen, singulari studio, Poesis ista sibi praefixit, causae omnino fuerunt duae, PATER ADMODUM REVERENDE, egregia in me observantia Tui, negotium literarum, ac in primis Poesis ipsius universum. Nam etsi de familia Tua, fundoque fractus est; tamen omnia vestra, adeo publica sunt, et vitae instituto, et abundantia voluntatis, ut nihilominus, adversum Te mei testificandi animi, in eo repperisse locum credam, quam si in manibus, et domi meo natus esset. Nempe ita Tecum semper agendum esse duxi : ut quoniam quicquid a me proficisci dignum potest, et privatis meritis occupasti, et familiae laudibus ac laboribus tenes, non nisi abs Te repraesentem; sollemni cum Principibus vitis, vel egentiorum hominum, vel graviorum nominum, versura. Neque vero de permissu auctoris verendum reor, cuius, si bene puto animum eorumque testimonia virtutum, quibus auro ipso magis aureum Opus, sicut et ceteris luminibus ingenii ornavit, is omnino an audaciae meae, an felicitati magis, impense gratulabitur, quod operae iam desponsae atque obstrictae, alterum Patronum ac Dominum facere
Potuerim. Facis id autem tute ipse potius, ut cetera soles, humanitate singulari : et quoniam egregia ornamenta, quibus emines atque extras, non alio magis usu fructuque caelitus accepisse gaudes, quam ut, de eorum splendore atque gratia, cum omnibus abundanter communices, vim tantam dignitatis addis castae huic Poesi atque sanctae, ut quem mihi Auctor Laboris ornatissimi commodavit usum, eu, gratia Tuae Virtutis, apud ipsasmet Virtutes, uberiorem ac gratiosiorem recepturum esse confidam.
Quamquam, ut de Me, deque Auctore desinam dicere, quorum ratio certa et liquida est, gaudeo plurimum cecidisse tempus, quo Musas magnis studiosorum curis redemptas tutas et immunes ab inimicorum vocibus, quibus pulsantur, eripiam, et in eius sinu iubeam esse, ubi a iactatione hominum, et veterum temporum offensione confirmatae, gloriae locum ac dignitatis inveniant. Sunt enim in ingeniis hominum tempestatis huius, et moribus nonnulli, qui quoniam ipsi versum facere non valent, vehementer cupiant de utilitatis Ordine, ac literarum choro, genus hoc scribendi deicere universum, propterea quoniam, vel minimum tenue, vel periculosum etiam accidere iuventuti contendant.
Atque hi, cum tenuitatem vocant, si remissionem animi, eruditam quidem, sed tamen suavem atque lenem intelligunt, non me difficillimo utentur : interim dum ipsi quoque, non semel modo in vita, sed saepiuscule ridere comiter, humaniter laetari, et non absque negotiunculo suo otiari, adolescentum animis concedant; quos si, vel oratione perpetua distendas, languere, si graviori opera continenter ducas, frangere, prope est necesse: Tamen quod sanctissimos viros non attendunt in eodem scribendi
genere, legendique delectatos, suscipere mihi quiddam praeter eruditionem suam videntur, et simul, levitatis eius, quam tam curiose aliis timent, famae suae non parum, iudicioque allinere. Gregorium certe, ut e severa Graecia unum habeant, cui a sublimitate studiorum, cognomentum est Theologi, cur aspicere nolunt, in senectute, cum acrior est sensus; in Episcopatu, cuius singula momenta tam multis debentur ; denique in ea luce sanctitatis, et copia virtutum, quarum et negotium et otium sanctum est, tamen in pangendis versibus, operam sua, utilitate magna ut ipse aiebat, certe quod exstabat, summa contentione collocantem? Nam quod periculorum metu se duci aiunt, cum faciunt bene, tum utilius prudentiusque faciet, si quos vident innocentem stylum habere, et non ex aliis quam purissimis nostrae Religiones fontibus haurire, non reiciant ac condemnent poetarum profanorum suspicione comprehensos, sed admittant ad iuventutis usum , iisque tanquam vindicibus Musarum, honestissime velint ac faveant.
Quamobrem consilium istud omnino suscipiendum fuit, ut ei Libro, cuius edendi et inscribendi, mihi propria esset potestas, Patronum eiusmodi qualem praestas, eximium et illustrem asciscerem: Ut quoniam non virtutum dumtaxat, sed literarum etiam multarum et bonarum familiam ducis ac regis, quod tibi inscriptum foret, nec periculosum nec leve, sed utile, sed fructuosum haberetur. Unum forte duriusculum alicui videatur, quod in ancipiti causa commendationem tuam experior; sed sicuti gloriam, virtutem, ornamenta Tua tecum semper circumfers ac te ipsum, non tam experior, quam tuo beneficio, re praesenti ac numerata utor, propterea
quod agnoscam nec leve munus fore cui manum adieceris, nec abiectum, quod usque ad aspectum erexeris, nec denique literatis iniucundum, cui vultum illum ostenderis, a quo Gratiae ipsae ac virtutes approbari ac cohonestari cupiant.
Consilii mei cum alteram partem eder perbelle ac feliciter video, alteram tamen obtinere nunquam potero, ut qui Poesi ad commendationem et securitatem satisfecerim, ipse mihi in te observando, colendoque non faciam satis. Sed simul sentio vos viros Magnos, hac conditione factos esse, ut non tam quid debeatur, quam quod attribui queat, attendatis, ne si agatis semper ex dignitate vestra, ipsi vos quidem spolietis humanitatis fructu, qua proxime secundum Deum homo homini esse potest, ceteros vero homines, clientes vestros quos erectos et alacres in voluntatis conscientia suae, et significatione studii recreare possetis, faciatis vivere, quod ego vere cum nullis beneficiis commutem, sub meritorum beneficiorumque vestrum pressu, invenustos, ingratos, infelices, Paternitati tuae Admod. Reverendae Addictissimus Sebastianus Cramoisy
Epigrammata, qua Adolescenti etiamdum aut certe iuveni mihi exciderant, et Sparsim, ut cuique licuit effugerant, ea visum est multo post e fuga retrahere, et ex omni numero pauca solum in has modici libelli angustias cogere. Placuit autem in lemmatum varietate, delectum habere; nec nisi Sacra fere, eaque maximam partem Historica centuriae: plerisque aliis exauctoratis quibus idem Argumentum non esset de utroque genere, quadam hic monere necessarium duco. I. De Sacris quidem : Non decuisse professionem meam, ut in aliis scriptitandis magnopere sudarem. Quis enim cordatus, in Poeta religioso aut Mimicos sales expectet; aut mordaces Satyras amet ? aut adulantes Hendecasyllabos probet; aut molles Elegos ferat? Abeste dedecor Carminum a calamo Christiano! Plus satis in hoc Agone illusum est Musis iam olim. Et si Paeligni Umbrique tum defuissent; aevi nostri infamia nec unum Bezam suppeditasset, qui Parnassum pessimis argumentis in astaret. II. De Historicis porro non dissimulo, me in eo genere consectando maiorem operam posuisse; quod videbam eadem cum in Martiale et Claudiano, tum apud alios primi ac medii aevi Poetas, non sine plausu excerpta fuisse, et vero peculiarem iis sive dignitatem
a materia, sive illecebram ab oratione conciliari posse. Atque eadem causa fuerunt, cur longiuscula plerumque mallem. quamquam hodie sunt, qui singulis prope versibus absolvi Epigramma debere contendunt, et se magnifice locutos credunt, cum in omnibus paginis suum illud acutum CUR, QUIA, decies increpuerunt. qui profecto, ut modestissime dicam, et sua se inscitia, et veterum poetarum iniuria fatis confurant. Si tamen vincere in hac causa tam pertinaciter laborant, ultra non pugno. quodlibet nomen Versibus imponant, et cum bona venia quasi e quinquennalibus victores discedant. III. In tertio deinde Volumine, Miscellanea sunt, quorum aliqua perstringunt modice quosdam, sed vel sublato nomine, vel personato. quod si quis se ipse prior infamavit, aut nomen suum labe publica aspersit, is tametsi nominabitur, Epigrammati meo nihil imputabit. Ipse enim satis iam sibi cavit, ne quid de honore suo amittere posset. IV. Postremo, ex his Epigrammatis nonnulla, iam antehac vel libris editis vulgata, vel formis sadleianis subscripta, passim circumferebatur. Quae etsi tum nullum auctorem prae se tulere, mei tamen iuris esse numquam desierunt. Agnosce Lector et vale: ac si equa probas, Deo uni omnia affere, si qua secus, excusa beneuole, et errantem mone, Neminem alium habuisti minus pertinacem, ut qui haec mea aliaque omnia ecclesiae iudicio sanctissime velim permissa.